Νομοθεσία REACH προοπτικές για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον

Transcript

1 Νομοθεσία REACH προοπτικές για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον Δημήτρης Τσίχλης Δ/νση Περιβάλλοντος Γ.Χ.Κ. ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ

2 Νομοθεσία Καταργείται-ενσωματώνεται ενσωματώνεται σταδιακά στον Κανονισμό REACH ή εξακολουθεί να ισχύει παράλληλα Οδ. 67/548/ΕΟΚ για ταξινόμηση, συσκευασία και επισήμανση επικίνδυνων ουσιών Οδ. 1999/45/ΕΚ για ταξινόμηση, συσκευασία και επισήμανση επικίνδυνων παρασκευασμάτων (εκτός του άρθρ. 14) Οδ. 76/769/ΕΟΚ για περιορισμό κυκλοφορίας και χρήσης ορισμένων επικίνδυνων ουσιών και παρασκευασμάτων Καν. 793/93/ΕΟΚ για αξιολόγηση κινδύνου από τις υπάρχουσες ουσίες Ισχύει σταδιακά από Καν. 1907/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (REACH) ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ

3 Γιατί απαιτείται νέα πολιτική και φιλοσοφία για τα χημικά; Οδ.. 67/548/ΕΟΚ (92/32/ΕΟΚ) Κατάλογος Einecs ουσίες Νέες ουσίες Καν. 793/93/ΕΟΚ Ουσίες προτεραιότητας 141 (28 με πλήρη αξιολόγηση) Οδ.. 76/769/ΕΟΚ Περιορισμός κυκλοφορίας και χρήσης περίπου 100 ουσιών Περιορισμός κυκλοφορίας στο ευρύ κοινό περίπου 900 ουσιών (C/M/R( κατ. 1&2) ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ

4 Προσπάθειες αλλαγής βελτίωσης της νομοθεσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Οι προσπάθειες που έγιναν στην Ε.Ε. απο το 1967 δεν ευοδώθηκαν πλήρως διότι: στον κατάλογο Einecs που ξεκίνησε το 1971, έκλεισε το 1981 και περιλαμβάνει ουσίες δεν απαιτήθηκαν δεδομένα ασφάλειας για τα νέα χημικά που κυκλοφόρησαν μετά τον Σεπτέμβριο του 1981 απαιτούνταν πληροφορίες ασφάλειας που αυξάνονταν ανάλογα με τον όγκο παραγωγής, δημιουργώντας διάκριση μεταξύ νέων-υπαρχόντων χημικών το 1993 έγινε προσπάθεια με ψήφιση Κανονισμού να υποχρεωθεί η βιομηχανία να παρέξει δεδομένα ασφάλειας και ακολούθως να αξιολογηθούν από τις Αρχές. Δεν υπήρξε όμως αποτέλεσμα λόγω φόρτου εργασίας των αρχών και έλλειψης αξιόπιστων δεδομένων ασφάλειας προέκυψε ένας αριθμός 40 νομοθετημάτων, μια νομοθεσία με πολύ μικρή αποτελεσματικότητα ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ

5 Προσπάθειες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης Στις Η.Π.Α. με τη Νομοθετική Πράξη περί Ελέγχου των Τοξικών Ουσιών (TSCA)( το 1976 αναφέρθηκε η έννοια υπαρχουσών/νέων χημικών ουσιών, με τα υπάρχοντα χημικά να έχουν προνόμια επειδή γι αυτά δεν απαιτούνταν δεδομένα ασφάλειας. Η Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (E.P.A.),( δυσκολεύεται να εφαρμόσει τη Νομοθεσία αν δεν τροποποιηθεί Στον Καναδά άρχισε από το 1999 προσπάθεια να καταταγούν σε κατηγορίες τα υπάρχοντα χημικά, έως το τέλος του 2006 από τις Αρχές. Δεδομένου ότι η βιομηχανία δεν υποχρεώθηκε να παράσχει δεδομένα ασφάλειας, αλλά η αξιολόγηση γίνεται απο τις διαθέσιμες πληροφορίες, υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες για τις Αρχές ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ

6 Κύρια φιλοσοφία του Κανονισμού REACH. Μεταφορά του βάρους απόδειξης από τα Κράτη-Μέλη στη Βιομηχανία Η βιομηχανία οφείλει να αποδείξει ότι τα προϊόντα τα οποία παράγει ή/και εισάγει είναι ασφαλή ή ότι έχει λάβει επαρκή και αποτελεσματικά μέτρα για περιορισμό των κινδύνων που συνεπάγεται η χρήση ή η έκθεση σε αυτά και όχι τα Κράτη-Μέλη ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ

7 Άμεσες δράσεις Αλλαγή τρόπου σκέψης τόσο από τις ελέγχουσες Αρχές όσον και από τη βιομηχανία Απαραίτητη η ουσιαστική και αμφίδρομη συνεργασία μεταξύ τους Οικοδόμηση σχέσεων αμοιβαίας εμπιστοσύνης ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ

8 Αναφορές του Κανονισμού Ι Ας υπογραμμίσουμε ορισμένα σημεία του Κανονισμού τα οποία αναφέρονται ευθέως στην προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος επιβολή περιορισμών για επαναλαμβανόμενες δοκιμές σε σπονδυλωτά και προτροπή θέσπισης εναλλακτικών μεθόδων δοκιμών με χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας και μεθοδολογιών in vitro ταχύτατη διάδοση των αποτελεσμάτων και τοποθέτηση τους σε μια βάση δεδομένων προσβάσιμη στο κοινό δικαίωμα στις επιχειρήσεις προς αποφυγή περιττών δοκιμών, υποβολής εντός 45 ημερών έγκυρων μελετών-πληροφοριών ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ

9 Αναφορές του Κανονισμού ΙΙ υποχρέωση ενημέρωσης εκ μέρους των Π/Ε για τη διαχείρηση των κινδύνων και για ασφαλή χρήση των ουσιών, παρασκευασμάτων, αντικειμένων σε μεταγενέστερους χρήστες (επαγγελματίες), διανομείς, καταναλωτές περαιτέρω ανάπτυξη των υπαρχόντων Δ.Δ.Α., αξιολόγηση Χ.Α. από μεταγενέστερους χρήστες απαίτηση από τον Ο.Χ. σε συνεργασία με τα Κ-Μ Κ Μ για διαφοροποίηση των δοκιμών που προτείνουν Π/Ε για ορισμένες ουσίες π.χ. που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία, απαίτηση από τον Ο.Χ. υποβολής περαιτέρω πληροφοριών για ουσίες που κυκλοφορούν σε μεγάλες ποσότητες ή εάν από τη χρήση ουσιών απομονώνονται ενδιάμεσα προϊόντα που προκαλούν ανησυχία ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ

10 Αναφορές του Κανονισμού ΙΙΙ επιβολή περιορισμών αδειοδοτήσεων στην χρήση ουσιών εκπόνηση μεθοδολογιών για καθορισμό κατώτατων ορίων για καρκινογόνες και μεταλλαξιγόνες ουσίες, μέσω συγκεκριμένης διαδικασίας για εξάσφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας υγείας και περιβάλλοντος υποκατάσταση ή και τελική αντικατάσταση ουσιών σε καθαρή μορφή, σε παρασκευάσματα και σε αντικείμενα, με εναλλακτικές ουσίες ή τεχνολογίες. Παροχή ανάλυσης εναλλακτικών δυνατοτήτων από τους ενδιαφερόμενους αναθεώρηση των αδειών εντός προθεσμίας κατά περίπτωση υπό προϋποθέσεις, συμπεριλαμβανομένης και της παρακολούθησης ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ

11 Αναφορές του Κανονισμού ΙVΙ δυνατότητα εισαγωγής περιορισμών ισχύει για όλες τις ουσίες που εμπλέκονται στον Κανονισμό. Θα πρέπει να επιβάλονται για ουσίες που είναι καρκινογόνες, μεταλλαξιγόνες ή τοξικές στην αναπαραγωγή, κατ. 1ή 2, για τη χρήση τους από καταναλωτές σε καθαρή μορφή ή σε παρασκευάσματα τα κριτήρια βάσει των οποίων οι ουσίες που χαρακτηρίζονται ανθεκτικές, βιοσυσσωρεύσιμες και τοξικές ή άκρως ανθεκτικές και άκρως βιοσυσσωρεύσιμες,, θα τροποποιούνται με σκοπό να εξασφαλίζεται υψηλό επίπεδο προστασίας γιά την υγεία του ανθρώπου και το περιβάλλον ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ

12 Αναφορές του Κανονισμού V η οδηγία 76/769 καταργείται και γίνεται το παράρτημα XVII του Κανονισμού από 01/06/2009, προκειμένου να γίνει σαφέστερη και ταχύτερη η διαδικασία επιβολής περιορισμών. Μέχρι το 2013 τα Κ-Μ Κ Μ επιτρέπεται να διατηρούν αυστηρότερους περιορισμούς για ουσίες, παρασκευάσματα και αντικείμενα που παράγονται, διατίθενται στην αγορά και η χρήση τους υπόκειται σε περιορισμούς, αρκεί να ενημερωθεί η Ε.Ε. Η Επιτροπή θα συλλέξει και δημοσιεύσει τους περιορισμούς για να επανεξετάσει και να εναρμονίσει πιθανόν τα οικεία μέτρα σύμφωνα με τη βασική φιλοσοφία του Κανονισμού, Π/Ε και μεταγενέστεροι χρήστες καθορίζουν κατάλληλα μέτρα διαχείρησης κινδύνου. Όταν η υποχρέωση αυτή κρίνεται ανεπαρκής και όταν δικαιολογείται η θέσπιση κοινοτικής νομοθεσίας, θα πρέπει να προβλέπονται κατάλληλοι περιορισμοί ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ

13 Αναφορές του Κανονισμού VI σημαντικό για την προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος σημείο της όλης διαδικασίας είναι αυτό της επιβολής περιορισμών στην παραγωγή, στη διάθεση, στην αγορά ή τη χρήση μιάς ουσίας. Προς τούτο πρέπει να καταρτίζεται και υποβάλλεται από τα Κ-Μ Κ Μ πρόταση για την αντιμετώπιση συγκεκριμένου κινδύνου για την υγεία και το περιβάλλον, με λεπτομερείς απαιτήσεις, ώστε να αιτιολογείται ανάγκη ανάληψης δράσης σε κοινοτικό επίπεδο για να καταρτισθεί μιά πρόταση επιβολής περιρισμών και γιά να λειτουργήσει αποτελεσματικά η σχετική νομοθεσία, θα πρέπει να υπάρχουν καλή συνεργασία, συντονισμός και πληροφόρηση μεταξύ των Κ-Μ, Κ του Ο.Χ., άλλων κοινοτικών φορέων, της Επιτροπής και των ενδιαφερομένων ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ

14 Οργανισμός Χημικών Κεντρικός είναι ο ρόλος του Οργανισμού Χημικών στην επίτευξη των στόχων του Κανονισμού. Όχι μόνο θα δεχθεί τους φακέλους καταχώρισης αλλά και θα συνδράμει τα εθνικά γραφεία υποστήριξης, θα δημοσιοποιήσει καταλόγους ουσιών, θα οργανώσει φόρα ανταλλαγής πληροφοριών, συνεργασίες και κοινές καταχωρίσεις, θα συντονίσει την αξιολόγηση των ουσιών, θα μπορεί να εκπονήσει φακέλους επιβολής περιορισμών κ.λ.π. ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ

15 REACH κατά τα λοιπά Ο Κανονισμός έχει βασικό σκοπό τη σωστή διαχείριση των χημικών, για την προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος, όμως δεν παραγνωρίζει: την αναγκαιότητα ύπαρξης τους και την συμβολή τους στη διαρκή βελτίωση του βιοτικού επιπέδου την ανάγκη για διαρκή ανάπτυξη της χημικής βιομηχανίας και τις ανάγκες των επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν χημικά τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις σε σχέση με την εκτίμηση του κινδύνου και την επιβολή περιορισμών και απαγορεύσεων ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ

16 REACH κατά τα λοιπά Ευνοεί την έρευνα και τη νεωτερικότητα πρέπει να αντικατασταθούν χημικές ουσίες με νέες φιλικότερης συμπεριφοράς προς την υγεία και το περιβάλλον είναι αναγκαίο να εφαρμοσθούν εναλλακτικές τεχνολογίες προς την ίδια κατεύθυνση έχουν ήδη αρχίσει να δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας, κυρίως επιστημόνων ΑΘΗΝΑ Γ.Χ.Κ