ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΟΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ (F16. Ψυχικές διαταραχές και διαταραχές της συμπεριφοράς από τη χρήση ψευδαισθησιογόνων)

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΟΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ (F16. Ψυχικές διαταραχές και διαταραχές της συμπεριφοράς από τη χρήση ψευδαισθησιογόνων)"

Αμάραντος Αβραμίδης
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΟΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ (F16. Ψυχικές διαταραχές και διαταραχές της συμπεριφοράς από τη χρήση ψευδαισθησιογόνων) Ιωάννης Λιάππας, Καθηγητής Ψυχιατρικής ΕΚΠΑ Θωμάς Παπαρρηγόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχιατρικής ΕΚΠΑ Γεώργιος Ι. Μουσσάς, Επίκουρος Καθηγητής Ψυχιατρικής, Συντονιστής- Διευθυντής ΕΣΥ Ελευθέριος Μέλλος, Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής, Πρόγραμμα ΑΘΗΝΑ, Αιγινήτειο Νοσοκομείο-ΟΚΑΝΑ Δημήτριος A. Καραΐσκος, Ψυχίατρος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Αιγινήτειο Νοσοκομείο 1

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Βλέπε εισαγωγικό σημείωμα της ενότητας F11. Ψυχικές διαταραχές και διαταραχές της συμπεριφοράς λόγω χρήσης οπιοειδών. Ψυχοθεραπευτική προσέγγιση Οι φαρμακευτικές θεραπείες στις ουσιοεξαρτήσεις που περιγράφονται στο παρακάτω κείμενο πρέπει να συνοδεύονται πάντοτε από Ψυχοθεραπευτική Υποστήριξη. Ψυχολογικές θεραπείες ατομική ψυχοθεραπεία ι. γνωσιακή - συμπεριφορική ιι. ψυχαναλυτική ομαδική ψυχοθεραπεία ι. ψυχοεκπαιδευτικές ομάδες ιι. ομάδες ανάπτυξης δεξιοτήτων ιιι. γνωσιακές-συμπεριφορικές ομάδες ιv. υποστηρικτικές ομάδες v. ομάδες δραματοθεραπείας, ομάδες θεραπείας μέσω της τέχνης vi. οικογενειακή ψυχοθεραπεία vii. ομάδες ψυχοθεραπείας- αυτοθεραπείας (12 step programs) Στόχοι θεραπείας Αποχή από τη χρήση ουσιών και δέσμευση στην θεραπεία Βελτίωση της ψυχοκοινωνικής λειτουργικότητας Πρόληψη υποτροπών Μείωση της χρήσης και των συνδεόμενων με αυτή βλαβών Αντιμετώπιση της συνοδού σωματικής και ψυχικής συννοσηρότητας 2

3 Ψυχικές διαταραχές και διαταραχές της συμπεριφοράς από χρήση ψευδαισθησιογόνων Οξεία τοξίκωση Κατά την περίπτωση τοξίκωσης από ψευδαισθησιογόνα ο ασθενής βρίσκεται σε μια κατάσταση πλήρους εγρήγορσης και παρουσιάζει συμπεριφορικές εκδηλώσεις όπως άγχος, κατάθλιψη, ιδέες συσχέτισης, παρανοειδή ιδεασμό, αντιληπτικές διαταραχές (ψευδαισθήσεις, παραισθήσεις, αποπροσωποποίηση), συναισθησία (ο χρήστης βλέπει ήχους και ακούει χρώματα). Οι ψευδαισθήσεις είναι συνήθως οπτικού περιεχοµένου και, σε πολύ µικρότερο βαθµό ακουστικού. Τα ψευδαισθησιογόνα δεν οδηγούν σε απώλεια της συνείδησης, παραβλάπτουν όµως ουσιαστικά τη φυσιολογική συνειρµική λειτουργία, µε αποτέλεσµα την κατάργηση της λογικής. Οι σκέψεις κινούνται µε ιλιγγιώδη ταχύτητα και µε άλµατα στον ειρµό, τα οποία έχουν το χαρακτήρα της ιδεοφυγής. Ο χρήστης βιώνει διαταραχές της αίσθησης του χρόνου, καθώς και απώλεια του περιεχοµένου πολλών λέξεων. Συνυπάρχουν συμπτώματα από τη διέγερση του συμπαθητικού όπως μυδρίαση, ταχυκαρδία, τρόμος, προκάρδιοι παλμοί, εφίδρωση, αύξηση της θερμοκρασίας, θόλωση της όρασης, και έλλειψη συντονισμού. Τα ψυχικά συµπτώµατα αναφέρονται συχνά σαν «ταξίδι» (trip) που, ανάλογα µε την τελική βιωματική εµπειρία, µπορεί να είναι «καλό» ή «άσχηµο». Σε μεγάλο βαθμό η εκλυόμενη συμπτωματολογία επηρεάζεται από ατοµικούς παράγοντες συµπεριφοράς, την προσωπικότητα του χρήστη, από τυχόν προηγούμενες εµπειρίες, από τη γενικότερη στάση, τις προσδοκίες και τα κίνητρα που τον οδήγησαν στη χρήση της ουσίας. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή καθώς η χρήση ψευδαισθησιογόνων σχετίζονται με υψηλή αυτοκτονικότητα ιδιαίτερα κατά την εφηβική ηλικία, η οποία συχνά είναι παρορμητικού τύπου. Η αντιμετώπιση συνίσταται στον εφησυχασμό του ασθενούς και τη χορήγηση διαζεπάμης (20μγ) από το στόμα η οποία οδηγεί σύντομα σε ανακούφιση της συμπτωματολογίας.. Απαιτείται η λήψη μέτρων ώστε να αποφευχθούν ατυχήματα, καθώς ο ασθενής μπορεί να βρίσκεται σε κατάσταση διέγερσης και ψυχοκινητικής ανησυχίας ή μπορεί να βρίσκεται σε έντονη δραστηριότητα για αρκετές ώρες (πχ χορός). Σε περίπτωση έντονης διέγερσης και συνύπαρξης ψυχωτικών συμπτωμάτων, υψηλής ισχύος αντιψυχωσικά μπορούν να χορηγηθούν. Σύνδρομο εξάρτησης Με τη συστηματική χρήση δεν προκαλείται σωματική εξάρτηση μολονότι εμφανίζεται ταχύτατα ανοχή και οι χρήστες αυξάνουν κατά πολύ τη δόση πράγμα που αυξάνει τους κινδύνους και μπερδεύει διαγνωστικά το θεραπευτή. 3

4 Ψυχωτική διαταραχή Βραχύβια επεισόδια Μπορεί να εμφανιστούν είτε βραχύβια επεισόδια τοξικής ψύχωσης που μπορεί να διαρκέσουν έως ένα μήνα, είτε επεισόδια που διαρκούν περισσότερο του ενός μηνός. Για την αντιμετώπιση των βραχέων επεισοδίων μπορεί να χρησιμοποιηθούν αντιψυχωσικά επικουρούμενα από βενζοδιαζεπίνες. Μακρά επεισόδια Για την αντιμετώπιση ψυχωτικών συμπτωμάτων που πυροδοτήθηκαν από τη χρήση ψευδαισθησιογόνων και διαρκούν διάστημα μεγαλύτερο του ενός μηνός ακολουθείται το θεραπευτικό πρωτόκολλο της ψύχωσης Αντίδραση πανικού Kατά την πρώτη επαφή με τα ψευδαισθησιογόνα κάποιος μπορεί να εμφανίσει συμπτωματολογία κρίσεων πανικού με συμπτώματα φόβου ότι θα τρελαθεί ή ότι έχει πάθει ανεπανόρθωτη βλάβη εαυτού από τη χρήση. Η χρήση ψευδαισθησιογόνων μπορεί να πυροδοτήσει ή να επιδεινώσει αγχώδεις διαταραχές, συνήθως με τη μορφή των προσβολών πανικού με σωματικά και ψυχολογικά χαρακτηριστικά. Ακολουθείται συμπτωματική ανακουφιστική αγωγή. Αναδρομικές εμβιώσεις (flash backs) Οι χρήστες ψευδαισθησιογόνων δυνατόν να εμφανίσουν, ακόμα και μεγάλο διάστημα μετά τη χρήση, αναδρομικές εμβιώσεις (flash backs). Αναδρομική εμβίωση είναι η αυτόματη επανεμφάνιση βιωμάτων και συναισθημάτων που ο χρήστης είχε ζήσει σε παλιότερη εμπειρία χρήσης με ψευδαισθησιογόνα. Το άτομο παρουσιάζει διαταραχές στην αίσθηση του χρόνου, αίσθηση βραδύτητας της σκέψης και αίσθηση μειωμένης έντασης των αντιληπτικών ερεθισμάτων. Διαρκεί συνήθως μερικά λεπτά και μπορεί να συνοδεύεται από αισθήματα άγχους και πανικού. Στην περίπτωση των ψευδαισθησιογόνων ο χρήστης μπορεί να έχει την οπτική εμβιωση πολύχρωμων γεωμετρικών σχημάτων ή σχεδίων, μεταβολή της φωτεινότητας των αντικειμένων, αίσθηση μεταβολής του οπτικού πεδίου, ωστόσο διατηρείται ο έλεγχος της πραγματικότητας. Δεν υπάρχει σαφής φαρμακευτική θεραπευτική προσέγγιση και υπάρχουν ενδείξεις ότι οι βενζοδιαζεπίνες μακράς δράσης δρουν ανακουφιστικά.. Στους θεραπευτικούς στόχους υπάγεται η εγκατάσταση της αποχής από τη χρήση και η δέσμευση στην θεραπεία, η πρόληψη υποτροπών και η αντιμετώπιση της συνόδου ψυχοπαθολογίας. Στη συχνή εμφάνιση κρίσεων αναδρομικής εμβίωσης συνιστάται οργανικός έλεγχος. Τα ψευδαισθησιογόνα σχετίζονται με υψηλή αυτοκτονικότητα ιδιαίτερα κατά την εφηβική ηλικία και έχουν αναφερθεί βίαιες απόπειρες αυτοκτονίας ακόμη και μήνες ή και έτη μετά τη διακοπή της χρήσης. 4

5 Επαγόμενη από ψευδαισθησιογόνα συναισθηματική ή αγχώδης διαταραχή Μπορεί να αρχίζουν είτε μετά τη χρήση είτε να είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας χρήσης. Ο ασθενής πρέπει να μείνει σε πλήρη αποχή από ψευδαισθησιογόνα τουλάχιστον 4 εβδομάδες και στη συνεχεία να επαναξιολογηθεί η ψυχοπαθολογία. Εάν επιμένει ακολουθείστε τα θεραπευτικά πρωτόκολλα των συναισθηματικών ή αγχωδών διαταραχών. Βιβλιογραφία Schuckit, M. A, Drug And Alcohol Abuse: A Clinical Guide To Diagnosis And Treatment (6th edition).2010, Springer Galanter Μ., The American Psychiatric Publishing Textbook of Substance Abuse Treatment, Fourth Edition, 2008 Department of Health. Drug misuse and dependence. UK guidelines on clinical management National Institute for Clinical Excellence. Drug misuse: psychosocial interventions. Clinical Guidance Nichols, David. "Hallucinogens." Pharmacology & Therapeutics (2004): Greene SL, Kerr F, Braitberg G. Review article: amphetamines and related drugs of abuse. Emerg Med Australas. Oct 2008;20(5): SAMSHA. Ecstasy, Other Club Drugs, & Other Hallucinogens. Available athttp:// 5

Σχετικά έγγραφα

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΟΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ. (F14. Ψυχικές διαταραχές και διαταραχές της συμπεριφοράς λόγω χρήσης κοκαΐνης)

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΟΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ (F14. Ψυχικές διαταραχές και διαταραχές της συμπεριφοράς λόγω χρήσης κοκαΐνης) Ιωάννης Λιάππας, Καθηγητής Ψυχιατρικής ΕΚΠΑ Θωμάς Παπαρρηγόπουλος,