Συνημ.: Οι προτάσεις του Σ.Π.Ε.Δ.Ε.Θ. & Κ.Μ. για την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου παραγωγής Δημοσίων Έργων.

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 14, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΤΗΛ : , , FAX : info@spedeth.gr website : Αρ. Πρωτ. 118 Θεσσαλονίκη Προς Τον Υπουργό Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων, κ. Δημήτριο Ρέππα Κοινοποίηση: 1. Υφυπουργό Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων, κ. Ιωάννη Μαγκριώτη 2. Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Έργων, κ. Ιωάννη Οικονομίδη ΘΕΜΑ: Αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου παραγωγής Δημοσίων Έργων Σχετ.: Η με αριθμ. Πρωτ. οικ / επιστολή Σας Κύριε Υπουργέ, Σας αποστέλλουμε με την παρούσα, τις θέσεις του Συνδέσμου μας σχετικά με την «Αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου παραγωγής Δημοσίων Έργων», όπως μας ζητήσατε με την υπ αριθμ. οικ / επιστολή Σας. Αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να Σας ευχαριστήσουμε ιδιαίτερα, μια και αφενός ο τρόπος της δημόσιας διαβούλευσης για το θεσμικό πλαίσιο κάνει πράξη την «άμεση δημοκρατία», που όλοι επιθυμούμε, αφετέρου για πρώτη φορά δίδεται φωνή στην Ελληνική επαρχία, η οποία μονίμως εξαιρείται από το τραπέζι του διαλόγου. Ο Σύνδεσμός μας, ο αρχαιότερος και μεγαλύτερος της Χώρας, είναι έτοιμος να συνδράμει με όλες τις δυνάμεις του, στην προσπάθεια που ξεκινήσατε, για την εξυγίανση και αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου παραγωγής δημοσίων έργων. Εφόσον το κρίνετε απαραίτητο, θα επιθυμούσαμε να Σας παρέχουμε διευκρινήσεις, σε μια συνάντηση εργασίας. Συνημ.: Οι προτάσεις του Σ.Π.Ε.Δ.Ε.Θ. & Κ.Μ. για την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου παραγωγής Δημοσίων Έργων.

2 2010 Προτάσεις για την Αναμόρφωση του Θεσμικού Πλαισίου Παραγωγής Δημοσίων Εργων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 14, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΗΛ : , FAX : info@spedeth.gr website : ΣΥΝΤΑΞΗ Γιώργος Γάγαλης Ορέστης Μεσοχωρίτης Βασίλης Τσιρογιάννης Ειρήνη Παγώνη

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΕΝΙΚΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΟΧΟΙ ΝΕΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟΧΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΑΝΑ ΣΤΟΧΟ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΟΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΜΕΛΕΤΩΝ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΛΑΒΙΚΟΥ ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΝΔΥΚΝΥΟΜΕΝΕΣ ΑΜΕΣΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΥΝΤΜΗΣΗ ΧΡΟΝΟΥ- ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ ΧΩΡΙΣ ΥΠΕΡΒΑΣΕΙΣ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΣΥΝΤΜΗΣΗ ΧΡΟΝΟΥ ΕΡΓΟΥ ΧΩΡΙΣ ΥΠΕΡΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΣΥΝΤΜΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΡΓΟΥ ΧΩΡΙΣ ΥΠΕΡΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΣΥΝΤΜΗΣΗ ΧΡΟΝΟΥ & ΚΟΣΤΟΥΣ ΩΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΕΡΟΤΕΡΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΕΝΔΥΚΝΥΟΜΕΝΕΣ ΑΜΕΣΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΙΣ ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΣΤΙΣ ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΙΣ ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ - ΠΡΑΣΙΝΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α (ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΝΗΓΜΕΝΟΥ ΑΝΕΚΤΕΛΕΣΤΟΥ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥ) ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β (ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΡΙΟΥ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΚΑΛΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ) Σελίδα 2 από 35

4 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ 1. ΓΕΝΙΚΑ Η παθογένεια της παραγωγής των Δημοσίων έργων στην Ελλάδα είναι πανθομολογούμενη, από όλους τους πολιτικούς χώρους και παρατάξεις, από πρώην και νυν κυβερνήσεις, αλλά και από όλους σχεδόν τους εμπλεκόμενους επαγγελματικούς φορείς και Δημόσιες Υπηρεσίες του κυκλώματος παραγωγής των Δημοσίων έργων. Ενώ όλοι οι παραπάνω συμφωνούν ότι η χώρα μας, στα ειδικά αυτά ζητήματα, πάσχει και στους τρεις παράγοντες (ποιότητα έργου, τελικό κόστος, χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης) που συνθέτουν το τελικό αποτέλεσμα, δηλ. το Δημόσιο Έργο ως κοινωνικό αγαθό, εντούτοις σχεδόν όλοι διαφωνούν ως προς τα αίτια αυτών. Έχοντας υπόψη ότι οι τρεις παραπάνω παράγοντες πρέπει να βρίσκονται πάντα σε ισορροπία μεταξύ τους, για την παραγωγή μοντέρνων δημοσίων έργων και ότι η υπερμεγένθυση κάποιου εξ αυτών σημαίνει αναγκαστικά την συρρίκνωση των άλλων δύο (π.χ. η βελτίωση της ποιότητας των έργων, επιβαρύνει απευθείας το τελικό κόστος και τον απαιτούμενο χρόνο παραγωγής), προχωρούμε στην ανάλυση και τελικά πρόταση αναμόρφωσης του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου. 2. ΕΜΠΕΙΡΙΑ Από την ισχύ του Ν1418/84 έχουν παρέλθει 26 ολόκληρα χρόνια ενώ έχουν γίνει επανειλημμένα προσπάθειες βελτίωσης, αφού προηγουμένως διαπιστώνονταν κάθε φορά, η αποτυχία του συστήματος. Κατά τις αποτυχημένες αυτές παρεμβάσεις, υπερεκτιμήθηκε ο παράγοντας «τρόπος ανάθεσης», καθώς και η αύξηση της αυστηρότητας των διατάξεων, παραγνωρίζοντας τις λοιπές παραμέτρους, που συνιστούν την λεγόμενη παθογένεια στην παραγωγή των δημόσιων έργων της Χώρας μας. Έτσι η απόλυτη μειοδοσία του Ν1418/84, καταστρατηγήθηκε ασύστολα, με υπερπροσφορά τεραστίων και πλασματικών εκπτώσεων, με επακόλουθο την σύνταξη αλλεπάλληλων Σελίδα 3 από 35

5 «συγκριτικών πινάκων», μέχρι το εκάστοτε έργο να αποτιμηθεί σύμφωνα με το πραγματικό κόστος, ή και πολλαπλώς περισσότερο και όχι σύμφωνα με την αρχική προσφορά του αναδόχου. Προσπάθεια διευθέτησης και ανακοπής των υπερβολικών εκπτώσεων έγινε με την εισαγωγή της «αιτιολόγησης» του Ν2229/94, με τραγικά αποτελέσματα, μια και απλά αναδείχθηκε η ανεπάρκεια και διαφθορά της δημόσιας διοίκησης, χωρίς βεβαίως την παραμικρή βελτίωση. Ακολούθως επιχειρήθηκε ο έλεγχος των εκπτώσεων με την εισαγωγή του μαθηματικού τύπου με τον Ν2576/98, σε συνάρτηση με τον Ν2940/01 «περί συγχωνεύσεως εργοληπτικών επιχειρήσεων», που οδήγησαν στην υπερσυγκέντρωση των αναθέσεων σε μικρό αριθμό επιχειρήσεων, ενώ στο κάτω άκρο του κλάδου δημιουργήθηκε ένα ιδιότυπο «εργοληπτικό προλεταριάτο», χωρίς ουσιαστικές προϋποθέσεις ανάληψης και κατασκευής. Ούτε αυτή η προσπάθεια είχε βεβαίως σοβαρά αποτελέσματα στην ποιότητα και το κόστος των έργων. Τέλος με τον Ν3263/04 επανήλθε η μειοδοσία με κύριο πρόσθετο χαρακτηριστικό, την πρόβλεψη ιδιαίτερα αυστηρών και επαχθών ποινών και την επιβολή των αυξημένων πρόσθετων εγγυήσεων καλής εκτέλεσης, ως μέτρο αποτροπής των υψηλών εκπτώσεων, μέτρο που όπως φαίνεται μετά από έξι έτη εφαρμογής, δεν έχει επιφέρει την παραμικρή βελτίωση, ούτε στην ποιότητα, ούτε στο κόστος, ούτε και στον απαιτούμενο χρόνο κατασκευής. Συμπερασματικά, ο τρόπος ανάθεσης από μόνος του δεν είναι σε θέση να επιφέρει βελτίωση της παραγωγής των δημόσιων έργων. Όλα τα μέχρι τούδε νομοθετήματα, παρά τις καλές προθέσεις των εμπνευστών και συντακτών τους, οδήγησαν σε γενικευμένη και μαζική καταστρατήγησή τους, μια και προσέκρουσαν στην σκληρή Ελληνική πραγματικότητα του ευκαιριακού πολιτικού σχεδιασμού, της ανεπαρκούς και διεφθαρμένης διοίκησης, των μελετητικών και εργοληπτικών επιχειρήσεων χαμηλού και ευκαιριακού επιπέδου και προσαρμοσμένων στις «απαιτήσεις» της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας. Η ανατροπή αυτής της πραγματικότητας, προφανώς προϋποθέτει παρεμβάσεις σε όλους τους εμπλεκόμενους με την παραγωγή των δημόσιων έργων συντελεστές, (πρέπει να τελειώσει στον τρόπο ανάθεσης και όχι να ξεκινήσει από αυτόν), προϋποθέτει ισχυρή πολιτική βούληση, προσεκτικά και σταθερά βήματα και ισχυρό κρατικό παρεμβατισμό, σε μια αγορά που ο υγιής και ελεύθερος ανταγωνισμός βιάζεται βάναυσα και κατ εξακολούθηση εδώ και δεκαετίες, δεν λειτουργεί και έχει δυστυχώς αντικατασταθεί με τον αδυσώπητο και αθέμιτο ανταγωνισμό, που μετέτρεψε το κοινωνικό αγαθό «δημόσιο έργο» σε λαθραίο εμπορευματικό προϊόν κακής ποιότητας. Σελίδα 4 από 35

6 3. ΣΤΟΧΟΙ ΝΕΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Το Υπουργείο Υποδομών, σύμφωνα με τις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης ξεκινά την διαδικασία της διαβούλευσης, για την αναμόρφωση του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου, υιοθετώντας τους ακόλουθους βασικούς άξονες αναφοράς: i. Διασφάλιση της ποιότητας των παραγομένων έργων. ii. Σύντμηση του χρόνου και του κόστους του παραγόμενου έργου χωρίς υπερβάσεις και αποκλίσεις από το φυσικό αντικείμενο των παραγόμενων έργων. iii. Διαφάνεια και αξιοκρατία στις αναθέσεις (ανάρτηση στο διαδίκτυο πλήρους εικόνας για την πορεία του έργου). iv. Προστασία του περιβάλλοντος στα πλαίσια της βιώσιμης Πράσινης Ανάπτυξης. Οι παραπάνω άξονες είναι αλληλένδετοι μεταξύ τους και θέτουν ειδικότερους στόχους όπως: την οργάνωση και εξυγίανση των Μητρώων ΜΕΚ και ΜΕΕΠ, με την παροχή κινήτρων και τη θεσμοθέτηση απαιτήσεων και προϋποθέσεων για τη δημιουργία αξιόπιστων εργοληπτικών επιχειρήσεων, τον εφοδιασμό των Αναθετουσών Αρχών πριν από την προκήρυξη του διαγωνισμού, με αξιόπιστους φακέλους του έργου, που θα περιλαμβάνουν πλήρως προσδιορισμένο, ποσοτικά και ποιοτικά αντικείμενο, την αποσαφήνιση και αντικειμενικοποίηση των κανόνων ανάθεσης των έργων με κριτήριο την πλέον συμφέρουσα οικονομική προσφορά και την υλοποίηση ενός πλήρους έργου σύμφωνα με τον προδιαγραφόμενο προορισμό του, τον εκσυγχρονισμό και τη συμπλήρωση των Τεχνικών Προδιαγραφών, σε συνδυασμό με την επικαιροποίηση και συμπλήρωση των αναλυτικών Τιμολογίων και την απλούστευση των διαδικασιών σε όλο το φάσμα παραγωγής των έργων. Σελίδα 5 από 35

7 4. ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟΧΩΝ Οι διαπιστώσεις του υπουργείου ότι για την υλοποίηση των στόχων απαιτούνται αξιόπιστες εργοληπτικές επιχειρήσεις είναι κατά βάση σωστές. Επίσης ότι αναθέτουσες αρχές πρέπει να εφοδιάζονται με αξιόπιστους φακέλους έργων με πλήρεις μελέτες και προσδιορισμένο τεχνικό αντικείμενο ποιοτικά και ποσοτικά. Η τρίτη επισήμανση του υπουργείου όμως «την αποσαφήνιση και αντικειμενικοποίηση των κανόνων ανάθεσης των έργων με κριτήριο την πλέον συμφέρουσα οικονομική προσφορά και την υλοποίηση ενός πλήρους έργου σύμφωνα με τον προδιαγραφόμενο προορισμό του..» κρίνουμε ότι καλύπτεται πλήρως από το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, στο σημείο του συστήματος ανάθεσης που είναι σήμερα η απόλυτη μειοδοσία επί των ιδίων επισήμων περιγραφικών τιμολογίων και επί ταυτόσημων προτύπων διακηρύξεων. Αντιθέτως στο σημείο αντιστοίχησης του προσφερόμενου εργολαβικού ανταλλάγματος, με την επιδιωκόμενη πληρότητα, ποιότητα και ταχύτητα της κατασκευής (πλέον συμφέρουσα προσφορά), κρίνουμε ότι πρέπει να υπάρξει προσπάθεια και μέτρα τιθάσευσης του αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των εργοληπτικών επιχειρήσεων, ο οποίος έχει ως αποτέλεσμα προσφορά εκπτώσεων, υπερβολικά υψηλών, μη ανταποκρινόμενων στο προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Επίσης κρίνουμε ότι η διαφάνεια, τουλάχιστον κατά την φάση της διενέργειας του δημόσιου διαγωνισμού, καλύπτεται από τις υφιστάμενες διατάξεις, απαιτούνται όμως σημαντικές και ουσιαστικές βελτιώσεις σε επιμέρους ζητήματα απευθείας αναθέσεων, αναθέσεων μεταξύ περιορισμένου αριθμού καλούμενων επιχειρήσεων, αναθέσεων με το σύστημα της μελετοκατασκευής, κλπ, αλλά και σε θέματα σύνταξης της μελέτης, εξέλιξης και παραγωγής της εργολαβικής σύμβασης. Όσον αφορά τον εκσυγχρονισμό των τεχνικών προδιαγραφών αλλά και την επικαιροποίηση και συμπλήρωση των αναλυτικών τιμολογίων, είναι πάγιο αίτημα όλων των εργοληπτικών φορέων και μας βρίσκει σύμφωνους. Σελίδα 6 από 35

8 5. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΑΝΑ ΣΤΟΧΟ 5.1 ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΟΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΜΕΛΕΤΩΝ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΣΗΣ Η ποιότητα που είναι επιθυμητή πρέπει να περιγράφεται με σαφήνεια και πληρότητα αλλά και να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της σημερινής κοινωνίας. Κατά συνέπεια πρέπει Να απαιτείται προ της δημοπράτησης από τις αναθέτουσες αρχές, μελέτη επίπεδου εφαρμογής και όχι επιπέδου προμελέτης ή οριστικής Η πλήρης μελέτη εφαρμογής να διατίθεται ηλεκτρονικά στους εμπλεκόμενους φορείς και κυρίως στους διαγωνιζόμενους τουλάχιστον 5 μήνες προ του διαγωνισμού ώστε να την αξιολογούν και να υποβάλουν παρατηρήσεις επ αυτής, τουλάχιστον 2 μήνες προ του διαγωνισμού. Εάν κρίνεται από τις Αναθέτουσες αρχές ότι οι εντοπισμένες παραλείψεις ή/και λάθη της μελέτης δεν θα επιφέρουν σημαντική τροποποίηση του φυσικού ή οικονομικού αντικειμένου (μεγαλύτερου π.χ. του 5%) να προχωρούν στην δημοπράτηση, άλλως αναπέμπεται η μελέτη στον συντάξαντα για διόρθωση, χωρίς πρόσθετη αμοιβή. Ο μελετητής να έχει τον χρόνο ενός μηνός για επανασύνταξη. Να δικαιούνται συμμετοχής στον διαγωνισμό, μόνο όσοι παραλαμβάνουν τεύχη στην αρχική διαδικασία, υποβάλλουν δεσμευτικές παρατηρήσεις και αποδέχονται συντομότερο χρόνο δημοπράτησης, εάν δεν υπάρχουν παρατηρήσεις. Να ανατεθεί στο ΤΕΕ ή ΙΟΚ, η σύνταξη σύγχρονων τεχνικών προδιαγραφών που θα συνοδεύουν τις μελέτες, όπως και νέα αναλυτικά τιμολόγια εργασιών. Τα μέτρα ασφαλείας και της προστασίας του περιβάλλοντος, να αποτελούν ξεχωριστό κεφάλαιο δαπανών και να πληρώνονται απολογιστικά, άνευ οφέλους αλλά και άνευ εκπτώσεως. Να αξιολογούνται και να πιστοποιούνται οι μελετητικές εταιρείες, είτε δημόσιες, είτε ιδιωτικές, εκτός των υπολοίπων απαιτήσεων του Νόμου, κατά την προσυμβατική διαδικασία, αλλά και κατά την τελική εφαρμογή της μελέτης. Σελίδα 7 από 35

9 5.1.2 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΛΑΒΙΚΟΥ ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ Σοβαρός παράγοντας απόκλισης της επιδιωκόμενης από την τελικά παραγόμενη ποιότητα εργασιών, είναι η αδυναμία αντιστοίχησης του προσφερόμενου εργολαβικού ανταλλάγματος, με το ζητούμενο τεχνικό αντικείμενο (πλέον συμφέρουσα προσφορά). Κρίνουμε, ότι πρέπει να υπάρξει σοβαρή προσπάθεια τιθάσευσης του αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των εργοληπτικών επιχειρήσεων, ο οποίος έχει ως αποτέλεσμα προσφορά εκπτώσεων, υπερβολικά υψηλών, μη ανταποκρινόμενων στο προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Σε περίπτωση, που καταργηθούν οι σημερινές διατάξεις περί πρόσθετων αυξημένων εγγυήσεων, πρέπει να υπολογίζεται το ανεκτέλεστο υπόλοιπο, ως «ανηγμένο ανεκτέλεστο υπόλοιπο», ως συνάρτηση του ανεκτέλεστου προϋπολογισμού μελέτης (και όχι σύμβασης) και της εργολαβικής έκπτωσης, (βλ. πρόταση στο συνημμένο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α), ή/και να μειωθεί το ανώτατο όριο ανεκτελέστου υπολοίπου ανά τάξη, από 3 Χ το ανώτατο όριο της τάξης που ισχύει σήμερα, σε 1 Χ το ανώτατο όριο της τάξης. Σε περίπτωση, που ήθελε κριθεί ως αναγκαία η συνέχιση ισχύος των σημερινών διατάξεων περί πρόσθετων αυξημένων εγγυήσεων, πρέπει να θεσπισθεί ανώτατο όριο εγγυήσεων καλής εκτέλεσης ανά τάξη επιχειρήσεων, ώστε να μην είναι δυνατή η προσφορά υπερβολικά υψηλών εκπτώσεων, (βλ. πρόταση στο συνημμένο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β) ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Πρέπει να δίνεται η δυνατότητα στις Αναθέτουσες αρχές, που δεν έχουν δικές τους δυνατότητες ποιοτικού ελέγχου του παραγόμενου έργου, να αναθέτουν σε ιδιωτικούς ή δημόσιους οργανισμούς τον ποιοτικό έλεγχο. Οι οργανισμοί αυτοί, εκτός της αυτονόητης πιστοποίησης σε επίπεδο διαδικασιών, θα πρέπει επίσης να αξιολογούνται και βαθμολογούνται από τις αναθέτουσες αρχές κατά το στάδιο της οριστικής παραλαβής του έργου, επί τη βάση των αστοχιών που έχουν προκύψει μέσα στην ζωή του έργου. Σελίδα 8 από 35

10 5.1.4 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ Οι Αναθέτουσες αρχές πρέπει να αξιολογούνται και κατατάσσονται, προκειμένου να συμβαδίζει η οργάνωσή τους με την σπουδαιότητα των έργων που αναλαμβάνουν να επιβλέψουν. Να προστίθεται στην ομάδα επίβλεψης της Αναθέτουσας αρχής, Δικηγόρος με εξειδίκευση στο Διοικητικό δίκαιο και να δηλώνεται με την υπογραφή της σύμβασης Διαιτητής (εκ του Διοικητικού Εφετείου της Περιφέρειας ), κοινά αποδεκτός και από τον Ανάδοχο, για ταχεία εξωδικαστική επίλυση διαφορών, στα πλαίσια φιλικού διακανονισμού. Οι επιβλέποντες μηχκοί αυτών των υπηρεσιών πρέπει να είναι αξιολογημένοι και κάτοχοι αντίστοιχης πιστοποίησης, με τον προϋπολογισμό του έργου που καλούνται να επιβλέψουν. Κρίνεται σκόπιμη η εγγραφή και κατάταξη των επιβλεπόντων μηχανικών σε μητρώο του Υπουργείου Υποδομών, Μητρώο Εμπειρίας Επιβλεπόντων Μηχανικών (ΜΕΕΜ), ώστε η Διευθύνουσες Υπηρεσίες να στελεχώνονται από επιβλέποντες μηχανικούς εμπειρίας, ανάλογης της τάξης και κατηγορίας του έργου. Επίσης οι καλούμενες στον διαγωνισμό τάξεις και κατηγορίες εργοληπτικών επιχειρήσεων να αντιστοιχίζονται από αντίστοιχες κατηγορίες και τάξεις επιβλεπόντων μηχκών. Τα ίδια κριτήρια στελέχωσης και πιστοποίησης να ισχύουν και για ιδιωτικές εταιρείες παροχής υπηρεσιών επίβλεψης δημοσίων έργων (δεν υπάρχει σήμερα παρόμοιος θεσμός) ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Η αναβάθμιση της οργάνωσης και της φυσιογνωμίας των τεχνικών κατασκευαστικών εταιρειών θα οδηγήσει μοιραία στην βελτίωση του ποιοτικού επιπέδου του παραγόμενου έργου. Προκειμένου να μειωθεί ο εξαναγκασμός των εργοληπτικών επιχειρήσεων σε άγραν υπερβολικών και εξωπραγματικών για τα δεδομένα της Χώρας τζίρων, για την επανάκριση των ήδη υπαρχουσών Ανώνυμων Τεχνικών Εταιρειών, να προβλέπεται η παραμονή στην τάξη επί εξαετία (αντί της ισχύουσας τριετίας), εφ όσον η εταιρία πληρεί τα κατώτερα αναλογούντα μεγέθη (κύκλος εργασιών, πάγια και ίδια κεφάλαια), μειωμένα κατά ποσοστό αντίστοιχο με την μείωση του αντίστοιχα διατιθέμενου προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων που υπολογίζεται περίπου μειωμένο κατά 50%, καθώς και τους δείκτες βιωσιμότητας, αφού αφαιρεθούν τυχόν ανεξόφλητες απαιτήσεις από πιστοποιήσεις Σελίδα 9 από 35

11 δημόσιων έργων. Για την κατάταξη Εταιρίας σε ανώτερη τάξη να εφαρμόζεται κατάταξης κατά τα ισχύοντα, μετά από ελάχιστη παραμονή στην τάξη για τρία έτη. τύπος Να αυξηθούν και να εξειδικευθούν οι κατηγορίες έργων, ώστε να δοθούν κίνητρα στις επιχειρήσεις για την εξειδίκευσή τους, σε όποιον τομέα θεωρούν ότι έχουν μεγαλύτερη τεχνική επάρκεια Να προβλέπεται η «υποχρεωτικά πιστοποιημένη υπεργολαβία», στην περίπτωση εκτέλεσης εργασιών με υπεργολάβους και εφ όσον οι προς ανάθεση εργασίες υπερβαίνουν ένα όριο (πχ άνευ υλικών, ή με υλικά, σε τιμές προϋπολογισμού μελέτης), με πιστοποιημένες εργοληπτικές επιχειρήσεις, τάξης και κατηγορίας αντίστοιχης των υπεργολαβικά εκτελούμενων εργασιών. Προκειμένου να μην καταστρατηγείται η παραπάνω υποχρέωση, μέσω εικονικής κατάτμισης των ανατεθειμένων εργασιών (ώστε να προκύπτει ποσό ανάθεσης χαμηλότερο του ορίου), να λαμβάνεται ως μέτρο της υποχρέωσης ο προϋπολογισμός της ομάδος και κατηγορίας εργασιών που πρόκειται να ανατεθούν υπεργολαβικά. Η εκπλήρωση της παραπάνω υποχρέωσης του γενικού αναδόχου, να ελέγχεται από τις προσωρινές εκκαθαρίσεις του αρμοδίου ΙΚΑ (ασφαλιστική ενημερότητα έργου), διαδικασία που γίνεται ούτως ή άλλως και τώρα, πριν την πληρωμή των πιστοποιήσεων του έργου. Να θεσμοθετηθεί η διάχυση της ευθύνης του Γενικού εργολάβου απέναντι στον κύριο του έργου και στους υπεργολάβους, κατά το ποσοστό έργου που αναλαμβάνουν, ταυτόχρονα πρέπει να υφίσταται και υποχρέωση εξόφλησης των εργασιών του υπεργολάβου που περιλαμβάνονται στις εγκεκριμένες πιστοποιήσεις, ταυτόχρονα με τον γενικό εργολάβο, ενώ ο υπεργολάβος δικαιούται να λαμβάνει πιστοποιητικό εμπειρίας. Να ισχύσουν φορολογικά κίνητρα για την εξέλιξη των ατομικών επιχειρήσεων σε εταιρικές μορφές. Να συνδέεται η επιστημονική κατάρτιση που λαμβάνουν οι μηχανικοί από τα Πολυτεχνεία και τα ΤΕΙ, με υποχρεωτική απασχόληση πεδίου δια μέσου των τεχνικών εταιρειών και να προβλέπεται ελάχιστη απαιτούμενη προϋπηρεσία των υποψήφιων ΕΔΕ, σε τεχνικές επιχειρήσεις του ΜΕΕΠ. Σελίδα 10 από 35

12 5.1.6 ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΕΣ ΑΜΕΣΑ ΕΦΙΚΤΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Μείωση των φορέων δημοπράτησης και έγκριση δημοπράτησης μόνο, εφ όσον υπάρχει πλήρης φάκελος μελετών, επιπέδου «οριστικής μελέτης εφαρμογής», Ανάθεση συμπλήρωσης και εκμοντερνισμού Εθνικών προδιαγραφών και επεξεργασίας ορθών και ρεαλιστικών αναλυτικών τιμολογίων, σε ανεξάρτητο φορέα όπως το ΙΟΚ, με συμμετοχή του ΤΕΕ και των εργοληπτικών και μελετητικών φορέων, Εξασφάλιση αντιστοιχίας του εργολαβικού ανταλλάγματος με το επιδιωκόμενο επίπεδο ποιότητας (πλέον συμφέρουσα προσφορά), μέσω της τιθάσευσης του αθέμιτου ανταγωνισμού των εργοληπτικών επιχειρήσεων (προσφοράς υπερβολικών εκπτώσεων), με την χρήση «ανηγμένου ανεκτέλεστου υπόλοιπου», ή/και την δραστική μείωση του «ανώτατου ορίου ανεκτέλεστου υπολοίπου», ή θέσπιση «ανωτάτου ορίου εγγυήσεων καλής εκτέλεσης», ώστε να καταστεί αδύνατη η προσφορά υπερβολικά χαμηλών προσφορών (υψηλών εκπτώσεων), βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Α & Β, Θεσμοθέτηση «υποχρεωτικά πιστοποιημένης υπεργολαβίας», Μείωση του εξαναγκασμού των εργοληπτικών επιχειρήσεων σε άγραν υπερβολικών τζίρων για την επανάκριση, με παραμονή στην τάξη επί εξαετία (αντί της ισχύουσας τριετίας), εφ όσον η εταιρία πληρεί τα κατώτερα αναλογούντα μεγέθη (κύκλος εργασιών, πάγια και ίδια κεφάλαια), μειωμένα (σε σχέση με τα ισχύοντα), κατά ποσοστό αντίστοιχο με την μείωση των διατιθέμενων κονδυλίων του προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, που υπολογίζονται μειωμένα κατά περίπου 50%. Μείωση του αριθμού των υπηρεσιών επίβλεψης έργων, ανάθεση της επίβλεψης των έργων ΟΤΑ στην Περιφέρεια, εγγραφή και κατάταξη των επιβλεπόντων μηχανικών του Δημοσίου σε μητρώο εμπειρίας επιβλεπόντων μηχανικών (ΜΕΕΜ) και επαναδιάρθρωση των υπηρεσιών με πρόβλεψη προσωπικού με εμπειρία, αντίστοιχη των κατηγοριών και της τάξης των εκτελούμενων έργων, Ενεργοποίηση συνεχούς και ουσιαστικού ελεγκτικού μηχανισμού, κατά την κατασκευή και παράδοση του έργου, υποχρεωτικά για όλα τα έργα άνω του ορίου υποχρεωτικής εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου και δειγματοληπτικά κάτω από αυτό. Σελίδα 11 από 35

13 5.2 ΣΥΝΤΜΗΣΗ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ ΧΩΡΙΣ ΥΠΕΡΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΣΥΝΤΜΗΣΗ ΧΡΟΝΟΥ ΕΡΓΟΥ ΧΩΡΙΣ ΥΠΕΡΒΑΣΕΙΣ Η σύντμηση του χρόνου είναι σαφώς συνάρτηση και της ποιότητας και του κόστους. Επομένως οι προτάσεις για αναβάθμιση ποιότητας του κυκλώματος παραγωγής έργων εκτιμούμε ότι θα επιφέρει θετικά αποτελέσματα στην πιστότερη τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων. Η σωστή προετοιμασία της μελέτης μόνο αποφυγή καθυστερήσεων μπορεί να επιφέρει Για τους λόγους αυτούς προτείνουμε Να υπολογίζεται στη χρονική διάρκεια του έργου, ο χρόνος μελέτης, δημοπράτησης και κατασκευής ώστε η εικόνα του έργου να είναι ολοκληρωμένη και να μπορούν να εντοπίζονται οι παράγοντες που πιθανόν επέφεραν καθυστερήσεις. Το χρονοδιάγραμμα κατασκευής και μόνο, να αποτελεί θέμα στο σχολιασμό των διαγωνιζομένων εταιρειών επί της μελέτης και να καταρτίζεται με την σύμφωνη γνώμη των διαγωνιζομένων αλλά και της αναθέτουσας αρχής, προ του διαγωνισμού και μόνο τότε να έχει τον δεσμευτικό χαρακτήρα που προβλέπει σήμερα ο Νόμος. Να λαμβάνεται υπόψη κατά σύνταξη του και να αποτελεί συνοδευτικό του στοιχείο η ροή της χρηματοδότησης του έργου που θα προτείνεται από την Αναθέτουσα Αρχή. Το στοιχείο αυτό θα είναι εξίσου δεσμευτικό για τις Αναθέτουσες Αρχές, όσο και το χρονοδιάγραμμα για τους Αναδόχους. Να προβλέπονται σε κάθε διακήρυξη, πριμ για ενωρίτερη από το χρονοδιάγραμμα παράδοση, ανάλογα με τις ποινικές ρήτρες για τις υπερβάσεις προθεσμιών. Η εξέλιξη του έργου να επιθεωρείται από σώμα ορκωτών μηχανικών επιθεωρητών, όπου μπορούν να συμμετέχουν και ιδιώτες, με αρμοδιότητες και ποιοτικού ελέγχου αλλά και ελέγχου χρονοδιαγράμματος τόσο στους Αναδόχους αλλά και στις Αναθέτουσες Αρχές και στον ρυθμό διεκπαιρέωσης της αποστολής τους. Σελίδα 12 από 35

14 5.2.2 ΣΥΝΤΜΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΡΓΟΥ ΧΩΡΙΣ ΥΠΕΡΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΩΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΣΗΣ Πραγματική σύντμηση του κόστους των έργων δεν μπορεί να επεισέλθει μονοσήμαντα και λογιστικά διότι τότε θα αντιπάλευε ευθέως την ποιότητα και τον χρόνο περαίωσης. Αυτό όμως που μπορεί να θεωρηθεί σύντμηση ή συγκράτηση του κόστους μπορεί να προέλθει από την αποφυγή λαθών κατά τον σχεδιασμό, από την έγκαιρη παράδοση του έργου και τελικά από την ανταποδοτικότητα που θα έχει το κάθε περαιούμενο έργο. Το μέγεθος αυτό δεν είναι μετρήσιμο. Επομένως θα ήταν σκόπιμο να μην μιλούμε για σύντμηση αλλά για συγκράτηση του αρχικού κόστους εντός του αρχικού του προϋπολογισμού με την μόνη απόκλιση αυτή των απροβλέπτων εργασιών σε ποσοστό 15% ως είναι σήμερα. Επίσης στην λογική της συγκράτησης του κόστους ενός έργου θα πρέπει να αξιοποιηθεί το ευεργέτημα του ελεύθερου ανταγωνισμού, ο οποίος και μόνος του μπορεί να επιφέρει αν όχι μειώσεις τουλάχιστον αποφυγή της σπατάλης δημοσίου χρήματος. Για το λόγο αυτό απαιτείται ενίσχυση της διαφάνειας των διαδικασιών, ώστε να αποφεύγονται χαριστικές πράξεις από τις αναθέτουσες αρχές, αλλά και νόθευση του ανταγωνισμού. Στη λογική της απόλυτης δέσμευσης του τελικού κόστους, μόνο ένα σύστημα δημοπράτησης είναι δυνατό να λειτουργήσει και αυτό είναι ένα σύστημα, το οποίο δεν περιλαμβάνει πληρωμή ανταλλάγματος κατόπιν αναλυτικών επιμετρήσεων που συντάσσονται κατά την διάρκεια του έργου, αλλά δέσμευση από την αρχή, ενός κατ αποκοπή τιμήματος, αφού ο διαγωνιζόμενος έχει υποβάλει διορθώσεις και παρατηρήσεις επί της μελέτης και επί του χρονοδιαγράμματος όπως εξηγήθηκε παραπάνω. Κατά συνέπεια και αφού εξασφαλισθούν απόλυτα ορθές μελέτες εφαρμογής, προτείνουμε : Την δημοπράτηση των αντίστοιχων έργων με συμπλήρωση ανοικτού τιμολογίου και κατ αποκοπή τιμήματος. Ο διαγωνιζόμενος θα συντάσσει τις προμετρήσεις του και θα δεσμεύεται για την διακύμανση της προσφοράς του το πολύ κατά +-5% (αφού εξαντληθούν τα απρόβλεπτα). Να επιτρέπεται η υποβολή προσφορών μεγαλύτερης δαπάνης από τον προϋπολογισμό (αρνητικές εκπτώσεις). Να μην επιτρέπεται κατά το σύστημα αυτό η σύναψη συμπληρωματικών συμβάσεων. Εάν απαιτούνται πρόσθετες εργασίες, παρά τις προσυμβατικές προσπάθειες μελετητών και αναδόχου για να αποφευχθούν, να ακολουθεί δημόσιος διαγωνισμός. Σελίδα 13 από 35

15 5.2.3 ΣΥΝΤΜΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΡΓΟΥ ΧΩΡΙΣ ΥΠΕΡΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΩΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΕΡΟΤΕΡΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ Σοβαρός παράγοντας απόκλισης του τελικού κόστους και του χρόνου κατασκευής, είναι η αδυναμία αντιστοίχησης του προσφερόμενου εργολαβικού ανταλλάγματος, με το ζητούμενο τεχνικό αντικείμενο (πλέον συμφέρουσα προσφορά). Οι υποψήφιοι ανάδοχοι είναι εκ των πραγμάτων υποχρεωμένοι να προσφέρουν υπερβολικά υψηλές εκπτώσεις, προκειμένου να μπορέσουν να αναλάβουν έργο, πράγμα που τους οδηγεί εκ των υστέρων στην προσπάθεια ανατροπής της μελέτης και αναπροσαρμογής του εργολαβικού ανταλλάγματος. Κρίνουμε, ότι πρέπει να υπάρξει σοβαρή προσπάθεια τιθάσευσης του αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των εργοληπτικών επιχειρήσεων, ο οποίος έχει ως αποτέλεσμα προσφορά εκπτώσεων, υπερβολικά υψηλών, μη ανταποκρινόμενων στο προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Σε περίπτωση, που καταργηθούν οι σημερινές διατάξεις περί πρόσθετων αυξημένων εγγυήσεων, πρέπει να υπολογίζεται το ανεκτέλεστο υπόλοιπο, ως «ανηγμένο ανεκτέλεστο υπόλοιπο», ως συνάρτηση του ανεκτέλεστου προϋπολογισμού μελέτης (και όχι σύμβασης) και της εργολαβικής έκπτωσης, (βλ. πρόταση στο συνημμένο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α), ή/και να μειωθεί το ανώτατο όριο ανεκτελέστου υπολοίπου ανά τάξη, από 3 Χ το ανώτατο όριο της τάξης που ισχύει σήμερα, σε 1 Χ το ανώτατο όριο της τάξης. Σε περίπτωση, που ήθελε κριθεί ως αναγκαία η συνέχιση ισχύος των σημερινών διατάξεων περί πρόσθετων αυξημένων εγγυήσεων, πρέπει να θεσπισθεί ανώτατο όριο εγγυήσεων καλής εκτέλεσης ανά τάξη επιχειρήσεων, ώστε να μην είναι δυνατή η προσφορά υπερβολικά υψηλών εκπτώσεων, (βλ. πρόταση στο συνημμένο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β). Σελίδα 14 από 35

16 5.2.4 ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΕΣ ΑΜΕΣΑ ΕΦΙΚΤΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΤΜΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΥ ΧΩΡΙΣ ΥΠΕΡΒΑΣΕΙΣ Έγκριση δημοπράτησης μόνο με πλήρη φάκελο μελετών επιπέδου οριστικής μελέτης εφαρμογής, αφού έχουν εξασφαλισθεί όλες οι αναγκαίες προϋποθέσεις εφαρμογής (απαλλοτριώσεις, αδειοδοτήσεις, δανειοθάλαμοι, αποθεσιοθάλαμοι, κλπ) Έγκριση δημοπράτησης μόνο με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση. Έγκριση δημοπράτησης μόνο με χρονοδιάγραμμα μελέτης, προσαρμοσμένο στις τεχνικές απαιτήσεις και την χρηματοδότηση του έργου. Δημοπράτηση των έργων άνω του ορίου υποχρεωτικής εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου, με ελεύθερη συμπλήρωση ανοικτού τιμολογίου και κατ αποκοπήν τίμημα, αφού έχει προηγηθεί διαβούλευση με τους υποψήφιους αναδόχους, επί της μελέτης και του χρονοδιαγράμματος. Διατήρηση του συστήματος προσφοράς έκπτωσης ανά ομάδα εργασιών, σε έργα συντήρησης και έργα προϋπολογισμού κάτω του ορίου υποχρεωτικής εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου, όπου ο φάκελος της μελέτης δεν είναι πλήρης. Εξασφάλιση αντιστοιχίας του εργολαβικού ανταλλάγματος με το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα (πλέον συμφέρουσα προσφορά), μέσω της τιθάσευσης του αθέμιτου ανταγωνισμού των εργοληπτικών επιχειρήσεων (προσφοράς υπερβολικών εκπτώσεων), με την χρήση «ανηγμένου ανεκτέλεστου υπόλοιπου», ή/και την δραστική μείωση του «ανώτατου ορίου ανεκτέλεστου υπολοίπου», ή θέσπιση «ανωτάτου ορίου εγγυήσεων καλής εκτέλεσης», ώστε να καταστεί αδύνατη η προσφορά υπερβολικά χαμηλών προσφορών (υψηλών εκπτώσεων), βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Α & Β, Θέσπιση θεσμού φιλικής εξωδικαστικής επίλυσης διαφωνιών διοίκησης - αναδόχου, με διαιτητή κοινής αποδοχής, Συμπλήρωση κενών νομοθεσίας, για τις προθεσμίες εντός των οποίων η Διοίκηση οφείλει να εγκρίνει, διορθώνει ή απορρίπτει τα αιτήματα του αναδόχου. Διαχωρισμός των μικρότερων έργων, με θέσπιση συντομότερων προθεσμιών για έργα κάτω του ορίου της 2 ης τάξης ( ). Σελίδα 15 από 35

17 5.3 ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΙΣ ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΣΤΙΣ ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ Η προσπάθεια επίτευξης απόλυτης διαφάνειας στις αναθέσεις έργων και προμηθειών του Δημοσίου, σίγουρα δεν μπορεί να προχωρήσει αποτελεσματικά, αν δεν προχωρήσουν οι αναγκαίες αλλαγές, τόσο στον εκλογικό νόμο, όσο στην Διοικητική διάρθρωση της Χώρας, αλλά και στην θεσμική θωράκιση της Πολιτείας, έναντι των διαπλεκόμενων συμφερόντων πολιτικών εκδοτικών κατασκευαστικών και προμηθευτικών συμφερόντων. Αν και τα παραπάνω, δεν είναι αρμοδιότητας του Υπουργείου Υποδομών, δεν μπορούμε να μην σχολιάσουμε, ότι οι όποιες παρεμβάσεις στο θεσμικό πλαίσιο παραγωγής δημόσιων έργων, θα είναι αποσπασματικές και αμφίβολης αποτελεσματικότητας, αν δεν προχωρήσουν τομές, όπως ένας νέος εκλογικός νόμος, που θα απεμπλέξει τους βουλευτές από το μαύρο πολιτικό χρήμα και το σχέδιο «Καλλικράτης», για την αλλαγή της Διοικητικής διάρθρωσης της Χώρας, με αποκέντρωση του «Αθηνοκεντρικού κράτους» και ριζική αναμόρφωση των φέουδων και πρωταθλητών της διαφθοράς, Ο.Τ.Α.. Επίσης κρίνουμε ότι είναι επιτακτική η ανάγκη, απεμπλοκής των εκδοτικών και πολιτικών συμφερόντων, από τα δημόσια έργα και προμήθειες, με ένα νέο Νόμο, σε συνέχεια της αποτυχημένης προσπάθειας της προηγούμενης Κυβέρνησης «περί βασικού μετόχου». Ο εκβιασμός της εκάστοτε Διοίκησης από ΜΜΕ, πρέπει να λάβει τέλος. Επειδή τα παραπάνω είναι αρμοδιότητας άλλων Υπουργείων και φορέων, θα περιορισθούμε στα πλαίσια των συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Υποδομών. Σελίδα 16 από 35

18 Για την ενίσχυση της διαφάνειας, προτείνουμε προς άμεση εφαρμογή: Να δημοσιοποιούνται υποχρεωτικά και σε συγκεκριμένο δικτυακό τόπο, όλοι οι προκυρησσόμενοι διαγωνισμοί, ανεξαρτήτως ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού, συστήματος δημοπράτησης και διενεργούσας αρχής, συμπεριλαμβανόμενου της υποχρέωσης και όλου του ευρύτερου δημόσιου τομέα, των Α.Ε. όπου το Δημόσιο κατέχει την πλειοψηφία ή/και την διεύθυνση, των επιχειρήσεων Ο.Τ.Α. και των κοινωφελών επιχειρήσεων. Να δημοσιοποιούνται η προκήρυξη και τα συμβατικά τεύχη του διαγωνισμού, τα πρακτικά του διαγωνισμού, αλλά και τα συμβατικά τεύχη και πράξεις της Διοίκησης μέχρι το τέλος του έργου. Να υποχρεωθούν όλες οι ανώνυμες εταιρίες, οργανισμοί, κλπ, όπου το δημόσιο διατηρεί την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου ή/και του Management, ή διαχειρίζεται κονδύλια του ΠΔΕ, καθώς και όλες οι εταιρίες, ιδρύματα κλπ, που χαρακτηρίζονται «κοινωφελείς» ή δημοσίου συμφέροντος, καθώς και οι πάσης φύσεως δημοτικές και αναπτυξιακές κ.α. επιχειρήσεις ΟΤΑ, να δημοπρατούν και εκτελούν τα έργα τους με βάση την ισχύουσα νομοθεσία περί δημοσίων έργων. Κατάργηση του συστήματος δημοπράτησης «Μελέτη - Κατασκευή», εκτός των έργων με αυτοχρηματοδότηση, διότι η εμπειρία έχει καταδείξει, ότι αποτελεί πεδίο διαφθοράς όλων των εμπλεκομένων, εφόσον παρέχει δυνατότητα υποκειμενικής αξιολόγησης της συμφερότερης προσφοράς. Κατάργηση της δυνατότητας των Αναθετουσών αρχών απευθείας αναθέσεων, πρόχειρων διαγωνισμών και διενέργειας διαγωνισμών με περιορισμένο αριθμό καλούμενων επιχειρήσεων, παρά μόνον σε περιπτώσεις θεομηνίας και κατόπιν εγκρίσεως Υπουργού Υποδομών. Δημοσίευση στο διαδίκτυο από κάθε φορέα του τεχνικού ετησίου προγράμματός του και όλων των συμβατικών στοιχείων εξέλιξης των έργων υπό εκτέλεση. Ηλεκτρονική τήρηση του ΜΕΕΠ, με υποχρέωση των αναθετουσών αρχών να ενημερώνουν μηνιαία για την εξέλιξη των έργων, με τεχνικό δελτίο (έργα υπό εκτέλεση, τρόπος ανάθεσης, ανεκτέλεστο υπόλοιπο, κ.λ.π). Σελίδα 17 από 35

19 5.3.2 ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΙΣ ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ Η απαίτηση για αξιοκρατία κρίνουμε ότι καλύπτεται πλήρως από το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, στο σημείο του συστήματος ανάθεσης, που είναι σήμερα η απόλυτη μειοδοσία επί των ιδίων επισήμων περιγραφικών τιμολογίων και επί ταυτόσημων προτύπων διακηρύξεων. Δυστυχώς η εφαρμογή του παραπάνω αξιοκρατικού κριτηρίου ανάθεσης, προϋποθέτει την λειτουργία των κανόνων και προϋποθέσεων του υγιούς ανταγωνισμού, συνθήκες οι οποίες δεν υπάρχουν και είναι πολύ δύσκολο να υπάρξουν στο εγγύς μέλλον, είτε από αντικειμενικούς παράγοντες (μικρό αντικείμενο για πολλές επιχειρήσεις), είτε από σκόπιμη νόθευση του ανταγωνισμού (διαφθορά, απ ευθείας αναθέσεις, φωτογραφικές διατάξεις, προσχηματικές συμπληρωματικές συμβάσεις, κλπ). Υπό τις παρούσες συνθήκες μη υγιούς ανταγωνισμού, οποιαδήποτε εργοληπτική επιχείρηση (από τον ισχυρότερο κατασκευαστικό όμιλο μέχρι και την τελευταία ατομική επιχείρηση) θέλει να αναλάβει δημόσιο έργο, ώστε να μπορέσει να επιβιώσει, είναι υποχρεωμένη να προσφέρει εργολαβικό αντάλλαγμα πολύ κάτω του πραγματικού κόστους του έργου, με προφανείς δυσάρεστες συνέπειες, τόσο για το κοινωνικό σύνολο (έργο κακής ποιότητας, χρονική καθυστέρηση, διακοπή εργασιών, υπερβάσεις, φοροδιαφυγή, εισφοροδιαφυγή κλπ), αλλά και για την ίδια την εργοληπτική επιχείρηση και τους συνεργαζόμενους με αυτήν (οικονομική ζημία, απολύσεις, χρέη, κλπ). Άλλως, εργοληπτική επιχείρηση που θα προσφέρει εργολαβικό αντάλλαγμα, ύψους αντίστοιχου του κόστους του έργου, δεν μπορεί να αναλάβει ποτέ έργο και πρέπει να αναστείλει την λειτουργία της. Επειδή στην διαμόρφωση συνθηκών μη υγιούς ανταγωνισμού, υπεισέρχονται πολλοί παράγοντες (Δημόσια Διοίκηση, διαφθορά, πλήθος και ποιότητα μελετητικών και εργοληπτικών επιχειρήσεων, θεσμική θωράκιση, εφαρμογή νομοθεσίας, κλπ), ένα είναι βέβαιο, ότι δεν υπάρχει το μαγικό ραβδί, που αίφνης θα εξυγιάνει τον ανταγωνισμό, εν μία νυκτί. Η ανατροπή αυτής της πραγματικότητας, προφανώς προϋποθέτει παρεμβάσεις σε όλους τους εμπλεκόμενους με την παραγωγή των δημόσιων έργων συντελεστές, (πρέπει να τελειώσει στον τρόπο ανάθεσης και όχι να ξεκινήσει από αυτόν), προϋποθέτει ισχυρή πολιτική βούληση, προσεκτικά και σταθερά βήματα σε όλα τα μέτωπα και ισχυρό κρατικό παρεμβατισμό για την τιθάσευση του αθέμιτου ανταγωνισμού των εργοληπτικών επιχειρήσεων. Στόχος βεβαίως, πρέπει να είναι η πλήρης εξυγίανση του πλαισίου παραγωγής δημόσιων έργων και μετά την επίτευξη του στόχου, εφ όσον λειτουργεί η ελεύθερη αγορά και ο υγιής ανταγωνισμός, η απελευθέρωση της αγοράς από κάθε κρατική παρέμβαση. Σελίδα 18 από 35

20 Για την ενίσχυση της αξιοκρατίας, προτείνουμε προς άμεση εφαρμογή: Άμεση και αποτελεσματική παρέμβαση για την τιθάσευση του αθέμιτου ανταγωνισμού και εξασφάλιση αντιστοιχίας του εργολαβικού ανταλλάγματος με το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα (πλέον συμφέρουσα προσφορά), με την χρήση «ανηγμένου ανεκτέλεστου υπόλοιπου», ή/και την δραστική μείωση του «ανώτατου ορίου ανεκτέλεστου υπολοίπου», ή θέσπιση «ανωτάτου ορίου εγγυήσεων καλής εκτέλεσης», ώστε να καταστεί αδύνατη η προσφορά υπερβολικά χαμηλών προσφορών (υψηλών εκπτώσεων), βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Α & Β, Διατήρηση ως κόρης οφθαλμού της «ενιαίας διακήρυξης», η οποία απάλλαξε τον κλάδο από την πληγή των λεγόμενων φωτογραφικών διατάξεων. Διατήρηση του θεσμού της υποχρεωτικής εφαρμογής ενιαίων (αναλυτικών) τιμολογίων. Δεν πρέπει να υιοθετηθούν πάσης φύσεως, «κριτήρια αξιολόγησης» ανά διαγωνισμό. Η αξιολόγηση των επιχειρήσεων αρχίζει και τελειώνει στο ΜΕΕΠ. Κάθε αμφισβήτηση του ΜΕΕΠ και εισαγωγή κριτηρίων συμμετοχής σε διαγωνισμούς, πέραν της πιστοποίησης του ΜΕΕΠ, ανοίγει διάπλατα την πόρτα στην διαπλοκή και διαφθορά και στον εξανδραποδισμό των μικρότερων και ασθενέστερων επιχειρήσεων, ενώ θα οξύνει περεταίρω τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Να διατηρηθούν ως κόρη οφθαλμού τα κατώτερα όρια συμμετοχής ανά τάξη πτυχίου σε διαγωνισμούς, δεδομένου ότι προστατεύουν τις μικρότερες και αδύναμες μικρομεσαίες επιχειρήσεις του κλάδου και έχουν αναμφισβήτητα θετική συνεισφορά στην διασπορά των έργων. Να ληφθεί μέριμνα για την καταστρατήγηση των θεσπισμένων ορίων ανεκτελέστου και κατώτερου ορίου συμμετοχής, μέσω θυγατρικών, με θεσμοθέτηση κοινών ορίων «ομίλου», όταν τα ως άνω όρια καταστρατηγούνται μέσω θυγατρικών. Να καταργηθεί η βιομηχανία έκδοσης νομαρχιακών εμπειροτεχνικών εργοληπτικών πτυχίων, με συγκεκριμένες εξαιρέσεις ακριτικών περιοχών και επιτρεπτού αριθμού εμπειροτεχνικών πτυχίων, όπου οι επιχειρήσεις του ΜΕΕΠ δεν επαρκούν. Σελίδα 19 από 35

21 5.4 ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ - ΠΡΑΣΙΝΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Το θέμα προστασίας του περιβάλλοντος, από μόνο του, επηρεάζει αρνητικά το βραχυπρόθεσμο κόστος ενός τεχνικού έργου, όμως σε μεγάλο ορίζοντα χρόνου η ανταποδοτικότητα του έργου αποβαίνει προς όφελος όλων. Επομένως τα παρακάτω προτεινόμενα μέτρα, παρότι ενδεχόμενα αυξάνουν τους κατασκευαστικούς προϋπολογισμούς, θα πρέπει να εκτιμηθούν με γενικότερη θεώρηση. Προτείνουμε προς άμεση εφαρμογή : Κατά το στάδιο της μελέτης να υποδεικνύονται όλες οι θέσεις απόληψης και απόρριψης υλικών και να εξασφαλίζονται προ της κατασκευής, από τις Αναθέτουσες αρχές όλες οι προβλεπόμενες άδειες. Να συνοδεύει κάθε μελέτη έργου προ της δημοπράτησης ΜΠΕ, όπου θα προβλέπονται οι επιπτώσεις εκ της κατασκευής, καθώς τυχόν μέτρα άρσης αυτών. Να προτείνονται δια της ΜΠΕ, μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος, τα οποία θα κοστολογούνται από τις Αναθέτουσες αρχές και θα πληρώνονται απολογιστικά στον Ανάδοχο, χωρίς να δίδεται όφελος ή να αφαιρείται έκπτωση. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 29/01/2010 Σελίδα 20 από 35

22 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Πρόταση Α, σχετικά με την ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΑ ΥΨΗΛΩΝ ΕΚΠΤΩΣΕΩΝ στους διαγωνισμούς δημοσίων έργων: Υπολογισμός Ανεκτέλεστου Υπολοίπου ως συνάρτηση του ανεκτέλεστου προϋπολογισμού και της εργολαβικής έκπτωσης: «Ανηγμένο Ανεκτέλεστο Υπόλοιπο». Κατά τον έλεγχο του ανεκτέλεστου υπολοίπου κάθε επιχείρησης του ΜΕΕΠ, να λαμβάνεται υπ όψην: 1. Το ανεκτέλεστο τμήμα του προϋπολογισμού μελέτης, πρό εργολαβικής έκπτωσης (και όχι μετά την έκπτωση ως σήμερα), 2. Η έκπτωση εργολάβου και μάλιστα η διαφορά της από ένα κοινά αποδεκτό επιθυμητό λογικό όριο έκπτωσης π.χ. 20%. Με την θέσπιση του ως άνω υπολογισμού του ανεκτέλεστου υπόλοιπου ως «ανηγμένο ανεκτέλεστο υπόλοιπο», κάθε επιχείρηση που προσφέρει εκπτώσεις της τάξης του π.χ. 20%, μπορεί να αναλάβει έργα έως το όριο του επιτρεπόμενου ανεκτέλεστου υπολοίπου της τάξης της, (δηλ. 3 Χ όριο συμμετοχής), ενώ αντιθέτως επιχείρηση που προσφέρει πολύ μεγαλύτερες ή/και πολύ μικρότερες εκπτώσεις, προσαυξάνει δυσανάλογα το «ανηγμένο ανεκτέλεστο υπόλοιπό» της και δεν δικαιούται να συμμετέχει σε διαγωνισμούς, μέχρι να εκτελέσει τμήμα των εργασιών, ώστε να μειωθεί το ανεκτέλεστο υπόλοιπό της και να μπορεί να συμμετέχει εκ νέου σε διαγωνισμούς.. Συνεπώς το προτεινόμενο όριο, θα λειτουργήσει αποτρεπτικά σε κάθε εργοληπτική επιχείρηση, που θα ήθελε να προσφέρει υπερβολικά υψηλή ή/και χαμηλή έκπτωση, διότι θα πρέπει, εφόσον μειοδοτήσει, να μην συμμετέχει περαιτέρω σε διαγωνισμούς, μέχρι να εκτελέσει ανάλογο τμήμα του έργου, κατά τα ισχύοντα. Σελίδα 21 από 35

23 Προτεινόμενος τρόπος υπολογισμού του «ανηγμένου ανεκτέλεστου υπολοίπου»: «Ανηγμένο Ανεκτέλεστο Υπόλοιπο» = = Ανεκτέλεστο Υπόλοιπο Χ συντελεστή προσαύξησης ως εξής Χ ( * απόλυτη τιμή διαφοράς [Έκπτωσης εργολάβου - επιθυμητό όριο έκπτωσης π.χ. 20% -]) Παραδείγματα: ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΝΕΚΤΕΛΕΣΤΟΥ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥ Π ΕΡΓΟΛΑΒΙΚΗ ΕΚΠΤΩΣΗ Εμ ΑΝΗΓΜΕΝΟ ΑΝΕΚΤΕΛΕΣΤΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ = Π * ( * [ 20% - Εμ ] ) % % % % % Επιχείρηση 2 ης τάξης, (με όριο ανεκτέλεστου υπολοίπου ), εφ όσον είχε αναλάβει το έργο του παραπάνω παραδείγματος με έκπτωση 35% (και μεγαλύτερη), ή 5% (και μικρότερη), θα προσαύξανε το ανηγμένο ανεκτέλεστο υπόλοιπό της πάνω από το επιτρεπτό όριο και δεν θα μπορούσε να συμμετέχει σε διαγωνισμούς. ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΝΕΚΤΕΛΕΣΤΟΥ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥ Π ΕΡΓΟΛΑΒΙΚΗ ΕΚΠΤΩΣΗ Εμ ΑΝΗΓΜΕΝΟ ΑΝΕΚΤΕΛΕΣΤΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ = Π * ( * [ 20% - Εμ ] ) % % % % % Επιχείρηση 5 ης τάξης, (με όριο ανεκτέλεστου υπολοίπου ), εφ όσον είχε αναλάβει το έργο του παραπάνω παραδείγματος με έκπτωση 35% (και μεγαλύτερη), ή 5% (και μικρότερη), θα προσαύξανε το ανηγμένο ανεκτέλεστο υπόλοιπό της πάνω από το επιτρεπτό όριο και δεν θα μπορούσε να συμμετέχει σε διαγωνισμούς. Σελίδα 22 από 35

24 Προκειμένου να μην καταστρατηγηθεί το θεσπιζόμενο όριο με αθρόες νέες εγγραφές στις τάξεις 1 η και 2 η του ΜΕΕΠ, (κάτι που συνέβη ως γνωστόν επί μαθηματικού τύπου), καταργείται η δυνατότητα απ ευθείας εγγραφής στις τάξεις 1 η, 2 η και 3 η του ΜΕΕΠ και διατηρείται η δυνατότητα απ ευθείας εγγραφής μόνο στις τάξεις Α1 και Α2, ανεξαρτήτως στελέχωσης. Διατηρείται βεβαίως η δυνατότητα εγγραφής στις τάξεις 1 η, 2 η και 3 η, εφ όσον η επιχείρηση προέρχεται από συγχώνευση ή τροποποίηση υφιστάμενων επιχειρήσεων του ΜΕΕΠ. Επειδή, οι επιχειρήσεις 7 ης τάξης, δεν έχουν περιορισμό ανώτατου ορίου προϋπολογισμού για την συμμετοχή τους σε διαγωνισμούς (Δ17α/08/35/ΦΝ 430/ ), ενώ το όριο ανεκτέλεστων συμβάσεων δεν προσδιορίζεται, κατά τον ίδιο τρόπο, όπως για τις λοιπές τάξεις του ΜΕΕΠ (Ν2940/2001, άρθρο 4, παρ. 45), ως «τριπλάσιο του ανωτάτου ορίου της τάξης τους», προτείνεται το «όριο απαιτούμενων εγγυήσεων καλής εκτέλεσης», να ελέγχεται σε διαγωνισμούς έργων προϋπολογισμού μικροτέρου του «κατώτερου ορίου της 7 ης τάξης», δηλαδή μικροτέρου των (Δ17α/08/35/ΦΝ 430/ ). Πρακτικά, το θεσπιζόμενο «ανηγμένο όριο ανεκτέλεστου υπόλοιπου» ανά τάξη, σημαίνει ότι επιχείρηση, η οποία προσφέρει εκπτώσεις μέσου όρου περίπου 20%, δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα για την ανάληψη έργων μέχρι του ορίου ανεκτέλεστων συμβάσεων που δικαιούται. Αντιθέτως επιχειρήσεις που αναλαμβάνουν έργα με υπερβολικά υψηλές ή / και χαμηλές εκπτώσεις, υπερβαίνουν το όριο και δεν μπορούν να συμμετέχουν περαιτέρω στους διαγωνισμούς, μέχρι να εκτελέσουν εύλογο τμήμα των έργων που έχουν αναλάβει. Το προτεινόμενο μέτρο, μπορεί να λειτουργήσει επιπροσθέτως θετικά ως κίνητρο, για την ταχύτερη αποπεράτωση των κατασκευαζόμενων έργων. Οι προτεινόμενες λύσεις είναι λύσεις ανάγκης και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τον διάλογο για αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου παραγωγής δημοσίων έργων και για εξυγίανση της δημόσιας διοίκησης, ο οποίος πρέπει να προχωρήσει με γοργά βήματα. Παρά ταύτα πιστεύουμε ότι οι προτάσεις μας, στην παρούσα συγκυρία, μπορούν να λειτουργήσουν ευεργετικά, προς την κατεύθυνση της συγκράτησης των υπερβολικά υψηλών εκπτώσεων, της τιθάσευσης του αθέμιτου ανταγωνισμού, της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων, της διασποράς των έργων, αλλά και της άρτιας και εμπρόθεσμης ολοκλήρωσης των δημοσίων έργων της χώρας μας. Σελίδα 23 από 35

25 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β Πρόταση Β βελτίωσης των διατάξεων των Ν3263/2004 και Ν2940/2001 σχετικά με την ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΑ ΥΨΗΛΩΝ ΕΚΠΤΩΣΕΩΝ στους διαγωνισμούς δημοσίων έργων: Θέσπιση «ΟΡΙΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΚΑΛΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ», ανά τάξη του ΜΕΕΠ. Θέσπιση «ΟΡΙΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΚΑΛΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ», για κάθε εργοληπτική επιχείρηση, ανά τάξη πτυχίου, σε συνάρτηση με το «όριο ανεκτελέστου υπολοίπου» και με τα «αναλογούντα» ίδια κεφάλαια, που απαιτούνται για την τάξη, στο τριπλάσιο αυτών. Με την θέσπιση του ως άνω ορίου, κάθε επιχείρηση που προσφέρει εκπτώσεις έως περίπου 22%, μπορεί να αναλάβει έργα έως το όριο του επιτρεπόμενου ανεκτέλεστου υπολοίπου της τάξης της, ενώ αντιθέτως επιχείρηση που προσφέρει μεγαλύτερες εκπτώσεις, υπερβαίνει το προτεινόμενο όριο και δεν δικαιούται να συμμετέχει σε διαγωνισμούς, μέχρι να εγκριθούν μειώσεις των εγγυήσεών της, κατά τα προβλεπόμενα στον Ν 3263/2004. Συνεπώς το προτεινόμενο όριο, θα λειτουργήσει αποτρεπτικά σε κάθε εργοληπτική επιχείρηση, που θα ήθελε να προσφέρει υπερβολικά υψηλή έκπτωση, διότι θα πρέπει, εφόσον μειοδοτήσει, να μην συμμετέχει περαιτέρω σε διαγωνισμούς, μέχρι να εκτελέσει τμήμα του έργου, ώστε να επιτύχει μείωση των απαιτούμενων εγγυήσεων καλής εκτέλεσης, κατά τα ισχύοντα. Το όριο αυτό θα αφορά: όλες τις εγγυήσεις καλής εκτέλεσης (κανονικές και πρόσθετες), στις οποίες υποχρεούται η εργοληπτική επιχείρηση, ανεξαρτήτως του τρόπου κατάθεσης αυτών (με μορφή εγγυητικής επιστολής, μετρητών, χρεωγράφων ή άλλης), θα αφορούν όλα τα έργα που έχει αναλάβει η εργοληπτική επιχείρηση, με οποιοδήποτε είδος διαγωνισμού (ανοικτό, κλειστό, με διαπραγμάτευση, κατ ανάθεση, με συμπληρωματική σύμβαση, κλπ), Σελίδα 24 από 35

26 καθώς και με οποιοδήποτε σύστημα δημοπράτησης και σε κάθε φορέα που ευρίσκεται υπό κρατικό έλεγχο ή/και εποπτεία, ανεξαρτήτως της νομικής μορφής αυτού (ΑΕ, πρώην ΟΚΩ, ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ, κλπ), μέχρι και την έκδοση βεβαίωσης περάτωσης των εργασιών, εξαιρούμενων μόνο των έργων που τελούν βεβαιωμένα σε διακοπή εργασιών. Στην περίπτωση που οι εγγυήσεις στις οποίες υποχρεούται η εργοληπτική επιχείρηση, αθροιστικά υπερβαίνουν το θεσπιζόμενο «όριο απαιτούμενων εγγυήσεων», δηλαδή το 10% (ένα δέκατο) του «ορίου ανεκτελέστου υπολοίπου» της τάξης, (ίσον περίπου με το τριπλάσιο των αναλογούντων ιδίων κεφαλαίων της τάξης), δεν δικαιούται να συμμετέχει περαιτέρω σε διαγωνισμούς δημοσίων έργων, μέχρι την μείωση των απαιτούμενων εγγυήσεων στις οποίες υποχρεούται, κάτω από το θεσπιζόμενο όριο. Ο έλεγχος των εγγυήσεων στις οποίες υποχρεούται η εργοληπτική επιχείρηση γίνεται ως εξής: Α] Στα πρότυπα τεύχη δημοπράτησης, προβλέπεται ο έλεγχος της μη υπέρβασης του θεσπιζόμενου «ορίου απαιτούμενων εγγυήσεων», ως προϋπόθεση για την συμμετοχή στον διαγωνισμό. Β] Στα έντυπα «πιστοποιητικό εμπειρίας» Α και Β, προστίθεται έντυπο Γ, όπου βεβαιούνται από την Υπηρεσία οι πάσης φύσεως εγγυήσεις καλής εκτέλεσης, στις οποίες υποχρεούται ο ανάδοχος, καθώς και οι αποφάσεις μείωσης αυτών, αναλυτικά και αθροιστικά. Στο ίδιο έντυπο αναφέρεται τυχόν διακοπή εργασιών, καθώς και η τυχόν έκδοση βεβαίωσης περάτωσης των εργασιών. Επίσης επιμερίζονται οι πάσης φύσεως εγγυήσεις στα κοινοπρακτούντα ή/και συμβαλλόμενα μέρη, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους, στην περίπτωση κοινοπραξίας, κατασκευαστικής κοινοπραξίας, ή/και επίσημης υπεργολαβίας. Β1] Στο ως άνω έντυπο Γ καταχωρείται επίσης η περίπτωση που ο ανάδοχος έχει παραχωρήσει ποσοστό των εργασιών με επίσημη υπεργολαβία, οπότε δύναται το ποσοστό των απαιτουμένων εγγυήσεων, στις οποίες υποχρεούται ο ανάδοχος και αντιστοιχούν στο ως άνω τμήμα της επίσημης υπεργολαβίας, να αφαιρείται από τις απαιτούμενες εγγυητικές στις οποίες υποχρεούται ο ανάδοχος και να καταλογίζονται σε βάρος του επίσημου υπεργολάβου, εφ όσον αυτό προβλέπεται στην μεταξύ τους εγκεκριμένη σύμβαση. Ως κίνητρο ανάθεσης Σελίδα 25 από 35

27 επίσημων υπεργολαβιών, τροποποιείται το επιτρεπτό ποσοστό εργασιών που μπορεί να παραχωρήσει ο ανάδοχος με επίσημη υπεργολαβία, από 30 % σε 100%. Γ] Για τις εργοληπτικές επιχειρήσεις 3 ης τάξης και άνω, οι οποίες λαμβάνουν μέρος στους διαγωνισμούς με ενημερότητα πτυχίου, προστίθεται στην ενημερότητα πτυχίου, εδάφιο στο οποίο αναφέρονται, βάσει των προσκομισθέντων πιστοποιητικών, αναλυτικά ανά έργο και αθροιστικά οι εγγυήσεις καλής εκτέλεσης, στις οποίες υποχρεούται η εργοληπτική επιχείρηση, η τυχόν αποφάσεις μείωσης αυτών, τυχόν διακοπή εργασιών καθώς και τυχόν έκδοση βεβαίωσης περάτωσης εργασιών, καθώς και το θεσπιζόμενο «όριο απαιτούμενων εγγυήσεων» της τάξης, ώστε να είναι εύκολος ο έλεγχος της υπέρβασής του από τις επιτροπές διαγωνισμών. Γ1] Πρέπει να προβλεφθεί τροποποίηση στα πρότυπα τεύχη δημοπράτησης, ώστε σε περίπτωση που έχει επέλθει μεταβολή στα στοιχεία της ενημερότητας πτυχίου, που αφορούν τις εγγυήσεις καλής εκτέλεσης, στις οποίες υποχρεούται η εργοληπτική επιχείρηση, να υποβάλλεται ανάλογη υπεύθυνη δήλωση του διαγωνιζόμενου, συνοδευόμενη με τα αντίστοιχα πιστοποιητικά εμπειρίας (έντυπο Γ), που αποδεικνύουν την αλλαγή. Δ] Για τις επιχειρήσεις 2 ης τάξης και κάτω, οι οποίες συμμετέχουν στους διαγωνισμούς χωρίς ενημερότητα πτυχίου, η συμμετέχουσα στον διαγωνισμό, εργοληπτική επιχείρηση, υποβάλλει υπεύθυνη δήλωση για τις εγγυήσεις καλής εκτέλεσης στις οποίες υποχρεούται, καθώς και ότι δεν υπερβαίνει το θεσπιζόμενο «όριο απαιτούμενων εγγυήσεων» της τάξης, συνοδευόμενη από τα αντίστοιχα πιστοποιητικά (έντυπα Γ), που αποδεικνύουν την ακρίβεια της δήλωσης. Ε] Εργοληπτική επιχείρηση, η οποία διαπιστώνεται καθ οιονδήποτε τρόπο, ότι αποκρύπτει εγγυήσεις στις οποίες υποχρεούται, ή υποβάλλει ανακριβή στοιχεία, με σκοπό ή αποτέλεσμα την παράκαμψη του θεσπιζόμενου «ορίου απαιτούμενων εγγυήσεων» και την παραπλάνηση των επιτροπών διαγωνισμού, καλείται, επί ποινή διαγραφής από το ΜΕΕΠ, να παραδώσει στην Δ15 την βεβαίωση εγγραφής στο ΜΕΕΠ, η οποία παύει αμέσως να έχει ισχύ για 12 (δώδεκα) μήνες, χωρίς η ενδεχόμενη ένστασή της να έχει ανασταλτικό χαρακτήρα. Σε περίπτωση που η ένστασή της γίνεται αποδεκτή, αίρεται η ισχύς της ποινής. Θεσπίζεται η υποχρεωτική αναφορά του παραπάνω παραπτώματος με το αίτημα της 12-μηνης παύσης ισχύος της βεβαίωσης ΜΕΕΠ, από την επιτροπή διαγωνισμού προς την Δ15, κινούμενης σε αντίθετη περίπτωση, πειθαρχικής δίωξης των μελών της επιτροπής. Σελίδα 26 από 35

28 ΣΤ] Το θεσπιζόμενο «όριο απαιτούμενων εγγυήσεων καλής εκτέλεσης» ανά τάξη του ΜΕΕΠ, έχει ως εξής: ΤΑΞΗ ΟΡΙΟ ΑΝΕΚΤΕΛΕΣΤΟΥ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥ ΟΡΙΟ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΚΑΛΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ = 10% Χ ΟΡΙΟ ΑΝΕΚΤΕΛ. ΥΠΟΛΟΙΠΟΥ ( = ΠΕΡΙΠΟΥ 3 Χ ΑΝΑΛΟΓΟΥΝΤΑ ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ) Α Α η η η η η η η - - Ζ] Προκειμένου να μην καταστρατηγηθεί το θεσπιζόμενο όριο με αθρόες νέες εγγραφές στις τάξεις 1 η και 2 η του ΜΕΕΠ, (κάτι που συνέβη ως γνωστόν επί μαθηματικού τύπου), καταργείται η δυνατότητα απ ευθείας εγγραφής στις τάξεις 1 η, 2 η και 3 η του ΜΕΕΠ και διατηρείται η δυνατότητα απ ευθείας εγγραφής μόνο στις τάξεις Α1 και Α2, ανεξαρτήτως στελέχωσης. Διατηρείται βεβαίως η δυνατότητα εγγραφής στις τάξεις 1 η, 2 η και 3 η, εφ όσον η επιχείρηση προέρχεται από συγχώνευση ή τροποποίηση υφιστάμενων επιχειρήσεων του ΜΕΕΠ. Η] Επειδή, οι επιχειρήσεις 7 ης τάξης, δεν έχουν περιορισμό ανώτατου ορίου προϋπολογισμού για την συμμετοχή τους σε διαγωνισμούς (Δ17α/08/35/ΦΝ 430/ ), ενώ το όριο ανεκτέλεστων συμβάσεων δεν προσδιορίζεται, κατά τον ίδιο τρόπο, όπως για τις λοιπές τάξεις του ΜΕΕΠ (Ν2940/2001, άρθρο 4, παρ. 45), ως «τριπλάσιο του ανωτάτου ορίου της τάξης τους», προτείνεται το «όριο απαιτούμενων εγγυήσεων καλής εκτέλεσης», να ελέγχεται σε διαγωνισμούς έργων προϋπολογισμού μικροτέρου του «κατώτερου ορίου της 7 ης τάξης», δηλαδή μικροτέρου των (Δ17α/08/35/ΦΝ 430/ ). Σελίδα 27 από 35