Δρ. Αναστασία Αθανασούλα - Ρέππα

Transcript

1 Η συμβολή των πρωτεργατών στην εξέλιξη της παιδαγωγικής σκέψης και πράξης: Κομένιος, Ρουσσώ, Πεσταλότσι, Φρέμπελ και Τολστόι. Δρ. Αναστασία Αθανασούλα - Ρέππα

2 John Amos Comenius ) 2007 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

3 Βιογραφικά στοιχεία Τσέχος (από τη Μοραβία), δάσκαλος, παιδαγωγός και συγγραφέας. Σπούδασε στην πατρίδα του και στη Γερμανία (Χαϊδεμβέργη) φιλοσοφία και θεολογία. Διορίστηκε διευθυντής σχολείου. Το 1616 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και το 1648 επίσκοπος στη Λίσα (Πολωνίας) όπου είχε καταφύγει νωρίτερα εξαιτίας της εισβολής των Ισπανών στην πατρίδα του. Πέθανε στην Ολλανδία.

4 Φιλοσοφία της παιδείας Ο Κομένιος θεωρεί την παιδεία ως μοναδικό μέσο βελτίωσης των ανθρώπινων πραγμάτων και των κοινωνιών. Θέλει την αγωγή καθολική και όμοια για όλους τους ανθρώπους, με σκοπό την επιστημονική, την ηθική και θρησκευτική μόρφωση του ατόμου.

5 Συνέχεια. Ο άνθρωπος μπορεί να πετύχει αυτούς τους σκοπούς, γι` αυτό έχει μυαλό, βούληση, μνήμη και επιπλέον "είναι ζώο παιδευτό". Πιστεύω ότι είναι δυνατό, με την καλή μέθοδο διδασκαλίας, να έχουμε άριστα αποτελέσματα και τονίζει ότι για να βρούμε τη σωστή μέθοδο (διδασκαλίας), θα οδηγηθούμε από το δάσκαλο - φύση. Είναι ο πρώτος που κήρυξε την παιδαγωγική αυτόνομη επιστήμη.

6 Κομένιους και διδακτική Ο Ιωάννης Άμος Κομένιος πραγματεύτηκε τα π ροβλήματα της διδασκαλίας και και της μάθησης στο πλαίσιο μιας καθολικής θεολογικοφιλοσοφικής θεωρίας. Η διδακτική στον Κομένιο νοείται ως η τέχνη τη ς διδασκαλίας όλων των πραγμάτων σε όλους τους ανθρώπους. Βασική διδακτική ιδέα του Κομενίου αποτελεί η φυσική μάθηση, η οποία ακολουθεί τ ους τρόπους διδασκαλίας της φυσικής πραγματικότητας Prentice Hall Inc. All rights reserved.

7 Συνέχεια Ο Κομένιος έδωσε έμφαση στη συμμετοχή του μαθητή στ η μαθησιακή διαδικασία, στην αλληλοσυσχέτιση μεταξύ νοητικής ωριμό τητας και μάθησης και στη διαθεματικότητα των γνωστικών αντικειμένων στο πρό γραμμα σπουδών. Απώτερος σκοπός της γενικής παιδείας, κατά τον Κομένιο, είναι η ανάπτυξη της καθολικής γνώσης, της πανσοφίας [pansophia], όπως την περιέγραφε ο ίδιος, και μέσω αυτής η συστηματική ερμηνεία [dilucidatio] της τάξη ς όλων των πραγμάτων μέσα στο κοσμικό περιβάλλον.

8 είναι o τίτλος ενός βιβλίου που εκδόθηκε το 1658 στη Νυρεμβέργη. Συγγραφέας του ο Τσέχος ουμανιστής και παιδαγωγός Ιωάννης Άμος Κομένιος ( ). Στις 309 σελίδες του περιγράφει τον ορατό κόσμο συνοδευόμενο από 150 εικόνες (χαρακτικά). Θεωρείται ως το πρώτο εικονογραφημένο βιβλίο για παιδιά, το πρώτο έντυπο εκπαιδευτικό μέσο που χρησιμοποίησε την εικόνα παράλληλα με το κείμενο Prentice Hall Inc. All rights reserved.

9 Έργα του Κομένιου Έργα του: "Ανοιχτή θύρα για τις γλώσσες"(1631), "Μεγάλη Διδακτική" (1640), Εικονογραφημένος κόσμος", "Οδηγός μητρικού σχολείου" κ.ά. Δεν πρόλαβε να εκδώσει το μεγάλο έργο του "Πανσοφία".

10 Ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ (Jean-Jacques Rousseau, 28 Ιουνίου Ιουλίου 1778)

11 Οι φορείς της εκτελεστικής εξουσίας δεν είναι αφέντες του λαού, μα υπάλληλοί του. Ο λαός πρέπει να μπορεί να τους διορίζει και να τους απολύει όποτε θέλει. Δεν υπάρχει θέμα να συμβληθούν με το λαό, πρέπει να τον υπακούσουν Ευτυχία δεν είναι να κάνεις αυτό που θέλεις, αλλά να μην κάνεις αυτό που δεν θέλεις.

12

13 Αιμίλιος, ή Περί Αγωγής λέγεται ένα έργο του διαφωτιστή Ζαν Ζακ Ρουσσώ που γράφτηκε το Σε αυτό υποστήριξε ότι η εκπαίδευση πρέπει να βασίζεται στην προσωπική αναζήτηση του διδασκόμενου και μόνο. Ο δάσκαλος δεν πρέπει να λειτουργεί σαν αυθεντία, αλλά χρειάζεται μόνο να θέτει ερωτήματα και να οδηγεί τον μαθητή στην ανακάλυψη των απαντήσεων. Στο έργο αυτό του Ρουσσώ απηχούνται ιδέες σχετικά με την εκπαίδευση που συναντάμε στην Πλατωνική «Πολιτεία».

14 Πεσταλότσι Ιωάννης Ερρίκος ( ) O Δάσκαλος των φτωχών

15 Ο Πεσταλότσι υποστήριζε ότι η αποστολή της εκπαίδευσης είναι η προώθηση τής ανάπτυξης τής ανθρώπινης φύσης που είναι πνεύμα, ελευθερία και δράση, με σκοπό την προετοιμασία του παιδιού ώστε να ασκήσει ενσυνείδητα τα καθήκοντά του ως κοινωνικό και πολιτικό Όν. Σκοπός τής αγωγής του ανθρώπου σύμφωνα με τον Πεσταλότσι είναι η καλλιέργεια τής διανοητικής, φυσικής μόρφωσης καί ή καλλιέργεια τού Ήθους (εκπαίδευση της καρδιάς), γι αυτό τό λόγο υπογραμμίζει την αναγκαιότητα για καθολική παιδεία, γιά μόρφωση όλων τών κοινωνικών στρωμάτων. Απώτερος στόχος τής ευρείας διαπαιδαγώγησης είναι η αναμόρφωση τής κοινωνίας, η διατήρηση τού κράτους και η παγίωση της ισότητας καί τής ελευθερίας

16 Ο δάσκαλος πρέπει να προκαλεί το ενδιαφέρον τών μαθητών, να παρουσιάζει την ύλη σταδιακά για τήν εμπέδωση της, να προσαρμόζει τή διδασκαλία στίς ανάγκες τών μαθητών καί νά προσπαθεί να υπάρχει οργανική σχέση στα περιεχόμενα τής μάθησης. Είναι ο εισηγητής τής αλληλοδιδασκαλίας τών μαθητών καί από αυτόν εμπνεύσθη ο Καποδίστριας τό παιδαγωγικό σύστημα πού ήθελε νά εφαρμόσει στό νεοσύστατο Ελληνικό κράτος.

17 Κάποτε ρώτησε μια κυρία τον μεγάλο Ελβετό παιδαγωγό Πεσταλότσι: -Πότε πρέπει ν' αρχίσω τη διαπαιδαγώγηση του παιδιού μου; -Πόσο είναι το παιδί σας; ρώτησε ο Πεσταλότσι. -Μα είμαι ακόμα οκτώ μηνών έγκυος! Απάντησε περήφανη η γυναίκα, βέβαιη πως θα την παινέψει ο παιδαγωγός για το πρώιμο ενδιαφέρον της. Μα εκείνος κούνησε το κεφάλι του: - Αργήσατε,κυρία μου..."

18 ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΦΡΕΜΠΕΛ ( ).

19 Το 1840 δημιούργησε το "Γενικό κήπο της γερμανικής νεολαίας" για παιδιά της προσχολικής ηλικίας. Με βάση τις δημοκρατικές και φιλελεύθερες παιδαγωγικές αντιλήψεις του Φ. ιδρύθηκαν πολλοί παιδικοί κήποι και σχολεία, τα οποία μέσα στο γενικό αντιδραστικό κλίμα που επικράτησε στη Γερμανία μετά τα πολιτικά γεγονότα απαγορεύτηκαν. Η αποτυχία του Φ. να υπερασπίσει την εκπαιδευτική αξία και λειτουργία τον πίκρανε πολύ τις τελευταίες ημέρες της ζωής του. Οι αντιλήψεις του έμειναν σε μια σειρά από γραπτά έργα, από τα οποία τα κυριότερα είναι "Η αγωγή του ανθρώπου" και "Μητρικά τραγούδια και χάδια".

20 Ο Λέων Τολστόι Λεφ Νικολάιεβιτς Τολστόι) 9 Σεπτεμβρίου Νοεμβρίου 1910 (ή με το τότε ισχύον ημερολόγιο στη Ρωσία 28 Αυγούστου Νοεμβρίου 1910)

21 Ο Λέων Νικολάγιεβιτς Τολστόι θεωρείται -και δικαίωςένας από τους κορυφαίους συγγραφείς όλων των εποχών, ο άνθρωπος που επέδρασε καταλυτικά στον ευρωπαϊκό, αλλά και αμερικάνικο λογοτεχνικό ρεαλισμό, ο ουμανιστής, ο οποίος αποτέλεσε το πνευματικό σημείο αναφοράς της «αφρόκρεμας» της παγκόσμιας διανόησης του καιρού του, από τη μια, αλλά και του λαού του, από την άλλη. Ο Ρομέν Ρολάν, ο Ερνεστ Χέμινγουέι, ο Μπέρναρντ Σω, ο Ρίλκε, ο Στρίνμπεργκ, ακόμη και ο Γκάντι, είναι μερικά από τα μεγάλα ονόματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, φιλοσοφίας καιπολιτικής, τα οποία δέχτηκαν την επίδραση του Ρώσου διανοητή

22 Το 1860, θεωρώντας μάλλον ότι οι κοσμικοί κύκλοι της μεγαλούπολης δεν είναι γι αυτόν και τις πνευματικές ανάγκες του, επιστρέφει στη γενέτειρά του, στη Γιάσναγια Πολιάνα, όπου επιδίδεται σε έντονη κοινωνική δραστηριότητα. Ανάμεσα σε άλλα θα ιδρύσει ένα σχολείο για τα παιδιά των χωρικών, θα εκδώσει ένα παιδαγωγικό περιοδικό και, εμπνευσμένος από τον Ρουσώ, θα εφαρμόσει ένα σύστημα μόρφωσης απαλλαγμένο από τη στείρα πειθαρχία και τον εκπαιδευτικό καταναγκασμό. Το 1862 παντρεύτηκε τη Σοφία Αντρέγιεβνα Μπερς και αρχίζει το αριθμητικό μεγάλωμα της οικογένειάς του.

23 Lev Tolstoy in Yasnaya Polyana", 1908, the first color photo portrait in Russia.