Προτάσεις για το µέλλον. Σαρασλανίδης Πλούταρχος Αναπληρωτής καθηγητής προπονητικής κλασικού αθλητισµού

Transcript

1 Πορεία εµφάνισης Ελλήνων αθλητών σε Πανευρωπαϊκούς αγώνες και συγκριτική πορεία µεσοπρόθεσµης αθλητικής ανάπτυξης µεταξύ της Ελλάδος και οµοειδών ευρωπαϊκών χωρών Προτάσεις για το µέλλον Σαρασλανίδης Πλούταρχος Αναπληρωτής καθηγητής προπονητικής κλασικού αθλητισµού Μετά την επικοινωνιακά θετική παρουσία των Ελλήνων αθλητών, µε βάση τα δύο αργυρά µετάλλια που κατέκτησαν, στο Ευρωπαϊκό πρωτάθληµα Α-Γ της Ζυρίχης και θέλοντας να παρουσιάσουµε την πορεία µας, σε επίπεδο Α-Γ αλλά και την µεσοπρόθεσµη πορεία µας, από τις µικρές αγωνιστικές κατηγορίες (Π-Κ, Ε-Ν, Νέοι) παραθέτουµε τα παρακάτω δεδοµένα. Οι πίνακες αξιολόγησης των χωρών που συµµετείχαν αποτέλεσαν το κίνητρο για να κάνουµε την παρακάτω σύγκριση της πορείας του αριθµού των αθλητών µας που κατέκτησαν µια θέση από την 1 η έως την 8 η στις διοργανώσεις των τελευταίων χρόνων. Επίσης συσχετίσαµε τα αποτελέσµατα από τα διεθνή πρωταθλήµατα των µικρών αγωνιστικών κατηγοριών (Παγκόσµιο Π-Κ, Ευρωπαϊκό Ε-Ν, Ευρωπαϊκό Νέων) µε τα αντίστοιχα των Α-Γ, µε βάση το Ευρωπαϊκό πρωτάθληµα. Η επιλογή του πίνακα αξιολόγησης των οκτώ αθλητών (placing table της ΕΑΑ και της ΙΑΑΦ), αντί του πίνακα των µεταλλίων έγινε µε το σκεπτικό ότι µε αυτόν τον πίνακα φαίνεται καλύτερα το ποιοτικό βάθος της αθλητικής ανάπτυξης κάθε χώρας Η συνολική ανάλυση κάθε πρωταθλήµατος για την χώρα µας συσχετίζεται µε τα συγκριτικά ποιοτικά - ποσοτικά στοιχεία σε σχέση µε το παρελθόν και σε σύγκριση µε άλλες χώρες, παρόµοιου αθλητικού εύρους µε την χώρα µας. Η επιλογή έγινε από χώρες της Ευρώπης, µε βάση πληθυσµιακά κριτήρια, αλλά µε διαφορετικό κοινωνικό τρόπο ανάπτυξης. Συγκεκριµένα επελέγησαν ενδεικτικά η Ολλανδία και η Τσεχία Επιπλέον µελετήθηκε και η πορεία της Πολωνίας ως υποδειγµατικής χώρας ανάπτυξης του κλασικού αθλητισµού.

2 Πίνακας που δείχνει την πορεία εµφάνισης των Ελλήνων αθλητών, µε βάση τον αριθµό των αθλητών που κατέκτησαν µια θέση από την 1 η έως την 8 η (placing table), σε Πανευρωπαϊκούς αγώνες τα τελευταία 12 χρόνια Αριθμός αθλητών που κατατάχθηκαν στους 8 πρώτους Μ.ο. Αριθµός αθλητών Έτος (από placing table EAA) ηλικίας που πήραν μετάλλιο * , , , ,2 2 *τα 4 χρυσά Από την σύγκριση φαίνεται καθαρά η µείωση του ποιοτικού αθλητικού υλικού της χώρας µας τα τελευταία 10 χρόνια.. Το µόνο που δεν αλλάζει ουσιαστικά είναι ο µ.ο. ηλικίας που απαιτείται για την µεγιστοποποίηση της απόδοσης (27 χρονών). Όσο αφορά τον αριθµό των µεταλλίων οι προσδοκίες µας κυµαίνονται από 1-3 που είναι φυσιολογικές για το επίπεδο της χώρας µας. Το πρόβληµα, κατά την γνώµη µας, εντοπίζεται στον µικρό αριθµό αθλητών που κατακτούν θέση ανάµεσα στις 8 πρώτες.. Στον παρακάτω πίνακα, όπου γίνεται σύγκριση µεταξύ αγωνιστικών κατηγορίων, φαίνεται ποιο καθαρά το πρόβληµα. Πίνακας που δείχνει την πορεία του αριθµού των αθλητών που κατέκτησαν µια θέση από την 1 η έως την 8 η (placing table), στις δύο τελευταίες διοργανώσεις των αγωνιστικών κατηγοριών Π-Κ, Ε-Ν, Νέων και Α-Γ Παγκόσµιο Ευρωπαϊκό Ευρωπαϊκό Ευρωπαϊκό Π-Κ Ε-Ν Νέων Α-Γ ΕΛΛΑΔΑ ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΤΣΕΧΙΑ ΠΟΛΩΝΙΑ Από την σύγκριση προκύπτει πολύ καθαρά ότι η χώρα µας παρουσιάζει παρόµοιους αριθµούς (4-6 αθλητές) σε όλα τα πρωταθλήµατα, ανεξάρτητα εάν είναι στην κατηγορία των Ε-Ν ή την κατηγορία των

3 Ανδρών. Ο µειωµένος αριθµός (2-3) στο Παγκόσµιο Π-Κ είναι πολύ φυσιολογικός λόγω της µεγαλύτερης δυσκολίας της διοργάνωσης Αντίθετα στις άλλες χώρες υπάρχουν σηµαντικές διαφορές σε ηλικιακό επίπεδο και σε σχέση µε το Παγκόσµιο ή το Ευρωπαϊκό επίπεδο. Βλέπουµε χαρακτηριστικά ότι ο αριθµός των αθλητών όσο µεγαλώνει η ηλικιακή κατηγορία ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ και σταθεροποιείται στη κατηγορία Α-Γ. Αυτά τα στοιχεία πιθανόν να δείχνουν την διαφορά της προπονητικής φιλοσοφίας µεταξύ των παραπάνω χωρών και της χώρας µας. Αυτή η µεσοπρόθεσµη πορεία δείχνει µια οµαλή εξέλιξη του αθλητισµού αυτών των χωρών σε αντίθεση µε τη χώρα µας.. Στο αναπτυξιακό επίπεδο και µέχρι την κατηγορία των Νέων ο αριθµός των αθλητών που βελτιώνονται και προωθούνται στο Ευρωπαϊκό επίπεδο είναι αυξανόµενος τόσο στην Ολλανδία όσο και στην Τσεχία και ακόµη περισσότερο στην Πολωνία. Αυτό δείχνει ότι, στον τοµέα της προπονητικής ανάπτυξης, ακολουθούν σωστότερο δρόµο, γιαυτό και έχουν περισσότερους αθλητές µε διακρίσεις στην µεγαλύτερη κατηγορία (Νέοι & Άνδρες). Αυτή η ΥΣΤΕΡΗΣΗ στην µακροχρόνια ανάπτυξη του αθλητισµού µας µπορεί να είναι αποτέλεσµα πολλών παραγόντων, αλλά σε ότι έχει σχέση µε την ευθύνη των προπονητών οφείλουµε να διορθώσουµε την πορεία µας. Σε παλαιότερες προτάσεις µου προς το ΣΕΓΑΣ είχα αναφερθεί στο πρόβληµα της κατάλληλης προπονητικής ανάπτυξης των αθλητών µας, που διακρίνονται από τις µικρές αγωνιστικές κατηγορίες, το οποίο είναι πολύ σοβαρό και δυστυχώς επαναλαµβανόµενο. Έχουµε πάρα πολλά παραδείγµατα αθλητών που ενώ διακρίθηκαν στις µικρές κατηγορίες δεν κατάφεραν, όχι µόνο να µην διακριθούν στις µεγάλες αγωνιστικές κατηγορίες, αλλά να µην µπορούν να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους και ακόµη χειρότερο να έχουν τραυµατισθεί σοβαρά και ουσιαστικά να χάσουν την αθλητική τους καριέρρα Ήδη έχουν δηµοσιοποιηθεί αρκετά αποδεικτικά στοιχεία, για το συγκεκριµένο θέµα, από διαφορετικούς φορείς που ασχολούνται µε το στίβο. Αξίζει να σηµειωθεί ότι ΑΚΡΙΒΩΣ η προπονητική φιλοσοφία του αργού δρόµου είχε παρουσιασθεί από την οµάδα επιµόρφωσης του ΣΕΓΑΣ

4 (Σαρασλανίδης - Γεωργιάδης Δηµητριάδης / Σούλας Σιούντρης - Παπατόλης) στα Σεµινάρια για τον αναπτυξιακό αθλητισµό το Τότε ορισµένοι σωµατειακοί προπονητές είχαν αναφέρει ότι αυτά που τους λέγαµε δεν εφαρµόζονται στην Ελλάδα, όπου το σύστηµα αξιολόγησης των σωµατείων και κατ επέκταση των προπονητών είναι τέτοιο που ουσιαστικά επιβάλλει την πρόωρη εξειδίκευση των νεαρών αθλητών, έτσι ώστε να αξιολογηθεί καλύτερα το σωµατείο. Και αυτό ισχύει και σήµερα στη χώρα µας σχετικά µε αυτές τις ευαίσθητες αγωνιστικές κατηγορίες. Και επειδή ότι συµβαίνει στην ανάπτυξη έχει αντίκτυπο, τα επόµενα χρόνια, στον υψηλό αθλητισµό πρέπει να πάρουµε τα κατάλληλα µέτρα έτσι ώστε να έχουµε στο µέλλον αθλητές που θα ακολούθουν την προπονητική στρατηγική του αργού δρόµου που µακροχρόνια οδηγεί σε υψηλότερου επιπέδου επιδόσεις και σε µακροβιότερη αθλητική καριέρα µια στρατηγική που ως µικρή χώρα πρέπει να ακολουθήσουµε γιατί δεν µπορούµε να έχουµε κάθε χρόνο µεγάλα ταλέντα.. Προφανώς υπάρχουν στη χώρα µας και θετικά παραδείγµατα αθλητών µε σωστή µακροχρόνια αθλητική ανάπτυξη (Κελεσίδου, Δεβετζή, Ιακωβάκης, Τσάτουµας κ.α.) αλλά και περισσότερα αρνητικά παραδείγµατα Το σύστηµα αξιολόγησης, στις µικρές αγωνιστικές κατηγορίες (ΠΠ-ΠΚ και Π-Κ) ΔΕΝ πρέπει να πριµοδοτεί την πρωτιά, αλλά τον αριθµό των παιδιών που πιάνουν τα όρια για συµµετοχή σε Διασυλλογικούς- Πανελλήνιους αγώνες. Έτσι ώστε το κίνητρο του σωµατειακού προπονητή να συµπέσει µε την φιλοσοφία του αναπτυξιακού αθλητισµού σε αυτές τις ευαίσθητες ηλικίες, που δεν είναι η υψηλή απόδοση σε συγκεκριµένους αγώνες αλλά η δηµιουργία των βάσεων για υψηλότερες επιδόσεις στις µεγάλες αγωνιστικές κατηγορίες. Ο προπονητής θα µπορεί να εφαρµόσει προπόνηση µε πιο µακροπρόθεσµη στόχευση και θα ενδιαφέρεται για όλα τα παιδιά που θα αξιολογούνται µε τον ίδιο βαθµό αξιολόγησης, εφ όσον θα πετυχαίνουν τα όρια για την συµµετοχή τους στους αξιολογηµένους αγώνες. Φυσικά τα προικισµένα από την φύση παιδιά θα ξεχωρίζουν και θα κερδίζουν τους αγώνες τις κατηγορίας τους χωρίς όµως να χρειάζεται να κάνουν εξειδικευµένη προπόνηση από τις ηλικιακά ευαίσθητες φάσεις. Ειδικά για την κατηγορία των ΠΠ-ΠΚ Β η συµµετοχή αποκλειστικά σε πολύαθλα θα δίνει τον τόνο και την πορεία

5 της πολύπλευρης προπόνησης. Στο σηµείο αυτό σηµειώνω ότι στις πρώτες δηλώσεις του, µετά την εκλογή του ως πρόεδρος του ΣΕΓΑΣ ο κ. Παναγόπουλος ανέφερε ότι οι πρώτες προτεραιότητες του για την πορεία του αθλήµατος έχουν να κάνουν µε την ανάπτυξη και µεταξύ των άλλων µε στόχο την µείωση του τροµακτικού ποσοστού απωλειών ταλαντούχων αθλητών στην µετάβαση στις µεγάλες αγωνιστικές κατηγορίες Όµως η µείωση του αριθµού των αθλητών που εγκαταλείπουν είναι ένα σύνθετο πρόβληµα που για να λυθεί θα πρέπει: Α. να αλλάξει το σύστηµα αξιολόγησης στις µικρές κατηγορίες, για να φθάνουν οι ταλαντούχοι αθλητές µε καλύτερες προϋποθέσεις για αθλητική εξέλιξη στις µεγάλες αγωνιστικές κατηγορίες και ΟΧΙ υπερφορτωµένοι. Β. να συµµετέχουν στους θεσµικούς αγώνες των µικρών κατηγοριών µε τα όρια των διεθνών οµοσπονδιών και ΟΧΙ µε αυξηµένα όρια από τον ΣΕΓΑΣ, γεγονός που οδηγεί στην υπερεπιβάρυνση (προπονητική και ψυχολογική ) των ταλαντούχων αθλητών και στην απογοήτευση αυτών που ενώ έχουν πετύχει τα όρια της διεθνούς οµοσπονδίας ΔΕΝ έχουν την δυνατότητα για να συµµετάσχουν σε µεγάλους αγώνες για εµπειρία και ως µοναδική επιβράβευση για την προσπάθεια που καταβάλλουν Γ. να αγκαλιάσει ο ΣΕΓΑΣ µε ουσιαστική υποστήριξη (διαµονή διατροφή προπονητικές προετοιµασίες) ΟΛΩΝ των ταλαντούχων αθλητών που µεταβαίνουν από την κατηγορία των Π-Κ και Ε-Ν στις µεγάλες αγωνιστικές κατηγορίες. Επίσης των Νέων που έχουν τις προοπτικές να αναπτυχθούν αθλητικά, ανεξάρτητα από τα κριτήρια του Σχεδιασµού. Δ. να υπάρχει υπεύθυνος οµάδος αγωνισµάτων (δρόµοι ταχύτητας, δρόµοι αντοχής, άλµατα, ρίψεις) για όλες τις αγωνιστικές κατηγορίες, µε στόχο την προπονητική καθοδήγηση και συνεργασία. Μέχρι σήµερα ΔΕΝ υπάρχει ουσιαστική συνεργασία, για την προπονητική υποστήριξη και την εφαρµογή της στρατηγικής της µακροχρόνιας πορείας, µεταξύ των εκάστοτε επιτελικών τεχνικών µε τους σωµατειακούς προπονητές και τους συνεργάτες προπονητές. Δυστυχώς ορισµένοι προπονητές θεωρούν ιδιοκτησία τους τα

6 ταλέντα που γυµνάζουν και ΔΕΝ συνεργάζονται προπονητικά. Δυστυχώς υπάρχουν προπονητές που ενώ καταφέρνουν να έχουν, σχεδόν κάθε χρόνο, αθλητές σε διεθνείς αποστολές µικρών κατηγορίων οι ίδιοι αθλητές τους διαχρονικά ΔΕΝ έχουν καταφέρει να αναδειχθούν πρωταθλητές Ελλάδος στην κατηγορία των Α-Γ (είτε γυµνάζονται ακόµη µαζί τους, είτε γυµνάζονται µε άλλους προπονητές). Έτσι χωρίς την προπονητική καθοδήγηση το σύνθηµα της οµοσπονδίας να µην χαθεί κανένας νέος αθλητής ΔΕΝ υλοποιείται και αυτό το γεγονός, όπως έχει αποδειχθεί και ερευνητικά, οδήγησε στην απώλεια µεγάλων ταλέντων που δεν έφθασαν να αποδώσουν στη φάση του πρωταθλητισµού.. Σε αυτό το πολύ σηµαντικό θέµα προτείνω την ουσιαστική θεσµική κατοχύρωση του ρόλου των επιτελικών τεχνικών, οι οποίοι ΔΕΝ θα ασκούν προπονητικό έργο και οι οποίοι θα αναλάβουν το καθήκον της προπονητικής καθοδήγησης µε παράλληλη υποχρέωση των προσωπικών προπονητών των αθλητών που ανήκουν στο Σχεδιασµό και στα ταλέντα να συνεργάζονται σε τακτά χρονικά διαστήµατα για την βελτίωση και έλεγχο εφαρµογής της προπονητικής διαδικασίας στους αθλητές που έχουν υπό την ευθύνη τους (µε κατάθεση του αναλυτικού πλάνου προπόνησης στον υπεύθυνο καθοδηγητή, µε επισκέψεις των υπευθύνων της προπονητικής καθοδήγησης στους χώρους γύµνασης των νεαρών ταλαντούχων αθλητών και µε κοινές προπονητικές συγκεντρώσεις). Ακόµη η επιστηµονική υποστήριξη όλων των επίλεκτων αθλητών µπορεί να γίνει από εξειδεικευµένους επιστήµονες των ΤΕΦΑΑ (προπονησιολόγοι, εργοφυσιολόγοι, βιοκινητικοί, ψυχολόγοι κ.α.). Επιπλέον πολύ σηµαντική θεωρείται η βελτίωση του πνευµατικού και ψυχολογικού επιπέδου των αθλητών µας µε την παρακίνηση να σπουδάζουν, παράλληλα µε την αθλητική τους δραστηριότητα, έτσι ώστε να σταµατήσει το φαινόµενο των αθλητών που από τα 18 τους χρόνια δεν έχουν καµία άλλη δραστηριότητα εκτός από το στίβο