Κοστολόγηση. Λογιςτικό του Κόςτουσ

Transcript

1 Κοστολόγηση Λογιςτικό του Κόςτουσ Τα δηνηθεηηθά ζηειέρε ησλ θεξδνζθνπηθψλ επηρεηξήζεσλ θαη κε ρξεηάδνληαη ιεπηνκεξή ινγηζηηθά δεδνκέλα γηα λα παξαθνινπζνχλ ηηο θαζεκεξηλέο ιεηηνπξγίεο, λα ειέγρνπλ ην θφζηνο θαη λα αμηνινγνχλ ηελ απφδνζε ηεο επηρείξεζεο. Οη πην ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο γη απηέο ηηο δηνηθεηηθέο ιεηηνπξγίεο είλαη ηα δεδνκέλα ηεο ινγηζηηθήο θφζηνπο. Η ινγηζηηθή ηνπ θφζηνπο είλαη ε δηαδηθαζία θαζνξηζκνχ ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο ησλ πξντφλησλ, παξνρήο ππεξεζηψλ ή αλάιεςεο νξηζκέλσλ δξαζηεξηνηήησλ. Δίλαη ινγηθφ ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε λα εμαξηψληαη άκεζα απφ ηνπο «θνζηνιφγνπο», νη νπνίνη είλαη νη εηδηθνί ζην λα ζπγθεληξψλνπλ ηηο πιεξνθνξίεο ηνπο θφζηνπο θαη λα ηηο κεηαθέξνπλ ζηα δηνηθεηηθά ζηειέρε κε ηε κνξθή θάπνηνπ αξίζηνπ ππνδείγκαηνο γηα ιήςε απνθάζεσλ. Τα δηνηθεηηθά ζηειέρε πάληα ελδηαθέξνληαλ γηα ην θφζηνο ησλ πξντφλησλ θαη ησλ δξαζηεξηνηήησλ. Έηζη ν ηνκέαο ηεο ινγηζηηθήο ηνπ θφζηνπο πξαγκαηηθά αλαπηχρζεθε, φηαλ έγηλε απαξαίηεηε ε κέηξεζε ηνπ θφζηνπο γηα ηελ παξαγσγή εηδηθψλ πξντφλησλ κέζα ζε κηα πνιχπινθε βηνκεραληθή δξαζηεξηφηεηα. Γηα έλαλ έκπνξν, ν νπνίνο αγνξάδεη ελδχκαηα ζε θάπνηα θαζνξηζκέλε ηηκή θαη ηα πσιεί ζε θάπνηα άιιε, ην θφζηνο ηεο αγνξάο είλαη γλσζηφ θαη δελ πξνθαιεί ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα κέηξεζεο. Όζν φκσο, ηα πξντφληα απαηηνχλ κηα πνηθηιία πξψησλ πιψλ, πνιινχο ηχπνπο εξγαζίαο θαη πεγέο φπσο ηνλ κεραλνινγηθφ εμνπιηζκφ θαη ην ππαιιειηθφ πξνζσπηθφ ελφο εξγνζηαζίνπ, απαηηείηαη ε αλάπηπμε εηδηθψλ ηερληθψλ γηα ηελ κέηξεζε ηνπ θφζηνπο ησλ πξντφλησλ. Η ινγηζηηθή ηνπ θφζηνπο αλαπηχρζεθε ζρεηηθά ηειεπηαία ζαλ μερσξηζηφο ηνκέαο ηεο ινγηζηηθήο. Η αξρή ηεο εμέιημεο απηήο πξνζδηνξίδεηαη ζην ηέινο ηνπ 19 νπ αηψλα κε ηε βηνκεραληθή επαλάζηαζε, φηαλ νη δξαζηεξηφηεηεο ηεο παξαγσγήο ππαγφξεπαλ κηα αλάγθε γηα ιεπηνκεξεηαθέο κεηξήζεηο ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο ησλ πξντφλησλ. Η ινγηζηηθή ηνπ θφζηνπο αλαπηχρζεθε πξσηαξρηθά ζε βηνκεραληθέο επηρεηξήζεηο, γηα λα ηθαλνπνηήζεη ηηο αλάγθεο ηηο δηνίθεζεο γηα πιεξνθφξεζε πάλσ ζην θφζηνο ηνπ πξντφληνο. Γηα ηνλ ιφγν απηφλ ππάξρεη κηα ηάζε λα ζπζρεηίδεηαη ε ινγηζηηθή

2 ηνπ θφζηνπο κε ηηο παξαγσγηθέο ιεηηνπξγίεο. Δληνχηνηο, ε πιεξνθφξεζε πνπ δίλεη ε ινγηζηηθή ηνπ θφζηνπο είλαη ρξήζηκε γηα φινπο ηνπ ηχπνπο ησλ νξγαληζκψλ. Σχεδιαςμόσ και ϋλεγχοσ Τα δηνηθεηηθά ζηειέρε ρξεηάδνληαη ηελ πιεξνθφξεζε ηεο ινγηζηηθήο θφζηνπο γηα λα ζρεδηάδνπλ θαη ειέγρνπλ ηηο ιεηηνπξγίεο ελφο νξγαληζκνχ. Τη ελλννχκε φκσο κε ηελ έλλνηα ηνπ Σχεδιαζμού; Σρεδηαζκφο είλαη ε δηαδηθαζία ηνπνζέηεζεο ζηφρσλ ηεο επηρείξεζεο, θαζνξηζκνχ ησλ πεγψλ πνπ απαηηνχληαη θαη ζρεηηθέο απνθάζεηο θαιχηεξεο ρξεζηκνπνίεζεο απηψλ γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ. Παξά ην γεγνλφο φηη πνιινί ηχπνη πιεξνθφξεζεο είλαη ρξήζηκνη γηα ην ζρεδηαζκφ, ε πιεξνθφξεζε ηεο ινγηζηηθήο ηνπ θφζηνπο είλαη ζρεδηαζκέλε εηδηθά γη απηφλ ην ζθνπφ. Τα θφζηε είλαη κεηξήζηκα θαη εμαθξηβψζηκα πνζά, π.ρ ζε πξψ ή δνιάξηα, αληηθεηκέλσλ, δξαζηεξηνηήησλ θαη πξνγξακκάησλ πνπ πξννξίδνληαη λα ηθαλνπνηήζνπλ ηνπο ζηφρνπο ελφο νξγαληζκνχ. Δπίζεο έλεγχος είλαη ε ιεηηνπξγία ζε θαζεκεξηλή βάζε ηεο δηνίθεζεο, ε νπνία έρεη ζαλ ζθνπφ λα επηβεβαηψζεη φηη ε εθκεηάιιεπζε ζπκθσλεί κε φηη έρεη ζρεδηαζηεί. Γηα ηνλ έιεγρν ηεο εθκεηάιιεπζεο ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε ζπγθξίλνπλ ηελ πξαγκαηηθή απφδνζεο απφ ηε ζρεδηαζζείζα. Οη απνθιίζεηο απφ ηα αξρηθά ζρέδηα εμεηάδνληαη γηα λα θαζνξηζηεί ε αηηία θαη λα απνθαζηζζεί πσο κπνξεί λα γίλεη ε ζρεηηθή δηφξζσζε εάλ είλαη αλαγθαία. Σην παξαθάησ ζρήκα (δηάγξακκα 1) απεηθνλίδεηαη ε δηαδηθαζία ηνπ ζρεδηαζκνχ, ειέγρνπ θαη κέηξεζεο ηεο απφδνζεο. Σηελ θνξπθή παξνπζηάδνληαη νη θχξηνη ζηφρνη ηεο επηρείξεζεο, ηνπνζεηεκέλνη ζην πην πςειφ επίπεδν ιήςεο απνθάζεσλ, γηα παξάδεηγκα απφ ην ζπκβνχιην δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ. Έλα παξάδεηγκα ηέηνησλ ζθνπψλ είλαη ε εμαζθάιηζε ελφο δίθαηνπ κεξηδίνπ ζηνπο επελδπηέο απφ ηα βηνκεραληθά πξντφληα ηεο επηρείξεζεο. Γηα λα επηηεπρζνχλ απηνί νη ζθνπνί, ηα βαζηθά δηνηθεηηθά ζηειέρε ελφο νξγαληζκνχ ζέηνπλ εηδηθνχο ζηφρνπο θαζνδήγεζεο ηνπ νξγαληζκνχ. Έλαο ηέηνηνο ζηφρνο κπνξεί λα είλαη γηα παξάδεηγκα ε παξαγσγή ειεθηξηθψλ νηθηαθψλ ζπζθεπψλ. Γηα λα ηθαλνπνηεζνχλ απηνί νη ζηφρνη, αλαπηχζζνληαη ιεπηνκεξεηαθά ζρέδηα κε ηε βνήζεηα ηεο ινγηζηηθήο πιεξνθφξεζεο. Απηά ηα ζρέδηα απαξηίδνληαη απφ πξνυπνινγηζκνχο, νη νπνίνη πεξηγξάθνπλ ηηο πνζφηεηεο θαη αμίεο ησλ πξψησλ πιψλ θαη εξγαζίαο, πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα λα παξαρζεί θάζε πξντφλ, απνθάζεηο πάλσ ζηελ ηηκνιφγεζε ηνπ πξντφληνο θαη ζηξαηεγηθέο ηνπ Marketing. Οη επηκέξνπο ιεηηνπξγίεο ηεο εθκεηάιιεπζεο θαζνδεγνχληαη απφ ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε ζε ζπλδπαζκφ κε ιεπηνκεξεηαθνχο ζρεδηαζκνχο (πξνγξάκκαηα) ηνπ νξγαληζκνχ. Τα θφζηε ησλ

3 ιεηηνπξγηψλ ηεο εθκεηάιιεπζεο πνπ ζπγθεληξψλνληαη θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ νηθνλνκηθνχ έηνπο απνηεινχλ ηα δεδνκέλα, ηα νπνία ρξεηάδνληαη γηα λα πξνεηνηκαζηνχλ νη αλαθνξέο ηεο ινγηζηηθήο. Διάγραμμα 1. Διαδικαςία ςχεδιαςμοφ, ελζγχου και μζτρηςησ τησ απόδοςησ Γενικοί Σκοποί τησ Επιχείρηςησ Συγκρίςεισ Ειδικότεροι Στόχοι Εκθζςεισ χρηματ/ικήσ Λογιςτικήσ Σχεδιαςμόσ Επίτευξησ Στόχων Συγκρίςεισ Εκθζςεισ Διοικητικήσ Λογιςτικήσ Λειτουργίεσ Δεδομζνα Λογιςτικήσ Κόςτουσ Πραγματικά Αποτελζςματα Δεδομζνα Λογιςτικήσ Κόςτουσ Οη αλαθνξέο ηεο δηνηθεηηθήο ινγηζηηθήο, πνπ πξνεηνηκάδνληαη απφ ηα δεδνκέλα ηνπ θφζηνπο απνηεινχλ κηα κέζνδν αλαηξνθνδφηεζεο θαη εμαζθαιίδνπλ ζηα δηνηθεηηθά ζηειέρε πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνλ ηξφπν αληηκεηψπηζεο ησλ εηδηθψλ πξνγξακκάησλ ηνπ νξγαληζκνχ. Τα δηνηθεηηθά ζηειέρε κπνξνχλ λα ζπγθξίλνπλ ηελ πξαγκαηηθή κε ηε ζρεδηαζζείζα απφδνζε ηεο εθκεηάιιεπζεο θαη αλ ε πξαγκαηηθή απφδνζε απνθιίλεη απφ ηε ζρεδηαζζείζα, ρξεζηκνπνηνχλ ηηο πιεξνθνξίεο γηα λα ειέγμνπλ ηελ απφδνζε θάλνληαο πξνζαξκνγέο ζηελ εθκεηάιιεπζε. Οη ρξεκαηννηθνλνκηθέο αλαθνξέο, νη νπνίεο πξνεηνηκάδνληαη απφ ηα δεδνκέλα ηνπ θφζηνπο απνηεινχλ θαη απηέο επίζεο κηα κέζνδν αλαηξνθνδφηεζεο. Απηέο θαζηζηνχλ ηθαλά ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε λα θαζνξίζνπλ αλ νη εηδηθνί ζηφρνη ηνπ νξγαληζκνχ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί. Δάλ φρη, ε πιεξνθφξεζε ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ έιεγρν ησλ δηαθφξσλ ιεηηνπξγηψλ εθκεηάιιεπζεο κε ην λα ηξνπνπνηνχληαη ηα αξρηθά ζρέδηα (πξνγξάκκαηα). Φπζηθά, θαη νη δχν, ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαη δηνηθεηηθέο αλαθνξέο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα φια ηα επίπεδα ελφο νξγαληζκνχ, αιιά νη ιεπηνκεξεηαθέο δηνηθεηηθέο αλαθνξέο είλαη πεξηζζφηεξν ρξήζηκεο γηα ηνλ έιεγρν ησλ ιεηηνπξγηψλ ηεο εθκεηάιιεπζεο ζε ρακειφηεξα επίπεδα, ελψ νη γεληθέο ρξεκαηννηθνλνκηθέο αλαθνξέο είλαη

4 πεξηζζφηεξν θαηάιιειεο ζηα πςειφηεξα επίπεδα πνπ είλαη αξκφδηα γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο επηρείξεζεο. Η Λογιςτικόσ του Κόςτουσ βϊςη Δεδομϋνων Πνηα είλαη ε ζρέζε κεηαμχ ηεο Λνγηζηηθήο ηνπ Κφζηνπο θαη ηεο Φξεκαηννηθνλνκηθήο ινγηζηηθήο; Η ινγηζηηθή ηνπ θφζηνπο είλαη ε δηαδηθαζία θαζνξηζκνχ ηνπ θφζηνπο, ην νπνίν ζηε ζπλέρεηα ρξεζηκνπνηείηαη ζαλ πιεξνθφξεζε γηα ηελ πξνεηνηκαζία ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαη δηνηθεηηθψλ αλαθνξψλ. Τππηθά, νη δηνηθεηηθέο ινγηζηηθέο αλαθνξέο είλαη αξθεηά ιεπηνκεξείο. Έλα παξάδεηγκα απνηεινχλ νη εβδνκαδηαίεο αλαθνξέο ζρεηηθά κε ηε δηαθνξά κεηαμχ ηνπ πξαγκαηηθνχ θαη ηνπ αλακελφκελνπ θφζηνπο εξγαζίαο θαη νη κεληαίεο αλαθνξέο πάλσ ζην θφζηνο πψιεζεο ελφο πξντφληνο. Διάγραμμα 2. Σχηματική διαίρεςη τησ Λογιςτικήσ Χρηματοοικονομική Λογιςτική Διοικητική Λογιςτική Λογιςτική Κόςτουσ βάςη δεδομζνων

5 Σηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο ινγηζηηθέο αλαθνξέο ηα δεδνκέλα ηεο ινγηζηηθήο θφζηνπο δίλνληαη πεξηιεπηηθά ζε θαηαζηάζεηο πνπ πεξηγξάθνπλ ην θφζηνο ησλ δηάθνξσλ ιεηηνπξγηψλ (δξαζηεξηνηήησλ) γηα νξηζκέλεο εηδηθέο πεξηφδνπο. Τν θφζηνο ησλ πσιεζέλησλ ζηελ θαηάζηαζε εηζνδήκαηνο, είλαη κηα πεξίιεςε ηνπ θφζηνπο φισλ ησλ πσιεζέλησλ πξντφλησλ ζηε δηάξθεηα κηαο ινγηζηηθήο πεξηφδνπ, ε νπνία θαιχπηεηαη απφ κία αλαθνξά. Όπσο δείρλεηαη ζην Γηάγξακκα 2 ε ινγηζηηθή ηνπ θφζηνπο είλαη ε βάζε δεδνκέλσλ γηα ηελ πξνεηνηκαζία, ηφζν ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ, φζν θαη ησλ δηνηθεηηθψλ ινγηζηηθψλ αλαθνξψλ. Σπλεπψο ε ινγηζηηθή ηνπ θφζηνπο απνηειεί ηελ πεγή ησλ δεδνκέλσλ γηα ηελ ππνζηήξημε απφ πιεπξάο πιεξνθφξεζεο, ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαη δηνηθεηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο ινγηζηηθήο. Λόψη αποφϊςεων Γηα λα γίλεη θαηαλνεηφ, πσο ε πιεξνθφξεζε πνπ παξέρεη ε ινγηζηηθή ηνπ θφζηνπο βνεζά ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε ζηε ιήςε απνθάζεσλ, είλαη ζεκαληηθφ λα αλαθεξζνχλ ηα βήκαηα πνπ αθνινπζνχληαη γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ. Όινη καο είκαζηε αληηκέησπνη θαζεκεξηλά κε πνιιέο απνθάζεηο κεξηθέο δε, είλαη ηφζν ζπλεζηζκέλεο θαη αζήκαληεο, πνπ καο θάλνπλ λα ζθεθηφκαζηε ιίγν γηα ηελ απφθαζε πνπ πξέπεη λα πάξνπκε, ή γηα ηε δηαδηθαζία πνπ πξέπεη λα αθνινπζήζνπκε γηα λα πάξνπκε ηελ απφθαζε. Κάζε κηα απφ ηηο θαζεκεξηλέο δξαζηεξηφηεηεο απαηηεί κηα απφθαζε, αιιά πηζαλφηαηα αλαθαινχκε νξηζκέλεο πιεξνθνξίεο νη νπνίεο καο βνεζνχλ ζην λα απνθαζίδνπκε. Σπλήζσο νη άλζξσπνη ζπκνχληαη κφλν ηηο ζπνπδαίεο απνθάζεηο, φπσο ε αγνξά ελφο θαηλνχξγηνπ απηνθηλήηνπ ή ε επηινγή κηαο εξγαζίαο. Η ίδηα θαηάζηαζε παξαηεξείηαη θαη ζηηο επηρεηξήζεηο. Τα δηνηθεηηθά ζηειέρε παίξλνπλ θαζεκεξηλά πνιιέο απνθάζεηο, κεξηθέο απφ ηηο νπνίεο έρνπλ κεγαιχηεξε επίπησζε απφ άιιεο θαη άξα απαηηνχλ πεξηζζφηεξν πξνζεθηηθή αλάιπζε. Οη ζπλεζηζκέλεο απνθάζεηο ζπλήζσο απαηηνχλ κηθξή αλάιπζε ή πξνζνρή. Πεξηζζφηεξν πνιχπινθεο απνθάζεηο απαηηνχλ πεξηζζφηεξεο πεγέο πιεξνθφξεζεο, φπσο π.ρ. ε θαηαζθεπή ελφο θηηξίνπ κηαο λέαο παξαγσγήο ή ε αλάπηπμε κηαο λέαο γξακκήο παξαγσγήο, πνπ ζπρλά αμηνινγνχληαη ρξεζηκνπνηψληαο πνιχπινθα αλαιπηηθά καζεκαηηθά ππνδείγκαηα. Όζν κεγαιχηεξε είλαη ε επίπησζε πνπ έρεη κηα απφθαζε ζηνπο ζηφρνπο ηνπ νξγαληζκνχ, ηφζν πεξηζζφηεξν ππάξρεη ε αλάγθε λα αλαιπζεί πξνζεθηηθά θαη ζπζηεκαηηθά. Τα δηνηθεηηθά ζηειέρε πξέπεη λα θαηαλννχλ θαιά ηε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ θαζψο θαη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ

6 ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο αλαιχζεηο κε ζθνπφ ηελ επίηεπμε ησλ επηζπκεηψλ απνηειεζκάησλ. Πνιινί εξεπλεηέο έρνπλ αλαιχζεη ηε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ θαη έρνπλ αλαπηχμεη κηα ππνδνκή γλψζεσλ γλσζηή σο ζεσξία απνθάζεσλ. Σχκθσλα κε ηε ζεσξία απνθάζεσλ, ε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ κπνξεί λα δηαζπαζζεί ζε κηα ζεηξά απφ επηκέξνπο βήκαηα, ηα νπνία λα κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ ζε νπνηαδήπνηε απφθαζε αλαιχνληαο ηα πξνβιήκαηα ινγηθά. Διαδικαςύα λόψησ αποφϊςεων Καηά πάζα πηζαλφηεηα δπν άηνκα πνηέ δελ ιακβάλνπλ απνθάζεηο θαηά ηνλ ίδην αθξηβψο ηξφπν. Ωζηφζν, νη πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη ζπκθσλνχλ φηη ε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ πεξηιακβάλεη ηα αθφινπζα βήκαηα: Καζνξηζκφο ηνπ πξνβιήκαηνο. Αλαγλψξηζε ησλ ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ. Σπγθέληξσζε ησλ ζρεηηθψλ πιεξνθνξηψλ. Λήςε ηεο απφθαζεο. Καθοριςμόσ του προβλόματοσ Όιεο νη δξαζηεξηφηεηεο ζηε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ εμαξηψληαη απφ ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ πξνβιήκαηνο. Τα δηνηθεηηθά ζηειέρε πξέπεη λα είλαη ηθαλά λα αλαγλσξίδνπλ πνιχ θαιά ην εηδηθφ πξφβιεκα. Δάλ φκσο δελ κπνξνχλ, ηφηε ζα πξέπεη λα αθηεξψλνπλ ζεκαληηθφ ρξφλν θαη λα αλαδεηνχλ πνιιέο πεγέο γηα ηελ αλαγλψξηζε ησλ ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ θαη γηα ηε ζπιινγή ησλ πιεξνθνξηψλ, νη νπνίεο δελ είλαη δηαζέζηκεο γηα λα ιπζεί ην πξφβιεκα. Αο πάξνπκε γηα παξάδεηγκα κηα εηδηθή πεξίπησζε γηα λα θαηαλνήζνπκε πσο ιεηηνπξγεί ε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ. Τα δηνηθεηηθά ζηειέρε δηαθφξσλ εηδηθνηήησλ ηεο εηαηξείαο ΑΒΓ Α.Δ, ε νπνία θαηαζθεπάδεη ζεξκνζίθσλεο, είραλ αλαθέξεη φηη ηα θφζηε ηεο παξαγσγήο είλαη κεγαιχηεξα απφ φηη είραλ ζρεδηαζηεί. Η δηνίθεζε ελδηαθέξεηε λα θαηαλνήζεη ην εηδηθφ πξφβιεκα πνπ πξνθάιεζε ηελ αχμεζε ηνπ θφζηνπο, ψζηε λα θάλεη ηηο απαξαίηεηεο ελέξγεηεο γηα ηε δηφξζσζε ηνπ. Ο δηεπζπληήο παξαγσγήο παξαηήξεζε, φηη ην ηκήκα ηνπ ρξεσλφηαλ ζεκαληηθά κε πεξηζζφηεξν απφ ην ζπλεζηζκέλν θφζηνο αηζαιηνχ πνπ ρξεζηκνπνηνχζαλ ζηελ παξαγσγή ζεξκνζηθψλσλ. Γηα ην ιφγν απηφ ελεκέξσζε ην δηεπζπληή ηνπ εξγνζηαζίνπ, ν νπνίνο κε ηε ζεηξά ηνπ ππέζεζε φηη ν πξντζηάκελνο πξνκεζεηψλ δελ ήηαλ ηθαλφο λα εμαζθαιίζεη ηηο

7 πξψηεο χιεο ζε ρακειφηεξεο ηηκέο. Μηα αλάιπζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπ ηκήκαηνο πξνκεζεηψλ, σζηφζν, έδεημε φηη ε αχμεζε ηνπ θφζηνπο ήηαλ απνηέιεζκα ηεο αιιαγήο πξνδηαγξαθψλ ηνπ ρξεζηκνπνηεκέλνπ αηζαιηνχ. Πηζηεχνληαο φηη νη πξνδηαγξαθέο ηνπ αηζαιηνχ άιιαμαλ ρσξίο λα είλαη απαξαίηεην, ν δηεπζπληήο παξαγσγήο πξνζπάζεζε λα δηεξεπλήζεη πνηνο πήξε απηή ηελ απφθαζε. Μηα έξεπλα ζε βάζνο έδεημε φηη ε αιιαγή ησλ πξνδηαγξαθψλ ηνπ πιηθνχ είρε γίλεη αξρηθά απφ ηνπο κεραληθνχο παξαγσγήο, έπεηηα απφ αλαθνξά ηνπ ηκήκαηνο πσιήζεσλ φηη ε ρξεζηκνπνίεζε θζελνχ πιηθνχ είρε ζαλ απνηέιεζκα ηελ παξαγσγή θαθήο πνηφηεηαο πξντφληνο. Τν πιηθφ εηδηθψλ πξνδηαγξαθψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ήηαλ αλαγθαίν γηα λα παξαρζεί πξντφλ πεξηζζφηεξν αλζεθηηθφ θαη άξα πεξηζζφηεξν ειθπζηηθφ ζε ζχγθξηζε κε αληαγσληζηηθά πξντφληα. Πνην είλαη πξαγκαηηθά ην πξφβιεκα ζ φιε απηήλ ηελ θαηάζηαζε; Γελ είλαη θπζηθά ηνπ ηκήκαηνο πξνκεζεηψλ ή ηνπ ηκήκαηνο ζρεδηαζκνχ ή ηνπ ηκήκαηνο πσιήζεσλ. Τν πξφβιεκα είλαη ην απμεκέλν θφζηνο απφ ηε ρξήζε εηδηθψλ πξνδηαγξαθψλ πιηθνχ. Η απφθαζε λα ππνθαηαζηαζεί έλα πιηθφ (αηζάιη) απφ άιιν πςειφηεξνπ θφζηνπο ρσξίο λα γίλεη ζρεηηθή έξεπλα ζην ηη απνηέιεζκα ζα έρεη πάλσ ζην γεληθφ θφζηνο ηνπ πξντφληνο, κπνξεί λα έρεη βέβαηα ζαλ απνηέιεζκα έλα θαιχηεξν πξντφλ αιιά φκσο λα κε κπνξεί λα ηηκνινγεζεί αληαγσληζηηθά. Αξθεηά πνιχπινθα πξνβιήκαηα κεξηθέο θνξέο απαηηνχλ εθηελέζηεξε αλάιπζε γηα λα πξνζεγγηζηεί έλαο ζσζηφο πξνζδηνξηζκφο ηνπ πξνβιήκαηνο. Αναγνώριςη των εναλλακτικών λύςεων Σηελ εηαηξεία ΑΒΓ Α.Δ. ν δηεπζπληήο παξαγσγήο ζα ήζειε βέβαηα λα επηηεπρζνχλ ηα πξνυπνινγηζηηθά θφζηε ηεο επηρείξεζεο γηα ηελ παξαγσγή ησλ ζεξκνζηθψλσλ, ρσξίο λα αδπλαηίζεη ε ζέζε ηεο επηρείξεζεο ζηελ αγνξά. Σε ζχζθεςε ησλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ πνπ έγηλε, πξνηάζεθαλ αξθεηέο δηαθνξεηηθέο πηζαλέο ιχζεηο. Μηα πηζαλή ιχζε είλαη ν έιεγρνο ησλ ηερληθψλ πξνδηαγξαθψλ ηνπ ρξεζηκνπνηνχκελνπ αηζαιηνχ, ψζηε λα απνδεηρζεί εάλ ε αιιαγή είλαη πξαγκαηηθά εγγπεκέλε. Μηα άιιε πξφηαζε αλαθέξεηαη ζε κηα αχμεζε ηεο ηηκήο ηνπ πξντφληνο ζπλνδεπφκελε απφ έλα εηδηθφ δηαθεκηζηηθφ πξφγξακκα γηα λα ηνληζζεί ε πνηνηηθή αλσηεξφηεηα ησλ ρξεζηκνπνηνχκελσλ πιηθψλ. Μηα ηξίηε ελαιιαθηηθή ιχζε είλαη λα ρξεζηκνπνηεζεί ην πξνεγνχκελν αηζάιη γηα ηελ θαηαζθεπή, αιιά λα πξνζηεζεί έλα εηδηθφ πξνζηαηεπηηθφ θάιπκκα. Μηα ηέηαξηε ιχζε πξφηεηλε ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο ηνπ κνλσηηθνχ πιηθνχ θαη ηεο εμσηεξηθήο επέλδπζεο ηνπ ζεξκνζίθσλα γηα λα αληηζηαζκηζηεί ην πςειφηεξν θφζηνο ηνπ αηζαιηνχ. Κακία απφ απηέο ηηο παξαπάλσ ελαιιαθηηθέο πξνηάζεηο δελ κπνξεί λα γίλεη απνδεθηή ή λα απνξξηθηεί έσο φηνπ απνθηεζεί θαη αλαιπζεί ε ζρεηηθή πιεξνθφξεζε.

8 Συγκϋντρωςη τησ ςχετικόσ πληροφόρηςησ Απηνί πνπ ιακβάλνπλ ηηο απνθάζεηο βνεζνχληαη απφ ηνπο πνηθίινπο ηξφπνπο πιεξνθφξεζεο πνπ έρνπλ λα επηιέμνπλ απφ δηάθνξεο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο. Οξηζκέλε πιεξνθφξεζε κπνξεί λα είλαη ππνθεηκεληθή θαη άιιε αληηθεηκεληθή. Κάπνηα κπνξεί λα πξνέξρεηαη κέζα απφ ηνλ νξγαληζκφ εζσηεξηθή πιεξνθφξεζεθαη άιιε έμσ απφ ηνλ νξγαληζκφ εμσηεξηθή πιεξνθφξεζε. Έλα άιιν είδνο πιεξνθφξεζεο κπνξεί λα βαζίδεηαη ζηα παξειζφληα θφζηε θαη γεγνλφηα θαη έλα άιιν ζηηο πξνζδνθίεο ηεο δηνίθεζεο ζρεηηθά κε ηα κειινληηθά θφζηε ή γεγνλφηα. Όπνηα θαη λα είλαη ε θχζε ηεο πιεξνθφξεζεο πξέπεη λα είλαη ρξήζηκε ζ απηφλ πνπ ιακβάλεη απνθάζεηο. Μφλν ε πιεξνθφξεζε πνπ επηδξά πάλσ ζηηο απνθάζεηο πξέπεη λα ππνινγίδεηαη, ελψ αληίζεηα, ε πιεξνθφξεζε πνπ δελ επηδξά ζηηο απνθάζεηο δελ πξέπεη λα ιακβάλεηαη ππφςε. Με ηηο ηξνκαθηηθέο δπλαηφηεηεο ηεο επεμεξγαζίαο ησλ δεδνκέλσλ απφ ηνπο Η/Υ, απηνί νη νπνίν ιακβάλνπλ απνθάζεηο ζπρλά είλαη πιεκκπξηζκέλνη κε ηεξάζηηεο πνζφηεηεο απφ δεδνκέλα. Απηή ε «ππεξπιεξνθφξεζε» κπνξεί λα απνθεπρζεί, εάλ επηιέγνπλ πξνζεθηηθά κφλν εθείλεο ηηο πιεξνθνξίεο πνπ είλαη ζρεηηθέο. Σηελ πεξίπησζε ηεο εηαηξείαο ΑΒΓ Α.Δ. αμηνινγνχληαη ελαιιαθηηθέο πξνζηαηεπηηθέο δηαδηθαζίεο γηα ηνπο ζεξκνζίθσλεο ηεο. Ο επφπηεο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο, είλαη ελήκεξνο γηα ηηο ηέζζεξηο δηαθνξεηηθέο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο πνπ πξέπεη λα εθαξκνζηνχλ, αιιά θάζε κηα πξέπεη λα ειεγρζεί σο πξνο ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο. Δάλ κηα απ απηέο είλαη ζχκθσλε κε ηα απαξαίηεηα θξηηήξηα, νη άιιεο πξέπεη λα παξακεξηζηνχλ. Αιιά πνηα είλαη ε πην θαηάιιειε ελαιιαθηηθή ιχζε; Πσο κπνξεί ε πιεξέζηεξε πιεξνθφξεζε λα βνεζήζεη ζην λα πξνζεγγηζηεί θάπνηα απφθαζε κε ην ιηγφηεξν θφζηνο ή θίλδπλν ηνπ λα γίλεη θάπνην ιάζνο; Με πεξηζζφηεξε πιεξνθφξεζε ν «επφπηεο» ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο έρεη 25% κεγαιχηεξε δπλαηφηεηα λα πξνβιέςεη ηε ζσζηή ελαιιαθηηθή ιχζε. Με κεηα ηπραία επηινγή, κπνξεί λα απαηηεζεί λα ειέγμεη 2, 3 ή θαη φιεο, δειαδή ηηο ηέζζεξηο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο, πξηλ θαηαιήμεη ζηελ απνδεθηή. Όηαλ είλαη πιεξνθνξεκέλνο φηη κηα απφ ηηο ιχζεηο δελ είλαη ζπκβαηή κε ην αηζάιη, απηή ε πιεξνθφξεζε απμάλεη ηελ πηζαλφηεηα λα πξνβιέςεη ζσζηά θαηά ην 1/3 κεηψλνληαο έηζη ηνλ θίλδπλν πνπ επηθέξεη έλα επηπιένλ πςειφ θφζηνο. Καηά ζπλέπεηα ν επφπηεο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο βξίζθεη φηη κηα απφ ηηο δηαζέζηκεο επεμεξγαζίεο είρε ειεγρζεί ηνλ πξνεγνχκελν ρξφλν απφ θάπνην άιιν ηκήκα ηεο επηρείξεζεο θαη δελ εθπιήξσζε ηηο πξνδηαγξαθέο. Απηή ε πξφζζεηε πιεξνθφξεζε κεηψλεη ηνλ θίλδπλν ηνπ ιάζνπο θαηά 50% εθφζνλ κφλνλ δχν απφ ηηο

9 επεμεξγαζίεο κέλνπλ γηα εμέηαζε. Όηαλ ν κεραληθφο ηεο παξαγσγήο καζαίλεη φηη κηα απφ ηηο δπν επεμεξγαζίεο δελ είλαη ζπκβαηή κε ηε ράιθηλε επέλδπζε απηή ε πιεξνθφξεζε δελ είλαη ηειείσο ζρεηηθή κε ηελ απφθαζε. Μπνξνχκε λα δνχκε φηη ε ζρεηηθή πιεξνθφξεζε αχμεζε ηε γλψζε ηεο θαηάζηαζεο θαη κείσζε ηνλ θίλδπλν, λα επηιεγεί ε ιάζνο επεμεξγαζία γηα έιεγρν. Όηαλ κηα επεμεξγαζία ηειηθά επηιέγεηαη ην θφζηνο ηεο γίλεηαη κέξνο ηεο πιεξνθφξεζεο απηήο ηεο ελαιιαθηηθήο ιχζεο. Σην παξάδεηγκα καο κε ην ζεξκνζίθσλα ηα δεδνκέλα θφζηνπο πξνεηνηκάδνληαη γηα θάζε κηα απφ ηηο πξνηεηλφκελεο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο, ψζηε λα επηηεπρζεί ε πιεξνθφξεζε ζρεηηθά κε ηηο νηθνλνκηθέο ζπλέπεηεο θάζε κηα πξνηεηλφκελεο ελαιιαθηηθήο ιχζεο. Λόψη απόφαςησ Όηαλ ην πξφβιεκα γίλεη θαηαλνεηφ, βξεζνχλ νη ελαιιαθηηθέο ιχζεηο θαη ζπκπιεξσζεί ε ζρεηηθή πιεξνθφξεζε, ηφηε είλαη πξνθαλέο ηη πξέπεη λα γίλεη. Σην παξάδεηγκα ηεο επηρείξεζεο ΑΒΓ Α.Δ. ηα ζηειέρε πξέπεη λα απνθαζίζνπλ βαζηζκέλα ζε δεδνκέλα θφζηνπο θαη αλαιχζεσλ ησλ ζηξαηεγηθψλ γηα ηε ρξεζηκνπνίεζε ηνπ αηζαιηνχ θαη ηελ αχμεζε ηεο ηηκήο ησλ ζεξκνζηθψλσλ. Όκσο ιχζεηο ζε ζχλζεηα πξνβιήκαηα είλαη ζπάληα ηφζν απιέο ζηελ πξάμε. Σπρλά δελ θπξηαξρεί κηα κφλν κεηαβιεηή ζηηο απνθάζεηο, αιιά επηδξνχλ θαη άιια ζεκαληηθά θξηηήξηα απνθάζεσλ. Γηα παξάδεηγκα, κηα εηαηξεία απνθαζίδνληαο γηα ηνλ ηφπν εγθαηάζηαζε ελφο θαηαζηήκαηνο, ζα πξέπεη λα εμεηάδεη ην θπθινθνξηαθφ, ηνπο πηζαλνχο πειάηεο πνπ δνπλ ζηελ πεξηνρή, ην δηαζέζηκν εξγαηηθφ δπλακηθφ, ην θφζηνο εγθαηάζηαζεο, ηελ χπαξμε ζηελ πεξηνρή αληαγσληζηηθψλ θαη ζπκπιεξσκαηηθψλ επηρεηξήζεσλ θαζψο θαη άιιεο κεηαβιεηέο. Πνιιέο επηρεηξήζεηο ρξεζηκνπνηνχλ ππνδείγκαηα απνθάζεσλ γηα λα επηιχζνπλ ηα πξνβιήκαηα. Έλα ππφδεηγκα απφθαζεο είλαη κηα καζεκαηηθή πεξηγξαθή ηνπ ηξφπνπ πνπ πξέπεη λα ιεθζεί ε απφθαζε. Τα ππνδείγκαηα απφθαζεο είλαη θαηάιιεια γηα ιήςε απνθάζεσλ ζε πεξηπηψζεηο φπνπ ην ίδην ην πξφβιεκα εκθαλίδεηαη ζπρλά. Τα πεξηζζφηεξα ππνδείγκαηα απφθαζεο ηππηθά ρξεζηκνπνηνχλ αληηθεηκεληθέο πιεξνθνξίεο. Γηα παξάδεηγκα, έλα ζηέιερνο πξέπεη λα απνθαζίζεη γηα ηελ αγνξά πιηθνχ θάζε θνξά πνπ ην πιηθφ γηα πξνκήζεηα θαηέξρεηαη ζηηο 50 κνλάδεο. Τν ππφδεηγκα απφθαζεο πξέπεη λα είλαη «Παξαγγειία 500 κνλάδσλ πιηθνχ φηαλ ην απφζεκα θηάζεη ζηηο 50 κνλάδεο» Άιιεο κεηαβιεηέο πνπ κπνξεί λα πεξηθιείνληαη ζην

10 ππφδεηγκα απφθαζεο είλαη ην θφζηνο ηεο παξαγγειίαο ή ν ρξφλνο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ παξάδνζε ζηελ απνζήθε. Δπηπξφζζεηεο κεηαβιεηέο θάλνπλ ην ππφδεηγκα απφθαζεο πην ζχλζεην. Αλεμάξηεηα αλ είλαη απιφ ή ζχλζεην, ην ππφδεηγκα ρξεζηκνπνηείηαη ζαλ απηφκαηνο πηιφηνο δίλνληαο έηζη ηε δπλαηφηεηα ζηα ζηειέρε λα δηαζέηνπλ ην ρξφλν ηνπο ζε πεξηζζφηεξν δχζθνιεο απνθάζεηο, πνπ ζηεξίδνληαη ζε ππνθεηκεληθέο εθηηκήζεηο. Σηελ ηειηθή αλάιπζε, ε πνηφηεηα ηεο απφθαζεο είλαη πςειή, εάλ ε απφθαζε νδεγεί ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ νξγαληζκνχ. Η δηαδηθαζία ιήςεο απφθαζεο πνπ παξνπζηάδεηαη ζην δηάγξακκα 3 είλαη ε ίδηα αλεμάξηεηα αλ ρξεζηκνπνηείηαη θάπνην ζπγθεθξηκέλν ππφδεηγκα απφθαζεο ή φρη. Διάγραμμα 3. Διαδικαςία λήψησ απόφαςησ Καθοριςμόσ του προβλήματοσ Αναγνϊριςη εναλλακτικϊν λφςεων Συγκζντρωςη τησ Σχετική πληροφόρηςησ Λήψη απόφαςησ Ενζργειεσ Υλοποίςησ Ο ρόλοσ τησ Λογιςτικόσ πληροφόρηςησ ςτη Λόψη αποφϊςεων Όηαλ έλα ζηέιερνο επηιέγεη κηα ελαιιαθηηθή ιχζε κεηαμχ πνιιψλ γηα λα επηιχζεη έλα ηδηαίηεξν πξφβιεκα, αλαιακβάλεη θαη ηνλ θίλδπλν ηεο απφθαζεο. Υπάξρεη ε πηζαλφηεηα ε επηιεγείζα ελαιιαθηηθή ιχζε λα κε ιχζεη ην πξφβιεκα, ή κηα άιιε ελαιιαθηηθή ιχζε λα έιπλε ην πξφβιεκα θαιχηεξα. Απηφ πξαγκαηηθά είλαη κηα αιήζεηα, φηαλ ζηε δηαδηθαζία ιήςεο απφθαζεο πεξηθιείνληαη ππνθεηκεληθέο πιεξνθνξίεο. Σην παξάδεηγκα ησλ ζεξκνζηθψλσλ, ν δηεπζπληήο ζρεδηαζκνχ αλαιακβάλεη ηνλ θίλδπλν, φηη ε δηαθεκηζηηθή εθζηξαηεία δελ ζα πείζεη ηνπο

11 ππνζεηηθνχο πειάηεο φηη ην πξντφλ είλαη θαιχηεξν ζηελ πςειφηεξε ηηκή θαη ε εηαηξεία δελ ζα επηηχρεη ηηο αλακελφκελεο πσιήζεηο θαη ηα θέξδε απφ ην πξντφλ. Η πιεξνθνξία γηα ηε δηαθήκηζε είλαη ζπρλά ππνθεηκεληθή. Καλέλαο δελ κπνξεί λα ηζρπξηζηεί κε ζηγνπξηά φηη ζα πξνζειθχζεη έλα ζπγθεθξηκέλν αξηζκφ πειαηψλ. Έηζη είλαη πξνηηκφηεξε ε ρξεζηκνπνίεζε αληηθεηκεληθψλ πιεξνθνξηψλ φπνπ είλαη δπλαηφλ. Αληίζεηα απφ ηελ ππνθεηκεληθή πιεξνθφξεζε, ε ινγηζηηθή πιεξνθφξεζε είλαη πνζνηηθνπνηεκέλε θαη γη απηφ πην απνηειεζκαηηθή απφ άπνςε αμηνπηζηίαο ζ απηνχο πνπ ιακβάλνπλ απνθάζεηο. Τα ζηειέρε, γηα λα έρνπλ πεξηζζφηεξν απνηειεζκαηηθέο απνθάζεηο, ρξεζηκνπνηνχλ ππνθεηκεληθέο θαη αληηθεηκεληθέο πιεξνθνξίεο θαζψο θαη ηηο δηαζέζηκεο ηερληθέο ιήςεο απφθαζεο. Αιιά επεηδή είλαη ππεχζπλνη γηα ηηο απνθάζεηο ηνπο πξνηηκνχλ αληηθεηκεληθή πιεξνθφξεζε φπσο ηα ινγηζηηθά δεδνκέλα γηα ηελ ρξεζηκνπνίεζε ηνπο ζε ζέκαηα ιήςεο απφθαζεο. Γηα παξάδεηγκα, κηα βηνκεραλία επίπισλ έρεη κηα εκπεηξία δπν θαη πιένλ ρξφλσλ ζε θαλνληθέο απμήζεηο ζε θαλνληθέο απμήζεηο ηνπ θφζηνπο φισλ ησλ εηδψλ μπιείαο ησλ πξντφλησλ ηεο. Ο πξντζηάκελνο ηεο παξαγσγήο, έλα έκπεηξν ζηέιερνο ζην είδνο ηνπ, ππνζηεξίδεη φηη ην πςειφ θφζηνο παξαγσγήο νθείιεηαη ζηηο απμήζεηο ηνπ θφζηνπο ησλ εθθνξησηηθψλ θαη ζηελ κεησκέλε παξαγσγηθφηεηα. Μηα πεξαηηέξσ ιεπηνκεξήο αλάιπζε ηνπ θφζηνπο απφ ην ηκήκα θνζηνιφγεζεο έδεημε φηη ελψ ην θφζηνο εθθφξησζεο απμήζεθε θαηά κέζν φξν 7% εηεζίσο ηα δπν ηειεπηαία ρξφληα, απφ ηελ άιιε πιεπξά, ηελ ίδηα πεξίνδν ην θφζηνο ησλ εξγαηηθψλ ηεο παξαγσγήο απμήζεθε 42%, θαη ην κεγαιχηεξν κέξνο απηήο ηεο αχμεζεο θαη ζπγθεθξηκέλα 34%, νθείιεηαη ζηελ κείσζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο ηεο εξγαζίαο. Πξάγκαηη, ν πξντζηάκελνο ηεο παξαγσγήο, έρεη απφιπην δίθην γηα ηηο αηηίεο πνπ πξνθάιεζαλ ηηο απμήζεηο ηνπ θφζηνπο. Αιιά εζείο ζαλ κειινληηθά δηνηθεηηθά ζηειέρε ζα ζεσξνχζαηε θαιχηεξα ηελ φπνηα ππνθεηκεληθή αμηνιφγεζε ηνπ πξντζηακέλνπ ηεο παξαγσγήο ή ηα πνζνηηθνπνηεκέλα δεδνκέλα πνπ παξνπζηάδνληαη απφ ηνλ θνζηνιφγν. Σίγνπξα ζα πξνηηκνχζαηε ηελ έθζεζε ηνπ θφζηνπο, δηφηη φρη κφλν δείρλεη ηελ πξσηαξρηθή αηηία ηεο αχμεζεο ηνπ θφζηνπο, αιιά επίζεο κεηξάεη θαη ην κέγεζνο ηεο αχμεζεο γηα θάζε πεγή πξνέιεπζεο. Με ηα θνζηνινγηθά δεδνκέλα, ηα ζηειέρε κπνξνχλ λα θάλνπλ πην απνηειεζκαηηθή ζηξαηεγηθή, λα ιχζνπλ πξνβιήκαηα πην γξήγνξα θαη γεληθά λα θάλνπλ θαιχηεξε ρξήζε ησλ δηεπζπληηθψλ ηνπο πξνζφλησλ.

12 Τα χαρακτηριςτικϊ τησ Λογιςτικόσ πληροφόρηςησ Γηα λα είλαη κηα ινγηζηηθή πιεξνθνξία ρξήζηκε πξέπεη λα είλαη: 1. Σρεηηθή 2. Δπίθαηξε 3. Αθξηβήο Στετική: Η πιεξνθφξεζε είλαη ζρεηηθή φηαλ έρεη ζρέζε κε ην πξφβιεκα πνπ αλέθπςε. Η ζρεηηθφηεηα είλαη ζπλεπψο ην πην ζπνπδαίν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο ινγηζηηθήο πιεξνθφξεζεο. Η ινγηζηηθή πιεξνθφξεζε είλαη ζρεηηθή φηαλ είλαη ρξήζηκε γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ πξνβιεκάησλ, ηε κέηξεζε ηεο απφδνζεο θαη ηε ιήςε απνθάζεσλ. Η ζρεηηθφηεηα είλαη νπζηψδεο γηα εζσηεξηθέο θαη εμσηεξηθέο ινγηζηηθέο εθζέζεηο, αιιά έρεη θαη εηδηθφηεξε ζεκαζία γηα εζσηεξηθέο ή δηνηθεηηθέο εθζέζεηο. Οη δηνηθεηηθέο εθζέζεηο δε δηέπνληαη απφ ηνπο θαλφλεο θαη ηηο ζρέζεηο ησλ εμσηεξηθψλ εθζέζεσλ. Τα ζηειέρε έρνπλ νπζηαζηηθή ειεπζεξία ζην λα δηαζθαιίδνπλ αθξηβψο ηνλ ηχπν, ην πνζφ θαη ηελ επηθαηξφηεηα ηεο πιεξνθνξίαο πνπ είλαη αλαγθαία ζηελ εθπιήξσζε ησλ ζθνπψλ ηνπο. Ο βαζηθφ πεξηνξηζκφο ζηηο εζσηεξηθέο εθζέζεηο είλαη ην θφζηνο πξνεηνηκαζίαο (ζε εξγαηνψξεο) ηέηνησλ εθζέζεσλ. Τν θφζηνο θάζε ινγηζηηθήο έθζεζεο δηθαηνινγείηαη κφλν φηαλ ηα νθέιε πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ πιεξνθνξία είλαη κεγαιχηεξα απφ ηα θφζηε παξαγσγήο απηήο ηεο πιεξνθνξίαο. Επικαιρότητα: Η ινγηζηηθή πιεξνθφξεζε πξέπεη λα απεηθνλίδεη ηελ ηξέρνπζα θαηάζηαζε ζε κηα δεδνκέλε ρξνληθή ζηηγκή. Πνιιά είδε πιεξνθφξεζεο ράλνπλ ηελ αμία ηνπο πνιχ γξήγνξα θαη νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο πιεξνθνξίεο είλαη ηδηαίηεξα επαίζζεηεο ζην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ. Γλσξίδνληαο ηελ ηηκή ηεο αγνξάο ηνπ απνζέκαηνο κηαο εηαηξείαο, ν επελδπηήο θαζίζηαηαη ηθαλφο λα απνθαζίζεη αλ ζα επελδχζεη ή φρη ζηελ εηαηξεία. Αλ ε πιεξνθνξία ηεο ηηκήο ηεο αγνξάο έρεη ρξνληθή πζηέξεζε κηαο εβδνκάδαο, ε απφθαζε ηνπ επελδπηή κπνξεί λα κελ είλαη ε ζσζηή. Παξφκνηα, ν δηεπζπληήο ελφο ηκήκαηνο κπνξεί λα βξεη ηελ πιεξνθνξία γηα ηηο εκεξήζηεο πσιήζεηο πνιχ ρξήζηκε γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο αμίαο ησλ δηαθεκηζηηθψλ πξνγξακκάησλ ηφζν, φζν ε πιεξνθνξία γηα ηηο πσιήζεηο παξέρεηαη ζε επίθαηξε βάζε. Δάλ ε πιεξνθνξία αλαθέξεηαη ζε παιηά ζηνηρεία, φηαλ ιεθζεί ππφςε κπνξεί λα είλαη κηθξήο αμίαο. Η ινγηζηηθή πιεξνθφξεζε γηα εζσηεξηθνχο ζθνπνχο πξέπεη λα είλαη επίθαηξε δηφηη ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα απνκνλψζεη θαη λα ειέγμεη θαζεκεξηλέο ιεηηνπξγίεο.

13 Μεξηθέο θνξέο ε άκεζε αιιά θαηά πξνζέγγηζε πιεξνθνξία είλαη πεξηζζφηεξν ρξήζηκε απφ κηα αθξηβή αιιά θαζπζηεξεκέλε πιεξνθφξεζε. Ακριβής: Αθφκε θαη ε πην επίθαηξε πιεξνθφξεζε είλαη ρσξίο αμία αλ δελ είλαη αθξηβήο. Η ζρεηηθή θαη επίθαηξε πιεξνθνξία πξέπεη λα είλαη αθξηβήο γηα λα ρξεζηκνπνηεζεί απφ απηνχο πνπ ιακβάλνπλ ηηο απνθάζεηο. Δίλαη ζεκαληηθφ σζηφζν λα γίλεη δηάθξηζε κεηαμχ ζρεηηθήο θαη ππεξβνιηθήο αθξίβεηαο. Γηα παξάδεηγκα αλ ζε κηα έθζεζε παξνπζηάδεηαη φηη ε παξαγσγή ηνπ ηειεπηαίνπ κήλα ήηαλ κνλάδεο πξέπεη λα ζεσξείηαη αθξηβήο, αλ θαη ν αθξηβήο αξηζκφο ηεο παξαγσγήο ήηαλ κνλ. Σηελ πεξίπησζε απηή ε ππεξβνιηθή αθξίβεηα κπνξεί λα κελ είλαη ηφζν απαξαίηεηα. Τα ινγηζηηθά δεδνκέλα θαη ε πιεξνθφξεζε κπνξεί λα είλαη αθξηβήο ζηελ έθηαζε πνπ επηηξέπεηαη απφ ηηο κεζφδνπο κέηξεζεο θαη απφ ηα πξφηππα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ παξαγσγή ηεο πιεξνθφξεζεο. Δθηφο απφ ηε ζρεηηθφηεηα, επηθαηξφηεηα θαη αλαθξίβεηα ε ινγηζηηθή πιεξνθφξεζε πξέπεη λα είλαη επίζεο θαηαλνεηή, αληηθεηκεληθή θαη ειεχζεξε απφ πξνθαηαιήςεηο. Δραςτηριότητεσ τισ λογιςτικόσ του κόςτουσ Έλα ζχζηεκα θνζηνιφγεζεο είλαη ην ζχλνιν ησλ ζπζηεκαηηθψλ επεμεξγαζηψλ θαη δηαδηθαζηψλ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε κέηξεζε, θαηαγξαθή θαη έθζεζε ησλ θνζηνινγηθψλ δεδνκέλσλ. Υπάξρνπλ ηέζζεξηο δηαθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηεο ζε θάζε ζχζηεκα θνζηνιφγεζεο. 1. Μέηξεζε ηνπ θφζηνπο 2. Δζσινγηζηηθή θνζηνιφγεζε (θαηαγξαθή ηνπ θφζηνπο) 3. Αλάιπζε ηνπ θφζηνπο 4. Έθζεζε ηνπ θφζηνπο Μέτρηση τοσ κόστοσς: Ο θνζηνιφγνο ζπγθεληξψλεη ηα δεδνκέλα πνπ απαηηνχληαη γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ θφζηνπο ελφο ζπγθεθξηκέλνπ πξντφληνο ή δξαζηεξηφηεηαο. Γεδνκέλα, φπσο ψξεο άκεζεο εξγαζίαο, παξαγσγή πξντφλησλ ζε κνλάδεο, άκεζα πιηθά θ.ι.π βνεζνχλ ηνλ θνζηνιφγν ζηε κέηξεζε ηνπ θφζηνπο ηεο επηρείξεζεο. Καταγραυή τοσ κόστοσς: Έλα ζχζηεκα θνζηνιφγεζεο είλαη έλα κέξνο ηεο δηπινγξαθηθήο ινγηζηηθήο. Πεγή ηεο πιεξνθφξεζεο γηα ην ζχζηεκα είλαη ηα αθαηέξγαζηα δεδνκέλα (ζηνηρεία) πνπ παξάρζεθαλ απφ ηνπο εξγαδφκελνπο ηεο επηρείξεζεο. Ο θνζηνιφγνο κεηαηξέπεη ηηο ψξεο εξγαζίαο ή ηα πιηθά ζε κεγέζε πξψ πνπ αληηπξνζσπεχνπλ ην θφζηνο ηεο εξγαζίαο ή ησλ πιηθψλ θαη ηα πνζά ησλ πξψ θαηαγξάθνληαη απφ ηε ινγηζηηθή.

14 Ανάλσση τοσ κόστοσς: Δπεηδή νη θνζηνιφγνη αλαπηχζζνπλ ηα ζηνηρεία ηνπ θφζηνπο, είλαη ζε θαιχηεξε ζέζε λα αλαιχζνπλ ην θφζηνο γηα επίιπζε πξνβιεκάησλ, ζρεδηαζκφ ησλ ιεηηνπξγηψλ ή γηα παξνρή ζπκβνχισλ ζηα ζηειέρε. Η ζεκαζία ηεο αλάιπζεο ηνπ θφζηνπο εμαξηάηαη απφ ηελ θαηαλφεζε ησλ κεζφδσλ κέηξεζεο ηνπ. Η θνζηνιφγεζε κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη έλα πιήζνο πιεξνθνξηψλ πνπ είλαη ζεκαληηθέο κφλν ζηα ζηειέρε πνπ ηηο αλαιχνπλ δηεμνδηθά. Αλαγλσξίδνληαο έηζη ηηο ηάζεηο ζην θφζηνο ή ηε ζρέζε κεηαμχ ησλ αιιαγψλ ζηα θφζηε θαη ησλ αιιαγψλ ζηνλ φγθν ηεο επηρείξεζεο κπνξνχλ λα πάξνπλ πνιχηηκεο πιεξνθνξίεο, γηα λα βνεζήζνπλ ηα ζηειέρε λα επηιέμνπλ ηνλ θαιχηεξν ηξφπν γηα δξάζε. Σπρλά αθήλεηαη ζηελ επρέξεηα ηνπ θνζηνιφγνπ λα δείμεη ζηα ζηειέρε πσο αλαιχνληαη ηα θνζηνινγηθά δεδνκέλα θαη πψο λα εξκελεχζνπλ θαη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηε ινγηζηηθή πιεξνθνξία. Έκθεση κόστοσς: Τν θφζηνο παξνπζηάδεηαη ζε ιεπηνκεξείο εζσηεξηθέο εθζέζεηο θαη ζε γεληθέο εμσηεξηθέο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο. Η εηνηκαζία εθζέζεσλ είλαη ε δηαδηθαζία επηθνηλσλίαο κε απηνχο πνπ ιακβάλνπλ ηηο απνθάζεηο κέζσ παξνρήο ηεο ζρεηηθήο πιεξνθφξεζεο. Παρϊγοντεσ που επηρεϊζουν τα ςυςτόματα κοςτολόγηςησ Οη βαζηθνί παξάγνληεο πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηελ πνιππινθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο θνζηνιφγεζεο θαη ησλ δεδνκέλσλ πνπ πξέπεη λα παξάγνληαη είλαη: 1. Τν κέγεζνο ηεο επηρείξεζεο. 2. Τν είδνο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο. 3. Ο αξηζκφο ησλ δηαθνξεηηθψλ πξντφλησλ πνπ παξάγεη ε επηρείξεζε. 4. Η δηάζεζε ησλ ζηειερψλ έλαληη ηνπ θφζηνπο ηεο πιεξνθφξεζεο. 5. Δμσηεξηθέο κεηαβιεηέο, φπσο λφκνη θαη ξπζκίζεηο θ.α.