METAΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΔΤΘΤΜΗΑΓΟΤ ΣΔΛΛΑ (A.E.M. 0033)

Transcript

1 ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΦΗΛΟΟΦΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΜΖΜΑ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΓΛΧΑ ΚΑΗ ΦΗΛΟΛΟΓΗΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: <<ΓΛΧΑ ΚΑΗ ΠΟΛΗΣΗΜΟ ΣΟ ΓΔΡΜΑΝΟΦΧΝΟ ΥΧΡΟ>> ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ: ΓΛΧΟΛΟΓΗΑ-ΓΗΓΑΚΣΗΚΖ METAΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΘΔΜΑ: Ζ ΤΝΔΥΔΗΑ ΑΠΟ ΣΟ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΣΟ ΓΤΜΝΑΗΟ ΣΟ ΜΑΘΖΜΑ ΣΖ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ Ω ΞΔΝΖ ΓΛΩΑ ΣΟ ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΓΖΜΟΗΟ ΥΟΛΔΗΟ: ΘΔΜΑΣΗΚΔ ΠΔΡΗΟΥΔ, ΓΛΩΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ, ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS (ΓΖΜΟΣΗΚΟ) KAI DEUTSCH-EIN HIT! 1 (ΓΤΜΝΑΗΟ) ΔΤΘΤΜΗΑΓΟΤ ΣΔΛΛΑ (A.E.M. 0033) ΣΡΗΜΔΛΖ ΔΠΗΣΡΟΠΖ: ΑΝΓΡΟΜΑΥΖ ΑΠΗΡΗΓΟΤ (ΔΠΗΒΛΔΠΟΤΑ) ΔΤΑΓΓΔΛΗΑ ΚΑΡΑΓΗΑΝΝΗΓΟΤ ΥΡΖΣΟ ΖΡ. ΑΝΣΧΝΗΟΤ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ 2010

2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ 1. ΔΗΑΓΧΓΖ ΣΟ ΕΖΣΖΜΑ ΣΖ (Α)ΤΝΔΥΔΗΑ Δ ΥΔΖ ΜΔ ΣΖΝ ΠΡΧΗΜΖ ΔΚΜΑΘΖΖ ΣΖ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΓΛΧΑ ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΑΝΑΛΤΣΗΚΧΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΧΝ ΓΗΑ ΣΖ ΓΗΓΑΚΑΛΗΑ ΣΖ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΓΛΧΑ ΣΖΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΚΑΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΑΝΑΛΤΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΓΧΝ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΓΛΧΑ ΣΖΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΑΝΑΛΤΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΓΧΝ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΓΛΧΑ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ Ζ ΤΝΔΥΔΗΑ ΑΠΟ ΣΖΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΣΑ ΑΝΑΛΤΣΗΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ ΠΟΤΓΧΝ ΣΟ ΜΑΘΖΜΑ ΣΖ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΓΛΧΑ Ζ ΤΝΔΥΔΗΑ ΑΠΟ ΣΟ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΣΟ ΓΤΜΝΑΗΟ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! 1 ΣΟ ΜΑΘΖΜΑ ΣΖ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΓΛΧΑ ΣΟ ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΓΖΜΟΗΟ ΥΟΛΔΗΟ ΚΟΠΟ, ΤΠΟΘΔΖ ΚΑΗ ΜΔΘΟΓΟ ΣΖ ΔΡΔΤΝΑ ΣΟ ΛΟΓΗΜΗΚΟ ΣΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΤΛΗΚΟ LUFTBALLONS ΣΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΤΛΗΚΟ DEUTSCH-EIN HIT! ΘΔΜΑΣΗΚΔ ΠΔΡΗΟΥΔ ΟΗ ΘΔΜΑΣΗΚΔ ΠΔΡΗΟΥΔ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ ΣΖ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΟΗ ΘΔΜΑΣΗΚΔ ΠΔΡΗΟΥΔ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΤΓΚΡΗΖ ΘΔΜΑΣΗΚΧΝ ΠΔΡΗΟΥΧΝ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! 1.41

3 4.5 ΓΛΧΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ΟΗ ΓΛΧΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ΚΑΗ ΣΑ ΑΝΣΗΣΟΗΥΑ ΓΛΧΗΚΑ ΜΔΑ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ ΣΖ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΟΗ ΓΛΧΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ΚΑΗ ΣΑ ΑΝΣΗΣΟΗΥΑ ΓΛΧΗΚΑ ΜΔΑ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΤΓΚΡΗΖ ΓΛΧΗΚΧΝ ΠΡΑΞΔΧΝ ΚΑΗ ΜΔΧΝ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΚΑΗ ΟΗ ΑΝΣΗΣΟΗΥΔ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΔ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ ΣΖ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΚΑΗ ΟΗ ΑΝΣΗΣΟΗΥΔ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΔ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΤΓΚΡΗΖ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟΤ ΚΑΗ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΧΝ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΑΠΟ ΣΖΝ ΔΡΔΤΝΑ ΓΗΑ ΣΖ ΤΝΔΥΔΗΑ ΑΠΟ ΣΟ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΣΟ ΓΤΜΝΑΗΟ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! 1 ΣΟ ΜΑΘΖΜΑ ΣΖ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΓΛΧΑ ΣΟ ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΓΖΜΟΗΟ ΥΟΛΔΗΟ ΔΠΗΛΟΓΟ..93 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΞΔΝΟΓΛΧΖ ΔΛΛΖΝΟΓΛΧΖ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ.101 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΑ..102 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Η ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΗΗ.26

4 ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ φινπο φζνπο βνήζεζαλ ζηελ πεξάησζε απηήο ηεο εξγαζίαο. Δπραξηζηψ ζεξκά ηα κέιε ηεο ηξηκεινχο επηηξνπήο, ηελ θα Αλδξνκάρε απηξίδνπ γηα ηελ επίβιεςε ηεο κεηαπηπρηαθήο εξγαζίαο κνπ θαη ηελ θα Δπαγγειία Καξαγηαλλίδνπ θαη θν Υξήζην Ζξ. Αλησλίνπ γηα ηηο θαίξηεο θαη ζεκαληηθέο ππνδείμεηο ηνπο. ηέιια Δπζπκηάδνπ Θεζζαινλίθε 2010

5 1. ΔΗΑΓΩΓΖ Ζ κεηάβαζε ησλ καζεηψλ απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε απνηειεί ηνλ πξνζάιακν γηα ηε κεηάβαζε απφ ηελ παηδηθή ζηελ εθεβηθή ειηθία. ην ζηάδην απηφ ν θάζε καζεηήο βηψλεη αλαπφθεπθηα θάπνηεο αιιαγέο πνπ ζρεηίδνληαη ηφζν κε ην θνηλσληθφ πιαίζην φζν θαη κε ην ζρνιηθφ πιαίζην θαη κε ηελ νξγάλσζε ησλ καζεκάησλ. Απηφ ζεκαίλεη φηη ν καζεηήο ζα πξέπεη, πέξα απφ ηηο φπνηεο γλψζεηο έρεη θαηαθηήζεη ζην Γεκνηηθφ, λα είλαη θαη ζπλαηζζεκαηηθά θαη ςπρνινγηθά έηνηκνο λα αληηκεησπίζεη κηα θαηλνχξγηα ζχλζεζε ηάμεο, δηαζεκαηηθφηεηα θαη νιηζηηθή πξνζέγγηζε ζε κηθξφηεξν βαζκφ αιιά θαη έλα πην επξχ θαη απξφζσπν ζχζηεκα. (Μηθειιίδεο 2009: 1) Μφλν φηαλ νη αιιαγέο απηέο είλαη ζηαδηαθέο ππάξρεη ζπλέρεηα ζηε κεηάβαζε απφ ηε κηα εθπαηδεπηηθή βαζκίδα ζηελ άιιε. Γίλεηαη, ινηπφλ, θαηαλνεηφ πσο ε κεηάβαζε απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην δελ είλαη έλα ζέκα πνπ αθνξά κφλν ηνπο καζεηέο ηεο η Γεκνηηθνχ 1 αιιά ζπλδέεηαη θαη κε ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Γηα ην ιφγν απηφ απαηηείηαη κηα πην ζπλεηδεηή πξνζπάζεηα κε νξζφηεξεο βάζεηο πνπ ζα ζηεξίδνληαη αθ ελφο ζην δηάινγν, ηε δεκνθξαηηθφηεηα, ηνλ αιιεινζεβαζκφ, ηελ απνδνρή θαη ηε ζπρλή επαθή θη επηθνηλσλία κεηαμχ φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ θαη αθ εηέξνπ ζηε ζπλέρεηα κέζα απφ ηα Αλαιπηηθά Πξνγξάκκαηα πνπδψλ (Α.Π..) θαη ηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα γηα ην θάζε κάζεκα μερσξηζηά. Βεβαίσο, ηα δεδνκέλα απηά ηζρχνπλ θαη γηα ηελ μελφγισζζε εθπαίδεπζε, θαη ζπγθεθξηκέλα γηα ην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο. Θέκα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη: Ζ πλέρεηα απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην ζην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο σο μέλεο γιψζζαο ζην ειιεληθφ δεκφζην ζρνιείν: ζεκαηηθέο πεξηνρέο, γισζζηθέο πξάμεηο, ιεμηιφγην ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα Luftballons (Γεκνηηθφ) θαη Deutsch-ein Hit! 1 (Γπκλάζην). θνπφο είλαη λα δηαπηζησζεί θαηά πφζν επηηπγράλεηαη ε ζπλέρεηα ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ γηα ην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο σο πξνο ηηο ζεκαηηθέο πεξηνρέο, ηηο γισζζηθέο πξάμεηο θαη ην ιεμηιφγην. Ζ ελαζρφιεζε κε ην ζπγθεθξηκέλν ζέκα πξνθχπηεη απφ ηελ εηζαγσγή ηεο δεχηεξεο μέλεο γιψζζαο ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε ζην ειιεληθφ εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα, 1. Βι. Μηθειιίδεο (2009): 1.

6 θαζφηη απηή απνηειεί κηα ζεκαληηθή εμέιημε ζε ζρέζε κε ηε ζχγρξνλε Δπξψπε. Σν γεγνλφο απηφ αλαδεηθλχεη, επίζεο, ηε ζπνπδαηφηεηα ηεο εμαζθάιηζεο ηεο ζπλέρεηαο απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ηφζν γηα ην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο φζν θαη κεηαμχ ησλ γισζζψλ κέζσ ηεο αξρήο ηεο νηθνλνκίαο ζηε κάζεζε ζχκθσλα κε ηε Γηδαθηηθή ηεο Πνιπγισζζίαο. Σα δεδνκέλα απηά κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ αθ ελφο ζην επίπεδν ησλ Α.Π.. θαη αθ εηέξνπ ζην ζρεδηαζκφ θαη ζηε ζπγγξαθή ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ. Ζ έξεπλα επηθεληξψλεηαη ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα γηα ηε δηδαζθαιία ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζηελ Πξσηνβάζκηα θαη Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, θαζψο απηά απνηεινχλ κηα πνιχ ζεκαληηθή παξάκεηξν ησλ επίζεκσλ πξνδηαγξαθψλ 2 γηα ην πεξηερφκελν ηεο μελφγισζζεο εθπαίδεπζεο, πνπ ζπκπιεξψλνπλ ην Α.Π.. Απηφ ζεκαίλεη φηη κέζα απφ ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο κεηαδίδνληαη γλψζεηο ζηνπο καζεηέο ζην πιαίζην ηεο ζρνιηθήο δηαδηθαζίαο. Σν ζεκαληηθφηεξν, φκσο, ζηνηρείν είλαη φηη κέζσ ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ αζθνχληαη επηδξάζεηο ζηε ζπλαηζζεκαηηθή πεξηνρή ησλ καζεηψλ, ε νπνία (πεξηνρή) επεξεάδεη, πεξηζζφηεξν απφ ηηο γλψζεηο, ηηο επηινγέο θαη ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ αηφκνπ. ηελ πεξίπησζε ηεο μελφγισζζεο εθπαίδεπζεο, ηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ζπκβάιινπλ ζηε δηακφξθσζε ηεο πνιππνιηηηζκηθήο ζπλείδεζεο ησλ καζεηψλ θαη ζηελ αλάπηπμε ζεηηθήο ζηάζεο απέλαληη ζηελ εθκάζεζε ησλ μέλσλ γισζζψλ. Γεγνλφο είλαη φηη ζην μελφγισζζν κάζεκα ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην δελ απνηειεί ηε κνλαδηθή εθπαηδεπηηθή πεγή. Χζηφζν, παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηε δηακφξθσζε ζηάζεσλ θαη πξνηχπσλ ζπκπεξηθνξάο πνπ ζα ρξεηαζηνχλ νη καζεηέο φηαλ εληαρζνχλ ζην θνηλσληθφ ζχλνιν ζαλ ελεξγά κέιε 3. Ο ιφγνο πνπ επηιέρζεζαλ ηα ηξία απηά πεδία είλαη φηη ζπλδένληαη ζηελά κεηαμχ ηνπο, θαζψο θάζε δηδαθηηθφ εγρεηξίδην δηακνξθψλεηαη βάζεη ζεκαηηθψλ πεξηνρψλ, πνπ ζπλνδεχνληαη απφ ηηο αληίζηνηρεο γισζζηθέο πξάμεηο, νη νπνίεο πινπνηνχληαη απφ ην ιεμηιφγην ηεο εθάζηνηε ζεκαηηθήο ελφηεηαο. Έηζη, ζεσξήζεθε φηη ηα ζπγθεθξηκέλα πεδία απνηεινχλ ηελ αθεηεξία ηεο έξεπλαο, ψζηε λα δηαπηζησζεί θαηά πφζν εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηνπ Γεκνηηθνχ θαη ηνπ Γπκλαζίνπ. Δπίζεο, ζην πιαίζην ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ θαη ηνπ ιεμηινγίνπ εξεπλψληαη θαη ηα ζπλαθφινπζα γισζζηθά κέζα θαη δξαζηεξηφηεηεο αληίζηνηρα, 2. Βι. Ξσρέιιεο (2003: 74). 3. Βι. Σζνπάλνγινπ (1987: 8).

7 ψζηε λα γίλεη θαλεξφ πψο ην εθάζηνηε δηδαθηηθφ εγρεηξίδην πξαγκαηψλεη ηα πεδία απηά. Φπζηθά, ζα κπνξνχζαλ λα επηιεγνχλ θη άιινη ηνκείο, φπσο π.ρ. ε γξακκαηηθή, γεγνλφο πνπ ζα θαζηζηνχζε ηελ έξεπλα πην εθηεηακέλε, θαη ζπλεπψο πην δχζρξεζηε. Όζν αθνξά ζηελ επηινγή ησλ ζπγθεθξηκέλσλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ, ζε αληίζεζε κε ην Γπκλάζην, φπνπ δηδάζθεηαη κφλν ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην Deutsch-ein Hit!1, ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε νη εθπαηδεπηηθνί κπνξνχλ λα επηιέμνπλ αλάκεζα ζε κηα ζεηξά απφ δηδαθηηθά εγρεηξίδηα γηα ηε δηδαζθαιία ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο. Έηζη, γηα ην Γεκνηηθφ επηιέρζεθε ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην Luftballons δηφηη πξνηηκάηαη απφ ηελ πιεηνςεθία ησλ δηδαζθφλησλ. Χο πξνο ηε ζεκαζία ηεο έξεπλαο, ζηφρνο είλαη ηα απνηειέζκαηά ηεο λα παξαθηλήζνπλ θη άιινπο εξεπλεηέο λα αζρνιεζνχλ κε ην επίθαηξν γηα ηελ μελφγισζζε εθπαίδεπζε, θαη ζπγθεθξηκέλα γηα ηε Γεξκαληθή γιψζζα, ζέκα ηεο (α) ζπλέρεηαο φζν αθνξά άιινπο ηεο ηνκείο. Σαπηφρξνλα, ζηφρνο ηεο ζπγθεθξηκέλεο έξεπλαο είλαη λα αλαδείμεη ηε ζπνπδαηφηεηα ηεο πινπνίεζεο ελφο θνηλά απνδεθηνχ ζθεπηηθνχ κεηαμχ ησλ δχν βαζκίδσλ θαη ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα, έηζη ψζηε ηα απνηειέζκαηα ηεο εμαζθάιηζεο ηεο ζπλέρεηαο λα είλαη νξαηά ζηελ εθπαηδεπηηθή πξάμε. Σν γεγνλφο απηφ κπνξεί λα ζπκβάιεη ζηελ νκαιή κεηάβαζε απφ ηε κία εθπαηδεπηηθή βαζκίδα ζηελ άιιε ζην κάζεκα απηφ θαη θαη επέθηαζε ζηελ αλαβάζκηζε ηεο μελφγισζζεο δηδαζθαιίαο ζην ειιεληθφ δεκφζην ζρνιείν. Ζ παξνχζα εξγαζία απνηειείηαη απφ ηξία θεθάιαηα. ην δεχηεξν θεθάιαην πνπ αθνινπζεί ηελ εηζαγσγή παξνπζηάδεηαη ην δήηεκα ηεο (α)ζπλέρεηαο ζε ζρέζε κε ηελ πξψηκε εθκάζεζε ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο. ην πιαίζην απηφ πεξηγξάθεηαη ε έλλνηα ηεο πξψηκεο εθκάζεζεο ησλ μέλσλ γισζζψλ θαη ηα αληίζηνηρα νθέιε πνπ αλαδχνληαη κέζα απφ απηή. ηε ζπλέρεηα, αλαιχεηαη πψο ε πξψηκε εθκάζεζε ζπλδέεηαη κε ηηο αξρέο ηεο Γηδαθηηθήο ηεο Πνιπγισζζίαο θαη κέζσ πνηψλ δηδαθηηθψλ θαη καζεζηαθψλ ηξφπσλ πνπ εμνηθνλνκνχλ ρξφλν ζπκβάιιεη ζηελ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ απηνχ. Δπίζεο, παξνπζηάδεηαη πψο ε πξψηκε εθκάζεζε επεξεάδεη ηελ (α)ζπλέρεηα ζην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο θαη πνηνί είλαη νη παξάγνληεο πνπ δπζρεξαίλνπλ ηελ επηδησθφκελε ζπλέρεηα ζηελ μελφγισζζε εθπαίδεπζε ζην ειιεληθφ δεκφζην ζρνιείν. ην επφκελν θεθάιαην γίλεηαη κηα πξνθαηαξθηηθή παξνπζίαζε ησλ Α.Π.. γηα ηε δηδαζθαιία ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζηελ Πξσηνβάζκηα θαη Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, θαζψο νη δηδαθηηθέο θαη κεζνδνινγηθέο ηνπο αξρέο παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζην ζρεδηαζκφ θαη ζηε ζπγγξαθή ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ. Έηζη, δίλεηαη ε

8 δπλαηφηεηα λα εξεπλεζεί θαηά πφζν γίλεηαη πξφβιεςε λα επηηεπρζεί ε ζπλέρεηα απφ ηε κηα εθπαηδεπηηθή βαζκίδα ζηελ άιιε σο πξνο απηά, θάηη πνπ δελ αλήθεη ζηελ θαζαπηφ έξεπλα ηεο εξγαζίαο. Όκσο, ην δεηνχκελν απηφ εληάζζεηαη ζηε γεληθφηεξε απαίηεζε γηα ηε ζπλέρεηα ζην κάζεκα ηεο μέλεο γιψζζαο, φπνπ νη δηαδηθαζίεο κάζεζεο ζην Γπκλάζην δε ζα πξέπεη λα πξαγκαηνπνηνχληαη απφ κεδεληθή αθεηεξία, δειαδή ζαλ λα κελ είραλ πξνεγεζεί ηα ρξφληα ηνπ Γεκνηηθνχ. ην ηξίην θεθάιαην μεθηλά ε έξεπλα ηεο εξγαζίαο, φπνπ δηαηππψλνληαη ν ζθνπφο, ε ππφζεζε θαη ε κέζνδφο ηεο, αιιά θαη πεξηγξάθεηαη ην δηδαθηηθφ πιηθφ Luftballons θαη Deutsch-ein Hit! 1, πνπ πξννξίδεηαη γηα ην Γεκνηηθφ θαη ην Γπκλάζην αληίζηνηρα. Αθνινπζεί ε έξεπλα γηα ηε ζπλέρεηα ζηα ηξία πεδία απφ ηα νπνία απνηειείηαη, δειαδή ζεκαηηθέο πεξηνρέο, γισζζηθέο πξάμεηο, κε ηα αληίζηνηρα γισζζηθά κέζα, θαη ιεμηιφγην, κε ηηο αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηεο, ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. ηε ζπλέρεηα θαηαγξάθνληαη ηα πνξίζκαηα απφ ηελ αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο γηα ηα ηξία πεδία ζπλνιηθά. Σα πνξίζκαηα απηά νδεγνχλ ζηε ζπνπδαηφηεηα ηεο δηα βίνπ αλάπηπμεο ελφο γισζζηθνχ ξεπεξηνξίνπ κέζα απφ ηελ εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην, θαη ζε επίπεδν δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ. Σν γεγνλφο απηφ αθνξά αθ ελφο ζην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο θαη αθ εηέξνπ κεηαμχ ησλ γισζζψλ θαη ησλ πνιηηηζκψλ. Ο επίινγνο πεξηέρεη θάπνηεο πξνηάζεηο πνπ ζρεηίδνληαη ηφζν κε ηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα φζν θαη κε ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηεο εθπαίδεπζεο. Παξάιιεια, ζηνρεχνπλ ζηελ αλαβάζκηζε ηεο μελφγισζζεο εθπαίδεπζεο ζην ειιεληθφ δεκφζην ζρνιείν κέζσ ηεο αληηκεηψπηζεο ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο αζπλέρεηαο ζην μελφγισζζν κάζεκα. ην ηέινο ηεο εξγαζίαο παξαηίζεληαη ε βηβιηνγξαθία θαη ηα παξαξηήκαηα. Σν πξψην παξάξηεκα πεξηέρεη πίλαθεο γηα ηελ παξνπζίαζε θαη ηε ζχγθξηζε ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ, θαη ησλ αληίζηνηρσλ γισζζηθψλ κέζσλ. Αληίζηνηρα, ην δεχηεξν παξάξηεκα πεξηιακβάλεη γξαθήκαηα γηα ηελ παξνπζίαζε θαη ηε ζχγθξηζε ηνπ ιεμηινγίνπ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηνπ Γεκνηηθνχ θαη ηνπ Γπκλαζίνπ. Με αθεηεξία, ινηπφλ, ηα ζπγθεθξηκέλα πεδία δεηνχκελν είλαη λα εξεπλεζεί θαηά πφζν εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα γηα ην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζην ειιεληθφ δεκφζην ζρνιείν. Ζ παξνχζα εξγαζία ζηνρεχεη πξνο απηήλ ηελ θαηεχζπλζε.

9 2. ΣΟ ΕΖΣΖΜΑ ΣΖ (Α)ΤΝΔΥΔΗΑ Δ ΥΔΖ ΜΔ ΣΖΝ ΠΡΩΗΜΖ ΔΚΜΑΘΖΖ ΣΖ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΓΛΩΑ ην θεθάιαην απηφ πεξηγξάθεηαη ην δήηεκα ηεο (α)ζπλέρεηαο ζε ζρέζε κε ηελ πξψηκε εθκάζεζε ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο. πγθεθξηκέλα, παξνπζηάδνληαη ε αξρή ηεο πνιπγισζζίαο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ έλλνηα ηεο πξψηκεο εθκάζεζεο ησλ μέλσλ γισζζψλ, απ φπνπ αλαδχνληαη νη ιφγνη θαζψο θαη ηα αληίζηνηρα νθέιε ηεο. ηε ζπλέρεηα, πεξηγξάθεηαη ην πψο ζπλδέεηαη ε πξψηκε μελφγισζζε εθκάζεζε κε ην δήηεκα ηεο (α)ζπλέρεηαο ζην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζην ειιεληθφ εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα. ην βηβιίν Ζ Γεξκαληθή σο μέλε γιψζζα ζην ειιεληθφ δεκφζην ζρνιείν: ε εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο, ε Παπαδνπνχινπ (2007) πεξηγξάθεη ηελ έλλνηα ηεο πξψηκεο εθκάζεζεο ησλ μέλσλ γισζζψλ 4, ε νπνία μεθηλά ζηα πεξηζζφηεξα επξσπατθά θξάηε παξαδνζηαθά ζηελ αξρή ηεο Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, δειαδή φηαλ νη καζεηέο βξίζθνληαη ζηελ ειηθία ησλ εηψλ. Όηαλ, φκσο, ε εθκάζεζε μέλσλ γισζζψλ μεθηλά ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε ραξαθηεξίδεηαη σο πξψηκε. Φπζηθά, γίλεηαη αλαθνξά ζηελ εθκάζεζε πνπ ιακβάλεη ρψξα ζην ζρνιηθφ πιαίζην, θη φρη ζην νηθνγελεηαθφ ή ζε νπνηνδήπνηε άιιν πεξηβάιινλ. Ζ πξψηκε εθκάζεζε ησλ μέλσλ γισζζψλ ζπκβάιιεη ζηε επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ ηεο πνιπγισζζίαο, θαζψο βαζίδεηαη ζηε ζχγρξνλε επξσπατθή πξαγκαηηθφηεηα, ζχκθσλα κε ηελ νπνία απνηειεί ρξένο ηνπ ζρνιείνπ λα πξνεηνηκάζεη θαηάιιεια ηα άηνκα λα αληαπεμέιζνπλ ζην ζχγρξνλν ηξφπν δσήο. Απηφ ζεκαίλεη φηη νη καζεηέο ζα πξέπεη λα αλαπηχμνπλ ηελ επηθνηλσληαθή ηθαλφηεηα θαη ζε άιιεο γιψζζεο απφ λσξίο, θαζψο ζηελ θαζεκεξηλφηεηά ηνπο ζπλαληνχλ φιν θαη πην ζπρλά κέιε άιισλ εζληθψλ θαη γισζζηθψλ νκάδσλ 5. Σν Κνηλφ επξσπατθφ Πιαίζην ζέηεη ηηο βάζεηο γηα ηελ αλάπηπμε Πξνγξακκάησλ πνπδψλ θαη δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ζηελ εθάζηνηε γιψζζα-ζηφρν ζε νιφθιεξε ηελ Δπξψπε 6. Έηζη, βαζηθφο ζηφρνο ησλ πξνγξακκάησλ δηδαζθαιίαο ηνπ επξσπατθνχ Πιαηζίνπ είλαη ε πνιπγισζζία Mehrsprachigkeit, ε πνιηηηζηηθή ζπλεξγαζία, kulturelle Zusammenarbeit, θαη ε κεγαιχηεξε ελφηεηα κεηαμχ ησλ θξαηψλ-κειψλ 4. Βι. Παπαδνπνχινπ (2007:22). 5. ην ίδην: Βι. Trim/ Brian /Coste (2001: 14).

10 ηεο Έλσζεο, die größere Einheit unter seinen Mitgliedstaaten, έηζη ψζηε λα επηηεπρζεί ε ακνηβαία θαηαλφεζε θαη ε εμάιεηςε ησλ δηαθξίζεσλ. Καζψο ην ζεκέιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο είλαη ε ηδέα ηεο <<Έλσζεο ζην πιαίζην ηεο πνηθηιφηεηαο>>, πνηθηιφηεηαο γισζζηθήο θαη πνιηηηζκηθήο, είλαη απαξαίηεην λα πξνζεγγίζνπκε ην ζεκεξηλφ επξσπατθφ θφζκν, φρη σο έλα <<θακίλη>> πνπ ιηψλεη ηηο δηαθνξέο, αιιά σο κηα ζπλχπαξμε πνηθίισλ δηαθνξψλ. (Παπαδνπνχινπ 2007: 28) Βάζεη ησλ παξαπάλσ γεληθψλ ζηφρσλ επηδηψθεηαη νη επξσπαίνη πνιίηεο λα γλσξίδνπλ γιψζζεο θαη άιισλ θξαηψλ-κειψλ ψζηε λα ηθαλνπνηνχλ ηηο επηθνηλσληαθέο ηνπο αλάγθεο ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο θαζεκεξηλήο, επαγγεικαηηθήο θαη θνηλσληθήο ηνπο δσήο. Δπίζεο, κέζα απφ ην ζχγρξνλν παηδαγσγηθφ ζρεδηαζκφ γηα ηε δηδαζθαιία ησλ γισζζψλ, φπσο δηαηππψλεηαη ζην Κνηλφ επξσπατθφ Πιαίζην 7, επηδηψθεηαη νη καζεηέο λα κπνξνχλ λα επηθνηλσλνχλ ζε δηαθνξεηηθά πνιηηηζκηθά θαη γισζζηθά πεξηβάιινληα θαη λα πξνζιακβάλνπλ θαη λα δηαρεηξίδνληαη πιεξνθνξίεο απφ δηάθνξα γλσζηηθά πεδία. Γίλεηαη, ινηπφλ ζαθέο φηη νη ζέζεηο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο έρνπλ αθεηεξία ην δεηνχκελν ηεο πνιπγισζζίαο, θαζψο νη πνιίηεο ησλ θξαηψλ-κειψλ επηζπκείηαη λα έρνπλ ηελ ηθαλφηεηα λα επηθνηλσλήζνπλ ζε ηνπιάρηζηνλ δχν γιψζζεο πέξαλ ηεο κεηξηθήο. πκπεξαίλνπκε, πσο νη γισζζηθέο απηέο γλψζεηο θαη δεμηφηεηεο θαη ε ελίζρπζε ηεο αηνκηθήο πνιπγισζζίαο 8, κε πξνζσπηθά ή επαγγεικαηηθά νθέιε, νδεγνχλ ζηελ ακνηβαία θαηαλφεζε αλάκεζα ζηνπο επξσπαίνπο πνιίηεο. Σα δεδνκέλα πνπ παξνπζηάζηεθαλ παξαπάλσ απνηεινχλ, ηαπηφρξνλα, θαη ηνπο ιφγνπο ηεο πξψηκεο εθκάζεζεο ησλ μέλσλ γισζζψλ, νη νπνίνη ζπλνδεχνληαη θαη απφ ηα αληίζηνηρα νθέιε. Οη ιφγνη απηνί επηθεληξψλνληαη, φπσο απνδείρζεθε, ηφζν ζηελ επξσπατθή πξαγκαηηθφηεηα φζν θαη ζηελ ίδηα ηε θχζε ηνπ παηδηνχ. ηε ζπλέρεηα, πεξηγξάθνληαη νη ιφγνη, θαη ηα αληίζηνηρα νθέιε, ηεο πξψηκεο εθκάζεζεο ησλ μέλσλ γισζζψλ πνπ αθνξνχλ ηε θχζε ηνπ παηδηνχ, έηζη ψζηε λα αθνινπζήζεη ε παξνπζίαζε ηνπ δεηήκαηνο ηεο (α)ζπλέρεηαο ζην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζην ειιεληθφ δεκφζην ζρνιείν. ρεηηθά κε ηε θχζε ηνπ παηδηνχ, νη καζεηέο αλαπηχζζνπλ δηάζεζε, θίλεηξα θαη επαηζζεηνπνίεζε 9 απέλαληη ζηελ εθκάζεζε μέλσλ γισζζψλ (language awareness). Σα ζηνηρεία απηά απνηεινχλ αθεηεξία γηα ηελ πξψηκε εθκάζεζε ησλ μέλσλ γισζζψλ 7. ην ίδην. 8. Βι. Παπαδνπνχινπ (2007: 27). 9. Βι. Fröhlich-Ward ( :199).

11 θαη γηα ηελ επηηπρή ελαζρφιεζε θαη εθκάζεζε θη άιισλ μέλσλ γισζζψλ 10. Αθφκε, νη καζεηέο ηνπ Γεκνηηθνχ πνπ αζρνινχληαη κε ηηο μέλεο γιψζζεο ηείλνπλ λα έρνπλ θαιχηεξεο επηδφζεηο θαη ζηα άιια καζήκαηα 11. χκθσλα κε εθπαηδεπηηθνχο ηεο Πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, καζεηέο πνπ πξνέξρνληαη απφ ρακειά θνηλσληθά ζηξψκαηα θαη κε ειάρηζηα γισζζηθά εξεζίζκαηα ζην νηθνγελεηαθφ ηνπο πεξηβάιινλ ππνζηεξίδνληαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηελ πξψηκε εθκάζεζε μέλσλ γισζζψλ θαη δηεπξχλνπλ ηνλ νξίδνληά ηνπο απμάλνληαο ηηο επθαηξίεο βειηίσζεο ηεο κάζεζήο ηνπο 12. Ζ αλάπηπμε ηεο επηθνηλσληαθήο ηθαλφηεηαο, ηεο πνιπγισζζίαο θαη ηεο πνιππνιηηηζκηθφηεηαο θαζψο θαη νη πνηθίιεο γλψζεηο, ζηξαηεγηθέο θαη εκπεηξίεο πνπ απνθνκίδνπλ νη καζεηέο θαηά ηελ πξψηκε εθκάζεζε ησλ μέλσλ γισζζψλ επηδξνχλ ζεηηθά ηφζν ζηελ εμάιεηςε ησλ δηαθξίζεσλ φζν θαη ζηε ζπλεηδεηνπνίεζε ηνπ δηθνχ ηνπο πνιηηηζκνχ 13 (cultural awareness) θαη ηνπο νδεγνχλ ζηε δηα βίνπ εθκάζεζε, γεγνλφο πνπ απνηειεί βαζηθφ ζηφρν ηνπ Κνηλνχ επξσπατθνχ Πιαηζίνπ θαη ησλ Πξνγξακκάησλ πνπδψλ ηνπ 14. Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ ηεο πνιπγισζζίαο 15, Mehrsprachigkeit, πνπ είλαη ην δεηνχκελν ηεο ζχγρξνλεο εθπαηδεπηηθήο πνιηηηθήο θαη δηδαθηηθήο κεζνδνινγίαο γηα ηελ εθκάζεζε ησλ γισζζψλ, ζεσξείηαη φηη νη γιψζζεο θαη νη πνιηηηζκνί δεκηνπξγνχλ απφ θνηλνχ κηα επηθνηλσληαθή δξαζηεξηφηεηα, ζηελ νπνία ζπκπεξηιακβάλνληαη φιεο νη γλψζεηο θαη νη γισζζηθέο εκπεηξίεο ηνπ αηφκνπ θαη φπνπ νη γιψζζεο βξίζθνληαη ζε κηα ζρέζε αιιειεπίδξαζεο. ην πιαίζην απηφ αλαπηχρζεθε ην 2000 απφ ηνλ Meißner ε Γηδαθηηθή ηεο Μεηαθνξάο 16 (Transferdidaktik), ζχκθσλα κε ηελ νπνία κπνξεί λα κεηαθεξζεί ε δεισηηθή θαη δηαδηθαζηηθή γλψζε απφ κηα γιψζζα/θάπνηεο γιψζζεο πνπ έρεη κάζεη έλα άηνκν, ζηελ εθκάζεζε κηαο άιιεο γιψζζαο/άιισλ γισζζψλ αξγφηεξα. Σν γεγνλφο απηφ ζεκαίλεη φηη ζηφρνο είλαη λα θαηαξγεζεί ην ζθεπηηθφ ηεο δηαδνρηθήο εθκάζεζεο πνιιψλ γισζζψλ 17, additive Mehrsprachigkeit, θαη λα πξνσζεζεί ε αξρή ηεο νηθνλνκίαο ζηε κάζεζε 18, πνπ επηηξέπεη ηελ ελζσκάησζε, ηε ζχλδεζε θαη ηε κεηαθνξά κεηαμχ ησλ γισζζψλ. 10. Βι. Börner (2000: 101). 11. Βι. Fröhlich-Ward (2003:201). 12. ην ίδην. 13. Βι. Trim/ Brian /Coste (2001: 166). 14. ην ίδην: Βι. Trim/ Brian /Coste (2001: 17). 16. Βι. Παπαδνπνχινπ (2007: 29). 17. ην ίδην: Βι. Trim/ Brian /Coste (2001: 164).

12 Ζ έλλνηα ηεο νηθνλνκίαο ζηε κάζεζε απνκαθξχλεηαη απφ ηελ απνκνλσκέλε εθκάζεζε ησλ δηαθφξσλ γισζζψλ θαη ζηξέθεηαη ζηε δηα βίνπ αλάπηπμε ελφο γισζζηθνχ ξεπεξηνξίνπ ζην νπνίν ζπκπεξηιακβάλνληαη φιεο νη γισζζηθέο ηθαλφηεηεο αιιά θαη νη εμσζρνιηθέο εκπεηξίεο ηνπ αηφκνπ 19. Απηφ ζεκαίλεη φηη κπνξεί λα απνθηάηαη θαη λα αλαπηχζζεηαη ζην πιαίζην ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο αιιά θαη έμσ απφ απηφ. Όκσο, ν ζηφρνο ηεο πνιπγισζζίαο θαη ηα νθέιε ηεο πξψηκεο εθκάζεζεο ησλ μέλσλ γισζζψλ πεξηνξίδνληαη ζεκαληηθά, εάλ ε πξψηκε εθκάζεζε εζηηάδεηαη κφλν ζε κηα θαη ηελ ίδηα μέλε γιψζζα, ζρεδφλ πάληα ηελ αγγιηθή 20, γη απηφ θαη είλαη θαιφ ζην Γεκνηηθφ λα πξνζθέξεηαη ε δπλαηφηεηα ηεο εθκάζεζεο πεξηζζνηέξσλ ηεο κηαο μέλσλ γισζζψλ, γηαηί κφλν έηζη νη καζεηέο ζπλεηδεηνπνηνχλ δηθέο ηνπο θαη εθηηκνχλ ηηο αμίεο ησλ άιισλ πνιηηηζκψλ 21. Έηζη, ε εθκάζεζε ηεο πξψηεο μέλεο γιψζζαο απνηειεί ηε βάζε κηαο γεληθφηεξεο πνιπγισζζίαο, θαζψο θαηά ηελ εθκάζεζε ηεο δεχηεξεο, ηεο ηξίηεο θ.η.ι. μέλεο γιψζζαο νη καζεηέο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ πξνεγνχκελεο εκπεηξίεο 22. Χζηφζν, γηα λα απνθέξεη ε αξρή ηεο πνιπγισζζίαο ζεηηθά απνηειέζκαηα απαηηείηαη ε αλάπηπμε δηδαθηηθψλ θαη καζεζηαθψλ πξαθηηθψλ πνπ λα είλαη νηθνλνκηθέο, δειαδή πνπ λα εμνηθνλνκνχλ ρξφλν. Ο ζθνπφο απηφο κπνξεί λα επηηεπρζεί κέζα απφ παξαιιειηζκνχο 23 κεηαμχ ησλ γισζζηθψλ ζπζηεκάησλ ησλ δχν γισζζψλ (ιεμηιφγην, γξακκαηηθή), ψζηε λα επηηαρπλζεί ε εηζαγσγή ησλ καζεηψλ ζηε δεχηεξε μέλε γιψζζα, κέζα απφ ηελ θνηλή επεμεξγαζία ιεμηινγηθψλ πεδίσλ 24, κέζα απφ ηε ζχγθξηζε θαη ηε ζπδήηεζε ησλ δηαθνξψλ θαη ησλ πεγψλ ιαζψλ 25, κέζα απφ ηνλ πεηξακαηηζκφ κε δηάθνξεο απνηειεζκαηηθέο καζεζηαθέο ζηξαηεγηθέο θαη ηερληθέο 26 θαη κέζα απφ ηελ ελζάξξπλζε ηεο απηφλνκεο κάζεζεο κε ηε ρξήζε βνεζεκάησλ 27. Γίλεηαη, ινηπφλ, θαηαλνεηφ φηη ζα πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε φηη νη καζεηέο έρνπλ ήδε δνπιέςεη ζην κάζεκα ηεο πξψηεο μέλεο γιψζζαο κε θάπνηα ηππνινγία αζθήζεσλ θαη θάπνηνπο καζεζηαθνχο ηξφπνπο 28, νη νπνίνη είλαη απαξαί- 19. ην ίδην: ην ίδην. 21. Βι. Παπαδνπνχινπ (2007: 31). 22. ην ίδην: ην ίδην: ην ίδην. 25. ην ίδην. 26. ην ίδην. 27. ην ίδην. 28. Βι. Bleyhl (2000: 102).

13 ηεην λα δηεπξπλζνχλ ζην κάζεκα ηεο δεχηεξεο μέλεο γιψζζαο. Παξάιιεια, είλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα ηνληζηεί φηη ε εθκάζεζε ησλ μέλσλ γισζζψλ κπνξεί λα μεθηλά ζε θάζε ειηθία, αιιά κε ηελ θαηάιιειε γηα ηελ αληίζηνηρε ειηθία κεζνδνινγία. (Μνξθνπνχινπ & Σζνπάλνγινπ 1997: 129) Απηφ ζεκαίλεη φηη θάζε ειηθηαθή νκάδα ησλ καζεηψλ έρεη ηα δηθά ηεο ραξαθηεξηζηηθά πνπ δηακνξθψλνπλ ηε δηδαθηηθή κεζνδνινγία πνπ είλαη θαηάιιειε θαη πνπ ζαθψο δηαθνξνπνηνχληαη απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά άιισλ ειηθηαθψλ νκάδσλ 29. Σα ραξαθηεξηζηηθά απηά είλαη απαξαίηεην λα ιακβάλνληαη ππφςε, θαζψο ζπκβάιινπλ ζηελ ελίζρπζε ηεο αξρήο ηεο νηθνλνκίαο ζηε κάζεζε, άξα θαη ηεο πνιπγισζζίαο, θαη νδεγνχλ ζηελ εληαία ζεψξεζε ηνπ μελφγισζζνπ καζήκαηνο. Έηζη, ζχκθσλα κε ηα ζελάξηα 30 γηα ηελ αλάπηπμε Πξνγξακκάησλ πνπδψλ ηνπ Κνηλνχ επξσπατθνχ Πιαηζίνπ γηα ηηο γιψζζεο, ε ζπλέρεηα απφ ηε κηα εθπαηδεπηηθή βαζκίδα ζηελ άιιε εμππεξεηείηαη φηαλ νη καζεηέο επαηζζεηνπνηνχληαη ήδε θαηά ηελ εθκάζεζε ηεο πξψηεο μέλεο γιψζζαο ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε απέλαληη ζηελ εθκάζεζε θη άιισλ μέλσλ γισζζψλ 31, Sensibilisierung für Sprachen und Sprachbewusstsein, θαη αλαθαιχπηνπλ ηελ πνηθηιία ησλ γισζζψλ θαη ησλ πνιηηηζκψλ 32, Vielfalt von Sprachen und Kulturen. Οη ζπλαηζζεκαηηθνί απηνί ζηφρνη απνηεινχλ ηα πξψηα θαη ζεκαληηθφηεξα 33 βήκαηα γηα ηελ αλάπηπμε ζεηηθήο ζηάζεο ησλ καζεηψλ απέλαληη ζηελ εθκάζεζε θη άιισλ μέλσλ γισζζψλ θαη γηα ηε δηακφξθσζε κε ζηεξενηππηθψλ ζηάζεσλ γηα ηε δσή θαη ηνπο αλζξψπνπο άιισλ πνιηηηζκψλ. Χζηφζν, γηα λα επηηεπρζνχλ νη παξαπάλσ ζηφρνη είλαη αλαγθαίν ε ζπλέρηζε ηεο εθκάζεζεο ηεο πξψηεο αιιά θαη ησλ άιισλ μέλσλ γισζζψλ ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε λα κελ αξρίδεη απφ ην κεδέλ 34. Αληηζέησο, ζα πξέπεη λα αλαγλσξίδεηαη ε κέζνδνο θαη ν ηξφπνο δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο ησλ καζεηψλ ηνπ Γεκνηηθνχ, ε ζεηηθή ηνπο ζηάζε απέλαληη ζην <<άιιν>>, ε παξαγσγή θπξίσο πξνθνξηθνχ ιφγνπ 35, ε δπλαηφηεηα απφθηεζεο ζσζηήο πξνθνξάο ζε ζρέζε κε ηνπο καζεηέο κεγαιχηεξεο ειηθίαο 36 θαη ε πξνζπκία ηνπο λα εθθξαζηνχλ ζηελ μέλε γιψζζα φζα ιάζε θη αλ θάλνπλ 37, ε ελεξγν- 29. Βι. Bleyhl (2000: 99). 30. Βι. Trim/ Brian /Coste (2001: 166-8). 31. ην ίδην: ην ίδην. 33. Βι. Böttger (2005: 34). 34. Βι. Trim/ Brian /Coste (2001: 166). 35. Βι. Cameron (2001: 1). 36. Βι. Αpeltauer (1997: 73)/Böttger (2005: 27). 37. Βι. Edelhoff (2003: 117).

14 πνίεζε φισλ ησλ αηζζήζεψλ ηνπο γηα ηελ πξφζιεςε θαη ηελ επεμεξγαζία ηεο γιψζζαο 38 θαη ε απζφξκεηε επηθνηλσλία ηνπο κέζα απφ παηγληψδεηο θαη κνπζηθνθηλεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο 39. πκπεξαίλνπκε, ινηπφλ, φηη ε εηζαγσγή ηεο δεχηεξεο μέλεο γιψζζαο ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε απνηειεί κηα εμέιημε, ε νπνία ζπκβαδίδεη κε ηηο γεληθφηεξεο επξσπατθέο ηάζεηο ζε ζρέζε κε ηηο μέλεο γιψζζεο θαζψο ηα πεξηζζφηεξα θξάηε-κέιε πξνζθέξνπλ ζηα Α.Π.. ηεο ππνρξεσηηθήο εθπαίδεπζεο ηελ επθαηξία ζε φινπο ηνπο καζεηέο λα κάζνπλ δχν ή πεξηζζφηεξεο μέλεο γιψζζεο. Όζν αθνξά ην ειιεληθφ εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα, ε Παπαδνπνχινπ παξνπζηάδεη ην δήηεκα ηεο (α)ζπλέρεηαο ζην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζην ειιεληθφ δεκφζην ζρνιείν, ην νπνίν πξνθχπηεη αλαπφθεπθηα απφ ηε ζηηγκή πνπ εηζήρζε πηινηηθά ε Γεξκαληθή σο μέλε γιψζζα σο κάζεκα ηνπ Χξνιφγηνπ Πξνγξάκκαηνο ηνπ ειιεληθνχ Γεκνηηθνχ ζρνιείνπ, κεηά ηελ εηζαγσγή ηεο ζην Γπκλάζην. Γίλεηαη, ινηπφλ, θαηαλνεηφ φηη ε κεηάβαζε απφ ηε κηα εθπαηδεπηηθή βαζκίδα ζηελ άιιε, ζηελ πεξίπησζή καο απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, ζεκαηνδνηεί κηα ζεηξά απφ αιιαγέο 40 πνπ αθνξνχλ ην θνηλσληθφ πιαίζην, ηελ νξγάλσζε ησλ καζεκάησλ, ηνλ ηξφπν αμηνιφγεζεο αιιά θαη ην ζρνιηθφ πιαίζην θαη ηελ αλάγθε πξνζαξκνγήο ζ απηφ. Αζπλέρεηα ζην κάζεκα ηεο μέλεο γιψζζαο πξνθχπηεη φηαλ ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, αληί λα ζπλερίδνληαη ε δηδαζθαιία θαη ε κάζεζε ηεο γιψζζαο κε βάζε φ,ηη επηηεχρζεθε ζηνλ ηνκέα απηφ ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε, νη δηαδηθαζίεο κάζεζεο πξαγκαηνπνηνχληαη απφ κεδεληθή αθεηεξία, ζα λα κελ είραλ πξνεγεζεί ηα πξψηα ρξφληα κάζεζεο ηνπ Γεκνηηθνχ ρνιείνπ (Παπαδνπνχινπ 2007: 45). Οη παξάγνληεο πνπ δπζρεξαίλνπλ ηελ επηζπκεηή θαη επηδησθφκελε ζπλέρεηα ζηελ μελφγισζζε δηδαζθαιία είλαη ε έιιεηςε επηθνηλσλίαο θαη ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ηνπ πξνζσπηθνχ (εθπαηδεπηηθψλ, δηεπζπληψλ θ.η.ι.) ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο 41, ε έιιεηςε ζπκβαηφηεηαο σο πξνο ηνλ θαζνξηζκφ ησλ ζηφρσλ, ηεο ζεκαηνινγίαο, ησλ δηδαθηηθψλ αξρψλ θαη ησλ ηξφπσλ αμηνιφγεζεο κεηαμχ ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ 42 θαη ε πεξηνξηζκέλε αλαγλψξηζε ζηε Γεπ- 38. Βι. Cameron (2001: 60). 39. Βι. Bleyhl (2000: 99). 40. ην ίδην: Βι. Blondin et al. (1998: 56). 42. ην ίδην: 44.

15 ηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ησλ γλψζεσλ πνπ απνθηνχληαη απφ ηνπο καζεηέο ζηελ Πξσηνβάζκηα 43. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα νη γλψζεηο ηνπ Γεκνηηθνχ λα κελ απνηεινχλ θεθάιαην πάλσ ζην νπνίν ζα νηθνδνκεζεί ε επέθηαζε ησλ γλψζεσλ, αθνχ δελ αλαγλσξίδνληαη σο ηζάμηεο κε απηέο ηνπ Γπκλαζίνπ αιιά επηθξαηεί ε αληίιεςε φηη ζην Γεκνηηθφ βαζηθά παίδνπλ κφλν θαη ζην Γπκλάζην φηη ηψξα αξρίδνπκε θαλνληθά (Παπαδνπνχινπ 2007: 94). Ζ αληίιεςε απηή νδεγεί, φπσο παξνπζηάζηεθε παξαπάλσ, ζηελ αξλεηηθή επίδξαζε ησλ θηλήηξσλ κάζεζεο ησλ καζεηψλ 44, θαζψο ηνπο δεκηνπξγείηαη ε εληχπσζε φηη νη θφπνη ησλ πξνεγνχκελσλ ρξφλσλ δελ έρνπλ αληίθξηζκα, θαη ζηελ ακθηζβήηεζε ηεο πξψηκεο εθκάζεζεο 45, αθνχ ζην Γεκνηηθφ δελ επηηεχρζεθε ε ζσζηή εθκάζεζε ηεο μέλεο γιψζζαο. Πξνθχπηεη, ινηπφλ, ην ζπκπέξαζκα πσο ε απνπζία ζπδήηεζεο, ζπλεξγαζίαο θαη επηθνηλσλίαο φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία απνηειεί ηξνρνπέδε ζηε ζχλδεζε ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ, έηζη ψζηε λα απνθεπρζεί ε αζπλέρεηα. Αληηζέησο, δεηνχκελν είλαη ην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο λα κε ρσξίδεηαη σο πξνο ην ζθεπηηθφ ηνπ ζε δχν εθπαηδεπηηθέο βαζκίδεο 46. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα παξαηεξεζεί φηη αλαθνξηθά κε ην Γεληθφ κέξνο ηνπ Γ.Δ.Π.Π.. 47, ην νπνίν ζα κπνξνχζε λα ραξαθηεξηζηεί σο ην βαζηθφ πιαίζην αλαθνξάο γηα ηε ζχληαμε ηνπ επί κέξνπο Γ.Δ.Π.Π.. Ξέλσλ Γισζζψλ θαη ησλ ζπλαθφινπζσλ Α.Π.. ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο γηα ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε, πξνβιέπεηαη φηη ηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηνπ Γεκνηηθνχ θαη ηνπ Γπκλαζίνπ ζα πξέπεη λα επηιέγνπλ ηηο ζεκαηηθέο πεξηνρέο ιακβάλνληαο ππφςε ηα αθφινπζα θξηηήξηα 48 : λα πξνβάιινπλ ην νπζηψδεο θαη ην παηδαγσγηθά γφληκν, ρσξίο λα δίλνπλ έκθαζε ζε εμεηδηθεπκέλεο θαη ιεπηνκεξεηαθέο γλψζεηο 49, λα εμαζθαιίδνπλ ζπλέρεηα θαη ζχλδεζε κε φζα έρνπλ πξνεγεζεί αιιά θαη κε φζα αθνινπζνχλ 50 θαη λα δηαηάζζνπλ ηελ χιε κε ζπεηξνεηδή ηξφπν, έηζη ψζηε λα απνθεχγνληαη νη επηθαιχςεηο θαη νη πεξηηηέο επαλαιήςεηο ην ίδην. 44. Βι. Παπαδνπνχινπ (2007: 95). 45. ην ίδην/bleyhl (2000: 102). 46. Βι. Παπαδνπνχινπ (2007: 104). 47. Βι. Παηδαγσγηθφ Ηλζηηηνχην, Γεληθφ κέξνο: ην ίδην: ην ίδην. 50. ην ίδην. 51. ην ίδην.

16 Δπίζεο, ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη ην γεγνλφο φηη φζν αθνξά ην νξγαλσηηθφ πιαίζην ηνπ ειιεληθνχ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο ζίγεηαη ην δήηεκα ηεο ζπλέρεηαο θαζψο πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα νη καζεηέο πνπ έρνπλ δηδαρζεί ηε Γεξκαληθή ζην Γεκνηηθφ ζρνιείν λα επηιέμνπλ ηελ ίδηα μέλε γιψζζα ζην Γπκλάζην θαη γη απηφλ ην ιφγν θξίλεηαη ζεκαληηθφ λα απνθεπρζεί ε επαλάιεςε ηνπ ίδηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ. Σέινο, είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ θαη κφλν ην γεγνλφο φηη θαηαξηίζηεθε ην Α.Π.. ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο γηα ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε θαη φηη έρεη αλακνξθσζεί ην Α.Π.. ηεο Γεξκαληθήο γηα ην Γπκλάζην ελφςεη ηεο ελζσκάησζήο ηνπ ζην Γ.Δ.Π.Π.. Ξέλσλ Γισζζψλ 52. Αθφκα, ζηελ πεξίπησζε ηεο Διιάδαο νη μέλεο γιψζζεο δε δηδάζθνληαη απφ ηνλ δάζθαιν ηεο ηάμεο αιιά νη εθπαηδεπηηθνί ζε φιν ην δεκφζην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα είλαη απφθνηηνη μελφγισζζσλ ηκεκάησλ Αλψηαησλ Δθπαηδεπηηθψλ Ηδξπκάησλ 53. Απηφ ζεκαίλεη φηη ε αξρηθή θαηάξηηζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ πεξηιακβάλεη ηα δεδνκέλα θαη ηηο αλάγθεο θαη ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ θαη είλαη εληαγκέλε ζην πιαίζην ηεο πνιπγισζζίαο θαη ησλ βαζηθψλ ζθνπψλ ηνπ Κνηλνχ επξσπατθνχ Πιαηζίνπ. Δπηπιένλ, ηα μελφγισζζα παλεπηζηεκηαθά ηκήκαηα ηεο Διιάδαο πξνζθέξνπλ Μεηαπηπρηαθά Πξνγξάκκαηα πνπδψλ θαη κηα ζεηξά απφ επηκνξθσηηθά πξνγξάκκαηα, ηα νπνία ζπκβάιινπλ ζηελ εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο ηνπ μελφγισζζνπ καζήκαηνο ζην ειιεληθφ ζρνιείν 54. θνπφο ηνπ επφκελνπ θεθαιαίνπ είλαη λα παξνπζηαζηνχλ ηα Α.Π.. ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο γηα ηελ Πξσηνβάζκηα θαη Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε θαη παξάιιεια λα δηαπηζησζεί θαηά πφζν ππάξρεη νκαιή κεηάβαζε σο πξνο απηά αλάκεζα ζηηο δχν εθπαηδεπηηθέο βαζκίδεο. Σν γεγνλφο απηφ δελ εληάζζεηαη ζηελ θαζαπηφ έξεπλα ηεο εξγαζίαο, αιιά απνηειεί ην πξνπαξαζθεπαζηηθφ ηεο ζηάδην, θαζψο ηφζν ε δηακφξθσζε φζν θαη ε ζπγγξαθή ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ιακβάλεη ππφςε ηηο αξρέο, ηηο πξνυπνζέζεηο θαη ηνπο ηξφπνπο κάζεζεο πνπ πξνβιέπνληαη ζηα Α.Π.. ηεο εθάζηνηε εθπαηδεπηηθήο βαζκίδαο. Μέζα απφ ηελ παξνπζίαζε θαη ηε ζχγθξηζε επηρεηξείηαη, επίζεο, λα εμεηαζζεί εάλ εμαζθαιίδεηαη ε κεηαμχ ηνπο ζπκθσλία σο πξνο ην ζθεπηηθφ αλάκεζα ζην Γεκνηηθφ θαη ζην Γπκλάζην, δειαδή εάλ εμππεξεηείηαη ε αξρή ηεο νηθνλνκίαο ζηε κάζεζε. 52. Βι. Παπαδνπνχινπ (2007: 103). 53. ην ίδην: 229). 54. ην ίδην: 254.

17 3. ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΑΝΑΛΤΣΗΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΓΗΑ ΣΖ ΓΗΓΑΚΑΛΗΑ ΣΖ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΓΛΩΑ ΣΖΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΚΑΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ Ο βαζηθφο ζθνπφο, νη επηκέξνπο ζηφρνη, ε δνκή θαη νη άμνλεο ηνπ Γ.Δ.Π.Π.. 55 θαη ηνπ Γ.Δ.Π.Π.. Ξέλσλ γισζζψλ 56, φπνπ ηίζεληαη ζην επίθεληξν ε δηδαζθαιία θαη εθκάζεζε μέλσλ γισζζψλ ζχκθσλα κε ηα ελδηαθέξνληα θαη ηηο αλάγθεο ησλ καζεηψλ 57 θαη ε αλάπηπμε ηνπ εγγξακκαηηζκνχ, ηεο πνιπγισζζίαο θαη ηεο πνιππνιηηηζκηθφηεηαο, θαλεξψλνπλ ηε κέξηκλα αιιά θαη ηε ζπλερή πξνψζεζε ηεο πνιπγισζζίαο ζην πιαίζην ησλ ζθνπψλ θαη ησλ αξρψλ ηνπ Κνηλνχ επξσπατθνχ Πιαηζίνπ Αλαθνξάο γηα ηηο Γιψζζεο. ην θεθάιαην απηφ παξνπζηάδνληαη ηα Α.Π.. γηα ηε δηδαζθαιία ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζηελ Πξσηνβάζκηα θαη Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, θαζψο θαη απηά ζπκβάιινπλ ζηελ παξνρή απνηειεζκαηηθφηεξεο αγσγήο θαη παηδείαο ζην λέν άλζξσπν 58. Δπίζεο, βάζεη ησλ δηδαθηηθψλ θαη κεζνδνινγηθψλ ηνπο αξρψλ πινπνηείηαη ν ζρεδηαζκφο θαη ε ζπγγξαθή ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο γηα ηελ εθάζηνηε εθπαηδεπηηθή βαζκίδα. Ζ παξνπζίαζε γίλεηαη βάζεη ησλ θξηηεξίσλ, ηα νπνία ζρεηίδνληαη κε ηελ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ ηεο έξεπλαο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, δειαδή βαζηθφο ζθνπφο, γεληθνί ζηφρνη, εηδηθνί ζθνπνί, ζηφρνη/ ζεκαηηθέο ελφηεηεο/θεηκεληθά είδε/δξαζηεξηφηεηεο, γισζζηθέο πξάμεηο, ιεμηιφγην θαη κεζνδνινγία γηα ηελ θάζε εθπαηδεπηηθή βαζκίδα μερσξηζηά. Χζηφζν, ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη θαη ηα ππφινηπα θξηηήξηα ησλ Α.Π.. παίδνπλ θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηελ εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην ζην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο αιιά ζηε ζπγθεθξηκέλε εξγαζία δελ απνηεινχλ αληηθείκελν κειέηεο. Δπίζεο, εξεπλάηαη θαηά πφζν επηηπγράλεηαη ε ζπλέρεηα αλάκεζα ζηα Α.Π.., σο πξνζηάδην ηεο έξεπλαο ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηνπ Γεκνηηθνχ θαη ηνπ Γπκλαζίνπ. Ζ ζπγθεθξηκέλε έξεπλα ζα απνδείμεη, αθφκε, θαηά πφζν ππάξρεη έλα θνηλά απνδεθηφ 55. Βι. Παηδαγσγηθφ Ηλζηηηνχην, Γεληθφ κέξνο: Βι. Γ.Δ.Π.Π.. Ξέλσλ γισζζψλ: Βι. ηνηρεία απφ ηνλ παηδαγσγηθφ ζρεδηαζκφ ηνπ Γ.Δ.Π.Π.. θαη ησλ Α.Π.. ηεο ππνρξεσηηθήο εθπαίδεπζεο: Βι. Αλησλίνπ (2008: 97).

18 ζθεπηηθφ απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην. Σν δεηνχκελν απηφ εληάζζεηαη ζηε γεληθφηεξε απαίηεζε γηα ηε ζπλέρεηα ζην κάζεκα ηεο μέλεο γιψζζαο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία είλαη αληηνηθνλνκηθφ θαη ππνλνκεχεη ηα θίλεηξα γηα ηε κάζεζε ην λα αγλννχληαη απηά πνπ επηηεχρζεθαλ ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε κε ηελ είζνδν ησλ καζεηψλ ζηε Γεπηεξνβάζκηα θαη φηη αληίζεηα πξέπεη ηε δηαδηθαζία κάζεζεο ζην Γεκνηηθφ ρνιείν λα ηε δνχκε ζαλ ηελ αξρή κηαο δηα βίνπ καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο, γηα ηελ νπνία νθείινπλ λα θαζνξηζηνχλ εληαία γηα ηελ ππνρξεσηηθή εθπαίδεπζε νη ζηφρνη, ηα πεξηερφκελα, ε δηδαθηηθή κεζνδνινγία θαη ε αμηνιφγεζή ηεο. Με άιια ιφγηα, ε πνηφηεηα θαη ε επηηπρία (θαη) ζην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο σο μέλεο γιψζζαο εμαξηψληαη, ζε ζεκαληηθφ βαζκφ, απφ ηε ζπλέρεηα. (Παπαδνπνχινπ 2007: 97) Απηφ δε ζεκαίλεη, φκσο, φηη ζα νκνγελνπνηεζνχλ νη ζηφρνη θαη ε δηδαθηηθή κεζνδνινγία αιιά φηη ζα δηαθνξνπνηεζνχλ αλάινγα κε ηελ ειηθία θαη ηε λνεηηθή θαη ζπλαηζζεκαηηθή αλάπηπμε ησλ καζεηψλ 59. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ην Α.Π.. ηνπ Γεκνηηθνχ πνπ θπθινθφξεζε ην 2006 είλαη κεηαγελέζηεξν απφ απηφ ηνπ Γπκλαζίνπ, ην νπνίν θπθινθφξεζε ην 2003, θαζψο ε εηζαγσγή ηεο δεχηεξεο μέλεο γιψζζαο ζην Γεκνηηθφ έγηλε αξγφηεξα. Σν γεγνλφο απηφ ζεκαίλεη φηη νη ηπρφλ δηαθνξέο πνπ ζα πξνθχςνπλ αλάκεζά ηνπο νθείινληαη ζηελ πξφνδν θαη ζηηο ζπλαθφινπζεο εμειίμεηο πνπ ζεκεηψζεθαλ ζηελ επηζηήκε ηεο Γηδαθηηθήο. 3.1 ΑΝΑΛΤΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΓΩΝ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΓΛΩΑ ΣΖΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ Σν Α.Π.. ηεο Πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο 60 δηαηππψλεη ηνπο βαζηθνχο άμνλεο γηα ηε δηδαζθαιία ηεο γιψζζαο θαη κε βάζε απηνχο νξίδεη ηνπο εηδηθνχο ζηφρνπο. Βαζηθφο ζθνπφο ηνπ είλαη λα απνθηήζνπλ νη καζεηέο ηελ ηθαλφηεηα λα επηθνηλσλνχλ κε γεξκαλφθσλνπο νκηιεηέο ζ φιν ηνλ θφζκν θαη λα θαηαλννχλ ηνλ πνιηηηζκφ θαη ηελ θαζεκεξηλφηεηα ζηηο γεξκαλφθσλεο ρψξεο, νηθνδνκψληαο έηζη ζεηηθή ζηάζε θαη ζπκπεξηθνξά απέλαληη ζην <<άιιν>>, ζεβφκελνη ηε δηαθνξεηηθφηεηα, θαη έηζη λα γίλεη ε Γεξκαληθή Γιψζζα <<φρεκα>>, πξνθεηκέλνπ λα αλαπηπρζεί κέζα ηνπο ε επηζπκία γηα ηελ εθκάζεζε θαη άιισλ μέλσλ γισζζψλ. (Α.Π..: 109) Γηα ηελ επί- 59. Βι. Παπαδνπνχινπ (2007: 98). 60. Βι. Α.Π..: 109.

19 ηεπμε ηνπ παξαπάλσ βαζηθνχ ζθνπνχ ηίζεληαη νη εμήο πέληε γεληθνί ζηφρνη, νη νπνίνη είλαη ε επηθνηλσληαθή ηθαλφηεηα (=παξέρεη ζηνπο καζεηέο ηε δπλαηφηεηα λα επηθνη- λσλήζνπλ κε θπζηθνχο ή κε νκηιεηέο ηεο Γεξκαληθήο Γιψζζαο αλά ηνλ θφζκν ρξε- ζηκνπνηψληαο λέεο πεγέο πιεξνθφξεζεο), ε κεηαγισζζηθή δηάζηαζε (=νη καζεηέο ζα πξέπεη λα απνθηήζνπλ αίζζεζε ηεο δνκήο θαη ησλ δνκηθψλ ζηνηρείσλ ηεο γιψζζαο), ε αηζζεηηθή πιεπξά ηεο γιψζζαο (=νη καζεηέο ζα πξέπεη λα επαηζζεηνπνηεζνχλ ζηελ αηζζεηηθή πιεπξά ηεο γιψζζαο θαη λα αλαπηχμνπλ δεκηνπξγηθή ζρέζε καδί ηεο), ε δηακφξθσζε πνιππνιηηηζκηθήο ζπλείδεζεο (=ε γλσξηκία ησλ καζεηψλ κε ην γεξκαλφθσλν ρψξν θαη πνιηηηζκφ, φπνπ ε δηαζεκαηηθή πξνζέγγηζε παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν) θαη ε αμηνπνίεζε γλψζεσλ απφ άιιεο γιψζζεο (=ζηφρνο είλαη νη καζεηέο λα αλαιάβνπλ ελεξγφ ξφιν ζηε πνιππνιηηηζκηθή θαη πνιπγισζζηθή θνηλσλία). Δπηπιένλ, ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ζην Α.Π.. ηεο Πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ζηφρνο είλαη λα απνθηήζνπλ νη καζεηέο ηελ ηθαλφηεηα λα επηθνηλσλνχλ, θαηά θχξην ιφγν πξνθνξηθά, ιακβάλνληαο ππφςε πάληα ην πφηε, κε πνηφλ, γηα πνην ζέκα θαη κε πνην ηξφπν ιακβάλεη ρψξα ε επηθνηλσλία απηή. Γηα ηελ επίηεπμε ησλ παξαπάλσ γεληθψλ ζηφρσλ δηαηππψλνληαη εηδηθνί ζηφρνη, φπνπ παξνπζηάδνληαη ελδεηθηηθά ζεκαηηθέο ελφηεηεο θαη δξαζηεξηφηεηεο ησλ καζεηψλ. Οη ζεκαηηθέο ελφηεηεο ιακβάλνπλ πάληα ππφςε ηα ελδηαθέξνληα θαη ηα βηψκαηα ησλ καζεηψλ θαη δηακνξθψλνληαη βάζεη ηεο ειηθίαο ηνπο θαη ηνπ επηπέδνπ γισζζνκάζεηάο ηνπο. Πξέπεη, επίζεο, λα παξαηεξεζεί φηη γίλεηαη δηαρσξηζκφο πξνθνξηθήο επηθνηλσλίαο (αθνπζηηθή θαηαλφεζε, παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ) θαη γξαπηήο επηθνηλσλίαο (αλαγλσζηηθή θαηαλφεζε, παξαγσγή γξαπηνχ ιφγνπ) αλ θαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ζπλαληνχκε ζπλήζσο κεηθηέο κνξθέο επηθνηλσλίαο. Δηδηθφηεξα, ην Α.Π.. έρνληαο σο πξψην γεληθφ ζηφρν ηελ επηθνηλσληαθή ηθαλφηεηα ησλ καζεηψλ, θαζνξίδεη ηνπο επηκέξνπο ζηφρνπο κε βάζε ηνλ πξνθνξηθφ θαη ηνλ γξαπηφ ιφγν 61. ηελ πξψηε πεξίπησζε νη καζεηέο επηδηψθεηαη λα αθνχλ θαη λα αληαπνθξίλνληαη θαηαλνψληαο απιά αθνπζηηθά θείκελα αιιά θαη ρξεζηκνπνηψληαο ηα ζπκθξαδφκελα θαη παξαγισζζηθά/εμσγισζζηθά ζηνηρεία θαζψο θαη λα κηινχλ εθθξάδνληαο ζθέςεηο θαη ζπλαηζζήκαηα θαη ζπκκεηέρνληαο ζε πνηθίιεο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ. Σα θεηκεληθά είδε πνπ πξνβιέπνληαη ηφζν γηα ηελ θαηαλφεζε φζν θαη γηα ηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ είλαη απζεληηθέο θαηαζηάζεηο απφ ηελ θαζεκεξηλφηεηα: ηξαγνχδηα, εηθφλεο, ηαηλίεο, θηλνχκελα ζρέδηα, γισζζνδέηεο, παηρλίδηα ξφισλ θ.η.ι ην ίδην: 110.

20 ηνλ γξαπηφ ιφγν νη καζεηέο επηδηψθεηαη λα είλαη ζε ζέζε λα δηαβάδνπλ ζσζηά, κε ζσζηή πξνθνξά θαη επηηνληζκφ, λα θαηαλννχλ ην πεξηερφκελν εηθνλνγξαθεκέλσλ θπξίσο θεηκέλσλ θαζψο θαη λα αληηγξάθνπλ ζσζηά αιιά θαη λα παξάγνπλ απιά γξαπηά θείκελα (κεκνλσκέλεο ιέμεηο, εθθξάζεηο, πξνηάζεηο ή θαη αθνινπζία πξνηάζεσλ). Σα πνηήκαηα, νη επηγξαθέο, ηα παηρλίδηα αλάγλσζεο, νη εηθνλνγξαθεκέλεο ηζηνξίεο, νη γξίθνη, νη επρεηήξηεο θάξηεο θαη ε παξαγσγή δηαιφγσλ κέζα απφ εηθφλεο θαη θφκηθο είλαη θάπνηα απφ ηα είδε θεηκέλσλ πνπ εληάζζνληαη ζηελ θαηαλφεζε θαη παξαγσγή γξαπηνχ ιφγνπ. Χο πξνο ηηο ζεκαηηθέο πεξηνρέο 62, ζην Α.Π.. πξνηείλνληαη νη εμήο: κηιψ γηα κέλα, ε ηάμε κνπ θαη ην ζρνιείν κνπ, ε νηθνγέλεηά κνπ θαη ην ζπίηη κνπ, θχζε θαη πεξηβάιινλ, γελέζιηα, Υξηζηνχγελλα, Απφθξηεο θαη άιιεο γηνξηέο, θαγεηφ, πνηφ θαη ςψληα, πεξηπέηεηεο θαη ηζηνξίεο, φλεηξα θαη θαληαζία, ηαμίδηα/ηζηνξίεο ζην ρψξν ηνπ θαληαζηηθνχ, παηρλίδηα, αζιεηηζκφο θαη ειεχζεξνο ρξφλνο θαη δηαθνπέο θαη ηαμίδηα. Χο ην ηέινο ηεο Σ ηάμεο νη καζεηέο ζα πξέπεη λα απνθηήζνπλ έλα ιεμηιφγην 63, ην νπνίν πξνθχπηεη απφ ηηο παξαπάλσ ζεκαηηθέο πεξηνρέο. Σν πξφγξακκα δίλεη έλαλ ελδεηθηηθφ θαηάινγν 64 κε ιέμεηο θαη εθθξάζεηο, ν νπνίνο ρσξίδεηαη ζε νπζηαζηηθά, ξήκαηα, επίζεηα/επηξξήκαηα, αξηζκεηηθά, πξνζέζεηο, ζπλδέζκνπο θαη αλάκεζά ηνπο πξνηείλεηαη θαη <<εμσηηθφ ιεμηιφγην>>. Δπηπιένλ, ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε ε δηεθπεξαίσζε θαη νξγάλσζε ηνπ καζήκαηνο είλαη θαιφ λα ζηεξίδεηαη ζε έλα ζπγθεθξηκέλν ιεμηιφγην ηάμεο 65, ην νπνίν νη καζεηέο ζα πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα ην θαηαλννχλ θαη λα ην ρξεζηκνπνηνχλ ζην πιαίζην ηνπ καζήκαηνο. Σν ιεμηιφγην απηφ πεξηιακβάλεη ηελ αξρή θαη ην ηέινο ηνπ καζήκαηνο αιιά θαη ηε ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ ζε δξαζηεξηφηεηεο θαη παηρλίδηα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ψξαο. Σέινο, ην Α.Π.. παξνπζηάδεη έλαλ θαηάινγν γισζζηθψλ πξάμεσλ 66, ηηο νπνίεο νη καζεηέο ζα πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα πξαγκαηψλνπλ κέρξη ην ηέινο ηεο Σ ηάμεο. Οη θαηεγνξίεο ησλ ιεθηηθψλ πξάμεσλ είλαη νη εμήο: soziale Konventionen: Begrüßen, Sich entschuldigen, Um etwas bitten- sich bedanken, θαη Informa- 62. ην ίδην: ην ίδην. 64. ην ίδην: ην ίδην: ην ίδην:

21 tionsaustausch: Frage-Antwort: Jemanden befragen-etwas über sich selbst sagen, Sich über andere erkundigen-etwas über andere sagen, Gegenstände benennen/beschreiben-sich nach Gegenständen erkundigen, Nach Zeit/Zeitpunkt und Wochentag fragen und nennen, Nach Gründen fragen und begründen. Χο πξνο ηε κεζνδνινγία 67, πξνηάζζεηαη, φπσο πξναλαθέξζεθε, ν πξνθνξηθφο ιφγνο, ρσξίο βέβαηα λα παξαγθσλίδεηαη ν γξαπηφο, θαζψο νη καζεηέο απηήο ηεο ειηθίαο εθθξάδνληαη απζφξκεηα, αθφκα θαη φηαλ νη γλψζεηο ηνπο είλαη πεξηνξηζκέλεο. Γηα ην ιφγν απηφ δε ζα πξέπεη ζε θακία πεξίπησζε λα αλαθφπηεηαη ν ελζνπζηαζκφο θαη ε πξνζπκία ηνπο λα κηιήζνπλ, φζα ιάζε θη αλ θάλνπλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο νκηιίαο. Σν Α.Π.. νξίδεη δεθαηξείο βαζηθέο δηδαθηηθέο αξρέο 68 αιιά θαη ηξεηο δηδαθηηθέο ηερληθέο 69, βάζεη ησλ νπνίσλ ζα πξέπεη λα νξγαλψλεηαη θαη λα δηεμάγεηαη ην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε. Οη δηδαθηηθέο αξρέο πνπ δηαηππψλνληαη επηθεληξψλνληαη ζηα εμήο πεδία: ζηελ αξρή ηεο κνλνγισζζίαο, ζηελ πνιπγισζζία, ζηε δηφξζσζε ιαζψλ, ζηηο ζεκαηηθέο πεξηνρέο, ζηηο δεμηφηεηεο, ζηηο απζεληηθέο θαηαζηάζεηο επηθνηλσλίαο, ζηελ νιηζηηθή εθκάζεζε ηεο γιψζζαο (=Γηαζεκαηηθφο πξνζαλαηνιηζκφο, Πνιπαηζζεηεξηαθή κάζεζε, κνπζηθνθηλεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη παηρλίδηα), ζηε δεκηνπξγία θηλήηξσλ, ζηε ζπζηεκαηηθή επαλάιεςε, ζηελ πνηθηιία θαη ελαιιαγή αζθήζεσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ, ζηηο ηειεηνπξγηθέο δξαζηεξηφηεηεο (Rituale), ζηηο κνξθέο εξγαζίαο θαη ζηε Γηαθνξνπνηεκέλε Παηδαγσγηθή θαη πλεξγαηηθή κάζεζε. Γίλεηαη θαηαλνεηφ, φηη ππάξρεη κεγάιε πνηθηιία δηδαθηηθψλ ηερληθψλ. Χζηφζν γηα ηελ πξνψζεζε εηδηθά ηεο θαηαλφεζεο θαη ηεο (αλα)παξαγσγήο ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ αλαθέξνληαη ελδεηθηηθά νη αθφινπζεο: ε Οινθιεξσηηθή Φπζηθή Αληαπφθξηζε (Total Physical Response), ε Αθήγεζε Ηζηνξηψλ (Storytelling) θαη ε Υξήζε Υεηξνθνπθιψλ. Μειεηψληαο ην Α.Π.. ηνπ Γεκνηηθνχ γίλεηαη θαλεξφ φηη πξνηάζζεηαη ν πξνθνξηθφο ιφγνο θαη απηφ ζπκβαίλεη επεηδή νη καζεηέο απηήο ηεο ειηθίαο δε θνβνχληαη λα εθθξαζηνχλ απζφξκεηα ζηελ μέλε γιψζζα, αθφκα θη φηαλ νη γλψζεηο ηνπο είλαη πεξηνξηζκέλεο. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη νη ζεκαηηθέο ελφηεηεο πξνζαλαηνιίδνληαη ζηα ελδηαθέξνληα ησλ καζεηψλ απηήο ηεο ειηθίαο 70. Ζ πξνζπκία 67. ην ίδην: 118/Christ (2003: 451). 68. ην ίδην: ην ίδην: Βι. Chighini./Kirsch (2009: 79-92)/Nunan (1998: )/Böttger (2005: 66-9).

22 ησλ καζεηψλ εληζρχεηαη αθφκε πεξηζζφηεξν θη απφ ηελ παξνπζία ηνπ εμσηηθνχ ιεμηινγίνπ κε αζπλήζηζηεο εμσηηθέο ή αζηείεο ιέμεηο θαη εθθξάζεηο ή θαη ζπλδπαζκνχο, ιεμηιφγην πνπ εληάζζεηαη ζε θάζε ζεκαηηθή πεξηνρή. Ζ απνηειεζκαηηθή εθκάζεζή ηνπ πξνυπνζέηεη, φκσο, ηηο επαλαιήςεηο θαη ηελ αλαθχθισζή ηνπ, γηαηί κε ηνλ ηξφπν απηφ απμάλνληαη ζηαδηαθά νη γλψζεηο ησλ καζεηψλ ζρεηηθά κε απηφ 71. Ζ ζχγρξνλε δηδαθηηθή ηνλίδεη ηε ζεκαζία ηεο πιαηζηνπνίεζεο 72 (Kontextualisierung) θαηά ηελ εθκάζεζε ηνπ ιεμηινγίνπ κέζσ δηθηχσλ λνεκάησλ, ηα νπνία πινπνηνχληαη κε ηε βνήζεηα νπηηθψλ αιιά θαη νξγαλσηηθψλ/ζρεκαηηθψλ ηερληθψλ. Πέξα απφ απηφ γίλεηαη πξνζπάζεηα, φπσο αλαθέξζεθε, γηα ηελ εμνηθείσζε ησλ καζεηψλ ηνπ Γεκνηηθνχ κε ηε Γεξκαληθή γιψζζα κέζα απφ ην ιεμηιφγην ηάμεο 73 (Äußerungen, classroom phrases), ζην πιαίζην ηνπ νπνίνπ πξνβιέπεηαη αξρηθά θαηαλφεζε θαη αληίδξαζε ζε ιέμεηο, εθθξάζεηο θαη πξνηξνπέο πνπ αθνξνχλ ηελ νξγάλσζε θαη δηεθπεξαίσζε ηνπ καζήκαηνο θαη ζηε ζπλέρεηα ρξήζε ηνπ ιεμηινγίνπ θαη απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο καζεηέο. Σν ιεμηιφγην απηφ γίλεηαη πνιχ γξήγνξα νηθείν θαη θαηαλνεηφ θαη νη καζεηέο γλσξίδνπλ πνηα δξαζηεξηφηεηα ζα αθνινπζήζεη ζηε ζπλέρεηα ηνπ καζήκαηνο 74. Ζ αξρή καζαίλσ πψο λα καζαίλσ, ν δηαρσξηζκφο ησλ ζηξαηεγηθψλ ζε άκεζεο θαη έκκεζεο 75, ε παξνπζίαζε ησλ παξαπάλσ δεθαηξηψλ δηδαθηηθψλ αξρψλ θαη ηξηψλ δηδαθηηθψλ ηερληθψλ είλαη ζηνηρεία πνπ θαλεξψλνπλ φηη ζην επίθεληξν ηνπ Α.Π.. γηα ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε ηίζεηαη ν καζεηήο θαη ε απηφλνκε θαη δηα βίνπ κάζεζε. Ζ πξνβιεπφκελε ελαιιαγή δξαζηεξηνηήησλ, νη πνηθίιεο κνξθέο εξγαζίαο θαη ε Γηαθνξνπνηεκέλε Παηδαγσγηθή θαη πλεξγαηηθή κάζεζε είλαη αξρέο πνπ επηηξέπνπλ ηελ ελεξγή ζπκκεηνρή θαη δεκηνπξγία θηλήηξσλ ζε φινπο ηνπο καζεηέο. 71. Βι. Cameron (2001: 79-81). 72. ην ίδην/bohn (2000: 82-87). 73. Βι. Böttger (2005: ). 74. Βι. Klippel (2003: 57). 75. ην ίδην.

23 3.2 ΑΝΑΛΤΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΓΩΝ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΓΛΩΑ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ Βαζηθφο ζθνπφο ηνπ Α.Π.. γηα ηε δηδαζθαιία ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε 76 είλαη ε ελίζρπζε ηεο πνιππνιηηηζκηθφηεηαο, ηεο πνιπγισζζίαο θαη ηνπ εγγξακκαηηζκνχ, έηζη ψζηε νη καζεηέο λα δηακνξθψζνπλ θαη λα απνθηήζνπλ φιεο ηηο απαξαίηεηεο ζηάζεηο, αμίεο, δεμηφηεηεο θαη ηθαλφηεηεο γηα λα κεηέρνπλ επηηπρψο ζε πεξηζηάζεηο επηθνηλσλίαο κέζσ ηεο Γεξκαληθήο Γιψζζαο θαη λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο απαηηήζεηο ηνπ θνηλσληθνχ, εθπαηδεπηηθνχ θαη επαγγεικαηηθνχ ηνπο ρψξνπ. χκθσλα κε απηφ ην ηξίπηπρν δηακνξθψλνληαη νη εηδηθνί ζθνπνί ηνπ καζήκαηνο ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο νη νπνίνη είλαη ε επηθνηλσληαθή ηθαλφηεηα, ε κεηαγισζζηθή ηθαλφηεηα θαη ε δηακφξθσζε πνιππνιηηηζκηθήο ζπλείδεζεο. Χζηφζν δηαηππψλνληαη θαη δχν επηκέξνπο ζηφρνη, ε αηζζεηηθή πιεπξά ηεο γιψζζαο (=εθηίκεζε ησλ αηζζεηηθψλ ηδηαηηεξνηήησλ ηεο γιψζζαο) θαη ε παξάιιειε ρξήζε άιιεο γιψζζαο (=ζχλδεζε ησλ γλψζεσλ ηεο Γεξκαληθήο κε ήδε ππάξρνπζεο γλψζεηο άιισλ γισζζψλ κε ζηφρν ηε δηακεζνιάβεζε ), νη νπνίνη επηηπγράλνληαη δηα κέζνπ ησλ αλσηέξσ. ηε ζπλέρεηα, ην Πξφγξακκα παξνπζηάδεη ελδεηθηηθά ζεκαηηθέο ελφηεηεο θαη δξαζηεξηφηεηεο ησλ καζεηψλ, νη νπνίεο πξνζαλαηνιίδνληαη ζηα ελδηαθέξνληα θαη ηα βηψκαηα ησλ καζεηψλ θαη δηακνξθψλνληαη βάζεη ηεο ειηθίαο ηνπο θαη ηνπ επηπέδνπ γισζζνκάζεηάο ηνπο. Αθφκε, θαη ζε απηή ηελ εθπαηδεπηηθή βαζκίδα γίλεηαη δηαρσξηζκφο πξνθνξηθήο θαη γξαπηήο επηθνηλσλίαο. Όζν αθνξά ηελ επηθνηλσληαθή ηθαλφηεηα θαη ηνλ πξνθνξηθφ ιφγν νη καζεηέο επηδηψθεηαη λα θαηαλννχλ απιά αθνπζηηθά θείκελα θαη νκηιεηέο ηεο μέλεο γιψζζαο θαη λα αληηδξνχλ θαηάιιεια. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα αλαπηχμνπλ ηελ ηθαλφηεηα θαη ηελ πξνζπκία λα ζπκκεηέρνπλ ελεξγά ζε ζπδεηήζεηο αλαδεηψληαο επαθή κε άιινπο θαη εθθξάδνληαο ηηο ζθέςεηο θαη ηηο απφςεηο ηνπο. ην πιαίζην απηφ πξνβιέπεηαη λα θαιχπηνπλ κε παξαθξάζεηο θαη εμσγισζζηθά/παξαγισζζηθά κέζα ηπρφλ ειιείςεηο ηνπο ζηε γισζζηθή ηνπο ηθαλφηεηα. Σα θεηκεληθά είδε πνπ πξνβιέπνληαη ηφζν γηα ηελ θαηαλφεζε φζν θαη γηα ηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ είλαη απζεληηθέο θαηαζηάζεηο απφ ηελ θαζεκεξηλφηεηα: ηξαγνχδηα, εηθφλεο, πνηήκαηα, ηειενπηηθά ζπνη θαη παηρλίδηα ξφισλ. 76. Βι. Α.Π..: 390.

24 ρεηηθά κε ην γξαπηφ ιφγν νη καζεηέο ζα πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε ηφζν λα θαηαλννχλ θαηάιιεια θείκελα γηα ηελ ειηθία θαη ην επίπεδφ ηνπο φζν θαη λα ελζαξξχλνληαη ζηελ παξαγσγή ειεχζεξσλ θεηκέλσλ ρξεζηκνπνηψληαο ζσζηή νξζνγξαθία θαη κνξθνζπληαθηηθνχο ηχπνπο. Απηφ ζα επηηεπρζεί κέζα απφ ηελ επεμεξγαζία δηαθφξσλ θεηκέλσλ θαη ηε ζχληαμε θεηκέλσλ δηθήο ηνπο επηλφεζεο. Χο θεηκεληθά είδε εληάζζνληαη εδψ νη ζηίρνη, ηα παξακχζηα, ηα απιά ινγνηερληθά θείκελα, νη εηθνλνγξαθεκέλεο ηζηνξίεο, νη επηζηνιέο θαη ηα παηρλίδηα ξφισλ. Με γεληθφηεξν ζηφρν ηελ επηθνηλσληαθή ηθαλφηεηα ην Α.Π.. δίλεη ζαθή παξαδείγκαηα ησλ θαηεγνξηψλ ησλ ιεθηηθψλ πξάμεσλ 77 πνπ ζα πξέπεη λα θαηαλννχλ θαη λα παξάγνπλ νη καζεηέο θαηά ηηο ηξεηο ηάμεηο ηνπ Γπκλαζίνπ. ην πιαίζην απηφ παξαηίζεηαη έλαο ελδεηθηηθφο θαηάινγνο, φπνπ δίλνληαη θαη ηα αληίζηνηρα γισζζηθά κέζα 78. Έηζη, νη θαηεγνξίεο είλαη νη εμήο: Informationsaustausch, Bewertung/Kommentar, Gefühlsausdruck, Handlungsregulierung, soziale Konventionen, Redeorganisation und Verständnissicherung. Χο πξνο ηε κεζνδνινγία 79, ην Πξφγξακκα αθνινπζεί ηηο αξρέο ηεο ζχγρξνλεο δηδαθηηθήο θαζψο ζέηεη ην καζεηή ζην επίθεληξν ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο κε ζηφρν ηελ αλάπηπμε ηεο ζηξαηεγηθήο καζαίλσ πψο λα καζαίλσ θαη ηελ πξνψζεζε ηεο απηνλνκίαο θαη ηεο δηα βίνπ κάζεζεο. Ο δηδαθηηθφο ζρεδηαζκφο ζα πξέπεη πάληα λα ιακβάλεη ππφςε ηνπ ηελ ειηθία, ηηο αλάγθεο, ηα ελδηαθέξνληα αιιά θαη ηε δηαλνεηηθή θαη ζπλαηζζεκαηηθή αλάπηπμε ησλ καζεηψλ κε είηε θαηεπζπλφκελεο είηε ειεχζεξεο ηερληθέο, έηζη ψζηε λα έρνπλ φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξεο επθαηξίεο επηθνηλσλίαο κέζα απφ πνηθίιεο θαη ελαιιαζζφκελεο κεζφδνπο δηδαζθαιίαο. Κπξίαξρε ζέζε ζην Α.Π.. θαηέρεη ε πεξηγξαθή ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ησλ ηχπσλ ησλ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ, φπνπ δίλεηαη βαξχηεηα ζηε ζπιινγηθή δξαζηεξηφηεηα θαη ζηελ ελεξγνπνίεζε δηαθνξεηηθψλ ζηξαηεγηθψλ κάζεζεο ησλ καζεηψλ κέζα απφ αζθήζεηο κνξθνινγίαο θαη επηθνηλσληαθέο δξαζηεξηφηεηεο. Βαζηθή πξνυπφζεζε φισλ απηψλ είλαη νη ζαθείο ζηφρνη, ην πεξηερφκελν θαη ν πξνζδηνξηζκφο ηεο δηαδηθαζίαο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο εθάζηνηε δξαζηεξηφηεηαο. Αμηνζεκείσηε είλαη, επίζεο, ε παξνπζία ησλ ειεχζεξσλ θαη δεκηνπξγηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, φπνπ κέζα απφ παηγληψδεηο δξαζηεξηφηεηεο (δξακα- ηνπνηήζεηο, Planspiele, Rollenspiele) νη καζεηέο αζθνχλ ηηο γισζζηθέο ηνπο γλψζεηο, 77. ην ίδην: ην ίδην. 79. ην ίδην:

25 θαηαθηνχλ γισζζηθέο δεμηφηεηεο θαη δξνπλ απηφλνκα αιιά θαη ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ, φπνπ νη καζεηέο έρνπλ ηελ επθαηξία λα γλσξίζνπλ θαη λα ζπλεξγαζηνχλ κε άιιεο νκάδεο καζεηψλ απφ ηελ Διιάδα θαη ην εμσηεξηθφ δηακνξθψλνληαο πνιππνιηηηζκηθή ζπλείδεζε. Απφ ηελ παξνπζίαζε ηνπ Α.Π.. ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο γηα ην Γπκλάζην γίλεηαη θαλεξφ φηη δίλεηαη πιένλ κεγαιχηεξε βαξχηεηα ζηε κνξθνζχληαμε θαζψο ην λνεηηθφ επίπεδν ησλ καζεηψλ επηηξέπεη ηελ πην ζπλεηδεηή ελαζρφιεζή ηνπο κε ηε κνξθή θαη ηε δνκή ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο 80. Σν ζηνηρείν απηφ θαίλεηαη θαη απφ ην γεγνλφο φηη ην Α.Π.. γηα ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε αλαθέξεηαη εθηελψο θαη πξνζζέηεη εθηφο απφ θαηεγνξίεο ιεθηηθψλ πξάμεσλ θαη γεληθνχο φξνπο 81, (allgemeine Begriffe), νη νπνίνη νκαδνπνηνχληαη σο εμήο: ππαξθηηθή έλλνηα (Existenz), έλλνηα ηνπ ρψξνπ (Raum), έλλνηα ηνπ ρξφλνπ (Zeit) θαη πνζνηηθή έλλνηα (Quantität), θαη κνξθνζπληαθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ ζα πξέπεη λα θαηαλννχλ θαη λα παξάγνπλ νη καζεηέο κέρξη ην ηέινο ηνπ Γπκλαζίνπ. Όζνλ αθνξά ηελ επηθνηλσληαθή ηθαλφηεηα αξρηθά πξνβιέπεηαη ε θαηαλφεζε θαη ζηε ζπλέρεηα ε παξαγσγή πξνθνξηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ. Χο πξνο ηε κεζνδνινγία γίλεηαη θαλεξφ φηη ε απηνλνκία, ε αλάπηπμε ηεο δηα βίνπ κάζεζεο, ε επηθνηλσληαθή απηνπεπνίζεζε, ε πινχζηα ελαιιαγή ησλ κεζφδσλ δηδαζθαιίαο, ε εμαηνκηθεπκέλε ζηήξημε ησλ καζεηψλ, νη ειεχζεξεο θαη δεκηνπξγηθέο δξαζηεξηφηεηεο είλαη ζηφρνη πνπ ζέηνπλ ην καζεηή ζην επίθεληξν ηνπ ελδηαθέξνληνο θαη πξνηάζζνπλ ηελ νιφπιεπξε αλάπηπμή ηνπ. ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ην μελφγισζζν κάζεκα ζα πξέπεη λα αθήλεη πεξηζψξην ζην καζεηή λα δξα σο ελήιηθαο αλαιακβάλνληαο πξσηνβνπιίεο θαη νξγαλψλνληαο ν ίδηνο ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπ 82. Οη αξρέο απηέο απνηππψλνληαη θαη ζην Α.Π.. ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο θαζψο πξνβιέπεηαη ν καζεηήο ζην πιαίζην νξγάλσζεο δξαζηεξηνηήησλ θαη (δηαζεκαηηθψλ) ζρεδίσλ εξγαζίαο λα νξγαλψλεη ηε ζθέςε ηνπ, λα παίξλεη πξσηνβνπιίεο, λα ζπλεξγάδεηαη, λα πεηξακαηίδεηαη, λα ελεξγνπνηεί δηαθνξεηηθέο ζηξαηεγηθέο κάζεζεο, λα βξίζθεη ιχζεηο θαη λα πξνσζεί ηελ επηζηεκνληθή έξεπλα 83. Καηά πφζν, φκσο επηηπγράλεηαη ε εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο αλάκεζα ζηα Α.Π.. ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ; Σν εξψηεκα απηφ εμεηάδεηαη ζηε ζπλέρεηα. 80. Βι. Potthoff ( : 457). 81. Βι.Baldegger./ Müller/ Schneider (1980: 37 & ). 82. Βι. Schröder ( : 208). 83. Βι. Α.Π..: 402.

26 3.3 Ζ ΤΝΔΥΔΗΑ ΑΠΟ ΣΖΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΣΑ ΑΝΑΛΤΣΗΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ ΠΟΤΓΩΝ ΣΟ ΜΑΘΖΜΑ ΣΖ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΓΛΩΑ ην θεθάιαην απηφ εξεπλάηαη ε ζπλέρεηα ζηα Α.Π.. ζην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο, πξηλ δηεμαρζεί ε έξεπλα ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. Σν δεηνχκελν απηφ πξνθχπηεη αθελφο απφ ην δήηεκα ηεο (α)ζπλέρεηαο ζην κάζεκα ηεο μέλεο γιψζζαο θαη αθεηέξνπ απφ ηελ παξνπζίαζε ηνπ βαζηθνχ ζθνπνχ, ησλ γεληθψλ ζηφρσλ θαη ησλ εηδηθψλ ζθνπψλ, ησλ ζεκαηηθψλ ελνηήησλ, θεηκεληθψλ εηδψλ θαη δξαζηεξηνηήησλ, ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ, ηνπ ιεμηινγίνπ θαη ηεο κεζνδνινγίαο ηνπ Γεκνηηθνχ θαη ηνπ Γπκλαζίνπ. Γεγνλφο είλαη φηη κφλν ε ιεπηνκεξήο αλάιπζε ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ κπνξεί λα παξέρεη ηελ απάληεζε γηα ηελ (α)ζπλέρεηα. Απηφ ζεκαίλεη φηη εδψ δελ επηδηψθεηαη λα εξεπλεζνχλ νη δηαθνξέο αλάκεζα ζηα Α.Π.. γηα λα δηαπηζησζεί εάλ κέζα απφ απηέο δηεπθνιχλεηαη ε ζπλέρεηα. Χζηφζν, ε αληηπαξαβνιή ηνπο ίζσο καο νδεγήζεη ζε θάπνηα ζεκεία πνπ είηε απνηξέπνπλ είηε δηεπθνιχλνπλ ηε κεηάβαζε απφ ηε κηα εθπαηδεπηηθή βαζκίδα ζηελ άιιε, είηε αθφκε απνηεινχλ ηελ πξνζπάζεηα γη απηήλ. Σφζν ην Α.Π.. ηνπ Γεκνηηθνχ φζν θαη ην Α.Π.. ηνπ Γπκλαζίνπ αθνινπζνχλ ην βαζηθφ ζθνπφ ηνπ Γ.Δ.Π.Π.. Ξέλσλ γισζζψλ θαη δηακνξθψλνληαη κε βάζε ηνλ άμνλα εγγξακκαηηζκφο-πνιπγισζζία-πνιππνιηηηζκηθφηεηα, θαζψο θαη ζηα δχν Α.Π.. επηδηψθεηαη λα απνθηήζνπλ νη καζεηέο ηελ ηθαλφηεηα λα επηθνηλσλνχλ κε γεξκαλφθσλνπο νκηιεηέο ζ φιν ηνλ θφζκν, λα θαηαλννχλ ηνλ πνιηηηζκφ ησλ γεξκαλφθσλσλ ρσξψλ, λα ζέβνληαη ηε δηαθνξεηηθφηεηα ηνπ άιινπ, λα αλαπηχμνπλ ζεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηελ εθκάζεζε θη άιισλ μέλσλ γισζζψλ θαη λα είλαη ζε ζέζε λα ηθαλνπνηνχλ ηα ελδηαθέξνληα θαη ηηο αλάγθεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, επαγγεικαηηθνχ θαη θνηλσληθνχ ηνπο ρψξνπ. Έηζη, ζθνπφο ηεο δηδαζθαιίαο ηνπ καζήκαηνο ησλ μέλσλ γισζζψλ είλαη ε αλάπηπμε ηεο γισζζηθήο ηθαλφηεηαο ησλ καζεηψλ ψζηε λα αληαπνθξίλνληαη ζε πξαγκαηηθέο πξνβιέςηκεο ή απξφβιεπηεο ζπλζήθεο επηθνηλσλίαο ρξεζηκνπνηψληαο γισζζηθά, παξαγισζζηθά ή εμσγισζζηθά κέζα. Με ηε δηδαζθαιία ησλ μέλσλ γισζζψλ επηδηψθεηαη ε δηαρείξηζε πιεξνθνξηψλ απφ δηάθνξα γλσζηηθά πεδία, ε δηακφξθσζε ηεο πνιπγισζζίαο θαη ηεο πνιππνιηηηζκηθήο ζπλείδεζεο, ε πξνεηνηκαζία ησλ καζεηψλ γηα ηηο αλάγθεο θαη απαηηήζεηο ηεο κειινληηθήο επαγγεικαηηθήο θαη θνηλσληθήο ηνπο δσήο αιιά θαη ε θαιιηέξγεηα ηεο επηζπκίαο γηα ηελ εθκάζεζε θη άιισλ μέλσλ γισζζψλ κε φρεκα ηε Γεξκαληθή γιψζζα. Όια απηά

27 επηηπγράλνληαη κέζσ ηνπ εγγξακκαηηζκνχ, ηεο πνιπγισζζίαο θαη ηεο πνιππνιηηηζκηθφηεηαο. Γίλεηαη, ινηπφλ, θαλεξφ φηη θαη ηα δχν Α.Π.. εληάζζνληαη ζην κνληέιν ησλ κειινληηθψλ θαηαζηάζεσλ 84, ζχκθσλα κε ην νπνίν πξέπεη θαηαξρήλ λα πξνζδηνξηζηνχλ νη θαηαζηάζεηο κέζα ζηηο νπνίεο ζα δήζεη ζην κέιινλ ν καζεηήο, θαη ζηε ζπλέρεηα βάζεη ζπιινγηθήο θαη δηεπηζηεκνληθήο εξγαζίαο λα θαζνξηζηνχλ νη δεμηφηεηεο 85 ηηο νπνίεο πξέπεη λα απνθηήζεη ν καζεηήο ηφζν ζηελ Πξσηνβάζκηα φζν θαη ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Σν γεγνλφο απηφ απνζθνπεί ζηελ απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε θαηαζηάζεσλ ηεο κειινληηθήο ηνπ δσήο θαη ζηελ αληηκεηψπηζε πξνβιεκάησλ. <<Δλλνείηαη φηη ν θαζνξηζκφο ησλ δεμηνηήησλ απηψλ ζα δψζεη παξάιιεια ηα πιαίζηα ησλ ζθνπψλ ηεο εθπαίδεπζεο, απφ ηνπο νπνίνπο ζα πξνθχςνπλ ζηε ζπλέρεηα νη ζηφρνη δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο.>> (Βξεηηφο/Καςάιεο 1997: 49) ην πιαίζην δηεξεχλεζεο ησλ κειινληηθψλ θαηαζηάζεσλ, ηνπ πξνζδηνξηζκνχ ησλ αλάινγσλ δεμηνηήησλ θαη ηνπ θαζνξηζκνχ ησλ ζθνπψλ ηεο εθπαίδεπζεο, ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη ν εληνπηζκφο θαη ε δηαπίζησζε απνθξπζηαιισκέλσλ ηάζεσλ ηεο ζχγρξνλεο δσήο 86, νη νπνίεο πηζηεχεηαη φηη ζα επεξεάδνπλ ή θαη ζα ξπζκίδνπλ ηε δσή ησλ αηφκσλ θαη ησλ θνηλσληψλ θαη ζην άκεζν ηνπιάρηζηνλ κέιινλ. Βέβαηα απηή ε αλάιπζε ησλ ζεκεξηλψλ θαηαζηάζεσλ θαη ε πξφβιεςε ησλ κειινληηθψλ εμειίμεσλ θαη απαηηήζεσλ, κέζα ζηηο νπνίεο ζα δήζνπλ νη καζεηέο, είλαη αζθαιψο έλα εγρείξεκα κεζνδνινγηθά πνιχ ηνικεξφ θαη δεκηνπξγεί έληνλεο ζπδεηήζεηο θαη αληηπαξαζέζεηο αλάκεζα ζε εηδηθνχο θαη κε πνπ αζρνινχληαη κε απηφ. Απηφ ζπκβαίλεη επεηδή ηα δεδνκέλα μεπεξλνχλ πνιχ γξήγνξα ηηο πξνβιέςεηο ζε κηα ζχγρξνλε δπλακηθά κεηαβαιιφκελε θνηλσλία, θαη απηφ θαίλεηαη φηη ζην κέιινλ ζα γίλεηαη κε γξεγνξφηεξνπο ξπζκνχο. ε απηφ αθξηβψο ην ζεκείν εληάζζεηαη ε ζπνπδαηφηεηα ηεο θαιιηέξγεηαο ηεο δηδαθηηθήο αξρήο <<καζαίλσ πψο λα καζαίλσ>>, ηεο αξρήο ηεο νηθνλνκίαο ζηε κάζεζε, ηεο απηνλνκίαο ζηε κάζεζε, ηεο επηθνηλσληαθήο απηνπεπνίζεζεο θαη ηεο αλάπηπμεο ζεηηθήο ζηάζεο απέλαληη ζηε δηα βίνπ κάζεζε. Οη ζηφρνη απηνί απνηεινχλ ζπζηαηηθά ζηνηρεία θαη ησλ δχν Α.Π.. ηνπ Γεκνηηθνχ 87 θαη ηνπ Γπκλαζίνπ Βι. Βξεηηφο/Καςάιεο (1997: 49). 85. Βι. Bleyhl (2000: 102). 86. Βι. Βξεηηφο/Καςάιεο (1997: 49). 87. Βι. Α.Π..: Βι. Α.Π..: 400.

28 ρεηηθά κε ηνπο γεληθνχο ζηφρνπο θαη ζηα δχν Α.Π.. πξνβιέπνληαη γηα ηελ επίηεπμε απηνχ ηνπ ζθνπνχ ε αλάπηπμε ηεο επηθνηλσληαθήο ηθαλφηεηαο, ε κεηαγισζζηθή δηάζηαζε, ε αηζζεηηθή πιεπξά ηεο γιψζζαο, ε δηακφξθσζε πνιππνιηηηζκηθήο ζπλείδεζεο θαη ε αμηνπνίεζε γλψζεσλ απφ άιιεο γιψζζεο. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα παξαηεξήζνπκε φηη ζην Α.Π.. ηνπ Γπκλαζίνπ πξνζηίζεληαη δχν αθφκε γεληθνί ζηφρνη, πνπ είλαη ε γισζζηθή επίγλσζε θαη ε δηακεζνιάβεζε, ζην πιαίζην ηεο νπνίαο νη καζεηέο ζα πξέπεη λα θαηαζηνχλ ηθαλνί λα αληαπνθξηζνχλ ζε θαζεκεξηλέο επηθνηλσληαθέο πεξηζηάζεηο αλαιακβάλνληαο ην ξφιν ηνπ <<δηακεζνιαβεηή>>. Δμεηάδνληαο ηνπο εηδηθνχο ζθνπνχο ησλ Α.Π.. ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ δηαπηζηψλνπκε φηη απηνί είλαη ζηελ πιεηνςεθία ηνπο θνηλνί θαζψο γηα ηελ επηθνηλσληαθή ηθαλφηεηα γίλεηαη θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο δηαρσξηζκφο αλάκεζα ζε πξνθνξηθφ θαη γξαπηφ ιφγν. Έηζη, νη καζεηέο ζα πξέπεη αξρηθά λα θαηαλννχλ απιά αθνπζηηθά θείκελα, κφλν πνπ απηφ ζην Γπκλάζην πξνβιέπεη θαη ηελ ειαθξά απφρξσζε δηαιέθηνπ, ζηνηρείν πνπ δελ εκθαλίδεηαη ζην Α.Π.. ηνπ Γεκνηηθνχ. Μία αθφκε δηαθνξνπνίεζε είλαη φηη ζην γξαπηφ ιφγν νη καζεηέο ζα πξέπεη λα εξγάδνληαη πάλσ ζε θείκελα πνπ ηα εληνπίδνπλ κφλνη ηνπο, αθνχ ηψξα πιένλ έρνπλ αλαπηχμεη ηηο απαξαίηεηεο ζηξαηεγηθέο αιιά θαη λα παξάγνπλ νη ίδηνη ηνπο ειεχζεξα θείκελα, γεγνλφο πνπ πξνυπνζέηεη ηελ ηθαλφηεηα ζρεδηαζκνχ θαη ζχληαμεο θεηκέλσλ δηθήο ηνπο επηλφεζεο. πκπεξαίλνπκε, ινηπφλ, φηη σο πξνο ην βαζηθφ ζθνπφ, ν νπνίνο είλαη θνηλφο γηα ηελ μελφγισζζε δηδαζθαιία, δελ παξαηεξνχληαη πξνβιήκαηα αζπλέρεηαο γηα ην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο ζηηο δχν βαζκίδεο (Παπαδνπνχινπ 2007: 64). Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηνπο γεληθνχο ζηφρνπο πνπ ζπκπίπηνπλ, κε εμαίξεζε ηε γισζζηθή επίγλσζε θαη ηε δηακεζνιάβεζε πνπ πξνζηίζεληαη ζην Γπκλάζην. ρεηηθά κε ηνπο εηδηθνχο ζθνπνχο πξέπεη λα παξαηεξεζεί φηη ζηελ πιεηνςεθία ηνπο είλαη θνηλνί αλάκεζα ζηηο δχν βαζκίδεο, κε εμαίξεζε θάπνηεο δηαθνξνπνηήζεηο πνπ ζεκεηψλνληαη ζηελ επηθνηλσληαθή ηθαλφηεηα. ρεηηθά κε ηηο ζεκαηηθέο ελφηεηεο γίλεηαη θαλεξή ε επηινγή ηνπο βάζεη ηεο ειηθίαο θαη ησλ ελδηαθεξφλησλ ησλ καζεηψλ. Έηζη, γηα ηελ θαηαλφεζε ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ ζην Γεκνηηθφ επηιέγνληαη απζεληηθέο θαηαζηάζεηο απφ ηελ θαζεκεξηλφηεηα θαη θαηαζηάζεηο πνπ ζρεηίδνληαη άκεζα κε ηηο εκπεηξίεο θαη ην πεξηβάιινλ ησλ καζεηψλ ελψ ζην Γπκλάζην επηιέγνληαη ζέκαηα φπσο ειεχζεξνο ρξφλνο θαη επαγγέικαηα. Χο πξνο ηα είδε θεηκέλσλ, ζηελ πεξίπησζε ηεο θαηαλφεζεο θαη

29 παξαγσγήο πξνθνξηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ ζην Γεκνηηθφ θπξηαξρνχλ αληίζηνηρα ηα ξαδηνθσληθά ζπνη, ηα ηξαγνχδηα/νη δηάινγνη, ηα θαξη-πνζηάι θαη νη κεκνλσκέλεο ιέμεηο θαη εθθξάζεηο ζε επρεηήξηεο θάξηεο θαη πξνζθιήζεηο, ελψ ζηελ θαηαλφεζε θαη παξαγσγή πξνθνξηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ ζην Γπκλάζην ηα πνηήκαηα, ηα παηρλίδηα ξφισλ/ηα ηειεθσλήκαηα, νη ζπληαγέο/ην ινγηζκηθφ/ηα δηεγήκαηα θαη νη επηζηνιέο θαη ηα θείκελα πνπ πξνθχπηνπλ κέζα απφ ηελ επηλφεζε ησλ καζεηψλ, αθνχ ζην Γπκλάζην επηθξαηεί ε δεκηνπξγηθή ζρέζε κε ηε γξαπηή γιψζζα θαη ηα πάληα είλαη πάληα εληαγκέλα ζε έλα επηθνηλσληαθφ πιαίζην. Ζ παξαγσγή ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ είλαη ζπλήζσο πεξηνξηζκέλε ζην Γεκνηηθφ, ελψ ζην Γπκλάζην πην ειεχζεξε κε επίθαηξα ζέκαηα πνπ απαζρνινχλ ηνπο έθεβνπο καζεηέο. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα παξαηεξεζεί φηη ζηηο ελδεηθηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ππάξρεη κεγάιε δηαθνξνπνίεζε θαζψο ζην Γεκνηηθφ επηδηψθεηαη ε θαηαλφεζε ηνπ γεληθνχ λνήκαηνο ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ. ην Γπκλάζην ε ιεθηηθή αληίδξαζε ησλ καζεηψλ ζεσξείηαη δεδνκέλε θαη νη καζεηέο είλαη ζε ζέζε λα θάλνπλ κφλνη ηνπο ρξήζε ζηξαηεγηθψλ γηα λα αλαδεηνχλ ην λφεκα θαη λα νδεγνχληαη ζηελ απηφλνκε κάζεζε. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη γηα ηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ δελ ππάξρνπλ θνηλέο δξαζηεξηφηεηεο αλάκεζα ζηηο δχν βαζκίδεο θαζψο ζην Γεκνηηθφ νη απαηηήζεηο είλαη πην πεξηνξηζκέλεο θαη ζην γπκλάζην ν καζεηήο θαιείηαη λα αλαιάβεη ην ξφιν ελφο απηφλνκνπ νκηιεηή. Αθφκε, θαη ζηελ θαηαλφεζε θαη παξαγσγή γξαπηνχ ιφγνπ δελ ππάξρνπλ θνηλέο δξαζηεξηφηεηεο. Απηφ ζπκβαίλεη επεηδή ζην Γεκνηηθφ δίλεηαη έκθαζε ζηε κε ιεθηηθή αληίδξαζε ησλ καζεηψλ θαη ζηελ αληηγξαθή ιέμεσλ ελψ ζην Γπκλάζην πξνβιέπεηαη ε ζχληαμε θεηκέλσλ πνπ νη ίδηνη νη καζεηέο ηα επηλννχλ. Σν γεγνλφο απηφ ζπκβαδίδεη κε ηνλ ξπζκφ κάζεζήο ηνπο θαζ φηη ζηελ παηδηθή ειηθία απαηηείηαη έλα δηάζηεκα επψαζεο 89 (incubation period/silent period) γηα λα πεξάζνπλ απφ ηελ θαηαλφεζε ζηελ παξαγσγή ηεο γιψζζαο. πγθξίλνληαο ηα Α.Π.. δηαπηζηψλεηαη φηη ζην Α.Π.. ηνπ Γπκλαζίνπ αθελφο επαλαιακβάλνληαη νη επηδησθφκελεο ιεθηηθέο πξάμεηο ηνπ Γεκνηηθνχ αιιά πξνζηίζεληαη θη άιιεο θαηεγνξίεο κε αληίζηνηρα παξαδείγκαηα θαη γισζζηθέο εθθνξέο, φπσο Redeorganisation und Veständnissicherung: Gesprächsablauf sichern, Informationsaustausch: Mitteilung, Bewertung/Kommentar: Stellungnahme, Handlungsregulierung: Intension, θαζψο θαη νη γεληθνί φξνη zeitliche Einordnung, räumliche Einordnung nach Ort und Richtung und Modalität. Καηαιαβαίλνπκε, 89. Βι. Böttger (2005: 37)/Bleyhl (2000: 20).

30 ινηπφλ, φηη νη ιεθηηθέο πξάμεηο ηνπ Γεκνηηθνχ είλαη πην απιέο θαη αξηζκεηηθά πην ιίγεο, γεγνλφο πνπ ζπκβαδίδεη κε ηελ ειηθία θαη ην επίπεδν γισζζνκάζεηαο ησλ καζεηψλ. Χο πξνο ην ιεμηιφγην, ην Α.Π.. ηεο Πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο παξαζέηεη έλαλ πίλαθα κε ην ιεμηιφγην πνπ ζα πξέπεη λα θαηαθηήζνπλ νη καζεηέο σο ην ηέινο ηνπ Γεκνηηθνχ. Σν ιεμηιφγην απηφ εληάζζεηαη ζηα παξαθάησ δίθηπα λνεκάησλ: Menschen, Körper, Essen und Trinken, Obst, Kleidung, Tiere, Wohnung, Klassenraum, Geburtstag, Weihnachten und andere Feste, Zeit/Datum und Natur und Umwelt. Μία αθφκε δηαβάζκηζε πνπ ζπκβάιιεη ζηε ζπλέρεηα κεηαμχ ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ είλαη φηη ζην Γεκνηηθφ δηαηππψλεηαη έλαο πίλαθαο κε ιεμηιφγην ηάμεο ελψ ζην Γπκλάζην φρη, αθνχ νη ιέμεηο απηέο είλαη ήδε γλσζηέο. Απηφ ζεκαίλεη φηη πξνβιέπεηαη κέξηκλα γηα ηελ εμνηθείσζε ησλ καζεηψλ κε ιέμεηο θαη εθθξάζεηο πνπ απαξηίδνπλ ην μελφγισζζν κάζεκα ζην Γεκνηηθφ. Δπίζεο, ηέηνηνπ είδνπο ηππνπνηεκέλε γιψζζα βνεζά ηνπο καζεηέο θαηά ηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ, έηζη ψζηε λα απνθεχγνληαη ηα δηαιείκκαηα θαη νη δηζηαγκνί. Σν γεγνλφο φηη ζην Γπκλάζην δε δίλεηαη πίλαθαο κε ην ιεμηιφγην ηάμεο δηθαηνινγείηαη απφ ην φηη ζηε βαζκίδα απηή δίλεηαη έλαο πην απηφλνκνο θαη δεκηνπξγηθφο ξφινο ζηνπο καζεηέο 90 ζε αληίζεζε κε ην Γεκνηηθφ φπνπ επηδηψθεηαη ε εμνηθείσζή ηνπο κε ηε γιψζζα. Έλα αθφκε ζηνηρείν πνπ ζα πξέπεη λα πξνζηεζεί ζρεηηθά κε ην ιεμηιφγην ηάμεο ζην Γεκνηηθφ είλαη φηη ην Α.Π.. ηεο Πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο έπεηαη ρξνληθά, φπσο αλαθέξζεθε ζηελ αξρή ηνπ θεθαιαίνπ, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο εμειίμεηο ηεο ζχγρξνλεο Γηδαθηηθήο. Όζνλ αθνξά ηε κεζνδνινγία θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο ηίζεληαη ζην επίθεληξν ε λνεηηθή θαη ζπλαηζζεκαηηθή αλάπηπμε ηνπ καζεηή, ε πξνψζεζε ζηξαηεγηθψλ πνπ νδεγνχλ ζηελ απηνλνκία θαη ζηε δηα βίνπ κάζεζε θαη ε ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ ζε δξαζηεξηφηεηεο κε ζηφρν ηελ αλάπηπμε επηθνηλσληαθψλ δεμηνηήησλ. Χζηφζν, ζεηηθφ ζηνηρείν ηεο ζπλέρεηαο σο πξνο ην πεδίν απηφ απνηειεί ην γεγνλφο φηη θαη ζην Γπκλάζην νη καζεηέο παίξλνπλ κέξνο ζε παηγληψδεηο δξαζηεξηφηεηεο. Δπίζεο, ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε νη καζεηέο έρνπλ ηελ επθαηξία λα αζρνιεζνχλ θαη κε ηελ επηζηεκνληθή έξεπλα 91, θαζψο ν ξφινο ηνπο είλαη πην απηφλνκνο ζε ζρέζε κε ην Γεκνηηθφ αιιά θαη ην γισζζηθφ ηνπο επίπεδν ηνπο ην επηηξέπεη. 90. Βι. Α.Π..: ην ίδην: 402.

31 Γίλεηαη θαλεξφ φηη νη δηαθνξνπνηήζεηο απηέο απνηεινχλ πνιχ θαιά παξαδείγκαηα ηεο νκαιήο κεηάβαζεο απφ ηε κία εθπαηδεπηηθή βαζκίδα ζηελ άιιε θαη είλαη απφ ηε κηα πιεπξά αλακελφκελεο, αθνχ βαζίδνληαη αθελφο ζην ξφιν πνπ θαιείηαη θάζε θνξά λα παίμεη ν καζεηήο θαη αθεηέξνπ ζηελ εμέιημή ηνπ. Δπηπιένλ, νη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηνλ ζρεκαηηζκφ ησλ Α.Π.. ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ ιακβάλνπλ ππφςε ηνπο ηνλ άμνλα θαη ηηο αξρέο ηνπ Γ.Δ.Π.Π.. θαη ηνπ Γ.Δ.Π.Π.. Ξέλσλ Γισζζψλ, ζπλεπψο ηηο αλάγθεο θαη ηηο ζπλζήθεο ηνπ ειιεληθνχ εθπαηδεπηηθνχ πιαηζίνπ. Σν γεγνλφο απηφ αλαδεηθλχεη θαη ηηο επθαηξίεο πνπ πξνζθέξνπλ ηα δχν Α.Π.. γηα θαηλνηνκίεο θαη αιιαγέο πνπ αθνξνχλ νιφθιεξν ην ειιεληθφ εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα 92, κέξνο ησλ νπνίσλ κπνξεί λα είλαη θαη ε εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο απφ κία εθπαηδεπηηθή βαζκίδα ζε άιιε. Πξνθχπηεη, ινηπφλ, ην ζπκπέξαζκα φηη ζην πξνηεηλφκελν Α.Π.. δελ αληηκεησπίδεηαη ην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζην Γεκνηηθφ σο πξνζέξκαλζε θαη ρξνληθή κεηάζεζε, κε ηελ έλλνηα ηεο απιήο πξνζζήθεο δχν ρξφλσλ δηδαζθαιίαο, ζην αληίζηνηρν γπκλαζηαθφ κάζεκα (Παπαδνπνχινπ 2007: 104), αιιά ηζνξξνπνχλ ηα ζηάδηα δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο. Απηφ εληζρχεηαη θαη απφ ηελ πξφβιεςε θαη ζηηο δχν βαζκίδεο ηεο αμηνπνίεζεο γλψζεσλ απφ άιιεο γιψζζεο, ζπλεπψο θαη ηεο νηθνλνκίαο δπλάκεσλ ζηε κάζεζε, θαζηζηψληαο ηνπο καζεηέο ελεξγά κέιε κηαο πνιππνιηηηζκηθήο θαη πνιπγισζζηθήο θνηλσλίαο ηφζν ζε ηνπηθφ φζν θαη ζε επξσπατθφ επίπεδν 93. Όπσο αλαθέξζεθε ζηελ αξρή ηνπ θεθαιαίνπ, κέζσ ηεο αλάιπζεο ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ζα εμεηαζζεί ην αλ εμαζθαιίδεηαη ε επηδησθφκελε ζπλέρεηα δηφηη εθεί δίλεηαη ε δπλαηφηεηα λα δηαπηζησζεί θαηά πφζν απηή, φπσο πξνθχπηεη απφ ηα Α.Π.., πινπνηείηαη ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ. 92. Βι. Karagiannidou (2005: 208). 93. Βι. Α.Π.. γηα ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε: 109.

32 4. Ζ ΤΝΔΥΔΗΑ ΑΠΟ ΣΟ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΣΟ ΓΤΜΝΑΗΟ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS (ΓΖΜΟΣΗΚΟ) ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! 1 (ΓΤΜΝΑΗΟ) ΣΟ ΜΑΘΖΜΑ ΣΖ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΓΛΩΑ ΣΟ ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΓΖΜΟΗΟ ΥΟΛΔΗΟ 4.1 ΚΟΠΟ, ΤΠΟΘΔΖ ΚΑΗ ΜΔΘΟΓΟ ΣΖ ΔΡΔΤΝΑ ην παξφλ θεθάιαην εξεπλάηαη ε ζπλέρεηα απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα Luftballons θαη Deutsch-ein Hit! 1 ζην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζην ειιεληθφ δεκφζην ζρνιείν. θνπφο ηεο έξεπλαο απηήο είλαη λα δηαπηζησζεί θαηά πφζν επηηπγράλεηαη ε ζπλέρεηα σο πξνο ηηο ζεκαηηθέο πεξηνρέο, ηηο γισζζηθέο πξάμεηο θαη ην ιεμηιφγην ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ. Όπσο γίλεηαη θαλεξφ θαη απφ ηνλ ηίηιν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, ε έξεπλα ζηξέθεηαη ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο γηα ην Γεκνηηθφ θαη ην Γπκλάζην. Αλ θαη ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην δε κπνξεί λα απνηειέζεη ηε κνλαδηθή εθπαηδεπηηθή πεγή 94, πνπ ζα ζηεξίμεη ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία, απνηειεί κηα πνιχ ζεκαληηθή παξάκεηξν ησλ επίζεκσλ πξνδηαγξαθψλ γηα ην πεξηερφκελν ηεο εθπαίδεπζεο, πνπ ζπκπιεξψλεη θαη ζπγθεθξηκελνπνηεί ην Α.Π. 95. Σν γεγνλφο απηφ ζπκβαίλεη επεηδή ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν σο πξνο ην πνζφλ θαη πνηφλ ησλ γλψζεσλ πνπ κεηαδίδνληαη ζην πιαίζην ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο 96. Όκσο, αθφκε κεγαιχηεξε ζεκαζία έρεη λα ηνληζηεί φηη κέζσ ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ αζθνχληαη επηδξάζεηο πνπ αλαθέξνληαη ζηε ζπλαηζζεκαηηθή πεξηνρή ηεο πξνζσπηθφηεηαο ησλ καζεηψλ, ε νπνία (πεξηνρή) επεξεάδεη, πεξηζζφηεξν απφ ηηο γλψζεηο, ηηο επηινγέο θαη ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ αηφκνπ 97. Τπφ ηελ έλλνηα απηή ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην ζπκβάιιεη ζεκαληηθά ζηελ θαιιηέξγεηα ηνπ εγγξακκαηηζκνχ, ηεο πνιπγισζζίαο θαη ηεο πνιππνιηηηζκηθφηεηαο θαη θαζνξίδεη ζε κεγάιν βαζκφ ηελ αλάπηπμε ηεο ζεηηθήο ζηάζεο ησλ καζεηψλ απέλαληη ζηελ εθκάζεζε ησλ μέλσλ γισζζψλ. 94. Βι. Α.Π.. γηα ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε: Βι. Ξσρέιιεο (2003: 74). 96. ην ίδην. 97. ην ίδην.

33 Ο ιφγνο πνπ ηίζεληαη ηα ζπγθεθξηκέλα πεδία ζην επίθεληξν ηεο έξεπλαο είλαη φηη θάζε δηδαθηηθφ εγρεηξίδην δηακνξθψλεηαη βάζεη ζεκαηηθψλ πεξηνρψλ, νη νπνίεο ζπλνδεχνληαη κε ηε ζεηξά ηνπο απφ ηηο αληίζηνηρεο γισζζηθέο πξάμεηο θαη γισζζηθά κέζα. Δπίζεο, δεηνχκελν απνηειεί ην ιεμηιφγην πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ εθάζηνηε ζεκαηηθή πεξηνρή, θαη ην νπνίν πξαγκαηψλεη ηηο γισζζηθέο ηεο πξάμεηο πεξηιακβάλνληαο παξάιιεια ηα γισζζηθά κέζα πνπ ζπλαληψληαη θάζε θνξά. Όπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ, έηζη θαη ζην ιεμηιφγην εξεπλψληαη θαη ζπγθξίλνληαη θαη νη αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηεο, γηα λα δηαπηζησζεί πψο πινπνηείηαη ε θαηαλφεζε θαη ε παξαγσγή ηνπ ιεμηινγίνπ κεηαμχ ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ, έηζη ψζηε απηφ λα εμεηαζηεί ηφζν απφ πνζνηηθή φζν θαη απφ πνηνηηθή άπνςε. Γίλεηαη, ινηπφλ, ζαθέο φηη ηα ηξία απηά πεδία ζπλδένληαη εθ ησλ πξαγκάησλ κεηαμχ ηνπο θαη απνηεινχλ αθεηεξία γηα ηελ αλάιπζε θαη ελ ζπλερεία γηα ηε ζχγθξηζε δχν ή πεξηζζφηεξσλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα παξαηεξεζεί φηη ε γξακκαηηθή δελ απνηέιεζε αληηθείκελν ηεο παξνχζαο έξεπλαο, θαζψο ηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηνπ Γεκνηηθνχ 98 πξννξίδνληαη γηα αξράξηνπο καζεηέο, ζην επίπεδν ησλ νπνίσλ δε δίλεηαη βαξχηεηα ζηε κνξθνζχληαμε αιιά ζηνλ πξνθνξηθφ ιφγν. Απηφ ζεκαίλεη φηη δε ζα ππήξρε δπλαηφηεηα επαλάιεςεο θαη δηεχξπλζεο ησλ κνξθνζπληαθηηθψλ ζηνηρείσλ ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ, έηζη ψζηε λα εξεπλεζεί αλ θαη θαηά πφζν εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα αλάκεζά ηνπο. Δπηπιένλ, ιφγσ ηνπ πεξηνξηζκέλνπ ρψξνπ δε ζα ήηαλ δπλαηή ε παξνπζίαζε, ε αλάιπζε θαη ε ζπλαθφινπζε ζχγθξηζε ησλ κνξθνζπληαθηηθψλ ζηνηρείσλ ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, ψζηε λα επηηεπρζεί ν ζθνπφο ηεο έξεπλαο. Γηα ην ιφγν απηφ ε γξακκαηηθή ζα κπνξνχζε ίζσο λα δηεξεπλεζεί ζε έλα δεχηεξν ζηάδην, αθνινπζψληαο δειαδή ηελ εμέηαζε γηα ηε ζπλέρεηα σο πξνο ηηο ζεκαηηθέο πεξηνρέο, ηηο γισζζηθέο πξάμεηο θαη ην ιεμηιφγην. ε αληίζεζε κε ην Γπκλάζην, φπνπ δηδάζθεηαη κφλν ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην Deutsch-ein Hit!1, ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε νη εθπαηδεπηηθνί έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα επηιέμνπλ αλάκεζα ζε κηα ζεηξά απφ δηδαθηηθά εγρεηξίδηα γηα ηε δηδαζθαιία ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο. Όζν αθνξά ην Γεκνηηθφ επηιέρζεθε ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην Luftballons δηφηη πξνηηκάηαη απφ ηελ πιεηνςεθία ησλ δηδαζθφλησλ. 98. Βι. Α.Π..: 109.

34 Βάζεη ηνπ ζθνπνχ ηεο έξεπλαο θαη ηεο κειέηεο ηεο ζρεηηθήο βηβιηνγξαθίαο δηαηππψλεηαη ε ππφζεζε φηη δε ζεκεηψλεηαη ζπλέρεηα ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε σο πξνο ηηο ζεκαηηθέο πεξηνρέο, ηηο γισζζηθέο πξάμεηο θαη ην ιεμηιφγην θαζψο ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην ηνπ Γπκλαζίνπ πξνεγείηαη ρξνληθά απφ ηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηνπ Γεκνηηθνχ. Όπσο γίλεηαη θαλεξφ, ε ππφζεζε απηή αθνξά θαη ηα ηξία πεδία, ηα νπνία ζπλδένληαη θαη αιιειεπηδξνχλ, θαζψο κε βάζε ηηο ζεκαηηθέο ελφηεηεο δηακνξθψλνληαη ηφζν νη γισζζηθέο πξάμεηο φζν θαη ην ιεμηιφγην ηνπ εθάζηνηε δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ. Χο κέζνδνο ζπιινγήο ηνπ πιηθνχ, πνπ ζα νδεγήζεη ζηελ επαιήζεπζε ή κε ηεο πξναλαθεξζείζαο ππφζεζεο ηεο εξγαζίαο, επηιέρζεθε ε ζχγθξηζε. Απηφ ζεκαίλεη φηη παξνπζηάδνληαη νη ζεκαηηθέο ελφηεηεο ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ηεο θάζε εθπαηδεπηηθήο βαζκίδαο θαη ελ ζπλερεία θαηαγξάθνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα γηα ηε ζπλέρεηα απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηηο γισζζηθέο πξάμεηο θαη ηα αληίζηνηρα γισζζηθά κέζα αιιά θαη γηα ην ιεμηιφγην θαη ηηο αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηεο. Δπίζεο, ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ θαη γηα ηα ηξία πεδία αθνξνχλ αξρηθά ηα δηδαθηηθφ πιηθφ ηεο πέκπηεο θαη ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ, θη έπεηηα εξεπλάηαη ε ζπλέρεηα ζε ζρέζε κε ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Σαπηφρξνλα, επηδηψθεηαη λα δηεξεπλεζεί εάλ θαη θαηά πφζν πινπνηείηαη θαη ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ε πξνβιεπφκελε 99 απφ ηα Α.Π.. νκαιή κεηάβαζε σο πξνο ηα ηξία πεδία ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ, φπσο παξνπζηάζηεθε ζην ηξίην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο. Πξσηίζησο, φκσο, είλαη απαξαίηεηε ε παξνπζίαζε ηνπ ινγηζκηθνχ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ην ηξίην ζθέινο ηεο έξεπλαο θαη ζηε ζπλέρεηα ησλ εγρεηξηδίσλ πνπ δηδάζθνληαη ζην Γεκνηηθφ θαη ζην Γπκλάζην ΣΟ ΛΟΓΗΜΗΚΟ Ζ κέζνδνο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ έξεπλα ηεο ζπλέρεηαο απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα Luftballons θαη Deutsch-ein Hit! 1 σο πξνο ην ιεμηιφγην είλαη ην ινγηζκηθφ RANGE (Heatley, Nation and Coxhead 2002). Γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ ινγηζκηθνχ απηνχ έπξεπε λα ζθαλαξηζηνχλ φιεο νη ζειίδεο θαη ησλ ηξηψλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ θαη λα κεηαηξαπνχλ ζε κνξθή θεηκέλνπ γηα ην 99. Βι. Γ.Δ.Π.Π..: 5.

35 θάζε εγρεηξίδην μερσξηζηά. Με ηνλ ηξφπν απηφ ην RANGE θαηέγξαςε ην ιεμηιφγην πνπ εκθαλίζηεθε ζην εθάζηνηε δηδαθηηθφ εγρεηξίδην αλάινγα κε ην πφζν ζπρλά ζπλαληήζεθε ε θάζε ιέμε. Σα απνηειέζκαηα εκθαλίζηεθαλ ζε ηξεηο δηαθνξεηηθνχο θαθέινπο, έηζη ψζηε λα γίλεη ε αμηνπνίεζή ηνπο γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ ηεο έξεπλαο. 4.2 ΣΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΤΛΗΚΟ LUFTBALLONS Δμεηάδνληαο ην δηδαθηηθφ πιηθφ Luftballons 100 απφ εμσηεξηθή άπνςε 101 δηαπηζηψλνπκε φηη απνηειείηαη απφ δχν δηδαθηηθά εγρεηξίδηα, ην Luftballons A θαη ην Luftballons B γηα ηελ πέκπηε θαη έθηε Γεκνηηθνχ αληίζηνηρα. Σν δηδαθηηθφ πιηθφ γηα ηελ θάζε ηάμε πεξηιακβάλεη ην βηβιίν ηνπ καζεηή κε ελζσκαησκέλν ηεηξάδην εξγαζηψλ, έλα βηβιίν κε αζθήζεηο, έλα βηβιίν-βνήζεκα γηα ην καζεηή κε ιεμηιφγην, έλα ηεηξάδην κε ηεζη γηα ην καζεηή, ην βηβιίν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαη 2 CDs γηα ηξαγνχδηα θαη αθνπζηηθά θείκελα. Δπίζεο, πξννξίδεηαη γηα καζεηέο απφ δέθα ρξνλψλ, νη νπνίνη δε γλσξίδνπλ ηε Γεξκαληθή γιψζζα, θαη είλαη ζρεδηαζκέλν ζχκθσλα κε ηε ζηνρνζεζία θαη ηηο πξνδηαγξαθέο ηνπ επηπέδνπ Α1 102, φπσο απηέο δηαηππψλνληαη ζην Κνηλφ επξσπατθφ Πιαίζην Αλαθνξάο γηα ηηο μέλεο γιψζζεο, αιιά θαη ζχκθσλα κε ην Α.Π.. ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε. Ζ γεληθή εηθφλα ηνπ δηδαθηηθνχ πιηθνχ είλαη πνιχ ζεηηθή θαζψο ηφζν ην εμψθπιιν φζν θαη ε έγρξσκε εθηχπσζε κε ηηο εηθφλεο, ηα ζθίηζα, ηα ζχκβνια θαη ηηο θσηνγξαθίεο πνπ ππάξρνπλ ζε φια ηα θεθάιαηα ηνπ δηδαθηηθνχ πιηθνχ γηα ην καζεηή είλαη ειθπζηηθά θαη επράξηζηα γηα φινπο ηνπο καζεηέο. Σν βηβιίν ηνπ καζεηή γηα ηελ πέκπηε ηάμε απνηειείηαη απφ δεθαηέζζεξα θαη γηα ηελ έθηε ηάμε απφ δέθα θεθάιαηα θαη ζηα πεξηερφκελα παξνπζηάδνληαη ηα ζέκαηα, νη αληίζηνηρεο γισζζηθέο πξάμεηο, ηα θεηκεληθά είδε, ε γξακκαηηθή αιιά θαη ην ιεμηιφγην ηνπ θάζε θεθαιαίνπ. ηελ αξρή ηνπ θάζε θεθαιαίνπ έλα ηξαγνχδη θαισζνξίδεη ηνπο καζεηέο ζηελ θαηλνχξγηα ζεκαηηθή ελφηεηα θαη ζεκαηνδνηεί ηελ επράξηζηε ελαζρφιεζή ηνπο κε ηε Γεξκαληθή 100. Βι. Κνπλαιάθε et al. (2005): Luftballons Kids A/Κνπλαιάθε et al. (2006): Luftballons Kids Β ρεηηθά κε ηνλ θαζνξηζκφ θξηηεξίσλ βι. θαη απηξίδνπ (1996). Δγρεηξίδηα δηδαζθαιίαο ηεο Νέαο Διιεληθήο σο μέλεο γιψζζαο: Πξαθηηθά Ζκεξίδαο 9 Γεθεκβξίνπ 1995, ζει. 12/ Βι. Κνπλαιάθε et al. (2005): Luftballons Kids A: Βηβιίν εθπαηδεπηηθνχ: 4-6/ Κνπλαιάθε et al. (2006): Luftballons Kids Β: Βηβιίν εθπαηδεπηηθνχ: 4-6.

36 γιψζζα. ηε ζπλέρεηα, δηαηππψλεηαη έλαο δηάινγνο κε ηηο εθάζηνηε γισζζηθέο πξάμεηο, ν νπνίνο παξαπέκπεη ζηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ θαη απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο καζεηέο. Δπίζεο, ζην βηβιίν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ηεο θάζε ηάμεο δίλνληαη γηα ην θάζε θεθάιαην πεξηγξαθεηέο 103, ( Kannbeschreibungen ), φπνπ παξνπζηάδεηαη ηί ζα κπνξεί λα θάλεη ν καζεηήο κεηά ηελ ελαζρφιεζή ηνπ κε κηα ζπγθεθξηκέλε ζεκαηηθή πεξηνρή. Οη πεξηγξαθεηέο αθνξνχλ ηελ θαηαλφεζε θαη παξαγσγή πξνθνξηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ αιιά θαη ηε γξακκαηηθή θαη ην ιεμηιφγην. Χο πξνο ηo δηδαθηηθφ ζρεδηαζκφ 104, ζηφρνο ηνπ δηδαθηηθνχ πιηθνχ είλαη νη καζεηέο λα βηψζνπλ επράξηζηα θαη δεκηνπξγηθά ηελ εθκάζεζε ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο, λα αζρνιεζνχλ κε ζέκαηα θαη δξαζηεξηφηεηεο πνπ πξνζαλαηνιίδνληαη ζηελ ειηθία, ην γισζζηθφ ηνπο επίπεδν θαη ηα ελδηαθέξνληά ηνπο, λα παξάγνπλ πξνθνξηθφ θαη γξαπηφ ιφγν, λα αλαπηχμνπλ ζηξαηεγηθέο απηφλνκεο κάζεζεο, λα πάξνπλ κέξνο ζε πνηθίιεο επηθνηλσληαθέο πεξηζηάζεηο, λα ζπκκεηέρνπλ ζε παηγληψδεηο δξαζηεξηφηεηεο, θαη λα αλαθαιχςνπλ ηε Γεξκαληθή γιψζζα ρξεζηκνπνηψληαο ηηο δηθέο ηνπο εκπεηξίεο. Σαπηφρξνλα, δίλεηαη βαξχηεηα ζηελ θαιιηέξγεηα ηεο αηζζεηηθήο πιεπξάο ηεο γιψζζαο θαζψο θάζε θεθάιαην μεθηλά κε ηελ παξνπζίαζε ελφο ηξαγνπδηνχ. Σν γεγνλφο απηφ θηλεηνπνηεί ηνπο καζεηέο θαη ηνπο σζεί λα εμαζθήζνπλ ηελ πξνθνξά αιιά θαη λα αλαπηχμνπλ δεκηνπξγηθή ζρέζε κε ηε γιψζζα. 4.3 ΣΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΤΛΗΚΟ DEUTSCH-EIN HIT! 1 Σν δηδαθηηθφ πιηθφ Deutsch - ein Hit! απνηειείηαη απφ ην βηβιίν ηνπ καζεηή, ην ηεηξάδην εξγαζηψλ, ην βηβιίν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαη έλα ινγηζκηθφ θαη γηα ηηο ηξεηο ηάμεηο. Ζ γεληθή εηθφλα θαη απηνχ ηνπ δηδαθηηθνχ πιηθνχ είλαη πνιχ ζεηηθή κε έγρξσκε εθηχπσζε, εηθφλεο, ζθίηζα θαη ζχκβνια ηφζν ζην εμψθπιιν φζν θαη ζε φια ηα θεθάιαηα ηνπ βηβιίνπ ηνπ καζεηή θαη ηνπ ηεηξαδίνπ εξγαζηψλ. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα παξαηεξεζεί φηη ην ζπγθεθξηκέλν δηδαθηηθφ πιηθφ απεπζχλεηαη ζηελ Α Γπκλαζίνπ, γεγνλφο πνπ ελαξκνλίδεηαη απφιπηα κε ην ζηφρν ηεο έξεπλαο γηα ηε ζπλέρεηα ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ην ίδην ην ίδην Βι. ηάε θ.ά. (2006): Deutsch- ein Hit! 1 Α Γπκλαζίνπ.

37 Σν βηβιίν ηνπ καζεηή απνηειείηαη απφ έλα εηζαγσγηθφ κέξνο θαη αθνινπζνχλ δχν ελφηεηεο. Ζ πξψηε ελφηεηα πεξηιακβάλεη ηα θεθάιαηα 1-3 θαη ε δεχηεξε ελφηεηα ηα θεθάιαηα 5-7 θαη 9. Σν ηέηαξην θαη ην φγδνν θεθάιαην, (Plateaulektionen), απνηεινχληαη απφ ζρέδηα εξγαζίαο, (Projekte), θαη είλαη πην ειεχζεξα δνκεκέλα, φπσο ε δεκηνπξγία ζρνιηθήο εθεκεξίδαο, (Schülerzeitung), απφ ηνπο καζεηέο ηεο ηάμεο. ην εηζαγσγηθφ κέξνο ζηελ αξρή ηνπ βηβιίνπ πξνζθέξεη πιεξνθνξίεο γηα ην γεξκαληθφ πνιηηηζκφ θαη γηα ηηο ειιελνγελείο ιέμεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηε Γεξκαληθή γιψζζα. Έηζη, θηλεηνπνηεί ηνπο καζεηέο λα ηε γλσξίζνπλ θαη λα ηε ζπγθξίλνπλ κε ηε δηθή ηνπο πξνεηνηκάδνληάο ηνπο γηα ηε δηαγισζζηθή θαη δηαπνιηηηζκηθή πξνζέγγηζε, ε νπνία γίλεηαη θαλεξή ζηε ζπλέρεηα ηνπ βηβιίνπ. ηα πεξηερφκελα παξνπζηάδνληαη ηα ζέκαηα θαη νη αληίζηνηρνη επηθνηλσληαθνί ζηφρνη, ηα θεηκεληθά είδε, ε γξακκαηηθή, ην ιεμηιφγην θαη νη ζηξαηεγηθέο ηνπ θάζε θεθαιαίνπ. Δπίζεο, ραξαθηεξηζηηθή είλαη ε παξνπζία ηνπ πνληηθνχιε, ν νπνίνο εκθαλίδεηαη ζε θάζε άζθεζε θαη ζεκαηνδνηεί ην είδνο ηεο δξαζηεξηφηεηαο ησλ καζεηψλ, πρ. αλ πξφθεηηαη γηα παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ ή γηα θαηαλφεζε γξαπηνχ θεηκέλνπ θ.η.ι. ηελ αξρή θάζε ελφηεηαο παξνπζηάδνληαη ηα ζέκαηα θαη νη επηθνηλσληαθνί ζηφρνη ησλ θεθαιαίσλ πνπ αθνινπζνχλ. ην ηέινο θάζε θεθαιαίνπ ζπλνςίδνληαη ε γξακκαηηθή θαη ην ιεμηιφγην πνπ δηδάρζεθαλ ζε πίλαθεο θαη ιίζηεο αληίζηνηρα ψζηε ν καζεηήο λα κπνξεί λα αλαηξέρεη ζε απηά φπνηε επηζπκεί. Αθφκε, ζην ηέινο ηνπ βηβιίνπ βξίζθεηαη έλα παξάξηεκα, (Anhang), κε ζπκπιεξσκαηηθέο αζθήζεηο θαη παηγληψδεηο δξαζηεξηφηεηεο γηα θάζε θεθάιαην. Σν ηεηξάδην ηνπ καζεηή πεξηιακβάλεη ελλέα θεθάιαηα, ηα νπνία αληηζηνηρνχλ ζηα θεθάιαηα ηνπ βηβιίνπ ηνπ καζεηή, κε αζθήζεηο πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ θαηαλφεζε θαη ηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ θαη επηθνηλσληαθέο δξαζηεξηφηεηεο γηα ηα θεθάιαηα 1-3, 5-7 θαη 9. Δπηπιένλ, ην ηέηαξην θαη ην φγδνν θεθάιαην πεξηέρνπλ αζθήζεηο γηα ηα Υξηζηνχγελλα θαη ην Πάζρα αιιά θαη παξάξηεκα κε ζπκπιεξσκαηηθφ πιηθφ. Χο πξνο ην δηδαθηηθφ ζρεδηαζκφ 106, ζηφρνο ηνπ πιηθνχ είλαη ε απηνλνκία ηνπ καζεηή θαη ε θηλεηνπνίεζή ηνπ ζηελ εθκάζεζε ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο κε ζέκαηα θαη δξαζηεξηφηεηεο θαηάιιειεο γηα ηελ ειηθία, ηηο αλάγθεο θαη ηα ελδηαθέξνληά ηνπ Βι. ηάε θ.ά. (2006). Deutsch- ein Hit! 1 Α Γπκλαζίνπ: Βηβιίν εθπαηδεπηηθνχ: 4-14.

38 Παξάιιεια, ν καζεηήο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ηαπηηζηεί κε ην ζελάξην ηνπ βηβιίνπ, ην νπνίν παξνπζηάδεηαη ζηελ πξψηε ζειίδα. Οη ζπγγξαθείο θαισζνξίδνπλ ην καζεηή ζηνλ θφζκν ηνπ Αληξέα θαη ηεο Μαξία-Υξηζηίλε θαη ηνλ πξνζθαινχλ λα πάξεη κέξνο ζηε δσή ηνπο. Οη δχν ήξσεο είλαη γελλεκέλνη ζηε Γεξκαλία θαη ζπγθεθξηκέλα ζην Βεξνιίλν απφ Έιιελα παηέξα θαη Απζηξηαθή κεηέξα. Γίλεηαη, ινηπφλ, θαλεξή ε πξφζεζε ησλ ζπγγξαθέσλ κέζα απφ ην ζελάξην απηφ ν καζεηήο λα γλσξίζεη ην γεξκαληθφ πνιηηηζκφ θαη λα ηνλ ζπγθξίλεη κε ηνλ δηθφ ηνπ αλαθαιχπηνληαο νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο. Σν γεγνλφο φηη ην βηβιίν βαζίδεηαη ζην ζπγθεθξηκέλν ζελάξην Soap-Konzept 107 θαη εληάζζεηαη ζε έλα ζπγθεθξηκέλν επηθνηλσληαθφ πιαίζην πξνζθέξεη έλα πξαγκαηηθφ θίλεηξν ζηνπο καζεηέο λα δηαβάζνπλ ηνπο δηαιφγνπο θαη λα πάξνπλ κέξνο ζηηο δξαζηεξηφηεηεο. Πνηεο είλαη, φκσο, νη ζεκαηηθέο ελφηεηεο ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ; Δίλαη θαηάιιειεο γηα ηελ ειηθία, ηα ελδηαθέξνληα, ηηο αλάγθεο θαη ην γισζζηθφ επίπεδν ησλ καζεηψλ; Δπηηπγράλεηαη ε νκαιή κεηάβαζε απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε; Σν δεηνχκελν απηφ απαληάηαη ζην επφκελν θεθάιαην Βι. Maijala (2008: 8).

39 4.4 ΘΔΜΑΣΗΚΔ ΠΔΡΗΟΥΔ ε απηφ ην θεθάιαην εξεπλψληαη νη ζεκαηηθέο πεξηνρέο ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ηνπ Γεκνηηθνχ θαη ηνπ Γπκλαζίνπ, θαζψο βάζεη ησλ νπνίσλ δηακνξθψλνληαη νη γισζζηθέο πξάμεηο θαη ην ιεμηιφγηφ ηνπο, κε ζθνπφ λα δηαπηζησζεί θαηά πφζν εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα. Δδψ ζα πξέπεη λα παξαηεξεζεί φηη φζν αθνξά ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε εμεηάδεηαη ην δηδαθηηθφ πιηθφ Luftballons A θαη Luftballons B, αθνχ πξννξίδνληαη γηα ηελ πέκπηε θαη έθηε ηάμε αληίζηνηρα. Όπσο ήδε αλαθέξζεθε, αξρηθά πξνθχπηνπλ ζπκπεξάζκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ νκαιή κεηάβαζε απφ ηελ πέκπηε ζηελ έθηε Γεκνηηθνχ θη έπεηηα απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, ζηηο ζειίδεο 37 θαη 41 ηεο παξνχζαο εξγαζίαο αληίζηνηρα, κεηά ηελ παξνπζίαζε ησλ ζεκάησλ ηνπ Γπκλαζίνπ, ζηε ζειίδα ΟΗ ΘΔΜΑΣΗΚΔ ΠΔΡΗΟΥΔ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ ΣΖ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ην παξφλ θεθάιαην παξνπζηάδνληαη νη ζεκαηηθέο πεξηνρέο ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ Luftballons A θαη Lustballons Β θαη ζηε ζπλέρεηα δηαηππψλνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε. ηελ παξνπζίαζε δελ ζπκπεξηιακβάλεηαη ην δεχηεξν θεθάιαην ηνπ βηβιίνπ, θαζψο εζηηάδεη ζηελ εθκάζεζε ηνπ αιθάβεηνπ ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ρσξίο λα ζεκεηψλεηαη θάπνηνο δηάινγνο. Οη ζεκαηηθέο ελφηεηεο ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ Lustballons A είλαη νη εμήο: 1 ν Κεθάιαην Hallo 3 ν Κεθάιαην Namen 4 ν Κεθάιαην 1eins, 2 zwei, 3 drei (nach Zeit fragen und nennen) 5 ν Κεθάιαην Europäische Union 6 ν Κεθάιαην Zuhause 7 ν Κεθάιαην Geburtstag 8 ν Κεθάιαην Danke gut (nach dem Wohlbefinden fragen) 9 ν Κεθάιαην Meine Familie 10 ν Κεθάιαην Farben 11 ν Κεθάιαην Frühstück 12 ν Κεθάιαην Schulsachen 13 ν Κεθάιαην Jahreszeiten 14 ν Κεθάιαην Von Tag zu Tag (wie verbringe ich meinen Tag)

40 Οη ζεκαηηθέο ελφηεηεο ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ Lustballons Β είλαη νη εμήο: 1 ν Κεθάιαην Komm rein (das Zuhause beschreiben) 2 ν Κεθάιαην Bin ich s oder bin ich s nicht? (Personenbeschreibung) 3 ν Κεθάιαην Voll im Trend (Beschreiben von Kleidung) 4 ν Κεθάιαην Das Tagebuch eines Hahnes (über Tiere reden) 5 ν Κεθάιαην Eine schöne Bescherung (über Geschenke reden) 6 ν Κεθάιαην Spiel, Spaß und gute Laune (über Sport und Freizeit reden) 7 ν Κεθάιαην Kleine Erwachsene, große Kinder (über Schulfächer und Berufe reden) 8 ν Κεθάιαην Beim Reisen kommt der Appetit (über Essen reden) 9 ν Κεθάιαην Mit der Zeit surfen (über moderne Medien reden) 10 ν Κεθάιαην Die Ferien sind da (über Ferien reden) Μειεηψληαο ηηο ζεκαηηθέο ελφηεηεο γηα ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε γίλεηαη θαλεξφ φηη ζπκβαδίδνπλ κε ηα ελδηαθέξνληα, ηα βηψκαηα θαη ην επίπεδν ησλ καζεηψλ απηήο ηεο ειηθίαο, θαζψο φπσο ζεκεηψζεθε ζηελ παξνπζίαζε, ην δηδαθηηθφ πιηθφ Lustballons A πξννξίδεηαη γηα καζεηέο απφ δέθα ρξνλψλ, νη νπνίνη δελ γλσξίδνπλ ηε Γεξκαληθή γιψζζα. Σν γεγνλφο απηφ παίδεη πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν θαζψο ηα ελδηαθέξνληα γηα ηνπο καζεηέο ζέκαηα δεκηνπξγνχλ επράξηζηα ζπλαηζζήκαηα θαη επεξεάδνπλ πνιχ ζεηηθά ηελ εθκάζεζε ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο 108. Έηζη, ζηελ πέκπηε Γεκνηηθνχ νη καζεηέο μεθηλνχλ κε ηνπο αξηζκνχο θαη ηα ρξψκαηα αιιά θαη κε ζεκαηηθέο ελφηεηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην άκεζν πεξηβάιινλ ηνπο, φπσο ην ζπίηη ηνπο, ηα ζρνιηθά ηνπο είδε θαη ν ηξφπνο πνπ δνπλ. Αθφκε, νη καζεηέο αξρηθά κηινχλ γηα ηνλ εαπηφ ηνπο (φλνκα, θαηαγσγή, ειηθία) θαη ζηε ζπλέρεηα γηα ην νηθείν πεξηβάιινλ 109 ηνπο (νηθνγέλεηα) γεγνλφο πνπ ηνπο εμνηθεηψλεη κε ηελ μέλε γιψζζα θαη αληαπνθξίλεηαη ζηνλ ηξφπν ζθέςεο ηεο ειηθίαο ηνπο Βι. Apeltauer (1997:105) Βι. Bleyhl (2000: 37) Βι. Παπαδνπνχινπ (2007: 119).

41 Ο παξαθάησ πίλαθαο 111 απνηππψλεη ην πψο θαηαλέκνληαη νη ζεκαηηθέο ελφηεηεο ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ηεο πέκπηεο θαη ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ αλάινγα κε ην αλ ζρεηίδνληαη κε ηνπο ίδηνπο ηνπο καζεηέο, ην νηθείν πεξηβάιινλ ηνπο ή ηνλ εμσηεξηθφ ηνπο θφζκν. ΘΔΜΑΣΗΚΔ ΔΝΟΣΖΣΔ ΠΟΤ ΥΔΣΗΕΟΝΣΑΗ ΜΔ ΣΟΤ ΜΑΘΖΣΔ ΣΟ ΟΗΚΔΗΟ ΣΟΝ ΔΞΩΣΔΡΗΚΟ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ ΣΩΝ ΚΟΜΟ ΣΩΝ ΜΑΘΖΣΩΝ ΜΑΘΖΣΩΝ Hallo Zuhause 1eins, 2 zwei, 3 drei Namen Meine Familie Europäische Union Geburtstag Frühstück Farben Danke gut Schulsachen Jahreszeiten Von Tag zu Tag Komm rein Beim Reisen kommt der Appetit Voll im Trend Bin ich s oder bin ich s nicht? Das Tagebuch eines Hahnes Eine schöne Bescherung Spiel, Spaß und gute Laune Kleine Erwachsene, große Kinder Mit der Zeit surfen Die Ferien sind da Απφ ηνλ παξαπάλσ πίλαθα δηαπηζηψλεηαη φηη ε πιεηνςεθία ησλ ζεκαηηθψλ ελνηήησλ ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ηνπ Γεκνηηθνχ ζρεηίδεηαη κε ηνπο ίδηνπο ηνπο καζεηέο (νλφκαηα, γελέζιηα, ρφκπη, αγαπεκέλν επάγγεικα) αιιά θαη κε ην νηθείν πεξηβάιινλ ηνπο (ζπίηη, νηθνγέλεηα, πξσηλφ, ζρνιηθά είδε, δψξα). Φπζηθά, δε ιείπνπλ νη ζεκαηηθέο ελφηεηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ εμσηεξηθφ ηνπο θφζκν (αξηζκνί, ρξψκαηα, επξσπατθή Έλσζε, ηαμίδηα θαη θαγεηά), ησλ νπνίσλ ε παξνπζία είλαη, αλακθηζβήηεηα, απαξαίηεηε θαζψο απνηεινχλ ηε βάζε γηα ηελ εθκάζεζε ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο θαη πνιηηηζκνχ, γηα ηελ επαηζζεηνπνίεζε ησλ καζεηψλ ζηηο μέλεο γιψζζεο θαη γηα ηε δηακφξθσζε ηεο πνιππνιηηηζκηθήο ζπλείδεζεο, ζηνηρεία πνπ αλήθνπλ ζηε ζηνρνζεζία ηνπ Α.Π.. ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ηεο Πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο 112. Δπίζεο, ζηφρνο ησλ πξψησλ θεθαιαίσλ ηεο πέκπηεο 111. Βι. Böttger (2005: 68) Βι. Α.Π..: 109.

42 Γεκνηηθνχ είλαη νη καζεηέο λα ζπζηήλνληαη θαη λα ραηξεηνχλ 113, γεγνλφο πνπ ζεκαίλεη φηη νη ζεκαηηθέο ελφηεηεο ήδε απφ ηελ αξρή ηεο ελαζρφιεζεο κε ηε Γεξκαληθή γιψζζα απνηεινχλ κηα πξφθιεζε θαη έλα εξέζηζκα γηα ηε γλψζε, είλαη ρξήζηκεο θαη κπνξνχλ λα ζπκβάιινπλ ζηε ραξά ηεο επηθνηλσλίαο θαη ηεο θαηαλφεζεο 114. Έλα αθφκε ζηνηρείν πνπ ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί είλαη φηη νη ζεκαηηθέο ελφηεηεο ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ αληηζηνηρνχλ απφιπηα ζηα ελδηαθέξνληα, ηηο αλεζπρίεο θαη ηηο αλάγθεο ησλ καζεηψλ απηήο ηεο ειηθίαο αιιά θαη ζηνλ ηξφπν ζθέςεο ηνπο. Έηζη, επηθξαηνχλ ζέκαηα φπσο ε κφδα, νη ηαμηδησηηθνί πξννξηζκνί, ηα ζρνιηθά καζήκαηα αιιά θαη ηα φλεηξα ησλ καζεηψλ γηα ην επάγγεικα πνπ επηζπκνχλ λα αθνινπζήζνπλ ζην κέιινλ. Αμηνζεκείσηνο είλαη, επίζεο, θαη ν ηίηινο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θεθαιαίνπ Kleine Erwachsene, große Kinder/κηθξνί ελήιηθεο, κεγάια παηδηά, ν νπνίνο ζεκαηνδνηεί ηε κεηάβαζε ησλ καζεηψλ απφ ηελ παηδηθή ζηελ εθεβηθή ειηθία θαη ηελ ελαζρφιεζή ηνπο κε δεηήκαηα φπσο ε επηινγή επαγγέικαηνο. χκθσλα κε ην Γ.Δ.Π.Π θαη Α.Π.. ηνπ Γεκνηηθνχ 116, ην γεγνλφο φηη ζην πιαίζην ηεο αλάπηπμεο ηεο επηθνηλσληαθήο ηθαλφηεηαο πξνβιέπεηαη ε πξφζβαζε ησλ καζεηψλ ζε λέεο πεγέο πιεξνθφξεζεο, ζηφρνο πνπ πινπνηείηαη ζην έλαην θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ, επηηξέπεη ηελ εμνηθείσζε ησλ καζεηψλ κε ηηο λέεο ηερλνινγίεο θαη ην δηαδίθηπν θαη ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ κε βάζε ηηο πξνζσπηθέο ηνπο εκπεηξίεο θαη γλψζεηο. Σέινο, ήδε απφ ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε νη καζεηέο έρνπλ ηελ επθαηξία λα γλσξίζνπλ ην γεξκαλφθσλν πνιηηηζκηθφ/πνιηηηζηηθφ ρψξν θαη λα νηθνδνκήζνπλ ζεηηθή ζηάζε θαη ζπκπεξηθνξά απέλαληη ζην <<άιιν>>, ζεβφκελνη ηε δηαθνξεηηθφηεηα. Σν γεγνλφο απηφ απνηππψλεηαη ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηνπ Γεκνηηθνχ, φπσο ζην πέκπην θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηεο πέκπηεο Γεκνηηθνχ europäische Union, φπνπ νη καζεηέο έξρνληαη ζε επαθή κε ηα νλφκαηα ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο επξσπατθήο Έλσζεο θαη γλσξίδνπλ ραξαθηεξηζηηθά κλεκεία κεγάισλ επξσπατθψλ πφιεσλ, θαη ζην φγδνν θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ, φπνπ νη καζεηέο κέζα απφ έλα ηαμίδη γλσξίδνπλ ραξαθηεξηζηηθά θαγεηά επξσπατθψλ ρσξψλ ην ίδην: Βι. Παπαδνπνχινπ (2007: 142) Βι. Γ.Δ.Π.Π..: Βι. Α.Π..: 109.

43 Δμεηάδνληαο ηηο ζεκαηηθέο πεξηνρέο ηεο Πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο απφ εμσηεξηθή άπνςε δηαπηζηψλεηαη φηη ζηελ πέκπηε Γεκνηηθνχ δίλνληαη κνλνιεθηηθνί ραξαθηεξηζκνί, φπσο Namen/νλφκαηα, Zahlen/αξηζκνί, Farben/ρξψκαηα, Schulsachen/ζρνιηθά, αθνχ νη καζεηέο βξίζθνληαη ζηνλ πξψην ρξφλν εθκάζεζεο ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο. Αληηζέησο, ζηελ έθηε Γεκνηηθνχ παξαηεξείηαη ε ρξήζε πεξηθξαζηηθψλ ηχπσλ, φπσο Komm rein/φπνπ πεξηγξάθνληαη νη ρψξνη θαη ηα έπηπια ελφο ζπηηηνχ θαη Mit der Zeit surfen/φπνπ ηίζεηαη ζην επίθεληξν ην δηαδίθηπν θαη ηα άιια ζχγρξνλα κέζα. Σν γεγνλφο απηφ ελαξκνλίδεηαη κε ην γισζζηθφ επίπεδν ησλ καζεηψλ θαη θαηαδεηθλχεη ηε κεηάβαζή ηνπο απφ ηα εχθνια ζηα δχζθνια θαη απφ ην ζπγθεθξηκέλν ζην αθεξεκέλν 117. πκπεξαίλνπκε, ινηπφλ, φηη ππάξρεη κεηάβαζε σο πξνο ηηο ζεκαηηθέο πεξηνρέο ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα Lustballons A θαη Lustballons Β, γηα ηελ πέκπηε θαη έθηε Γεκνηηθνχ αληίζηνηρα. Σν γεγνλφο απηφ αθνξά ηφζν ηελ απφδνζή ηνπο θαη θπξίσο ην πεξηερφκελφ ηνπο, θαζψο αληαπνθξίλνληαη ζηα ελδηαθέξνληα θαη ζηα βηψκαηα ησλ καζεηψλ ηεο θάζε ηάμεο ιακβάλνληαο παξάιιεια ππφςε ην γισζζηθφ ηνπο επίπεδν. Μέζσ ηεο ζπλέρεηαο απηήο απμάλεηαη ζηαδηαθά ε ηθαλφηεηα ησλ καζεηψλ λα πξνζαλαηνιίδνληαη ζηε Γεξκαληθή γιψζζα αιιά θαη ε απηνπεπνίζεζή ηνπο ζρεηηθά κε ηελ ηθαλφηεηά ηνπο λα επηθνηλσλνχλ ζ απηήλ πάλσ ζε ζέκαηα πνπ πεγάδνπλ απφ ηελ θαζεκεξηλφηεηά ηνπο θαη ηαηξηάδνπλ ζηελ ειηθία ηνπο 118. ηε ζπλέρεηα, παξνπζηάδνληαη νη ζεκαηηθέο πεξηνρέο ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηεο Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, έηζη ψζηε λα πξνθχςεη ην ζπκπέξαζκα γηα ην πξψην πεδίν ηεο έξεπλαο βάζεη ηεο ζχγθξηζήο ηνπο κε ηα ζέκαηα ηνπ Γεκνηηθνχ ΟΗ ΘΔΜΑΣΗΚΔ ΠΔΡΗΟΥΔ ΣΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΟ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ην θεθάιαην απηφ παξνπζηάδνληαη νη ζεκαηηθέο πεξηνρέο ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ Deutsch - ein Hit!1, ψζηε έπεηηα λα εξεπλεζεί θαηά πφζν επηηπγράλεηαη ε ζπλέρεηα σο πξνο ηηο ζεκαηηθέο πεξηνρέο ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ. ηελ παξνπζίαζε δελ πεξηιακβάλνληαη ην ηέηαξην θαη ην φγδνν θεθάιαην (Plateau-Lektionen), θαζψο απνηεινχληαη κφλν απφ ζρέδηα εξγαζίαο θαη παηγληψδεηο δξαζηεξηφηεηεο γηα ηνπο καζεηέο Βι. Dines (2000: 74-76) ην ίδην: 119.

44 Οη ζεκαηηθέο ελφηεηεο ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ Deutsch - ein Hit!1 είλαη νη εμήο: 1 ν Κεθάιαην Erste Bekanntschaft 2 ν Κεθάιαην Die Familie 3 ν Κεθάιαην Hobbys 5 ν Κεθάιαην Alles fertig für die Schule? 6 ν Κεθάιαην Schule und Alltag 7 ν Κεθάιαην Guten Appetit! 9 ν Κεθάιαην Endlich Ferien! Απφ ηηο ζεκαηηθέο ελφηεηεο ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ γηα ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, νη νπνίεο φπσο πξναλαθέξζεθε εληάζζνληαη ζην ζελάξην ηνπ βηβιίνπ, πξνθχπηεη φηη αληηζηνηρνχλ ζηα ελδηαθέξνληα θαη ζηα βηψκαηα ησλ καζεηψλ θαζψο θαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε ζρεηίδνληαη κε ηνπο ίδηνπο, ην νηθείν πεξηβάιινλ ηνπο θαη ηνλ εμσηεξηθφ ηνπο θφζκν. Μάιηζηα, νη καζεηέο είλαη ζε ζέζε φρη κφλν λα θαηαλνήζνπλ ην ζελάξην ηνπ βηβιίνπ, ην νπνίν φπσο εηπψζεθε ζηνρεχεη ζηε δηακφξθσζε ηεο πνιππνιηηηζκηθήο ζπλείδεζεο, αιιά θαη λα ζπκκεηέρνπλ ζηηο ηζηνξίεο θαη ζηηο πεξηπέηεηεο ηεο Κάξκελ πνπ επηζθέπηεηαη ζην Βεξνιίλν ηε Μαξία-Υξηζηίλε θαη ηνλ Αλδξέα, θαηνηθεί κε ηελ νηθνγέλεηά ηνπο θαη γλσξίδεη απφ θνληά ην γεξκαληθφ ηξφπν δσήο. Απηφ ζπκβαίλεη θαζψο, φπσο πξνθχπηεη απφ ηελ παξνπζίαζε ησλ ζεκαηηθψλ πεξηνρψλ ηνπ Γεκνηηθνχ, θαη ζηηο δχν ηάμεηο νη καζεηέο νηθνδνκνχλ ζεηηθή ζηάζε θαη ζπκπεξηθνξά απέλαληη ζην <<άιιν>> κέζσ ηεο επαθήο ηνπο κε πηπρέο ηνπ γεξκαλφθσλνπ θαη ηνπ επξσπατθνχ πνιηηηζηηθνχ/πνιηηηζκηθνχ ρψξνπ.

45 4.4.3 ΤΓΚΡΗΖ ΘΔΜΑΣΗΚΩΝ ΠΔΡΗΟΥΩΝ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! 1 ην παξφλ θεθάιαην παξαηίζεληαη δχν πίλαθεο κε ηηο ζεκαηηθέο ελφηεηεο ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο αληίζηνηρα, έηζη ψζηε λα γίλεη θαλεξφ θαηά πφζν εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην σο πξνο ην πεδίν απηφ. Μάιηζηα, κεηαμχ ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ ζεκεηψλνληαη κε ην ίδην ρξψκα νη θνηλέο ηνπο ζεκαηηθέο ελφηεηεο, κε ζθνπφ λα δηεπθνιπλζεί ε δηαδηθαζία ηεο ζχγθξηζεο. Έηζη, νη ζεκαηηθέο ελφηεηεο ηεο Πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο είλαη νη εμήο: Hallo Von Tag zu Tag (wie verbringe ich meinen Tag) Namen Komm rein (das Zuhause beschreiben) 1eins, 2 zwei, 3 drei (nach Zeit fragen und Bin ich s oder bin ich s nicht? nennen) (Personenbeschreibung) Europäische Union Voll im Trend (Beschreiben von Kleidung) Zuhause Das Tagebuch eines Hahnes (über Tiere reden) Geburtstag Eine schöne Bescherung (über Geschenke reden) Danke gut (nach dem Wohlbefinden fragen) Spiel, Spaß und gute Laune (über Sport und Freizeit reden) Meine Familie Kleine Erwachsene, große Kinder (über Schulfächer und Berufe reden) Farben Beim Reisen kommt der Appetit (über Essen reden) Frühstück Mit der Zeit surfen (über moderne Medien reden) Schulsachen Die Ferien sind da (über Ferien reden) Jahreszeiten ελψ ηεο Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο νη εμήο: Erste Bekanntschaft Die Familie Hobbys Alles fertig für die Schule? Schule und Alltag Guten Appetit! Endlich Ferien!

46 Μειεηψληαο ηνπο δχν πίλαθεο δηαπηζηψλεηαη φηη φιεο νη ζεκαηηθέο πεξηνρέο ηεο Γεπηεξνβάζκηαο έρνπλ πξνεγεζεί ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε, ρσξίο λα πξνζηίζεληαη λέεο. Σν γεγνλφο απηφ γίλεηαη θαλεξφ κέζα απφ ηνπο ρξσκαηηζκνχο κεηαμχ ησλ θνηλψλ ζεκαηηθψλ πεξηνρψλ ησλ δχν βαζκίδσλ. Έηζη, ην ζέκα θαισζνξίδσ θάπνηνλ παξνπζηάδεηαη ζην πξψην θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηφζν ηνπ Γεκνηηθνχ Hallo φζν θαη ηνπ Γπκλαζίνπ erste Bekanntschaft. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη κε ην ζέκα νηθνγέλεηα, ην νπνίν παξνπζηάδεηαη ζην έλαην θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηεο πέκπηεο Γεκνηηθνχ meine Familie θαη επαλαιακβάλεηαη ζην δεχηεξν θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηνπ Γπκλαζίνπ die Familie, αιιά θαη κε ηηο ππφινηπεο ζεκαηηθέο ελφηεηεο, φπσο ρφκπη ζηνλ ειεχζεξν ρξφλν, ζρνιείν, ζρνιηθά είδε θαη ζρνιηθή θαζεκεξηλφηεηα, θαγεηά θαη δηαθνπέο, νη νπνίεο παξνπζηάδνληαη ζην έθην θεθάιαην ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ Spiel, Spaß und gute Laune (über Sport und Freizeit reden), ζην δσδέθαην θεθάιαην ηεο πέκπηεο θαη ζην έβδνκν θεθάιαην ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ Schulsachen/kleine Erwachsene, große Kinder (über Schulfächer und Berufe reden), ζην ελδέθαην θεθάιαην ηεο πέκπηεο θαη ζην φγδνν θεθάιαην ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ Früstück/beim Reisen kommt der Appetit (über Essen redden) θαη ζην δέθαην θεθάιαην ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ die Ferien sind da (über Ferien reden) θαη ζπλαληψληαη ζην ηξίην Hobbys, πέκπην θαη έθην alles ferig für die Schule?/ Schule und Alltag, έβδνκν guten Appetit! θαη έλαην endlich Ferien θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ γηα ην Γπκλάζην αληίζηνηρα. Μάιηζηα, ζεκεηψλεηαη έλαο κεγάινο αξηζκφο ζεκαηηθψλ ελνηήησλ ζην Γεκνηηθφ, ζπλνιηθά δεθαπέληε, ν νπνίνο δε ζπλαληάηαη θαζφινπ ζην Γπκλάζην, φπσο νη ελφηεηεο Namen, Zahlen, europäische Union, Zuhause, Geburtstag, Danke gut, Farben, Jahreszeiten, von Tag zu Tag, das Zuhause beschreiben, Personenbeschreibung, Beschreiben von Kleidung, über Tiere reden, über Geschenke reden, über moderne Medien reden. Χζηφζν, ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη είλαη αλακελφκελν ηα νλφκαηα, νη αξηζκνί θαη ηα ρξψκαηα, πνπ ζπλαληψληαη ζηα πξψηα θεθάιαηα ηεο πέκπηεο Γεκνηηθνχ λα κελ επαλαιεθζνχλ ζην Γπκλάζην σο ζεκαηηθέο πεξηνρέο αιιά λα εληάζζνληαη ζηηο ήδε ππάξρνπζεο ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ Deutsch-ein Hit!1, θαζψο ηψξα πηα νη καζεηέο βξίζθνληαη ζηνλ ηξίην ρξφλν εθκάζεζεο ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο. Όζν αθνξά ηνλ ηξφπν πνπ απνδίδνληαη ιεθηηθά νη ζεκαηηθέο ελφηεηεο ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ παξαηεξείηαη φηη ελψ ππάξρεη κηα νκαιή κεηάβαζε απφ ηελ

47 πέκπηε ζηελ έθηε Γεκνηηθνχ απφ κνλνιεθηηθνχο ζε πην πεξηθξαζηηθνχο ηχπνπο, ζην Γπκλάζην ζπλαληψληαη θαη πάιη κνλνιεθηηθνί θαη πην ζπγθεθξηκέλνη ραξαθηεξηζκνί, φπσο Familie, Hobbys, Schule und Alltag. Χο ζπκπέξαζκα ζην πξψην πεδίν ηεο έξεπλαο, δειαδή ηηο ζεκαηηθέο πεξηνρέο, είλαη αλαγθαίν λα ηνληζηεί φηη δηαθαίλεηαη φηη επαλαιακβάλνληαη νη ζεκαηηθέο πεξηνρέο αλάκεζα ζηελ Πξσηνβάζκηα θαη Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ρσξίο λα πξνζηίζεληαη λέεο, γεγνλφο πνπ ζα ζήκαηλε φηη δελ απμάλνληαη θαη νη απαηηήζεηο 119 ηφζν ζηνλ ηνκέα ηεο θαηαλφεζεο φζν θαη ζηνλ ηνκέα ηεο παξαγσγήο. Όκσο, θαηά ηελ έξεπλα γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο σο πξνο ηηο γισζζηθέο πξάμεηο θαη ηα γισζζηθά κέζα θαη θπξίσο σο πξνο ην ιεμηιφγην ζα απνδεηρζεί εάλ ππάξρεη κηα ζπεηξνεηδήο νξγάλσζε ηεο χιεο αλάκεζα ζηηο δχν εθπαηδεπηηθέο βαζκίδεο 120. Απηφ ζεκαίλεη φηη αλακέλεηαη λα δηαπηζησζεί εάλ θαη θαηά πφζν εκβαζχλνληαη θαη επεθηείλνληαη αθ ελφο νη γισζζηθέο πξάμεηο θαη ηα ζπλαθφινπζα γισζζηθά κέζα θαη αθ εηέξνπ ην ιεμηιφγην θαη νη αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηεο ζηηο θνηλέο ζεκαηηθέο πεξηνρέο ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ηνπ Γεκνηηθνχ θαη ηνπ Γπκλαζίνπ. Χζηφζν, ελδηαθέξνλ έρεη λα δηεξεπλεζνχλ θαη νη γεληθνί φξνη ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο πνπ παίδνπλ ξφιν ζε φιεο ηηο ζεκαηηθέο πεξηνρέο 121. Έηζη, ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε θπξηαξρνχλ νη γεληθνί φξνη Αληηθείκελα/Gegenstände: Schulsachen, Πνζφηεηα/Quantität: Zahlen, Υψξνο/Raum: europäische Union, Υξφλνο/Zeit: Jahreszeiten/mit der Zeit surfen (moderne Medien) θαζψο θαη ρέζεηο/relationen: meine Familie/bin ich s oder bin ich s nicht? (Personenbeschreibung). ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε νη γεληθνί φξνη επηθεληξψλνληαη ζηηο ρέζεηο θαη Δπηθνηλσλία/Relationen und Kommunikation: erste Bekanntschaft/Familie und Tschüss Carmen αιιά θαη ζηηο Ηδηφηεηεο/Eigenschaften: Familie (personale Eigenschaft), φπνπ δίλεηαη έκθαζε ζηελ επηθνηλσλία θαη ζηελ πεξηγξαθή θαηαζηάζεσλ θαη ζπλαηζζεκάησλ, θάηη πνπ ζπκβαδίδεη κε ην γισζζηθφ, λνεηηθφ θαη ζπλαηζζεκαηηθφ επίπεδν ησλ καζεηψλ Βι. Neuer./Hunfeld (1993: 122) Βι. Dines (2000: 76) Βι. Baldegger/Müller/ Schneider (1980: 37).

48 4.5 ΓΛΩΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ην θεθάιαην απηφ εμεηάδεηαη θαηά πφζν επηηπγράλεηαη ε ζπλέρεηα σο πξνο ηηο γισζζηθέο πξάμεηο θαη ηα ζπλαθφινπζα γισζζηθά κέζα ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. Μεηά ηελ παξνπζίαζε θαη ηελ εμέηαζε γηα ην θαηά πφζν ππάξρεη νκαιή κεηάβαζε κεηαμχ ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ θαη κέζσλ ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ Luftballons A θαη Luftballons B, ζηηο ζειίδεο 1, 4 θαη 7 ηνπ πξψηνπ κέξνπο ηνπ παξαξηήκαηνο αληίζηνηρα, αθνινπζνχλ νη γισζζηθέο πξάμεηο θαη κέζα ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ Deutsch - ein Hit! 1, ζηε ζειίδα 10. Έπεηηα εξεπλάηαη ε εμαζθάιηζε ή κε ηεο ζπλέρεηαο κεηαμχ ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ σο πξνο ην πεδίν απηφ, ζηηο ζειίδεο 17 θαη 19. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα παξαηεξεζεί φηη δίλεηαη βαξχηεηα ζηε ζχγθξηζε κεηαμχ ηφζν ηεο πέκπηεο θαη ηεο έθηεο ηάμεο φζν θαη ηνπ Γεκνηηθνχ θαη ηνπ Γπκλαζίνπ σο πξνο ηηο γισζζηθέο πξάμεηο θαη ηα ζπλαθφινπζα γισζζηθά κέζα, φπσο εκθαλίδνληαη ζηα αληίζηνηρα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα. Απηφ ζπκβαίλεη θαζψο ζηφρνο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη λα εξεπλεζεί ν βαζκφο ηεο εμαζθάιηζεο ηεο ζπλέρεηαο απφ ηε κηα εθπαηδεπηηθή βαζκίδα ζηελ άιιε. Παξφιν απηά ζεσξείηαη απαξαίηεηε ε παξνπζίαζε ησλ θαηεγνξηψλ ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ αιιά θαη ησλ γισζζηθψλ κέζσλ γηα ηελ θάζε βαζκίδα μερσξηζηά, έηζη ψζηε λα γίλεη ζηνλ αλαγλψζηε ηεο εξγαζίαο πην ζαθήο ε νξγάλσζή ηνπο ζηνπο πίλαθεο ζχγθξηζεο ΟΗ ΓΛΩΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ΚΑΗ ΣΑ ΑΝΣΗΣΟΗΥΑ ΓΛΩΗΚΑ ΜΔΑ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ ΣΖ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ηφρνο ηνπ θεθαιαίνπ απηνχ είλαη λα παξνπζηαζηνχλ θαη λα ζπγθξηζνχλ νη θαηεγνξίεο κε ηηο επηκέξνπο γισζζηθέο ηνπο πξάμεηο θαη ηα ζπλαθφινπζα κέζα ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ηνπ Γεκνηηθνχ, πνπ δηακνξθψλνληαη βάζεη ησλ ζεκαηηθψλ ελνηήησλ ηνπ εθάζηνηε εγρεηξηδίνπ θαη είλαη ζηελά ζπλδεδεκέλα κε ην ιεμηιφγην. Ζ παξνπζίαζε ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ θαη κέζσλ γηα ηελ θάζε ηάμε γίλεηαη κέζσ δχν πηλάθσλ, ζηηο ζειίδεο 1 θαη 4 ηνπ πξψηνπ κέξνπο ηνπ παξαξηήκαηνο. ηελ αξηζηεξή ζηήιε βξίζθεηαη ην θεθάιαην θαη ε ζειίδα γηα ηνλ θάζε δηάινγν κε ηε ζεηξά πνπ ζπλαληάηαη ζην εθάζηνηε δηδαθηηθφ εγρεηξίδην, ζηε κεζαία ζηήιε νη αληίζηνηρεο γισζζηθέο πξάμεηο, ε πεξηγξαθή ησλ νπνίσλ ζπλνδεχεηαη ζηελ ειιεληθή γιψζζα θαη απφ ηηο θαηεγνξίεο πνπ ζα πξέπεη λα πξαγκαηψλνπλ νη καζεηέο κέρξη ην

49 ηέινο ηεο Σ ηάμεο, φπσο δηαηππψλνληαη ζην Α.Π.. Γεξκαληθήο γιψζζαο γηα ην Γεκνηηθφ 122, θαη ζηε δεμηά ζηήιε ηα γισζζηθά κέζα κε ηα νπνία πινπνηνχληαη νη γισζζηθέο πξάμεηο ηνπ θάζε δηαιφγνπ. ηε ζπλέρεηα, αθνινπζεί έλαο πίλαθαο, ζηε ζειίδα 7, κε νκαδνπνηεκέλεο ηηο θαηεγνξίεο ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ θαη κέζσλ ηεο πέκπηεο θαη έθηεο Γεκνηηθνχ, φπνπ εθεί γίλεηαη ν ζρνιηαζκφο ησλ γισζζηθψλ κέζσλ, έηζη ψζηε λα δηεμαρζνχλ ηα ζπκπεξάζκαηα γηα ηε βαζκίδα απηή. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα παξαηεξεζεί φηη ην δεχηεξν θεθάιαην ηεο πέκπηεο Γεκνηηθνχ, das Abc, δελ πεξηιακβάλεηαη ζηνλ πίλαθα, φπσο ζπλέβε θαη ζηελ πεξίπησζε ηνπ πξψηνπ πεδίνπ ηεο έξεπλαο. Όπσο ζεκεηψζεθε ζηελ αξρή ηνπ θεθαιαίνπ, ε εμέηαζε ησλ γισζζηθψλ κέζσλ πινπνηείηαη ζηνλ πίλαθα ηεο ζειίδαο 7 ηνπ παξαξηήκαηνο, έηζη ψζηε λα γίλεη ε ζχγθξηζε κεηαμχ ηεο πέκπηεο θαη έθηεο ηάμεο. Μεηά ηελ παξνπζίαζε, ελδηαθέξνλ έρεη αξρηθά λα ζρνιηαζηνχλ νη θαηεγνξίεο αιιά θαη νη επηκέξνπο γισζζηθέο ηνπο πξάμεηο ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ, ψζηε ζηε ζπλέρεηα λα γίλεη ε ζχλδεζή ηνπο κε ηα αληίζηνηρα κέζα. Μειεηψληαο ηηο θαηεγνξίεο γισζζηθψλ πξάμεσλ ηεο πέκπηεο θαη έθηεο Γεκνηηθνχ, (βι. παξάξηεκα: 1, 4), δηαπηζηψλεηαη ε άκεζε ζπζρέηηζή ηνπο κε ηα ελδηαθέξνληα θαη ηηο αλάγθεο ησλ καζεηψλ απηήο ηεο ειηθίαο, θαζψο θαιχπηνπλ φιν ην θάζκα ηεο πξνζσπηθήο, καζεηηθήο θαη θνηλσληθήο ηνπο δσήο. Έηζη, κέζα απφ ηηο θαηεγνξίεο soziale Konventionen, Gefühlsausdruck, Informationsaustausch, Handlungsregulierung θαη Bewertung/Kommentar νη καζεηέο πξνβιέπεηαη λα ζπζηήλνληαη, λα κηινχλ γηα ηνλ εαπηφ ηνπο, ηελ ειηθία ηνπο, ηελ θαηαγσγή ηνπο, λα εθθξάδνπλ ηα ζπλαηζζήκαηά ηνπο γηα ηηο ζπλήζεηέο ηνπο, ηα ρφκπη ηνπο, ηα αγαπεκέλα ηνπο ζρνιηθά καζήκαηα, λα αληαιιάζζνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηελ νηθνγέλεηά ηνπο θαη λα ξσηνχλ γηα ην ζπίηη θαη ηηο ελδπκαηνινγηθέο ζπλήζεηεο ηνπ άιινπ, λα δεηνχλ ηε γλψκε θάπνηνπ γηα θάηη πνπ ζθνπεχνπλ λα θάλνπλ θαη λα ζρνιηάδνπλ θαηαζηάζεηο πνπ ζρεηίδνληαη θαη κε ηε δηθή ηνπο θαζεκεξηλφηεηα. Παξάιιεια, πνιχ ζεκαληηθή είλαη ε παξνπζία ησλ επηκέξνπο γισζζηθψλ πξάμεσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ εμσηεξηθφ θφζκν ησλ καζεηψλ, φπσο ε ζπλνκηιία ηνπο κε πξφζσπα πνπ πξνέξρνληαη απφ ην εμσηεξηθφ, ηα ηαμίδηα θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά θαγεηά δηαθφξσλ επξσπατθψλ ρσξψλ. Γίλεηαη, ινηπφλ, θαλεξφ φηη νη γισζζηθέο πξάμεηο αθ ελφο ζηξέθνληαη ζηα ελδηαθέξνληα, ηνλ ηξφπν δσήο θαη ην νηθείν πεξη Βι. Α.Π..:

50 βάιινλ ησλ καζεηψλ 123 θαη αθ εηέξνπ ηνπο δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα λα απνθηήζνπλ άκεζε αληίιεςε, θαηαλφεζε θαη ζεβαζκφ γηα ηνπο αλζξψπνπο θαη ηνλ πνιηηηζκφ ζηηο δηάθνξεο επξσπατθέο ρψξεο θαη λα επαηζζεηνπνηεζνχλ ζηελ εθκάζεζε θη άιισλ μέλσλ γισζζψλ. Σν γεγνλφο απηφ ζπκπίπηεη κε ηνπο γεληθνχο ζηφρνπο ηνπ Α.Π.. Γεξκαληθήο γιψζζαο γηα ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε 124, φπνπ πξνηάζζεηαη θπξίσο ν πξνθνξηθφο ιφγνο, ε επηθνηλσληαθή ηθαλφηεηα θαη ε δηακφξθσζε πνιππνιηηηζκηθήο ζπλείδεζεο. Δπίζεο, νη θαηεγνξίεο γισζζηθψλ πξάμεσλ θαη ησλ δχν ηάμεσλ ηνπ Γεκνηηθνχ είλαη εληαγκέλεο ζε ζαθή επηθνηλσληαθά πιαίζηα 125 θαη δίλνπλ βαξχηεηα ζηε ζχλαςε θνηλσληθψλ επαθψλ απφ ην πξψην θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηεο πέκπηεο Γεκνηηθνχ. Σν γεγνλφο απηφ πξνεηνηκάδεη ηνπο καζεηέο γηα ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζε πξαγκαηηθέο απξφβιεπηεο ή πξνβιέςηκεο πεξηζηάζεηο επηθνηλσλίαο 126, ψζηε κεζνπξφζεζκα λα θαιχςνπλ ηηο αλάγθεο ηεο θνηλσληθήο θαη ζρνιηθήο ηνπο δσήο θαη καθξνπξφζεζκα λα αληαπνθξίλνληαη ζηηο απαηηήζεηο ηνπ θνηλσληθνχ θαη επαγγεικαηηθνχ ηνπο ρψξνπ. Σα παξαπάλσ ζηνηρεία ελαξκνλίδνληαη απφιπηα ηφζν κε ηε ζηνρνζεζία ηνπ Γ.Δ.Π.Π.. Ξέλσλ Γισζζψλ 127 φζν θαη κε ην Α.Π.. Γεξκαληθήο γιψζζαο γηα ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε 128. Αθνινπζεί ν πίλαθαο κε ηηο θαηεγνξίεο, ηηο επηκέξνπο γισζζηθέο πξάμεηο θαη ηα ζπλαθφινπζα κέζα ηεο πέκπηεο θαη έθηεο Γεκνηηθνχ, ζηε ζειίδα 7 ηνπ παξαξηήκαηνο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, έηζη ψζηε λα δηαπηζησζεί ζε πνηεο θαη πφζεο ππάξρεη νκαιή κεηάβαζε. ηελ αξηζηεξή ζηήιε βξίζθνληαη νη θαηεγνξίεο γισζζηθψλ πξάμεσλ ηεο πέκπηεο θαη έθηεο Γεκνηηθνχ, νη νπνίεο ζπλνδεχνληαη θαη απφ ηηο επηκέξνπο γισζζηθέο πξάμεηο ηεο εθάζηνηε θαηεγνξίαο, θαη ζηε δεμηά ζηήιε ηα αληίζηνηρα γισζζηθά κέζα. Όζν αθνξά ηνλ πίλαθα ζχγθξηζεο, δε ζεκεηψλνληαη κε θφθθηλα γξάκκαηα, φπσο ζπκβαίλεη ζηνλ πίλαθα κεηαμχ ηνπ Γεκνηηθνχ θαη ηνπ Γπκλαζίνπ, νη θαηεγνξίεο, νη επηκέξνπο γισζζηθέο πξάμεηο ή ηα γισζζηθά κέζα πνπ πξνζηίζεληαη ζηελ έθηε ηάμε, θαζψο ζθνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ε έξεπλα γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Με ηε βνήζεηα ηνπ 123. Βι. Bohn (2000: 104) Βι. Α.Π..: Βι. Cameron (2001: 37) Βι. Böttger (2005: 69) Βι. Γ.Δ.Π.Π.. Ξέλσλ Γισζζψλ: Βι. Α.Π..: 109.

51 ζπγθεθξηκέλνπ πίλαθα επηδηψθεηαη λα δηεμαρζεί ην απνηέιεζκα γηα ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε ζπλνιηθά, εθ φζνλ ην δηδαθηηθφ ηεο πιηθφ απαξηίδεηαη απφ δχν εγρεηξίδηα, έηζη ψζηε απηφ ελ ζπλερεία λα ηεζεί ππφ ζχγθξηζε κε ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε θαη λα πξνθχςεη ην ηειηθφ ζπκπέξαζκα γηα ην πεδίν απηφ. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη, σζηφζν, λα ηνληζηεί φηη βαζηθή πξνυπφζεζε γηα λα εμαζθαιηζηεί ε ζπλέρεηα είλαη αθ ελφο λα επαλαιακβάλνληαη ζηελ έθηε Γεκνηηθνχ νη γισζζηθέο πξάμεηο θαη ηα κέζα ηεο πέκπηεο ηάμεο θαη αθ εηέξνπ λα δηεπξχλνληαη θαη λα εκπινπηίδνληαη κε ηελ πξνζζήθε λέσλ (επηκέξνπο) θαηεγνξηψλ θαη γισζζηθψλ κέζσλ. Ζ πξνυπφζεζε απηή ηζρχεη θαη γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Όζν αθνξά ηελ πξψηε θαηεγνξία, soziale Konventionen, (βι. παξάξηεκα: 7), εθηείλεηαη ζε φιν ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην Luftballons A, θαζψο ήδε απφ ηνλ πξψην ρξφλν εθκάζεζεο ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο είλαη αλαγθαίν λα δνζεί βαξχηεηα ζηε ζχλαςε θνηλσληθψλ επαθψλ. Έηζη, νη καζεηέο εζηηάδνπλ ζην λα καζαίλνπλ λα ραηξεηνχλ θάπνηνλ, λα ξσηνχλ ηη θάλεη θαη λα ηνλ απνραηξεηνχλ, λα ζπζηήλνληαη, λα ξσηνχλ ηελ ειηθία, ηελ θαηαγσγή, ηνλ ηφπν θαηνηθίαο θαη ηα ρφκπη ηνπ άιινπ αιιά θαη λα κηινχλ γηα ηα δηθά ηνπο Kontaktaufnahme, Kontaktstabilisierung, Kontaktbeendigung, Name, Alter, Herkunft, Wohnort, Hobbys erfragen und nennen. Γηα ηελ πινπνίεζε ησλ παξαπάλσ ζηφρσλ γίλεηαη ε ρξήζε απιψλ γισζζηθψλ κέζσλ, φπσο hallo, guten Tag, wie geht es dir?/es geht mir gut, tschüss, auf Wiedersehen, wie heißt du?/wer bist du?, mein Name ist + Name, wie alt bist du?, woher kommst du?, ich komme aus + Land, wo wohnst du?, wo ist dein Zuhause?, ich wohne in + Stadt. Σα γισζζηθά κέζα ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ γηα ηελ ίδηα θαηεγνξία δελ παξνπζηάδνπλ αχμεζε ζην βαζκφ δπζθνιίαο ηνπο, αιιά, φπσο θαίλεηαη, απνηεινχλ κηα ζχλνςε ησλ επηκέξνπο θαηεγνξηψλ ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ ηεο πέκπηεο ηάμεο: hallo. Ich bin + Name und wer bist du? Ich heiße + Name. Woher kommst du? Aus + Land. Wie alt bist du? Ich bin + Alter. Und du? Ich bin auch + Alter., θαζφηη εκθαλίδνληαη ζην πέκπην πιένλ θεθάιαην ηνπ Luftballons B. ηε δεχηεξε θαηεγνξία γισζζηθψλ πξάμεσλ, Gefühlsausdruck, (βι. παξάξηεκα: 7), νη καζεηέο εζηηάδνληαο θάζε θνξά ζε κία ζεκαηηθή πεξηνρή αζθνχληαη ζην λα εθθξάδνπλ ηα ζπλαηζζήκαηα θαη ηηο πξνηηκήζεηο ηνπο γηα ηα ρξψκαηα, ην πξσηλφ, ηηο επνρέο ηνπ ρξφλνπ θαη ηα ρφκπη ηνπο ζηελ πέκπηε Γεκνηηθνχ, ελψ ζηελ έθηε γηα ηηο αγαπεκέλεο ηνπο δξαζηεξηφηεηεο, ηα ζρνιηθά καζήκαηα, ηα ηαμίδηα θαη ηα θαγεηά πνπ δνθίκαζαλ θαηά ηελ παξακνλή ηνπο ζε

52 θάπνηα ρψξα ηεο επξσπατθήο Έλσζεο θαη ηηο θαινθαηξηλέο δηαθνπέο. Πην ζχλζεηεο γίλνληαη εδψ νη απαηηήζεηο σο πξνο ηα γισζζηθά κέζα, αθνχ ζηελ πέκπηε Γεκνηηθνχ ζπλαληψληαη κέζα φπσο meine Lieblingsfarbe ist + Farbe/ was ist deine Lieblingsfarbe?, zum Frühstück esse ich + Nahrungsmittel und ich trinke + Getränk, ελψ ζηελ έθηε Γεκνηηθνχ γισζζηθά κέζα φπσο ich + Sportart (surfe, schwimme, spiele Basketball, Volleyball, Fußball), ich mag + Schulfach, man kann schlafen, spielen, reisen, lachen. Έηζη, ζηελ έθηε Γεκνηηθνχ εηζρσξνχλ πην απαηηεηηθά γισζζηθά κέζα, φπσο ην βνεζεηηθφ ξήκα έγθιηζεο können. Δπίζεο, πέξα απφ ηνλ ελεζηψηα ρξεζηκνπνηείηαη γηα πξψηε θνξά ν παξαθείκελνο zeitliche Einordnung: über Vergangenes berichten, φπσο ich habe eine Reise gemacht, zuerst bin ich mit dem Zug nach + Land/Stadt gefahren. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε 129 επηδηψθεηαη νη καζεηέο λα ρξεζηκνπνηνχλ ηα ζπγθεθξηκέλα γισζζηθά κέζα θαηά ηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ θαη θαηά ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζε δηαιφγνπο ρσξίο λα γίλεηαη αλαθνξά ζε γισζζνινγηθή νξνινγία (π.ρ. ξήκα, ππνθείκελν, θαηάιεμε, εξσηεκαηηθή πξφηαζε) θαη ρσξίο λα δίλεηαη βαξχηεηα ζηε κνξθνζχληαμε. Σν γεγνλφο απηφ φρη κφλν επηηξέπεη αιιά θαη πξνσζεί ηε ρξήζε ηέηνησλ γισζζηθψλ κέζσλ, κε ηε γξακκαηηθή θαη ζπληαθηηθή αλάιπζε ησλ νπνίσλ ζα αζρνιεζνχλ ζην Γπκλάζην. ρεηηθά κε ηελ ηξίηε θαηεγνξία γισζζηθψλ πξάμεσλ, Informationsaustausch, (βι. παξάξηεκα: 8), νη καζεηέο ζηελ πέκπηε Γεκνηηθνχ επηθεληξψλνληαη ζηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ ζε απιά ζέκαηα Frage-Antwort: Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben, φπσο ε ψξα, ηα ζρνιηθά αληηθείκελα πνπ ηνπο ρξεηάδνληαη ζηελ θαζεκεξηλφηεηά ηνπο θαη νη αγαπεκέλεο ηνπο δξαζηεξηφηεηεο αιιά θαη ζηελ πεξηγξαθή ησλ νηθνγελεηαθψλ ηνπο κειψλ Personen beschreiben und charakterisieren, κε γισζζηθά κέζα φπσο, wie viel Uhr ist es? es ist + Uhr, es ist + Wochentag: ich gehe aus, ich gehe ins Theater, mein + Familienmitglied heißt + Name/wie heißt dein + Familienmitglied?, was brauchen wir in der Schule?/für die Schule packe ich + Schulsache ein ηελ έθηε Γεκνηηθνχ ε αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ επεθηείλεηαη αθ ελφο ζηελ πεξηγξαθή θαη ηνλ ραξαθηεξηζκφ ησλ ρψξσλ ηνπ ζπηηηνχ ησλ καζεηψλ αιιά θαη ζπγγεληθψλ θαη θηιηθψλ ηνπο πξνζψπσλ, Mitteilung: Dinge, Personen und Sachverhalte beschreiben und charakterisieren, θαη αθ εηέξνπ ζηα ξνχρα πνπ θνξάλ νη καζεηέο κεηαμχ ηνπο θαη ζηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηνπ δηαδηθηχνπ, 129. Βι. Α.Π..: 116.

53 Frage-Antwort: Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben. Έηζη, ζην δεχηεξν ρξφλν εθκάζεζεο ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ρξεζηκνπνηνχληαη ζηε ζπγθεθξηκέλε θαηεγνξία γισζζηθά κέζα, φπσο mein Zuhause ist groß-klein/welche Zimmer gibt es bei dir zu Hause?, mein (e) + Familienmitglied/Freund ist + Alter/isst + Lebensmittel/er-sie macht + Hobby, ich habe einen Bruder. Er heißt + Name und er ist + Alter. Hast du Geschwister? Ich habe eine Schwester. Wo leben deine Großeltern? Mein Opa und meine Oma leben in + Stadt, wie geht das Internet denn?/ja, und wie mache ich das? Μάιηζηα, ε πεξηγξαθή ζπγγεληθψλ θαη θηιηθψλ πξνζψπσλ ζηελ πέκπηε Γεκνηηθνχ μεθηλά κε ην κέζν mein + Familienmitglied heißt + Name/wie heißt dein + Familienmitglied?, ε νπνία ζπλαληάηαη θαηά ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ ζηελ έθηε Γεκνηηθνχ, θαη ζηε ζπλέρεηα επεθηείλεηαη θαη κε άιια γισζζηθά κέζα: mein(e) + Familienmitglied/Freund heißt + Name. Er/ sie ist + Alter Jahre alt. Er/sie ist groß/klein. Er/sie isst + Lebensmittel. Er/sie + Hobby. Er/sie macht + Hobby, mein Opa und meine Oma leben in + Stadt. ηελ ηέηαξηε θαηεγνξία γισζζηθψλ πξάμεσλ, Handlungsregulierung, (βι. παξάξηεκα: 9), ε νπνία εκθαλίδεηαη ζην πέκπην θεθάιαην ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ, επηδηψθεηαη νη καζεηέο ξσηνχλ ηελ άπνςε ηνπ άιινπ γηα έλα δήηεκα πνπ ηνπο ελδηαθέξεη, θαη ζπγθεθξηκέλα γηα ηα δψξα πνπ ζθνπεχνπλ λα ραξίζνπλ ζηνπο δηθνχο ηνπο αλζξψπνπο ζηηο γηνξηέο um Rat fragen. Ζ γισζζηθή απηή πξάμε πξαγκαηψλεηαη, φκσο, κε απιά γισζζηθά κέζα, φπσο was kann ich mein- + Familienmitglied/Freund schenken?/er-sie hört gern Musik/er-sie + Lieblingshobby., φπνπ νη καζεηέο ξσηνχλ ζχληνκα ηε γλψκε ηνπ άιινπ. Ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη, επίζεο, θαη ε πέκπηε θαηεγνξία γισζζηθψλ πξάμεσλ ηεο πέκπηεο Γεκνηηθνχ Bewertung/Kommentar, (βι. παξάξηεκα: 9), φπνπ νη καζεηέο ζα πξέπεη λα κηινχλ γηα ην ραξηδηιίθη πνπ παίξλνπλ θαη λα ην ζρνιηάδνπλ ζεηηθά ή αξλεηηθά, positiv/negativ bewerten, κε ηα παξαθάησ γισζζηθά κέζα: ich bin + Alter Jahre alt und ich bekomme + Zahl Euro: das ist nicht genug, das reicht, ich finde, es ist sehr wenig - ich finde, es ist genug. Σέινο, ζα πξέπεη λα παξαηεξεζεί φηη ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη ην ηέηαξην θεθάιαην ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ, φπνπ νη καζεηέο γηα πξψηε θνξά έρνπλ ηελ επθαηξία λα κπνπλ ζην ξφιν ελφο δψνπ, λα ην πεξηγξάςνπλ θαη λα πνπλ ηη παξάγεη. Σν γεγνλφο απηφ πξνζθέξεη επραξίζηεζε θαη ελζνπζηαζκφ ζηνπο καζεηέο απηήο ηεο ειηθίαο θαζψο ηνπο επηηξέπεη λα κπνπλ ζην ρψξν ηνπ θαληαζηηθνχ θαη λα κηιήζνπλ κε ην ζηφκα

54 ελφο δψνπ πνπ ηνπο αξέζεη 130 θάλνληαο ρξήζε απιψλ γισζζηθψλ κέζσλ, φπσο ich bin eine Bio-Kuh, ich gebe Bio-Milch. Ich bin ein Bio-Huhn, ich lege Bio-Eier. Γηαπηζηψλνπκε, ινηπφλ, κηα νκαιή κεηάβαζε σο πξνο ηηο γισζζηθέο πξάμεηο κέζα ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ηεο πέκπηεο θαη έθηεο Γεκνηηθνχ θαζψο φπσο πξνθχπηεη απφ ηε ζχγθξηζε ζην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην Luftballons B ρξεζηκνπνηνχληαη πην απαηηεηηθά γισζζηθά κέζα ζηηο θνηλέο θαηεγνξίεο ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ, soziale Konventionen, Gefühlsausdruck θαη Informationsaustausch. Αθνινπζεί ε παξνπζίαζε ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ θαη κέζσλ ηνπ Γπκλαζίνπ ΟΗ ΓΛΩΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ΚΑΗ ΣΑ ΑΝΣΗΣΟΗΥΑ ΓΛΩΗΚΑ ΜΔΑ ΣΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΟ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ην θεθάιαην απηφ παξνπζηάδνληαη νη θαηεγνξίεο κε ηηο επηκέξνπο γισζζηθέο ηνπο πξάμεηο θαη ηα ζπλαθφινπζα γισζζηθά κέζα ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηεο Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, έηζη ψζηε ζηε ζπλέρεηα λα εξεπλεζεί θαηά πφζν επηηπγράλεηαη ε ζπλέρεηα ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ σο πξνο ην πεδίν απηφ. Ζ παξνπζίαζε γίλεηαη θαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε κέζσ ηνπ πίλαθα, ζηε ζειίδα 10 ηνπ παξαξηήκαηνο, ν νπνίνο πεξηιακβάλεη ηε ζειίδα γηα ηνλ θάζε δηάινγν κε ηε ζεηξά πνπ ζπλαληάηαη ζην βηβιίν ζηελ αξηζηεξή ζηήιε, ηηο αληίζηνηρεο γισζζηθέο πξάμεηο ζηε κεζαία ζηήιε θαη ηα ζπλαθφινπζα γισζζηθά κέζα ζηε δεμηά ζηήιε. Όπσο ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηεο Πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, έηζη θη εδψ ε θάζε γισζζηθή πξάμε ζπλνδεχεηαη ζηελ ειιεληθή γιψζζα θαη απφ ηηο θαηεγνξίεο πνπ ζα πξέπεη λα πξαγκαηψλνπλ νη καζεηέο, ζχκθσλα κε ην Α.Π.. Γεξκαληθήο γιψζζαο γηα ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε 131. Δπίζεο, ζην ηέηαξην θαη ζην φγδνν θεθάιαην δελ θαηαγξάθνληαη γισζζηθέο πξάμεηο θαη κέζα, θαη γηα ην ιφγν απηφ ηα δχν απηά θεθάιαηα δε ζπκπεξηιακβάλνληαη ζηελ παξνπζίαζε αιιά θαη ζηε ζχγθξηζε. Δπηπιένλ, κε βάζε ηελ παξνπζίαζε γίλεηαη έλαο ζχληνκνο ζρνιηαζκφο ησλ θαηεγνξηψλ ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ θαη ησλ γισζζηθψλ κέζσλ, θαζψο ε ιεπηνκεξήο ελαζρφιεζε κε απηά ιακβάλεη ρψξα ζην θεθάιαην , ζηε ζειίδα Βι. Α.Π.. γηα ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε: Βι. Α.Π.. γηα ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε:

55 ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, απ φπνπ πξνθχπηεη κέζα απφ ηε ζχγθξηζε κε ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε ην ζπκπέξαζκα γηα ην πεδίν απηφ. Απφ ηελ παξνπζίαζε ησλ έμη θαηεγνξηψλ ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηνπ Γπκλαζίνπ, soziale Konventionen, Gefühlsausdruck, Informationsaustausch, Handlungsregulierung, Bewertung/Kommentar, Redeorganisation/Verständnissicherung, πξνθχπηεη φηη θπξίαξρε ζέζε έρεη ε ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ ζε επηθνηλσληαθέο πεξηζηάζεηο, έηζη ψζηε λα είλαη ηθαλνί ζηε κειινληηθή ηνπο δσή λα θαιχπηνπλ ηα ελδηαθέξνληα θαη ηηο αλάγθεο ηνπ ηδησηηθνχ θαη δεκφζηνπ βίνπ ηνπο, γεγνλφο πνπ ζπκπίπηεη κε ηε ζηνρνζεζία ηνπ Γ.Δ.Π.Π θαη ηνπ Α.Π.. ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο γηα ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε 133. Δπίζεο, ιακβάλνληαη ζνβαξά ππφςε ηα βηψκαηα θαη ν ηξφπνο ζθέςεο ησλ καζεηψλ απηήο ηεο ειηθίαο 134, νη νπνίνη βξίζθνληαη ζηελ πξνεθεβηθή πεξίνδν, θαζφηη παίδεη πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν γη απηνχο λα εθθξάδνπλ ζην πιαίζην πεξηζηάζεσλ επηθνηλσλίαο ηηο πξνηηκήζεηο ηνπο γηα ηνλ ηξφπν δηαζθέδαζεο, ηα ρφκπη θαη ηηο αγαπεκέλεο ηνπο δξαζηεξηφηεηεο ζηηο θαινθαηξηλέο δηαθνπέο. Όζν αθνξά ηα γισζζηθά κέζα, θπξηαξρνχλ εθθξάζεηο φπσο wie heißt du?, ich bin + Name, wie geht es dir?, kommst du aus + Land? γηα ηε ζχλαςε θνηλσληθψλ επαθψλ, ich mag, ich nehme lieber, ich möchte, ich finde nicht so gut/toll/interessant γηα ηελ έθθξαζε ζπλαηζζεκάησλ θαη πξνηηκήζεσλ, bist du + Name, hier ist unser + Schulraum, wo habt ihr Unterricht? γηα ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ, kommst du mit? Macht euch fertig! γηα ηε ζπλελλφεζε θαη ηνλ θαλνληζκφ εμφδσλ, wunderbar! mein Lehrer ist altmodisch/nett, γηα ηνλ ζρνιηαζκφ πξνζψπσλ, ζπκπεξηθνξψλ θαη θαηαζηάζεσλ θαη ist das.-ach, wie heißt das auf Deutsch? γηα ηελ ππελζχκηζε κηαο άγλσζηεο ιέμεο ζηα γεξκαληθά. Μεηά ηελ παξνπζίαζε ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ θαη κέζσλ γηα ηελ θάζε βαζκίδα μερσξηζηά πξνθχπηεη ην ελδηαθέξνλ γηα ην βαζκφ ηεο ζπλέρεηαο αλάκεζα ζην Γεκνηηθφ θαη ην Γπκλάζην. εκεηψλεηαη ζπεηξνεηδήο δηάηαμε ηεο χιεο σο πξνο ηηο γισζζηθέο πξάμεηο θαη ηα κέζα; Σν εξψηεκα απηφ εμεηάδεηαη ζηε ζπλέρεηα Βι. Γ.Δ.Π.Π..: Βι. Α.Π..: Βι. Schröder ( : 208)/Bausch/Helbig ( : 460).

56 4.5.3 ΤΓΚΡΗΖ ΓΛΩΗΚΩΝ ΠΡΑΞΔΩΝ ΚΑΗ ΜΔΩΝ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! 1 Όπσο ζεκεηψζεθε ζηε ζχγθξηζε ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ θαη κέζσλ κεηαμχ ηεο πέκπηεο θαη έθηεο Γεκνηηθνχ, γηα λα εμαζθαιηζηεί ε ζπλέρεηα κεηαμχ ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο απαηηείηαη σο έλα βαζκφ ε επαλάιεςε θαη ελ ζπλερεία ε δηεχξπλζή ηνπο απφ ηε κηα βαζκίδα ζηελ άιιε. Ζ ζχγθξηζε κεηαμχ ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ εμππεξεηείηαη κέζσ ησλ πηλάθσλ, ζηηο ζειίδεο 17 θαη 19 ηνπ παξαξηήκαηνο. ηνλ πξψην πίλαθα αληηζηνηρίδνληαη, αξρηθά, νη θνηλέο θαηεγνξίεο θαη νη θνηλέο επηκέξνπο γισζζηθέο πξάμεηο ηνπο κεηαμχ ησλ δχν βαζκίδσλ, ζηελ αξηζηεξή ζηήιε ηνπ Γεκνηηθνχ θαη ζηε δεμηά ηνπ Γπκλαζίνπ. ηε ζπλέρεηα εκθαλίδνληαη νη λέεο θαηεγνξίεο αιιά θαη επηκέξνπο γισζζηθέο πξάμεηο πνπ πξνζηίζεληαη ζην Γπκλάζην. πγθεθξηκέλα, ε θάζε θαηεγνξία ζπλνδεχεηαη θαη απφ ηηο επηκέξνπο γισζζηθέο πξάμεηο πνπ αλήθνπλ ζ απηήλ, νη νπνίεο θαη πάιη αληηζηνηρίδνληαη κεηαμχ ησλ δχν βαζκίδσλ, φπνπ είλαη θνηλέο. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη κε ηηο ζεκαηηθέο πεξηνρέο πνπ κπνξεί λα ζπκπίπηνπλ ζηελ Πξσηνβάζκηα θαη Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Δπίζεο, ζηνλ πίλαθα αλαγξάθεηαη ην πφζεο θνξέο ζπλαληάηαη κηα επηκέξνπο γισζζηθή πξάμε ζηελ εθάζηνηε εθπαηδεπηηθή βαζκίδα, φπνπ εκθαλίδεηαη παξαπάλσ απφ κηα θνξά. Σέινο, ζεκεηψλνληαη κε θφθθηλα γξάκκαηα είηε νη λέεο θαηεγνξίεο είηε νη λέεο επηκέξνπο γισζζηθέο ηνπο πξάμεηο πνπ ζπλαληψληαη ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Με ηνλ ηξφπν απηφ γίλεηαη ζαθέο θαηά πφζν απηέο επεθηείλνληαη απφ ηε κηα βαζκίδα ζηελ άιιε. Όζν αθνξά ην Γεκνηηθφ παξνπζηάδνληαη νη γισζζηθέο πξάμεηο ηνπ πξάμεηο ζπλνιηθά θη φρη γηα ηελ θάζε ηάμε μερσξηζηά, θαζψο ζθνπφο είλαη λα δηεμαρζεί ην ζπκπέξαζκα γηα ηελ Πξσηνβάζκηα ζε ζρέζε κε ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Σν γεγνλφο απηφ ηζρχεη θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ γισζζηθψλ κέζσλ πνπ ζα ζπγθξηζνχλ ζηε ζειίδα 56 ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Δμάιινπ, έρεη ήδε πξνεγεζεί ε παξνπζίαζε θαη ε ζχγθξηζε ησλ γισζζηθψλ πξάμεσλ θαη κέζσλ κεηαμχ ηεο πέκπηεο θαη έθηεο Γεκνηηθνχ θαη έρεη δηεμαρζεί ην ζπκπέξαζκα γηα ηελ νκαιή κεηάβαζε απφ ηε κηα ηάμε ζηελ άιιε. Χζηφζν, ην ηειηθφ απνηέιεζκα γηα ην πεδίν απηφ ζα πξνθχςεη φηαλ ζπγθξηζνχλ θαη ηα γισζζηθά κέζα κεηαμχ ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, θαζψο απηά ζπλδένληαη πνιχ ζηελά κε ηηο γισζζηθέο πξάμεηο, ζηηο νπνίεο αλήθνπλ.

57 Μειεηψληαο ηνλ πίλαθα κε ηηο θαηεγνξίεο γισζζηθψλ πξάμεσλ ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, (βι. παξάξηεκα: 17), δηαπηζηψλεηαη φηη κε εμαίξεζε κηα θαηεγνξία πνπ πξνζηίζεηαη ζην Γπκλάζην Redeorganisation und Verständnissicherung, νη ππφινηπεο πέληε επαλαιακβάλνληαη κεηαμχ ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ, φπσο νη θνηλσληθέο ζπκβάζεηο, soziale Konventionen, ε έθθξαζε ζπλαηζζεκάησλ γηα ζέκαηα πνπ ελδηαθέξνπλ ηνπο καζεηέο, Gefühlsausdruck: Gefallen/Missfallen ausdrücken, ε αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ, Informationsaustausch, ν ζρεδηαζκφο δξαζηεξηνηήησλ, Handlungsregulierung, Bewerung/Kommentar. θαη ν ζρνιηαζκφο πξνζψπσλ θαη θαηαζηάζεσλ, Αμηνζεκείσην είλαη, αθφκα, φηη ζε θάζε πεξίπησζε πξνβιέπεηαη νη καζεηέο λα ξσηνχλ θαη ηηο πξνηηκήζεηο ηνπ ζπλνκηιεηή ηνπο πάλσ ζηα ζπγθεθξηκέλα ζέκαηα, γεγνλφο πνπ ζηνρεχεη ζηελ νκαιή δηεμαγσγή δηαιφγνπ θαη ζηελ αλάπηπμε ηεο επηθνηλσληαθήο ηθαλφηεηαο. πγθεθξηκέλα, φζν αθνξά ηελ πξψηε θαηεγνξία, soziale Konventionen, επηδηψθεηαη νη καζεηέο ηφζν ζηελ Πξσηνβάζκηα, ζην δηπιάζην, φκσο, βαζκφ ζρεδφλ ζε φιεο ηηο επηκέξνπο γισζζηθέο ηεο πξάμεηο jemanden begrüßen, Name/Alter/Herkunft/Wohnort erfragen und nennen, φζν θαη ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε θαηά ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζε δηαιφγνπο λα ραηξεηνχλ θάπνηνλ Kontaktaufnahme, λα ξσηνχλ ηη θάλεη Stabilisierung von Kontakten, λα κηινχλ γηα ην φλνκα, ηελ ειηθία, ηε θαηαγσγή, ηνλ ηφπν θαηνηθίαο θαη ηα ρφκπη ηνπο ξσηψληαο αληίζηνηρα ηνλ ζπλνκηιεηή ηνπο Name, Alter, Herkunft, Wohnort, Hobbys erfragen und nennen, θαη λα ηνλ απνραηξεηνχλ Kontaktbeendigung. Ζ έκθαζε πνπ δίλεηαη ζηε ζχλαςε θνηλσληθψλ επαθψλ ζην Γεκνηηθφ 135 δηθαηνινγείηαη απφ ηνλ ζθνπφ ηεο δηδαζθαιίαο ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο, φπνπ ηνλίδεηαη ε αλάπηπμε ηεο επηθνηλσληαθήο ηθαλφηεηαο απφ ηνπο καζεηέο. Σν κφλν ζηνηρείν πνπ πξνζηίζεηαη ζην Γπκλάζην είλαη ε ζχζηαζε ελφο πξνζψπνπ ζε θάπνην άιιν, γεγνλφο πνπ πξνυπνζέηεη ηε ζπκκεηνρή ηξηψλ αηφκσλ, jemanden vorstellen und reagieren, wenn sich jemand vorstellt oder vorgestellt wird. ρεηηθά κε ηελ έθθξαζε ζπλαηζζεκάησλ, παξαηεξείηαη φηη θαη ζηηο δχν εθπαηδεπηηθέο βαζκίδεο απηή επηθεληξψλεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζε θνηλέο ζεκαηηθέο πεξηνρέο, φπσο ηα ρφκπη, ηα ζρνιηθά καζήκαηα, ηα ηαμίδηα, ην θαγεηφ θαη νη θαιν Βι. Α.Π..: 109.

58 θαηξηλέο δηαθνπέο, über Hobbys, Schulfächer, Reisen, Essen, Sommerferien Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken, φπνπ πξνβιέπεηαη νη καζεηέο λα εθθξάδνπλ ηηο πξνζσπηθέο ηνπο πξνηηκήζεηο θαη ζπλαηζζήκαηα γηα ηα ζέκαηα απηά. Χζηφζν, ζην Γεκνηηθφ έρνπλ ηελ επθαηξία λα εθθξαζηνχλ θαη γηα ηα αγαπεκέλα ηνπο ρξψκαηα, Farben, ηηο αγαπεκέλεο ηνπο επνρέο ηνπ ρξφλνπ, Jahreszeiten θαη ην πξσηλφ πνπ ηνπο αξέζεη, Frühstück. Σα λέα ζηνηρεία πνπ εηζέξρνληαη ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε είλαη ν ραξαθηεξηζκφο θαη ε έθθξαζε ζπλαηζζεκάησλ ηψξα πιένλ γηα πξφζσπα αιιά θαη ν ζρεκαηηζκφο θαη ε έθθξαζε ηεο άπνςήο ηνπο γηα έλα ζέκα, θαη ζπγθεθξηκέλα γηα ηνπο ρψξνπο ηνπ ζρνιείνπ, über Schulräume Zuneigung ausdrücken. Καηά ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ ζην Γεκνηηθφ δίλεηαη βαξχηεηα ζε θαηαζηάζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο εκπεηξίεο θαη ην νηθείν πεξηβάιινλ ησλ καζεηψλ, Frage-Antwort: über Uhrzeit, Familie, Schulsachen, Hobbys, Mode und Internet Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben, αιιά θαη ζηελ πεξηγξαθή πξνζψπσλ, απηφ ζπκβαίλεη ηξεηο θνξέο, θαη ησλ ρψξσλ ελφο ζπηηηνχ: Mitteilung: Personenbeschreibung: von meiner Familie erzählen und nach der Familie des Anderen fragen und mein Zuhause beschreiben. ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ε αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ βαζίδεηαη θαη πάιη ζηελ πεξηγξαθή πξνζψπσλ, δχν θνξέο, ρψξσλ θαη αληηθεηκέλσλ, Mitteilung: Personen beschreiben und charakterisieren: von meiner Familie erzählen und nach der Familie des Anderen fragen und Mitteilung: Schulsachen beschreiben und charakterisieren. Χζηφζν, ππάξρεη εκβάζπλζε απφ ηε κία εθπαηδεπηηθή βαζκίδα ζηελ άιιε, θαζψο ε αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ επεθηείλεηαη ηψξα ζηελ αλαδήηεζε πξνζψπσλ (behaupten), ξσηψληαο θάπνηνλ άγλσζην γηα ηελ ηαπηφηεηά ηνπ, Frage-Antwort: Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben: sich vergewissern (Bestätigung erwarten), θαη ζηνλ ραξαθηεξηζκφ ησλ ζρνιηθψλ ρψξσλ αλάινγα κε ηε ιεηηνπξγία ηνπο, Mitteilung: Schulräume identifizieren und benennen. πεηξνεηδήο δηάηαμε ηεο χιεο παξαηεξείηαη ζηελ ηέηαξηε θαηεγνξία, Handlungsregulierung, πνπ φπσο γίλεηαη θαλεξφ απφ ηνλ ζπγθεληξσηηθφ πίλαθα, ζηελ έθηε Γεκνηηθνχ επηδηψθεηαη νη καζεηέο λα ξσηνχλ ηελ άπνςε ηνπ θίινπ ηνπο γηα έλα ζέκα, um Rat fragen, θαη ζπγθεθξηκέλα γηα ηα δψξα πνπ ζθνπεχνπλ λα ραξίζνπλ ζηνπο δηθνχο ηνπο αλζξψπνπο ζηηο γηνξηέο πεξηγξάθνληαο, κάιηζηα, ηελ πξνζσπηθφηεηα θαη ηηο πξνηηκήζεηο ησλ πξνζψπσλ απηψλ. ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ε θαηεγνξία απηή επεθηείλεηαη θαη εκβαζχλεηαη ζε κεγάιν βαζκφ, αθνχ

59 πέξα απφ ηε γλψκε ηνπ άιινπ, δίλεηαη έκθαζε ζηελ πξνηξνπή ηνπ γηα ζπκκεηνρή ζε θάπνηεο δξαζηεξηφηεηεο, Auffordern zu gemeinsamem Handeln, ζηνλ θαλνληζκφ δξαζηεξηνηήησλ κεηαμχ πξνζψπσλ αλάινγα κε ηελ ψξα θαη ηηο επηζπκίεο ηνπ θαζελφο εμεγψληαο ηνπο ιφγνπο θαη ηνλ ζθνπφ ησλ επηζπκηψλ ηνπ, Ausdruck handlungsbezogener Einstellungen und Voraussetzungen: Motivation: Handlungszweck ausdrücken: Handlungsziel und Handlungsgrund angeben, αιιά θαη ζηελ εξψηεζε ηνπ παηδηνχ ζηνλ παηέξα ηνπ γηα ην εάλ επηηξέπεηαη λα θάλεη θάηη, um Erlaubnis bitten einzutreten. πγθξίλνληαο ηελ Πξσηνβάζκηα κε ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε γίλεηαη αληηιεπηφ φηη θαη σο πξνο ην ζρνιηαζκφ θαηαζηάζεσλ θαη γεγνλφησλ ππάξρεη σο έλα βαζκφ επέθηαζε. Απηφ ζπκβαίλεη, θαζψο ζην Γεκνηηθφ ν ζρνιηαζκφο επηθεληξψλεηαη ζην ραξηδηιίθη πνπ παίξλνπλ ζπλνκήιηθα παηδηά ησλ καζεηψλ, γεγνλφο πνπ επηηξέπεη ηελ ηαχηηζε ησλ καζεηψλ, εάλ δειαδή είλαη θαη νη ίδηνη επραξηζηεκέλνη κε ην ραξηδηιίθη ηνπο ή φρη. Ο ζεηηθφο ή αξλεηηθφο ζρνιηαζκφο επαλαιακβάλεηαη ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε κε ηνλ ζρνιηαζκφ γεχζεσλ θαη θαγεηψλ απηή ηε θνξά. Σν γεγνλφο φηη ν ζρνιηαζκφο επαλαιακβάλεηαη ζην Γπκλάζην δχν θνξέο ζα κπνξνχζε λα απνηειέζεη ζηνηρείν εκβάζπλζεο απφ ηε κία βαζκίδα ζηελ άιιε, εθ φζνλ ζπκβεί ην ίδην θαη σο πξνο ηα γισζζηθά κέζα. Δπηπιένλ, ζην Γπκλάζην δίλεηαη βαξχηεηα θαη ζηε ζέζε ηνπ άιινπ βάζεη ελφο γεγνλφηνο, φπσο ε εξψηεζε ζε έλα άιιν άηνκν γηα έλα ζέκα αιιά θαη ε εξψηεζε γηα ηα ελδηαθέξνληα θαη ηηο πξνηηκήζεηο άιισλ ζπλνκήιηθσλ πξνζψπσλ: Frage nach evaluativer Einstellungen, Werthaltungen: Interesse/Vorliebe fragen. Γίλεηαη, ινηπφλ, θαηαλνεηφ φηη ηψξα πιένλ αθελφο ν ζρνιηαζκφο αθνξά πξφζσπα θαη θαηαζηάζεηο πέξα απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο ζπλνκηιεηέο θαη αθεηέξνπ ππνινγίδεηαη θαη ε ζηάζε ησλ άιισλ πάλσ ζε έλα ζπγθεθξηκέλν ζέκα. Πέξα απφ ηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο γισζζηθψλ πξάμεσλ πνπ είλαη θνηλέο αλάκεζα ζηηο δχν βαζκίδεο, ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε εκθαλίδεηαη κηα λέα θαηεγνξία, ε νπνία πξνσζεί ηελ αλάπηπμε ηεο απηελέξγεηαο απφ ηνπο καζεηέο γηα ηελ απηφλνκε εθκάζεζε ηεο Γεξκαληθήο αιιά θαη θάζε μέλεο γιψζζαο. ην πιαίζην απηφ νη καζεηέο δεηνχλ ηε βνήζεηα ηνπ ζπλνκηιεηή ηνπο φηαλ δε ζπκνχληαη θάπνηα ιέμε ζηα γεξκαληθά, Redeorganisation und Verständnissicherung: um sprachliche Erklärungen zu Äußerungen bitten. Απφ ηε ζχγθξηζε εμάγεηαη ην ζπκπέξαζκα φηη απφ ηηο πέληε θνηλέο θαηεγνξίεο γισζζηθψλ πξάμεσλ ζηηο πεξηζζφηεξεο, Informationsaustausch,

60 Handlungsregulierung θαη Bewertung/Kommentar εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. ηηο ππφινηπεο δχν θαηεγνξίεο, soziale Konventionen θαη Gefühlsausdruck ζεκεηψλεηαη κηα πνιχ κηθξή επέθηαζε ζηηο επηκέξνπο γισζζηθέο ηνπο πξάμεηο, ρσξίο απηφ λα ζεκαίλεη κε γξακκηθή δηάηαμε ηεο χιεο. Παξφιν απηά, ζην Γπκλάζην πξνζηίζεηαη κία κφλν θαηεγνξία, φπνπ επηδηψθεηαη νη καζεηέο λα δεηνχλ ηε βνήζεηα ηνπ ζπλνκηιεηή ηνπο φηαλ δε γλσξίδνπλ κηα ιέμε ζηα γεξκαληθά, Redeorganisation und Verständnissicherung. Χζηφζν, ηα παξαπάλσ ζπκπεξάζκαηα ζα επαιεζεπηνχλ κεηά ηελ αληηπαξάζεζε ησλ γισζζηθψλ κέζσλ, ψζηε λα δηαηππσζεί ην ζπκπέξαζκα γηα ην δεχηεξν πεδίν ηεο έξεπλαο. Πξηλ, φκσο, εμεηαζηνχλ ηα γισζζηθά κέζα είλαη απαξαίηεην λα ζεκεησζεί, φπσο πξνθχπηεη απφ ηελ παξνπζίαζε γηα ηελ Πξσηνβάζκηα θαη Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ζηηο ζειίδεο 1, 4 θαη 10 ζην παξάξηεκα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, φηη νη επηκέξνπο γισζζηθέο πξάμεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνπο ίδηνπο ηνπο καζεηέο (φπσο φλνκα, ειηθία, θαηαγσγή) βξίζθνληαη ζηα πξψηα θεθάιαηα ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ηεο εθάζηνηε εθπαηδεπηηθήο βαζκίδαο. Αληηζέησο, ζηα ηειεπηαία θεθάιαηα ζπλαληψληαη επηκέξνπο θαηεγνξίεο ζρεηηθέο κε ηα ρφκπη, ηα αγαπεκέλα ζρνιηθά καζήκαηα αιιά θαη ηνλ εμσηεξηθφ θφζκν ησλ καζεηψλ, φπσο ην δηαδίθηπν ζην έλαην θεθάιαην ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ, ε πεξηγξαθή ησλ ρψξσλ ηνπ ζρνιείνπ, ζην έθην θεθάιαην ηεο πξψηεο Γπκλαζίνπ, θαη ε παξαγγειία ζε έλα εζηηαηφξην, ζην έβδνκν θεθάιαην ηεο πξψηεο Γπκλαζίνπ. ηνλ πίλαθα ηεο ζειίδαο 19 ηνπ παξαξηήκαηνο παξνπζηάδνληαη ηα αληίζηνηρα γισζζηθά κέζα ηνπ Γεκνηηθνχ, ζηελ αξηζηεξή ζηήιε, θαη ηνπ Γπκλαζίνπ, ζηε δεμηά ζηήιε, έηζη ψζηε λα δηαπηζησζεί εάλ επηηπγράλεηαη ε ζπλέρεηα σο πξνο απηά. Γηα ηελ νξζφηεξε δηεμαγσγή ηεο ζχγθξηζεο, ηα γισζζηθά κέζα νκαδνπνηνχληαη, αλάινγα κε ηελ θαηεγνξία ζηελ νπνία αλήθνπλ θαη ηηο επηκέξνπο γισζζηθέο ηεο πξάμεηο, ζε έμη πίλαθεο, έλαλ γηα θάζε θαηεγνξία γισζζηθψλ πξάμεσλ. Όζν αθνξά ηε δνκή ησλ πηλάθσλ, ζε θάζε θαηεγνξία ππελζπκίδνληαη νη αληίζηνηρεο επηκέξνπο γισζζηθέο ηεο πξάμεηο κε ην πφζεο θνξέο ζπλαληψληαη ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηνπ Γεκνηηθνχ ή ηνπ Γπκλαζίνπ, φπνπ εκθαλίδνληαη παξαπάλσ απφ κηα θνξά. Αξρηθά αληηπαξαβάιινληαη ηα κέζα θνηλψλ θαηεγνξηψλ, επηκέξνπο γισζζηθψλ ηνπο πξάμεσλ αιιά θαη ζεκαηηθψλ πεξηνρψλ, φπνπ απηέο ζπκπίπηνπλ, αλάκεζα ζηηο δχν βαζκίδεο. Αθνινπζνχλ ηα κέζα πνπ πξνζηίζεληαη ζην Γπκλάζην, είηε απηά αλήθνπλ ζε κηα λέα θαηεγνξία είηε εληάζζνληαη ζε λέεο επηκέξνπο γισζζηθέο πξάμεηο θάπνηαο απφ απηέο. Αθφκε, ζηνπο πίλαθεο ζεκεηψλνληαη κε θφθθηλα γξάκκαηα είηε ηα

61 γισζζηθά κέζα ησλ λέσλ θαηεγνξηψλ είηε ηα γισζζηθά κέζα ησλ λέσλ επηκέξνπο γισζζηθψλ ηνπο πξάμεσλ θαη ζεκαηηθψλ πεξηνρψλ, φπνπ ππάξρνπλ, πνπ ζπλαληψληαη ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, έηζη ψζηε λα δηαπηζησζεί θαηά πφζν απηά επεθηείλνληαη απφ ηε κηα βαζκίδα ζηελ άιιε. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ζηνπο πίλαθεο ζεκεηψλνληαη κε θφθθηλα γξάκκαηα φια ηα γισζζηθά κέζα πνπ εκθαλίδνληαη κφλν ζην Γπκλάζην, ρσξίο, φκσο, λα απμάλεηαη ζε φιεο ηηο πεξηπηψζεηο ν βαζκφο δπζθνιίαο ηνπο. Απηφ ζεκαίλεη φηη κπνξεί αθ ελφο λα πξνζηίζεληαη λέα κέζα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε αιιά αθ εηέξνπ ηα κέζα απηά λα κελ παξνπζηάδνπλ ηελ απαηηνχκελε εκβάζπλζε, έηζη ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα κεηαμχ ησλ δχν βαζκίδσλ. Έηζη, ελδηαθέξνλ έρεη λα εξεπλεζεί ζε πνηα θαη πφζα ζεκεία επηηπγράλεηαη ν ζθνπφο απηφο. Απφ ηε ζχγθξηζε ησλ γισζζηθψλ κέζσλ σο πξνο ηελ πξψηε θαηεγνξία, soziale Konventionen, (βι. παξάξηεκα: 19), πξνθχπηεη φηη δελ ππάξρεη εκβάζπλζε σο πξνο απηά, θαζψο αθ ελφο δε ζεκεηψλεηαη αχμεζε ηνπ βαζκνχ δπζθνιίαο θαη αθ εηέξνπ ζηηο δχν βαζκίδεο ζπλαληψληαη εθθξάζεηο, φπσο hallo, wie geht es dir?, wie heißt du?/wer bist du?, wie alt bist du?, woher kommst du?, ich heiße + Name, ich wohne in + Stadt, tschüss. Σα γισζζηθά κέζα πνπ πξνζηίζεληαη ζην Γπκλάζην είλαη: alles o.k., gut. Bis morgen, ja, aber, δχν επζείεο εξσηήζεηο bist du + Name θαη kommst du aus + Land θαη ε έθθξαζε + Hobby mache ich auch gern in meiner Freizeit.. Ζ ηειεπηαία απηή έθθξαζε, θαζψο θαη νη δχν επζείεο εξσηήζεηο απνηεινχλ ηα κνλαδηθά παξαδείγκαηα επέθηαζεο ζε ζρέζε κε ηα γισζζηθά κέζα ηνπ Γεκνηηθνχ. Μάιηζηα, ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε γίλεηαη θαη ρξήζε πην ζχλζεησλ γισζζηθψλ κέζσλ, ηα νπνία δε ζπλαληψληαη ζην Γπκλάζην, φπσο wo ist dein Zuhause? in + Stadt, da wohne ich, γηα ηελ πεξηγξαθή ηνπ ηφπνπ θαηνηθίαο. Χζηφζν, αμηνζεκείσηα είλαη θαη ηα γισζζηθά κέζα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θαηά ηε ζχζηαζε ελφο πξνζψπνπ πνπ ιακβάλεη ρψξα ζε ηξία ζεκεία ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηνπ Γπκλαζίνπ, φπσο das ist meine Freundin/ mein + Familienmitglied, er/sie heißt + Name, er/sie kommt aus + Land, er/sie ist + Beruf αιιά θαη θαηά ηελ αληίδξαζε ηνπ πξνζψπνπ πνπ ζπζηήλεη ή ζπζηήλεηαη, guten Abend Herr/Frau + Name, herzlich willkommen, vielen Dank, φπνπ πιένλ ππάξρεη ε επαθή θαη κε έλα ελήιηθν άηνκν, θη φρη κφλν κε ζπλνκειίθνπο. Ζ ζχζηαζε ελφο πξνζψπνπ ζε θάπνην άιιν αξρίδεη κε ηελ έθθξαζε das ist. θαη πξαγκαηνπνηείηαη κε ηα ήδε γλσζηά κέζα απφ ην Γεκνηηθφ. Δκβάζπλζε παξαηεξείηαη σο πξνο ηελ αληίδξαζε ηνπ πξνζψπνπ πνπ ζπζηήλεη ή ζπζηήλεηαη, αθνχ πξνζηίζεληαη κέζα, φπσο: guten Abend Herr/Frau + Name, herzlich

62 willkommen, vielen Dank. Σέινο, ν ζπγθεθξηκέλνο δηάινγνο μεθηλά κε ηνλ ραηξεηηζκφ θαη ηε ζπλνκηιία κεηαμχ ησλ δχν αηφκσλ πνπ γλσξίδνληαη, έηζη ψζηε λα αθνινπζήζεη ε ζχζηαζε ηνπ ηξίηνπ πξνζψπνπ. Μειεηψληαο ηνλ πίλαθα ζχγθξηζεο γηα ηε δεχηεξε θαηεγνξία, Gefühlsausdruck, (βι. παξάξηεκα: 20), γίλεηαη θαλεξφ φηη δελ εμαζθαιίδεηαη ζε φιεο ηηο πεξηπηψζεηο κε γξακκηθή δηάηαμε ηεο χιεο σο πξνο ηα γισζζηθά κέζα, φπσο ζην ζέκα ζρνιηθά καζήκαηα, φπνπ ζην Γεκνηηθφ ρξεζηκνπνηνχληαη ηα γισζζηθά κέζα ich mag + Schulfach, + Schulfach ist toll/interessant/okay, + Schulfach finde ich uninteressant/langweilig, + Schulfach ist was ich gar nicht will.. Αληηζέησο, ζην Γπκλάζην ζπλαληψληαη ζρεδφλ ηα ίδηα γισζζηθά κέζα: + Schulfach macht mir mehr Spaß, ich finde + Schulfach interessant/toll//langweilig, in + Schulfach bin ich gut/nicht so gut, mein Lieblingsfach ist + Schulfach. Έηζη, παξφιν πνπ θαίλεηαη φηη ζην Γπκλάζην πξνζηίζεληαη κέζα δελ ππάξρεη εκβάζπλζε σο πξνο ην βαζκφ δπζθνιίαο ηνπο, κε εμαίξεζε ηελ έθθξαζε + Schulfach macht mir große Müh θαη ηηο ιέμεηο Lieblingsfach θαη blöd, γηα ηνλ ραξαθηεξηζκφ ησλ ζρνιηθψλ καζεκάησλ. Μάιηζηα, ζην Γεκνηηθφ ρξεζηκνπνηνχληαη θαη πην δχζθνια κέζα, φπσο + Schulfach ist was ich gar nicht will, + Schulfach macht mir große Müh. Αληηζέησο, ζην ζέκα δηαθνπέο ππάξρεη ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ε εηζαγσγή δπζθνιφηεξσλ γισζζηθψλ κέζσλ γηα ηελ έθθξαζε ηνπ πξννξηζκνχ θαηά ηελ θαινθαηξηλή πεξίνδν, φπσο ηα ξήκαηα müssen θαη wollen, πνπ ζπλαληψληαη ζηηο εθθξάζεηο wir müssen unbedingt nach + Land/Stad fahren. aber wir wollen doch so gern nach + Land. Αχμεζε ηνπ βαζκνχ δπζθνιίαο παξαηεξείηαη θαη γηα ηε ρξήζε ηεο Konjunktiv II: ich hätte gern + Nahrungsmittel αιιά θαη ζηελ έθθξαζε ich mag + Nahrungsmittel θαη ich möchte + Nahrungsmittel essen und dazu ein + Getränk trinken, γηα ηελ έθθξαζε πξνηηκήζεσλ γηα ηα θαγεηά. Δπίζεο, ε ζπγθεθξηκέλε επηκέξνπο γισζζηθή πξάμε έρεη ήδε πξνεηνηκαζηεί σο πξνο ηα γισζζηθά ηεο κέζα ζην Γεκνηηθφ κέζσ ηεο έθθξαζεο: zum Frühstück esse ich + Nahrungsmittel und ich trinke + Getränk. Was isst du und was trinkst du zum Frühstück? θαη ηψξα επεθηείλεηαη ζην Γπκλάζην. Όζν αθνξά ηηο ζεκαηηθέο ελφηεηεο ηεο Πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο πνπ πιενλάδνπλ ρξεζηκνπνηνχληαη απιά κέζα απφ γξακκαηηθή θαη ζπληαθηηθή άπνςε, ηα νπνία επηηξέπνπλ θπξίσο ζηελ πέκπηε Γεκνηηθνχ ηελ ηππνπνηεκέλε ρξήζε ηνπο απφ ηνπο καζεηέο, φπσο meine Lieblingsfarbe ist + Farbe. was ist deine Lieblingsfarbe?, zum Frühstück esse ich + Nahrungsmittel und ich trinke + Getränk. was isst du und was trinkst du zum

63 Frühstück?, im Herbst../im Frühling../im Winter../im Sommer.., γηα ην αγαπεκέλν ρξψκα, ηηο δηαηξνθηθέο ζπλήζεηεο ην πξσί θαη ηελ επνρή ηνπ ρξφλνπ. Ζ ηππνπνηεκέλε ρξήζε ηεο γιψζζαο πξνβιέπεηαη θαη γηα ηελ έθθξαζε πνπ ζπλαληάηαη ζην Γεκνηηθφ: ich habe eine Reise gemacht, zuerst bin ich mit dem Zug nach + Land/Stadt gefahren.. Δδψ γίλεηαη ρξήζε ηνπ παξαθεηκέλνπ, πνπ δελ επαλαιακβάλεηαη ζην Γπκλάζην, παξά ην γεγνλφο φηη ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε 136 επηδηψθεηαη ε ρξήζε ηέηνησλ γισζζηθψλ κέζσλ ρσξίο λα δίλεηαη έκθαζε ζηε κνξθνζχληαμε, αθνχ ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ζα γίλεη ε γξακκαηηθή θαη ζπληαθηηθή αλάιπζή ηνπο. Γχν λέα ζηνηρεία πνπ εηζρσξνχλ ζην Γπκλάζην είλαη ε έθθξαζε ζπλαηζζεκάησλ γηα ηνπο δαζθάινπο ηνπ ζρνιείνπ κε ηε ρξήζε επηζεηηθψλ πξνζδηνξηζκψλ, άξα γηα πξφζσπα, αιιά θαη ε έθθξαζε επαξέζθεηαο γηα ηνπο ρψξνπο ηνπ ζρνιείνπ, πνπ πξαγκαηψλνληαη, φκσο, κε ζχληνκν ηξφπν κε ηα εμήο γισζζηθά κέζα: wie ist der Lehrer von + Schulfach? mein Lehrer ist altmodisch/sehr streng/toll/nett θαη also, ich finde eure + Schulraum wirklich toll. Δκβάζπλζε ζεκεηψλεηαη σο πξνο ηα γισζζηθά κέζα ηεο ηξίηεο θαηεγνξίαο, Informationsaustausch, (βι. παξάξηεκα: 22), θαζψο ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε θπξηαξρνχλ κέζα, φπσο wie viel Uhr ist es?, was brauchen wir in der Schule?, ich gehe aus/ich gehe ins Theater, wie geht das Internet denn? Ich weiß es wirklich nicht. Ja, und wie mache ich das?, aha, und jetzt?, so?, ja, klar!, φπνπ θπξίσο ζηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ γηα ηε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ ρξεζηκνπνηνχληαη κεκνλσκέλεο ιέμεηο. Όζν αθνξά ηελ πεξηγξαθή πξνζψπσλ ζην Γεκνηηθφ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε ηξεηο πεξηπηψζεηο φρη ηφζν ζχλζεηα γισζζηθά κέζα, φπσο mein + Familienmitglied heißt + Name. er/sie ist + Alter Jahre alt. er/sie ist groß/klein. er/sie isst + Lebensmittel. er/sie macht + Hobby. wie heißt dein + Familienmitglied?, κε εμαίξεζε ηελ έθθξαζε: wo leben deine Großeltern? Mein Opa und meine Oma leben in + Stadt, φπνπ θπξηαξρεί ην ξήκα leben πνπ δε ζπλαληάηαη θαζφινπ ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Αληηζέησο, εθεί εηζάγνληαη γισζζηθά κέζα κε απμεκέλν βαζκφ δπζθνιίαο, φπσο wer ist das auf dem Foto? das ist/sind + Familienmitglied/er in + Ort, und wer ist das hier/in der Mitte? links/rechts/in der Mitte ist/sind + Familienmitglied/er. er/sie heißt + Name. er/sie wohnt in + Stadt. Σφζν ζηελ Πξσηνβάζκηα φζν θαη ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε νη καζεηέο είλαη ζε ζέζε λα θαηαλνήζνπλ θαη λα θάλνπλ ρξήζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ 136. Βι. Α.Π..: 116.

64 γισζζηθψλ κέζσλ, αθνχ ήδε απφ ην Γεκνηηθφ έρνπλ αζθεζεί ζην λα ζπζηήλνληαη, λα ξσηνχλ ηελ ειηθία, ηελ θαηαγσγή, ηνλ ηφπν θαηνηθίαο θαη ηα ρφκπη ηνπ άιινπ. Γίλεηαη, ινηπφλ, θαηαλνεηφ φηη ππάξρεη εμνηθείσζε κε εθθξάζεηο, φπσο wie heißt du? woher kommst du? wo wohnst du? was ist dein Hobby?, ηηο νπνίεο κπνξνχλ λα θαηαλνήζνπλ θαη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ζην Γπκλάζην γηα λα δεηήζνπλ πιεξνθνξίεο γηα έλα πξφζσπν ή λα πεξηγξάςνπλ ηηο ηδηφηεηεο ελφο άιινπ πξνζψπνπ. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη κε ηελ πεξηγξαθή ρψξσλ, ηνπ ζπηηηνχ γηα ην Γεκνηηθφ θαη ησλ ζρνιηθψλ γηα ην Γπκλάζην, φπνπ ζηελ πξψηε πεξίπησζε γίλεηαη ε ρξήζε πην ζχληνκσλ θαη απιψλ γισζζηθψλ κέζσλ, φπσο ich zeige dir mein Zuhause. es ist groß/klein + Räume. wie ist deine Wohnung? welche Zimmer gibt es bei dir zu Hause?, ελψ ζηε δεχηεξε πεξίπησζε ηα γισζζηθά κέζα δηεπξχλνληαη θαη ζηνλ ραξαθηεξηζκφ ησλ ζρνιηθψλ ρψξσλ αλάινγα κε ηε ιεηηνπξγία ηνπο, φπσο: so, hier ist unser + Schulraum. Hier sind wir in der Pause. Und das ist eure + Schulraum? Ja, da spielen wir Basketball. im Erdgeschoss ist auch das + Schulraum. Da sitzen die Lehrer und korrigieren. Und wo habt ihr Unterricht? Die + Schulräume sind im ersten und im zweiten Stock. Dort spielen wir Theater und feiern. Die Schüler lesen dort Bücher und Zeitschriften Δζηηάδνληαο ζηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ κε ζθνπφ ηελ αλαδήηεζε θάπνηνπ πξνζψπνπ, γεγνλφο πνπ φπσο αλαθέξζεθε, ζπλαληάηαη ζην Γπκλάζην γίλεηαη θαλεξφ φηη νη εξσηήζεηο απνηεινχλ ππνζέζεηο αλακέλνληαο ηελ αλάινγε επηβεβαίσζε θαη αθνξνχλ ην φλνκα θαη ηελ θαηαγσγή ηνπ άιινπ, έηζη ψζηε λα δηαπηζησζεί εάλ είλαη απηφ ην ζσζηφ πξφζσπν. ηελ πεξίπησζε απηή ρξεζηκνπνηνχληαη γισζζηθά κέζα, φπσο entschuldigung, kommst du aus + Land? heißt du + Name? Hallo, bist du + Name? Ja, ich bin + Name. willkommen!, πνπ ζεκαηνδνηνχλ εθηφο ησλ άιισλ ην θαισζφξηζκα θαη ηε θηινμελία θάπνηνπ επηζθέπηε, θάηη πνπ απνηειεί ζπζηαηηθφ ηνπ ζελαξίνπ ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηεο Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, επαηζζεηνπνηψληαο ηαπηφρξνλα ηνπο καζεηέο ζηελ επαθή ηνπο κε λένπο απφ άιιεο ρψξεο. πεηξνεηδήο δηάηαμε ηεο χιεο παξαηεξείηαη θαη ζηελ ηέηαξηε θαηεγνξία, Handlungsregulierung, (βι. παξάξηεκα: 24), πνπ φπσο πξνθχπηεη απφ ηνλ πίλαθα ζην Γεκνηηθφ επηδηψθεηαη νη καζεηέο λα ξσηνχλ ηελ άπνςε ηνπ θίινπ ηνπο γηα έλα ζέκα, um Rat fragen, θάλνληαο ρξήζε απιψλ γισζζηθψλ κέζσλ, φπσο was kann ich mein- + Familienmitglied/Freund schenken? er/sie hört gern Musik, er/sie + Lieblingshobby. ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ηα γισζζηθά κέζα επεθηείλνληαη θαη εκβαζχλνληαη ζε κεγάιν βαζκφ, αθνχ ρξεζηκνπνηνχληαη ηα κέζα: brauche ich

65 auch + Schulsache? was meinst du?. Δπίζεο, πξνζηίζεληαη ηξεηο επηκέξνπο γισζζηθέο πξάμεηο ζε απηήλ ηελ θαηεγνξία, πνπ ζπλνδεχνληαη θαη απφ ηα αληίζηνηρα γισζζηθά κέζα: kommst du + Wochentag mit + in die Schule? Ja, gerne!, ja, klar!, ja, ich bin schon sehr neugierig, nein, morgen spielen wir + Aktivität, wir gehen gleich essen, was? Jetzt schon essen? Sind wir um + Uhr wieder zu Hause? + Name und ich wollen am Nachmittag ins Kino gehen, darf ich dazu ein Bier trinken, Papa? Natürlich nicht. ηελ ηειεπηαία πεξίπησζε, κεηά ηε ρξήζε ησλ müssen θαη wollen ζηελ θαηεγνξία Gefühlsausdruck, ζπλαληάηαη ζην ηξίην εληθφ ην ξήκα darf. Σέινο, γίλεηαη αληηιεπηφ φηη ζηα γισζζηθά κέζα επηθξαηνχλ επζείεο εξσηήζεηο, φπσο kommst du + Wochentag mit + in die Schule?, sind wir um + Uhr wieder zu Hause?, darf ich dazu ein Bier trinken, Papa?, απμάλνληαο ηνλ βαζκφ δπζθνιίαο ζην Γπκλάζην. ηελ θαηεγνξία Bewertung/Kommentar, (βι. παξάξηεκα: 25), θπξηαξρνχλ γισζζηθά κέζα, φπσο ich bin + Alter Jahre alt und ich bekomme + Zahl Euro: das ist nicht genug, das reicht, ich finde, es ist sehr wenig, ich finde, es ist genug, γηα ηνλ ζεηηθφ ή αξλεηηθφ ζρνιηαζκφ ησλ καζεηψλ γηα ην ραξηδηιίθη πνπ παίξλνπλ. ην Γπκλάζην ρξεζηκνπνηνχληαη γισζζηθά κέζα, ηα νπνία πεξηιακβάλνπλ θαη επηζεηηθνχο πξνζδηνξηζκνχο γηα ηνλ ραξαθηεξηζκφ ησλ θαγεηψλ θαη ην ξήκα schmecken, φπσο wie schmeckt + Nahrungsmittel? Das Essen? Mein/e + Nahrungsmittel ist auch sehr gut, nur ein bisschen salzig/kalt/zu warm/sehr gut. Δπηπιένλ, ζην Γπκλάζην δίλεηαη βαξχηεηα θαη ζηε ζέζε ηνπ άιινπ βάζεη ελφο γεγνλφηνο, φπσο ε εξψηεζε ζε έλα άιιν άηνκν γηα ην πψο ηνπ θάλεθε ην ηξαγνχδη πνπ αθνχζηεθε ζε κηα πξφβα κε ηα εμήο γισζζηθά κέζα: wie findest du das Lied? Ihr seid einfach klasse! αιιά θαη ε εξψηεζε γηα ηα ελδηαθέξνληα θαη ηηο πξνηηκήζεηο άιισλ ζπλνκήιηθσλ πξνζψπσλ κε γισζζηθά κέζα, φπσο macht ihr immer Musik zusammen? Nicht immer. Jeder hat noch andere Hobbys. + Name findet + Hobby nicht so gut/spielt gern + Hobby, kocht. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη, φκσο, λα παξαηεξεζεί φηη παξά ηελ πξνζζήθε λέσλ επηκέξνπο γισζζηθψλ πξάμεσλ ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, δε ζεκεηψλεηαη σο πξνο ηα γισζζηθά κέζα ε αλάινγε εκβάζπλζε, θαζψο κε εμαίξεζε ηνπο επηζεηηθνχο πξνζδηνξηζκνχο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνλ ραξαθηεξηζκφ γεχζεσλ θαη θαγεηψλ, δε ζεκεηψλεηαη αχμεζε ηνπ βαζκνχ δπζθνιίαο θαη γίλεηαη επαλάιεςε ησλ ίδησλ εθθξάζεσλ κεηαμχ Γεκνηηθνχ θαη Γπκλαζίνπ, φπσο ich finde, es ist sehr wenig/ich finde, es ist genug,

66 wie findest du das Lied?, er findet + Hobby nicht gut, er/sie findet Sport nicht gut, das ist nicht genug, + Nahrungsmittel ist kalt/zu warm/sehr gut, wie ist dein Essen?. Σα γισζζηθά κέζα ηεο ηειεπηαίαο θαηεγνξίαο πνπ πξνζηίζεηαη ζην Γπκλάζην, Redeorganisation und Verständnissicherung, (βι. παξάξηεκα: 25), είλαη ηα εμήο: ist das -ach, wie heißt das auf Deutsch? Federtasche, die Federtasche. Ach, ja.. Παξφιν πνπ ε ζπγθεθξηκέλε θαηεγνξία απνπζηάδεη απφ ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε δελ παξνπζηάδεη θάπνηνλ ηδηαίηεξν βαζκφ δπζθνιίαο σο πξνο ηα γισζζηθά ηεο κέζα, θαζψο νη καζεηέο έρνπλ κάζεη ηα ζρνιηθά αληηθείκελα, ζην δσδέθαην θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηεο πέκπηεο Γεκνηηθνχ, θαη είλαη ζε ζέζε θαη νη ίδηνη ηνπο λα δεηήζνπλ απφ έλα άιιν πξφζσπν θάπνηα δηεπθξίληζε ζε κηα ιέμε ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο φηαλ ηνπο ρξεηαζηεί, φπσο έθαλε ε ηζπαλίδα καζήηξηα επηζθέπηξηα, ζχκθσλα κε ην ζελάξην ηνπ βηβιίνπ ηνπ Γπκλαζίνπ. πλνςίδνληαο, πξνθχπηεη ην ζπκπέξαζκα φηη σο πξνο ηηο γισζζηθέο πξάμεηο, απφ ηηο πέληε θνηλέο θαηεγνξίεο ζηηο ηξεηο, Informationsaustausch, Handlungsregulierung θαη Bewertung/Kommentar εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Καηά η άιια ζηηο θαηεγνξίεο soziale Konventionen θαη Gefühlsausdruck δε ζεκεηψλεηαη κε γξακκηθή δηάηαμε ηεο χιεο, αθνχ δελ ππάξρεη ε απαηηνχκελε επέθηαζε σο πξνο ηηο επηκέξνπο γισζζηθέο ηνπο πξάμεηο. Ζ κφλε πξνζζήθε ηεο Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο είλαη ε θαηεγνξία Redeorganisation und Verständnissicherung. Όζν αθνξά ηα γισζζηθά κέζα πνπ πξαγκαηψλνπλ ηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο, κφλν ζε δχν, Informationsaustausch θαη Handlungsregulierung, δηεπξχλνληαη απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην. Καηά η άιια ζηελ θαηεγνξία soziale Konventionen δε ζεκεηψλεηαη θάπνηα δηεχξπλζε πνπ λα εμαζθαιίδεη ηε ζπλέρεηα απφ ηε κηα εθπαηδεπηηθή βαζκίδα ζηελ άιιε, κε εμαίξεζε ηα κέζα ηεο κηαο επηκέξνπο γισζζηθήο πξάμεο πνπ πξνζηίζεηαη ζην Γπκλάζην. Σν ίδην ηζρχεη θαη κε ηελ θαηεγνξία Gefühlsausdruck, θαζψο κφλν ζηηο επηκέξνπο γισζζηθέο πξάμεηο über Reisen und Essen θαη über Sommerferien Gefühle/Gefallen, Missfallen ausdrücken ππάξρεη επέθηαζε σο πξνο ηα γισζζηθά κέζα. ηελ θαηεγνξία Bewertung/Kommentar, δε ζεκεηψλεηαη αχμεζε ηνπ βαζκνχ δπζθνιίαο σο πξνο ηα γισζζηθά κέζα, παξά ηελ πξνζζήθε λέσλ επηκέξνπο γισζζηθψλ πξάμεσλ ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Σέινο, αλ θαη ε ηειεπηαία θαηεγνξία, Redeorganisation und Verständnissicherung, απνπζηάδεη απφ ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε δελ παξνπζηάδεη θάπνηνλ ηδηαίηεξν βαζκφ δπζθνιίαο σο πξνο ηα κέζα ηεο. πλεπψο, ζπλνιηθά γηα ην πεδίν απηφ δελ

67 επηηπγράλεηαη ε ζπλέρεηα απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην, θαζψο νη ιίγεο πεξηπηψζεηο πνπ επεθηείλνληαη είηε νη γισζζηθέο πξάμεηο είηε ηα αληίζηνηρα κέζα δελ επαξθνχλ, έηζη ψζηε απηή λα εμαζθαιηζηεί. ην επφκελν θεθάιαην αθνινπζεί ην ηξίην ζθέινο ηεο έξεπλαο, δειαδή εμεηάδεηαη θαηά πφζν επηηπγράλεηαη ε ζπλέρεηα ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο σο πξνο ην ιεμηιφγην θαη ηηο ζπλαθφινπζεο δξαζηεξηφηεηεο, κε ζθνπφ λα δηεμαρζνχλ ζπλνιηθά ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο παξνχζαο έξεπλαο θαη λα δηαπηζησζεί ε επαιήζεπζε ή κε ηεο ππφζεζεο πνπ δηαηππψζεθε ζηελ αξρή ηεο.

68 4.6 ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ην θεθάιαην απηφ εξεπλάηαη θαηά πφζν ππάξρεη ζπλέρεηα κεηαμχ ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ, αξρηθά ησλ δχν ηάμεσλ ηνπ Γεκνηηθνχ, θαη ζηε ζπλέρεηα ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο σο πξνο ην ιεμηιφγην, θαζψο απηφ πξαγκαηψλεη ηηο αληίζηνηρεο θαηεγνξίεο γισζζηθψλ πξάμεσλ. ην πιαίζην απηφ εξεπλψληαη θαη ζπγθξίλνληαη, επίζεο, θαη νη αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ρξεζηκνπνηεί ην εθάζηνηε δηδαθηηθφ εγρεηξίδην κε ηε ζεηξά πνπ εκθαλίδνληαη ζε απηφ, γηα λα δηαπηζησζεί πψο επηηπγράλεηαη ε θαηαλφεζε θαη ε παξαγσγή πξνθνξηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ κε βάζε ην πξνζθεξφκελν ιεμηιφγην. Όπσο ζεκεηψζεθε ζηελ πεξηγξαθή ηεο κεζφδνπ (βι. θεθάιαην ), γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ ηεο έξεπλαο ζην ζπγθεθξηκέλν πεδίν ρξεζηκνπνηήζεθε ην ινγηζκηθφ RANGE (Heatley, Nation and Coxhead, 2002). ην πιαίζην απηφ θαηαγξάθεθε ην ιεμηιφγην ηνπ θάζε δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ μερσξηζηά θαηά θζίλνπζα ζεηξά αλάινγα κε ηε ζπρλφηεηα εκθάληζεο ηεο θάζε ιέμεο ζε νιφθιεξν ην εγρεηξίδην, αθνχ νη ζειίδεο ηνπ ζθαλαξίζηεθαλ θαη κεηαηξάπεθαλ ζε κνξθή θεηκέλνπ. Χζηφζν, γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ ηεο έξεπλαο απφ ηνπο ηξεηο δηαθνξεηηθνχο θαθέινπο κε ηα απνηειέζκαηα γηα ην θάζε δηδαθηηθφ εγρεηξίδην επηιέρζεθαλ θαη ελψζεθαλ κφλν νη θνηλέο ζεκαηηθέο πεξηνρέο κεηαμχ ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ, έηζη ψζηε λα δηαπηζησζεί θαηά πφζν δηεπξχλεηαη θαη εκβαζχλεηαη ην ιεμηιφγην ησλ θνηλψλ ζεκάησλ απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην. Όζν αθνξά ηε δηαδηθαζία γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ πξνγξάκκαηνο RANGE, απφ ην θάζε δηδαθηηθφ εγρεηξίδην ζπκπεξηιήθζεζαλ φιεο νη ιέμεηο πνπ δηαηππψλνληαη ζε απηφ θαη πνπ ζπλαληψληαη ζε θείκελα, δηαιφγνπο, πίλαθεο, εθθσλήζεηο αιιά θαη αζθήζεηο. Χζηφζν, δελ ειήθζεζαλ ππφςε νη ιέμεηο πνπ θαινχληαη λα ζπκπιεξψζνπλ νη ίδηνη νη καζεηέο ζε πνηθίιεο δξαζηεξηφηεηεο, φπσο αθνπζηηθέο αζθήζεηο θαη αζθήζεηο ζπκπιήξσζεο θελψλ, φπνπ π.ρ. κπνξεί λα απαηηείηαη ε θιίζε ελφο νπζηαζηηθνχ ή ξήκαηνο ή ε κεηαηξνπή ελφο ξήκαηνο απφ θάπνην πξφζσπν ζε θάπνην άιιν. Σν γεγνλφο απηφ ζπλέβε επεηδή ζηηο παξαπάλσ πεξηπηψζεηο νη καζεηέο θαινχληαη λα επηιέμνπλ απφ ηηο ήδε γλσζηέο ιέμεηο. ηελ πεξίπησζε πνπ κηα ζεκαηηθή πεξηνρή ζπλαληάηαη δπν θνξέο ζηελ ίδηα εθπαηδεπηηθή βαζκίδα, φπσο ην ζέκα Essen ζην ελδέθαην θεθάιαην ηεο πέκπηεο Γεκνηηθνχ θαη ζην φγδνν θεθάιαην ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ, παξνπζηάδνληαη δχν

69 γξαθήκαηα γηα ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε, ελψ γηα ηε ζχγθξηζε κε ηε Γεπηεξνβάζκηα ην ιεμηιφγην ηνπ Γεκνηηθνχ ελψλεηαη, έηζη ψζηε λα γίλεη ν παξαιιειηζκφο. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη κε ηε ζεκαηηθή ελφηεηα Schule, πνπ ζπλαληάηαη ζην δσδέθαην θεθάιαην ηεο πέκπηεο θαη ζην έβδνκν θεθάιαην ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ αιιά θαη ζην πέκπην θαη έθην θεθάιαην ηεο πξψηεο Γπκλαζίνπ. Χζηφζν, ζην ζέκα απηφ ην πέκπην θαη ην έθην θεθάιαην ειήθζεζαλ σο έλα, αθνχ πξφθεηηαη γηα ηελ ίδηα εθπαηδεπηηθή βαζκίδα. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ζην επίθεληξν ηνπ ελδηαθέξνληνο γηα ηε ζχγθξηζε ηνπ ιεμηινγίνπ ησλ θνηλψλ ζεκαηηθψλ πεξηνρψλ κεηαμχ ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ηέζεθαλ νη ιέμεηο πεξηερνκέλνπ, Inhaltswörter 137, ηεο εθάζηνηε ζεκαηηθήο πεξηνρήο, έηζη ψζηε λα ζπγθξηζεί θαηά πφζν ηα ιεμηινγηθά κέζα πνπ πξνζθέξνληαη θαιχπηνπλ ηηο πηπρέο ελφο ζπγθεθξηκέλνπ ζέκαηνο αλάκεζα ζην Γεκνηηθφ θαη ζην Γπκλάζην. ην δεχηεξν κέξνο ηνπ παξαξηήκαηνο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, ζηε ζειίδα 26, ν αλαγλψζηεο κπνξεί λα βξεη γηα θάζε ζεκαηηθή ελφηεηα ην αληίζηνηρν γξάθεκα κε ηηο ιέμεηο θάζε εθπαηδεπηηθήο βαζκίδαο αιιά θαη ην αληίζηνηρν γξάθεκα κε ηε ζχγθξηζε ηνπ ιεμηινγίνπ αλάκεζα ζηελ Πξσηνβάζκηα θαη Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Όπσο ζεκεηψζεθε ζηελ αξρή ηνπ θεθαιαίνπ, πέξα απφ ηελ πνζνηηθή παξνπζίαζε θαη ζχγθξηζε ηνπ ιεμηινγίνπ αλά ζεκαηηθή ελφηεηα, δεηνχκελν ηεο έξεπλαο απνηειεί θαη ε ζχγθξηζε γηα ην πψο θαη κέζα απφ πνηα θεηκεληθά είδε θαη δξαζηεξηφηεηεο νη καζεηέο έρνπλ ηελ επθαηξία λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ζηελ θάζε δηδαθηηθή βαζκίδα ην ζπγθεθξηκέλν ιεμηιφγην. Σν γεγνλφο απηφ ζηνρεχεη, δειαδή, ζηελ παξνπζίαζε θαη ζχγθξηζε ηνπ ιεμηινγίνπ απφ πνηνηηθή άπνςε. ηε ζπλέρεηα, αθνινπζεί ε έξεπλα πνπ αθνξά ζηελ παξνπζίαζε θαη ηε ζχγθξηζε ηνπ ιεμηινγίνπ κεηαμχ ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο νπνίαο, φπσο ζεκεηψζεθε, πξνθχπηνπλ απφ ηα γξαθήκαηα, γηα ηελ θάζε θνηλή ζεκαηηθή πεξηνρή γηα ην Γεκνηηθφ θαη ην Γπκλάζην. Δπίζεο, πεξηγξάθνληαη ηα θεηκεληθά είδε θαη νη δξαζηεξηφηεηεο κέζα απφ ηηο νπνίεο πινπνηείηαη ε θαηαλφεζε θαη ε παξαγσγή ηνπ ιεμηινγίνπ ζηελ θάζε εθπαηδεπηηθή βαζκίδα κε ηε ζεηξά πνπ ζπλαληψληαη ζην εθάζηνηε δηδαθηηθφ εγρεηξίδην, έηζη ψζηε λα αθνινπζήζεη ε ζχγθξηζε θαη γηα ην πεδίν απηφ Βι. Bohn (2000: 175).

70 4.6.1 ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΚΑΗ ΟΗ ΑΝΣΗΣΟΗΥΔ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΔ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ ΣΖ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ην παξφλ θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ην ιεμηιφγην θαη νη αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηεο ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ηνπ Γεκνηηθνχ, έηζη ψζηε λα πξαγκαηνπνηεζεί ε ζχγθξηζή ηνπο κε ην ιεμηιφγην θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ Γπκλαζίνπ, κε βάζε ηελ παξνπζίαζε γηα ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε πνπ αθνινπζεί, ζηε ζειίδα 74 ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Δπίζεο, ζπγθξίλνληαη ην ιεμηιφγην θαη νη δξαζηεξηφηεηεο ησλ θνηλψλ ζεκαηηθψλ πεξηνρψλ ηεο Πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, Schule θαη Essen, κε ζθνπφ λα πξνθχςεη ην ζπκπέξαζκα γηα ην αλ εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα ζηε βαζκίδα απηή. ην πιαίζην απηφ γίλεηαη αλαθνξά θαη ζηα θεηκεληθά είδε βάζεη ησλ νπνίσλ δηακνξθψλνληαη νη δξαζηεξηφηεηεο, θαζψο θαη απηά ιακβάλνληαη ζνβαξά ππφςε απφ ηα δχν Α.Π.. ηνπ Γεκνηηθνχ 138 θαη ηνπ Γπκλαζίνπ 139. Απηφ ζεκαίλεη φηη βξίζθνληαη ζε αιιειεπίδξαζε κε ηνπο ζηφρνπο αιιά θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο επηθνηλσληαθήο ηθαλφηεηαο θαη ζηηο δχν εθπαηδεπηηθέο βαζκίδεο. Μειεηψληαο ην γξάθεκα ηεο ζεκαηηθήο πεξηνρήο Hallo, πνπ ζπλαληάηαη ζην πξψην θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηεο πέκπηεο Γεκνηηθνχ, (βι. παξάξηεκα: 26), γίλεηαη ζαθέο φηη ην ιεμηιφγην ζηνρεχεη ζην λα κάζνπλ νη καζεηέο λα ραηξεηνχλ θαη λα απνραηξεηνχλ θάπνηνλ θαηά ηε δηάξθεηα νιφθιεξεο ηεο κέξαο. Απηφ επηηπγράλεηαη κε ιέμεηο, φπσο guten Morgen, guten Tag, guten Abend, gute Nacht, hallo, tschüss, auf Wiedersehen, πνπ παίδνπλ θαίξην ξφιν γηα ην άλνηγκα θαη ην θιείζηκν ελφο δηαιφγνπ θαηά ηε ζχλαςε θνηλσληθψλ επαθψλ. Δπίζεο, απφ ηελ αξρή ηεο εθκάζεζεο ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο δίλεηαη βαξχηεηα ζην λα ξσηνχλ νη καζεηέο ην φλνκα ηνπ άιινπ θαη λα ιέλε ην δηθφ ηνπο, κέζσ ησλ εθθξάζεσλ wie heißt du? Wer bist du θαη ich heiße, ich bin. Μάιηζηα, νη εθθξάζεηο απηέο ρξεζηκνπνηνχληαη ζε κεγάιν πνζνζηφ, 10,8%, 12%, 22,9% θαη 15,7% αληίζηνηρα. Χο πξνο ηνλ ηξφπν πνπ πξνβάιιεη ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην ην ιεμηιφγην απηφ αιιά θαη ηηο αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηεο κε βάζε θάπνηα θεηκεληθά είδε, πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν παίδνπλ ηα ηξαγνχδηα das bin ich θαη so grüßt man bei uns, πνπ σζoχλ ηνπο καζεηέο ζηε ρξήζε ησλ θζφγγσλ ηεο γιψζζαο θαζψο επαλαιακβάλνληαη ξπ Βι. Α.Π..: Βι. Α.Π..: 391-2/398-9.

71 ζκηθά. Ζ ζπγθεθξηκέλε ζεκαηηθή πεξηνρή πιαηζηψλεηαη απφ απιά αθνπζηηθά θείκελα, φπνπ νη καζεηέο πξέπεη λα αξηζκήζνπλ κηα ζεηξά απφ πξφζσπα πνπ ζπλνδεχνληαη θαη απφ ηε θσηνγξαθία ηνπο, αλάινγα κε ηε ζεηξά πνπ ζπζηήλνληαη θαη λα αληηζηνηρίζνπλ ραηξεηηζκνχο πνπ ρξεζηκνπνηνχκε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο κε ηηο θσηνγξαθίεο ηνπο. Δπίζεο, ππάξρνπλ ελληά αζθήζεηο θιεηζηνχ ηχπνπ, φπνπ νη καζεηέο θαινχληαη κέζα απφ δχν επηινγέο λα θπθιψζνπλ ηε ζσζηή, λα ζπκπιεξψζνπλ ηηο ζπιιαβέο ελφο ραηξεηηζκνχ, λα ιχζνπλ έλα ζεκαηηθφ ζηαπξφιεμν, νη απαληήζεηο ηνπ νπνίνπ πξνθχπηνπλ κέζα απφ εηθφλεο θαη λα ζρεκαηίζνπλ πξνηάζεηο βάδνληαο κπεξδεκέλα θαξηειάθηα κε ιέμεηο ζηε ζσζηή ζεηξά. Φπζηθά, δε ιείπεη θαη ε παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ, ε νπνία πξνεηνηκάδεηαη κέζα απφ ηξαγνπδάθηα θαη ζχληνκνπο δνζκέλνπο δηαιφγνπο, ηνπο νπνίνπο νη καζεηέο ζα πξέπεη λα κεηαθέξνπλ θαη ζηε δηθή ηνπο δσή. Οη κηθξνί απηνί δηάινγνη δηεμάγνληαη αλάκεζα ζηε δαζθάια θαη ηνπο καζεηέο κηαο ηάμεο, φπνπ ξσηνχλ ν έλαο ην φλνκα ηνπ άιινπ θαη απνηεινχλ ηελ αθεηεξία γηα ηε γλσξηκία ησλ παηδηψλ ηεο ηάμεο γηα πξψηε θνξά ζηα γεξκαληθά, μεθηλψληαο κε ηελ εξσηαπφθξηζε: ich heiße Anna. Wer bist du? Όζν αθνξά ηε ζεκαηηθή πεξηνρή Familie, απηή ζπλαληάηαη ζην έλαην θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηεο πέκπηεο Γεκνηηθνχ, θαη φπσο γίλεηαη θαλεξφ απφ ην γξάθεκα, (βι. παξάξηεκα: 29), θπξηαξρνχλ κεκνλσκέλεο ιέμεηο πνπ απνηεινχλ ηα κέιε κηαο νηθνγέλεηαο. Σν γεγνλφο απηφ είλαη ινγηθφ, εάλ ζθεθηεί θαλείο φηη ε απαξρή γηα ηελ ελαζρφιεζε κε απηή ηε ζεκαηηθή ελφηεηα είλαη ηα ζπγγεληθά κέιε. Έηζη, ζε κεγαιχηεξν πνζνζηφ ρξεζηκνπνηνχληαη ιέμεηο, φπσο Familie (11,4%), Vater (9,4%), Mutter (8,7%), Eltern (5,4%), Großeltern (5,4%), Bruder (7,4%), Schwester (4%), δειαδή ζπγγελείο πξψηνπ βαζκνχ. Οη ιέμεηο πνπ δίλνληαη θαιχπηνπλ, πάλησο, φιν ην θάζκα ηνπ νηθνγελεηαθνχ θχθινπ ελφο πξνζψπνπ. ηελ αξρή ηνπ θεθαιαίνπ ην ηξαγνχδη κε ηίηιν meine liebe Familie επαηζζεηνπνηεί ηνπο καζεηέο ζην λα κάζνπλ ηα κέιε κηαο νηθνγέλεηαο αιιά θαη λα ζθεθηνχλ ηα δηθά ηνπο ζπγγεληθά πξφζσπα. Σν γεγνλφο φηη πιένλ βξηζθφκαζηε ζην έλαην θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ επηηξέπεη ηελ θαηαλφεζε ελφο θεηκέλνπ απφ ηνπο καζεηέο, φπνπ πεξηγξάθνληαη θαη νλνκαηίδνληαη ηα κέιε κηαο νηθνγέλεηαο κε βάζε κηα θσηνγξαθία. ηε ζπλέρεηα, νη καζεηέο έρνληαο ην θείκελν σο παξάδεηγκα επηδηψθεηαη πξνθνξηθά λα κηιήζνπλ θαη γηα ηε δηθή ηνπο νηθνγέλεηα αιιά θαη λα ξσηήζνπλ ηνλ δηπιαλφ ηνπο γηα ηε δηθή ηνπ: erzähl von deiner Familie. Dann frag deinen Nachbarn nach seiner Familie: mein Bruder heißt Uwe. Wie heißt dein Bruder?. ρεηηθά κε ηελ αλάπηπμε ηεο αθνπζηηθήο ηθαλφηεηαο ππάξρνπλ δχν

72 αζθήζεηο πνπ ζηνρεχνπλ ζην λα μερσξίδνπλ νη καζεηέο πιεξνθνξίεο γηα ζπγθεθξηκέλα πξφζσπα θαη λα ηηο ζπλδένπλ κε ηηο αληίζηνηρεο εηθφλεο ηνπο, selektives Hören. Αθφκε, ην ιεμηιφγην εμαζθείηαη κέζα απφ έμη αζθήζεηο θιεηζηνχ ηχπνπ: έλα θξππηφιεμν, εχξεζε ζσζηήο ζεηξάο ησλ γξακκάησλ κε ζθνπφ ηνλ ζρεκαηηζκφ νηθνγελεηαθψλ κειψλ, κηα άζθεζε κε θνιιεκέλεο ηηο ιέμεηο ησλ κειψλ, πνπ ζα πξέπεη λα μερσξηζηνχλ, ηε θσηνγξαθία κηαο νηθνγέλεηαο, φπνπ νη καζεηέο θαινχληαη λα γξάςνπλ ηα κέιε ηεο, κηα άζθεζε πνπ ζπλδένληαη ηα νηθνγελεηαθά κέιε κε ηηο θηεηηθέο αλησλπκίεο θαη έλα Familien-Bingo. Δληχπσζε δεκηνπξγεί, ηέινο, κηα έθζεζε κε ηίηιν meine Familie, κε ηελ ηζηνξία ελφο δσδεθάρξνλνπ θνξηηζηνχ γηα ηελ νηθνγέλεηα θαη ηελ θαηαγσγή ηνπ, πνπ, φκσο, δε ζπλνδεχεηαη απφ θάπνηα δξαζηεξηφηεηα πξνθνξηθνχ ή γξαπηνχ ιφγνπ, φπσο π.ρ. έλα παηρλίδη ξφισλ ή ηε δεκηνπξγία ελφο ζχληνκνπ γξαπηνχ θεηκέλνπ. ρεηηθά κε ηε ζεκαηηθή ελφηεηα Hobbys, πνπ βξίζθεηαη ζην έθην θεθάιαην ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ, ζην γξάθεκα δίλεηαη έλα επξχ θάζκα κε δξαζηεξηφηεηεο θαη ρφκπη, (βι. παξάξηεκα: 32), πνπ αθνξνχλ είηε ζηνλ αζιεηηζκφ είηε ζε άιινπο ηξφπνπο δηαζθέδαζεο. Μειεηψληαο ην γξάθεκα γίλεηαη αληηιεπηφ φηη ηα ρφκπη ρξεζηκνπνηνχληαη πεξίπνπ ζηνλ ίδην βαζκφ, απφ 1% έσο 4%, φπσο Volleyball/Fußball/Basketball/Tennis spielen, malen, tanzen, singen, surfen, basteln, Freunde treffen, reisen, segeln, klettern, lesen. Σα ρφκπη πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη πεξηζζφηεξν είλαη schwimmen θαη Musik hören, ζε πνζνζηφ 6%. Σν γεγνλφο απηφ είλαη ζεηηθφ θαζφηη νη ιέμεηο απηέο παξνπζηάδνπλ αθνπζηηθέο θαη γξαθηθέο νκνηφηεηεο θαη κε άιιεο γιψζζεο 140, Internationalismen, φπσο ηα αγγιηθά, θάηη πνπ επηηξέπεη ηελ εχθνιε εθκάζεζή ηνπο απφ ηνπο καζεηέο θαη εμππεξεηεί ηνπο ζηφρνπο ηεο αξρήο ηεο πνιπγισζζίαο. Σν δηδαθηηθφ εγρεηξίδην πξνζθέξεη κεγάιε πνηθηιία ιεμηινγίνπ, πνπ αζθείηαη πξνθνξηθά θαη γξαπηά, θεηκεληθψλ εηδψλ θαη δξαζηεξηνηήησλ, θαζψο αθηεξψλνληαη δψδεθα ζειίδεο γηα ην ζέκα απηφ, κε ηίηιν Spiel, Spaß und gute Laune. Σν θεθάιαην μεθηλά θαη ζε απηήλ ηελ πεξίπησζε κε έλα ηξαγνχδη αθνχ πξφθεηηαη γηα ην ίδην δηδαθηηθφ πιηθφ, Sport hält fit, πνπ πξνηξέπεη ηνπο καζεηέο λα πάξνπλ κέξνο ζε αζιεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, κε ιέμεηο φπσο Turnen, Klettern, Reiten, Fußball, Laufen, Schwimmen, ηηο νπνίεο νη καζεηέο καζαίλνπλ λα πξνθέξνπλ. Χο πξνο ηελ αλάπηπμε ηεο αθνπζηηθήο ηθαλφηεηαο, ζπλαληψληαη δχν αθνπζηηθέο αζθήζεηο, φπνπ 140. Βι. Bohn (2000: 70).

73 νη καζεηέο ζα πξέπεη λα εληνπίζνπλ κέζα απφ κηα ζεηξά απφ πξφζσπα θαη αζιήκαηα πνηνο θάλεη ηη, selektives Hören. Δπίζεο, ε θάζε δξαζηεξηφηεηα ζπλνδεχεηαη θαη απφ κηα εηθφλα 141, nichtsprachliche Erklärungsverfahren: bildliche Veranschaulichung, γεγνλφο πνπ δηεπθνιχλεη ηελ θαηαλφεζή ηνπο απφ ηνπο καζεηέο. Χο πξνο ηελ θαηαλφεζε γξαπηνχ ιφγνπ, ππάξρνπλ ηξία θείκελα. Μάιηζηα, ζην πξψην νη καζεηέο νδεγνχληαη ζηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ ξσηψληαο ν έλαο ηνλ άιιν, εάλ ηνπ αξέζεη αζιεηηζκφο, πνηα αζιήκαηα πξνηηκά θαη πνηα φρη, machst du Sport? Welche Sportart magst du? Welche Sportart magst du nicht? Ζ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ εληζρχεηαη θαη απφ ηελ εξψηεζε was ist deine Lieblingssportart?, φπνπ νη καζεηέο έρνπλ ηελ επθαηξία λα κηιήζνπλ γηα ηα πξνζσπηθά ηνπο ελδηαθέξνληα θαη βηψκαηα. Σν δεχηεξν θαη ην ηξίην θείκελν είλαη ελεκεξσηηθά θπιιάδηα ρσξίο, φκσο, λα νδεγνχλ ζε θάπνηα δξαζηεξηφηεηα. εκαληηθή ζέζε έρεη θαη ε εμάζθεζε ηεο πξνθνξάο, θαζψο νη καζεηέο ζα πξέπεη λα αθνχλ κηα ζεηξά απφ ρφκπη θαη δξαζηεξηφηεηεο θαη λα ηηο επαλαιακβάλνπλ, βιέπνληαο θαη ηελ αληίζηνηρε εηθφλα. Μέζα απφ ηξεηο αζθήζεηο θιεηζηνχ ηχπνπ, φπνπ ζηελ ηξίηε ππάξρεη ζχλδεζε κε ην γξακκαηηθφ θαηλφκελν Modalverben, επηδηψθεηαη νη καζεηέο λα γξάςνπλ απιέο πξνηάζεηο πνπ λα πεξηέρνπλ δξαζηεξηφηεηεο ζηνλ ειεχζεξν ρξφλν, φπνπ εδψ σζνχληαη ζηελ παξαγσγή γξαπηνχ ιφγνπ κέζσ ησλ εξσηήζεσλ was musst du in deinem Alltag machen? Was möchtest du in deinem Alltag machen?. Ζ παξαγσγή γξαπηνχ ιφγνπ επηδηψθεηαη θαη ζην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ, was machst du in deiner Freizeit? Schreib auf, θάηη πνπ ππνζηεξίδεηαη απφ ην γισζζηθφ θαη λνεηηθφ επίπεδν ησλ καζεηψλ απηήο ηεο ειηθίαο θαη πνπ απνηειεί πξνεηνηκαζία γηα ην Γπκλάζην, φπνπ εθεί ε παξαγσγή γξαπηνχ ιφγνπ απφ ηνπο καζεηέο παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν. Αμηνζεκείσηε είλαη θαη ε δεκηνπξγία θφκηθ απφ ηνπο καζεηέο, κε βάζε δχν πνληηθάθηα, ηνλ Didi θαη ηνλ Sigi, θαη κε ηε βνήζεηα γισζζηθψλ κέζσλ. ην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ νη καζεηέο παίξλνπλ κέξνο ζε έλα παηρλίδη ξφισλ, φπνπ ε ηάμε ησλ καζεηψλ ζπκκεηέρεη ζε έλα πξφγξακκα αδειθνπνίεζεο, πξνσζψληαο έηζη ηε δηακφξθσζε πνιππνιηηηζκηθήο ζπλείδεζεο. ηελ ίδηα ζειίδα ζεκεηψλεηαη ε χπαξμε κηαο εθεκεξίδαο πνπ πξνέξρεηαη απφ παηδηά θαη απεπζχλεηαη ζε απηά, έηζη ψζηε λα ζηείινπλ γξάκκαηα κε ηα δηθά ηνπο ρφκπη αιιά θαη ην πψο πεξλνχλ ηε κέξα ηνπο ην ίδην: 60.

74 ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα παξαηεξεζεί φηη νη καζεηέο έρνπλ έξζεη ήδε απφ ηελ πέκπηε Γεκνηηθνχ ζε επαθή κε ιεμηιφγην πνπ αθνξά ζηνλ ειεχζεξν ρξφλν, ζην δέθαηνηξίην θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ, Jahreszeiten, φπνπ γηα θάζε επνρή δίλνληαη ελδεηθηηθά θάπνηεο δξαζηεξηφηεηεο, φπσο im Herbst sehen wir die Freunde wieder θαη im Winter spielen wir im Schnee. Αθφκε, ζην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην απμάλνληαη γεληθφηεξα νη απαηηήζεηο ζε ζρέζε κε ηελ πέκπηε ηάμε, αθνχ εηζρσξεί ε δεκηνπξγία θφκηθ θαη ε παξαγσγή γξαπηνχ ιφγνπ ζε πεξηνξηζκέλν, φκσο, βαζκφ, κέζα απφ γξάκκαηα ή κηθξέο εθζέζεηο. Ζ ζεκαηηθή ελφηεηα Schule, (βι. παξάξηεκα: 35, 36) ζπλαληάηαη δχν θνξέο ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε, ζην δσδέθαην θεθάιαην ηεο πέκπηεο, Schulsachen, θαη ζην έβδνκν θεθάιαην ηεο έθηεο, kleine Erwachsene, große Kinder, Γεκνηηθνχ, φπνπ ζηελ πξψηε πεξίπησζε δίλεηαη βαξχηεηα ζηα ζρνιηθά αληηθείκελα, ελψ ζηε δεχηεξε ζηα ζρνιηθά καζήκαηα. Γηα ην ιφγν απηφ παξνπζηάδνληαη αληίζηνηρα δχν γξαθήκαηα γηα απηή ηε ζεκαηηθή ελφηεηα. Όζν αθνξά ηελ πέκπηε Γεκνηηθνχ (βι. παξάξηεκα: 35), ζε κεγαιχηεξν πνζνζηφ ρξεζηκνπνηνχληαη ζρνιηθά αληηθείκελα, φπσο Radiergummi (6,07%), Bleistift (5,5%), Zirkel (5%), Kugelschreiber (4,4%), Heft (4,4%), Buch (4,4%), Farbstift (5%). Φπζηθά, δε ιείπνπλ θαη ηα άιια ζρνιηθά αληηθείκελα, φπσο Füller, Taschenrechner, Klebestift, Malkasten, πνπ θαιχπηνπλ φιν ην θάζκα ησλ βαζηθψλ ζρνιηθψλ αληηθεηκέλσλ ελφο καζεηή ζηε ζρνιηθή ηνπ δσή. Δπηπιένλ, εκθαλίδεηαη θαη ε ηππνπνηεκέλε ρξήζε εθθξάζεσλ, φπσο meine Schultasche fertig machen θαη für die Schule fertig sein, ζε πνζνζηφ 1,7% θαη 0,6% αληίζηνηρα. ηε ζπγθεθξηκέλε ζεκαηηθή ελφηεηα ηεο πέκπηεο Γεκνηηθνχ δίλεηαη έκθαζε ζηα νλφκαηα ησλ ζρνιηθψλ αληηθεηκέλσλ θπξίσο κέζσ αζθήζεσλ θιεηζηνχ ηχπνπ ρσξίο λα ππάξρεη έλα παηρλίδη ξφισλ ή θάπνηα άιιε δξαζηεξηφηεηα παξαγσγήο πξνθνξηθνχ ιφγνπ. Δμαίξεζε απνηειεί ην ηξαγνχδη meine Schultasche, φπνπ ηξαγνπδψληαο ην νη καζεηέο κπνξνχλ λα ζπγθξαηήζνπλ κε επράξηζην ηξφπν ηηο νλνκαζίεο ησλ ζρνιηθψλ αληηθεηκέλσλ θαη λα παξάγνπλ πξνθνξηθφ ιφγν. Καηά η άιια ζπλαληάηαη έλα εηθνλφιεμν, ν ζρεκαηηζκφο ελφο παδι ελψλνληαο ηα ζρνιηθά αληηθείκελα, ηέζζεξηο αζθήζεηο ζπκπιήξσζεο θελψλ, νη δχν απφ ηηο νπνίεο ζπλδένληαη κε ηελ αηηηαηηθή ηνπ νξηζηηθνχ θαη αφξηζηνπ άξζξνπ, ε θαηαγξαθή ζρνιηθψλ αληηθεηκέλσλ κε βάζε κηα θσηνγξαθία θαη ην Schulsachen-Bingo. Δπίζεο, ππάξρνπλ δχν αθνπζηηθέο αζθήζεηο, πνπ εζηηάδνπλ ζηελ εχξεζε ζρνιηθψλ αληηθεηκέλσλ κέζα απφ κηα ιίζηα. Αθφκε, δηαηππψλνληαη δχν ζχληνκα θείκελα, πνπ

75 πεξηέρνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηελ έλαξμε ηεο ζρνιηθήο ρξνληάο ζηε Γεξκαλία αιιά θαη γηα ην έζηκν Schultüte, ρσξίο, φκσο, λα ζπλνδεχνληαη απφ θάπνηα δξαζηεξηφηεηα θαηαλφεζεο ή παξαγσγήο πξνθνξηθνχ ή γξαπηνχ ιφγνπ. Καη ηα δχν θείκελα ρξεζηκνπνηνχλ εθθξάζεηο, φπσο die Schule beginnt θαη Schultüte. Όπσο πξνθχπηεη απφ ην γξάθεκα, (βι. παξάξηεκα: 36), ζηελ έθηε Γεκνηηθνχ πξνζθέξνληαη ηα ζεκαληηθφηεξα καζήκαηα ηνπ ζρνιείνπ, φπσο Deutsch (10,3%), Mathe (8,6%), Sport (7,8%), Englisch (6,9%), Kunst (6,9%) θαη Sozialkunde (3,4%). Καη εδψ νη καζεηέο φζν αθνξά ηνλ πξνθνξηθφ ιφγν κπνξνχλ λα ηα αζθήζνπλ κφλν κέζα απφ ην ηξαγνχδη ζηελ αξρή ηνπ θεθαιαίνπ, auf Schule steh ich total θαη απφ ηελ εξψηεζε was ist dein Lieblingsfach?, κηιψληαο γηα ηα δηθά ηνπο αγαπεκέλα καζήκαηα, θαη φζν αθνξά ην γξαπηφ ιφγν γξάθνληαο καζήκαηα πνπ ηνπο αξέζνπλ αιιά θαη κέζα απφ ηε δεκηνπξγία θφκηθ, πνπ ζπλαληάηαη ζε θάζε ζεκαηηθή ελφηεηα ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ. Καηά η άιια δηαηππψλεηαη κηα αθνπζηηθή άζθεζε αληηζηνίρηζεο, θαζψο θαη ε ζπκπιήξσζε ελφο ζρνιηθνχ πξνγξάκκαηνο θαηφπηλ νδεγηψλ. Δπίζεο, παξνπζηάδεηαη ν έιεγρνο ησλ καζεκάησλ κε ηνπο βαζκνχο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηε Γεξκαλία, γεγνλφο πνπ επηηξέπεη ηε ζχγθξηζε κε ην ειιεληθφ εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα. Δπηπιένλ, πεξηγξάθνληαη νη επηδφζεηο ελφο παηδηνχ ηεο Γεξκαλίαο ζην ζρνιείν θαη νη καζεηέο θαινχληαη λα ηνλ βαζκνινγήζνπλ, ψζηε λα δηαπηζησζεί θαηά πφζν ε ζπγθεθξηκέλε βαζκνινγηθή θιίκαθα έγηλε θαηαλνεηή. Ζ ζεκαηηθή πεξηνρή νινθιεξψλεηαη κε ην Schulfächer-Bingo, φπνπ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα παξαγσγήο πξνθνξηθνχ ιφγνπ ζε επίπεδν κεκνλσκέλσλ ιέμεσλ θαη ε άζθεζε ηεο πξνθνξάο. Δμεηάδνληαο ηε κεηάβαζε κεηαμχ ηεο πέκπηεο θαη έθηεο Γεκνηηθνχ ζηελ θνηλή απηή ζεκαηηθή πεξηνρή, (βι. παξάξηεκα: 36), πξνθχπηεη ην ζπκπέξαζκα φηη ζηελ έθηε ηάμε επεθηείλεηαη ην ιεμηιφγην ζηα ζρνιηθά καζήκαηα. Ζ κφλε ιέμε πνπ επαλαιακβάλεηαη είλαη Hausaufgaben. Οκαιή κεηάβαζε ππάξρεη θαη σο πξνο ηηο δξαζηεξηφηεηεο, θαζψο ζηελ πξψηε ηάμε εθκάζεζεο ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο θπξηαξρνχλ νη αζθήζεηο θιεηζηνχ ηχπνπ, φπσο ζεκαηηθφ ζηαπξφιεμν, ζπκπιήξσζε θελψλ, ζρεκαηηζκφο παδι θαη Schulsachen-Bingo, ελψ ζηε δεχηεξε ηάμε ε ζπκπιήξσζε ελφο ζρνιηθνχ πξνγξάκκαηνο θαηφπηλ νδεγηψλ, ε δεκηνπξγία θφκηθ, ην γξάςηκν ησλ αγαπεκέλσλ θαη κε καζεκάησλ ησλ καζεηψλ, ε βαζκνινγία ησλ καζεηψλ ζην ζρνιείν θαη Schulfächer-Bingo. Καη ζηηο δχν ηάμεηο ζπλαληψληαη δξαζηεξηφηεηεο αθνπζηηθήο θαηαλφεζεο κε ζηφρν ηελ εχξεζε ζπγθεθξηκέλσλ πιεξνθνξηψλ, πνπ αθνξνχλ ζε ζρνιηθά είδε θαη καζήκαηα αληίζηνηρα.

76 Καη ην ζέκα Essen ζπλαληάηαη θαη ζηηο δχν ηάμεηο ηνπ Γεκνηηθνχ, ζην ελδέθαην θεθάιαην ηεο πέκπηεο, Früstück, θαη ζην φγδνν θεθάιαην ηεο έθηεο, beim Reisen kommt der Appetit θαη παξνπζηάδνληαη δχν γξαθήκαηα γηα ηελ εθπαηδεπηηθή απηή βαζκίδα, (βι. παξάξηεκα: 43, 44). Σν εγρεηξίδην ηεο πέκπηεο εζηηάδεη ζην πξσηλφ θαη φπσο πξνθχπηεη απφ ην γξάθεκα, (βι. παξάξηεκα: 43), δίλεηαη πιήζνο ιέμεσλ πνπ λα ζρεηίδνληαη κε απηφ, νη νπνίεο ρξεζηκνπνηνχληαη πεξίπνπ ζηνλ ίδην βαζκφ, φπσο Brot (8%), Marmelade (4,3%), Honig (4,3%), Milch (4,3%), Croissant (3,7%). Δπίζεο, ην ξήκα essen εκθαλίδεηαη ζε πςειφ πνζνζηφ, 8,6%,ην ξήκα trinken, 3,1% αιιά θαη ε έθθξαζε wir essen gesund εκθαλίδεηαη πνιιέο θνξέο, 4,3%, αθνχ απνηειεί ηνλ ηίηιν ηνπ ηξαγνπδηνχ ηνπ θεθαιαίνπ. ηε ζεκαηηθή απηή πεξηνρή δίλεηαη βαξχηεηα ζηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ κέζα απφ ην ηξαγνχδη αιιά θαη κέζα απφ ηε ζπδήηεζε ζηελ ηάμε γηα ην ηη ηξψεη ν θαζέλαο γηα πξσηλφ έρνληαο σο παξάδεηγκα δχν δηαιφγνπο, θαζψο θαη κε ηε βνήζεηα ησλ εθθξάζεσλ: zum Früstück esse ich.und ich trinke.was isst du und was trinkst du zum Früstück? Δπίζεο, δίλεηαη βαξχηεηα ζηελ αλάπηπμε ηεο αθνπζηηθήο ηθαλφηεηαο κε δχν αζθήζεηο αληηζηνίρηζεο εηθφλσλ κε πξσηλφ κε ηηο αληίζηνηρεο ιέμεηο. Όπσο είλαη ινγηθφ δε ιείπνπλ θαη νη αζθήζεηο θιεηζηνχ ηχπνπ, φπσο ην θξππηφιεμν, ν ζρεκαηηζκφο παδι, ε ζσζηή ηνπνζέηεζε γξακκάησλ θαη κηα άζθεζε ζπκπιήξσζεο θελψλ πνπ ζπλδέεηαη κε ηελ αηηηαηηθή ηνπ νξηζηηθνχ άξζξνπ. Χο πξνο ηελ θαηαλφεζε γξαπηνχ ιφγνπ δίλεηαη ην θείκελν, ohne Frühstück in die Schule, ρσξίο, φκσο, θάπνηα δξαζηεξηφηεηα θιεηζηνχ ή αλνηρηνχ ηχπνπ. Παξαγσγή γξαπηνχ ιφγνπ δελ ππάξρεη, θαζψο νη καζεηέο βξίζθνληαη ζηελ πέκπηε Γεκνηηθνχ θαη πεξηνξίδνληαη, έηζη, ζηελ αληηγξαθή θαη αλαπαξαγσγή ιέμεσλ. ηελ έθηε ηάμε ε ζεκαηηθή πεξηνρή Essen ζπλδέεηαη κε ηα ηαμίδηα, γη απηφ θαη ην ηξαγνχδη ζηελ αξρή ηνπ θεθαιαίνπ ζρεηίδεηαη κε απηά, θαη αλάινγα κε ηελ επξσπατθή ρψξα παξνπζηάδνληαη θαη ηα αληίζηνηρα θαγεηά. Όπσο θαίλεηαη θαη απφ ην γξάθεκα, (βι. παξάξηεκα: 44), ζπλαληψληαη ιέμεηο, φπσο Moussaka (1,5%), Spaghetti (3%), Fish n Chips (1,5%) θαη Mousse au chocolat (1,5%). Αλαπφθεπθηα ρξεζηκνπνηνχληαη θαη θαγεηά θαη πνηά ηεο πέκπηεο Γεκνηηθνχ κε κηθξά πνζνζηά γηα ηελ θάζε ιέμε, φπσο Kuchen (3%), Käse (3%), Sandwich (1,5%), Ei (1,5%), Butter (1,5%), Brot (1,5%). Δπίζεο, ππάξρεη κέξηκλα γηα ηελ εμάζθεζε ηεο πξνθνξάο κε ηελ επαλάιεςε θαγεηψλ πνπ αθνχγνληαη απφ ηνπο καζεηέο θαη ζπλνδεχνληαη θαη απφ ηελ αληίζηνηρε εηθφλα. Δδψ εηζρσξεί θαη ε

77 ζχλζεηε ιέμε Lieblingsessen θαη νη καζεηέο θαινχληαη λα απαληήζνπλ πξνθνξηθά ζηελ εξψηεζε was ist dein Lieblingsessen? Αθνινπζεί ε δεκηνπξγία θφκηθ, φπνπ νη καζεηέο κπνξνχλ λα ζπλζέζνπλ θαη αζηείεο πξνηάζεηο. Γηα πξψηε θνξά ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε νη καζεηέο θαινχληαη λα κεηαθέξνπλ πξνθνξηθά ην πεξηερφκελν ελφο γξάκκαηνο πνπ έιαβαλ κε ζχληνκν θαη θαηαλνεηφ ηξφπν ζε θάπνην άιιν πξφζσπν πνπ δε γλσξίδεη γεξκαληθά. Με ηνλ ηξφπν απηφ σζνχληαη ζην λα αλαιάβνπλ ηνλ ξφιν ηνπ δηακεζνιαβεηή. Όπσο γίλεηαη θαηαλνεηφ θαη απφ ην γξάθεκα νη ιέμεηο Schokolade θαη Schokoladenmuseum ρξεζηκνπνηνχληαη ζε κεγάιν πνζνζηφ, 9,2% θαη 4,6%, θαζφηη ην ζέκα νινθιεξψλεηαη κε έλα ελεκεξσηηθφ άξζξν πνπ έρεη σο ηίηιν Schokoladenmuseum, ρσξίο λα αθνινπζεί θάπνηα άζθεζε γηα ηελ θαηαλφεζε ή ηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ή γξαπηνχ ιφγνπ. Όπσο πξνθχπηεη απφ ην γξάθεκα ηεο ζχγθξηζεο ηεο Πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, (βι. παξάξηεκα: 44), ζηε ζεκαηηθή πεξηνρή Essen, ππάξρεη νκαιή κεηάβαζε απφ ηε κηα ηάμε ζηελ άιιε, θαζψο ζηελ πξψηε πεξίπησζε ην ζέκα επηθεληξψλεηαη ζην πξσηλφ, ελψ ζηε δεχηεξε πεξίπησζε πξνζηίζεληαη θαη θαγεηά απφ επξσπατθέο ρψξεο, αιιά θαη ζχλζεηεο ιέμεηο: Schokoladenmuseum, Lieblingsessen, Mineralwasser, Kartoffelsalat, Käsekuchen θαη Tomatensuppe. Σν ίδην ηζρχεη θαη κε ηα θεηκεληθά είδε θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο, θαζψο ζηελ πέκπηε ζπλαληψληαη θπξίσο αζθήζεηο θιεηζηνχ ηχπνπ, δχν αθνπζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, έλα ηξαγνχδη, έλα ελεκεξσηηθφ άξζξν θαη ε ζπδήηεζε κεο ζηελ ηάμε κε ηε κνξθή αιπζηδσηψλ εξσηήζεσλ, πνπ ππνζηεξίδεηαη απφ ηελ χπαξμε ζχληνκσλ δηαιφγσλ, φπσο: Jörg, was trinkst du? Ich trinke Orangensaft. Und was isst du? Ich esse ein Brötchen mit Schinken und ein Ei. Σν δηδαθηηθφ εγρεηξίδην ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ εκθαλίδεη πεξηζζφηεξα θεηκεληθά είδε θαη δξαζηεξηφηεηεο, φπσο έλα αθνπζηηθφ θείκελν κε θαγεηά απφ επξσπατθέο ρψξεο, εμάζθεζε ηεο πξνθνξάο, παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ κε αθεηεξία ηελ εξψηεζε was ist dein Lieblingsessen?, δεκηνπξγία θφκηθ, έλα ελεκεξσηηθφ άξζξν θαη κηα άζθεζε δηακεζνιάβεζεο, δξαζηεξηφηεηα πνπ δελ πεξηιακβάλεηαη, φκσο, ζην Α.Π.. ηνπ Γεκνηηθνχ. Ζ έθηε ζεκαηηθή πεξηνρή Ferien ηνπνζεηείηαη ζην ηειεπηαίν θεθάιαην ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ κε ηνλ ηίηιν die Ferien sind da, θαη φπσο θαίλεηαη θη απφ ην γξάθεκα, (βι. παξάξηεκα: 49), ρξεζηκνπνηείηαη πεξηνξηζκέλν ιεμηιφγην πνπ δίλεη βαξχηεηα ζην θιείζηκν ησλ ζρνιείσλ κέζσ ησλ ηππνπνηεκέλσλ εθθξάζεσλ: die Schule ist aus (6,7%), die Schule ist vorbei (6,7%), man kann machen, was man will (6,7%) θαη schöne Ferien, wir sehen uns bald wieder! (6,7%). Δπίζεο, ε ιέμε Ferien

78 επαλαιακβάλεηαη πνιχ ζπρλά, 66,7%, θαζψο βξίζθεηαη ζην ηξαγνχδη ηνπ θεθαιαίνπ die Schule ist aus. ηε ζεκαηηθή απηή ελφηεηα πεξηγξάθνληαη θάπνηεο δξαζηεξηφηεηεο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ θαινθαηξηνχ, φπσο lange schlafen, frühstücken. Δπίζεο, ν Didi θαη ν Sigi θαινχλ ηνπο καζεηέο ζε έλα ηαμίδη εμεξεχλεζεο θαη δίλνληαη ζηα ειιεληθά νδεγίεο γηα νκαδηθά παηρλίδηα, φπσο κνπζηθέο θαξέθιεο θαη παηρλίδη παξαηεξεηηθφηεηαο ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΚΑΗ ΟΗ ΑΝΣΗΣΟΗΥΔ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΔ ΣΟ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΟ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ην θεθάιαην απηφ παξνπζηάδεηαη ην ιεμηιφγην θαη νη αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ Deutsch-ein Hit!1. Όπσο αλαθέξζεθε ζηελ παξνπζίαζε ηνπ δηδαθηηθνχ πιηθνχ γηα ην Γπκλάζην, ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην βαζίδεηαη ζε έλα ζπγθεθξηκέλν ζελάξην, βάζεη ηνπ νπνίνπ δηακνξθψλνληαη νη δξαζηεξηφηεηεο θάζε ζεκαηηθήο πεξηνρήο. Απηφ ζεκαίλεη, επίζεο, φηη ζε θάζε ζέκα ζπλαληψληαη ιέμεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην ζπγθεθξηκέλν ζελάξην, νη νπνίεο δελ είλαη πηζαλφ λα δηαηππψλνληαη ζην δηδαθηηθφ πιηθφ ηεο Πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, αθνχ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηνπο ήξσεο θαη ηηο πεξηπέηεηεο ηνπ ζελαξίνπ απηνχ. Όπσο ζηελ πεξίπησζε ηνπ Γεκνηηθνχ γίλεηαη αλαθνξά θαη ζηα θεηκεληθά είδε, θαζψο ζπλδένληαη κε ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ θαη παίδνπλ ξφιν θαη απηά ζηελ εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο απφ ηε κηα βαζκίδα ζηελ άιιε. Όζν αθνξά ηελ πξψηε ζεκαηηθή πεξηνρή, ε νπνία ζπλαληάηαη ζην πξψην θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ κε ηνλ ηίηιν erste Bekanntschaft, γίλεηαη θαλεξφ απφ ην γξάθεκα, (βι. παξάξηεκα: 27), φηη ρξεζηκνπνηνχληαη ιέμεηο θαη εθθξάζεηο γηα ηελ έλαξμε θαη ηε ιήμε ελφο δηαιφγνπ αλάινγα κε ηελ ψξα ηεο εκέξαο αιιά θαη δίλεηαη βαξχηεηα ζην λα ζπζηήλνληαη νη καζεηέο. Έηζη, ζηελ πξψηε πεξίπησζε νη εθθξάζεηο ρξεζηκνπνηνχληαη πεξίπνπ ζηνλ ίδην βαζκφ, φπσο hallo (13%), auf Wiedersehen (4,3%), gute Nacht (4,3%), ελψ ζηε δεχηεξε ζπλαληψληαη πνιχ ζπρλά νη εθθξάζεηο: heißt du.? (13%), bist du.? (17,4%), ich heiße. (13%) θαη ich bin.(17,4%). Μάιηζηα, εκθαλίδνληαη θαη δπν ιέμεηο, φπνπ θάπνηνο θαισζνξίδεη θάπνηνλ θαη ν άιινο ηνλ επραξηζηεί: willkommen (4,3%), vielen Dank (4,3%).

79 Όζν αθνξά ηηο δξαζηεξηφηεηεο θαη ηα θεηκεληθά είδε ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ, δίλεηαη κεγάινο αξηζκφο ζχληνκσλ δηαιφγσλ πνπ ζπλνδεχνληαη απφ παηρλίδηα ξφισλ κε ηελ παξαγσγή θπξίσο πξνθνξηθνχ ή γξαπηνχ ιφγνπ. Έηζη, δεηείηαη απφ ηνπο καζεηέο λα θαληαζηνχλ φηη ςάρλνπλ έλα άηνκν πνπ πεξηκέλνπλ ζην αεξνδξφκην θαη κέζα απφ κηα ζεηξά απφ πξφζσπα θαη ρψξεο λα ζρεκαηίζνπλ πξνθνξηθά κηθξνχο δηαιφγνπο. Αθνινπζνχλ δηάινγνη φπνπ έλα πξφζσπν ζπζηήλεη θάπνην άιιν ζην νηθνγελεηαθφ θαη θηιηθφ ηνπ πεξηβάιινλ, ε Μαξία-Υξηζηίλε ζπζηήλεη ηελ Carmen ζηνπο δηθνχο ηεο, θαη ξσηνχλ ν έλαο ην φλνκα θαη ηελ θαηαγσγή ηνπ άιινπ. Βάζεη απηψλ νη καζεηέο ζα πξέπεη λα θαληαζηνχλ κε πνηα ιφγηα ζα θαισζφξηδαλ έλα δηθφ ηνπο άηνκν ζην αεξνδξφκην, γξαπηψο, πψο ζα ην ζχζηελαλ ζηνπο δηθνχο ηνπο θαη πψο ζα ζπζηήλνληαλ νη ίδηνη ηνπο ζε απηφ, ζπκπιεξψλνληαο ηηο εθθξάζεηο ich bin/ich heiße., ich komme aus., ich wohne in. Ζ επφκελε ζεκαηηθή πεξηνρή, Familie, ζπλαληάηαη ζην δεχηεξν θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ, θαη φπσο γίλεηαη θαλεξφ απφ ην γξάθεκα, (βι. παξάξηεκα: 30), ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο νη ιέμεηο: Vater (13,8%), Mutter (10,3%), Großeltern (10,3%), Familie (9,2%), Onkel (8%), Tante (5,7%), Baby (5,7%), Oma (4,6%), Opa (4,6%), Cousin (4,6%), Neffe (2,3%), Nichte (2,3%). Μία θνξά εκθαλίδνληαη θαη νη ζχλζεηεο ιέμεηο Familienname, Großmutter, Großvater, αιιά θαη νη ιέμεηο Gastfamilie θαη Familie Alexiou, νη νπνίεο εληάζζνληαη ζην ζελάξην ηνπ βηβιίνπ. Καη ζε απηή ηε ζεκαηηθή πεξηνρή νη δηάινγνη απνηεινχλ ηε βάζε γηα ηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ή γξαπηνχ ιφγνπ. Σν θεθάιαην μεθηλά κε ηελ παξνπζίαζε ησλ κειψλ ηεο νηθνγέλεηαο Alexiou κε κεκνλσκέλεο ιέμεηο, φπσο Mutter, Cousin, Großvater, Oma, Tante. Αθνινπζεί έλαο δηάινγνο, φπνπ θαη πάιη έλα άηνκν ζπζηήλεη θάπνην άιιν ζηνπο δηθνχο ηνπ αιιά ε ζπλνκηιία επεθηείλεηαη ζηνλ ηφπν θαηαγσγήο θαη ζηα επαγγέικαηά ηνπο. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα παξαηεξεζεί φηη νη καζεηέο είλαη ζε ζέζε λα θαηαλνήζνπλ ηνλ δηάινγν απηφ, θαζψο ήδε απφ ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε έρνπλ έξζεη ζε επαθή αθ ελφο κε ηα νλφκαηα ησλ ρσξψλ, ζην πέκπην θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηεο πέκπηεο Γεκνηηθνχ, θαη αθ εηέξνπ κε ηα επαγγέικαηα, ζην έβδνκν θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ. Έηζη, είλαη ζε ζέζε λα ζρεκαηίζνπλ πξνθνξηθά δηαιφγνπο, κε ηε ζχζηαζε ελφο πξνζψπνπ ζε θάπνην άιιν βάζεη γισζζηθψλ κέζσλ. Ζ επφκελε δξαζηεξηφηεηα είλαη ε πεξηγξαθή κηαο νηθνγελεηαθήο θσηνγξαθίαο ησλ καζεηψλ πξνθνξηθά κε ηε βνήζεηα ησλ εξσηήζεσλ. Καη εδψ, πέξα απφ ηηο ιέμεηο πνπ αθνξνχλ ηα νηθνγελεηαθά θαη ζπγγεληθά κέιε νη καζεηέο είλαη ζε ζέζε λα αληαπνθξηζνχλ ζηελ

80 πεξηγξαθή ηεο νηθνγελεηαθήο ηνπο θσηνγξαθίαο, θαζψο ήδε απφ ηελ πέκπηε Γεκνηηθνχ έρνπλ πάξεη κέξνο ζε επηθνηλσληαθέο πεξηζηάζεηο πνπ ξσηνχλ ην φλνκα, ηνλ ηφπν θαηαγσγήο θαη πξνέιεπζεο θάπνηνπ ρξεζηκνπνηψληαο ηα παξαπάλσ γισζζηθά κέζα, ζην πξψην, πέκπην θαη έθην θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ. Όζν αθνξά ηνλ γξαπηφ ιφγν, εμαζθείηαη κέζα απφ ηε ζπκπιήξσζε κηαο ππεχζπλεο δήισζεο, πνπ απαηηνχληαη ηα πξνζσπηθά ζηνηρεία ελφο αηφκνπ. Δδψ ζπλαληψληαη θαη ζχλζεηεο ιέμεηο, φπσο Familienname, Vorname, Gastfamilie. Απφ ην γξάθεκα, (βι. παξάξηεκα: 33), γηα ηε ζεκαηηθή πεξηνρή Hobbys, ε νπνία εκθαλίδεηαη ζην ηξίην θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηεο πξψηεο Γπκλαζίνπ θαίλεηαη ην πιήζνο ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ παξνπζηάδνληαη, νη νπνίεο ζπλαληψληαη ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο απφ κία θνξά, φπσο Basketball spielen, Tennis spielen, Volleyball spielen, klettern, ins Theater gehen, Keyboard spielen, Texte machen θαη Kaffee trinken, Aerobic. Δπίζεο, εκθαλίδνληαη θαη αξθεηέο ζχλζεηεο ιέμεηο, φπσο Musikgruppe (1,9%), Rockmusik (1,9%), Fußballmannschaft (0,1%), Tischtennis (0,1%), Sportstätten (0,1%) θαη Jugendclubs (0,1%). Μάιηζηα, δηαηππψλνληαη θαη δχν επαγγέικαηα πνπ ζπλδένληαη κε ηηο αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηεο, Sänger/in (7,8%) θαη Basketballspieler (0,1%). Σν ιεμηιφγην αζθείηαη πνιχπιεπξα θαη επράξηζηα κέζα απφ πνηθηιία θεηκεληθψλ εηδψλ θαη δξαζηεξηνηήησλ, θαζψο παξνπζηάδνληαη άξζξα εθεκεξίδσλ θαη πεξηνδηθψλ πνπ πξνβάιινπλ πηπρέο ηνπ πνιηηηζκνχ θαη ηεο θνπιηνχξαο ησλ λέσλ ηεο Γεξκαλίαο. Σν ζηνηρείν απηφ εληζρχεη ηελ πνιηηηζκηθή ηαπηφηεηα θαη εκπινπηίδεη ηνλ ςπρηθφ θαη πλεπκαηηθφ βίν 142 ησλ καζεηψλ. Έηζη, ζπλαληψληαη ηξία άξζξα ηνπ πεξηνδηθνχ Star κε ζηνηρεία γηα δεκνθηιή ζπγθξνηήκαηα θαη ηξαγνπδηζηέο, ε θαηαλφεζε ησλ νπνίσλ ειέγρεηαη κέζα απφ έλα ζηαπξφιεμν. Σα ρφκπη rappen θαη Texte machen πξνβάιινληαη κέζα απφ ην ηξαγνχδη Wir, πνπ ελζαξξχλεη θαη ηνπο καζεηέο λα πάξνπλ κέξνο ζε απηφ. Αθφκε, δίλνληαη γισζζηθά κέζα γηα ην πψο κπνξνχλ λα εθθξαζηνχλ νη πξνηηκήζεηο ή φρη ησλ καζεηψλ γηα ηα ρφκπη. Ζ έξεπλα ζηελ ηάμε κε ζέκα ηηο αγαπεκέλεο αζρνιίεο ησλ καζεηψλ ζηξέθεηαη ζηα βηψκαηα θαη ηηο εκπεηξίεο ησλ καζεηψλ θαη ζηνρεχεη ζηε ζπιινγή ησλ αγαπεκέλσλ ηνπο δξαζηεξηνηήησλ, βάζεη ησλ νπνίσλ ζθνπφο είλαη λα πξνθχςεη κηα δεκνζθφπεζε. Αθνινπζεί ε θαηαλφεζε γξαπηνχ ιφγνπ κέζα απφ έλα άξζξν εθεκεξίδαο κε ηα ρφκπη ησλ λέσλ ηεο Γεξκαλίαο. ην άξζξν απηφ δηαηππψλνληαη ηα πεξηζζφηεξα ρφκπη ηνπ 142. Βι. Α.Π.. γηα ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε: 399.

81 γξαθήκαηνο, φπσο am Computer spielen, fernsehen, Volleyball/Tennis/Basketball/Fußball spielen θαη ζηφρνο είλαη ε επηιεθηηθή θαη ιεπηνκεξήο θαηαλφεζή ηνπ. εηξά έρεη κηα δξαζηεξηφηεηα δηακεζνιάβεζεο, φπνπ νη καζεηέο πξέπεη λα κεηαθέξνπλ πξνθνξηθά ζηα γεξκαληθά ην πεξηερφκελν ζχληνκσλ αγγειηψλ. Ζ ηειεπηαία δξαζηεξηφηεηα ζηνρεχεη ζηελ αλάπηπμε ηεο πνιππνιηηηζκηθφηεηαο, αθνχ πξνβάιινληαη δξαζηεξηφηεηεο θαη νη καζεηέο θαινχληαη λα ζπδεηήζνπλ εάλ ζπλαληψληαη ζηελ Διιάδα ή ζηε Γεξκαλία. Σν γεγνλφο απηφ ηνπο νδεγεί ζηελ απνδνρή ηνπ άιινπ αιιά θαη ζηε ζπλεηδεηνπνίεζε ηνπ δηθνχ ηνπο πνιηηηζκνχ, φπσο πξνβιέπεηαη θαη ζην Α.Π.. ηνπ Γπκλαζίνπ 143. Δμεηάδνληαο ην γξάθεκα κε ην ιεμηιφγην πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε σο πξνο ηε ζεκαηηθή πεξηνρή Schule, (βι. παξάξηεκα: 38-40), γίλεηαη αληηιεπηφ φηη αθ ελφο παξνπζηάδεηαη κηα ζεηξά απφ ζρνιηθά είδε θαη αθ εηέξνπ δίλεηαη έκθαζε ζηελ πεξηγξαθή ησλ ζρνιηθψλ καζεκάησλ, (βι. παξάξηεκα: 39). πγθεθξηκέλα, δίλεηαη έλα επξχ θάζκα κε ζρνιηθά είδε, φπσο Bleistift (3%), Kuli (2%), Lineal (2%), Taschenrechner (4%), Radiergummi (2%), Buch (1%) θαη Filzstift (1%). Μάιηζηα, εδψ παξαηεξείηαη θαη ε ρξήζε ζχλζεησλ ιέμεσλ, φπσο (Lieblings-) fach (4%), Buntstift (9%), Adressbuch (5%), Notizbuch (2%), Wörterbuch (3%), Textmarker (2%), Schultag (1%), Schulschluss (1%), Austauschschülerin (1%). Πέξα απ απηφ εηζέξρνληαη θαη νλφκαηα γηα ηνπο θαζεγεηέο ησλ καζεκάησλ, φπσο Chemielehrer (1%) θαη Mathelehrer (1%). Χο πξνο ηηο δξαζηεξηφηεηεο, ππάξρνπλ αθνπζηηθέο αζθήζεηο αληηζηνίρηζεο ζρνιηθψλ αληηθεηκέλσλ κε ηηο θσηνγξαθίεο ηνπο, νη νπνίεο ζπλνδεχνληαη θαη απφ ηελ αληίζηνηρε ιέμε γηα ην θάζε αληηθείκελν. ην πιαίζην απηφ ζπλαληψληαη πνιιέο ζχλζεηεο ιέμεηο: Taschenrechner, Federtasche, Adressbuch, Notizbuch, Buntstift, Textmarker. Αμηνζεκείσηε είλαη θαη ε παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ κεο ζηελ ηάμε, φπνπ νη καζεηέο ζα πξέπεη λα δείρλνπλ ζρνιηθά αληηθείκελα, ν έλαο λα ξσηά πνην είλαη ην ζπγθεθξηκέλν είδνο θαη νη ππφινηπνη λα απαληνχλ. Ζ δξαζηεξηφηεηα απηή εμππεξεηείηαη κε ηε βνήζεηα γισζζηθψλ κέζσλ, φπσο was ist das? Wie heißt das auf Deutsch? Ist das ein (e). θαη (ja), das ist ein (e)/nein, das ist kein (e), sondern ein (e).. ηελ πνξεία δίλεηαη έκθαζε ζηα ζρνιηθά καζήκαηα θαη ζην λα κάζνπλ νη καζεηέο λα δηαβάδνπλ έλα ζρνιηθφ πξφγξακκα. Απηφ επηηπγράλεηαη κέζα απφ κηα ζεηξά κε εξσηήζεηο πνπ αθνξνχλ έλα πξφγξακκα καζεκάησλ, φπσο wie oft habt 143. ην ίδην.

82 ihr Religion?, wie viele Fächer habt ihr in der achten Klasse?. Πνιχ ζεηηθή είλαη ε εξψηεζε ηνπ βηβιίνπ πνπ παξαπέκπεη ζε παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ κεο ζηελ ηάμε: πνηα καζήκαηα ζνπ είλαη γλσζηά απφ ηα ειιεληθά;, φπνπ ζπλδένληαη νη γξαθηθέο θαη αθνπζηηθέο νκνηφηεηεο ησλ ιέμεσλ κεηαμχ ησλ δχν γισζζψλ 144, εμππεξεηψληαο ηελ αξρή ηεο νηθνλνκίαο ζηε κάζεζε. ηε ζπλέρεηα, δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνπο καζεηέο λα γλσξίζνπλ αθφκε κία πηπρή ηνπ γεξκαληθνχ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο, κε ηηο νκαδηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ απηφ δηαζέηεη, φπσο Keramik, Theater, Chor, Orchester, Leichtathletik, Schach θαη ηνπο δεηείηαη λα εθθξάζνπλ ηηο πξνζσπηθέο ηνπο πξνηηκήζεηο γηα ην πνηεο ζα επέιεγαλ απηνί, πξνθνξηθά ζηελ ηάμε. Ζ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ δηεπθνιχλεηαη κε ηα παξαθάησ γισζζηθά κέζα γηα ηα αγαπεκέλα ή φρη καζήκαηα ηνπ ζρνιείνπ: mein (Lieblings-) fach ist., ich finde.toll,.ist langweilig. Ζ θαηαλφεζε ηνπ γξαπηνχ ιφγνπ ιακβάλεη ρψξα βάζεη ελφο δηαιφγνπ κε κηα άζθεζε ζσζηνχ/ιάζνπο αιιά θαη βάζεη ελφο ελεκεξσηηθνχ άξζξνπ κε ηε ζπκπιήξσζε κηαο εηηθέηαο. Σν ξφιν ηνπ δηακεζνιαβεηή θαινχληαη λα αλαιάβνπλ γηα δεχηεξε θνξά νη καζεηέο ζην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην, φπνπ πξέπεη λα κεηαθέξνπλ πξνθνξηθά ζηα γεξκαληθά ηηο θπξηφηεξεο πιεξνθνξίεο απφ έλα ειιεληθφ γξάκκα. Ζ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ δηεπξχλεηαη, θαζφηη νη καζεηέο έρνπλ ηελ επθαηξία δηαβάδνληαο φινπο ηνπο δηαιφγνπο ηνπ θεθαιαίνπ λα ζρεκαηίζνπλ έλαλ δηθφ ηνπο θαη λα ηνλ παίμνπλ κε ηνλ δηπιαλφ ηνπο ζηελ ηάμε. Σν επφκελν θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ κε ηίηιν Schule und Alltag εληάζζεηαη θαη πάιη ζην ζέκα Schule θαη επηθεληξψλεηαη ζηηο ζρνιηθέο αίζνπζεο αιιά θαη ζηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ κπνξεί ν θάζε ρψξνο λα πξνζθέξεη ζηνπο καζεηέο. Απφ ην γξάθεκα, (βι. παξάξηεκα: 40), γίλεηαη ζαθέο φηη πεξηιακβάλνληαη φινη νη ρψξνη ελφο ζρνιείνπ, φπσο Schulhof, Physikraum, Sportplatz, Klassenraum, Computerraum, Chemieraum, Turnhalle, Bibliothek, Aula, Lehrerzimmer, Klassenzimmer, Treppe, Kantine, Toilette, Sekretariat. Δμαηηίαο ηνπ γεγνλφηνο φηη ε πιεηνςεθία ησλ ζρνιηθψλ ρψξσλ είλαη ζχλζεηεο ιέμεηο ην θεθάιαην μεθηλά κε κηα δξαζηεξηφηεηα κε ζθηζκέλεο θσηνγξαθίεο ζρνιηθψλ ρψξσλ, πνπ νη καζεηέο ζα πξέπεη αλ ηηο ελψζνπλ γηα λα ηνπο εληνπίζνπλ, αθνχ ηνπιάρηζηνλ ην έλα ζπλζεηηθφ ηνπο βνεζά ζηελ εχξεζε ηνπ δεχηεξνπ 145. ην 144. Βι. Bohn (2000: 69) ην ίδην.

83 παηρλίδη ξφισλ γηα ηε ζεκαηηθή ελφηεηα, ην νπνίν πξνβιέπεη ηε ρξήζε ησλ ζρνιηθψλ αληηθεηκέλσλ, δξαζηεξηνηήησλ θαη ρψξσλ θαη ζηνρεχεη ζηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ, νη καζεηέο έρνπλ ηελ επθαηξία λα εθθξάζνπλ ηηο απφςεηο θαη ηηο πξνηηκήζεηο ηνπο γηα ηε ζρνιηθή ηνπο δσή. Σέινο, παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ ζεκαηνδνηεί θαη ε ζπδήηεζε κεο ζηελ ηάμε γηα ηηο νκνηφηεηεο θαη ηηο δηαθνξέο ηνπ ζρνιείνπ ηεο Γεξκαλίαο θαη ηεο Διιάδαο. Απηφ επηηπγράλεηαη κε ραξαθηεξηζηηθέο εηθφλεο ηνπ γεξκαληθνχ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο, φπσο ν ζρνιηθφο έιεγρνο, ε βαζκνινγηθή θιίκαθα θαη ην έζηκν Schultüte. πκπεξαίλνπκε, ινηπφλ, φηη ε ζπγθεθξηκέλε ζεκαηηθή πεξηνρή θαιχπηεη φιν ην θάζκα ηεο ζρνιηθήο θαζεκεξηλφηεηαο ησλ καζεηψλ, θαζψο μεθηλά κε ηα ζρνιηθά αληηθείκελα θαη επεθηείλεηαη ζηα καζήκαηα αιιά θαη ζρνιηθνχο ρψξνπο. Δπίζεο, δίλεηαη βαξχηεηα ζηα ζπλαηζζήκαηα θαη ηα ελδηαθέξνληα ησλ καζεηψλ κέζα απφ παηρλίδηα ξφισλ θαη ζπδεηήζεηο κεο ζηελ ηάμε. Πξηλ ζπκβεί, φκσο, απηφ ηα ζρνιηθά αληηθείκελα, καζήκαηα θαη ρψξνη εμαζθνχληαη κέζα απφ αζθήζεηο θιεηζηνχ ηχπνπ, φπσο αληηζηνίρηζε θαη ζπκπιήξσζε θελψλ. Αθφκε, επηηπγράλεηαη ε γλσξηκία κε ην γεξκαληθφ εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα αιιά θαη ε ζχγθξηζή ηνπ κε ην ειιεληθφ, έηζη ψζηε λα εληνπηζηνχλ νη νκνηφηεηεο θαη νη δηαθνξέο ηνπο. Όζν αθνξά ηε ζεκαηηθή πεξηνρή Essen, ζην γξάθεκα, (βι. παξάξηεκα: 46), παξνπζηάδεηαη κεγάινο αξηζκφο θαγεηψλ θαη πνηψλ, ηα νπνία ραξαθηεξίδνπλ φια ηα γεχκαηα ηεο εκέξαο: Bouletten (3,8%), Fisch (2,6%), Pommes (2,6%), Mahlzeit (2,6%), Früstück (5,1%), Mittagessen (2,6%), Abendbrot (3,8%), Hunger (1,3%) θαη Durst (1,3%). Μάιηζηα, εκθαλίδνληαη θαη ηέζζεξα ξήκαηα πνπ ραξαθηεξίδνπλ ην ζπγθεθξηκέλν ζέκα: essen (7,7%), trinken (7,7%), einkaufen (5,1%) θαη schmecken (7,7%) αιιά θαη ε επρή πξηλ ηελ έλαξμε ελφο γεχκαηνο: guten Appetit (2,6%). Σν δεχηεξν γξάθεκα γηα ηελ ελφηεηα απηή, (βι. παξάξηεκα: 47), πεξηιακβάλεη ραξαθηεξηζκνχο γεχζεσλ ησλ θαγεηψλ, φπσο kalt (7,1%), warm (7,1%), sauer (7,1%), lecker (3,6%), fantastisch (3,6%), nicht so gut (3,6%), schlecht (3,6%). ηε ζεκαηηθή απηή πεξηνρή θπξηαξρεί ε παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ κέζα απφ παηρλίδηα ξφισλ, ηα νπνία πξνεηνηκάδνληαη ηφζν κέζσ ησλ δηαιφγσλ κεηαμχ ηεο νηθνγέλεηαο Alexiou φζν θαη κέζσ γισζζηθψλ κέζσλ αιιά θαη αζθήζεσλ θιεηζηνχ ηχπνπ. Παξάιιεια, πξνβάιινληαη ζηνηρεία ηνπ γεξκαληθνχ πνιηηηζκνχ κέζα απφ ηε ζπληαγή, φπνπ εληάζζνληαη θαη ηα ξήκαηα schälen, breiten, breiten, backen, θαη ηελ πεξηγξαθή ησλ δηαηξνθηθψλ ζπλεζεηψλ ησλ Γεξκαλψλ, κε ηνλ ηίηιν deutsche Essgewohnheiten. Χο πξνο ηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ, δίλνληαη θαηάινγνη

84 εζηηαηνξίσλ απφ μέλεο ρψξεο θαη πξνβιέπεηαη νη καζεηέο λα ζπδεηήζνπλ πνηεο ζπεζηαιηηέ έρνπλ δνθηκάζεη θαη πνηεο ηνπο αξέζνπλ. ηε ζπλέρεηα, παξνπζηάδνληαη δχν δηάινγνη θαη πξνζθέξνληαη ηα αληίζηνηρα γισζζηθά κέζα, γηα ην πψο κπνξνχλ νη καζεηέο λα εθθξάζνπλ ηηο πξνζσπηθέο ηνπο πξνηηκήζεηο γηα ηα θαγεηά, ich esse/trinke gern.,.mag ich nicht, θαη λα παξαγγείινπλ ζε έλα εζηηαηφξην, ich möchte gern., ich hätte gern.. ηηο δξαζηεξηφηεηεο εκθαλίδεηαη θαη κηα αθνπζηηθή άζθεζε, κε ζθνπφ λα εληνπηζηνχλ κέζα απφ έλαλ θαηάινγν εζηηαηνξίνπ ζπγθεθξηκέλα θαγεηά. Οη παξαπάλσ δηάινγνη, ηα γισζζηθά κέζα αιιά θαη ε αθνπζηηθή άζθεζε πξνεηνηκάδνπλ ηνπο καζεηέο γηα ην παηρλίδη ξφισλ, ζην πιαίζην ηνπ νπνίνπ ζα πξέπεη λα ρσξηζηνχλ ζε νκάδεο, λα επηιέμνπλ έλα εζηηαηφξην πνπ ζα ήζειαλ λα πάλε θαη λα δψζνπλ ηε δηθή ηνπο παξαγγειία. Οη ραξαθηεξηζκνί ησλ γεχζεσλ εληάζζνληαη ζε έλαλ αθφκε δηάινγν, θη εδψ ζπλαληψληαη νη ιέμεηο: mein Bratwurst ist ein bisschen salzig, die Kartoffeln sind etwas kalt, mein Fischfilet ist wunderbar. εηξά έρεη ηψξα έλα δεχηεξν παηρλίδη ξφισλ κε ρσξηζκφ ζε νκάδεο, φπνπ νη καζεηέο ραξαθηεξίδνπλ ηηο γεχζεηο ησλ δηθψλ ηνπο θαγεηψλ βάζεη ηνπ παξαπάλσ δηαιφγνπ θαη κε ηε βνήζεηα γισζζηθψλ κέζσλ, φπσο: er/sie/es schmeckt, sie schmecken lecker, gut, nicht gut, scheußlich. Αθνινπζνχλ δχν αζθήζεηο θιεηζηνχ ηχπνπ, ζην πιαίζην ησλ νπνίσλ δεηείηαη ε έλσζε απνζπαζκάησλ γηα ηε δεκηνπξγία ελφο δηαιφγνπ θαη ε αληηζηνίρηζε πξντφλησλ κε θσηνγξαθίεο αληίζηνηρα. Ζ ζεκαηηθή απηή ελφηεηα νινθιεξψλεηαη κέζα απφ αζθήζεηο εχξεζεο αληίζεησλ ιέμεσλ (warm kalt), θαηεγνξηνπνίεζεο ιέμεσλ αλάινγα κε ην εάλ πξφθεηηαη γηα θξνχηα, ιαραληθά, θξεαηηθά, γιπθίζκαηα θαη πνηά θαη αληηζηνίρηζεο, πνπ ζπκβάιινπλ ζηε ζπγθξάηεζε ηνπ ιεμηινγίνπ απφ ηνπο καζεηέο 146. ηελ ηειεπηαία ζεκαηηθή πεξηνρή Ferien, φπσο θαίλεηαη θη απφ ην γξάθεκα, (βι. παξάξηεκα: 50), ρξεζηκνπνηνχληαη ιέμεηο γηα ηα ζρέδηα θαη ηνλ θαλνληζκφ ησλ δηαθνπψλ, φπσο Urlaubspläne (4,5%), Reisebüro (2,2%), nach Paros/Spanien fahren (6,7%/8,9%) αιιά θαη δίλεηαη βαξχηεηα θαη ζηα αμεζνπάξ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ θαινθαηξηλψλ δηαθνπψλ, ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχληαη απφ κηα θνξά θαη ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο είλαη ζχλζεηεο ιέμεηο: Sonnenbrille, Sonnenhut, Sonnencreme, Badenhose, Strandhandtuch, Buch, Bikini. Καη ζε απηή ηε ζεκαηηθή πεξηνρή ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη ε παξαγσγή πξνθνξηθνχ αιιά θαη γξαπηνχ ιφγνπ κέζα απφ παηρλίδηα ξφισλ, ζπδεηήζεηο, ζρέδην εξγαζίαο 146. ην ίδην: 65.

85 θαζψο θαη γξάκκαηα θαη . Δπίζεο, ζηφρνο είλαη νη καζεηέο λα είλαη ζε ζέζε λα πξνζθαινχλ θάπνηνλ γηα θαινθαηξηλέο δηαθνπέο αιιά θαη λα απαληνχλ ζε κηα πξφζθιεζε. ηε ζπλέρεηα δίλεηαη έκθαζε ζηα κεηαθνξηθά κέζα, ηα νπνία έρνπλ ήδε αζθεζεί, ζε κηθξφ, φκσο, βαζκφ ζην φγδνν θεθάιαην ηνπ Luftballons B. Σν επφκελν θεηκεληθφ είδνο είλαη ην πξφγξακκα ησλ πηήζεσλ κηαο αεξνπνξηθήο εηαηξίαο, ην νπνίν νη καζεηέο ζα πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα ην δηαβάζνπλ. Όκσο, δελ απνπζηάδεη θαη ε θαηαλφεζε γξαπηνχ ιφγνπ, ε νπνία πινπνηείηαη κέζα απφ ηελ αληηζηνίρηζε ζχληνκσλ θεηκέλσλ κε ηίηινπο. Χο πξνο ηελ παξαγσγή γξαπηνχ ιφγνπ, νη καζεηέο θαινχληαη λα απαληήζνπλ ζε έλα γξάκκα θάλνληαο ρξήζε ησλ κεηαθνξηθψλ κέζσλ, έηζη ψζηε λα δψζνπλ νδεγίεο ζε θάπνηνλ γηα ην πψο κπνξεί λα θηάζεη ζε έλαλ πξννξηζκφ. Αθφκε, θαινχληαη λα γξάςνπλ έλα , σο απάληεζε γηα ην πνηα αμεζνπάξ θαη ξνχρα ζα ρξεηαζηεί θάπνηνο θαηά ηηο θαινθαηξηλέο ηνπ δηαθνπέο ζηελ Διιάδα.. Σέινο, ην ζέκα απηφ νινθιεξψλεηαη κε έλα ζρέδην εξγαζίαο πνπ ζηξέθεηαη ζηα ελδηαθέξνληα θαη ηηο πξνηηκήζεηο ησλ καζεηψλ, θαζψο ηνπο δεηείηαη λα παξαηεξήζνπλ ηνλ ράξηε ηεο Δπξψπεο ή ζπγθεθξηκέλα ηεο Γεξκαλίαο θαη λα ζρεδηάζνπλ ηηο δηθέο ηνπο δηαθνπέο εθεί. Αθνινπζεί ε ζχγθξηζε κεηαμχ ησλ δχν βαζκίδσλ σο πξνο ην ιεμηιφγην θαη ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο, ψζηε λα θαηαγξαθνχλ ηα ζπλνιηθά ζπκπεξάζκαηα ΤΓΚΡΗΖ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟΤ ΚΑΗ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΩΝ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! 1 Ζ παξνπζίαζε ηνπ ιεμηινγίνπ, πνπ θαη ζηηο δχν εθπαηδεπηηθέο βαζκίδεο νξγαλψλεηαη ζε ζεκαηηθέο πεξηνρέο 147, θαζψο θαη ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν πξνβάιιεηαη θαη εμαζθείηαη θάζε θνξά νδεγεί ζε κηα ζεηξά απφ ζπκπεξάζκαηα γηα ην θαηά πφζν επηηπγράλεηαη ε ζπλέρεηα σο πξνο ην πεδίν απηφ. Σα ζπκπεξάζκαηα απηά απνξξένπλ αθ ελφο απφ ηα γξαθήκαηα γηα ηελ θάζε ζεκαηηθή πεξηνρή θαη αθ εηέξνπ απφ ηα θεηκεληθά είδε θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζπλαληψληαη ζηελ εθάζηνηε εθπαηδεπηηθή βαζκίδα. Όζν αθνξά ηελ πξψηε ζεκαηηθή ελφηεηα, (βι. παξάξηεκα: 28), ζην Γεκνηηθφ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε πνιχ κεγαιχηεξν βαζκφ νη εθθξάζεηο wie heißt du? wer bist 147. ην ίδην: 142.

86 du? ich heiße., γεγνλφο πνπ δηθαηνινγείηαη, αθνχ νη καζεηέο βξίζθνληαη ζηελ πξψηε ηνπο επαθή θαη ζπκκεηέρνπλ γηα πξψηε θνξά ζηε ζχλαςε θνηλσληθψλ επαθψλ ζηε Γεξκαληθή γιψζζα. Μηθξέο δηαθνξνπνηήζεηο κεηαμχ ησλ δχν βαζκίδσλ παξαηεξνχληαη θαη ζηνπο ραηξεηηζκνχο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο κέξαο, π.ρ. κε ηελ έθθξαζε gute Nacht λα ρξεζηκνπνηείηαη ζρεδφλ ζην ίδην πνζνζηφ ζην Γεκνηηθφ θαη ζην Γπκλάζην. Αμηνζεκείσην είλαη, επίζεο, φηη νη ιέμεηο willkommen θαη vielen Dank ζπλαληψληαη κφλν ζην Γπκλάζην, αθνχ εθεί πξνβιέπεηαη νη καζεηέο λα ζπζηήλνπλ έλα πξφζσπν ζε θάπνην άιιν αιιά θαη λα αληηδξνχλ φηαλ ζπζηήλνπλ ή ζπζηήλνληαη. ην Γεκνηηθφ θπξηαξρνχλ, επίζεο, ηα ηξαγνπδάθηα, ιεηηνπξγψληαο σο <<ηειεηνπξγηθφ 148 >> ζηελ έλαξμε θάζε θεθαιαίνπ, θαη νη ζχληνκνη δηάινγνη κε ηε κνξθή εξσηαπφθξηζεο, ich heiße Anna. Wer bist du? γηα ηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ, ζπκβάιινληαο έηζη θαη ζηελ επαθή θαη γλσξηκία ησλ παηδηψλ ηεο ηάμεο. Φπζηθά, δε ιείπνπλ θαη νη αζθήζεηο θιεηζηνχ ηχπνπ, είηε πξφθεηηαη γηα αθνπζηηθή άζθεζε, φπνπ νη καζεηέο πξέπεη κεηαμχ δχν επηινγψλ λα αθνχζνπλ ηε ζσζηή, είηε πξφθεηηαη γηα ζεκαηηθφ ζηαπξφιεμν 149 ή άζθεζε εχξεζεο ηεο νξζήο ζεηξάο ησλ ιέμεσλ 150, φπνπ κεξηκλάηαη θαη ε θαιιηέξγεηα ηεο κεηαγισζζηθήο δηάζηαζεο κέζα απφ παηγληψδεηο αζθήζεηο ζχληαμεο πξνηάζεσλ. ην Γπκλάζην θπξηαξρνχλ νη ζπρλνί θαη ζχληνκνη δηάινγνη, θάηη πνπ ραξαθηεξίδεη νιφθιεξν ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην, θαη πινπνηείηαη ε παξαγσγή πξνθνξηθνχ αιιά θαη γξαπηνχ ιφγνπ κέζα απφ παηρλίδηα ξφισλ, ηειεθσληθέο ζπλνκηιίεο θαη ζχληνκα γξάκκαηα αληίζηνηρα. Γίλεηαη, ινηπφλ, θαλεξφ φηη ζηνλ ηνκέα ηεο παξαγσγήο δελ ππάξρνπλ θνηλέο δξαζηεξηφηεηεο, αθνχ νη απαηηήζεηο ζην Γεκνηηθφ είλαη πην πεξηνξηζκέλεο θαη παξέρεηαη πνιιή βνήζεηα απφ ην δηδαθηηθφ πιηθφ, γεγνλφο πνπ πξνζαξκφδεηαη ζηηο αλάγθεο ησλ καζεηψλ ηεο ειηθίαο απηήο 151. Αληηζέησο, νη καζεηέο ηνπ Γπκλαζίνπ θαινχληαη λα αλαιάβνπλ ηνλ ξφιν ελφο πην δξαζηεξηνπνηεκέλνπ νκηιεηή, κε πην απμεκέλεο επηθνηλσληαθέο ηθαλφηεηεο. πκπεξαζκαηηθά, παξφιν πνπ ζην Γπκλάζην δηεπξχλνληαη νη δξαζηεξηφηεηεο πξνθνξηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ, δε ζπκβαίλεη ην ίδην θαη κε ην ιεμηιφγην, θαζψο νη ιέμεηο είλαη ζηελ πιεηνςεθία ηνπο θνηλέο κεηαμχ ησλ 148. Βι. Α.Π..: ην ίδην: ην ίδην: Βι. Παπαδνπνχινπ (2007: 73).

87 δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ αιιά θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ εηζέξρνληαη λέεο, φπσο willkommen, vielen Dank, tschüss ρξεζηκνπνηνχληαη ζε κηθξφ πνζνζηφ απφ ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην. πγθξίλνληαο ηε δεχηεξε ζεκαηηθή πεξηνρή, Familie, (βι. παξάξηεκα: 31), γίλεηαη ζαθέο φηη ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε θπξηαξρνχλ ηα κέιε πνπ απαξηίδνπλ κηα νηθνγέλεηα δνζκέλα κε απιέο θαη νηθείεο απφ ηελ πξψηε μέλε γιψζζα γηα ηνπο καζεηέο ιέμεηο, Familie, Mutter, Bruder, Schwester, Cousin, Baby, Kind, ελψ ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε επαλαιακβάλεηαη ην ιεμηιφγην απηφ ζε φρη ηφζν κεγάιν πνζνζηφ αιιά πξνζηίζεληαη θαη λέεο θαζψο θαη ζχλζεηεο ιέμεηο: Neffe, Nichte, Zwillinge, Großvater, Großmutter, ζην επάλσ κέξνο ηνπ γξαθήκαηνο. Μάιηζηα, ζπλαληψληαη κφλν ζην Γπκλάζην θη άιιεο ζχλζεηεο ιέμεηο, φπσο Gastfamilie θαη Familienname θαη Familie Alexiou, νη νπνίεο ππαθνχνπλ ζην ζελάξην ηνπ βηβιίνπ. Σα θεηκεληθά είδε θαη νη δξαζηεξηφηεηεο ηεο Πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο είλαη ην ηξαγνχδη ζηελ αξρή ηνπ θεθαιαίνπ ζην νπνίν κπνξνχλ λα ζπκκεηέρνπλ θαη νη καζεηέο, κηα νηθνγελεηαθή θσηνγξαθία πνπ ζπλνδεχεηαη απφ έλα θείκελν θαη παξαπέκπεη ζηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ, δχν αθνπζηηθέο αζθήζεηο, αζθήζεηο θιεηζηνχ ηχπνπ γηα ηελ εμάζθεζε ηνπ ιεμηινγίνπ, κηα έθζεζε θαη ηέινο ην Familien- Bingo, πνπ ζηα πεξηζζφηεξα θεθάιαηα θαζηεξψλεηαη σο <<ηειεηνπξγηθφ>>. ηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε δηαηππψλνληαη δχν δηάινγνη, νη νπνίνη νδεγνχλ ζηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ, κέζα απφ έλα παηρλίδη ξφισλ θαη ηελ πεξηγξαθή ηεο νηθνγελεηαθήο θσηνγξαθίαο ησλ ίδησλ ησλ καζεηψλ αληίζηνηρα. Όζν αθνξά ηνλ γξαπηφ ιφγν, βξηζθφκαζηε ζην δεχηεξν θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ ηνπ Γπκλαζίνπ, θη έηζη δελ ππάξρεη αθφκε ζχληαμε θεηκέλσλ πνπ λα απνηεινχλ επηλφεζε ησλ καζεηψλ αιιά ε ζπκπιήξσζε κηαο αίηεζεο. Πξνθχπηεη, ινηπφλ, ην ζπκπέξαζκα φηη ζηε ζεκαηηθή απηή ελφηεηα εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα απφ ηε κηα βαζκίδα ζηελ άιιε αθ ελφο σο πξνο ην ιεμηιφγην θαη αθ εηέξνπ σο πξνο ηηο δξαζηεξηφηεηεο, θαζψο ζην Γεκνηηθφ θπξηαξρνχλ νη αζθήζεηο ζε επίπεδν κεκνλσκέλσλ ιέμεσλ 152, Übungen auf der Wortebene. Δπηπιένλ, ε παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ κε ηνλ ζρεκαηηζκφ δηαιφγσλ ζην Γεκνηηθφ παίξλεη ηε κνξθή παηρληδηνχ κέζσ αιπζηδσηψλ εξσηήζεσλ απφ ηνλ έλαλ καζεηή ζηνλ άιιν 153, 152. ην ίδην: ην ίδην: 141.

88 Kettenspiel, ελψ ζην Γπκλάζην νη καζεηέο θαινχληαη λα πάξνπλ κέξνο ζε παηρλίδη ξφισλ αιιά θαη λα παξνπζηάζνπλ ηε δηθή ηνπο νηθνγέλεηα. Πξνρσξψληαο ζηε ζεκαηηθή πεξηνρή Hobbys γίλεηαη αληηιεπηφ θαη απφ ην γξάθεκα, (βι. παξάξηεκα: 33), φηη ηφζν ζην Γεκνηηθφ φζν θαη ζην Γπκλάζην δίλεηαη έλα επξχ θάζκα ρφκπη θαη δξαζηεξηνηήησλ, πνπ αληαπνθξίλνληαη ζηα ελδηαθέξνληα ησλ καζεηψλ απηήο ηεο ειηθίαο. Έηζη, νη θνηλέο δξαζηεξηφηεηεο ρσξίο κεγάιεο απνθιίζεηο είλαη: Volleyball, Fußball, Basketball spielen, im Garten arbeiten, schwimmen, klettern, ins Kino gehen, Freunde treffen, Tennis spielen, tanzen, singen, (Sticker) sammeln, Theater spielen/ins Theater gehen, Sport treiben/machen, ελψ ζην Γπκλάζην πξνζηίζεληαη παξφκνηεο: Schlagzeug, Keyboard, Gitarre spielen, Musik hören, rappen, Texte machen, Skateboard fahren, zum Wasserklops gehen, kochen, angeln, Ski fahren, schlafen, lesen, spazieren gehen, Kaffee trinken, ins Konzert gehen, fernsehen, Rad fahren, Aerobic, joggen, Tischtennis spielen, picknicken θαη telefonieren. Χο πξνο ην δεχηεξν ζθέινο, παξαηεξείηαη φηη θαη ζηηο δχν εθπαηδεπηηθέο βαζκίδεο εκθαλίδεηαη κεγάιε πνηθηιία θεηκεληθψλ εηδψλ θαη δξαζηεξηνηήησλ, θαζψο ε ζπγθεθξηκέλε ζεκαηηθή ελφηεηα ηνπ Γεκνηηθνχ βξίζθεηαη ζην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην ηεο έθηεο, πιεζηάδνληαο φιν θαη πεξηζζφηεξν ζηα δεδνκέλα ηνπ Γπκλαζίνπ. Έηζη, εθεί πέξα απφ ην ηξαγνχδη ζπλαληψληαη ηξία θείκελα, φπνπ ην πξψην νδεγεί πξνθνξηθά ζε αιπζηδσηέο εξσηήζεηο γηα ηα αγαπεκέλα ρφκπη ησλ καζεηψλ πνπ κπνξεί λα εμειηρζεί ζηε δηεμαγσγή <<δεκνζθφπεζεο 154 >> ζηελ ηάμε θαη ηα άιια δχν είλαη ελεκεξσηηθνχ ραξαθηήξα. Δπηπιένλ, πινπνηείηαη ε δεκηνπξγία θφκηθ απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο καζεηέο ελεξγνπνηψληαο ηε θαληαζία ηνπο κε ηε βνήζεηα γισζζηθψλ κέζσλ, αιιά θαη αζθείηαη ε πξνθνξά ηνπο κέζσ ηεο επαλάιεςεο ησλ ρφκπη πνπ αθνχλ. Σέινο, δηαηππψλνληαη δχν αθφκε αθνπζηηθέο αζθήζεηο πνπ απαηηνχλ ηελ επηιεθηηθή θαηαλφεζε ησλ καζεηψλ βάζεη ηνπ θεηκέλνπ, ε παξαγσγή γξαπηνχ ιφγνπ πνπ επηθεληξψλεηαη ζηηο αγαπεκέλεο αζρνιίεο ησλ καζεηψλ ζηνλ ειεχζεξφ ηνπο ρξφλν, ην παηρλίδη ξφισλ θαη ην γξάκκα πξνο ηελ εθεκεξίδα κε πξνηάζεηο ησλ καζεηψλ γηα ρφκπη. Δάλ εμαηξέζνπκε ηελ θαηαλφεζε γξαπηνχ ιφγνπ κε ηηο αγαπεκέλεο ζπλήζεηεο ησλ λέσλ ηεο Γεξκαλίαο, φπνπ απαηηείηαη ε εχξεζε ηνπ γεληθνχ λνήκαηνο, ε θαηαλφεζε ζπγθεθξηκέλσλ πιεξνθνξηψλ θαη ε ιεπηνκεξήο θαηαλφεζε, θαη ηε δξαζηεξηφηεηα ηεο δηακεζνιάβεζεο, δε ζεκεηψλεηαη ζπεηξνεηδήο 154. Βι. Α.Π.. γηα ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε: 111.

89 δηάηαμε ηεο χιεο απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, παξφιν πνπ ππάξρεη ε πξνζζήθε λένπ ιεμηινγίνπ, φπσο δηαπηζηψζεθε παξαπάλσ. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί θαη ζην Γπκλάζην επαλαιακβάλνληαη νη ίδηεο δξαζηεξηφηεηεο, αθνχ θη εδψ έρνπκε δηαιφγνπο, άξζξα ησλ νπνίσλ ε θαηαλφεζε ειέγρεηαη κέζσ ελφο ζεκαηηθνχ ζηαπξφιεμνπ, έλα ηξαγνχδη κε ρφκπη θαη δηεμαγσγή <<δεκνζθφπεζεο>> κε ηα δεκνθηιέζηεξα ρφκπη ησλ καζεηψλ ηεο ηάμεο. Μάιηζηα, ζην Γεκνηηθφ ππάξρεη θαη ε παξαγσγή γξαπηνχ ιφγνπ απφ ηνπο καζεηέο, ε νπνία απνπζηάδεη απφ ην Γπκλάζην. Αμηνζεκείσην είλαη, ηέινο, ην γεγνλφο φηη ζην Γπκλάζην νη καζεηέο σζνχληαη ζηε ζχγθξηζε κεηαμχ ηνπ γεξκαληθνχ θαη ειιεληθνχ πνιηηηζκνχ σο πξνο ηα ρφκπη ησλ δχν ιαψλ κε ηε ζπδήηεζή ηνπο κεο ζηελ ηάμε. Χζηφζν, εξεζίζκαηα γη απηφ δίλνληαη θαη ζην Γεκνηηθφ κε ηελ παξνπζία ησλ δχν ελεκεξσηηθψλ άξζξσλ γηα ην πψο κπνξεί θάπνηνο λα πεξάζεη ηηο δηαθνπέο ηνπ ζηε Γεξκαλία, θάηη πνπ πξνβάιιεη ηνλ ηξφπν δσήο θαη ςπραγσγίαο ηνπ γεξκαληθνχ πνιηηηζκνχ. Μία παξφκνηα θαηαλνκή κε ην Γεκνηηθφ σο πξνο ηε ζεκαηηθή πεξηνρή Schule παξαηεξείηαη θαη ζην Γπκλάζην, φπνπ ζην πέκπην θεθάιαην ηνπ δηδαθηηθνχ εγρεηξηδίνπ δίλεηαη έκθαζε ζηα ζρνιηθά αληηθείκελα θαη καζήκαηα, ελψ ζην έθην θεθάιαην ζηηο ζρνιηθέο αίζνπζεο. πγθξίλνληαο ηα γξαθήκαηα, (βι. παξάξηεκα: 41, 42), κε ην ιεμηιφγην κεηαμχ ησλ δχν εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ γηα ην ζέκα απηφ κπνξνχκε λα πνχκε φηη ζεκεηψλεηαη κηα κε γξακκηθή δηάηαμε ηεο χιεο, θαζψο ρξεζηκνπνηνχληαη πεξίπνπ ζηνλ ίδην βαζκφ νη ιέμεηο ηνπ Γεκνηηθνχ θαη πξνζηίζεληαη ζρνιηθά αληηθείκελα, φπσο Textmarker, Buntstift, Adressbuch, Notizbuch, ηα νλφκαηα ησλ θαζεγεηψλ ησλ καζεκάησλ: Deutschlehrer, Mathelehrer, Chemielehrer, Direktor θαη ιέμεηο πνπ εληάζζνληαη ζηε ζρνιηθή δσή: Austauschschülerin, Schultag, Pause, Schulschluss, ζην επάλσ κέξνο ηνπ γξαθήκαηνο. Ζ πξνζζήθε θη άιισλ καζεκάησλ, Keramik, Chor, Philosophie, Orchester, Italienisch, Spanisch, Leichtathletik, Schach, Rudern, ζπκβάιιεη ζηελ εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο, θαζψο νη καζεηέο έρνπλ έξζεη ζε επαθή απφ ην Γεκνηηθφ κε ηα θπξηφηεξα απφ απηά, (βι. παξάξηεκα: 42). Καη σο πξνο ηηο δξαζηεξηφηεηεο ππάξρεη απμεκέλνο βαζκφο δπζθνιίαο ζην Γπκλάζην, θαζφηη δίλεηαη έκθαζε ζηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ κέζα απφ νκαδηθά παηρλίδηα θαη κε ην λα επηιέγνπλ νη καζεηέο ηηο αγαπεκέλεο ηνπο νκαδηθέο δξαζηεξηφηεηεο κε βάζε ην πξφγξακκα ηνπ γεξκαληθνχ ζρνιείνπ, ζηελ θαηαλφεζε γξαπηνχ θαη αθνπζηηθνχ ιφγνπ, κε ηελ επηιεθηηθή αιιά θαη ιεπηνκεξή θαηαλφεζε θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο, ζηελ αλαδήηεζε ησλ ζρνιηθψλ καζεκάησλ πνπ κνηάδνπλ

90 κε ηα ειιεληθά, γεγνλφο πνπ δείρλεη φηη ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην δελ πεξηνξίδεηαη ζηελ απιή παξάζεζή ηνπο, ζηε δηακεζνιάβεζε, ζηε ζχγθξηζε ηνπ ειιεληθνχ θαη γεξκαληθνχ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο, ζηελ έλσζε ησλ ζπλζεηηθψλ γηα ηνλ ζρεκαηηζκφ ησλ ζρνιηθψλ ρψξσλ, κε ζηφρν ηε ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ ζε δχν παηρλίδηα ξφισλ πνπ ιακβάλνπλ ππφςε νιφθιεξε ηε ζρνιηθή θαζεκεξηλφηεηά ηνπο. Όζν αθνξά ηε ζχγθξηζε κεηαμχ ησλ δχν βαζκίδσλ, (βι. παξάξηεκα: 48), γηα ην ζέκα Essen, φπνπ ηα θαγεηά θαη ηα πνηά ρξεζηκνπνηνχληαη ζε πνιχ κεγαιχηεξν πνζνζηφ ζην Γεκνηηθφ (81,5%) απ φηη ζην Γπκλάζην (18,5%), δε δηαπηζηψλεηαη ζπεηξνεηδήο δηάηαμε ηεο χιεο νχηε σο πξνο ην ιεμηιφγην νχηε σο πξνο ηηο αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηεο. Απηφ ζπκβαίλεη δηφηη δελ πξνζηίζεηαη ηθαλνπνηεηηθφο αξηζκφο ιεμηινγίνπ ζην Γπκλάζην, κε εμαίξεζε ηα νπζηαζηηθά Hunger θαη Durst, ηα γεχκαηα ηεο εκέξαο θαη ηηο δηαηξνθηθέο ζπλήζεηεο, ιέμεηο πνπ ζπλδένληαη ζε έλα θείκελν, δχν ξήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ην ζέκα, schmecken, einkaufen, ηελ επρή guten Appetit θαη ηνπο ραξαθηεξηζκνχο ησλ γεχζεσλ ησλ θαγεηψλ, νη νπνίνη δε ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ή γξαπηνχ ιφγνπ. Χο πξνο ηα θεηκεληθά είδε θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο, ζην Γπκλάζην θπξηαξρεί ε παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ, κε ζπδήηεζε ζηελ ηάμε γηα ηηο αγαπεκέλεο ζπεζηαιηηέ ησλ καζεηψλ θαη δχν παηρλίδηα ξφισλ, ησλ νπνίσλ ε δηεμαγσγή πξνεηνηκάδεηαη κέζα απφ ηνπο δηαιφγνπο αιιά θαη κε γισζζηθά κέζα. Αιιά θαη νη ππφινηπεο δξαζηεξηφηεηεο δελ παξνπζηάδνπλ θάπνηνλ απμεκέλν βαζκφ δπζθνιίαο ζε ζρέζε κε ην Γεκνηηθφ, θαζψο εκθαλίδεηαη ε ζπληαγή ελφο γιπθνχ, ε θαηαλφεζε αθνπζηηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ, πνπ ειέγρεηαη κέζα απφ αζθήζεηο αλαδεηψληαο ζπγθεθξηκέλεο πιεξνθνξίεο, θαη δχν αζθήζεηο πνπ ζηνρεχνπλ ζην ζρεκαηηζκφ δηαιφγνπ θαηφπηλ ηεο έλσζεο ησλ απνζπαζκάησλ ηνπ θαη ζηελ αληηζηνίρηζε θσηνγξαθηψλ κε ηξφθηκα. Δπίζεο, απνπζηάδεη θάπνηα δξαζηεξηφηεηα δηακεζνιάβεζεο, ζε αληίζεζε κε ην Γεκνηηθφ, θαη ε παξαγσγή γξαπηνχ ιφγνπ, θάηη πνπ ζα ελίζρπε ηε ζπλέρεηα, αθνχ ζηελ έθηε ηάμε ππήξμε ε δεκηνπξγία θφκηθ απφ ηνπο καζεηέο. Μειεηψληαο ην γξάθεκα ηεο ζχγθξηζεο αλάκεζα ζηηο δχν εθπαηδεπηηθέο βαζκίδεο, (βι. παξάξηεκα: 50), γίλεηαη ακέζσο αληηιεπηή ε δηαθνξά ηφζν σο πξνο ην ιεμηιφγην φζν θαη σο πξνο ην πεξηερφκελν ηεο ζεκαηηθήο ελφηεηαο Ferien. Έηζη, ζην Γεκνηηθφ ε ιέμε Ferien ρξεζηκνπνηείηαη ζε πνζνζηφ 66,6% θαη θαηά η άιια ρξεζηκνπνηνχληαη ηξεηο ηππνπνηεκέλεο εθθξάζεηο, νη νπνίεο πεξηιακβάλνληαη ζην ηξαγνχδη die Schule ist aus, ην νπνίν είλαη ην κνλαδηθφ θεηκεληθφ είδνο ζην θεθάιαην απηφ. Γίλεηαη, ινηπφλ, βαξχηεηα ζηε δπλαηφηεηα ησλ καζεηψλ λα θάλνπλ

91 φ,ηη ζέινπλ ηψξα ην θαινθαίξη θαη ην ζέκα θιείλεη απνραηξεηψληαο ηνπο καζεηέο θαη αλαλεψλνληαο ην ξαληεβνχ γηα ηελ επφκελε ρξνληά κε ηελ έθθξαζε schöne Ferien, wir sehen uns bald wieder!. Οη δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζπλαληψληαη είλαη δηαηππσκέλεο ζηα ειιεληθά θαη νη καζεηέο θαινχληαη ζε νκαδηθά παηρλίδηα. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ην ιεμηιφγην ηεο Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο δελ πεξηνξίδεηαη ζην ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ παηρληδηνχ, ην νπνίν θπζηθά ηαηξηάδεη ζηνπο καζεηέο ηνπ Γεκνηηθνχ, αιιά πεξηέρεη θαη ηαμηδησηηθνχο πξννξηζκνχο, nach Paros fahren, nach Spanien fahren, κεηαθνξηθά κέζα, ηα νπνία είλαη γλσζηά ζηνπο καζεηέο απφ ην φγδνν θεθάιαην ηεο έθηεο Γεκνηηθνχ, mit dem Flugzeug fliegen, zu Fuß gehen, mit dem Auto, Schiff, Zug fahren, ιέμεηο-θιεηδηά γηα ηνλ ζρεδηαζκφ ησλ θαινθαηξηλψλ δηαθνπψλ, Reisebüro, Urlaubspläne, Ausflug, θαη αμεζνπάξ πνπ είλαη απαξαίηεηα θαηά ηηο θαινθαηξηλέο δηαθνπέο, φπσο Sonnenbrille, Sonnencreme, Buch, Bikini. Ζ απφηνκε δηαθνξνπνίεζε απφ ηε κηα βαζκίδα ζηελ άιιε ζεκεηψλεηαη θαη σο ηηο δξαζηεξηφηεηεο, θαζψο ζην Γπκλάζην νη καζεηέο πξνζθαινχλ θάπνηνλ αιιά θαη αληαπνθξίλνληαη ζε κηα πξφζθιεζε, ελεκεξψλνληαη γηα ην πξφγξακκα κηαο αεξνπνξηθήο εηαηξίαο, δίλνπλ πιεξνθνξίεο ζε θάπνηνλ γηα ην πψο κπνξεί λα πάεη θάπνπ, θαηαλννχλ πιεξνθνξηαθφ πιηθφ γηα ηνπξηζηηθά κέξε θαη ελεκεξψλνπλ θάπνηνλ γξαπηψο γηα ην ηη ρξεηάδεηαη θαηά ηελ επίζθεςή ηνπ ζηελ Διιάδα. πλνιηθά γηα ην πεδίν απηφ, πξνθχπηεη ην ζπκπέξαζκα φηη κφλν ζηα ζέκαηα Familie θαη Schule εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα. ηηο ππφινηπεο πεξηπηψζεηο είηε επεθηείλεηαη κφλν ην ιεμηιφγην, ζην ζέκα Hobbys, θαη κφλν νη δξαζηεξηφηεηεο, ζην ζέκα Hallo, είηε δελ επηηπγράλεηαη θάπνηα δηεχξπλζε, ζην ζέκα Essen. Σέινο, ζηελ ελφηεηα Ferien δελ ππάξρεη ζπζρέηηζε νχηε σο πξνο ην ιεμηιφγην νχηε σο πξνο ηα θεηκεληθά είδε θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο. Έπεηηα, ελδηαθέξνλ έρεη λα θαηαγξαθνχλ ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο έξεπλαο θαη γηα ηα ηξία πεδία. Σν γεγνλφο απηφ ζα νδεγήζεη ζε θάπνηεο ιχζεηο ηφζν γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα φζν θαη ζηε γεληθφηεξε βειηίσζε ηνπ καζήκαηνο ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο αιιά θαη ηεο μελφγισζζεο εθπαίδεπζεο ζην ειιεληθφ δεκφζην ζρνιείν.

92 4.7 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΑΠΟ ΣΖΝ ΔΡΔΤΝΑ ΓΗΑ ΣΖ ΤΝΔΥΔΗΑ ΑΠΟ ΣΟ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΣΟ ΓΤΜΝΑΗΟ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! 1 ΣΟ ΜΑΘΖΜΑ ΣΖ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΓΛΩΑ ΣΟ ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΓΖΜΟΗΟ ΥΟΛΔΗΟ Ζ έξεπλα γηα ην θαηά πφζν εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα Luftballons θαη Deutsch-ein Hit! 1 σο πξνο ηηο ζεκαηηθέο πεξηνρέο, ηηο γισζζηθέο πξάμεηο, κε ηα αληίζηνηρα γισζζηθά κέζα, θαη ην ιεμηιφγην, κε ηηο αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηεο, απέδεημε φηη ζε κεγάιν βαζκφ δελ επηηπγράλεηαη ε νκαιή κεηάβαζε απφ ηε κία εθπαηδεπηηθή βαζκίδα ζηελ άιιε. Σν απνηέιεζκα απηφ επηβεβαηψλεη ηελ ππφζεζε ηεο έξεπλαο πνπ δηαηππψζεθε ζηελ αξρή ηεο. ηε ζπγθεθξηκέλε δηαπίζησζε απνηεινχλ εμαίξεζε ιίγεο, ζε ζρέζε κε ην ζχλνιν, ησλ θαηεγνξηψλ θαη ησλ επηκέξνπο γισζζηθψλ πξάμεσλ θαη κέξνο ηνπ ιεμηινγίνπ ησλ θνηλψλ ζεκαηηθψλ ελνηήησλ. Χζηφζν, απφ ηελ πέκπηε ζηελ έθηε Γεκνηηθνχ πξνέθπςε φηη ππάξρεη νκαιή κεηάβαζε θαη σο πξνο ηα ηξία πεδία. ηελ αθεηεξία ηεο δηαδηθαζίαο ηεο ζχγθξηζεο θαη γηα ηα ηξία πεδία, ζηε ζειίδα 47, είρε ηνληζηεί φηη βαζηθή πξνυπφζεζε γηα λα εμαζθαιηζηεί ε ζπλέρεηα απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην είλαη αθ ελφο λα επαλαιακβάλνληαη ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ηα ζέκαηα, νη (επηκέξνπο) θαηεγνξίεο γισζζηθψλ πξάμεσλ, κε ηα ζπλαθφινπζα κέζα, θαη ην ιεμηιφγην, κε ηηο αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηεο, θαη αθ εηέξνπ λα δηεπξχλνληαη θαη λα εκπινπηίδνληαη κε ηελ πξνζζήθε λέσλ. Ζ πξνυπφζεζε απηή ηζρχεη θαη γηα ηελ νκαιή κεηάβαζε κεηαμχ ησλ δχν ηάμεσλ ηνπ. Με βάζε ηελ πξνυπφζεζε απηή, ζρεηηθά κε ην πξψην πεδίν δηαπηζηψλεηαη φηη νη ζεκαηηθέο πεξηνρέο ηεο εθάζηνηε εθπαηδεπηηθήο βαζκίδαο ζηξέθνληαη ζηα ελδηαθέξνληα, ηηο αλάγθεο θαη ηε λνεηηθή θαη ζπλαηζζεκαηηθή αλάπηπμε ησλ καζεηψλ ηνπ Γεκνηηθνχ θαη ηνπ Γπκλαζίνπ, αθνινπζψληαο ηε ζηνρνζεζία θαη ηηο αξρέο ησλ δχν Α.Π.. Χο πξνο ηελ θαηαλνκή ησλ ζεκάησλ ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα, αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλφο φηη ζηα πξψηα θεθάιαηα ησλ βαζκίδσλ ζπλαληψληαη ζεκαηηθέο ελφηεηεο ζρεηηθέο κε ην άκεζν θαη νηθείν πεξηβάιινλ ησλ καζεηψλ, νη νπνίεο επεθηείλνληαη ζηαδηαθά ζηνλ εμσηεξηθφ ηνπο θφζκν. Όκσο, φπσο πξνθχπηεη θαη απφ ην ζπγθξηηηθφ πίλαθα ηεο ζειίδαο 41, νη ζεκαηηθέο ελφηεηεο ηεο Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο έρνπλ πξνεγεζεί ζηελ Πξσηνβάζκηα, ρσξίο λα πξνζηίζεληαη λέεο. Δπίζεο, κεγάινο αξηζκφο ζεκάησλ ζπλαληάηαη κφλν ζην

93 Γεκνηηθφ. Έηζη, ζα κπνξνχζε λα πξνθχςεη ην ζπκπέξαζκα φηη επαλαιακβάλνληαη νη ζεκαηηθέο πεξηνρέο αλάκεζα ζηελ Πξσηνβάζκηα θαη Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ρσξίο λα πξνζηίζεληαη λέεο, γεγνλφο πνπ ζα ζήκαηλε φηη δελ απμάλνληαη θαη νη απαηηήζεηο ηφζν ζηνλ ηνκέα ηεο θαηαλφεζεο φζν θαη ζηνλ ηνκέα ηεο παξαγσγήο. Χζηφζν, ζεσξήζεθε αλαγθαίν λα εξεπλεζεί θαηά πφζν επαλαιακβάλνληαη θαη δηεπξχλνληαη νη γισζζηθέο πξάμεηο, κε ηα αληίζηνηρα γισζζηθά κέζα, αιιά θαη ην ιεμηιφγην, κε ηηο αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηεο ζηηο θνηλέο ζεκαηηθέο πεξηνρέο ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ ηνπ Γεκνηηθνχ θαη ηνπ Γπκλαζίνπ, έηζη ψζηε λα πξνθχςεη ην ζπκπέξαζκα γηα ην αλ εμαζθαιίδεηαη κηα ζπεηξνεηδήο νξγάλσζε ηεο χιεο αλάκεζα ζηηο δχν εθπαηδεπηηθέο βαζκίδεο. Απφ ηε ζχγθξηζε γηα ην δεχηεξν πεδίν πξνθχπηεη ην ζπκπέξαζκα φηη δελ επηηπγράλεηαη ε ζπλέρεηα απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, θαζψο νη ιίγεο πεξηπηψζεηο πνπ επεθηείλνληαη είηε νη (επηκέξνπο) θαηεγνξίεο γισζζηθψλ πξάμεσλ είηε ηα αληίζηνηρα κέζα δελ επαξθνχλ, έηζη ψζηε απηή λα εμαζθαιηζηεί. Έηζη, απφ ηηο πέληε θνηλέο θαηεγνξίεο κεηαμχ ησλ δχν βαζκίδσλ ζηηο ηξεηο, Informationsaustausch, Handlungsregulierung θαη Bewertung/Kommentar εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Καηά η άιια ζηηο θαηεγνξίεο soziale Konventionen θαη Gefühlsausdruck δε ζεκεηψλεηαη κε γξακκηθή δηάηαμε ηεο χιεο, αθνχ δελ ππάξρεη ε απαηηνχκελε επέθηαζε σο πξνο ηηο επηκέξνπο γισζζηθέο ηνπο πξάμεηο. Ζ κφλε πξνζζήθε ζην Γπκλάζην είλαη ε θαηεγνξία Redeorganisation und Verständnissicherung. Όζν αθνξά ηα γισζζηθά κέζα πνπ πξαγκαηψλνπλ ηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο, κφλν ζε δχν, Informationsaustausch θαη Handlungsregulierung, δηεπξχλνληαη απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην. ηελ θαηεγνξία soziale Konventionen δε ζεκεηψλεηαη θάπνηα δηεχξπλζε πνπ λα εμαζθαιίδεη ηε ζπλέρεηα απφ ηε κηα εθπαηδεπηηθή βαζκίδα ζηελ άιιε, κε εμαίξεζε ηα κέζα ηεο κηαο επηκέξνπο γισζζηθήο πξάμεο, jemanden vorstellen: Name, Herkunft und Beruf erfragen und nennen & reagieren, wenn sich jemand vorstellt oder vorgestellt wird, πνπ πξνζηίζεηαη ζην Γπκλάζην. Σν ίδην ηζρχεη θαη κε ηελ θαηεγνξία Gefühlsausdruck, θαζψο κφλν ζηηο επηκέξνπο γισζζηθέο πξάμεηο über Reisen und Essen θαη über Sommerferien Gefühle/Gefallen, Missfallen ausdrücken ππάξρεη επέθηαζε σο πξνο ηα γισζζηθά κέζα. ηελ θαηεγνξία Bewertung/Kommentar, δε ζεκεηψλεηαη αχμεζε ηνπ βαζκνχ δπζθνιίαο σο πξνο απηά, παξά ηελ πξνζζήθε λέαο επηκέξνπο γισζζηθήο πξάμεο ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, Frage nach evaluativer Einstellungen, Werthaltungen:

94 Interesse/Vorliebe fragen. Σέινο, αλ θαη ε ηειεπηαία θαηεγνξία, Redeorganisation und Verständnissicherung, απνπζηάδεη απφ ηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε δελ παξνπζηάδεη θάπνηνλ ηδηαίηεξν βαζκφ δπζθνιίαο σο πξνο ηα κέζα ηεο. Όζν αθνξά ζην ιεμηιφγην θαη ζηηο δξαζηεξηφηεηεο, ησλ νπνίσλ ε παξνπζίαζε γηα ηελ θάζε βαζκίδα είλαη αλαγθαία ψζηε λα αθνινπζήζεη ε ζχγθξηζε αλάκεζά ηνπο, θαη πάιη δελ εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα απφ ην Γεκνηηθφ ζην Γπκλάζην, θαζψο απηφ ζπκβαίλεη κφλν γηα ηα ζέκαηα Familie θαη Schule, φπνπ πξνζηίζεληαη θαη ζχλζεηεο ιέμεηο ζην επάλσ κέξνο ησλ αληίζηνηρσλ γξαθεκάησλ. ηηο ππφινηπεο πεξηπηψζεηο είηε επεθηείλεηαη κφλν ην ιεμηιφγην, ζην ζέκα Hobbys, θαη κφλν νη δξαζηεξηφηεηεο, ζην ζέκα Hallo, είηε δελ επηηπγράλεηαη θάπνηα δηεχξπλζε, ζην ζέκα Essen. ηελ ηειεπηαία ελφηεηα Ferien δελ ππάξρεη ζπζρέηηζε αλάκεζα ζηηο δχν βαζκίδεο, θαζψο ζην Γπκλάζην εκθαλίδεηαη κεγάινο φγθνο ιεμηινγίνπ, θεηκεληθψλ εηδψλ θαη δξαζηεξηνηήησλ. Δπίζεο, θαη ν βαζκφο δπζθνιίαο ηνπο ζην Γεκνηηθφ είλαη ειάρηζηνο ζε ζρέζε κε απηφλ ζην Γπκλάζην, νπφηε θαίλεηαη φηη ην ζέκα απηφ παξνπζηάδεηαη αλεμάξηεηα ζηελ θάζε βαζκίδα. Πάλησο, ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο ηα γισζζηθά κέζα θαη ην ιεμηιφγην ηνπ Γπκλαζίνπ πξνεηνηκάδνληαη ήδε απφ ηελ πξνεγνχκελε βαζκίδα, θαζψο ζπλαληψληαη εθεί, έζησ θαη ζε κηθξφ βαζκφ. Δληχπσζε δεκηνπξγεί, αθφκε, ην γεγνλφο φηη ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε ππάξρεη κηα δξαζηεξηφηεηα δηακεζνιάβεζεο, θάηη πνπ δελ πξνβιέπεηαη απφ ην Α.Π.. ηνπ Γεκνηηθνχ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ζην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην ηνπ Γπκλαζίνπ ζπλαληάηαη κφλν ζε δχν ζεκεία. Σν ζηνηρείν απηφ απνηειεί έλα θαθφ παξάδεηγκα αζπλέρεηαο κεηαμχ ησλ δχν βαζκίδσλ. Με αθνξκή ηε δξαζηεξηφηεηα ηεο δηακεζνιάβεζεο γίλεηαη ζαθέο φηη θαη ζηα πεδία γισζζηθέο πξάμεηο θαη ιεμηιφγην εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα ζε ιίγεο θαη κεκνλσκέλεο πεξηπηψζεηο, νη νπνίεο κπνξεί λα είλαη θαη ηπραίεο. Απηφ ζεκαίλεη φηη δε ιεηηνπξγνχλ ζην κεγαιχηεξν πνζνζηφ επηηπρψο ε αξρή ηεο νηθνλνκίαο ζηε κάζεζε. Κάπνηα παξαδείγκαηα πνπ απνηεινχλ εμαίξεζε είλαη σο πξνο ην ιεμηιφγην γηα ην ζέκα Familie ν ζπζρεηηζκφο ησλ ιέμεσλ ηνπ Γεκνηηθνχ κε ηε κεηξηθή θαη ηελ πξψηε μέλε γιψζζα ησλ καζεηψλ, φπσο π.ρ. Familie, Mutter, Bruder, Schwester, Cousin, Baby, Kind, ελψ ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ην ιεμηιφγην απηφ επαλαιακβάλεηαη θαη παξάιιεια πξνζηίζεληαη λέεο θαη ζχλζεηεο ιέμεηο, φπσο π.ρ. Neffe, Nichte, Zwillinge, Großvater, Großmutter. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη κε ην ζέκα Hobbys, φπνπ θαη εδψ ζην Γεκνηηθφ ε ρξήζε ησλ ρφκπη schwimmen θαη Musik hören παξνπζηάδεη αθνπζηηθέο θαη γξαθηθέο νκνηφηεηεο κε ηελ αγγιηθή

95 γιψζζα. Χο πξνο ηηο δξαζηεξηφηεηεο, ζην ζέκα ηνπ Γπκλαζίνπ Schule ζπλαληάηαη ε εξψηεζε πνηα καζήκαηα ζνπ είλαη γλσζηά απφ ηα ειιεληθά;, φπνπ γίλεηαη ζχλδεζε γξαθηθψλ θαη αθνπζηηθψλ νκνηνηήησλ ησλ καζεκάησλ κεηαμχ ησλ δχν γισζζψλ. πλεπψο, απνξξέεη ην ζπκπέξαζκα φηη φζν αθνξά ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα δελ πινπνηήζεθε ε αλάπηπμε ελφο εληαίνπ ζθεπηηθνχ γηα ηε δηδαζθαιία ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζην ειιεληθφ δεκφζην ζρνιείν γηα ηα ηξία πεδία πνπ εξεπλήζεθαλ, αθφκε θη αλ ηέζεθε ν ζθνπφο απηφο, έζησ θαη ζην επίπεδν ησλ Α.Π.., φπσο ζεκεηψζεθε ζηε ζειίδα 27 ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Απηφ ζπκβαίλεη θαζψο ζε πνιχ ιίγα ζεκεία έγηλε ε ρξήζε δηδαθηηθψλ θαη καζεζηαθψλ πξαθηηθψλ πνπ λα είλαη νηθνλνκηθέο, φπσο ε αλαδήηεζε αθνπζηηθψλ θαη γξαθηθψλ νκνηνηήησλ ζε ζρέζε κε ηελ πξψηε μέλε γιψζζα ησλ καζεηψλ, ηα αγγιηθά, θαη ν παξαιιειηζκφο κεηαμχ ησλ γισζζηθψλ ζπζηεκάησλ ηεο Γεξκαληθήο θαη ηεο κεηξηθήο ηνπο γιψζζαο σο πξνο ην ιεμηιφγην. Παξφιν απηά ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη ην γεγνλφο φηη ην δηδαθηηθφ εγρεηξίδην ηνπ Γεκνηηθνχ είλαη κεηαγελέζηεξν απφ απηφ ηνπ Γπκλαζίνπ, θαζψο ε εηζαγσγή ηεο δεχηεξεο μέλεο γιψζζαο ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε έπεηαη ρξνληθά απφ ηελ εηζαγσγή ηεο ζηε Γεπηεξνβάζκηα. ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα ηνληζηεί ε αλαγθαηφηεηα ηεο αλάπηπμεο ελφο εληαίνπ γισζζηθνχ ζθεπηηθνχ, πνπ ζα απνηππψλεηαη θαη ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα. ηελ πεξίπησζε ηεο δηδαζθαιίαο ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο, ε νπνία ζπλήζσο δελ είλαη ε πξψηε μέλε γιψζζα ησλ καζεηψλ, έρνπλ ήδε απνθηεζεί γλψζεηο, δεμηφηεηεο θαη ζηξαηεγηθέο κάζεζεο απφ ηελ εθκάζεζε ηεο κεηξηθήο θαη ηεο πξψηεο μέλεο γιψζζαο. Έηζη, ζην πιαίζην ηεο Γηδαθηηθήο ηεο Πνιπγισζζίαο απαηηείηαη αθ ελφο ε απνθπγή ηεο άθξηηεο νκνγελνπνίεζεο ησλ ζηφρσλ θαη ηεο δηδαθηηθήο κεζνδνινγίαο θαη αθ εηέξνπ ε δηαθνξνπνίεζή ηνπο αλάινγα κε ηελ ειηθία θαη ην γισζζηθφ θαη λνεηηθφ επίπεδν ησλ καζεηψλ. Ζ δηαθνξνπνίεζε απηή ζα νδεγήζεη ζηνλ εγγξακκαηηζκφ, δειαδή ζηελ αλάπηπμε δεμηνηήησλ θαη ηθαλνηήησλ πνπ ζα εμαζθαιίζεη ηνπο καζεηέο πξφζβαζε ζηε δηα βίνπ κάζεζε θαη εμέιημε. Αμηνζεκείσην είλαη, ηέινο, φπσο ηνλίζηεθε παξαπάλσ, φηη ζηα Α.Π.. ην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζην Γεκνηηθφ δελ αληηκεησπίδεηαη σο κηα απιή πξνζζήθε δχν ρξφλσλ δηδαζθαιίαο, ζην αληίζηνηρν γπκλαζηαθφ κάζεκα. Σν ζηνηρείν απηφ απνηειεί ην ζεκαληηθφηεξν βήκα γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο κεηαμχ ησλ δχν βαζκίδσλ δίλνληαο ηε δπλαηφηεηα εθαξκνγήο ηεο θαη σο πξνο ηε ζπγγξαθή ησλ δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ. Καη σο πξνο απηά, φκσο, δεηνχκελν ηεο ζχγρξνλεο

96 εθπαηδεπηηθήο πνιηηηθήο είλαη ε δεκηνπξγία απφ θνηλνχ κηαο επηθνηλσληαθήο δξαζηεξηφηεηαο, ζχκθσλα κε ηε Γηδαθηηθή ηεο Μεηαθνξάο, ζηελ νπνία νη γλψζεηο, νη εκπεηξίεο ηνπ αηφκνπ, νη δεμηφηεηεο θαη νη ζηξαηεγηθέο κεηαμχ ησλ γισζζψλ ζα βξίζθνληαη ζε κηα ζρέζε αιιειεπίδξαζεο θαη νη δηαδηθαζίεο κάζεζεο ζην Γπκλάζην δε ζα πξαγκαηνπνηνχληαη απφ κεδεληθή αθεηεξία. Σν γεγνλφο απηφ ζα εμππεξεηείηαη κέζσ ηεο θαιιηέξγεηαο ζπλαηζζεκαηηθψλ ζηφρσλ αιιά θαη δηδαθηηθψλ θαη καζεζηαθψλ πξαθηηθψλ πνπ λα εμνηθνλνκνχλ ρξφλν, φπσο ε δηεχξπλζε ηεο ηππνινγίαο αζθήζεσλ θαη ησλ καζεζηαθψλ ηξφπσλ πνπ είλαη γλσζηνί ήδε απφ ην κάζεκα ηεο πξψηεο μέλεο γιψζζαο αιιά θαη ηεο κεηξηθήο. Γίλεηαη, ινηπφλ, θαλεξφ φηη ε εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο ηφζν απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ζην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο φζν θαη θαη επέθηαζε κεηαμχ ησλ γισζζψλ επεξεάδεη ηε δηακφξθσζε ησλ ζηφρσλ, ησλ πεξηερνκέλσλ, ηεο δηδαθηηθήο κεζνδνινγίαο θαη ηεο αμηνιφγεζήο ηνπο. Παξάιιεια, ε δηα βίνπ αλάπηπμε ελφο γισζζηθνχ ξεπεξηνξίνπ παίδεη θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηελ πνηφηεηα νιφθιεξεο ηεο μελφγισζζεο εθπαίδεπζεο ζην ειιεληθφ εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα. Με ηνλ ηξφπν απηφ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ε εθκάζεζε ησλ μέλσλ γισζζψλ λα απνηειεί παξάγνληα δηαζθάιηζεο ηεο εζσηεξηθήο ζπλνρήο θαη εληαίαο αλάπηπμήο ηνπ Βι. Παηδαγσγηθφ Ηλζηηηνχην, Γεληθφ κέξνο: 5.

97 5. ΔΠΗΛΟΓΟ Με ηελ πξφζθαηε εηζαγσγή ηεο δεχηεξεο μέλεο γιψζζαο ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε πξνθχπηνπλ λέεο πξννπηηθέο, φπσο ε δπλαηφηεηα δηεξεχλεζεο θαη βειηίσζεο ηεο μελφγισζζεο εθπαίδεπζεο ζηελ Διιάδα. ηελ παξνχζα εξγαζία ζηφρνο ήηαλ λα εξεπλεζεί θαηά πφζν εμαζθαιίδεηαη ε ζπλέρεηα ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα Luftballons θαη Deutsch-ein Hit! 1 γηα ην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζην ειιεληθφ δεκφζην ζρνιείν. Ζ έξεπλα επηθεληξψζεθε ζηηο ζεκαηηθέο πεξηνρέο, γισζζηθέο πξάμεηο, κε ηα αληίζηνηρα γισζζηθά κέζα, θαη ιεμηιφγην, κε ηηο αληίζηνηρεο δξαζηεξηφηεηεο. Με αθεηεξία, ινηπφλ, ηα ηξία απηά πεδία απνδείρζεθε φηη ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο δελ επηηπγράλεηαη ε ζπλέρεηα ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα απφ ηελ Πξσηνβάζκηα ζηε Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. ε απηφ ην ζεκείν ζεσξείηαη απαξαίηεην λα πξνηαζνχλ θάπνηεο ιχζεηο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο κε νκαιήο κεηάβαζεο. Οη ιχζεηο απηέο κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ αθ ελφο γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο ζε επίπεδν δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ θαη αθ εηέξνπ γηα ηε γεληθφηεξε βειηίσζε ηνπ καζήκαηνο ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο αιιά θαη ηεο μελφγισζζεο εθπαίδεπζεο ζην ειιεληθφ δεκφζην ζρνιείν. ην πιαίζην απηφ απνηειεί θαζήθνλ ε αλάπηπμε ελφο εληαίνπ γισζζηθνχ ζθεπηηθνχ θαη ε δηαηχπσζε μεθάζαξσλ ζηφρσλ γηα ηελ εθκάζεζε ησλ μέλσλ γισζζψλ πνπ λα μεπεξλνχλ ηα φξηα κηαο εθπαηδεπηηθήο βαζκίδαο 156, ε εμέηαζε ησλ πξνζαξκνγψλ πνπ είλαη απαξαίηεηεο ζηα Α.Π.. ζην Γεκνηηθφ 157 θαη ε εμέηαζε ησλ βειηηψζεσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ησλ μέλσλ γισζζψλ 158, κε ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζε επηκνξθσηηθά πξνγξάκκαηα, πνπ ζα έρνπλ ηε κνξθή ζπλερνχο θαη ζπζηεκαηηθήο κνξθσηηθήο δηαδηθαζίαο 159 θαη ζα κπνξνχλ λα ζπδεηνχλ ηηο εκπεηξίεο ηνπο ζρεηηθά κε ην δήηεκα απηφ 160. Δπίζεο, πξνηείλεηαη ε ελίζρπζε ηεο επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ εθπαηδεπηηθψλ δηαθνξεηηθψλ βαζκίδσλ 161 θαη ε απφ θνηλνχ δηάγλσζε ησλ δεμηνηήησλ ησλ καζεηψλ 156. Βι. Παπαδνπνχινπ (2007: 49)/Edelhoff (2003: 147) Βι. Böttger (2005: 25)/Παπαδνπνχινπ (2007: 50) Βι.Bleyhl (2000: 102)/Παπαδνπνχινπ (2007: 50) Βι. Αζαλαζίνπ/Νίθνπ/Καξβνχλεο (2005: 146) Βι.Bleyhl (2000: 102) Βι. Börner (2000: 102).

98 ζηελ αξρή θάζε εθπαηδεπηηθήο βαζκίδαο 162, ε ελίζρπζε ηεο ελεκέξσζεο ησλ γνλέσλ ζρεηηθά κε ηα νθέιε ηεο πξψηκεο εθκάζεζεο ησλ μέλσλ γισζζψλ 163 θαη ε εηζαγσγή ηνπ portfolio 164 γισζζψλ 165. Εεηνχκελν είλαη, ινηπφλ, έλα θνηλφ κάζεκα, ζηελ πεξίπησζή καο ην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζηελ ππνρξεσηηθή εθπαίδεπζε, λα κε ρσξίδεηαη σο πξνο ην ζθεπηηθφ ηνπ ζε δχν εθπαηδεπηηθέο βαζκίδεο. Αληηζέησο, παξάιιεια κε ηελ επηκφξθσζε, ηελ ελεκέξσζε θαη ηε ζπλεξγαζία φισλ ησλ θνξέσλ πνπ παίξλνπλ κέξνο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία, είλαη απαξαίηεην λα ηζρχνπλ θνηλά απνδεθηέο βαζηθέο αξρέο θαη βαζηθνί ζηφρνη, πνπ ζα ζέηνπλ ζε ιεηηνπξγία ηελ αξρή ηεο νηθνλνκίαο ζηε κάζεζε, θαη κεηαμχ ησλ γισζζψλ. Με ηνλ ηξφπν απηφ ε μελφγισζζε δηδαζθαιία κπνξεί λα ζπκβάιιεη ζηελ πξνψζεζε ηεο <<παηδαγσγηθήο ζπλέρεηαο 166 >>, <<pädagogische Kontinuität>>, ε νπνία αθ ελφο πεξηιακβάλεη ηηο δηάθνξεο βαζκίδεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη αθ εηέξνπ εθηείλεηαη ζηελ αλάπηπμε θαη αγσγή ηνπ καζεηή γεληθά. Ζ εμαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο θαζνξίδεηαη, φκσο, ζε κεγάιν βαζκφ θαη απφ ην Α.Π.. κε ηελ πξνυπφζεζε φηη απηφ είλαη θνηλά απνδεθηφ θαη ζπκθσλεκέλν θαη φηη εθηείλεηαη απφ ην Γεκνηηθφ κέρξη ην ηέινο ηνπ Γπκλαζίνπ. Δπίζεο, ε ζπκθσλία απηή ζα πξέπεη λα ζπλππάξρεη 167 ζην καθξνεπίπεδν, (εζληθά, κε ην Α.Π.. θαη ηελ εθπαίδεπζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ), ζην κεζνεπίπεδν, (κεηαμχ ηνπηθψλ δηεπζχλζεσλ, ηεο Α Βάζκηαο θαη Β Βάζκηαο εθπαίδεπζεο) θαη ζην κηθξνεπίπεδν, (κεηαμχ ζρνιείσλ θαη ηάμεσλ). Όκσο, φπσο απνδείρζεθε απφ ηελ έξεπλα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη ε πινπνίεζε απηνχ ηνπ θνηλά απνδεθηνχ θαη ζπκθσλεκέλνπ ζθεπηηθνχ ζηα δηδαθηηθά εγρεηξίδηα γηα ην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο. Απηφ ζπκβαίλεη θαζψο θαη κέζσ απηψλ νη καζεηέο νδεγνχληαη ζηελ αλάπηπμε ηνπ εγγξακκαηηζκνχ, ηεο πνιπγισζζίαο, ηεο πνιππνιηηηζκηθήο ζπλείδεζεο αιιά θαη ηεο ζεηηθήο ζηάζεο απέλαληη ζηελ εθκάζεζε θη άιισλ μέλσλ γισζζψλ. Μφλν έηζη ηα απνηειέζκαηα ηεο εμαζθάιηζεο ηεο ζπλέρεηαο κπνξνχλ λα είλαη νξαηά κεηαμχ ησλ εθπαηδεπηηθψλ βαζκίδσλ, γεγνλφο πνπ επεξεάδεη νιφθιεξε ηελ μελφγισζζε δηδαζθαιία, έηζη ψζηε 162. Βι. Böttger (2005: 23)/Παπαδνπνχινπ (2007: 50) Βι. Παπαδνπνχινπ (2007: 50)/Bleyhl (2000: 102) Βι.Legutke (2003: )/Chighini/Kirsch (2009: ) Βι. Παπαδνπνχινπ (2007: 50) Βι. Blondin et al. (1998: 57) Βι. Παπαδνπνχινπ (2007: 98).

99 απηή λα απνηειεί νξγαληθφ θνκκάηη ηνπ ειιεληθνχ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο. Αλακθηζβήηεηα, ε επίηεπμε φισλ ησλ παξαπάλσ πξνηάζεσλ πξνυπνζέηεη λα δνζεί έκθαζε ζε εξεπλεηηθέο πξνζπάζεηεο κε ζέκα ηελ πξψηκε εθκάζεζε ηεο δεχηεξεο μέλεο γιψζζαο ζηελ Διιάδα θαη ηα πιενλεθηήκαηα πνπ αλαδχνληαη κέζα απφ απηή. Ζ εηζαγσγή ηεο δεχηεξεο μέλεο γιψζζαο ζην Γεκνηηθφ νθείιεη λα θαηαγξαθεί εξεπλεηηθά, έηζη ψζηε λα είλαη δπλαηφλ λα ζπληαρζνχλ έγθπξα ζπκπεξάζκαηα σο πξνο ηε δηδαζθαιία θαη ηελ εθκάζεζή ηεο. Αληίζηνηρε εξεπλεηηθή αλάγθε αλαθχπηεη θαη γηα ην κάζεκα ηεο δεχηεξεο μέλεο γιψζζαο ζην ειιεληθφ Γπκλάζην, κε έκθαζε ζηηο αιιαγέο πνπ επηθέξεη ε πξψηκε εθκάζεζή ηεο. (Παπαδνπνχινπ 2007: 286) Γίλεηαη, ινηπφλ, θαηαλνεηή ε ζεκαζία ηεο δηεξεχλεζεο ηνπ δεηήκαηνο ηεο ζπλέρεηαο ζην κάζεκα ηεο δεχηεξεο μέλεο γιψζζαο ζην ειιεληθφ δεκφζην ζρνιείν ηφζν ζε επίπεδν δηδαθηηθψλ εγρεηξηδίσλ φζν θαη ζε άιινπο ηνκείο. Φπζηθά, ζθνπφο είλαη ε δηεξεχλεζε απηή λα ιακβάλεη ππφςε ηα πξνβιήκαηα πνπ ππάξρνπλ θαη ηηο αιιαγέο πνπ κπνξνχλ θαη πξέπεη λα γίλνπλ, ψζηε ε μελφγισζζε εθπαίδεπζε λα ιεηηνπξγεί ζχκθσλα κε ηηο αξρέο ηεο Γηδαθηηθήο ηεο Πνιπγισζζίαο. Όκσο, ε έξεπλα θαη νη βειηηψζεηο ζα πξέπεη λα εληάζζνληαη ζηηο γεληθφηεξεο κεηαξξπζκίζεηο ηεο εθπαίδεπζεο, θη φρη λα απνηεινχλ κεκνλσκέλεο πξνζπάζεηεο αιιαγψλ.

100 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ 1. ΞΔΝΟΓΛΩΖ Apeltauer, Ernst (1997): Grundlagen des Erst- und Fremdsprachenerwerbs. Eine Einführung. Fernstudieneinheit 15. Berlin, München, Wien, Zürich, New York: Langenscheidt. Baldegger, Markus; Müller, Martin; Schneider, Günther in Zusammenarbeit mit Näf, Anton (1980): Kontaktschwelle Deutsch als Fremdsprache. Berlin, München: Langenscheidt. Bausch, Karl-Richard/Helbig, Beate ( ): Erwerb von zweiten und weiteren Fremdsprachen im Sekundaralter. ην: Bausch, Karl Richard/Christ, Herbert /Krumm, Hans-Jürgen (Hg.): Handbuch Fremdsprachenunterricht. Tübingen, Basel: Francke, Bleyhl, Werner (2000): Vorlesen und Hören. ην: Bleyhl, Werner (2000): Fremdsprachen in der Grundschule. Grundlagen und Praxisbeispiele. Hannover: Schroedel Verlag, ζ Blondin, Christiane, Candelier Michel, Edelenbos Peter, Johnstone Richard, Kubanek-German Angelika, Taeschner Traute (1998). Fremdsprachen für die Kinder Europas. Ergebnisse und Empfehlungen der Forschung. Berlin: Cornelsen Verlag. Bohn, Rainer (2000): Probleme der Wortschatzarbeit. Fernstudieneinheit 22. Goethe-Institut, München: Langenscheidt. Börner, Otfried (2000): Übergang in die Klasse 5. ην: Bleyhl, Werner (2000): Fremdsprachen in der Grundschule. Grundlagen und Praxisbeispiele. Hannover: Schroedel Verlag, ζ Böttger, Heiner (2005): Englisch lernen in der Grundschule. Verlag Julius Klinkhardt.

101 Cameron, Lynne (2001): Teaching Languages to Young Learners. Cambridge Language Teaching Library. Cambridge: Cambridge University Press. Chighini, Patricia/Kirsch, Dieter (2009): Deutsch im Primarbereich. Fernstudieneinheit 25. Goethe-Institut. München: Langenscheidt. Christ, Herbert (2003): Erwerb von Sprache im Vorschul- und Primarschulalter. ην Bausch, Karl Richard/Christ, Herbert /Krumm, Hans-Jürgen (Hg.): Handbuch Fremdsprachenunterricht. Tübingen, Basel: Francke, ζ Dines, Peter (2000): Themenorientierter Fremdsprachenunterricht in der Grundschule. ην: Bleyhl, Werner (2000): Fremdsprachen in der Grundschule. Grundlagen und Praxisbeispiele. Hannover: Schroedel Verlag, ζ Edelhoff, Christoph (2003).: Fremdsprachen in der Grundschule-Herausforderung und Wagnis. ην Edelhoff, Christoph (Hg.) (2003). Englisch in der Grundschule und darüber hinaus. Eine praxisnahe Orientierungshilfe. Frankfurt am Main: Verlag Moritz Diesterweg, ζ Fröhlich-Ward, Leonora ( ): Fremdsprachenunterricht im Vorschul- und Primarbereich. ην: Bausch, Karl Richard/Christ, Herbert /Krumm, Hans-Jürgen (Hg.): Handbuch Fremdsprachenunterricht. Tübingen, Basel: Francke, Heatley Alex, I.S.P. Nation and Coxhead Averil (2002): RANGE and FREQUENCY programs. Karagiannidou, Evangelia (2005): Multikulturalität in Griechenland: Vorschläge für die Integration migranter SchülerInnen. ην: Butulussi, Eleni / Karagiannidou, Evangelia/ Zachu, Katerina (Hrsg.): Sprache und Multikulturalität. Festschrift für Professor Käthi Dorfmüller-Karpusa. Thessaloniki: University Studio Press, Klippel, Friederike (2003): Teaching in English-Teacher Language in Primary School. ην Hermes, Liesel/Klippel, Friederike (Hg.) (2003). MAFF. Früher oder

102 später? Engisch in der Grundschule und Bilingualer Sachfachunterricht. München: Langenscheidt ELT GmbH, ζ Legutke, Michael K. (2003): Neue Wege für die Lernstandsermittlung im fremdsprachlichen Unterricht der Grundschule? Anmerkungen zum Junior- Portfolio für Sprachen. ην: Hermes, Liesel/Klippel, Friederike (Hg.) (2003). MAFF. Früher oder später? Engisch in der Grundschule und Bilingualer Sachfachunterricht. München: Langenscheidt ELT GmbH, ζ Maijala, Minna (2008): Zwischen den Welten-Reflexionen zu interkulturellen Aspekten im DaF-Unterricht und in DaF-Lehrwerken. Zeitschrift für Interkulturellen Fremdsprachenunterricht [Online] 13: 1, 18 S. Abrufbar unter Neuer, Gerhard/Hunfeld, Hans (1993): Methoden des fremdsprachlichen Unterrichts. Eine Einführung. Berlin, München u.a.: Langenscheidt. Nunan, Daniel (1988) The learner- centred curriculum: a study in second language teaching. Cambridge, CUP. Potthoff, Annelie-Knapp ( ): Erwerb einer ersten Fremdsprache im Sekundaralter. ην: Bausch, Karl Richard/Christ, Herbert /Krumm, Hans-Jürgen (Hg.): Handbuch Fremdsprachenunterricht. Tübingen, Basel: Francke, Schröder, Konrad ( ): Fremdsprachenunterricht im Sekundarbereich I. ην: Bausch, Karl Richard/Christ, Herbert /Krumm, Hans-Jürgen (Hg.): Handbuch Fremdsprachenunterricht. Tübingen, Basel: Francke, Trim, John/ Brian, North /Coste, Daniel (2001): Gemeinsamer europäischer Referenzrahmen für Sprachen: lehren, lernen, beurteilen. In Zusammenarbeit mit Joseph Seils. Übersetzung des Common European Framework of Reference von Jürgen Quetz in Zusammenarbeit mit Raimund Schieß und Ulrike Sköries sowie Günther Schneider (Skalen). Berlin, München: Langenscheidt Online: (gesehen am ) (244 Seiten).

103 2. ΔΛΛΖΝΟΓΛΩΖ Αζαλαζίνπ, Λεσλίδαο/Νίθνπ, Γηάλλεο/Καξβνχλεο Υξήζηνο (1993): Ζ επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηελ Πξσηνβάζκηα θαη Γεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε: απφ ηηο ΔΛΜΔ-ΔΛΓΔ ζηα ΠΔΚ. Ησάλληλα: Δπηζηεκνληθή Δπεηεξίδα ηνπ Σκήκαηνο Φηινζνθίαο, Παηδαγσγηθή θαη Φπρνινγίαο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Ησαλλίλσλ, Σφκ. ΚΒ. ην: Αλησλίνπ, Υξήζηνο (2005): εκεηψζεηο Δ.Δ. γηα ην κάζεκα Δθπαίδεπζε Δθπαηδεπηηθψλ. Θεζζαινλίθε. Αλησλίνπ, Υξήζηνο Ζξ. (2008): Παηδαγσγνί θαη Παηδαγσγηθή ζηελ Διιάδα. Αζήλα: Διιεληθά Γξάκκαηα. Βξεηηφο, Γηάλλεο Δ. /Καςάιεο Αρηιιέαο Γ. (1997): Αλαιπηηθφ Πξφγξακκα: ζρεδηαζκφο-αμηνιφγεζε-αλακφξθσζε. Αζήλα: Διιεληθά Γξάκκαηα. Μηθειιίδεο, Γεκήηξεο (2009): Πξνεηνηκαζία ηνπ παηδηνχ γηα κεηάβαζε ζην Γπκλάζην. [Online] view&id=33&itemid=1. (ε ζειίδα αλαγλψζηεθε ζηηο ) (3 ζειίδεο) Μνξθνπνχινπ, Αληηγφλε & Σζνπάλνγινπ, Αληψλεο (1997). Πξψηκε εθκάζεζε κηαο μέλεο γιψζζαο: Λφγνη θαη αληίινγνη. ην Γάθλε-Μεηαμά Γ. (Δθδ.) (1997). Πξαθηηθά ηνπ 1 νπ Παλεπξσπατθνχ πλεδξίνπ <<Ζ ηδησηηθή μελφγισζζε Δθπαίδεπζε ζηελ Δπξψπε: Ζ ζπκβνιή ηεο ζηνλ πνιπγισζζηθφ θαη Πνιππνιηηηζκηθφ ραξαθηήξα ηεο ελσκέλεο Δπξψπεο>>. Θεζζαινλίθε: χιινγνη Η.Φ.Ξ.Γ. PALSO Μαθεδνλίαο Θξάθεο, ζζ Ξσρέιιεο, Παλαγηψηεο Γ. (2003): ρνιηθή Παηδαγσγηθή. Θεζζαινλίθε: Κπξηαθίδεο. Παηδαγσγηθφ Ηλζηηηνχην: Αλαιπηηθφ Πξφγξακκα πνπδψλ Γεξκαληθήο Γιψζζαο ζηελ Πξσηνβάζκηα Δθπαίδεπζε [Online] (ε ζειίδα αλαγλψζηεθε ζηηο ) (14 ζειίδεο)

104 Παηδαγσγηθφ Ηλζηηηνχην: Αλαιπηηθφ Πξφγξακκα πνπδψλ Γεξκαληθήο Γιψζζαο ζηε Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε [Online] (ε ζειίδα αλαγλψζηεθε ζηηο ) (14 ζειίδεο) Παηδαγσγηθφ Ηλζηηηνχην: Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ. [Online] (ε ζειίδα αλαγλψζηεθε ζηηο ) (13 ζειίδεο) Παηδαγσγηθφ Ηλζηηηνχην: Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ. Ξέλσλ Γισζζψλ. [Online] (ε ζειίδα αλαγλψζηεθε ζηηο ) (2 ζειίδεο) Παηδαγσγηθφ Ηλζηηηνχην: ηνηρεία απφ ηνλ παηδαγσγηθφ ζρεδηαζκφ ηνπ Γ.Δ.Π.Π.. θαη ησλ Α.Π.. ηεο ππνρξεσηηθήο εθπαίδεπζεο. [Online] (ε ζειίδα αλαγλψζηεθε ζηηο ) (13 ζειίδεο) Παπαδνπνχινπ, Υάξηο- Όιγα (2007). Ζ Γεξκαληθή σο Ξέλε Γιψζζα ζην Διιεληθφ Γεκφζην ρνιείν: ε Δμαζθάιηζε ηεο πλέρεηαο. Θεζζαινλίθε: Δθδνηηθφο Οίθνο Αλη. ηακνχιε. απηξίδνπ, Αλδξνκάρε (1996). Δγρεηξίδηα δηδαζθαιίαο ηεο Νέαο Διιεληθήο σο μέλεο γιψζζαο: Πξαθηηθά Ζκεξίδαο 9 Γεθεκβξίνπ Θεζζαινλίθε. απηξίδνπ, Αλδξνκάρε (1996). Δγρεηξίδηα δηδαζθαιίαο ηεο Νέαο Διιεληθήο σο μέλεο γιψζζαο: Πξαθηηθά Ζκεξίδαο 9 Γεθεκβξίνπ Θεζζαινλίθε.

105 3. ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ Κνπλαιάθε, Μαίξε/Κνπηεληάθε, Μαξία/Brodowski, Αnita/Γειηθείζνγινπ, Άλλα (2005): Luftballons Kids A : Βηβιίν Μαζεηή. Ζξάθιεην Κξήηεο: Δθδφζεηο Κνπλαιάθε. Κνπλαιάθε, Μαίξε/Κνπηεληάθε, Μαξία/Brodowski, Anita/Γειηθείζνγινπ, Άλλα (2005): Luftballons Kids A : Βηβιίν Δθπαηδεπηηθνχ. Ζξάθιεην Κξήηεο: Δθδφζεηο Κνπλαιάθε. Κνπλαιάθε, Μαίξε/Κνπηεληάθε, Μαξία/Brodowski, Anita/Γειηθείζνγινπ, Άλλα (2006): Luftballons Kids B : Βηβιίν Μαζεηή. Ζξάθιεην Κξήηεο: Δθδφζεηο Κνπλαιάθε. Κνπλαιάθε, Μαίξε/Κνπηεληάθε, Μαξία/Brodowski, Anita/Γειηθείζνγινπ, Άλλα (2006): Luftballons Kids B : Βηβιίν Δθπαηδεπηηθνχ. Ζξάθιεην Κξήηεο: Δθδφζεηο Κνπλαιάθε. ηάε, Νηαληέια/Καπφηε, Υαξίθιεηα/ππξνπνχινπ, Παλαγηψηα/Παζίζε Αηθαηεξίλε (2006). Deutsch- ein Hit! 1 Α Γπκλαζίνπ: Βηβιίν Μαζεηή. ΤΠΔΠΘ, Π.Η., Αζήλα: ΟΔΓΒ. ηάε, Νηαληέια/Καπφηε, Υαξίθιεηα/ππξνπνχινπ, Παλαγηψηα/Παζίζε Αηθαηεξίλε (2006). Deutsch- ein Hit! 1 Α Γπκλαζίνπ: Σεηξάδην Δξγαζηψλ. ΤΠΔΠΘ, Π.Η., Αζήλα: ΟΔΓΒ.

106 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Η. 1 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΗΗ. 26

107 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Η ΓΛΩΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ 1. ΓΛΧΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ΚΑΗ ΓΛΧΗΚΑ ΜΔΑ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΟΤ LUFTBALLONS A ΓΛΧΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ΚΑΗ ΓΛΧΗΚΑ ΜΔΑ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΟΤ LUFTBALLONS B.4 3. ΤΓΚΡΗΖ ΓΛΧΗΚΧΝ ΠΡΑΞΔΧΝ ΚΑΗ ΓΛΧΗΚΧΝ ΜΔΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΓΛΧΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ΚΑΗ ΓΛΧΗΚΑ ΜΔΑ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΟΤ DEUTSCH-EIN HIT! ΤΓΚΡΗΖ ΓΛΧΗΚΧΝ ΠΡΑΞΔΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΚΑΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΤΓΚΡΗΖ ΓΛΧΗΚΧΝ ΜΔΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΚΑΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ SOZIALE KONVENTIONEN GEFÜHLSAUSDRUCK INFORMATIONSAUSTAUSCH HANDLUNGSREGULIERUNG BEWERTUNG/KOMMENTAR REDEORGANISATION UND VERSTÄNDNISSICHERUNG..25

108 1. ΓΛΩΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ΚΑΗ ΓΛΩΗΚΑ ΜΔΑ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΟΤ LUFTBALLONS A ΓΗΑΛΟΓΟΗ ΓΛΩΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ΓΛΩΗΚΑ ΜΔΑ 1 ο Κεφάλαιο: Hallo ζει. 8 ζει. 11 πζηήλνκαη ζε θάπνηνλ ξσηψ ην φλνκα θάπνηνπ άιινπ/ soziale Konventionen: jemanden befragen etwas über sich selbst sagen: Name erfragen und nennen Υαηξεηψ θάπνηνλ/soziale Konventionen/: jemanden begrüßen/kontaktaufnahme sich verabschieden/kontaktbeendigung 3 ο Κεφάλαιο: Namen ζει. 20 πζηήλνκαη ζε θάπνηνλ/ soziale Konventionen: jemanden befragen etwas über sich selbst sagen: Name erfragen und nennen ζει. 20 πζηήλνκαη ζε άιινπο ξσηψ ηα νλφκαηα θαη ηα ρφκπη ηνπο θαη ιέσ ηα δηθά κνπ/ soziale Konventionen/Kontaktaufnahme: jemanden befragen etwas über sich selbst sagen: sich vorstellen Name/Hobbys erfragen und nennen & Gefühlsausdruck: über Hobbys Gefallen/Missfallen ausdrücken 4 ο Κεφάλαιο: Zahlen ζει. 26 Ρσηψ ηελ ψξα θαη απαληψ/informationsaustausch: Mitteilung: Uhrzeiten erfragen und nennen ζει. 33 Μηιψ γηα ηελ ειηθία κνπ, ην ραξηδηιίθη πνπ παίξλσ θαη ην ζρνιηάδσ/ Bitte um Stellungnahme und Beurteilung von Zuständen: Meinungen erfragen und positiv/negativ bewerten Ich heiße + Name. Wie heißt du? Ich bin + Name. Wer bist du? Hallo! guten Morgen! guten Tag! guten Abend! gute Nacht! auf Wiedersehen! Tschüss! Wie ist dein Name? Mein Name ist + Name. Guten Morgen! Ich heiße + Name. Wie ist dein Name? Mein Name ist + Name. Und wer bist du? Ich heiße + Name. Magst du Sport? Ja, ich spiele gern + Hobby. Magst du auch + Hobby? Ja, ich mag + Hobby. Wie viel Uhr ist es? Es ist + Zahl Uhr. Bekommst du genug Taschengeld? Ich bin + Alter Jahre alt und ich bekomme + Zahl Euro. Das ist nicht genug. Das reicht. Ich finde, es ist sehr wenig. Ich finde, es ist genug.

109 5 ο Κεφάλαιο: Europäische Union ζει ο Κεφάλαιο: Zuhause ζει ο Κεφάλαιο: Geburtstag ζει ο Κεφάλαιο: Danke gut ζει. 55 ζει ο Κεφάλαιο: meine Familie ζει ο Κεφάλαιο: Farben ζει. 66 Ρσηψ ην φλνκα θαη ηελ θαηαγσγή θάπνηνπ θαη ιέσ ην δηθφ κνπ φλνκα θαη ηελ θαηαγσγή κνπ/ soziale Konventionen: Name und Herkunft erfragen und nennen Ρσηψ ηνλ ηφπν θαηνηθίαο θάπνηνπ θαη ιέσ ηνλ δηθφ κνπ/ soziale Konventionen: jemanden befragen etwas über sich selbst sagen: Wohnort erfragen und nennen Ρσηψ ηελ ειηθία θάπνηνπ θαη ιέσ ηε δηθή κνπ/ soziale Konventionen: sich über andere erkundigen etwas über andere sagen: Alter erfragen und nennen Ρσηψ θάπνηνλ ηη θάλεη θαη ιέσ ηη θάλσ εγψ/ soziale Konventionen/Stabilisierung von Kontakten: jemanden befragen etwas über sich selbst sagen: nach dem Befinden fragen und auf Frage nach dem Befinden reagieren πζηήλνκαη, ιέσ ηελ ειηθία κνπ, ηελ θαηαγσγή κνπ, κηιψ γηα ηα ρφκπη κνπ θαη ξσηψ ην φλνκα, ηελ ειηθία, ηελ θαηαγσγή θαη ηα ρφκπη ηνπ άιινπ/ soziale Konventionen: etwas über sich selbst sagen - jemanden befragen: Name, Alter, Herkunft, Hobbys erfragen und nennen Μηιψ γηα ηελ νηθνγέλεηά κνπ θαη ξσηψ γηα ηελ νηθνγέλεηα ηνπ άιινπ: Informationsaustausch: Mitteilung: Personen beschreiben und charakterisieren: von meiner Familie erzählen und nach der Familie des Anderen fragen Μηιψ γηα ην αγαπεκέλν κνπ ρξψκα θαη ξσηψ ην αγαπεκέλν ρξψκα ηνπ άιινπ/gefühlsausdruck: Gefallen ausdrücken: jemanden befragen- etwas über sich selbst sagen: Lieblingsfarbe Wie heißt du? Ich heiße + Name. Woher kommst du? Ich komme aus + Land. Wo wohnst du? Ich wohne in + Stadt. Wo ist dein Zuhause? In + Stadt, da wohne ich. Wie alt bist du? Ich bin + Alter Jahre alt. Hallo! Wie geht es dir? Danke gut. Es geht mir gut. Und dir? Danke. Hallo!/Hi! Ich bin + Name und ich bin + Alter Jahre alt. Ich komme aus + Land. Mein Hobby ist + Hobby. Meine Hobbys sind + Hobby. Und du? Wie heißt du? Was ist dein Hobby? Mein + Familienmitglied heißt + Name. Wie heißt dein + Familienmitglied? Meine Lieblingsfarbe ist + Farbe. Was ist deine Lieblingsfarbe?

110 11 ο Κεφάλαιο: Frühstück ζει. 74 & ζει ο Κεφάλαιο: Schulsachen ζει ο Κεφάλαιο: Jahreszeiten ζει ο Κεφάλαιο: von Tag zu Tag ζει erfragen und nennen Ρσηψ θάπνηνλ ηη ηξψεη γηα πξσηλφ θαη ιέσ ηη αξέζεη ζε κέλα λα ηξψσ θαη ηη φρη/ Gefühlsausdruck: Gefallen/Missfallen ausdrücken: jemanden befragen etwas über sich selbst sagen Πεξηγξάθσ ηα ζρνιηθά είδε θαη κηιψ γηα απηά πνπ ρξεηάδνκαη γηα ην ζρνιείν/ Informationsaustausch: Gegenstände beschreiben und charakterisieren Μηιψ γηα ηνπο κήλεο θαη ηηο επνρέο ηνπ ρξφλνπ θαη εθθξάδσ ηηο πξνηηκήζεηο κνπ/ Gefühlsausdruck: Gefallen/Missfallen ausdrücken: Monate und Jahreszeiten beschreiben und charakterisieren Μηιψ γηα ην πψο πεξλψ ηε κέξα κνπ θαη ηη κνπ αξέζεη λα θάλσ/informationsaustausch: Antwort: antwortend Auskunft geben: etwas über sich selbst sagen: wie verbringe ich meinen Tag Zum Frühstück esse ich + Nahrungsmittel und ich trinke + Getränk. Was isst du und was trinkst du zum Frühstück? Was brauchen wir in der Schule? Für die Schule packe ich + Schulsache ein. Im Herbst regnet es viel und es ist kühl. Im Frühling ist die Natur nicht mehr grau. Im Winter sind die Tage kurz und es schneit viel. Im Sommer ist es heiß, denn die Sonne scheint. Wochentag + Aktivität: ich gehe aus, ich gehe ins Theater, ich gehe zu mein + Familienmitglied/ Freund

111 2. ΓΛΩΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ΚΑΗ ΓΛΩΗΚΑ ΜΔΑ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΟΤ LUFTBALLONS B ΓΗΑΛΟΓΟΗ ΓΛΩΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ΓΛΩΗΚΑ ΜΔΑ 1 ο Κεφάλαιο: komm rein (das Zuhause beschreiben) ζει. 8 & ζει. 9 Πεξηγξάθσ ζε θάπνηνλ ηνπο ρψξνπο ηνπ ζπηηηνχ κνπ θαη ξσηψ γηα ην δηθφ ηνπ ζπίηη/informationsaustausch: mein Zuhause beschreiben und nach dem Zuhause des Anderen fragen 2 ο Κεφάλαιο: bin ich s oder bin ich s nicht? (Personenbeschreibung) ζει. 18 & ζει. 19 Πεξηγξάθσ ηα ραξαθηεξηζηηθά ζπγγεληθψλ θαη θηιηθψλ κνπ πξνζψπσλ/ Mitteilung: etwas über andere sagen: Personenbeschreibung 3 ο Κεφάλαιο: voll im Trend (Beschreiben von Kleidung) ζει. 30 & ζει.31 4 ο Κεφάλαιο: das Tagebuch eines Hahnes (über Tiere reden) ζει. 40 & ζει.41 Μηιψ γηα ηε κφδα, ιέσ ηη θνξάσ θαη πεξηγξάθσ ηη θνξάεη ν δηπιαλφο κνπ/informationsaustausch: Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben: etwas über sich selbst und über meine Mitschüler sagen: meine und ihre Kleidung beschreiben und charakterisieren Μπαίλσ ζην ξφιν ελφο δψνπ/als Tier reden/tiere benennen und beschreiben Ich zeige dir mein Zuhause. Es ist groß/klein + Räume. Wie ist deine Wohnung? Ist sie klein/groß? Welche Zimmer gibt es bei dir zu Hause? Mein(e) + Familienmitglied/Fr eund heißt + Name. Er/ sie ist + Alter Jahre alt. Er/sie ist groß/klein. Er/sie isst + Lebensmittel. Er/sie + Hobby. Er/sie macht + Hobby. Was trägst du heute? Was hat dein Tischnachbar an? Ich trage heute + Kleidung. Mein Tischnachbar trägt + Kleidung. Ich bin eine Bio- Kuh. Ich gebe Bio-Milch. Ich bin ein Bio- Huhn. Ich lege Bio-Eier Ich bin ein Bio- Hahn. Ich lege keine Eier. Ich wecke Familie + Name.

112 5 ο Κεφάλαιο: eine schöne Bescherung (über Geschenke reden) ζει. 53 ζει ο Κεφάλαιο: Spiel, Spaß und gute Laune (über Sport und Freizeit reden) ζει ο Κεφάλαιο: kleine Erwachsene, große Kinder (über Schulfächer und Berufe reden) ζει. 75 Εεηψ ηελ άπνςε ησλ θίισλ κνπ γηα ηα δψξα πνπ ζθνπεχσ λα ραξίζσ ζηνπο δηθνχο κνπ αλζξψπνπο γηα ηηο γηνξηέο/handlungsregulierung: über Geschenke reden: um Rat fragen πζηήλνκαη ζε θάπνηνλ ξσηψ ην φλνκα, ηνλ ηφπν θαηαγσγήο, ηελ ειηθία, ηα νηθνγελεηαθά κέιε θάπνηνπ άιινπ θαη ηνλ ηφπν θαηνηθίαο ηνπο θαη κηιψ γηα ηα δηθά κνπ/ soziale Konventionen: jemanden befragen etwas über sich selbst sagen: jemanden begrüßen-kontaktaufnahme, Name, Herkunft, Alter erfragen und nennen/ Informationsaustausch: nach der Familie des Anderen fragen und von meiner Familie erzählen Μηιψ γηα ηα ρφκπη κνπ θαη ην πψο πεξλψ ηνλ ειεχζεξν ρξφλν κνπ θαη ξσηψ ηνλ άιιν πσο πεξλά ζηνλ ειεχζεξν ρξφλν ηνπ/ Gefühlsausdruck über Hobbys Gefallen/Missfallen ausdrücken Μηιψ γηα ηα ζρνιηθά καζήκαηα πνπ κνπ αξέζνπλ θαη ην επάγγεικα πνπ επηζπκψ λα αθνινπζήζσ ζην κέιινλ/ Gefühlsausdruck: über Schulfächer Gefallen/Missfallen ausdrücken: etwas über sich selbst sagen Was kann ich mein- + Familienmitglied/ Freund schenken? Er/sie hört gern Musik Er/sie + Lieblingshobby. Hallo. Ich bin + Name und wer bist du? Ich heiße + Name. Woher kommst du? Aus + Land. Wie alt bist du? Ich bin + Alter. Und du? Ich bin auch + Alter. Ich habe einen Bruder. Er heißt + Name und er ist + Alter. Hast du Geschwister? Ich habe eine Schwester. Wo leben deine Großeltern? Mein Opa und meine Oma leben in + Stadt. Ich + Sportart (surfe, schwimme, spiele Basketball, Volleyball, Fußball). Machst du Sport? Welche Sportart magst du? Welche Sportart magst du nicht? Ich mag + Schulfach. Schulfach + ist toll/interessant/ okay Schulfach + finde ich langweilig/ uninteressant. Schulfach + ist was ich gar nicht will.

113 8 ο Κεφάλαιο: beim Reisen kommt der Appetit (über Essen reden) ζει. 84 & 85 9 ο Κεφάλαιο: mit der Zeit surfen (über moderne Medien reden) ζει ο Κεφάλαιο: die Ferien sind da (über Ferien reden) Μηιψ γηα ηα ηαμίδηα πνπ έρσ θάλεη θαη πνπ πήγα θαη ν άιινο κε ξσηά ηη έθαγα εθεί θαη απαληψ /zeitliche Einordnung: über Vergangenes berichten - etwas über sich selbst sagen- Gefühlsausdruck: Gefallen/Missfallen ausdrücken Μηιψ γηα ην δηαδίθηπν θαη ηα ζχγρξνλα κέζα πιεξνθφξεζεο θαη αληαιιάζζσ πιεξνθνξίεο κε θάπνηνλ γηα ηε ρξήζε ηνπ/ Informationsaustausch: über Internet Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben Schulfach + macht mir große Müh. Ich habe eine Reise gemacht. Zuerst bin ich mit dem Zug nach + Land/Stadt gefahren. Und dort hast du + Nahrungsmittel gegessen/ probiert. Ja/nein, dort habe ich + Nahrungsmittel gegessen/ probiert. Wie geht das Internet denn? Ich weiß es wirklich nicht. Ja, und wie mache ich das? Aha, und jetzt? Ja, aber wie? So? Ja, richtig? Ja, klar! Sieh nur, so einfach ist das. ζει. 106 & 107 Μηιψ γηα ην πψο ζέισ λα πεξάζσ ηηο θαινθαηξηλέο κνπ δηαθνπέο/gefühlsausdruck: Gefallen/Missfallen ausdrücken: etwas über sich selbst sagen Die Ferien sind da! Man kann machen, was man will. Ich kann lange schlafen, gemütlich frühstücken, spielen, reisen, lachen.

114 3. ΤΓΚΡΗΖ ΓΛΩΗΚΩΝ ΠΡΑΞΔΩΝ ΚΑΗ ΓΛΩΗΚΩΝ ΜΔΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΓΛΩΗΚΩΝ ΠΡΑΞΔΩΝ ΓΛΩΗΚΑ ΜΔΑ Soziale Konventionen Πέμπτη Γημοτικού Jemanden begrüßen-kontaktaufnahme Hallo!/Hi! guten Morgen! guten Tag! guten Abend! Nach dem Befinden fragen und auf Frage nach dem Befinden reagieren: Stabilisierung von Kontakten Wie geht es dir? Danke gut. Es geht mir gut. Und dir? Danke. Sich verabschieden: Kontaktbeendigung gute Nacht! auf Wiedersehen! Tschüss! Name erfragen und nennen Ich heiße + Name. Wie heißt du? Ich bin + Name. Wer bist du? Wie ist dein Name? Mein Name ist + Name. Alter erfragen und nennen Wie alt bist du? Ich bin + Alter Jahre alt. Herkunft erfragen und nennen Woher kommst du? Ich komme aus + Land. Wohnort erfragen und nennen Wo wohnst du? Ich wohne in + Stadt. Wo ist dein Zuhause? In + Stadt, da wohne ich. Hobbys erfragen und nennen Mein Hobby ist + Hobby. Meine Hobbys sind + Hobby. Und du? Was ist dein Hobby? Έκτη Γημοτικού Jemanden begrüßen-kontaktaufnahme/ Name, Herkunft, Alter erfragen und nennen Gefühlsausdruck Πέμπτη Γημοτικού über Farben Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken über Frühstück Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken Hallo. Ich bin + Name und wer bist du? Ich heiße + Name. Woher kommst du? Aus + Land. Wie alt bist du? Ich bin + Alter. Und du? Ich bin auch + Alter. Meine Lieblingsfarbe ist + Farbe. Was ist deine Lieblingsfarbe? Zum Frühstück esse ich + Nahrungsmittel und ich trinke + Getränk. Was isst du und was trinkst du zum Frühstück? über Jahreszeiten Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken: Jahreszeiten beschreiben und charakterisieren Im Herbst regnet es viel und es ist kühl. Im Frühling ist die Natur nicht mehr grau. Im Winter sind die Tage kurz und es

115 über Hobbys Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken Έκτη Γημοτικού über Hobbys Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken: über Schulfächer Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken: über Reisen und Essen Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken: zeitliche Einordnung: über Vergangenes berichten über Sommerferien Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken: Informationsaustausch Πέμπτη Γημοτικού Frage-Antwort: Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben: Uhrzeit erfragen und nennen Mitteilung: Personen beschreiben und charakterisieren: von meiner Familie erzählen und nach der Familie des Anderen fragen Frage-Antwort: über Schulsachen Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben Antwort: über Hobbys antwortend Auskunft geben Έκτη Γημοτικού Mitteilung: mein Zuhause beschreiben und nach dem Zuhause fragen schneit viel. Im Sommer ist es heiß, denn die Sonne scheint. Magst du Sport? Ja, ich spiele gern + Hobby. Magst du auch + Hobby? Ja, ich mag + Hobby. Ich + Sportart (surfe, schwimme, spiele Basketball, Volleyball, Fußball). Machst du Sport? Welche Sportart magst du? Welche Sportart magst du nicht? Ich mag + Schulfach. Schulfach + ist toll/interessant/okay. Schulfach + finde ich langweilig/ uninteressant. Schulfach + ist was ich gar nicht will. Schulfach + macht mir große Müh. Ich habe eine Reise gemacht. Zuerst bin ich mit dem Zug nach + Land/Stadt gefahren. Und dort hast du + Nahrungsmittel gegessen/ probiert. Ja/nein, dort habe ich + Nahrungsmittel gegessen/ probiert. Die Ferien sind da! Man kann machen, was man will. Ich kann lange schlafen, gemütlich frühstücken, spielen, reisen, lachen. Wie viel Uhr ist es? Es ist + Zahl Uhr. Mein + Familienmitglied heißt + Name. Wie heißt dein + Familienmitglied? Was brauchen wir in der Schule? Für die Schule packe ich + Schulsache ein. Wochentag + Aktivität: ich gehe aus, ich gehe ins Theater, ich gehe zu mein + Familienmitglied/ Freund Ich zeige dir mein Zuhause. Es ist groß/klein + Räume. Wie ist deine Wohnung? Ist sie klein/groß? Welche Zimmer gibt es bei dir zu Hause? Mitteilung: Personenbeschreibung Mein(e) + Familienmitglied/Freund heißt + Name. Er/ sie ist + Alter Jahre alt. Er/sie ist groß/klein. Er/sie isst + Lebensmittel. Er/sie + Hobby.

116 Frage-Antwort: Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben: Mode und Kleidung beschreiben und charakterisieren Mitteilung: Personen beschreiben und charakterisieren: nach der Familie des Anderen fragen und von meiner Familie erzählen Frage-Antwort: Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben: nach Internet fragen Handlungsregulierung Έκτη Γημοτικού Um Rat fragen Schwerpunkt: Geschenke Bewertung/Kommentar Πέμπτη Γημοτικού Bitte um Stellungnahme und Beurteilung von Zuständen: Meinungen erfragen und positiv/negativ bewerten Er/sie macht + Hobby. Was trägst du heute? Was hat dein Tischnachbar an? Ich trage heute + Kleidung. Mein Tischnachbar trägt + Kleidung. Ich habe einen Bruder. Er heißt + Name und er ist + Alter. Hast du Geschwister? Ich habe eine Schwester. Wo leben deine Großeltern? Mein Opa und meine Oma leben in + Stadt. Wie geht das Internet denn? Ich weiß es wirklich nicht. Ja, und wie mache ich das? Aha, und jetzt? Ja, aber wie? So? Ja, richtig? Ja, klar! Was kann ich mein- + Familienmitglied/Freund schenken? Er/sie hört gern Musik. Er/sie + Lieblingshobby. Bekommst du genug Taschengeld? Ich bin + Alter Jahre alt und ich bekomme + Zahl Euro. Das ist nicht genug. Das reicht. Ich finde, es ist sehr wenig. Ich finde, es ist genug.

117 4. ΓΛΩΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ΚΑΗ ΓΛΩΗΚΑ ΜΔΑ ΣΟΤ ΓΗΓΑΚΣΗΚΟΤ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΟΤ DEUTSCH-EIN HIT! 1 ΓΗΑΛΟΓΟΗ ΓΛΩΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ΓΛΩΗΚΑ ΜΔΑ 1 ο Κεφάλαιο: erste Bekanntschaft ζει. 13 (b1) Εεηψ κηα πιεξνθνξία/informationsaustausch: ζει. 14 (b4) ζει. 15 (b6)/ (βι. παξάξηεκα, ζει. 5) ζει. 16 (b10) ζει. 16 (b10) 2 ο Κεφάλαιο: Familie ζει. 25 (b2) Frage-Antwort: Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben (behaupten) Ρσηψ ην φλνκα θάπνηνπ γηα λα βεβαησζψ φηη είλαη ην πξφζσπν πνπ ςάρλσ θαη ζπζηήλνκαη ζε απηφλ - κηιψ γηα ηνλ εαπηφ κνπ/informationsaustausch: Frage: sich vergewissern (Bestätigung erwarten): Kontaktaufnahme: jemanden ansprechen: sich vorstellen, Name erfragen und nennen πζηήλνκαη - κηιψ γηα ηνλ εαπηφ κνπ θαη ξσηψ ην φλνκα, ηελ θαηαγσγή θαη ηνλ ηφπν θαηνηθίαο ηνπ άιινπ/ soziale Konventionen: Kontaktaufnahme: jemanden begrüßen und jemanden ansprechen: sich vorstellen, Name Herkunft und Wohnort erfragen und nennen πζηήλσ θάπνηνλ ζε θάπνηνλ άιιν/ soziale Konventionen: Kontaktaufnahme: jemanden begrüßen und jemanden vorstellen πζηήλνκαη - κηιψ γηα ηνλ εαπηφ κνπ θαη ξσηψ ην φλνκα, ηελ θαηαγσγή, ηελ ειηθία θαη ηνλ ηφπν θαηαγσγήο ηνπ άιινπ/ soziale Konventionen: sich vorstellen, Name, Herkunft, Alter und Wohnort erfragen und nennen πζηήλσ θάπνηνλ ζε θάπνηνλ άιιν/ soziale Konventionen: Kontaktaufnahme: jemanden vorstellen Name, Herkunft und Beruf erfragen und nennen & reagieren, wenn sich jemand vorstellt oder vorgestellt wird Entschuldigung, kommst du aus + Land? Ja. Heißt du + Name? Nein. Hallo, bist du + Name? Ja, und du? Bist du + Name? Ja, ich bin + Name. Willkommen! Vielen Dank. Hallo, ich bin + Name. Bist du + Name? Ja, ich bin + Name. Kommst du aus + Land? Ja, aber ich wohne in + Stadt. Hallo! Guten Tag + Name! Wie geht's? Danke gut. Und dir? Alles o.k. Das ist meine Freundin. Wie heißt du? + Name. Und du? Ich heiße + Name. Ich komme aus + Land. Woher kommst du? Ich komme aus + Spanien. Ich wohne in + Stadt. Wie alt bist du? + Alter. Und du? Ich bin + Alter. Das ist mein/e + Familienmitglied. Er/sie heißt + Name. Guten Abend, + Name! Guten Abend Herr/Frau + Name.

118 ζει. 26 (b4) 3 ο Κεφάλαιο: Hobbys ζει. 38 (a1) Απαληψ ζε εξσηήζεηο θαη κηιψ γηα ηελ νηθνγέλεηα κνπ/informationsaustausch: Mitteilung: Personen beschreiben und charakterisieren: von meiner Familie erzählen und nach der Familie des Anderen fragen Παίξλσ πιεξνθνξίεο γηα ζέκαηα πνπ κε ελδηαθέξνπλ: αζιεηέο, ηξαγνπδηζηέο/informationsaustausch: Mitteilung: Personen beschreiben und charakterisieren ζει. 41 (b8) Μηιψ γηα ηα ρφκπη θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο κνπ θαη πξνζθαιψ θαη ηνλ άιιν λα ζπκκεηέρεη ζε απηά/handlungsregulierung: auffordern zu gemeinsamem Handeln ζει. 42 (b9) Ρσηψ ηε ζέζε ηνπ άιινπ πάλσ ζε θάηη θαη κηιψ γηα ηηο Mein/e + Familienmitglied kommt aus + Land. Er/sie ist + Beruf. Aha! Und das ist mein/e + Familienmitglied. Er/sie heißt + Name. Hallo + Name. Wie geht es dir? Danke, gut, Herr/Frau + Name. Mein/e + Familienmitglied kommt aus + Land. Er/sie ist + Beruf. Wer ist das auf dem Foto? Das ist/sind + Familienmitglied/er in + Ort. Links ist mein/e + Familienmitglied und rechts ist mein/e + Familienmitglied. Mitte sind + Familienmitglieder. Mein/e + Familienmitglied heißt + Name und wohnt/wohnen in + Stadt. Und das ist + Familienmitglied. Er/sie heißt + Name. Und wer ist das hier? Das ist/sind mein/e + Familienmitglied/er in + Ort. Links ist/sind + Familienmitglied/er. Er/sie wohnt/wohnen in + Stadt. Ah, das ist + Name. Aber wie heißt die Musikgruppe? Das sind + Name. Und wer ist das in der Mitte? Wir machen Musik. Kommst du mit, + Name? Ja, klar! Na, + Name, wie findest du das Lied?

119 πξνηηκήζεηο κνπ ζηα ρφκπη/bewertung/kommentar: Bitte um Stellungnahme: Meinungen erfragen & Gefühlsausdruck: Stimmungen und Gefühle ausdrücken: Gefallen/ Missfallen ausdrücken ζει. 43 (b11) Ρσηψ γηα ην πψο πεξλνχλ ηνλ ειεχζεξν ρξφλν ηνπο νη άιινη/bewertung/kommentar: Frage nach evaluativer Einstellungen, Werthaltungen: Interesse/Vorliebe fragen 5 ο Κεφάλαιο: alles fertig für die Schule? Hobbys erfragen und nennen Ihr seid einfach klasse! Kommen wir morgen auch hierher? Nein, morgen spielen wir + Aktivität. Hm, + Aktivität finde ich nicht so gut. Aber ich fahre gern + Aktivität. O.k., dann gehen wir zu + Ort. Habt ihr Lust? Na klar. Tolle Idee Gut. Bis morgen. Tschüss. Macht ihr immer Musik zusammen? Nicht immer. Jeder hat noch andere Hobbys. + Name spielt + Hobby, aber + Hobby findet er nicht gut. Er/sie ist + Name-Fan. + Name auch? Na ja, + Name spielt nicht so gern + Hobby. Er/sie findet Sport doof. Er/sie spielt gern am Computer. Das mache ich auch gern in meiner Freizeit. Sag mal, wo ist eigentlich + Name? Kommt sie auch mit? Nein, er/sie kommt nicht. Er/sie ist zu Hause und kocht für uns. Kocht sie gern? Ja, Kochen ist ihr Hobby. ζει. 65 (b2) Ρσηψ θαη αληαιιάζζσ πιεξνθνξίεο γηα ηα ζρνιηθά είδε/informationsaustausch: Mitteilung: identifizieren, benennen und Informationen erfragen: Gegenstände beschreiben und Was ist denn das, + Name? Das ist ein/e (n)+ Schulsache. Aha. Ist das.-ach, wie

120 ζει. 72 (b14) charakterisieren & Redeorganisation und Verständigungssicherung: um sprachliche Erklärungen zu Äußerungen bitten Handlungsregulierung: um Rat fragen Πξνζθαιψ θάπνηνλ λα ηνλ μελαγήζσ ζην ζρνιηθφ κνπ ρψξν, ηνλ ξσηψ γηα ηα καζήκαηα θαη ηνπο θαζεγεηέο πνπ ηνπ αξέζνπλ θαη εθθξάδσ ηηο δηθέο κνπ πξνηηκήζεηο/ Handlungsregulierung: auffordern zu gemeinsamem Handeln & Gefühlsausdruck: über Schulfächer Gefallen/Missfallen ausdrücken Gefühlsausdruck: über Lehrer Gefallen/Missfallen ausdrücken 6 ο Κεφάλαιο: Schule und Alltag ζει. 85 Αληαιιάζζσ πιεξνθνξίεο, πεξηγξάθσ ηνπο ρψξνπο ηνπ ζρνιείνπ θαη ιέσ αλ κνπ αξέζνπλ/informationsaustausch: heißt das auf Deutsch? Federtasche, die Federtasche. Ach, ja. Guck mal, hier ist ein/e (n)+ Schulsache. Ja, aber ich brauche kein/e (n) + Schulsache, sondern ein/e (n) + Schulsache. Gut hier ist + Schulsache. Brauche ich auch + Schulsache und + Schulsache? Was meinst du? Kommst du am Montag mit in die Schule? Ja, ich bin schon sehr neugierig! Wir gehen hin und schauen uns alles an. Ja, gerne! Findest du + Schulfach nicht gut? + Schulfach macht mir mehr Spaß. Ich finde + Schulfach auch interessant/toll. Bist du gut in + Schulfach? In + Schulfach bin ich gut. Und in + Schulfach und + Schulfach auch. In den anderen Fächern bin ich nicht so gut. Und du? + Schulfach finde ich blöd/langweilig. Mein Lieblingsfach ist + Schulfach. Wie ist denn der + Lehrer von + Schulfach? Mein + Lehrer ist altmodisch und sehr streng/toll/nett. So, hier ist unser + Schulraum. Hier sind wir in der Pause. Wir

121 Mitteilung: die Schulräume beschreiben und Schulräume identifizieren, benennen & Gefühlsausdruck: ausdrücken Zuneigung ζει. 89 (b11) πζηήλσ έλαλ θίιν κνπ ζηνλ θαζεγεηή κνπ/soziale Konventionen: Kontaktaufnahme: jemanden vorstellen & reagieren, wenn sich jemand vorstellt oder vorgestellt wird 7 ο Κεφάλαιο: guten Appetit! quatschen, spielen und essen. Euer + Schulraum ist aber schön! Und das ist eure + Schulraum? Ja, das ist unser + Schulraum. Da spielen wir Basketball. Aha, und dieser Raum dort, was ist das? Das ist das Zimmer von + Name. Sie ist unsere Sekretärin. Das ist also das + Schulraum. Im Erdgeschoss ist auch das + Schulraum, da sitzen die Lehrer und korrigieren. Und wo habt ihr Unterricht? Wo sind eure + Schulraum? Die + Schulraum sind im ersten und im zweiten Stock. Im ersten Stock ist auch die + Schulraum. Dort spielen wir Theater und feiern. Habt ihr auch eine + Schulraum? Ja, unsere + Schulraum ist im zweiten Stock. Die Schüler lesen dort Bücher und Zeitschriften. Also, ich finde eure + Schulraum wirklich toll! Guten Morgen, Herr + Name. Das ist + Name, unsere Austauschschülerin. + Name, das ist unser Deutschlehrer. Herzlich willkommen, + Name! Buen venido! Vielen Dank, das ist sehr nett!

122 ζει. 99 (b2) Μηιψ γηα ηελ ψξα/ θαλνλίδσ ηηο δξαζηεξηφηεηεο κνπ αλάινγα κε ηελ ψξα/handlungsregulierung: zeitliche Einordnung: Terminvorschläge machen Ausdruck handlungsbezogener Einstellungen und Voraussetzungen: Motivation: Handlungszweck ausdrücken: Handlungsziel und Handlungsgrund angeben ζει. 100 (b5) Παξαγγέιλσ ζην εζηηαηφξην/intensionen: Wunschvorstellung und Gefallen/Missfallen ausdrücken & Handlungsregulierung: um Erlaubnis bitten einzutreten ζει. 102 (b11) ρνιηάδσ ηα θαγεηά/ Bewertung/Kommentar: Bitte um Stellungnahme und Beurteilung von Zuständen: Meinungen erfragen und positiv/negativ bewerten Macht euch fertig! Wir gehen gleich essen. Was? Jetzt schon essen? Es ist doch erst fünf vor + Uhr! Ja, aber der Tisch ist für + Uhr reserviert. Wann müssen denn gehen? Spätenstens um + Uhr. Sind wir um + Uhr wieder zu Hause? + Name und ich wollen am Nachmittag ins Kino gehen! Nun + Name, was möchtest du essen? Ich mag + Nahrungsmittel, ich hätte gern + Nahrungsmittel. Und was trinkst du? Ein/e + Getränk, bitte. Was isst du, + Name? Hm. + Nahrungsmittel mag ich nicht. Ich nehme lieber + Nahrungsmittel. Darf ich dazu ein Bier trinken, Papa? Natürlich nicht. O.k., dann nehme ich eben ein/e + Getränk. + Name, was nimmst du? Ich möchte + Nahrungsmittel essen und dazu ein + Getränk trinken. Hmm, die + Nahrungsmittel schmecken aber lecker! Mein/e + Nahrungsmittel ist auch sehr gut, nur ein bisschen salzig. Und wie schmeckt + Nahrungsmittel, + Name? Wunderbar, leider sind die + Nahrungsmittel etwas kalt. Wie ist

123 9 ο Κεφάλαιο: endlich Ferien ζει. 129 (b2) ρεδηάδσ ηηο θαινθαηξηλέο κνπ δηαθνπέο/gefühlsausdruck: Intensionen/Gefallen/Missfallen ausdrücken: Wunsch/Absicht äußern dein Essen? Das Essen? Sehr gut. Nur der + Nahrungsmittel ist zu warm. Können wir in den Ferien nach + Land/Stadt fahren? Nein, in den Sommerferien können wir nicht nach + Land/Stadt fahren. Wir müssen unbedingt nach + Land/Stadt fahren. Aber wir wollen doch so gern nach + Land!!!

124 5. ΤΓΚΡΗΖ ΓΛΩΗΚΩΝ ΠΡΑΞΔΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΚΑΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΓΛΩΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ ΓΖΜΟΣΗΚΟ Soziale Konventionen Jemanden begrüßen-kontaktaufnahme (2 ) Nach dem Befinden fragen und auf Frage nach dem Befinden reagieren: Stabilisierung von Kontakten Sich verabschieden: Kontaktbeendigung Name erfragen und nennen (2 ) Alter erfragen und nennen (2 ) Herkunft erfragen und nennen (2 ) Wohnort erfragen und nennen (2 ) Hobbys erfragen und nennen Gefühlsausdruck über Farben Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken über Frühstück Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken über Jahreszeiten Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken: Jahreszeiten beschreiben und charakterisieren über Hobbys Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken (2 ) über Schulfächer Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken: über Reisen und Essen Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken: zeitliche Einordnung: über Vergangenes berichten über Sommerferien Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken ΓΤΜΝΑΗΟ Jemanden begrüßen-kontaktaufnahme Nach dem Befinden fragen und auf Frage nach dem Befinden reagieren: Stabilisierung von Kontakten Sich verabschieden: Kontaktbeendigung Name erfragen und nennen Alter erfragen und nennen Herkunft erfragen und nennen Wohnort erfragen und nennen Hobbys erfragen und nennen Jemanden vorstellen: Name, Herkunft und Beruf erfragen und nennen & reagieren, wenn sich jemand vorstellt oder vorgestellt wird (3 ) über Hobbys Gefallen/Missfallen ausdrücken über Schulfächer Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken über Essen Gefallen/Missfallen ausdrücken über Sommerferien Gefallen/Missfallen ausdrücken Informationsaustausch Frage-Antwort: Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben: Uhrzeit erfragen und nennen über Lehrer (Personen) Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken über Schulräume Zuneigung ausdrücken Frage-Antwort: Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben (behaupten) Frage-Antwort: über Schulsachen Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben Frage-Antwort: Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben: Mode und Kleidung beschreiben und charakterisieren Frage-Antwort: Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben: nach Internet fragen Antwort: über Hobbys antwortend Auskunft geben Mitteilung: Personen beschreiben und Mitteilung: Personen beschreiben und

125 charakterisieren: von meiner Familie erzählen und nach der Familie des Anderen fragen (3 ) Mitteilung: mein Zuhause beschreiben und nach dem Zuhause fragen Handlungsregulierung Um Rat fragen Schwerpunkt: Geschenke Bewertung/Kommentar Bitte um Stellungnahme und Beurteilung von Zuständen: Meinungen erfragen und positiv/negativ bewerten Redeorganisation und Verständigungssicherung charakterisieren: von meiner Familie erzählen und nach der Familie des Anderen fragen (2 ) Mitteilung: Schulräume beschreiben und Schulräume identifizieren, benennen Frage: sich vergewissern (Bestätigung erwarten) Mitteilung: identifizieren, benennen und Informationen erfragen: Schulsachen beschreiben und charakterisieren Um Rat fragen Auffordern zu gemeinsamem Handeln Ausdruck handlungsbezogener Einstellungen und Voraussetzungen: Motivation: Handlungszweck ausdrücken: Handlungsziel und Handlungsgrund angeben Um Erlaubnis bitten einzutreten Bitte um Stellungnahme und Beurteilung von Zuständen: Meinungen erfragen und positiv/negativ bewerten (2 ) Frage nach evaluativer Einstellungen, Werthaltungen: Interesse/Vorliebe fragen Um sprachliche Erklärungen zu Äußerungen bitten

126 6. ΤΓΚΡΗΖ ΓΛΩΗΚΩΝ ΜΔΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΚΑΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ 6.1 SOZIALE KONVENTIONEN ΓΛΩΗΚΑ ΜΔΑ Soziale Konventionen ΓΖΜΟΣΗΚΟ jemanden begrüßen (2 )-nach dem Befinden fragen und auf Frage nach dem Befinden reagieren-sich verabschieden-name, Alter, Herkunft, Wohnort, Hobbys erfragen und nennen (2 ) Hallo!/Hi! guten Morgen! guten Tag! guten Abend! Wie geht es dir? Danke gut. Es geht mir gut. Und dir? Danke. gute Nacht! auf Wiedersehen! Tschüss! Ich heiße + Name. Wie heißt du? Ich bin + Name. Wer bist du? Wie ist dein Name? Mein Name ist + Name. Wie alt bist du? Ich bin (auch) + Alter Jahre alt. Woher kommst du? Ich komme aus + Land. Wo wohnst du? Ich wohne in + Stadt. Wo ist dein Zuhause? In + Stadt, da wohne ich. Mein Hobby ist + Hobby. Meine Hobbys sind + Hobby. Und du? Was ist dein Hobby? ΓΤΜΝΑΗΟ Hallo. Guten Morgen. Guten Abend. Guten Tag + Name! Wie geht's? Danke gut. Und dir?/wie geht es dir? Alles o.k. Gut. Bis morgen. Tschüss. Ich bin + Name. Bist du + Name? Wie heißt du? Ich heiße + Name. Wie alt bist du? Ich bin + Alter Jahre alt. Kommst du aus + Land? Ja, aber ich wohne in + Stadt. Woher kommst du? Ich komme aus + Land. Ja, aber ich wohne in + Stadt. + Hobby mache ich auch gern in meiner Freizeit. jemanden vorstellen: Name, Herkunft und Beruf erfragen und nennen & reagieren, wenn sich jemand vorstellt oder vorgestellt wird (3 ) Hallo! Guten Tag + Name! Wie geht's? Danke gut. Und dir? Alles o.k. Das ist meine Freundin.

127 Das ist mein/e + Familienmitglied. Er/sie heißt + Name. Guten Abend, + Name! Guten Abend Herr/Frau + Name. Mein/e + Familienmitglied kommt aus + Land. Er/sie ist + Beruf. Aha! Und das ist mein/e + Familienmitglied. Er/sie heißt + Name. Hallo + Name. Wie geht es dir? Danke, gut, Herr/Frau + Name. Mein/e + Familienmitglied kommt aus + Land. Er/sie ist + Beruf. Guten Morgen, Herr + Name. Das ist + Name, unsere Austauschschülerin. + Name, das ist unser Deutschlehrer. Herzlich willkommen, + Name! Buen venido! Vielen Dank, das ist sehr nett! 6.2 GEFÜHLSAUSDRUCK ΓΛΩΗΚΑ ΜΔΑ Gefühlsausdruck ΓΖΜΟΣΗΚΟ über Farben, Frühstück, Jahreszeiten, Hobbys, Schulfächer, Reisen und Essen, Sommerferien Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken Meine Lieblingsfarbe ist + Farbe. Was ist deine Lieblingsfarbe? Zum Frühstück esse ich + Nahrungsmittel und ich trinke + Getränk. Was isst du und was trinkst du zum Frühstück? Im Herbst regnet es viel und es ist kühl. Im Frühling ist die Natur nicht mehr grau. Im Winter sind die Tage kurz und es schneit viel. Im Sommer ist es heiß, denn die Sonne scheint. Magst du Sport? Ja, ich spiele gern + Hobby. Magst du auch + Hobby? Ja, ich mag + Hobby. ΓΤΜΝΑΗΟ Nein, morgen spielen wir + Aktivität. Hm, + Aktivität finde ich nicht so gut. Aber ich fahre gern + Aktivität. Ich + Sportart (surfe, schwimme, spiele Basketball, Volleyball, Fußball). Machst du Sport?

128 Welche Sportart magst du? Welche Sportart magst du nicht? Ich mag + Schulfach. Schulfach + ist toll/interessant/okay. Schulfach + finde ich langweilig/ uninteressant. Schulfach + ist was ich gar nicht will. Schulfach + macht mir große Müh. Ich habe eine Reise gemacht. Zuerst bin ich mit dem Zug nach + Land/Stadt gefahren. Und dort hast du + Nahrungsmittel gegessen/ probiert. Ja/nein, dort habe ich + Nahrungsmittel gegessen/ probiert. Die Ferien sind da! Man kann machen, was man will. Ich kann lange schlafen, gemütlich frühstücken, spielen, reisen, lachen. Findest du + Schulfach nicht gut? + Schulfach macht mir mehr Spaß. Ich finde + Schulfach auch interessant/toll. Bist du gut in + Schulfach? In + Schulfach bin ich gut. Und in + Schulfach und + Schulfach auch. In den anderen Fächern bin ich nicht so gut. Und du? + Schulfach finde ich blöd/langweilig. Mein Lieblingsfach ist + Schulfach. Nun + Name, was möchtest du essen? Ich mag + Nahrungsmittel, ich hätte gern + Nahrungsmittel. Und was trinkst du? Ein/e + Getränk, bitte. Was isst du, + Name? Hm. + Nahrungsmittel mag ich nicht. Ich nehme lieber + Nahrungsmittel. + Name, was nimmst du? Ich möchte + Nahrungsmittel essen und dazu ein + Getränk trinken. Können wir in den Ferien nach + Land/Stadt fahren? Nein, in den Sommerferien können wir nicht nach + Land/Stadt fahren. Wir müssen unbedingt nach + Land/Stadt fahren. Aber wir wollen doch so gern nach + Land!!! über Lehrer (Personen) Gefühle/Gefallen/Missfallen ausdrücken Wie ist denn der Lehrer von + Schulfach? Mein Lehrer ist altmodisch und sehr streng/toll/nett. über Schulräume Zuneigung ausdrücken Also, ich finde eure + Schulraum wirklich toll!

129 6.3 INFORMATIONSAUSTAUSCH ΓΛΩΗΚΑ ΜΔΑ Informationsaustausch ΓΖΜΟΣΗΚΟ Frage-Antwort: Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben Wie viel Uhr ist es? Es ist + Zahl Uhr. Was brauchen wir in der Schule? Für die Schule packe ich + Schulsache ein. Wie geht das Internet denn? Ich weiß es wirklich nicht. Ja, und wie mache ich das? Aha, und jetzt? Ja, aber wie? So? Ja, richtig? Ja, klar! Antwort: über Hobbys antwortend Auskunft geben Wochentag + Aktivität: ich gehe aus, ich gehe ins Theater, ich gehe zu mein + Familienmitglied/ Freund Mitteilung: Personen beschreiben und charakterisieren: von meiner Familie erzählen und nach der Familie des Anderen fragen (3 ) Mein + Familienmitglied heißt + Name. Wie heißt dein + Familienmitglied? Mein(e) + Familienmitglied/Freund heißt + Name. Er/ sie ist + Alter Jahre alt. Er/sie ist groß/klein. Er/sie isst + Lebensmittel. Er/sie + Hobby. Er/sie macht + Hobby. Ich habe einen Bruder. Er heißt + Name und er ist + Alter. Hast du Geschwister? Ich habe eine Schwester. Wo leben deine Großeltern? Mein Opa und meine Oma leben in + Stadt. mein Zuhause beschreiben und nach dem Zuhause fragen Ich zeige dir mein Zuhause. Es ist groß/klein + Räume. Wie ist deine Wohnung? Ist sie klein/groß? ΓΤΜΝΑΗΟ Personen beschreiben und charakterisieren: Name, Herkunft und Wohnort erfragen und nennen (2 ) Wer ist das auf dem Foto? Das ist/sind + Familienmitglied/er in + Ort. Links ist mein/e + Familienmitglied und rechts ist mein/e + Familienmitglied. Mitte sind + Familienmitglieder. Mein/e + Familienmitglied heißt + Name und wohnt/wohnen in + Stadt. Und das ist + Familienmitglied. Er/sie heißt + Name. Und wer ist das hier? Das ist/sind mein/e + Familienmitglied/er in + Ort. Links ist/sind + Familienmitglied/er. Er/sie wohnt/wohnen in + Stadt. Ah, das ist + Name. Aber wie heißt die Musikgruppe? Das sind + Name. Und wer ist das in der Mitte? Schulräume beschreiben und Schulräume identifizieren, benennen So, hier ist unser + Schulraum. Hier sind wir in der Pause. Wir quatschen, spielen und essen. Euer + Schulraum ist aber schön! Und

130 Welche Zimmer gibt es bei dir zu Hause? das ist eure + Schulraum? Ja, das ist unser + Schulraum. Da spielen wir Basketball. Aha, und dieser Raum dort, was ist das? Das ist das Zimmer von + Name. Sie ist unsere Sekretärin. Das ist also das + Schulraum. Im Erdgeschoss ist auch das + Schulraum, da sitzen die Lehrer und korrigieren. Und wo habt ihr Unterricht? Wo sind eure + Schulraum? Die + Schulraum sind im ersten und im zweiten Stock. Im ersten Stock ist auch die + Schulraum. Dort spielen wir Theater und feiern. Habt ihr auch eine + Schulraum? Ja, unsere + Schulraum ist im zweiten Stock. Die Schüler lesen dort Bücher und Zeitschriften. Frage-Antwort: Informationen erfragen und antwortend Auskunft geben (behaupten) Entschuldigung, kommst du aus + Land? Ja. Heißt du + Name? Nein. Frage: sich vergewissern (Bestätigung erwarten) Hallo, bist du + Name? Ja, und du? Bist du + Name? Ja, ich bin + Name. Willkommen! Vielen Dank. Mitteilung: identifizieren, benennen und Informationen erfragen: Schulsachen beschreiben und charakterisieren Was ist denn das, + Name? Das ist ein/e (n) + Schulsache. Aha. Guck mal, hier ist ein/e (n) + Schulsache. Ja, aber ich brauche kein/e (n) + Schulsache, sondern ein/e (n) + Schulsache. Gut hier ist + Schulsache.

131 6.4 HANDLUNGSREGULIERUNG ΓΛΩΗΚΑ ΜΔΑ Handlungsregulierung ΓΖΜΟΣΗΚΟ um Rat fragen Was kann ich mein- + Familienmitglied/Freund schenken? Er/sie hört gern Musik. Er/sie + Lieblingshobby ΓΤΜΝΑΗΟ Brauche ich auch + Schulsache und + Schulsache? Was meinst du? Auffordern zu gemeinsamem Handeln Wir machen Musik. Kommst du mit, + Name? Ja, klar! Kommen wir morgen auch hierher? Nein, morgen spielen wir + Aktivität. Kommst du am Montag mit in die Schule? Ja, ich bin schon sehr neugierig! Wir gehen hin und schauen uns alles an. Ja, gerne! Ausdruck handlungsbezogener Einstellungen und Voraussetzungen: Motivation: Handlungszweck ausdrücken: Handlungsziel und Handlungsgrund angeben Macht euch fertig! Wir gehen gleich essen. Was? Jetzt schon essen? Es ist doch erst fünf vor + Uhr! Ja, aber der Tisch ist für + Uhr reserviert. Wann müssen denn gehen? Spätestens um + Uhr. Sind wir um + Uhr wieder zu Hause? + Name und ich wollen am Nachmittag ins Kino gehen! um Erlaubnis bitten einzutreten Darf ich dazu ein Bier trinken, Papa? Natürlich nicht. O.k., dann nehme ich eben ein/e + Getränk.

132 6.5 BEWERTUNG/KOMMENTAR ΓΛΩΗΚΑ ΜΔΑ Bewertung/Kommentar ΓΖΜΟΣΗΚΟ Bitte um Stellungnahme und Beurteilung von Zuständen: Meinungen erfragen und positiv/negativ bewerten Bekommst du genug Taschengeld? Ich bin + Alter Jahre alt und ich bekomme + Zahl Euro. Das ist nicht genug. Das reicht. Ich finde, es ist sehr wenig. Ich finde, es ist genug. ΓΤΜΝΑΗΟ Na, + Name, wie findest du das Lied? Ihr seid einfach klasse! Hmm, die + Nahrungsmittel schmecken aber lecker! Mein/e + Nahrungsmittel ist auch sehr gut, nur ein bisschen salzig. Und wie schmeckt + Nahrungsmittel, + Name? Wunderbar, leider sind die + Nahrungsmittel etwas kalt. Wie ist dein Essen? Das Essen? Sehr gut. Nur der + Nahrungsmittel ist zu warm. Frage nach evaluativer Einstellungen, Werthaltungen: Interesse/Vorliebe fragen Macht ihr immer Musik zusammen? Nicht immer. Jeder hat noch andere Hobbys. + Name spielt + Hobby, aber + Hobby findet er nicht gut. Er/sie ist + Name-Fan. + Name auch? Na ja, + Name spielt nicht so gern + Hobby. Er/sie findet Sport doof. Er/sie spielt gern am Computer. Das mache ich auch gern in meiner Freizeit. Sag mal, wo ist eigentlich + Name? Kommt sie auch mit? Nein, er/sie kommt nicht. Er/sie ist zu Hause und kocht für uns. Kocht sie gern? Ja, Kochen ist ihr Hobby. 6.6 REDEORGANISATION UND VERSTÄNDNISSICHERUNG ΓΛΩΗΚΑ ΜΔΑ Redeorganisation und Verständigungssicherung ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΓΤΜΝΑΗΟ um sprachliche Erklärungen zu Äußerungen bitten Ist das.-ach, wie heißt das auf Deutsch? Federtasche, die Federtasche. Ach, ja.

133 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΗΗ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ 1. Ζ ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΠΔΡΗΟΥΖ HALLO ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΤΓΚΡΗΖ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟΤ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! Ζ ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΠΔΡΗΟΥΖ FAMILIE ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΤΓΚΡΗΖ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟΤ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! Ζ ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΠΔΡΗΟΥΖ HOBBYS ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΤΓΚΡΗΖ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟΤ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! Ζ ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΠΔΡΗΟΥΖ SCHULE ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΠΔΜΠΣΖ ΓΖΜΟΣΗΚΟΤ ΔΚΣΖ ΓΖΜΟΣΗΚΟΤ ΤΓΚΡΗΖ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟΤ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ ΣΖ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΤΓΚΡΗΖ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟΤ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! Ζ ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ESSEN ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΠΔΜΠΣΖ ΓΖΜΟΣΗΚΟΤ ΔΚΣΖ ΓΖΜΟΣΗΚΟΤ ΤΓΚΡΗΖ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟΤ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ ΣΖ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΑΠΗΓΔΤΖ ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΤΓΚΡΗΖ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟΤ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! Ζ ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΠΔΡΗΟΥΖ FERIEN ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΤΓΚΡΗΖ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟΤ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT!

134 1. Ζ ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΠΔΡΗΟΥΖ HALLO 1.1 ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ Hallo ich heiße ich bin wie heißt du? wer bist du? guten Morgen guten Tag guten Abend gute Nacht hallo tschüss auf Wiedersehen grüßen

135 1.2 ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ erste Bekanntschaft heißt du? bist du? ich heiße ich bin wie heißt du? hallo gute Nacht auf Wiedersehen willkommen vielen Dank

136 1.3 ΤΓΚΡΗΖ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟΤ ΣΑ ΓΗΓΑΚΣΗΚΑ ΔΓΥΔΗΡΗΓΗΑ LUFTBALLONS ΚΑΗ DEUTSCH-EIN HIT! 1 vielen Dank willkommen bist du? heißt du? grüßen auf Wiedersehen tschüss hallo gute Nacht guten Abend Γεκνηηθφ Γπκλάζην guten Tag guten Morgen wer bist du? wie heißt du? ich bin ich heiße

137 2. Ζ ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΠΔΡΗΟΥΖ FAMILIE 2.1 ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ Familie Familie Vater Mutter Bruder Onkel Oma Opa Tante Cousin Eltern Großeltern Schwester Sohn Baby Tochter Kind Geschwister

138 2.2 ΣΟ ΛΔΞΗΛΟΓΗΟ ΣΖ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ Familie Vater Großeltern Mutter Familie Onkel Baby Tante Oma Opa Cousin Bruder Gastfamilie Neffe Nichte Schwester Sohn Tochter Eltern Familienname Geschwister Großmutter Großvater Zwillinge Familie Alexiou