ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ (ΣΕΑ) ΓΙΑ ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΤΙΡΙΑ

Transcript

1 ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣ ΣΗΣ (ΣΕΑ) ΓΙΑ ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΤΙΡΙΑ Εγχειρίδιο εκπαίδευσης για ένα μονοήμερο σεμινάριο κατάρτισης για τους επαγγελματίες και τους φορείς λήψης αποφάσεων Περίοδος εκπαίδευσης 2016/17 Τίτλος το έργου: EnPC INTRANS Capacity Building on Energy Performance Contracting in European Markets in Transition (GA N ) Παραδοτέο N Φεβρουαρίου 2016

2 Αποτύπωμα Το παρόν έγγραφο έχει εκδοθεί από την κοινοπραξία για την υλοποίηση τουυ έργου ENPC INTRANS κάτω από την Συμφωνία επιχορήγησης με Αρ από τους ακόλουθους εταίρους: AE3R Energy Efficiency and Renewable Energy Agency Ploiesti Prahova (Romania) e code (Slovakia) EIHP Energy Institute Hrvoje Požar (Croatia) FIATU Finance & Technology Ukraine (Ukraine) GIZ Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit GmbH (Lead Partner; Germany) KEA Klimaschutz und Energieagentur Baden Württemberg (Germany) CRES Centre for Renewable Energy Sources and Saving (Greece) KSSENA Energy Agency of Savinjska, Šaleška and Koroška Region (Slovenia) SCTM Standing Conference of Towns and Municipalities (Serbia) ZREA Zemgale Regional Energy Agency (Latvia) Υπεύθυνος εταίρος για την ολοκλήρωση του παραδοτέου Επικοινωνία e code Radoslav Vician Slnečná Krupina / Slovakia rado@e code.sk Συγγραφείς του παραδοτέου Catalin Csaszar (AE3R), Eva Maria Geiger (GIZ), Miodrag Gluscevic (SCTM), Fotini Karamani (CRES), Olena Kotlyarska (FIATU), Signe Martinkrista (ZREA), Niko Natek (KSSENA), Konstanze Stein (KEA), Mateija Vajdic (EIHP), Radoslav Vician (e code), Bruno Wilhelm (GIZ) Αποποίηση ευθυνών Ούτε η GIZ ούτε οποιοδήποτε άλλο μέλος της κοινοπραξίας καθώς και οι συγγραφείς φέρουν καμία ευθύνη για κάθε είδους ζημιά ή απώλεια που μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε χρησιμοποιήσει το συγκεκριμένο έγγραφο. Επιπλέον ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ούτε οι οργανισμοί (ή οποιοδήποτε πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό τους), μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για τη χρήση των πληροφοριών που παρέχονται σε αυτό το έγγραφο. 29 Φεβρουαρίου 2016 Thiss project receives funding from the German Federal Ministry for Economic Cooperation and Development This project receives funding from the Horizon 2020 European Union Research and Innovation Programme under Grant Agreement No II

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΑΚΡΟΝΥΜΑ... V ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το έργο EnPC INTRANS Σκοπός του σεμιναρίου... 3 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΤΩΝ ΣΕΑ... 5 I.2 Βασικές έννοιες των ΣΕΑ στα δημόσια κτίρια... 5 I.2.1 Ορισμός των ΣΕΑ στα δημόσια κτίρια...5 I.3 Έννοια της ΣΕΑ... 5 I.4 Επιχειρηματικά μοντέλα ΣΕΑ... 6 I.4.1 Επισκόπηση των κύριων επιχειρηματικών μοντέλων...6 I.4.2 I.4.3 Βασικές διαφορές μεταξύ των επιχειρηματικών μοντέλων ΣΕΑ...8 Διαδικασία επιλογής κατάλληλου επιχειρηματικού μοντέλου ΣΕΑ I.5 Βασική οικονομική προσέγγιση I.5.1 Κύρια πλεονεκτήματα της επιλογής επιχειρηματικών μοντέλων ΣΕΑ σε σχέση με τις συμβατικές επενδύσεις ΕΞΕ στα κτίρια του δημοσίου τομέα I.5.2 Συχνές ερωτήσεις σχετικά με τα πλεονεκτήματα των ΣΕΑ στα δημόσια κτίρια I.5.3 Τα οικονομικά των έργων μέσω ΣΕΑ I.5.4 Εργαλείο του έργου EnPC INTRANS για την οικονομική μελέτη σκοπιμότητας υλοποίησης έργων μέσω ΣΕΑ a) Σκοπός αυτού του εργαλείου και των σχετικών υποθέσεων b) Δεδομένα εισόδου a) Ερμηνεία αποτελεσμάτων b) Μελέτη περίπτωσης για την εκπαίδευση (παράδειγμα) I.6 Πρακτικά παραδείγματα ΣΕΑ σε δημόσια κτίρια I.6.1 Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης 7 δημοτικών κτιρίων στο Oberndorf I.6.2 Εκσυγχρονισμός του ενεργειακού εφοδιασμού στο Πανεπιστήμιο του Hohenheim I.6.3 Hanzehal Zutphen ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙ: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΣΕΑ I.7 Αναγνώριση έργου I.7.1 Αποτίμηση των βασικών απαιτήσεων I.7.2 Ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης Α) Συλλογή και αποτίμηση δεδομένων / ενεργειακή επιθεώρηση Β) Συγκριτική αξιολόγηση και δείκτες a) Προκαταρκτική αποτίμηση της οικονομικής κει τεχνικής σκοπιμότητας I.7.3 Ανάπτυξη στρατηγικής I.8 Χρηματοδότηση έργων ΣΕΑ I.9 Πιθανοί κίνδυνοι και στρατηγικές άμβλυνσης τους I.10 Προβληματισμοί ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙΙ: ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΡΟΚΥΡΗΞΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΕΑ I.11 Νομικό πλαίσιο I.11.1 Νομικό πλαίσιο ΣΕΑ σε Ευρωπαϊκό και Εθνικό επίπεδο a) Ευρωπαϊκές Οδηγίες για την προώθηση των ΣΕΑ Β) Ευρωπαϊκές Οδηγίες για τις δημόσιες προμήθειες I.11.2 Ευρωπαϊκοί κώδικες δεοντολογίας για τις ΣΕΑ I.11.3 Εθνικό Νομικό πλαίσιο ΣΕΑ III

4 I.12 Διαδικασία προκήρυξης I.13 Πρότυπες ΣΕΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΙV: ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΛΗΘΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΕ ΜΙΑ ΣΕΑ I.14 Υπολογισμός κατανάλωσης βάσης αναφοράς I.15 Μέτρηση και Επαλήθευση της εξοικονόμησης ενέργειας I.16 Εξισώσεις υπολογισμού εξοικονόμησης ενέργειας ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ Ερωτηματολόγιο παρακολούθησης (A) Ανώνυμο ερωτηματολόγιο αξιολόγησης (B) ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΚΥΡΗΞΗ Εισαγωγή Διαδικασία προκήρυξης Συμπληρωματικές πληροφορίες Προσέλκυση υποψήφιων αναδόχων Γλώσσα Νόμοι Μη συμπαιγνία ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ Εσωτερικός έλεγχος Εξωτερική επιθεώρηση ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3: ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΛΗΘΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ IV

5 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΑΚΡΟΝΥΜΑ EΤΑΑ Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη ΕΞΕ Επεμβάσεις Εξοικονόμησης Ενέργειας EΑ Ενεργειακή Απόδοση EΠΕΥ Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Ενεργειακών Υπηρεσιών EΤΕ Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων EΠ Ευρωπαϊκό Πρότυπο EPA Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος ΗΠΑ ΣΕΑ Σύμβαση Ενεργειακής Απόδοσης ΣΠΕ Σύμβαση Παροχής Ενέργειας ESD Ευρωπαϊκή Οδηγία για τις Ενεργειακές Υπηρεσίες (ESD 32/2006/EU) EEY Επιχείρηση Ενεργειακών Υπηρεσιών EΕ Ευρωπαϊκή Ένωση GWh Γιγαβατώρα (1 GWh = 1,000 MWh) ΚΚΜ Θέρμανση/ Εξαερισμός/ ψύξη ΔΟΤ Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης ΠΥΠ Πρόσκληση υποβολής προσφορών J Joule (1 J 0, kwh) JRC IET ΕΕ Κοινό Κέντρο Ερευνών Ινστιτούτο Ενέργειας και Μεταφορών kwh κιλοβατώρα m² τετραγωνικά μέτρα MWh Μεγαβατώρα (1 MWh = 1,000 kwh) NERM Επεμβάσεις που δεν σχετίζονται με την ενέργεια PJ Petajoule (1 Petajoule = J = 278 GWh) ΣΔΙΤ Συμπράξεις Δημοσίου Ιδιωτικού τομέα SME Μικρομεσαίες επιχειρήσεις TWh Terawatthour (1 TWh = 1,000 GWh) WB Παγκόσμια Τράπεζα UNDP Πρόγραμμα Ανάπτυξης Ηνωμένων Εθνών y έτος V

6

7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η δομή και το περιεχόμενου του εγχειριδίου εκπαίδευσης βασίζεται στα αποτελέσματα των αναγκών για εκπαίδευση έτσι όπως προέκυψαν το 2015 από τους εταίρους του έργου EnPC INTRANS περιλαμβάνει: Μια τυποποιημένη παρουσίαση 90 σελίδων πουυ επικεντρώνεται στους κύριους θεματικούς τομείς εκπαίδευσης. Το παρόν εγχειρίδιο εκπαίδευσης περιλαμβάνει ι αντίγραφα των 90 σελίδων της παρουσίασης καθώς και πρόσθετες πληροφορίες, όπως π.χ. πρόσθετες γενικές πληροφορίες, πρότυπα εγγράφων, φύλλα εργασίας και λίστες ελέγχου, παραπομπέςς για περαιτέρω έρευνα και πληροφόρηση. Ένα εργαλείο σε Excel για την προεκτίμησα της οικονομικής σκοπιμότητας των πιθανών έργων και στο οποίο εμπλέκονται 408 εκπρόσωποι από 9 χώρες 1 Το εγχειρίδιο εκπαίδευσηςς με ΣΕΑ (μεε βάση της προκαταρκτικής ανάλυσης των κτιρίων που εκτελούνται στο στάδιο της διαδικασίας προ υποβολής προσφορών). Όλο το εκπαιδευτικό υλικό είναι διαθέσιμο για ελεύθερη αποθήκευση από το διαδίκτυο σε ηλεκτρονική μορφή αρχείων pdf, στην ιστοσελίδα του έργου intrans.eu. Οι μέθοδοι εκπαίδευσης αποτελούνται από παρουσιάσεις, συζητήσεις και ομάδες εργασίας. Οι εκπαιδευτές των σεμιναρίων θα πρέπει ιδεατά να έχουνε λάβει μέρος στην εκπαίδευση των εκπαιδευτών που έλαβε χώρα τον Φεβρουάριο του 2016 στην Μπρατισλάβα, στα πλαίσια του έργου EnPC INTRANS. Το σεμινάριο αυτό αναφέρεται και βασίζεται στα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων που εκτελούνται από τους εταίρους του έργου ENPC INTRANS, καθώς και στα αποτελέσματα των προηγούμενων και εν εξελίξει ευρωπαϊκών προγραμμάτων και πρωτοβουλιών. Αυτό περιλαμβάνειι ιδίως τις πηγές που αναφέρονται στην ενότητα "Αναφορές" στη σελίδα 71 του εγχειριδίου αυτού. Τα άμεσα δεδομένα λαμβάνονται από τις πηγές που αναφέρονται στο κείμενοο ή στις διαφάνειες. Οι ίδιες πηγές πληροφοριών συνιστάται να χρησιμοποιηθούν από τους συμμετέχοντες για περαιτέρω λεπτομερή έρευνα και για τις ενδεχόμενες μελέτες μετά την υλοποίηση των σεμιναρίων και ιδίως κατά τη διάρκεια της πρακτικής εφαρμογής των διδαγμάτων. 1 EnPC INTRANS: Αποτίμηση εκπαιδευτικών αναγκών. Παραδοτέο 4.1. Δημοσίευση: 30 Νοεμβρίου

8 1. Το έργο EnPC INTRANS Το έργο EnPC INTRANS υλοποιείται από τον οργανισμό Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH σε συνεργασία με τον Οργανισμό Ενέργειας και Προστασίας Περιβάλλοντος της Βάδης Βιτεμβεργης/ Γερμανία και τα ευρωπαϊκά κέντρα για την υλοποίηση Συμβάσεις Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ) στην Κροατία, την Ελλάδα και τη Σλοβενία, το αρμόδιο κέντρο για την e learning στη Σλοβακία, καθώς και τους βασικούς παράγοντες για την προώθηση της EPC σε τοπικό επίπεδο στη Λετονία, τη Σερβία, τη Ρουμανία και την Ουκρανία. Οι χώρες εταίροι του έργου είναι : Κροατία Γερμανία Ελλάδα Λετονία Ρουμανία Σερβία ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σλοβακία Σλοβενία Ουκρανία Οι χώρες αυτές καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ευρωπαϊκών χωρών που βρίσκονται σήμερα σε διάφορα στάδια μετάβασης σε μια ενεργειακά αποδοτική οικονομία με χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Εκπροσωπούνται από τους ακόλουθους εταίρους: GIZ Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit GmbH ( Germany). KEA Klimaschutz und Energieagentur Baden Württemberg (Germany). EIHP Energy Institute Hrvoje Požar (Croatia). e codee (Slovakia). CRES Κέντρο Ανανεώσιμων πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (Ελλάδα). KSSENA Energy Agency of Savinjska, Šaleška and Koroška Region (Slovenia). AE3R Energy Efficiency and Renewable Energy Agency Ploiesti Prahovaa (Romania). SCTM Standing Conference of Towns and Municipalities (Serbia). FIATU Finance & Technology Ukraine (Ukraine). ZREA Zemgale Regional Energy Agency (Latvia). Ο γενικός στόχος του έργου ENPC InTrans είναι η αύξηση της διείσδυση τεχνολογιών για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης (ΕΑ) στα δημόσια κτίρια και υπηρεσίες μέσω της ενίσχυσης της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα σε καινοτόμους μηχανισμούς χρηματοδότησης για επενδύσειςς Εξοικονόμησης Ενέργειας. Ο ειδικός στόχος του έργου ENPC InTrans είναι η ανάπτυξη των τοπικών δυνατοτήτων του δημόσιου τομέα σε επίπεδο δήμων με την εμπλοκή Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, προκειμένου να καθιερώσουν και να χρησιμοποιούν μοντέλα ΣΕΑ για τη χρηματοδότηση των επενδύσεών βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια και τις υπηρεσίες τους. Αναμένεται ότι τουλάχιστον 50 ειδικοί θα εκπαιδευτούν σε 2

9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να γίνουν εκπαιδευτέςς σε εθνικό επίπεδο που θα εκπαιδεύσουν με την σειρά τους τουλάχιστον συνολικά εμπλεκόμενους σε όλες τις χώρες που συμμετέχουν στο έργο ως εταίροι. 2. Σκοπός του σεμιναρίου Το εκπαιδευτικό σεμινάριο απευθύνεται στις ακόλουθες κατηγορίεςς εμπλεκομένων σε κάθε χώρα που συμμετέχει στο έργο: Εθνικούς και περιφερειακούς φορείς διαμόρφωσης ενεργειακής πολιτικής (υπουργεία, εθνικά τεχνικά ιδρύματα) Τοπικοί φορείς λήψης αποφάσεων (δήμαρχοι, μέληη του συμβουλίου και άλλοι τοπικούς φορείς) Περιφερειακοί φορείς (τεχνικά, νομικά και χρηματοδοτικά τμήματα των εν λόγω φορέων) Τεχνικοί, οικονομικοί και νομικοί σύμβουλοι τωνν φορέων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο (αρχιτέκτονες, μηχανικοί, δικηγόροι κλπ) ΜΜΕ, οι οποίες ενδιαφέρονται για την παροχή υπηρεσιών ΕΕΥ σε τοπικό επίπεδο ΕΕΥ που επιθυμούν να εισέλθουν στην αγορά του δημόσιου τομέα στις χώρες εταίρους Το σεμινάριο στοχεύει στη συμμετοχή εκπροσώπων από όλες αυτές τις ομάδες και στην δημιουργία επαφής και ανταλλαγής απόψεων. Οι στόχοι και το περιεχόμενο του σεμιναρίου συνοψίζονται στις διαφάνειες που παρουσιάζονται στις επόμενες ενότητες. Οδηγίες για τους εκπαιδευτές για να ξεκινήσουν της εκπαίδευση: Στα πλαίσια μιας μικρής εισαγωγής, οι εκπαιδευτές και οι εκπαιδευόμενοι καλούνται να παρουσιαστούν βάση των ακολούθων: Όνομα και οργανισμός Ρόλος στον οργανισμό; Εμπειρία του ιδίου ή του οργανισμού σε θέματα ΣΕΑ στον δημόσιο τομέα; Ποιες είναι οι κύριες προσδοκίες από την εκπαίδευση; Οι προσδοκίες των συμμετεχόντων θα πρέπει να καταγραφούν για την αποτίμηση των σεμιναρίων μετά το τέλος τους. 3

10 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κάθε μια από τις εκπαιδευτικές νεότητες έχουνε σχεδιαστεί να διαρκέσουν 75 λεπτά, στα οποία τα 45 λεπτά θα είναι η παρουσίαση του εκπαιδευτικού υλικού από τον εκπαιδευτή και τα υπόλοιπα 30 λεπτά θα αποτελούνται από ανοιχτή συζήτηση μεταξύ των συμμετεχόντω ων. Η διάρκεια του σεμιναρίου είναι 1 ημέρα. 4

11 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΤΩΝ ΣΕΑ I.2 Βασικές έννοιες των ΣΕΑ στα δημόσια κτίρια I.2.1 Ορισμός των ΣΕΑ στα δημόσια κτίρια I.3 Έννοια της ΣΕΑ Η βασική ιδέα μιας ΣΕΑ είναι ότι ο ιδιοκτήτης του κτιρίου μεταφέρειι το οικονομικό και τεχνικό ρίσκο της επένδυσης για επεμβάσεις βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσηςς στην ΕΕΥ που αναλαμβάνει την υλοποίηση του έργου. Ο συγκεκριμένος μηχανισμός υλοποίησης έργων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης είναι ιδιαίτερα ελκυστικός στις περιπτώσεις που το δημόσιο δεν μπορεί να εξασφαλίσει την 5

12 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ χρηματοδότησηη και την τεχνική εποπτεία των επεμβάσεων βελτίωσης της ενεργειακής κτιρίων του. απόδοσης των Τα βασικά στοιχεία μιας ΣΕΑ στον δημόσιο τομέα περιλαμβάνουν: Συνεργασία μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα μεταξύ του ιδιοκτήτη του δημοσίου κτιρίου και μιας ΕΕΥ, H ΕΕΥ λειτουργεί ως γενικός ανάδοχος, παρέχοντας όλες τις υπηρεσίες και τον εξοπλισμό. Η ΕΕΥ σε συνεργασία με τον ιδιοκτήτη του κτιρίου προσδιορίζει την κατανάλωση βάσης αναφοράς κάτω από δεδομένες συνθήκες, καθώς επίσης και την μέθοδο μέτρησης και επαλήθευσης της επιτευχθείσας εξοικονόμησης ενέργειας με συστηματικό, διαφανή και επαληθεύσιμο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη μεταβολές που μπορούνε να επηρεάσουν την κατανάλωση ενέργειας, όπως π.χ. κλιματολογικές συνθήκες, χρήση κτιρίου, κτλ. Η ΕΕΥ εγγυάται λαμβάνει όλο το ρίσκο για την επίτευξη της συμφωνημένης εξοικονόμησης ενέργειας και για όλες τις δαπάνες του έργου. Ο ιδιοκτήτης του κτιρίου εγγυάται την αποπληρωμή του συμφωνημένου με την ΕΕΥ ποσού, που εξαρτάται από την επιτευχθείσα εξοικονόμηση ενέργειας. Η βασική ιδέα των ΣΕΑ στα δημόσια κτίρια απεικονίζεται στις παραπάνω διαφάνειες. I.4 Επιχειρηματικά μοντέλα ΣΕΑ I.4.1 Επισκόπηση των κύριων επιχειρηματικών μοντέλων Το πιο κοινό επιχειρηματικό μοντέλο ΣΕΑ έχει ως στόχο τη διευκόλυνση των επενδύσεων σε τεχνικά μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας ( ΕΞΕ) και χρηματοδοτείται, συνήθως στο σύνολό της, από την εγγυημένη εξοικονόμηση ενέργειας κατά τη διάρκεια μιας αναθέτουσας περιόδου συνήθως 5 15 χρόνια. Σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Υπηρεσία Ενέργειας (EESI), αυτό το πρότυπο μοντέλο ονομάζεται «Βασικό μοντέλοο ΣΕΑ" (EESI 2012: 19). Η EESI ορίζει δύο επιπλέον επιχειρηματικά μοντέλα: Απλή ΣEΑ (light EPC): Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης επιτυγχάνεται κυρίως μέσω μέτρων ενεργειακής διαχείρισης με ελάχιστη έως καθόλου τεχνική υποδομή. Προηγμένη ΣΕΑ (EPC plus) : Οι υπηρεσίες της ΕΕΥ επεκτείνονται στην υλοποίηση ολοκληρωμένων διαρθρωτικών μέτρων για το σύνολο του κτιρίου, όπως η μόνωση, η αντικατάσταση κουφωμάτων, η 6

13 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ εγκατάσταση ενεργειακά αποδοτικού εξοπλισμού για θέρμανση και ψύξη, καθώς επίσης και για άλλες αναγκαίες επεμβάσεις. Η σχηματική επισκόπηση των κύριων διαφορών μεταξύ των τριών μοντέλων ΣΕΑ,, δίνεται στην ακόλουθη διαφάνεια. Και τα τρία μοντέλα μπορούν να εφαρμοστούν σε όλες τις χώρες, χωρίς να υφίστανται μεγάλες διαφοροποιήσεις. Η ανάπτυξη της αγοράς, δύναται να επιτευχθεί με τη υλοποίηση της βασικής ή της απλής ΣΕΑ, η οποία μπορεί να συμβάλλει στη σταδιακή εξάλειψη των υφισταμένων εμποδίων στην αγορά και τη δημιουργία εμπιστοσύνης στις ΣΕΑ τόσο από την πλευρά της ζήτησης (ιδιοκτήτες δημόσιων κτιρίων) όσο και από την πλευρά της προσφοράς (ΕΕΥ). 7

14 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ I.4.2 Βασικές διαφορές μεταξύ των επιχειρηματικών μοντέλων ΣΕΑ Οι κυριότερες διαφορές μεταξύ των επιχειρηματικών μοντέλωνν ΣΕΑ, παρουσιάζονται στην ακόλουθη διαφάνεια. Συμβουλές για τους εκπαιδευτές: Μπορεί να υπάρχουν επικαλύψεις μεταξύ των τριών επιχειρηματικών μοντέλων ΣΕΑ, καθώς ένα μεμονωμένο σχέδιο μπορεί να συνδυάζει χαρακτηριστικά από τα δύο ή και από τα τρία επιχειρηματικά μοντέλα ΣΕΑ. Παρ 'όλα αυτά, είναι θεμιτό να αναπτυχθεί μια σαφή τυπολογία των ιδιαιτεροτήτων που χαρακτηρίζουν αυτά τα τρία επιχειρηματικάά μοντέλα, καθώς και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων τους σε συγκεκριμένες εφαρμογές Μια λεπτομερέστερη αποτίμηση των διαφορών μεταξύ των επιχειρηματικών μοντέλων ΣΕΑ παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακαα ( πηγή: Έργο EnPC INTRANS, Παραδοτέο 2.1: Υιοθετώντας επιχειρηματικά μοντέλα ΣΕΑ για τον δημόσιο τομέα. σελ. 13). Συγκριτική επισκόπηση των επιχειρηματικών μοντέλων ΣΕΑ (τυπικά χαρακτηριστικά) ) Επιχειρηματικό Μοντέλο (τυπικάά Απλή ΣΕΑ χαρακτηριστικά) ) Κατάσταση κτιρίου Όλα τα δημόσια κτίρια με και σχεδιαζόμενη δυναμικό εξοικονόμησης επένδυση ενέργειας Σχεδιασμός και Ιδιοκτήτες κτιρίου ή προγραμματισμός τοπικές αρχές. έργο μέσω ΣΕΑ Εγκατάσταση και λειτουργία ΕΕΥ εξοπλισμού Βασική ΣΕΑ Το κτίριο εξυπηρετεί το σκοπό του, αλλά ταα εγκατεστημένα συστήματα παροχής ενέργειας του κτιρίου είναι ξεπερασμένα και αναποτελεσματικά. Έχει προγραμματιστεί η ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου. Ιδιοκτήτες κτιρίου ή τοπικές αρχές. ΕΕΥ Προηγμένηη ΣΕΑ Το κτίριο δεν εξυπηρετεί πλέον τον σκοπό του (παρόν και μέλλον). Τα εγκατεστημένα συστήματα παροχής ενέργειας του κτιρίου είναι ξεπερασμένα και δυσλειτουργικά. Η ριζική ανακαίνιση είναι οικονομικά αποδοτικότερη από την κατασκευή καινούριου κτιρίου και έχει προγραμματιστεί. Ιδιοκτήτες κτιρίου ή τοπικές αρχές σε συνεργασία με συμβολαιοποιημένους μηχανικούς ΕΕΥ 8

15 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ Συγκριτική επισκόπηση των επιχειρηματικών μοντέλων ΣΕΑ (τυπικά χαρακτηριστικά) Επιχειρηματικό Μοντέλο (τυπικά χαρακτηριστικά) Επεμβάσεις ΕΞΕ που δύναται να υλοποιηθούν για τον σκοπό του έργου. Ιδιοκτησία εξοπλισμού Υπηρεσίες (λειτουργίες) που περιλαμβάνονται. Πρόσβαση στον εξοπλισμό Εγγυημένη εξοικονόμηση ενέργειας Επενδυτής Χρηματοδότηση Απλή ΣΕΑ Βασική ΣΕΑ Προηγμένη ΣΕΑ Μετρητικά, συστήματα ελέγχου. Βελτιστοποίηση λειτουργίας των συστημάτων φωτισμού, κλιματισμού, και παραγωγής ΖΝΧ. Δράσεις ενημέρωσης και εκπαίδευση των χρηστών και των ενεργειακών υπευθύνων. Ανακαίνιση, αντικατάσταση ή εγκατάσταση συστημάτων κλιματισμού, ανάκτησης θερμότητας, παραγωγής ΖΝΧ, φωτισμού, αντλιών και λοιπών συσκευών, μετρητικών και συστημάτων ελέγχου. (επεμβάσεις μικρού χρόνου αποπληρωμής 2 ) Ανακαίνιση, αντικατάσταση ή εγκατάσταση συστημάτων κλιματισμού, ανάκτησης θερμότητας, παραγωγής ΖΝΧ, φωτισμού, αντλιών και λοιπών συσκευών, μετρητικών και συστημάτων ελέγχου. (επεμβάσεις μικρού χρόνου αποπληρωμής 3 ) Προηγμένη ΣΕΑ: Ανακαίνιση των κτιριακών κατασκευών όπως για παράδειγμα: κέλυφος κτιρίου, πρόσοψη, οροφή, εσωτερικοί χώροι, ανελκυστήρες, πυροπροστασία, κτλ.. (επεμβάσεις μεγάλου χρόνου αποπληρωμής και μη ενεργειακές επεμβάσεις). Συχνά συμπεριλαμβάνεται η χρησιμοποίηση τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, εγκατάσταση αντλιών θερμότητας ή συστημάτων συμπαραγωγής Όλες οι συσκευές που εγκαθίστανται είναι ιδιοκτησία του ιδιοκτήτη του κτιρίου. Η κατοχή όλου του εξοπλισμού που εγκαθίστανται συνήθως μεταφέρεται στον ιδιοκτήτη του κτιρίου στην ημερομηνία που καταγράφεται στην ΣΕΑ. Υπηρεσίες διαχείρισης: Μέτρηση και διαχείριση της ενέργειας Επαλήθευση λογαριασμών ενέργειας. Μέτρηση της πραγματικής κατανάλωσης ενέργειας και επαλήθευση της επιταχθείσας εξοικονόμησης ενέργειας. Αποδεκτές λειτουργίες και διαδικασίες. Λειτουργικές υπηρεσίες: Βελτιστοποίηση των διαδικασιών λειτουργίας και συντήρησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις επιπρόσθετα: ενεργειακές επιθεωρήσεις και πιστοποίηση. Ο ιδιοκτήτης του κτιρίου θα πρέπει να παρέχει απεριόριστη και χωρίς όρους πρόσβαση στις εγκαταστάσεις και τις διαδικασίες λειτουργίας του, για όλη την διάρκεια ισχύος της ΣΕΑ. Τυπικά % σε σχέση με την κατανάλωση βάσης αναφοράς ΕΕΥ (συνήθως πολύ απλός εξοπλισμός) Τυπικά % σε σχέση με την κατανάλωση βάσης αναφοράς ΕΕΥ (χρήση επιδοτήσεων εάν είναι διαθέσιμες) Ιδανικά > 70% σε σχέση με την κατανάλωση βάσης αναφοράς Η ΕΕΥ και ο ιδιοκτήτης του κτιρίου μοιράζονται το κόστος της επένδυσης (και οι δύο κάνοντας χρήση επιδοτήσεων ένα είναι διαθέσιμες) Ιδία κεφάλαια της ΕΕΥ, δάνεια, επιδοτήσεις, οικονομική συμβολή του ιδιοκτήτη του κτιρίου. 2 3 ΕΞΕ = Επεμβάσεις Εξοικονόμησης ενέργειας ΕΞΕ = Επεμβάσεις Εξοικονόμησης ενέργειας 9

16 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ Συγκριτική επισκόπηση των επιχειρηματικών μοντέλων ΣΕΑ (τυπικά χαρακτηριστικά) Επιχειρηματικό Μοντέλο (τυπικά χαρακτηριστικά) Υπολογισμός της αμοιβής της ΕΕΥ βάση της επιτευχθήσς εξοικονόμησης ενέργειας. Πρόσθετες επιλογές χρηματοδότησης που μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των τελών των υπηρεσιών ΣΕΑ Περίοδος αποπληρωμής της επένδυσης Χρηματοδοτικό σχήμα Απλή ΣΕΑ Βασική ΣΕΑ Προηγμένη ΣΕΑ Αμοιβή επαρκής για την απόσβεση όλων των δαπανών της ΕΕΥ, συμπεριλαμβανομένου και του κέρδους της ΕΕΥ, εντός της συμφωνημένης διάρκειας της ΣΕΑ. Συνήθως δεν είναι απαραίτητες. Αμοιβή επαρκής για την απόσβεση όλων των δαπανών της ΕΕΥ, συμπεριλαμβανομένου του κόστους χρηματοδότησης, υπηρεσιών, κόστους συντήρησης και του κέρδους της ΕΕΥ, μείων τις επιδοτήσεις, εντός της συμφωνημένης διάρκειας της ΣΕΑ. Καθορίζεται εξ ολοκλήρου από την εγγυημένη εξοικονόμηση ενέργειας (στην ιδεατή περίπτωση). Ο ιδιοκτήτης του κτιρίου πληρώνει μόνο την αμοιβή των υπηρεσιών της ΕΕΥ. Μηνιαίες ή τριμηνιαίες προκαταβολές Ετήσια τιμολόγια με την επίτευξη της εγγυημένης εξοικονόμησης ενέργειας. Αμοιβή επαρκής για την απόσβεση όλων των δαπανών της ΕΕΥ, συμπεριλαμβανομένου του κόστους χρηματοδότησης, υπηρεσιών, κόστους συντήρησης και του κέρδους της ΕΕΥ, μείων τις επιδοτήσεις, εντός της συμφωνημένης διάρκειας της ΣΕΑ. Οι επεμβάσεις που δεν επιφέρουν ΕΞΕ αλλά είναι απαραίτητο να γίνουν, συνήθως δεν συμπεριλαμβάνονται στον καθορισμό του ύψους αποπληρωμής. Προκαταβολές του ιδιοκτήτη του δημοσίου κτιρίου εκ των προτέρων για ένα μέρος του κόστους της επένδυσης (ιδίως για επεμβάσεις που δεν επιφέρουν ΕΞΕ). Επιδοτήσεις επιτοκίων που καταβάλλονται από την ΕΕΥ. Επιδοτήσεις για τα ειδικά μέτρα (π.χ. feed in tariffs για την ισχύ που παρέχεται από ανανεώσιμες πηγές ή από μονάδες συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας). Καθορίζεται εν μέρει από την εγγυημένη εξοικονόμηση ενέργειας. Το υπόλοιπο μερίδιο του κόστους της επένδυσης θα πρέπει να πληρωθούν ξεχωριστά (π.χ. εκ των προτέρων από τον ιδιοκτήτη του κτιρίου) Εκτός από την συμφωνημένη αμοιβή των υπηρεσιών της ΕΕΥ, καθήκον του ιδιοκτήτη του κτιρίου είναι η απόδοση κάποιων προκαταβολών ή τελικών πληρωμών του διακανονισμού (π.χ. εκ των προτέρων από τον ιδιοκτήτη του κτιρίου). Πρόσθετες μειώσεις που μπορεί να συμβάλουν στην απόσβεση των επενδύσεων EPC. Μείωση της κατανάλωσης νερού (βρύσες, ντους, επαναχρησιμοποίηση νερού σε πισίνες, χρήση του νερού της βροχή για την κηπουρική, κλπ) μπορούν να ενσωματωθούν στο πεδίο εφαρμογής της ΣΕΑ. Η δημιουργία μιας ΣΕΑ για ένα συγκρότημα κτιρίων μπορεί να δημιουργήσει οικονομίες κλίμακας. Υπολογισμός της διάρκειας της ΣΕΑ Αποδεκτή διάρκεια ΣΕΑ από την αγοράς Οικονομικός και διαχειριστικός κίνδυνος για τον ιδιοκτήτη του κτιρίου. Στις περισσότερες περιπτώσεις 2 3 χρόνια Βάση της εγγυημένης ΕΞΕ Στις περισσότερες περιπτώσεις 5 15 χρόνια Συχνά >15 χρόνια Πολύ χαμηλός Χαμηλός Μέτριος Αν η ΕΕΥ αποτύχει να παρέχει τις συμφωνημένες υπηρεσίες, ο ιδιοκτήτης δεν είναι υπεύθυνος για καμία πληρωμή. Αν η απόδοση της ΕΕΥ δεν είναι η συμφωνημένη, ή δεν παρέχει τις κατάλληλες αποδείξεις για την επίτευξη της εγγυημένης εξοικονόμησης ο ιδιοκτήτης του κτιρίου δύναται να αρνηθεί περαιτέρω προκαταβολή για τις παρεχόμενες υπηρεσίες της ΕΕΥ. Οι συμφωνημένες κυρώσεις για αυτή την περίπτωση, μπορούν να αποπληρωθούν από τις τραπεζικές εγγυήσεις της ΕΕΥ. 10

17 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ Συγκριτική επισκόπηση των επιχειρηματικών μοντέλων ΣΕΑ (τυπικά χαρακτηριστικά) Επιχειρηματικό Μοντέλο (τυπικά χαρακτηριστικά) Οικονομικός και διαχειριστικός κίνδυνος για την ΕΕΥ Τεχνικοί και διοικητικοί κινδύνους και επιλογές διαχείρισης των κινδύνων για την ΕΕΥ Μέτρηση και επαλήθευση της εγγυημένης εξοικονόμησης ενέργειας. Μέτρηση και Επαλήθευση της εγγυημένης εξοικονόμησης ενέργειας (συνέχεια) Απλή ΣΕΑ Βασική ΣΕΑ Προηγμένη ΣΕΑ Ο ιδιοκτήτης του κτιρίου φέρει τον κίνδυνο της μεταβολής των τιμών της ενέργειας καθώς η αμοιβή της ΕΕΥ συνήθως υπολογίζεται βάσει των τιμών της ενέργειας κατά το έτος αναφοράς (σταθερές τιμές). Οι συμβάσεις συνήθως επιτρέπουν στο ιδιοκτήτη του κτιρίου να λήξει την σύμβαση, εφόσον η σύμβαση δεν εκτελείται όπως έχει υπογραφεί (στο χρόνο, την ποιότητα και την ποσότητα). Τραπεζικές εγγυήσεις συχνά απαιτούνται από την ΕΕΥ, σε συνδυασμό με τις σχετικές ποινικές ρήτρες, εξασφαλίζοντας την κάλυψη του κόστους που θα μπορούσε να προκύψει για τον ιδιοκτήτη του κτιρίου, εάν λήξει τη σύμβαση. Πολύ μικρός Μέτριος Υψηλός Ο μεγαλύτερος οικονομικός κίνδυνος για την ΕΕΥ είναι η μη επίτευξη της εγγυημένης εξοικονόμησης ενέργειας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μειώσεις στην ετήσια αμοιβή των υπηρεσιών της. Η μείωση της αμοιβής των υπηρεσιών για ένα χρόνο, δεν μπορεί να αντισταθμιστεί σε οποιοδήποτε μεταγενέστερο χρόνο. Η ΕΕΥ αναλαμβάνει τον κίνδυνο του λάθος καθορισμού της κατανάλωσης βάσης αναφοράς, σχεδιασμού, των αυξήσεων του κόστους των επενδύσεων, ή το υψηλότερο κόστος ενδιάμεσης χρηματοδότηση, την πτώχευση των υπεργολάβων, ή καθυστερήσεις στις επενδύσεις ή στην παροχή υπηρεσιών. Πολύ χαμηλός Υψηλός Υψηλός Οι κυριότεροι κίνδυνοι είναι οι βλάβες ή οι ζημιές των τεχνικών εγκαταστάσεων. Είναι ευθύνη της ΕΕΥ και των εργολάβων της «να διασφαλιστεί η ποιότητα και η λειτουργικότητα του εγκατεστημένου εξοπλισμού κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης. Πρέπει να διασφαλιστεί ότι μόνο το προσωπικό που είναι εγκεκριμένο από την ΕΕΥ έχει πρόσβαση στις εγκαταστάσεις κατά τρόπο που να επιτρέπει την αλλαγή των ρυθμίσεων ή να προκαλέσει βλάβες Η εξοικονόμηση ενέργειας υπολογίζεται συνήθως βάση των τιμολογίων ενέργειας και μια καθορισμένη βάση του κόστους της ενέργειας. Μπορεί να απαιτείται ετήσια κλιματολογική διόρθωση. Η ΕΕΥ συνήθως παρέχει μια ενεργειακή έκθεση αναφοράς μια ή δύο φορές το χρόνο Η ΕΕΥ ευθύνεται για τη μέτρηση της κατανάλωσης, καθώς και για την διόρθωση των παραμέτρων λειτουργίας (π.χ. σημεία ρύθμισης θερμοκρασίας, διάρκεια περιόδου θέρμανσης κ.λπ.) σύμφωνα με τα συμφωνηθέντα πρότυπα και τις απαιτήσεις των χρηστών. Η ΕΕΥ συντάσσει ετήσια έκθεση εξοικονόμηση ενέργειας σύμφωνα με συμφωνημένες προδιαγραφές και υπολογιστικές μεθόδους Μέτρησης και Επαλήθευσης. Αναφορικά με την καθορισμένη κατανάλωση ενέργειας βάσης αναφοράς και τον τύπο και την χρήση του κτιρίου, ο υπολογισμός της επιτευχθείσας ΕΞΕ θα πρέπει να περιλαμβάνει διαφανείς και επαληθεύσιμου συντελεστές διόρθωσης (κλιματολογικές συνθήκες, πληρότητα κτιρίου, μεταβολή στον εξοπλισμό που καταναλώνει ενέργεια στο κτίριο, όπως π.χ. φώτα, ανελκυστήρες, ψυγεία, καταψύκτες, κλιματιστικά, κτλ). Το Διεθνές Πρωτόκολλο Μέτρησης και Επαλήθευσης της Απόδοσης (International Performance Measurement & Verification Protocol (IPMVP) 4 ), δημοσιεύτηκε από το Τμήμα Ενεργειακής Απόδοσης και Ανανεώσιμων πηγών των ΗΠΑ, παρέχει διεθνώς αποδεκτές μεθοδολογίες για τον καθορισμό της κατανάλωσης ενέργειας και νερού. Το IPMVP χρησιμοποιείται συχνά σε ΣΕΑ σε εμπορικά κτίρια ή σε βιομηχανίες. Μερικοί κανόνες του IPMVP θα ισχύουν επίσης για τα δημόσια κτίρια, αλλά στην καθημερινή πρακτική στην Ευρώπη, το IPMVP θεωρείται ως υπερβολικά πολύπλοκο για τα έργα EPC σε δημόσια κτίρια. Κατά συνέπεια, οι ΕΕΥ και οι δημόσιοι φορείς έχουν αναπτύξει και χρησιμοποιούν δικά τους μοντέλο υπολογισμού για την μέτρηση και την επαλήθευση της ΕΞΕ

18 Υπολογισμός της εξοικονόμησης του ενεργειακού κόστους Διατάξεις σε περίπτωση μειωμένης απόδοσης της ΕΕΥ (π.χ. δεν επιτυγχάνεται η εγγυημένη εξοικονόμηση ενέργειας). Κίνητρα για την ΕΕΥ σε περίπτωση υπερ απόδοσης. ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ Συγκριτική επισκόπηση των επιχειρηματικών μοντέλων ΣΕΑ (τυπικά χαρακτηριστικά) ) Επιχειρηματικό Μοντέλο (τυπικάά χαρακτηριστικά) ) Απλή ΣΕΑ Βασική ΣΕΑ Προηγμένηη ΣΕΑ Ο υπολογισμός της εξοικονόμησης του κόστους της ενέργειαςς συνήθως πραγματοποιείται βάση της τιμής που συμφωνείται εξ αρχής, κατάά την διαδικασία διαπραγμάτευσης της ΣΕΑ (σταθερή τιμή). Στις περισσότερες συμβάσεις κάποια ανοχή, π.χ.. 3% ή 5%, παρέχεται, τουλάχιστον κατά τα πρώτα χρόνια, για την επίτευξη της εγγυημένης εξοικονόμησης ενέργειας. Κυρώσεις μπορεί να ισχύσουν εάν επιτευχθεί εξοικονόμηση ενέργειας μικρότερη από την εγγυημένη, συμπεριλαμβανομένων των ανοχών. Οι μειώσεις στην αμοιβή της ΕΕΥ μπορεί να είναι ανάλογη, ή ακόμαα και υπερ αναλογική, στην περίπτωση αποτυχίας στην επίτευξη της εγγυημένης εξοικονόμησης ενέργειας. Πρόσθετα κίνητρα μπορεί να ισχύουν αν διαπιστώσει εξοικονόμηση ενέργειας που υπερβαίνει την εγγυημένη εξοικονόμηση. I.4.3 Διαδικασία επιλογής κατάλληλου επιχειρηματικού μοντέλου ΣΕΑ Η σχηματική απεικόνιση της επιλογής του κατάλληλου επιχειρηματικού μοντέλου για έργων ΕΞΕ μέσω ΣΕΑ, προτείνεται στην ακόλουθη διαφάνεια. την υλοποίηση I.5 Βασική οικονομική προσέγγιση I.5.1 Κύρια πλεονεκτήματα της επιλογής επιχειρηματικών μοντέλων ΣΕΑ σε σχέση με τις συμβατικές επενδύσεις ΕΞΕ στα κτίρια του δημοσίου τομέα Συμβουλές για τους εκπαιδευτές: Στις περιπτώσεις, όπου ένας δήμος δεν διαθέτει τα οικονομικά μέσα για την υλοποίηση έργων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης σε δημόσια κτίρια της, η υλοποίηση των εν 12

19 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ λόγω έργων μέσω ΣΕΑ, αποτελεί μια λύση. Σε πολλές άλλες περιπτώσεις, όπου οι δήμοι θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν τις απαραίτητες επενδύσεις από δικάά τους κεφάλαια, η υλοποίηση των έργων αυτών μέσω ΣΕΑ προσδίδει πρόσθετα πλεονεκτήμα τα. Ως εκ τούτου, σε χώρες στις οποίες οι δήμοι έχουν συνήθως επαρκή οικονομικά μέσα για την υλοποίηση έργων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης με ιδία κεφάλαια, τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζονται στην ακόλουθη διαφάνεια μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για την ευαισθητοποίησηη σχετικά με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του EPC. Τα συγκεκριμένα πλεονεκτήματα, καθώς επίσης και άλλων δυνητικών πλεονεκτημάτων από την πλευρά των δήμων του άποψη, μπορεί να είναι αντικείμενο περαιτέρω επεξεργασίας σε ομάδες εργασίας και συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης I.5.2 Συχνές ερωτήσεις σχετικά με τα πλεονεκτήματαα των ΣΕΑ στα δημόσια κτίρια Στο έργο Transparense έχουνε διατυπωθεί οι ακόλουθες συχνές ερωτήσεις αναφορικά με τις ΣΕΑ (Πηγή: Transparense 2011): Συχνές ερωτήσεις Μπορεί οποιοδήποτε κτίριο, με δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας να υλοποιήσει έργω μέσω ΣΕΑ; Συνήθεις απαντήσεις Κατ 'αρχήν, δυναμικό οικονομικής και ενεργειακής εξοικονόμησης είναι υπαρκτό σχεδόν στα περισσότερα κτίρια. Αυτό έχειι επιβεβαιωθείί από επιτυχημένα έργα ΣΕΑ σε κτίρια τα οποία έχουν ανακαινιστεί πρόσφατα σε Ευρωπαϊκό και Διεθνές επίπεδο. Για τα μικρά κτίρια που έχουν χαμηλό κόστος ενέργειας θα πρέπει να ελέγχεται με μια απλή σύγκριση των δαπανών που θαα προκύψουνν μέσω της ΣΕΑ και του δυναμικού εξοικονόμησης ενέργειας. Η υλοποίηση ΣΕΑ σε μικρές ομάδες κτιρίων με μικρές ενεργειακές καταναλώσεις, και όχι σε μεμονωμένα κτίρια της κατηγορίας, μπορεί να επιφέρει την βιωσιμότητα επενδύσεων μέσω ΣΕΑ. Εκτός από το μέγεθος της κατανάλωσης, η συνεχής χρήση του κτιρίου και η εγγύηση της λειτουργίας του για την συγκεκριμένη χρήση, αποτελούν βασικά κριτήρια καταλληλότητας. 13

20 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ Συχνές ερωτήσεις Αποτελούν οι μακροχρόνιες συμβάσεις κίνδυνο για τον ιδιοκτήτη του κτιρίου; Μπορεί ο ιδιοκτήτης του κτιρίου να υλοποιήσει από μόνος τους τις επεμβάσεις με ιδία κεφάλαια; Η αποπληρωμή της ΕΕΥ συνεπάγεται και απομείωση του προσωπικού του κτιρίου; Αναθέτοντας την αρμοδιότητα της ενεργειακής διαχείρισης του κτιρίου στην ΕΕΥ, ο ιδιοκτήτης χάνει τον έλεγχο της λειτουργικής διαχείρισης του κτιρίου; Η προετοιμασία και ανάπτυξη του έργου είναι πολύπλοκη και χρονοβόρα;? Τι συμβαίνει όταν αλλάζουν οι τιμές τις ενέργειας; Συνήθεις απαντήσεις Η συνήθης διάρκεια μιας ΣΕΑ είναι 5 με 15 χρόνια, εξαρτώμενη από το είδος των παρεμβάσεων που θα υλοποιηθούν: π.χ. πόσο είναι το κεφάλαιο της επένδυσης και κατά πόσο ο ιδιοκτήτης μπορεί να συμμετέχει στο κόστος κεφαλαίου με ιδία κεφάλαια. Η διάρκεια του συμβολαίου εξαρτάται άμεσα από το κόστος της επένδυσης. Η σωστή επιλογή κτιρίου μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση οργανωτικών προβλημάτων κατά την διάρκεια ισχύος της ΣΕΑ. Πέρα από αυτό, οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις μπορεί να είναι επωφελής για τον πελάτη: η επένδυση της ΕΕΥ γίνεται πιο σταθερή, καθώς έχει να εγγυηθεί για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα τη λειτουργία των συστημάτων που έχουν τοποθετηθεί για την επίτευξη της ΕΞΕ. Ωστόσο, η σύμβαση θα εκτελεστεί ομαλά μόνο εάν η διαδικασία του διαγωνισμού και της σύμβασης εξασφαλίζουν μια σταθερή αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης και καθορίζουν σαφώς τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις των συμβαλλόμενων μελών. Σίγουρα! Η πιθανότητα πλεονεκτικότερης υλοποίησης των επεμβάσεων ΕΞΕ με ιδία κεφάλαια από τον δημόσιο φορέα, εξαρτάται από τους ακόλουθους τρεις παράγοντες: Ρευστότητα του κεφαλαίου Τεχνογνωσία του προσωπικού του δημόσιου κτιρίου Δεδομένες συνθήκες αγοράς για τις υπηρεσίες κατασκευής και σχεδιασμού Ωστόσο, η σύναψη ΣΕΑ έχει πολλά πλεονεκτήματα. Ο ιδιοκτήτης του κτιρίου εξασφαλίζει εξοικονόμηση ενέργειας και μείωση του ενεργειακού κόστους, χωρίς να αναλάβει κανέναν κίνδυνο. Η ΕΕΥ επενδύει το κόστος κεφαλαίου και δεσμεύεται για την επιτυχή υλοποίηση του. Αυτό το επιχείρημα βασικά δεν είναι ασυμβίβαστο με την υλοποίηση έργων μέσω ΣΕΑ, καθώς η εξωτερική υπηρεσία διαχείρισης που παρέχει η ΕΕΥ, μπορεί να εναρμονιστεί με την υπάρχουσα δομή διαχείρισης του κτιρίου. Αντίθετα μάλιστα, ο συνδυασμός εξωτερικής και εσωτερικής διαχείρισης επιφέρει τα βέλτιστα αποτελέσματα. Επιπλέον, το τεχνικό προσωπικό διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη και την υλοποίηση του έργου, επειδή είναι η επαφή μεταξύ του ιδιοκτήτη του κτιρίου και τον ανάδοχο. Προστίθενται νέες αρμοδιότητες, όπως ο έλεγχος του έργου. Την ίδια στιγμή, το τεχνικό προσωπικό απαλλάσσεται από την αρμοδιότητα της συντήρησης και της βελτιστοποίησης της λειτουργίας των εγκαταστάσεων, δίνοντάς του την δυνατότητα να ασχοληθεί σε βάθος με άλλες αρμοδιότητες που είναι στην δικαιοδοσία του. Αντιθέτως: Ο ιδιοκτήτης του κτιρίου γίνεται ο ιδιοκτήτης όλων των νέων επενδύσεων και παραμένει υπεύθυνος για τη συνολική διαχειριστική λειτουργία (όπως πριν). Η ΕΕΥ είναι αρμόδια για την ενσωμάτωση και λειτουργία των επενδύσεων εξοικονόμησης ενέργειας. Ωστόσο, κατά τον σχεδιασμό της σύμβασης ο ιδιοκτήτης του κτιρίου μπορεί να επιλέξει τις διεπαφές που είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές για αυτόν, π.χ. όσον αφορά τη συντήρηση των εγκαταστάσεων, έτσι ώστε μόνο ένας εταίρος είναι υπεύθυνος για τις δομικές υπηρεσίες αντί πολλών επιχειρήσεων συντήρησης. Η επιτυχής υλοποίηση μιας ΣΕΑ απαιτεί προσεκτική προετοιμασία και ανάπτυξη του έργου. Από την αρχή του έργου θα πρέπει να υπάρξει πλήρης συνεργασία μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών έτσι ώστε να επιτευχθεί διαφάνεια και αποδοχή. Όπως σε πολλές περιπτώσεις έργων, η καλύτερη προετοιμασία επιφέρει και τα καλύτερα αποτελέσματα. Εξωτερικοί σύμβουλοι, με εμπειρία στην υλοποίηση έργων μέσω ΣΕΑ, δύναται να συμβάλουν στην επιτυχή υλοποίηση έργων σε πελάτες του δημοσίου που δεν έχουν αντίστοιχη εμπειρία. Συνήθως η δαπάνη που απαιτείται για την προετοιμασία του έργου, συμπεριλαμβάνεται στις αμοιβές της ΕΕΥ. Η ΕΕΥ αμείβεται βάση της επιτευχθείσας εξοικονόμησης ενέργειας σε kwh σε μια σταθερή τιμή αναφοράς. Αυτό δεν έχει επίδραση στις συμβάσεις προμηθειών και τις τιμές της ενέργειας. Ο ιδιοκτήτης του κτιρίου (όπως και πριν), θα επωφεληθεί από τις χαμηλότερες τιμές της ενέργειας με τον ίδιο τρόπο που θα πρέπει να πληρώσει περισσότερα, αν αυξηθεί το κόστος της ενέργειας. Στην πιθανή περίπτωση που οι τιμές της ενέργειας αυξάνονται μακροπρόθεσμα, το μοντέλο είναι ακόμη ιδιαίτερα φιλικό προς τον πελάτη. Ο πελάτης πληρώνει μια σταθερή τιμή σήμερα για την εξοικονόμηση που μπορεί να αξίζει διπλάσια στο μέλλον. 14

21 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ Συχνές ερωτήσεις Συνήθεις απαντήσεις Τι συμβαίνει κατά την Αρχικά λαμβάνει χώρα μια τελευταία ενεργειακή επιθεώρηση,, προκειμένου να λήξη της σύμβασης;?? διασφαλιστεί ότι ο εξοπλισμός πουυ έχει εγκατασταθεί είναι σε άριστη κατάσταση, αναλογικά με τα χρόνια λειτουργίας του. Στη συνέχεια, μπορεί ο ιδιοκτήτης του κτιρίου να αναλάβει την πλήρη διαχείριση του εξοπλισμού και να γίνει ο μοναδικός δικαιούχος της επιτευχθείσας μελλοντικής εξοικονόμησης. Η εμπειρία έχει δείξει ότι οι διαδοχικές συμβάσεις διαχείρισης της λειτουργίας, ή ακόμη και μια νέα ΣΕΑ, μπορεί να εξασφαλίσει στον ιδιοκτήτη του κτιρίου, βέλτιστη ή ακόμα και πρόσθετη εξοικονόμηση ενέργειας. το επίπεδο της εξοικονόμησης ή ακόμα και επιτρέπουν επιπλέον εξοικονόμηση. I.5.3 Τα οικονομικά των έργων μέσω ΣΕΑ Η Καθαρή Παρούσαα Αξία του κόστους και της εξοικονόμησης είναι η τιμή των μελλοντικών χρηματορροών, προεξοφλημένων στο παρόν με δεδομένο επιτόκιο. 15

22 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ Το προεξοφλητικό επιτόκιο και η διάρκεια της σύμβασης, αποτελούν τα πιο κρίσιμα σημεία για τον υπολογισμό της ΚΠΑ των μελλοντικών ταμειακών ροών. 16

23 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ I.5.4 Εργαλείο του έργου EnPC INTRANS για την οικονομική μελέτη σκοπιμότητας υλοποίησης έργων μέσω ΣΕΑ Από τους εταίρους του έργου δημιουργήθηκε ένα υποστηρικτικό εργαλείο Excel που είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα intrans.eu. 17

24 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ Συμβουλές για τους εκπαιδευτές: Το εργαλείο περιλαμβάνει έναα φύλλο εργασίας το οποίο επιτρέπει να γίνουν από το χρήστη μόνο πολύ λίγες απαραίτητες ρυθμίσεις. Παραδώστε το εργαλείο excel (π.χ. σε ένα memory stick) στους συμμετέχοντες για μεταφόρτωση στους υπολογιστές τους, ώστε να μπορούν να κάνουν προσομοιώσεις με μεταβλητά δεδομένα εισόδου. Συνίσταται να γίνει κάποια παρουσίαση κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου με το εργαλείο EXCEL, προκειμένου να είναι ορατή σε όλους τους συμμετέχοντες (προβάλλεται σε μεγάλη οθόνη). Δοκιμάστε αυτές τις παρουσιάσεις εκ των προτέρων και σημειώστε τα σύνολαα των δεδομένων εισόδου που παρέχουν λογικά αποτελέσματα, τα οποία καταδεικνύουν μεγάλες ευαισθησίες και σημαντικές αλληλεξαρτήσεις των κύριων παραμέτρων του συστήματος. Οι συμμετέχοντες θα πρέπει να γνωρίζουν την «αποκήρυξη» που περιλαμβάνεται στο εργαλείο. Το εργαλείο είναι σχεδιασμένο μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ούτε για την λειτουργία ούτε για την ποιότητα των αποτελεσμάτων της χρήσης του. Το εργαλείο δεν πρέπει να αντικαταστήσειι λεπτομερή οικονομική αξιολόγηση ενός συγκεκριμένου έργου σε κάθε περίπτωση: Αποκήρυξη: Το εργαλείο είναι σχεδιασμένο μόνο για εκπαιδευτικούςς σκοπούς και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ούτε για την λειτουργία ούτε για την ποιότητα των αποτελεσμάτων της χρήσης του. Τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την χρήση του εργαλείου δεν πρέπει να αντικαταστήσει λεπτομερή οικονομική αξιολόγησηη ενός συγκεκριμένου έργου σε κάθε περίπτωση. Ούτε GIZ ούτε κανένα άλλο μέλος της κοινοπραξίας που συμμετέχει στο έργο ENPC INTRANS, ούτε ο συγγραφέας θα δεχτεί καμία ευθύνη ανά πάσα στιγμή για κάθε είδους ζημιά ή απώλεια που μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε κάνει χρήση του εργαλείου ή των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από αυτό το εργαλείο. Επιπλέον, ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ούτε οι οργανισμοί (ή οποιοδήποτε πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό τους) μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για τη χρήση αυτού του εργαλείου ή των πληροφοριών που προκύπτουν από αυτό το εργαλείο. a) Σκοπός αυτού του εργαλείου και των σχετικών υποθέσεων Το εργαλείο έχει σχεδιαστεί για την επίδειξη των μεθόδων γιαα την αξιολόγηση της οικονομικής των πιθανών έργων μέσω ΣΕΑ κατά το στάδιο της λήψης αποφάσεων (προ διαγωνισμό) της ανάπτυξης του 18

25 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ έργου. Η βασική ερώτηση, η οποία θα πρέπει να ζητηθεί από τους ιδιοκτήτες δημόσιων κτιρίων, σε πρώιμο στάδιο της ανάπτυξης του έργου, είναι: Υπάρχει περίπτωση να βρεθεί ανάδοχος, στην περίπτωση προκήρυξης του έργου μέσω ΣΕΑ; Η απάντηση στην ερώτηση είναι θετική, μόνο στην περίπτωση που το έργο είναι οικονομικά βιώσιμο και ανταγωνιστικό από την πλευρά της ΕΕΥ. Αυτό εξαρτάται και από άλλους παράγοντες: Αποτελέσματα της ανάλυσης της υφιστάμενης κατάστασης του κτιρίου. Διερεύνηση ύπαρξης δυναμικού εξοικονόμησης ενέργειας. Συνολικό κόστος σχεδιασμού και υλοποίησης επεμβάσεων μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας που απαιτείται πριν από την έναρξη της περιόδου εγγυημένης απόδοσης, και το συνολικό κόστος των υπηρεσιών που πρέπει να παρέχονται κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής Τις προσδοκίες ή τους περιορισμούς του ιδιοκτήτη του κτιρίου όσον αφορά τη διάρκεια της σύμβασης, την αναμενόμενη αμοιβή υπηρεσιών ΣΕΑ, και τις πιθανές αρχικές πληρωμές από επιδοτήσεις ή των ιδίων κεφαλαίων από τους ιδιοκτήτες των κτιρίων Τις τοπικές συνθήκες της αγοράς όσον αφορά π.χ. απαιτήσεις των τραπεζών σχετικά με την αναλογία των ιδίων κεφαλαίων της ΕΕΥ που υποβάλλουν αίτηση για τραπεζικά δάνεια για έργα μέσω ΣΕΑ, τα επιτόκια για τα τραπεζικά δάνεια, επιτόκια προεξόφλησης και αναμενόμενα ποσοστά πληθωρισμού. Ο σκοπός του εργαλείου είναι να δείξει πώς μπορεί να πραγματοποιηθεί μια οικονομική προεκτίμηση λαμβάνοντας υπόψη τα ζητήματα αυτά, και να πραγματοποιήσει ανάλυση ευαισθησίας της οικονομικής σκοπιμότητας για συγκεκριμένες υποθέσεις για αυτά τα ζητήματα. b) Δεδομένα εισόδου Το εργαλείο επιτρέπει τη ρύθμιση και προσαρμογή 10 διαφορετικών παραμέτρων εισόδου, οι οποίες μπορούν να εισαχθούν από τους ιδιοκτήτες των δημόσιων κτιρίων, βάση τις γνώσεις τους για το έργο, των συμφερόντων και των περιορισμών του ιδιοκτήτη του κτιρίου, καθώς και κάποιων βασικές παραμέτρων των εγχώριων αγορών. Αυτές οι παράμετροι εισόδου είναι: Παράμετροι εισόδου που προκύπτουν από την προ διαγωνιστική φάση: Νομισματική αξία της αναμενόμενης εγγυημένης εξοικονόμησης ενέργειας Υπολογίζεται βάσει του δυναμικού εξοικονόμησης για το έτος βάσης αναφοράς και για δεδομένη τιμή ενέργειας του έτους αναφοράς (σταθερή υπηρεσία ΣΕΑ σε περίπτωση που επαληθεύεται η εξοικονόμηση. Στην καθημερινή πρακτική, η ετήσια αποπληρωμή της ΕΕΥ εκφράζεται στην σύμβαση σε νομισματικές μονάδες, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο πληθωρισμός. Καθώς η ετήσια αποπληρωμή επιμερίζεται σε όλα τα έτη διάρκειας της σύμβασης, το εργαλείο προεξοφλεί αυτό το κόστος για τον υπολογισμό της ΚΠΑ του έργου από την πλευρά της ΕΕΥ. Εκτιμώμενο συνολικό κόστος του έργου, συμπεριλαμβανομένου του κόστους μελέτης και υλοποίησης των επεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας. Το συνολικό κόστος όλων των υπηρεσιών, κατασκευών και παραδοτέων που σχετίζονται με την εξοικονόμηση ενέργειας κατά την συνολική διάρκεια ισχύος της σύμβασης (συνήθως αναφέρεται ως κόστος επένδυσης). Αυτό το κόστος θα πρέπει να προϋπολογιστεί από την ΕΕΥ στην αρχή της σύμβασης (χρόνος 0). Η περίοδος εγγυημένης απόδοσης ξεκινάει το έτος 1. Το εργαλείο δεν χρησιμοποιεί επιτόκιο προεξόφλησης. Εκτιμώμενο κόστος συντήρησης της ΕΕΥ Περιλαμβάνει το κόστος όλων των ετήσιων διεργασιών που πρόκειται να γίνουν από την ΕΕΥ (αμοιβές προσωπικού για την ενεργειακή διαχείριση, μέτρηση και επαλήθευση της επιτευχθείσας εξοικονόμησης ενέργειας, κόστος ετησίων εκθέσεων αναφοράς). Το εργαλείο 19

26 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ λαμβάνει υπόψη τον πληθωρισμό, και το προεξοφλεί για τον υπολογισμό της ΚΠΑ από την πλευρά της ΕΕΥ. Παράμετροι εισόδου που σχετίζονται με τις προσδοκίες και τους περιορισμούς που πρέπει να καθορίζεται από τον ιδιοκτήτη του κτιρίου Προπληρωμές από τον ιδιοκτήτη του κτιρίου (από επιδοτήσεις, επιχορηγήσεις ή ιδία κεφάλαια) Πρόσθετη χρηματοδότηση του κόστους επένδυσης έργου που δύναται να παρέχεται από τον ιδιοκτήτη του κτιρίου. Αυτή η περίπτωση συνήθως συναντάται στα έργα Προηγμένων ΣΕΑ, στα οποία περιλαμβάνονται και επεμβάσεις που δεν αποσκοπούν στην εξοικονόμηση ενέργειας (π.χ. ανακαίνιση πρόσοψης, αποκατάσταση ζημιών στο κτίριο, ανακατασκευή κτιρίου για αλλαγή χρήσης ή νέες απαιτήσεις βάση κτιριακού κώδικα). Καθώς στην ιδεατή περίπτωση (π.χ. Βασική ΣΕΑ), ολόκληρη η αποπληρωμή της επένδυσης γίνεται μέσω της αμοιβής της ΕΕΥ, η προεπιλογή της τιμής είναι 0. Μόνο τιμές που μεταβάλλονται μεταξύ 0 και εκτιμώμενου κόστους επένδυσης γίνονται αποδεκτές από το εργαλείο. Μέγιστη αποδεκτή ετήσια αμοιβή της ΕΕΥ στην υπολογιζόμενη νομισματική τιμή των εγγυημένων εξοικονομήσεων (στο έτος βάσης αναφοράς) Συνήθως, η αμοιβή της ΕΕΥ ισοδυναμεί με την υπολογιζόμενη νομισματική αξία της αναμενόμενης εξοικονόμησης ενέργειας του έτους βάσης αναφοράς. Ως εκ τούτου, η προεπιλογή είναι "100%". Σε ορισμένες χώρες ωστόσο, απαιτείται από το νόμο ότι η αμοιβή υπηρεσιών ΕΕΥ πρέπει να είναι χαμηλότερη από την αναμενόμενη εξοικονόμηση και ορισμένοι δήμοι μπορεί να θέλουν να μοιραστούν την οικονομική εξοικονόμηση και κατά τη διάρκεια της ΣΕΑ. Υπάρχει επιπλέον δυνατότητα, η σύμβαση να προβλέπει η αμοιβή της ΕΕΥ να είναι μεγαλύτερη από της ετήσια οικονομική εξοικονόμηση, προκειμένου να μειωθεί η διάρκεια της ΣΕΑ. Ως εκ τούτου, το εργαλείο επιτρέπει τιμές εισόδου από 50% έως 150%. Εκτιμώμενη διάρκεια ΣΕΑ Η εκτίμηση της κατάλληλης διάρκειας της ΣΕΑ αποτελεί ένα κύριο ζήτημα στον σχεδιασμό των έργων μέσω ΣΕΑ. Το εργαλείο επιτρέπει τιμές από 1 έως 20 χρόνια. Δεδομένα εισόδου που σχετίζονται με τις υφιστάμενες συνθήκες αγοράς που πρέπει να ληφθούν υπόψη από την ΕΕΥ Ποσοστό του κόστους επένδυσης που θα δαπανηθεί από την ΕΕΥ Οι περισσότερες τράπεζες δεν θα αποδεχτούν να χορηγήσουν δάνειο 100% του κόστους επένδυσης στην ΕΕΥ για υλοποίηση έργου μέσω ΣΕΑ. Συνήθως η ΕΕΥ θα πρέπει να συμμετέχει στην χρηματοδότηση της επένδυσης με ιδία κεφάλαια, έτσι ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος για την τράπεζα. Σε πολλές περιπτώσεις (όσο το επιτόκιο προεξόφλησης είναι μικρότερο από το επιτόκιο δανεισμού), η αύξηση του ποσοστού των ιδίων κεφαλαίων οδηγεί στην αύξηση της ΚΠΑ του έργου. Η προεπιλογή της τιμής είναι 30% και το κελί μπορεί να πάρει τιμές από 0% έως 100% Επιτόκιο τραπεζικού δανεισμού Μπορεί να δοθεί η πραγματική τιμή αγοράς. Η ανάλυση ευαισθησίας μπορεί να προσδιορίσει την μέγιστή τιμή για την οικονομική βιωσιμότητα της επένδυσης από την πλευρά της ΕΕΥ. Το κελί μπορεί να πάρει τιμές από 0% έως 100% Επιτόκιο προεξόφλησης Το προεξοφλητικό επιτόκιο ορίζεται συνήθως σε επίπεδο εταιρείας: Το προεξοφλητικό επιτόκιο αναφέρεται στο επιτόκιο που χρησιμοποιείται στην ανάλυση των προεξοφλημένων ταμειακών ροών για να προσδιοριστεί η παρούσα αξία των μελλοντικών ταμειακών ροών. Το προεξοφλητικό επιτόκιο λαμβάνει υπόψη, μεταξύ άλλων, τον κίνδυνος ή την αβεβαιότητα των μελλοντικών ταμειακών ροών: όσο μεγαλύτερη είναι η αβεβαιότητα των μελλοντικών ταμειακών ροών, τόσο υψηλότερο είναι το προεξοφλητικό επιτόκιο Η ΕΕΥ καθορίζει το προεξοφλητικό επιτόκιο, συχνά σε συμφωνία με την τράπεζά, προκειμένου να εξασφαλιστεί επαρκής απόδοση των επενδύσεων, και να ισορροπήσει τον 20

27 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ αναμενόμενο κίνδυνο. Όσο υψηλότερο είναι το προεξοφλητικό επιτόκιο, τόσο υψηλότερες είναι και οι αμοιβές της ΕΕΥ ή η διάρκεια ισχύος της ΣΕΑ.. Εάν δεν είναι διαθέσιμα συγκεκριμένα στοιχεία, το προεξοφλητικό επιτόκιο μπορεί να πάρει την τιμή του επιτοκίου που ένας επενδυτής θα κερδίσει με τα χρήματα σε τραπεζικό λογαριασμό. Το κελί μπορεί να πάρει τιμές από 0% έως 100% Εκτιμώμενος πληθωρισμός Ο πληθωρισμός στο εργαλείο λαμβάνεται υπόψη μόνο στο ετήσιο κόστος παροχής υπηρεσιών που καταβάλλονται από την ΕΕΥ κατά τη διάρκεια της περιόδου εγγύησης. Το κελί μπορεί να πάρει τιμές από 0% έως 100%. a) Ερμηνεία αποτελεσμάτων Εάν τα δεδομένα εισόδου οδηγήσουν σε μια μεγάλη (σεε σύγκριση με το συνολικό κόστος επένδυσης του έργου) ) αρνητική ΚΠΑ, το έργο αυτό κατά πάσα πιθανότητα δεν θα προσελκύσει καμίαα αξιόπιστη προσφορά από μια σοβαρή ΕΕΥ (δείτε την διαφάνεια πουυ παρουσιάζονται παραπάνω). Συμβουλές για τους εκπαιδευτές: Τα αποτελέσματα υπολογισμού με βάση τα δεδομένα εισόδου αντικατοπτρίζεται στο διάγραμμα στα δεξιά των πεδίων δεδομένων εισόδου. Επιδράσεις των μεταβολών στα δεδομένα εισόδου μπορεί να ερμηνευθεί με βάση αυτό διαγράμματα (βλέπε επόμενη διαφάνεια). Διανέμετε στους εκπαιδευόμε νους κλειδωμένη έκδοση Ορίστε τα δεδομένα εισόδου (συμπεριλαμβανομένης της ανάλυσηςς ευαισθησίας) και τα ερωτήματα και δώστε την ευκαιρία στους εκπαιδευόμενους να δουλέψουν μόνοι τους σε μικρές ομάδες εργασίας. Δώστε χρόνο στους συμμετέχοντες να πειραματιστούν σε δεδομένεςς μελέτες περίπτωσης. Στην επόμενη σελίδα παρέχεται ένα παράδειγμα μελέτης περίπτωσης.. b) Μελέτη περίπτωσης για την εκπαίδευση (παράδειγμα) Παράδειγμα για μια μελέτη περίπτωσης της άσκησης που μπορεί να επεξεργαστεί από τους εκπαιδευόμενους ( μεμονωμένα ή σε ομάδες εργασίας) χρησιμοποιώντας το εργαλείο υπολογισμού ENPC ΣΕΑ: INTRANS: Παρακαλώ ελέγξτε ποια από τις ακόλουθες περιπτώσεις μπορείί να οδηγήσει στην σύναψη 21

28 ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΕΑ Συνολικό κόστος επένδυσης: 2,3 Εκ. Euro Ετήσιο κόστος υπηρεσιών ΕΕΥ: Euro Εγγυημένη ετήσια εξοικονόμηση: Euro Ο ιδιοκτήτης του κτιρίου δεν αποδέχεται η ετήσια αποπληρωμή της ΕΕΥ να είναι μεγαλύτερη από την επιτευχθείσα εξοικονόμηση. Διάρκεια ΣΕΑ: 10 χρόνια Ποσοστό ιδίων κεφαλαίων της ΕΕΥ: 30% Επιτόκιο τραπεζικού δανεισμού: 9% Επιτόκιο προεξόφλησης: 3% Πληθωρισμός: 2% Αν η εξεταζόμενη περίπτωση δεν οδηγεί οικονομικά βιώσιμη λύση για την ΕΕΥ, και αφήνοντας όλες τις υπόλοιπες παραμέτρους σταθερές (παρακαλείστε να συζητήσετε κάθε περίπτωση ξεχωριστά, κρατώντας σταθερά τα υπόλοιπα δεδομένα εισόδου) ξεκινώντας πάντα από την παραπάνω παρουσιάζονται σύνολο των δεδομένων εισόδου: 1) Ποια είναι η ελάχιστη διάρκεια της ΣΕΑ προκειμένου η συγκεκριμένη επένδυση να είναι οικονομικά βιώσιμη; 2) Μπορεί η επένδυση να γίνει οικονομικά βιώσιμη αυξάνοντας το ποσοστό συμμετοχής της ΕΕΥ στο κόστος επένδυσης; Αν ναι, ποιο είναι το ελάχιστο ποσοστό για την οικονομική βιωσιμότητα της επένδυσης; 3) Ποια είναι η ελάχιστη επιδότηση που απαιτείται για να γίνει η επένδυση οικονομικά βιώσιμη; 4) Αν επιλεγούν άλλες επεμβάσεις των οποίων το κόστος επένδυσης καθώς και το ετήσιο κόστος υπηρεσιών ΕΕΥ μειωθούνε κατά 20%, ποία είναι η ελάχιστη εξοικονόμηση που πρέπει να επιτευχθεί προκειμένου η επένδυση να είναι οικονομικά βιώσιμη; 5) Πως θα μπορούσε να είναι ένα επιχειρηματικό πλάνο έτσι ώστε η επένδυση να είναι οικονομικά βιώσιμη, αν ο ιδιοκτήτης επιμένει στην εφαρμογή των αρχικά προβλεπόμενων μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας, αλλά δεν αποδέχεται διάρκεια σύμβασης μεγαλύτερη από 12 χρόνια, και αν η ΕΕΥ δεν θέλει να παρέχει ίδια κεφάλαια περισσότερα από 30%; 22