Οξεία μηνιγγίτιδα. Ίρις Σπηλιοπούλου Καθηγήτρια Εργαστήριο Μικροβιολογίας

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Οξεία μηνιγγίτιδα. Ίρις Σπηλιοπούλου Καθηγήτρια Εργαστήριο Μικροβιολογίας"

Διόδοτος Δουμπιώτης
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Οξεία μηνιγγίτιδα Ίρις Σπηλιοπούλου Καθηγήτρια Εργαστήριο Μικροβιολογίας

2 Σκληρά μήνιγγα Αραχνοειδής μήνιγγα Χοριοειδής μήνιγγα Υποσληρίδιος χώρος: μεταξύ σκληράς και αραχνοειδούς. Υπαραχνοειδής χώρος: μεταξύ αραχνοειδούς και χοριοειδούς. Περιέχει ΕΝΥ.

4 Οξεία μηνιγγίτιδα Φλεγμονή των μηνίγγων που συνοδεύεται από αυξημένο αριθμό κυττάρων στο ΕΝΥ Οξεία: έναρξη λίγες ώρες-ημέρες Χρόνια: εβδομάδες- μήνες Συμπτώματα: κεφαλαλγία, έμετοι, ναυτία, πυρετός, σύγχυση, κώμα

6 ΕΓΚΕΦΑΛΟΝΩΤΙΑΙΟ ΥΓΡΟ Υπερδιήθημα Όγκος ΕΝΥ: περίπου ml. Σχηματίζεται με ρυθμό περίπου 800 ml/24ωρο, πενταπλάσια ποσότητα από τον συνολικό του όγκο. Λειτουργίες του ΕΝΥ: Προστατεύει τον εγκέφαλο και το ΝΜ από τραυματισμούς. Ρυθμίζει την ενδοκρανιακή πίεση. Μεταφέρει θρεπτικές ουσίες Απομακρύνει προϊόντα μεταβολισμού.

7 Κυκλοφορία ΕΝΥ Παραγωγή: 85% στην 3η και 4η κοιλία. Ενεργητική μεταφορά: K+, H+, Mg++, Ca++. Ακολουθούν Η 2 Ο και Cl-. Πλήρης αντικατάσταση σε 3-4 ώρες

8 ΑΙΜΑΤΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΦΡΑΓΜΟΣ Χωρίζει τον εγκεφαλικό ιστό από το υπόλοιπο σώμα. Εκλεκτικός φραγμός που δεν επιτρέπει σε πολλές ουσίες που υπάρχουν στην κυκλοφορία να περάσουν δια μέσου του τοιχώματος των τριχοειδών στον εγκεφαλικό ιστό.

9 ΑΙΜΑΤΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ Βρίσκεται στο επίπεδο του τοιχώματος των τριχοειδών. Το τοίχωμά του αποτελείται: Ενδοθηλιακά κύτταρα που επικαλύπτουν το ένα το άλλο σαν κεραμίδια και συνδέονται με στενοσυνδέσμους. Βασική μεμβράνη Αποφυάδες των αστροκυττάρων που περιβάλλουν τα τοιχώματα των τριχοειδών. ΦΡΑΓΜΟΣ

10 Οξεία μηνιγγίτιδα 1. Ιογενείς μηνιγγίτιδες 2. Βακτηριακή μηνιγγίτιδα*** 2. Παράσιτα 3. Μύκητες Μηνιγγοεγκεφαλίτιδα Όγκοι και κύστεις εγκεφάλου

11 Ιογενής μηνιγγίτιδα/εγκεφαλίτιδα Herpesviruses Herpes simplex Varicella-zoster Epstein Barr Cytomegalovirus Myxo/paramyxoviruses Influenza/parainfluenzae Mumps Measles Miscellaneous Adenoviruses LCM Rabies HIV Enteroviruses Polioviruses Coxsackieviruses Echoviruses Togaviruses Eastern equine Western equine Venezuelan equine St. Louis Powasson California West Nile

12 Reported Cases of Aseptic Meningitis by Month of Onset, West Virginia, ; N = Number of Cases Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Month Εποχιακή κατανομή

13 Ιστορικά στοιχεία Ιπποκράτης: 5ο πχ

14 Vladimir Kernig ( ) Γεννήθηκε στη Λεττονία Εργάσθηκε στην Πετρούπολη Περιέγραψε το σημείο του με τον ασθενή σε θέση >135 0 Kernig VM: Ueber ein kankheits symptom der acuten meningitis. St. Petersburgh Medizinische Woschenschrift 1882;7:398.

15 Jozef Brudzinski ( ) Brudzinski J: Un sign nouveau sur les membres inferieurs dans les meningitis chez les enfants (sign de la nuque). Archives de la Medicine Enfant 1910;12:

16 Βακτηριακή μηνιγγίτιδα: USA: 3/ πληθυσμού Αίτια USA 1986 (%) Αγγλία Θνητότητα H. influenzae* N. meningitidis* ,3 S. pneumoniae* ,3 S. agalactiae L. monocytogenes Άλλα Άγνωστα - - *Το 80%

17 Επιδημιολογικά δεδομένα βακτηριακής μηνιγγίτιδας 1997* συχνότητα % ηλικία θνητότητα S. pneumoniae 1,1 47 Ενήλικες 21 N. meningitidis 0, ετών 3 S. agalactiae (GBS) 0,3 12 νεογνά 7 L. mononcytogenes 0, H. influenzae 0,2 7 6 *μετά τη συστηματική εφαρμογή του εμβολίου για H. influenzae (PRP: polyribosyl-ribitol-phosphate)

18 Ταξινόμηση παθογόνων ανάλογα με τις ηλικίες

19 Gram +, λογχοειδείς διπλόκοκκοι ορότυποι Μετάδοση εμβόλιο Streptococcus pneumoniae

20 N. meningitidis Επιδημική μηνιγγίτιδα ακίνητοι, Gram αρνητικοί διπλόκοκκοι Αερόβιοι ή μικροαερόφιλοι, απαιτητικοί ευαίσθητοι

22 Εξάνθημα

24 Ορότυποι N. meningitidis Πολυσακχαριδικό έλυτρο: 13 ορότυποι 20 ορότυποι, 10 υπότυποι (OMP ag), 13 ανοσότυποι [lipooligosaccharide (LOS)] Group A: επιδημίες (~ 10-25/100,000 νεαροί ενήλικες) Groups B,C, Y, W135: ενδημικοί (~ 2/10 5 παιδιά < 5 ετών)

25 Streptococcus agalactiae: Β- αιμολυτικός Στρεπτόκοκκος group B (GBS) Gram-θετικός κόκκος, καταλάση-αρνητικός CAMP-test θετικό

26 Πρόληψη: Έλεγχος με κ/α κολπικού κατά τη διάρκεια της κύησης

27 Listeria monocytogenes Gram-θετικό βακτηρίδιο, καταλάση-θετικό, αποικίες με β-αιμόλυση, κινητό. Αναπτύσσεται και στους 4 0 C

28 Πρόληψη: Προσοχή στη διατροφή της εγκύου Έλεγχος με κ/α κολπικού κατά τη διάρκεια της κύησης

29 Hemophilus influenzae Gram κοκκοβακτηρίδιο 6 ορολογικοί τύποι 90% τύπου b Παιδιά <6 ετών Ιστορικό: παραρινοκολπίτιδα, ωτίτιδα, επιγλωττίτιδα, πνευμονία

30 Αποικισμός και διείσδυση βακτηρίων Βλάβες του κροσσωτού επιθηλίου προάγουν αποικισμό-διείσδυση (κάπνισμα, stress, ιογενείς λοιμώξεις) Προσκόλληση pili, OMPs ( opacity proteins ) «φαγοκυττάρωση» από επιθηλιακά κύτταρα => διακυτταρική μεταφορά (διείσδυση) Κυριότερος παράγοντας: έλυτρο

32 Είσοδος των βακτηρίων στην κυκλοφορία του αίματος-βακτηριαιμία

37 Θνητότητα Pnc Men Hib 25% 5% 12% Totals Europe % 8% 29% Africa

38 Βακτηριακή μηνιγγίτιδα Σε νεογνά Listeria monocytogenes Streptococcus agalactiae (group B) E. coli

39 Βακτηριακή μηνιγγίτιδα Από Gram-αρνητικά βακτηρίδια K. pneumoniae (40%) E. coli (15-30%) P. aeruginosa (10-30%)

40 Σε ανοσοκατεσταλμένους Συχνότητα 5-10% Θνητότητα 44-77% Κυτταρική ανοσία Χυμική ανοσία PMNs L. monocytogenes S. pneumoniae P. aeruginosa H. influenzae Εντεροβακτηρι οειδή N. meningitidis

41 Διάγνωση Πυρετός Κεφαλαλγία Αυχενική δυσκαμψία Εξάνθημα Έμετοι/ναυτία Σπασμοί Σύγχυση υπνηλία

42 Οσφυονωτιαία παρακέντηση Άσηπτες συνθήκες

43 Εργαστηριακή εξέταση ΕΝΥ 3 αποστειρωμένα σωληνάρια με 2-4ml ΕΝΥ ΑΜΕΣΩΣ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Φυσική εξέταση Κυτταρολογική Χημική Ανοσολογική Μικροβιολογική

44 ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΕΝΥ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Αποστολή στο Εργαστήριο, χωρίς καθυστέρηση. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ: Στοιχεία του ασθενή Ημ/νία και ώρα λήψης του δείγματος Θέση λήψης δείγματος (π.χ. ΟΝΠ, shunt) Σύντομο ιστορικό ή πιθανή διάγνωση Φαρμακευτική αγωγή

45 Φυσιολογικές τιμές Πίεση: mm H 2 O ΕΒ: ph: Κύτταρα: 0-5/mm 3 (0-30/ mm 3 ) λεμφο-μμ Λεύκωμα ολ: 15-45mg% Γλυκόζη: 60-80% του ορού Χλωριούχα: meq/l Ινωδογόνο: <0,6 mg/l

47 ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΕΝΥ Στοιχεία Ξανθοχρωμία (υπερκείμενο φυγοκέντρησης) Τραυματική παρακέντηση Όχι Υπαραχνοειδής αιμορραγία Ναι Πήγμα Πολύ πιθανό Όχι Όψη Αιματηρό το 1 ο δείγμα Αιματηρά όλα τα δείγματα Μικροσκοπική μορφή Συνήθως ομαλής περιφέρειας Ρικνά ερυθρά

48 Δ.Δ. διάγνωση Ιογενής Μηνιγγίτιδα Κύτταρα = /mm3 λεμφοκύτταρα ή Μ.Μ.* Πρωτεΐνη (μέτρια) Γλυκόζη (μέτρια) Ανίχνευση Abs ειδικών στον ορό ή στο ΕΝΥ Ανίχνευση Ag στο ΕΝΥ (PCR DNA ή RΝΑ) Καλλιέργεια Βακτηριακή μηνιγγίτιδα Κύτταρα / mm3 PMNs 80%* Πρωτεΐνη = mg% Γλυκόζη 40mg% Γαλακτικό 35mg % Gram χρώση: (+) 60-90% Κ/α : (+) 70-85% Ανίχνευση Ag: (+)50-100% PCR

49 Ευρήματα ΕΝΥ σε νεογνά και παιδιά

50 ΑΜΕΣΟ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑ ΕΝΥ Γίνεται σε όλα τα δείγματα ΕΝΥ Χρωματισμένο παρασκεύασμα Χρώση κατά Gram Κατά Ziehl-Nielsen ή Kinyuoun Αρνητική χρώση (indian ink) Φθορίζουσα χρώση (από 10 4 ) Νωπό παρασκεύασμα (για παράσιτα)

55 Καλλιέργεια σε εμπλουτισμένα και εκλεκτικά θρεπτικά υλικά Παρατεταμένος χρόνος επώασης

56 ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΕΝΥ Ανασύσταση του ιζήματος σε όγκο 0.5ml Προσεκτική «αποκόλληση» από τα τοιχώματα Εμβολιασμός στα τρυβλία από 1-2 σταγόνες Άπλωμα αφού στεγνώσει η σταγόνα Σοκολατόχρωμο άγαρ 4-7 ημέρες, Αιματούχο άγαρ 5% CO2, καθημερινή επισκόπηση Κατά περίπτωση: Σε φιάλη αιματοκαλλιέργειας (pedi) για μύκητες, Brucella spp Σε φιάλη BACTEC lytic για Mycobacterium spp. (εναλλακτικά και για Brucella spp). Σημειώνουμε στις φιάλες το δείγμα και τους μικροοργανισμούς που αναζητούμε

57 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΕΝΥ Συνήθη μικροβιακά αίτια οξείας μηνιγγίτιδας κατά ηλικία Ηλικία Νεογνά Μικροοργανισμοί E. coli, S. agalactiae (GBS), L. monocytogenes <2 μηνών S. agalactiae (GBS), L. monocytogenes, E. coli < 10 ετών S. pneumoniae, N. meningitidis, H. influenzae Νέοι ενήλικες Ενήλικες Υπερήλικες N. meningitidis S. pneumoniae, N. meningitidis S. pneumoniae, Gram(-) βακτήρια, L. monocytogenes

58 Έγκαιρη διάγνωση Αντιβιοτικά Έγκαιρη θεραπεία Treatment

59 Εμβόλια; Να έχουν γίνει οι υποχρεωτικοί εμβολιασμοί (;;;;;)

Σχετικά έγγραφα

Νικολέττα Χαραλαμπάκη Ιατρός Βιοπαθολόγος

Νικολέττα Χαραλαμπάκη Ιατρός Βιοπαθολόγος ΚΝΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΝΩΤΙΑΙΟΣ ΜΥΕΛΟΣ Περιβάλλονται και στηρίζονται με τις εγκεφαλικές και νωτιαίες μήνιγγες μεταξύ των οποίων περικλείεται ο υπαραχνοειδής χώρος γεμάτος