Αυτή η δραστηριότητα βασίζεται στη σύγκριση και ταύτιση εικόνων. Ο εκπαιδευόμενος πρέπει να εντοπίσει την εικόνα-στόχος ανάμεσα σε άλλες εικόνες.

Transcript

1 Εκπαίδευση Προσοχής Προσοχή και Συγκέντρωση (AUFM) Σύντομη περιγραφή προϋποθέσεις χρήσης Αυτή η δραστηριότητα βασίζεται στη σύγκριση και ταύτιση εικόνων. Ο εκπαιδευόμενος πρέπει να εντοπίσει την εικόνα-στόχος ανάμεσα σε άλλες εικόνες. Λειτουργικά και οργανικά προερχόμενες διαταραχές προσοχής αντιπροσωπεύουν την πιο διαδεδομένη νευροψυχολογική διαταραχή συνεπεία εγκεφαλικής βλάβης. Συναντώνται στο 80% των ασθενών μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, κρανιοεγκεφαλική κάκωση, διάχυτες οργανικές εγκεφαλικές βλάβες (προερχόμενες από χρόνια χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών), όπως επίσης ασθένειες του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η εξάσκηση είναι κατάλληλη τόσο για ενήλικους όσο και παιδιά από 6 ετών. Επιπρόσθετα της κατανόησης απλών οδηγιών, οι ικανότητες οπτικής διαφοροποίησης και χειρισμού τουλάχιστον των μεγάλων πλήκτρων του ειδικού πληκτρολογίου (RehaCom panel) είναι απαραίτητες. Μία εικόνα παρουσιάζεται ξεχωριστά στην άκρη της οθόνης και αποτελεί την εικόνα-στόχο. Η εικόνα αυτή συγκρίνεται με τις εικόνες που υπάρχουν στο κέντρο της οθόνης και ο στόχος είναι να εντοπιστεί και υποδειχθεί ποια είναι η εικόνα στο κέντρο που ταυτίζεται με αυτήν στην άκρη της οθόνης.

2 Εκπαιδευτικό υλικό Επίπεδα δυσκολίας Αποτελεσματικότητα Συνολικά υπάρχουν 49 δεξαμενές εικόνων κάθε μία εκ των οποίων περιλαμβάνει 16 εικόνες. Χάρη στη χρήση γραφικών VGA υψηλής ανάλυσης, οι εικόνες εμφανίζονται στην οθόνη με υψηλή ποιότητα. Οι εικόνες αναπαριστούν διάφορους τύπους αντικειμένων ανάλογα με τις ρυθμίσεις που έχουν επιλεχθεί: είτε απτά αντικείμενα (φρούτα, ζώα, πρόσωπα) ή γεωμετρικά σχήματα (τρίγωνα, τετράγωνα, κύκλοι σε διάφορες διατάξεις και μεγέθη) ή γράμματα και αριθμοί. Δίνεται και η δυνατότητα μεγέθυνσης των εικόνων. Η αυτόματη προσαρμογή του επιπέδου δυσκολίας κάθε άσκησης εξασφαλίζει ότι ο εκπαιδευόμενος θα λαμβάνει κάθε φορά το βέλτιστο βαθμό δυσκολίας. Συνολικά διατίθενται 24 επίπεδα δυσκολίας όπου αυξάνεται σταδιακά ο αριθμός των εικόνων από τις 3 έως στις 9, ενώ πάντα η εικόνα στόχος είναι μία. Για πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της δραστηριότητας ανατρέξτε στις μελέτες των GÜNTHNER et. al., LIEWALD, REGEL και FRITSCH, WENZELBURGER, BECKERS, HÖSCHEL et. al., POLMIN, PREETZ, FRIEDL-FRANCESCONI & BINDER, OTT-CHERVET et. al., COCHET et. al., και PUHR & PFLEGER. Χωροταξικές Λειτουργίες (RAUM) Σύντομη περιγραφή προϋποθέσεις χρήσης Η δραστηριότητα αυτή στοχεύει στην εκπαίδευση της ικανότητας αντίληψης αντικειμένων και μεγεθών στο χώρο. Χωρίζεται σε 5 κατηγορίες: εκτίμηση θέσης, γωνίας, διαστάσεων, μονοδιάστατων και δισδιάστατων αντικείμενων και συσχέτισης μεγεθών. Η δραστηριότητα ενδείκνυται ειδικά για την εκπαίδευση βασικών γνωστικών ικανοτήτων χωρικής αντίληψης. Η απουσία λεκτικού υλικού καθιστά τη συγκεκριμένη δραστηριότητα κατάλληλη για χρήση από εκπαιδευόμενους με περιορισμένες ικανότητες ή και ανικανότητα ανάγνωσης. Οι βασικές οπτικό-χωροταξικές ικανότητες ανήκουν στις πολύπλοκες γνωστικές ικανότητες. Για το λόγο αυτό, απαιτείται η ικανότητα προσοχής, ενώ παράλληλα έχει διαπιστωθεί συσχέτιση με την ικανότητα για αφηρημένη σκέψη. Η δραστηριότητα δεν ενδείκνυται για άτομα με σοβαρές

3 διαταραχές νοητικών ικανοτήτων και ειδικά της προσοχής. - Εκπαιδευτικό υλικό Για την εκπαίδευση της εκτίμησης της θέσης αντικειμένων, η οθόνη είναι χωρισμένη σε 2 τμήματα. Στο πρώτο απεικονίζεται ένα αντικείμενο (π.χ. αυτοκίνητο) σε συγκεκριμένη θέση ενώ στο δεύτερο τμήμα το ίδιο αντικείμενο απεικονίζεται σε διαφορετική θέση. Στόχος του εκπαιδευόμενου είναι η μετακίνηση του αντικειμένου στο δεύτερο τμήμα της οθόνης στο αντίστοιχο σημείο που βρίσκεται το αντικείμενο στο πρώτο τμήμα της οθόνης. Χρησιμοποιούνται τόσο εικονίδια και σχέδια όσο και φωτογραφίες αντικειμένων κατά την εκπαίδευση. Για την εκτίμηση γωνιών, απαιτείται αντιστοίχως η περιστροφή τμημάτων ώστε να σχηματίσουν ακριβώς την ίδια γωνία με αυτήν στο πρώτο τμήμα. Κατ αντιστοιχία, για την εκτίμηση διαστάσεων ο εκπαιδευόμενος πρέπει να μεγεθύνει ή σμικρύνει αντικείμενα σε μία ή δύο διαστάσεις. Για τη συσχέτιση μεγεθών, ο εκπαιδευόμενος καλείται να γεμίσει ή αδειάσει δοχεία κατά ένα ποσοστό (γεμάτο, μισογεμάτο, γεμάτο κατά το 1/3 κλπ.). Καθώς αυξάνεται το επίπεδο δυσκολίας, το αντικείμενο στο πρώτο τμήμα (αντικείμενο σύγκρισης) εξαφανίζεται μετά τη πρώτη απόπειρα τροποποίησης του αντικειμένου στο δεύτερο τμήμα της οθόνης απαιτώντας έτσι την ικανότητα απομνημόνευσης του αντικειμένου-στόχου. Επίπεδα δυσκολίας Το επίπεδο δυσκολίας προσαρμόζεται βάσει της επίδοσης του εκπαιδευόμενου για κάθε κατηγορία εκπαίδευσης (9 επίπεδα) παρέχοντας έτσι ένα σύνολο 49 επιπέδων δυσκολίας. Για κάθε κατηγορία εκπαίδευσης, παρέχεται

4 δυνατότητα έναρξης με οδηγίες όπου ο εκπαιδευόμενος ασκείται αρχικά με απλή άσκηση εξοικείωσης. Αποτελεσματικότητα Δεν υπάρχουν βιβλιογραφικά δεδομένα. Δισδιάστατες Λειτουργίες (VRO1) Σύντομη Περιγραφή προϋποθέσεις χρήσης Η δραστηριότητα αυτή έχει ως στόχο την εκπαίδευση της ικανότητας αναγνώρισης και αντιστοίχησης αντικειμένων σε 2 διαστάσεις. Ο υπολογιστής παρουσιάζει ένα αντικείμενο προς αντιστοίχηση και έπειτα δίπλα του απεικονίζει μία σειρά διαφοροποιημένων εκδόσεων του ίδιου σχήματος, καθώς και μια ακριβώς όμοια η οποία ενδέχεται να έχει περιστραφεί για αύξηση του επιπέδου δυσκολίας της αναγνώρισής της. Η μείωση της απόδοσης σε οπτικο-κατασκευαστικές δραστηριότητες, της αντίληψης αντικειμένων στο χώρο καθώς και του προσανατολισμού αντικειμένων, παρατηρούνται κυρίως σε άτομα με βλάβες στο δεξιό κροταφικό και βρεγματικό λοβό και βλάβες στο μετωπιαίο λοβό. Η εκπαίδευση ενδείκνυται για άτομα με βλάβες σε αυτά τα τμήματα, διάχυτες εγκεφαλικές βλάβες και νοητικές ελλείψεις. Οι δισδιάστατες και άλλες χωρικές λειτουργίες, κατά τις οποίες εμπλέκονται αναγνώριση, αντίληψη και σύγκριση περιστραμμένων αντικειμένων, συγκαταλέγονται μεταξύ των πολύπλοκων γνωστικών λειτουργιών. Συνεπώς, οι βασικές ικανότητες για συγκέντρωση είναι απαραίτητες για την εκτέλεση της δραστηριότητας καθώς και η δυνατότητα επίλυσης γρίφων, όπως και η γενικότερη ευφυΐα. Για τους παραπάνω λόγους η συγκεκριμένη δοκιμασία δεν ενδείκνυται σε ασθενείς με σοβαρές νοητικές δυσχέρειες ή με διάσπαση προσοχής. Στην οθόνη του υπολογιστή παρουσιάζονται αντικείμενα τα οποία πρέπει να συγκριθούν με το αντικείμενο-στόχο στα δεξιά της οθόνης. Το αντίστοιχο αντικείμενο του δείγματος ενδέχεται να είναι στραμμένο προς διαφορετική κατεύθυνση σε σχέση με το αντικείμενοστόχο.

5 Εκπαιδευτικό υλικό Επίπεδα δυσκολίας Αποτελεσματικότη τα Τα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται είναι κυρίως γεωμετρικά σχήματα, όπως για παράδειγμα τετράγωνα, βέλη, εξάγωνα κ.α. Σε υψηλότερα επίπεδα δυσκολίας, η πολυπλοκότητα των αντικειμένων αυξάνεται και προστίθενται απτά αντικείμενα καθώς και χάρτες. Όσο αυξάνονται τα επίπεδα δυσκολίας, τόσο μεγαλώνει και ο αριθμός των αντικειμένων προς σύγκριση. Έτσι αυξάνεται και η δυσκολία αναγνώρισης των διαφορών μεταξύ των αντικειμένων. Στα χαμηλότερα επίπεδα δυσκολίας, οι ασκήσεις περιορίζονται στην αναγνώριση και προσέγγιση μεγεθών, ενώ στα υψηλότερα επίπεδα ο εκπαιδευόμενος πρέπει να συνυπολογίσει την περιστροφή των αντικειμένων. Για πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της δραστηριότητας ανατρέξτε στη μελέτη των FRIEDL- FRANCESCONI & BINDER. 3Δ Χωροταξικές Λειτουργίες (RO3D) Σύντομη Περιγραφή Η δραστηριότητα αυτή έχει ως στόχο την εκπαίδευση τρισδιάστατων (3Δ) χωροταξικών λειτουργιών, όπως η αναγνώριση αντικειμένων στο χώρο και η χωροταξική εγρήγορση. Ένα 3Δ αντικείμενο-στόχος προβάλλεται στην οθόνη του υπολογιστή και ο εκπαιδευόμενος έχει ως στόχο να αναζητήσει από μία σειρά άλλων 3Δ αντικειμένων, το αντικείμενο στόχο. Τα 3Δ αντικείμενα πρέπει να περιστραφούν από τον εκπαιδευόμενο για την πλήρη ταυτοποίηση του αντικειμένου. Προαιρετικά μπορούν να

6 χρησιμοποιηθούν και στερεοσκοπικά γυαλιά για πιο ρεαλιστική απεικόνιση των 3Δ αντικειμένων. Προϋποθέσεις Χρήσης Η συγκεκριμένη δραστηριότητα ενδείκνυται για την αντιμετώπιση γνωστικών διαταραχών που αφορούν σε λειτουργίες χωροταξικής αντίληψης. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υψηλότερου επιπέδου συνέχεια της εκπαίδευσης προσοχής. Βασισμένη αποκλειστικά στη χρήση σχηματικών απεικονίσεων, η δραστηριότητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από εκπαιδευόμενους που δεν γνωρίζουν κάποια από τις γλώσσες που καλύπτονται από το RehaCom ή από εκπαιδευόμενους με δυσχέρεια στην αντίληψη και κατανόηση λέξεων. Η χωροταξική αντίληψη αποτελεί μια από τις πιο πολύπλοκες γνωστικές λειτουργίες. Απαιτεί βασικές ικανότητες προσοχής, ενώ δεν είναι λίγες οι μελέτες που τη συσχετίζουν με την ικανότητα για αφηρημένη τεκμηρίωση. Η δραστηριότητα είναι λιγότερο αποτελεσματική σε περιπτώσεις με εμφανείς νοητικές δυσχέρειες, όπως και σε σοβαρές περιπτώσεις διάσπασης προσοχής. Απαιτείται υγιής όραση, ειδικά για τα υψηλότερα επίπεδα δυσκολίας όπου απαιτείται η αναγνώριση λεπτομερειών. Έρευνες δείχνουν πως η χρήση της συγκεκριμένης δραστηριότητας ενδείκνυται για εκπαιδευόμενους ηλικίας από 10 ετών και άνω. Τέλος, απαιτείται ο εκπαιδευόμενος να είναι σε θέση να χειριστεί το ποντίκι του υπολογιστή. Ένα 3Δ αντικείμενο εμφανίζεται στο πάνω μισό της οθόνης του υπολογιστή. Στο κάτω μισό της οθόνης απεικονίζονται 3 6 τρισδιάστατα αντικείμενα κλιμακούμενης ομοιότητας με το επάνω αντικείμενο, βάσει του επιπέδου δυσκολίας που έχει επιλεχθεί. Ο εκπαιδευόμενος πρέπει να επιλέξει το αντικείμενο που είναι ακριβώς όμοιο με το επάνω. Όλα τα απεικονιζόμενα αντικείμενα μπορούν να περιστραφούν ελεύθερα στην οθόνη έτσι ώστε ο εκπαιδευόμενος να διερευνήσει όλες τις πλευρές τους.

7 Εκπαιδευτικό Υλικό Διατίθενται 432 τρισδιάστατα αντικείμενα χωρισμένα σε 67 ομάδες. Επίπεδα Δυσκολίας Αποτελεσματικότητα Όπως και στις περισσότερες δραστηριότητες του συστήματος RehaCom, έτσι και σε αυτήν η δυσκολία της δραστηριότητα κλιμακώνεται βάσει της επίδοσης του εκπαιδευόμενου. Παρέχονται συνολικά 24 επίπεδα δυσκολίας όπου αρχικά τα αντικείμενα είναι απλά με εύληπτα γεωμετρικά σχήματα και ελάχιστες λεπτομέρειες, ενώ με την αύξηση του επιπέδου δυσκολίας τα αντικείμενα γίνονται σύνθετα και ιδιαίτερα πολύπλοκα με πλήθος λεπτομερειών προς αναγνώριση. Επίσης, η δυσκολία ποικίλλει ανάλογα με το πλήθος των αντικειμένων (3-6) μεταξύ των ο οποίων ο εκπαιδευόμενος πρέπει να αναγνωρίσει το αντικείμενο-στόχο. Μελέτες πάνω στην αποτελεσματικότητα της συγκεκριμένης δραστηριότητας βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη. Παρόλα αυτά, υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι τα αποτελέσματα από τη χρήση της συγκεκριμένης δραστηριότητας είναι όμοια με εκείνα της δραστηριότητας Δισδιάστατες Λειτουργίες. Εγρήγορση (VIGI) Σύντομη περιγραφή Στόχος της δραστηριότητας είναι η εκπαίδευση και διατήρηση της εγρήγορσης για μία αδιάλειπτη χρονική

8 περίοδο και η ταχεία διάκριση αντικειμένων. Ο εκπαιδευόμενος καλείται να παρατηρεί μία βιομηχανική ζώνη μεταφοράς προϊόντων και να εντοπίζει εκείνα που φέρουν ελαττώματα σε σχέση με το προϊόν-δείγμα. Τονίζεται ότι η διαφορά ή οι διαφορές και ομοιότητες κλιμακώνονται ανάλογα με το επίπεδο δυσκολίας. προϋποθέσεις χρήσης Η εκπαίδευση ενδείκνυται για όλες τις διαταραχές που αφορούν στη μακροπρόθεσμη / διαρκή εγρήγορση διαφόρων αιτιολογιών. Ιδιαίτερα δε, ενδείκνυται για περιπτώσεις διαταραχών της διατηρητέας προσοχής. Ασθενείς με αγγειακές βλάβες του εγκεφάλου, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και άνοια, καθώς και σε ορισμένες περιπτώσεις ατόμων τρίτης ηλικίας, μπορούν να προσβλέπουν σε βελτίωση των γνωστικών του ικανοτήτων. Ο στόχος της εκπαίδευσης αυτής είναι πολύ απλός. Ο εκπαιδευόμενος καλείται να επιλύσει θέματα απλής οπτικής σύγκρισης. Η εκπαίδευση είναι κατάλληλη και για παιδιά μετά από τις κατάλληλα διαμορφωμένες οδηγίες που τους παρέχονται. Ο στόχος είναι πολύ απλός, ο ασθενής πρέπει να συγκρίνει αντικείμενα που περνάνε από την οθόνη, πάνω σε μια βιομηχανική ζώνη μεταφοράς, με το αντικείμενο προς σύγκριση (ορθό δείγμα) και να αναγνωρίζει όσα διαφέρουν (δηλ. τα ελαττωματικά) πατώντας το κατάλληλο πλήκτρο. Η άσκηση αυτή απαιτεί βασικές ικανότητες αναγνώρισης οπτικών διαφορών. Σε υψηλότερα επίπεδα, υπάρχουν περισσότερα του ενός το προϊόντα-δείγματα.

9 Εκπαιδευτικό υλικό Επίπεδα δυσκολίας Αποτελεσματικότητα Πλήθος αντικειμένων απεικονίζονται πάνω σε μια βιομηχανική ζώνη μεταφοράς και πρέπει να συγκρίνονται με ένα ή περισσότερα «μη ελαττωματικά» προϊόντα (ορθά δείγματα). Ο εκπαιδευόμενος καλείται να αναγνωρίσει τα αντικείμενα εκείνα που διαφέρουν από τα ορθά δείγματα και άρα να εντοπίσει τα ελαττωματικά. Βάσει των ρυθμίσεων των παραμέτρων τα απεικονιζόμενα αντικείμενα μπορούν να είναι είτε αληθοφανή (π.χ. πλυντήριο ρούχων, ψυγείο, κλπ.) ή τυχαίες αφηρημένα σχήματα. Επιπλέον, διατίθενται ειδικές οδηγίες για χρήση από παιδιά. Διατίθενται 15 επίπεδα δυσκολίας των οποίων οι παράμετροι κλιμακώνονται ανάλογα και αφορούν: το πλήθος των απεικονιζόμενων ελαττωματικών αντικειμένων το πλήθος των λεπτομερειών διαφοροποίησης, το πλήθος και την πολυπλοκότητα των απεικονιζόμενων αντικειμένων συνολικά. Για πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της δραστηριότητας ανατρέξτε στις μελέτες των BECKERS, HÖSCHEL et. al., PREETZ, FRIEDL-FRANCESCONI & BINDER, PHUR & PFLEGER, REGEL & FRITSCH, και GÜNTHER et. al. Συμπεριφορά Αντίδρασης (REVE) Σύντομη περιγραφή Η δραστηριότητα αυτή στοχεύει στην εκπαίδευση της

10 συμπεριφοράς αντίδρασης σε ένα ή περισσότερα οπτικά ερεθίσματα ως προς τη ταχύτητα και την ακρίβεια. Στην άκρη της οθόνης απεικονίζονται κυκλοφοριακά σήματα που αντιστοιχούν το κάθε ένα σε κάποιο πλήκτρο του πάνελ. Στο κέντρο της οθόνης απεικονίζεται ένα σήμα τη φορά και ο εκπαιδευόμενος καλείται να πιέσει το κατάλληλο πλήκτρο που αντιστοιχεί στο σήμα. Έτσι εκπαιδεύεται ταυτόχρονα τόσο η προσοχή όσο και η μνήμη. προϋποθέσεις χρήσης Η εκπαίδευση ενδείκνυται για άτομα με μειωμένη ταχύτητα αντίδρασης λόγω διαταραχής του κεντρικού νευρικού συστήματος. Μείωση στην ταχύτητα αντίδρασης παρατηρείται πάντοτε σε περιστατικά διάχυτης εγκεφαλικής βλάβης καθώς και σε μετωπιαίες και προμετωπιαίες βλάβες (π.χ. άνοιες, εγκεφαλικές κακώσεις, ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια, όγκους, κτλ.). Ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να κατανοεί και να αντιδρά αυτόνομα με βάση εύληπτες και απλές γραπτές οδηγίες που απεικονίζονται στην οθόνη του. Για τη δραστηριότητα αυτή έχουν επιλεχθεί ρεαλιστικά ερεθίσματα (οδικά σήματα και πινακίδες). Στόχος είναι να πιέσει ο εκπαιδευόμενος το πλήκτρο που αντιστοιχεί στο σήμα που απεικονίζεται στο κέντρο της οθόνης του όσο το δυνατόν ταχύτερα.. Εκπαιδευτικό υλικό Η ικανότητα χειρισμού τουλάχιστον του ειδικού πληκτρολογίου (RehaCom panel) είναι η ελάχιστη

11 βασική προϋπόθεση για τη χρήση της συγκεκριμένης δραστηριότητας. Αρχικά εμφανίζονται οδικά σήματα που σχετίζονται με τα προς αντιστοίχηση πλήκτρα (όπως ενημερώνεται ο εκπαιδευόμενος κατά τη φάση εξοικείωσης), ενώ σε υψηλότερα επίπεδα δυσκολίας απεικονίζονται και άσχετα σήματα τα οποία δεν απαιτούν καμία αντίδραση από τον εκπαιδευόμενο. Επίπεδα δυσκολίας Αποτελεσματικότητ α Οι στόχοι που καλείται να επιτελέσει ο εκπαιδευόμενος χωρίζονται σε 3 τύπους με 4 6 επίπεδα δυσκολίας για τον καθένα. Πιο συγκεκριμένα: Το κάθε σήμα απεικονίζεται μόνο εφόσον αναγνωρισθεί το προηγούμενό του (6 επίπεδα δυσκολίας) Συγκεκριμένο χρονικό διάστημα απάντησης μεταξύ σημάτων (4 επίπεδα δυσκολίας) Το χρονικό διάστημα μεταξύ των απαντήσεων καθορίζει και το επιτρεπόμενο χρονικό εύρος απάντησης, αντίστοιχα. Δηλαδή, μετά από σωστή απάντηση το χρονικό εύρος μειώνεται (αυξάνεται η δυσκολία) ενώ με λάθος απάντηση το αντίθετο. Έτσι προκύπτουν άλλα 6 επίπεδα δυσκολίας. Δεν υπάρχουν βιβλιογραφικά δεδομένα. Οπτικο-Χωροταξική Ικανότητα (KONS) Σύντομη περιγραφή Η δραστηριότητα αυτή εκπαιδεύει την ικανότητα της οπτικής ανασύνθεσης αντικειμένων. Ο εκπαιδευόμενος καλείται να απομνημονεύσει λεπτομερώς μία εικόνα. Στη συνέχεια, η εικόνα εξαφανίζεται και στη θέση της εμφανίζονται κομμάτια της τα οποία θα πρέπει να τοποθετηθούν σε κατάλληλη θέση όπως σε ένα παζλ. Επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν πως βλάβες στο βρεγματικό λοβό έχουν ως αποτέλεσμα την οπτικοκατασκευαστική απραξία. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα συνδυάζει και άλλες ικανότητες όπως η μνήμη και η προσοχή. Η εκπαίδευση ενδείκνυται για άτομα με ήπιο ή μέσο περιορισμό των οπτικοχωροταξικών ικανοτήτων. Φθίνουσα τάση παρατηρείται και σε ασθενείς με οργανικές εγκεφαλικές βλάβες (π.χ. χρόνια χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών). Γίνεται χρήση αποκλειστικά

12 οπτικού υλικού καθιστώντας έτσι τη δραστηριότητα κατάλληλη για παιδιά ηλικίας 8 ετών και άνω. προϋποθέσεις χρήσης Η δραστηριότητα δεν ενδείκνυται για άτομα με σοβαρής μορφής απραξία, αμνησία/άνοια, καθώς και για σοβαρές διαταραχές συγκέντρωσης. Η δραστηριότητα εξομοιώνει ρεαλιστικά την επίλυση προβλημάτων τύπου παζλ απεικονίζοντας μια εικόνα και έπειτα ζητώντας από τον εκπαιδευόμενο την ανακατασκευή της. Εκπαιδευτικό υλικό Επίπεδα δυσκολίας Αποτελεσματικότητ α Οι εικόνες που παρουσιάζονται στον εκπαιδευόμενο παρέχονται σε υψηλή ανάλυση και απεικονίζουν σπίτια, πρόσωπα, σκίτσα, τοπία, κτλ. Η δραστηριότητα παρέχει 18 επίπεδα δυσκολίας κλιμακούμενα βάσει του αριθμού των κομματιών του παζλ (κυμαίνονται από 4 έως 36 κομμάτια). Δεν υπάρχουν μελέτες για αυτήν την δραστηριότητα, ωστόσο η αποτελεσματικότητα της στηρίζεται στα δεδομένα ερευνών νευροψυχολογίας σχετικά με τη χρήση συμβατικών παζλ. Διάσπαση Προσοχής (GEAU) Σύντομη Περιγραφή Η εκπαίδευση προσοχής απαιτεί σε πολλές περιπτώσεις την ταυτόχρονη παρατήρηση πολλών τεκταινόμενων. Σε

13 αυτήν τη δραστηριότητα ο εκπαιδευόμενος παίρνει το ρόλο ενός μηχανοδηγού που στόχο έχει να προσαρμόζει κατάλληλα την ταχύτητα του τρένου, ενώ παράλληλα πρέπει να αντιδρά σε πληθώρα σημάτων κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. προϋποθέσεις χρήσης Δυσχέρεια στη συγκέντρωση της προσοχής σε πολλά ερεθίσματα ταυτόχρονα, παρατηρείται σε όλες σχεδόν τις διάχυτες εγκεφαλικές βλάβες (π.χ. μακροχρόνια κατάχρηση ναρκωτικών και αλκοόλ), καθώς και σε τοπικές βλάβες του δεξιού ημισφαιρίου, ειδικά στα βρεγματικά τμήματα. Η δραστηριότητα αυτή βασίζεται στη χρήση γραφικών στον υπολογιστή που καθιστούν την εκπαίδευση ευχάριστη και παρέχουν επιπλέον κίνητρο για τη χρήση της ακόμη και σε παιδιά ηλικίας 11 ετών ή και μεγαλύτερα. Ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να μπορεί να αντιληφθεί και να εκτελέσει απλές οδηγίες, αυτόνομα. Στο κάτω μέρος της οθόνης του υπολογιστή απεικονίζονται τα όργανα της καμπίνας του μηχανοδηγού ενός τρένου. Από πάνω παρουσιάζεται η σιδηροδρομική γραμμή καθώς και ο περιβάλλων χώρος δίνοντας την προοπτική της θέας μέσα από το παράθυρο της μηχανής του τρένου. Ο εκπαιδευόμενος απαιτείται να αντιδρά ταυτόχρονα τόσο στα ερεθίσματα του πίνακα οργάνων, όπως να ρυθμίζει την ταχύτητα στην επιθυμητή περιοχή, όσο και σε συγκεκριμένα κυκλοφοριακά σήματα εκατέρωθεν της γραμμής του τραίνου, π.χ. να σταματήσει σε κόκκινο φανάρι.

14 Εκπαιδευτικό υλικό Επίπεδα δυσκολίας Αποτελεσματικότητα Ο πίνακας οργάνων απεικονίζει το ταχύμετρο, μια κίτρινη λυχνία που υποδηλώνει «άνθρωπο σε κίνδυνο», καθώς και μια κόκκινη λυχνία που αντιστοιχεί στο φρένο έκτακτης ανάγκης. Το ταχύμετρο υποδεικνύει την αρμόζουσα ταχύτητα και ο εκπαιδευόμενος πρέπει χρησιμοποιώντας το κατάλληλο πλήκτρο (βελάκι πάνω ή κάτω) να ρυθμίσει ανάλογα την ταχύτητα. Επίσης, θα πρέπει να αντιδράσει όταν ανάψει κάποια από τις λυχνίες πατώντας το αντίστοιχο πλήκτρο στο πληκτρολόγιο του ή στο ειδικό πληκτρολόγιο χειρισμού RehaCom Panel. Σε περίπτωση που κάποιο κυκλοφοριακό σήμα παρουσιαστεί δίπλα στις γραμμές του τραίνου, ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να αντιδράσει ανάλογα (για παράδειγμα στάση σε κόκκινο φανάρι). Η εκπαιδευτική δραστηριότητα περιλαμβάνει 14 επίπεδα δυσκολίας. Αρχικά ο εκπαιδευόμενος καλείται να προσαρμόσει μόνο την ταχύτητα του τρένου. Από το επίπεδο δυσκολίας 2 και έπειτα προστίθενται σταδιακά επιπλέον ερεθίσματα όπως τα προαναφερθέντα κυκλοφοριακά σήματα και λυχνίες στον πίνακα οργάνων. Για πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της δραστηριότητας ανατρέξτε στη μελέτη του PUHR.

15 Διάσπαση Προσοχής 2 (GEA2) Σύντομη Περιγραφή προϋποθέσεις χρήσης Κατά την οδήγηση αυτοκινήτου, ο εκπαιδευόμενος καλείται να συγκεντρώσει την προσοχή του σε ερεθίσματα τα οποία σταδιακά αυξάνονται, όπως την παρατήρηση των οργάνων του αυτοκινήτου, του περιβάλλοντος, καθώς και την παρακολούθηση ηχητικών μηνυμάτων. Αρχικά απαιτείται μόνο η διατήρηση της ταχύτητας στα επιθυμητά όρια, ενώ στη συνέχεια προστίθενται επιπλέον ερεθίσματα κλιμακούμενης δυσκολίας. Ενδείκνυται σε άτομα με αδυναμία συγκέντρωσης σε συγκεκριμένα σημεία κατά τη διάρκεια εκτέλεσης μίας δραστηριότητας, καθώς και σε άτομα με αδυναμία άμεσης αντίδρασης σε σχετικά ερεθίσματα με ταυτόχρονη παράβλεψη ερεθισμάτων ελάσσονος σημασίας. Τέτοιου είδους διαταραχές παρουσιάζονται στο 80% των ασθενών μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, διάχυτες εγκεφαλικές βλάβες (π.χ. ως αποτέλεσμα μακροχρόνιας κατάχρησης αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών), καθώς και σε παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος. Ο εκπαιδευόμενος καλείται να κατανοήσει και να ανταποκριθεί σε απλές γραπτές οδηγίες και να πατήσει τα κατάλληλα πλήκτρα σε κοινό πληκτρολόγιο ή το RehaCom Panel. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα συνοδεύεται από ξεχωριστές οδηγίες κατάλληλες για παιδιά και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ηλικίες 10 ετών και άνω. Στην οθόνη του υπολογιστή προσομοιώνεται η προοπτική μέσα από το τζάμι ενός αυτοκινήτου, καθώς και ο πίνακας οργάνων του. Μέσα από το τζάμι παρουσιάζεται ο ασφαλτόδρομος που εκτείνεται στο τοπίο που τον περιβάλει. Στα αριστερά υπάρχει το ταχύμετρο και μέσα σε αυτό απεικονίζεται μια περιοχή με πράσινο χρώμα που υποδεικνύει την κατάλληλη ταχύτητα και ένα κόκκινο βέλος που υποδεικνύει την τρέχουσα ταχύτητα. Ο εκπαιδευόμενος καλείται να διατηρεί το κόκκινο βέλος πάντα μέσα στην πράσινη περιοχή (κατάλληλη ταχύτητα) η οποία μεταβάλλεται ανά άτακτα χρονικά διαστήματα. Το αυτοκίνητο διατηρεί την πορεία μόνο του (σαν να βρίσκεται σε σταθερή τροχιά) και έτσι δεν απαιτείται από τον εκπαιδευόμενο να ρυθμίζει την πορεία του αυτοκινήτου σε στροφές και διασταυρώσεις, εκτός και αν του ζητηθεί να στρίψει οπότε πρέπει να υποδηλώσει το κατάλληλο φλας.

16 Εκπαιδευτικό υλικό Επίπεδα δυσκολίας Αποτελεσματικότητα Η αυξομείωση της ταχύτητας του αυτοκινήτου ρυθμίζεται από τα αντίστοιχα βέλη πάνω και κάτω του πληκτρολογίου του υπολογιστή ή του RehaCom Panel. Παράλληλα απεικονίζεται σε κατάλληλο σημείο η απόσταση που έχει διανυθεί, καθώς και ο χρόνος που έχει παρέλθει. Ο σκοπός είναι να διανύσει ο εκπαιδευόμενος μία συγκεκριμένη απόσταση μέσα στο προκαθορισμένο χρόνο. Η δραστηριότητα ολοκληρώνεται μόνο όταν διανυθεί η απόσταση ή τελειώσει ο χρόνος. Όταν το αυτοκίνητο τίθεται σε κίνηση, εμφανίζονται τόσο σχετικά όσο και άσχετα αντικείμενα μπροστά στο αυτοκίνητο. Μόνο τα σχετικά αντικείμενα και οι ακουστικές οδηγίες προσμετρώνται στο αποτέλεσμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η δραστηριότητα αυτή διαθέτει 22 επίπεδα παραμετροποιήσιμης δυσκολίας. Το επίπεδο δυσκολίας κλιμακώνεται μέσω της πρόσθεσης περαιτέρω απαιτήσεων σε ερεθίσματα προσοχής καθώς και ρυθμίζοντας τη συχνότητα εμφάνισης των ερεθισμάτων. Η αποτελεσματικότητα της συγκεκριμένης δραστηριότητας βελτιστοποιείται μέσω της εξατομίκευσης του εκπαιδευτικού προγράμματος στις δυσχέρειες του εκπαιδευόμενου. Για πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της δραστηριότητας ανατρέξτε στη μελέτη του PUHR, ενώ παράλληλα διενεργούνται περαιτέρω ακαδημαϊκές έρευνες πάνω στην αποτελεσματικότητά της.

17 Εκπαίδευση Μνήμης Χωροταξική Μνήμη (MEMO) Σύντομη περιγραφή προϋποθέσεις χρήσης Η δραστηριότητα αυτή εκπαιδεύει τη χωροταξική μνήμη. Προσομοιώνει τα παιχνίδια μνήμης με κάρτες όπου πρέπει να απομνημονευθούν εικόνες (λουλούδια, σπίτια, αυτοκίνητα, κτλ.) ή γεωμετρικά σχήματα. Οι κάρτες στη συνέχεια γυρίζουν ανάποδα και ο εκπαιδευόμενος πρέπει να θυμηθεί τη θέση τους. για αυτήν την δραστηριότητα αποτελούν όλες οι διαταραχές μνήμης ή δυσχέρειες αναφορικά με λεκτικά ή μη λεκτικά περιεχόμενα. Σύνδρομα αμνησίας παρατηρούνται σε διάχυτες οργανικές εγκεφαλικές ασθένειες (άνοιες, χρόνια χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών) όπως επίσης σε όλες τις δεξιές ή αμφίπλευρες βλάβες στα σκέλη των έσω λημνίσκων. Επιπρόσθετα, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, εγκεφαλικές κακώσεις και όγκοι στο προμετωπιαίο, κροταφικό μέχρι και το βρεγματικό λοβό μπορούν να οδηγήσουν σε ελλείμματα μνήμης. Επιπρόσθετα της κατανόησης βασικών οδηγιών, απαιτείται η ικανότητα χειρισμού των πλήκτρων του ειδικού πληκτρολογίου ( RehaCom panel). Κατά τη φάση της απομνημόνευσης, διάφορες κάρτες (ο αριθμός τους εξαρτάται από το επίπεδο) παρουσιάζονται στον εκπαιδευόμενο που απεικονίζουν απτά αντικείμενα ή γεωμετρικά σχήματα. Ο εκπαιδευόμενος απομνημονεύει τη θέση των εικόνων και οι κάρτες γυρίζουν ανάποδα με το πάτημα του ΟΚ ή μετά από ένα προκαθορισμένο χρόνο. Στη συνέχεια, στην άκρη της οθόνης παρουσιάζεται μία εικόνα και ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να υποδείξει ποια κρυμμένη κάρτα αντιστοιχεί σε αυτήν.

18 Εκπαιδευτικό υλικό Επίπεδα δυσκολίας Αποτελεσματικότητα Περιέχονται συνολικά 464 εικόνες (απτών αντικειμένων, γεωμετρικών σχημάτων και γραμμάτων). Οι εικόνες που παρουσιάζονται ταυτόχρονα ποικίλλουν από 3 έως 16, ανάλογα με το επιλεγόμενο επίπεδο. Υπάρχουν 20 διαφορετικά επίπεδα δυσκολίας που προσδιορίζονται από τον αριθμό των καρτών και την πολυπλοκότητα τους. Για πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της δραστηριότητας ανατρέξτε στις μελέτες των REGEL και FRITSCH, LIEWALD, WENZELBURGER, GÜNTHNER et. al., BECKERS, HÖSCHEL et. al., PREETZ, FRIEDL- FRANCESCONI & BINDER, PUHR & PFLEGER et. al., OTT-CHERVET et. al., και COCHET et. al. Λεκτική Μνήμη (VERB) Σύντομη περιγραφή Στόχος της δραστηριότητας είναι η βελτίωση της βραχυπρόθεσμης μνήμης για τη συγκράτηση λεκτικής πληροφορίας. Παρουσιάζονται στον εκπαιδευόμενο μικρές ιστορίες της οποίες καλείται να απομνημονεύσει και έπειτα να απαντήσει σε ερωτήσεις βασισμένες στο κείμενο. Η δραστηριότητα ενδείκνυται για άτομα με διαταραχές της βραχυπρόθεσμης και μεσοπρόθεσμης μνήμης. Αυτές μπορεί να οφείλονται τόσο σε διάχυτη εγκεφαλική βλάβη (άνοια, κατάχρηση αλκοόλ, κ.α.) όσο και σε πλήρη ή

19 αριστερού ημισφαιρίου εγκεφαλική βλάβη. Η εκπαίδευση μπορεί επιπλέον να εφαρμοσθεί και σε παιδιά ηλικίας 11 ετών και άνω. προϋποθέσεις χρήσης Ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να μπορεί να αναγνώσει απλή γλώσσα. Για αυτόνομη χρήση θα πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει τουλάχιστον το ειδικό πληκτρολόγιο (RehaCom panel). Μία μικρή ιστορία απεικονίζεται στην οθόνη προς ανάγνωση. Ο εκπαιδευόμενος καλείται να απομνημονεύσει όσο περισσότερες λεπτομέρειες της ιστορίας μπορεί (ημερομηνίες, αριθμούς, γεγονότα, ονόματα, αντικείμενα). Η φάση απομνημόνευσης ολοκληρώνεται με το πάτημα του πλήκτρου ΟΚ. Έπειτα ο εκπαιδευόμενος καλείται να απαντήσει στις ερωτήσεις που του γίνονται. Εκπαιδευτικό υλικό Επίπεδα δυσκολίας Διατίθενται περισσότερες από 80 σύντομες ιστορίες με περισσότερες από 500 ερωτήσεις. Ανάλογα της περίστασης, η επιλογή των ιστοριών γίνεται είτε από τον υπολογιστή ή από το θεραπευτή. Διατίθεται επεξεργαστής κειμένου με τον οποίο ο θεραπευτής μπορεί να επεξεργαστεί τις υπάρχουσες ιστορίες και τις απαντήσεις τους ή να προσθέσει καινούργιες ιστορίες και απαντήσεις. Διατίθενται 10 επίπεδα δυσκολίας. Όσο υψηλότερο το επίπεδο δυσκολίας, τόσο αυξάνεται η έκταση της ιστορίας, οι πληροφορίες προς απομνημόνευση και οι ερωτήσεις. Το πλήθος των ονομάτων, αριθμών, γεγονότων και αντικειμένων προς απομνημόνευση αυξάνεται αναλογικά.

20 Αποτελεσματικότητα Για πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της δραστηριότητας ανατρέξτε στις μελέτες των REGEL & FRITSCH, POLMIN et al., FRIEDL-FRANCESCONI & BINDER, και SPAHN. Μνήμη Λέξεων (WORT) Σύντομη περιγραφή προϋποθέσεις χρήσης Η συγκεκριμένη δραστηριότητα στοχεύει στην εκπαίδευση της ικανότητας της αναγνώρισης μεμονωμένων λέξεων. Στη «φάση εξοικείωσης» ο εκπαιδευόμενος καλείται να απομνημονεύσει μια λίστα κυμαινόμενου πλήθους λέξεων. Στη συνέχεια, παρακολουθεί μια κινούμενη ζώνη μεταφοράς πάνω στην οποία παρουσιάζονται σειριακά λέξεις από τις οποίες πρέπει να αναγνωρίσει τις λέξεις που απομνημόνευσε στη λίστα. Η εκπαίδευση ενδείκνυται για άτομα με διαταραχές στην αναγνώριση λέξεων καθώς και με περιορισμένο εύρος λεξιλογίου, ειδικά σε αρχικά στάδια αμνησίας. Το σύνδρομο αμνησίας παρουσιάζεται σε ασθενείς με διάχυτες εγκεφαλικές βλάβες και βλάβες αριστερού ημισφαιρίου ή αμφίπλευρες (ειδικά του λημνίσκου με βλάβη στα θαλαμικά τμήματα). Η εκπαίδευση είναι κατάλληλη και για παιδιά από 11 ετών. Απαιτείται ικανότητα ανάγνωσης λέξεων, καθώς και βασικές ικανότητες αναγνώρισης και αντίληψης, όπως και η δυνατότητα της χρήσης τουλάχιστον του πλήκτρου ΟΚ του ειδικού πληκτρολογίου (RehaCom panel). Κατά τη φάση εξοικείωσης ο εκπαιδευόμενος καλείται να απομνημονεύσει 1-10 λέξεις. Η αύξηση του επιπέδου δυσκολίας επιφέρει αναλογικά και την αύξηση τόσο του πλήθους όσο και της δυσκολίας των λέξεων προς απομνημόνευση. Οι λέξεις που παρουσιάζονται κατά την εξοικείωση πρέπει στη συνέχεια να εντοπιστούν ανάμεσα σε ένα πλήθος άσχετων λέξεων.

21 . Εκπαιδευτικό υλικό Οι λέξεις απεικονίζονται με μεγάλη και ευδιάκριτη γραμματοσειρά ενώ η κίνησή τους στην οθόνη γίνεται ομαλά και με ταχύτητα ρυθμιζόμενη από τις παραμέτρους της δραστηριότητας. Επίπεδα δυσκολίας Οι απεικονιζόμενες λέξεις χωρίζονται σε 3 ομάδες των 200 λέξεων. Οι ομάδες αυτές είναι οι: απλές και σύντομες λέξεις απλές σύνθετες λέξεις πολύπλοκες σύνθετες λέξεις Αποτελεσματικότητα Για πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της δραστηριότητας ανατρέξτε στις μελέτες των REGEL & FRITSCH, HÖSCHEL et al., OTT-CHERVET et al., FRIEDL- FRANCESCONI & BINDER, και PUHR. Σχηματική Μνήμη (BILD) Σύντομη Περιγραφή Η δραστηριότητα αυτή στοχεύει στην εκπαίδευση της μεσοπρόθεσμης μη λεκτικής και λεκτικής μνήμης (εργαζόμενη μνήμη). Ο εκπαιδευόμενος απομνημονεύει εικόνες που απεικονίζουν απτά αντικείμενα ή έννοιες. Στη συνέχεια οι εικόνες κινούνται πάνω σε μία κυλιόμενη ζώνη μεταφοράς ανάμεσα σε πλήθος άλλων (άσχετων) εικόνων και ο εκπαιδευόμενος πρέπει να επιλέξει εκείνες που απομνημόνευσε νωρίτερα, πατώντας το πλήκτρο OK στο RehaCom Panel ή το πλήκτρο διαστήματος στο πληκτρολόγιο του υπολογιστή του.

22 προϋποθέσεις χρήσης Η συγκεκριμένη δραστηριότητα ενδείκνυται για όλες τις δυσχέρειες που αφορούν στη μνήμη (ειδικά την εργαζόμενη μνήμη) τόσο λεκτικής όσο και μη λεκτικής. Επίσης, ενδείκνυται για εκπαιδευόμενους με δυσχέρεια είτε οργανική ή λειτουργική στην αναγνώριση αντικειμένων καθώς και στην αντιστοίχηση εννοιών. Επίσης απαιτείται μέσου επιπέδου λεξιλόγιο και προτείνεται η χρήση σε παιδιά από 11 ετών και άνω. Απαιτείται ο εκπαιδευόμενος να μπορεί να κατονομάσει απτά και εύληπτα αντικείμενα καθώς και να αναγνώσει απλές λέξεις. Για αυτόνομη χρήση, απαιτείται ο εκπαιδευόμενος να έχει την κινητική ευχέρεια να πατήσει τα μεγάλα κουμπιά του ειδικού πληκτρολογίου (RehaCom Panel). Ο εκπαιδευόμενος απομνημονεύει εικόνες που απεικονίζουν απτά αντικείμενα ή έννοιες κατά τη φάση της απομνημόνευσης. Στη συνέχεια, κατά τη φάση της αναγνώρισης οι εικόνες κινούνται πάνω σε μία ζώνη μεταφοράς ανάμεσα σε πλήθος άλλων εικόνων και ο εκπαιδευόμενος πρέπει να επιλέξει εκείνες που απομνημόνευσε νωρίτερα, πατώντας το πλήκτρο OK στο RehaCom Panel ή το πλήκτρο διαστήματος στο πληκτρολόγιο του υπολογιστή του. Εκπαιδευτικό υλικό Η ύπαρξη VGA γραφικών σε συνδυασμό με τις εικόνες υψηλής ανάλυσης προσφέρουν πολύ καλή ποιότητα εικόνας. Επιπλέον, χρησιμοποιείται μεγάλο μέγεθος γραμματοσειράς για όλους τους τίτλους. Η κίνηση των λέξεων κατά μήκος της οθόνης γίνεται ομαλά, ενώ η

23 ταχύτητα μπορεί να ρυθμιστεί κατάλληλα για εύκολη ανάγνωση ανάλογα με τις ικανότητες του εκπαιδευόμενου. Επίπεδα δυσκολίας Αποτελεσματικότη τα Η δραστηριότητα αυτή παρέχει 9 επίπεδα δυσκολίας με ίσο αριθμό αντικειμένων προ απομνημόνευση για κάθε επίπεδο, με τη μορφή λέξεων ή εικόνων. Στο ευκολότερο επίπεδο ο εκπαιδευόμενος καλείται να απομνημονεύσει 1 αντικείμενο, ενώ στο δυσκολότερο 9 αντικείμενα και έπειτα πρέπει να αναγνωρίσει τις εικόνες ή τις αντίστοιχες λέξεις που αντιστοιχούν στα αντικείμενα. Για πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της δραστηριότητας ανατρέξτε στις μελέτες των HÖSCHEL et. al. και FRIEDL-FRANCESCONI & BINDER. Φυσιογνωμική Μνήμη (GESI) Σύντομη Περιγραφή προϋποθέσεις Η δραστηριότητα αυτή έχει ως στόχο την εκπαίδευση της ικανότητας αναγνώρισης προσώπων και της αντιστοίχησής τους με ονόματα και επαγγέλματα με ιδιαίτερα ρεαλιστικό τρόπο. Μία σειρά από φωτογραφίες προσώπων απεικονίζεται στην οθόνη του υπολογιστή από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Αρχικά ο εκπαιδευόμενος καλείται να αναγνωρίσει ποια πρόσωπα έχουν εμφανιστεί τουλάχιστον μία φορά ενώ σε υψηλότερα επίπεδα δυσκολίας καλείται να απομνημονεύσει περαιτέρω πληροφορίες για κάθε πρόσωπο όπως όνομα, επάγγελμα και τηλεφωνικό αριθμό. Προσωποαγνωσία ονομάζεται η δυσχέρεια του ατόμου να αναγνωρίζει πρόσωπα και να αντιστοιχίζει βασικές πληροφορίες σε αυτά. Η δυσχέρεια αυτή συνδέεται και με τα κέντρα της μνήμης υπεύθυνα για την απομνημόνευση προσώπων και προκαλείται από εκφυλισμό του κροταφικού λοβού (συχνότερα του δεξιού ημισφαιρίου). Ως εκ τούτου, η εκπαίδευση ενδείκνυται σε περιπτώσεις βλάβης δεξιάς πλευράς ή αμφίπλευρες του κροταφικού λοβού εφόσον παρατηρούνται οι παραπάνω διαταραχές. Απαιτείται η ικανότητα επίτευξης απλών ασκήσεων αναγνώρισης καθώς και η ικανότητα χρήσης του RehaCom

24 χρήσης Panel. Τα πρόσωπα απομνημονεύονται κατά τη διάρκεια της φάσης απομνημόνευσης. Έπειτα τα πρόσωπα αυτά πρέπει να εντοπιστούν ανάμεσα από πλήθος διαφορετικών προσώπων τα οποία απεικονίζονται από διαφορετικές οπτικές γωνίες λήψης. Σε υψηλότερα επίπεδα δυσκολίας απαιτείται επιπλέον η απομνημόνευση ονομάτων, επαγγέλματος, τηλεφωνικού αριθμού, καθώς και η αντιστοίχησή τους με το κατάλληλο πρόσωπο. Εκπαιδευτικό υλικό Διατίθενται συνολικά 47 πρόσωπα φωτογραφημένα από 4 οπτικές γωνίες το κάθε ένα. Οι φωτογραφίες είναι υψηλής ποιότητας (16,7 εκατομμύρια χρώματα σε SVGA mode και 24 σε BPP) και παρέχεται η δυνατότητα αλλαγής ή και πρόσθεσης επιπλέον φωτογραφιών για την παραμετροποίηση και προσαρμογή του συστήματος στις εκάστοτε ανάγκες. Επίπεδα δυσκολίας Αποτελεσματικότητα Παρέχονται 4 διαβαθμίσεις των επιπέδων δυσκολίας: απομνημόνευση προσώπων (1-6 φωτογραφίες: επίπεδο 1 έως 6), αντιστοίχηση προσώπου με όνομα (2-6 φωτογραφίες: επίπεδο 7-11), απομνημόνευση προσώπων και αντίστοιχου ονόματος και επαγγέλματος (2-6 φωτογραφίες: επίπεδο 12 έως 16), και απομνημόνευση προσώπων και αντίστοιχου ονόματος και αριθμού τηλεφώνου (2-6: επίπεδο 17-21). Η δραστηριότητα αυτή στοχεύει στη βελτίωση των ικανοτήτων των εκπαιδευόμενων με τις προαναφερθείσες

25 Εκτελεστικές Λειτουργίες διαταραχές και έχει επιδείξει ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα μέσα από τη μακροχρόνια εφαρμογή της στα διάφορα ειδικά κέντρα. Υπολογισμοί (CALC) Σύντομη Περιγραφή προϋποθέσεις χρήσης Η δραστηριότητα στοχεύει στη βελτίωση των μαθηματικών και υπολογιστικών ικανοτήτων του εκπαιδευόμενου, απαραίτητων για την εκτέλεση των καθημερινών του δραστηριοτήτων. Η πληθώρα διαφορετικών προβλημάτων και ασκήσεων σε συνδυασμό με το μεγάλο εύρος επιπέδων δυσκολίας προσφέρουν το απαραίτητο υλικό για την αντιμετώπιση πολλαπλών δυσχερειών, από την εκτέλεση απλών μαθηματικών πράξεων έως και την επίλυση πολύπλοκων προβλημάτων. Οι βασικές μαθηματικές πράξεις περιλαμβάνουν τη σύγκριση μεγεθών και ποσοτήτων, την ταξινόμηση βάσει του πλήθους αντικειμένων καθώς και άλλα προβλήματα κλιμακούμενης δυσκολίας. Επιπλέον, η ύπαρξη δραστηριοτήτων όπως ο υπολογισμός χρημάτων και η γραπτή πρόσθεση και αφαίρεση συμβάλλουν στην εκπαίδευση πιο πολύπλοκων μαθηματικών προβλημάτων. Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα βασίστηκε στην αντιμετώπιση δυσχερειών στις υπολογιστικές ικανότητες. Οι δυσχέρειες αυτής της φύσης παρουσιάζουν μεγάλο εύρος διαφοροποίησης περιλαμβάνοντας από δυσκολίες στην εκτίμηση μεγεθών και ποσοτήτων έως και προβλήματα σε βασικά ή σύνθετα μαθηματικά προβλήματα. Ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να αντιλαμβάνεται το στόχο της άσκησης και να έχει τον απαραίτητο κινητικό συντονισμό για την εκτέλεσή της. Συνιστάται η παρουσία εκπαιδευτή για άτομα με σημαντικό βαθμό κινητικών και νοητικών δυσχερειών. Η εκπαίδευση περιλαμβάνει πλήθος διαφορετικών ασκήσεων. Ο εκπαιδευόμενος ξεκινά με απλές συγκρίσεις μεγεθών και ποσοτήτων καθώς και με ασκήσεις ταξινόμησης. Στη συνέχεια προχωρά σε βασικές ασκήσεις πρόσθεσης και αφαίρεσης τόσο νοητά όσο και γραπτά.

26 Στα προχωρημένα επίπεδα, ο εκπαιδευόμενος αντιμετωπίζει ασκήσεις πάνω στη διαχείριση χρημάτων, στον υπολογισμό και των έλεγχο ρέστων και τέλος προάγεται στο επίπεδο ασκήσεων πολλαπλασιασμού και διαίρεσης. Εκπαιδευτικό υλικό Επίπεδα δυσκολίας Αποτελεσματικότητα Οι ασκήσεις μεγεθών και ποσοτήτων γίνονται με τη χρήση εικόνων απλών αντικειμένων και στη συνέχεια ο εκπαιδευόμενος προχωρά σε υπολογισμούς με αριθμούς. Κατά την πρόσθεση και αφαίρεση το υπόλοιπο παρουσιάζεται με μικρότερο μέγεθος γραμματοσειράς. Η διαχείριση χρημάτων εξασκείται με τη χρήση εικόνων πραγματικών χαρτονομισμάτων και κερμάτων. Η δραστηριότητα αυτή παρέχει 42 επίπεδα δυσκολίας και προσαρμόζεται αντίστοιχα βάσει κριτηρίων που θέτει ο χρήστης. Ο σχεδιασμός της συγκεκριμένης δραστηριότητας βασίστηκε σε εδραιωμένες αρχές εκπαίδευσης υπολογιστικών ικανοτήτων, γεγονός που αυξάνει την αξιοπιστία του εκπαιδευτικού αποτελέσματος. Στη παρούσα φάση διενεργούνται περαιτέρω μελέτες για την διαρκή βελτίωση του εκπαιδευτικού υλικού. Λογικές Αποφάσεις (LODE) Σύντομη περιγραφή Αυτή η δραστηριότητα αποσκοπεί στην ενίσχυση της λογικής σκέψης και απόφασης. Ο εκπαιδευόμενος πρέπει

27 να επιλέξει ένα σύμβολο το οποίο συμπληρώνει μια ακολουθία η οποία διέπεται από ένα λογικό κανόνα ή συνδυασμούς κανόνων. προϋποθέσεις χρήσης Οι περισσότεροι ερευνητές σχετίζουν περισσότερο απ όλα τους μετωπιαίους λοβούς με την ικανότητα για λογική σκέψη και συμπεράσματα. Εν τούτοις, μεμονωμένες βλάβες στο μετωπιαίο λοβό σπάνια εμφανίζονται ξεχωριστά. Για το λόγο αυτό, υπάρχει ασυμφωνία σχετικά με το ποια φλοιώδη τμήματα είναι υπεύθυνα για την επίλυση λογικών προβλημάτων με χρήση μη λεκτικού υλικού. Η εκπαίδευση ενδείκνυται για άτομα με επίκτητες οργανικές εγκεφαλικές (μετωπιαίου λοβού) βλάβες, όπου παρατηρούνται δυσχέρειες στη λογική σκέψη. Τέτοιες διαταραχές συμβαίνουν ως αποτέλεσμα χρόνιου αλκοολισμού και ανοιών, όπως επίσης και στη σχιζοφρένεια. Ο εκπαιδευόμενος πρέπει να έχει την ικανότητα συγκέντρωσης για μεγάλο χρονικό διάστημα. Επίσης, θα πρέπει να μπορεί να εξάγει απλά αφηρημένα λογικά συμπεράσματα. Για ανεξάρτητη εξάσκηση, ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να κατανοεί απλές γραπτές οδηγίες και να έχει βασικές κινητικές δεξιότητες ώστε να χειρίζεται το ειδικό πληκτρολόγιο. Η εξάσκηση μπορεί να εφαρμοσθεί σε παιδία από 12 ετών εφόσον σε θέση για αφηρημένη και λογική σκέψη. Από ένα πλήθος συμβόλων, ο εκπαιδευόμενος καλείται να επιλέξει εκείνο το οποίο συμπληρώνει την ακολουθία.

28 Εκπαιδευτικό υλικό Επίπεδα δυσκολίας Αποτελεσματικότητα Η ακολουθία περιλαμβάνει σύμβολα (κύκλους, τρίγωνα, τετράγωνα, κτλ) με διαφορετικά μεγέθη και χρώματα τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με κάποιο λογικό κανόνα. Αν επιλεχθεί λάθος σύμβολο, δίνονται στον εκπαιδευόμενο συγκεκριμένες επεξηγήσεις σχετικά με τον τύπο του λάθους (σχήμα, χρώμα, μέγεθος). 23 επίπεδα δυσκολίας παρέχονται όπου ο εκπαιδευόμενος στην αρχή έχει να δουλέψει με πολύ απλές ακολουθίες οι οποίες σταδιακά αρχίζουν να γίνονται πιο πολύπλοκες. Για παράδειγμα στο απλούστερο επίπεδο, η ακολουθία περιλαμβάνει μόνο ίδια σύμβολα, ενώ στη συνέχεια αρχίζει να αλλάζει μία μόνο παράμετρος, όπως το χρώμα ή το μέγεθος. Σε υψηλότερα επίπεδα, και οι 3 παράμετροι, σχήμα, χρώμα και μέγεθος, μεταβάλλονται σύμφωνα με κατάλληλα σχεδιασμένους αλγορίθμους. Για πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της δραστηριότητας ανατρέξτε στις μελέτες των COCHET et. al., και των PUHR & PFLEGER. Οργάνωση Αγορών (EINK) Σύντομη περιγραφή Η δραστηριότητα αυτή εκπαιδεύει με ρεαλιστικό τρόπο μια καθημερινή ασχολία, όπως είναι οι αγορές σε σούπερ μάρκετ. Όλα τα βήματα εκτέλεσης και τα προϊόντα (ονόματα, εικόνες, τιμές, κτλ.) είναι ακριβώς όπως στην ελληνική πραγματικότητα. Εξασκούνται ο σχεδιασμός, διαχείριση και εκτέλεσης μίας πράξης, καθώς επίσης και η

29 βραχυπρόθεσμη μνήμη. προϋποθέσεις χρήσης Η δραστηριότητα ενδείκνυται για άτομα με ελλείμματα στην εργαζόμενη μνήμη, σύλληψη εννοιών και σχεδιασμό ακολουθίας πράξεων. Η εξάσκηση σε παιδιά είναι κατάλληλη από την ηλικία των 11 ετών, καθώς και σε άτομα τρίτης ηλικίας για τη διατήρηση των νοητικών τους ικανοτήτων. Τα άτομα θα πρέπει να μπορούν να διαβάζουν και να κατανοούν το περιεχόμενο μίας λίστας με ψώνια. Για ατομική εξάσκηση, ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να μπορεί να χειριστεί το ποντίκι. Δεν ενδείκνυται σε άτομα με προβλήματα προσοχής. Ο εκπαιδευόμενος λαμβάνει μια λίστα με ψώνια και εν συνεχεία μεταφέρεται σε ένα εικονικό σούπερ μάρκετ το οποίο διαθέτει ράφια με αγαθά ταξινομημένα σε κατηγορίες (φρούτα, είδη οικιακής χρήσης, γραφική ύλη, κτλ.). Για να εντοπίσει ένα προϊόν (π.χ. το σαπούνι), θα πρέπει να το αναζητήσει στο κατάλληλο ράφι (στην περίπτωση αυτή, στα είδη προσωπικής περιποίησης) ανάμεσα από πλήθος άλλων προϊόντων. Στη συνέχεια, θα πρέπει να το επιλέξει και τοποθετήσει στο καρότσι αγορών, να προσθέσει και τα άλλα προϊόντα που αναφέρονται στη λίστα, να αφαιρέσει περισσευούμενα προϊόντα, ή να συμβουλευτεί ξανά τη λίστα (εφόσον είναι ενεργοποιημένη αυτή η επιλογή). Τέλος, επιλέγει το ταμείο, εφόσον θεωρεί ότι έχουν συλλεχθεί όλα τα αγαθά, όπου τα αγαθά συγκρίνονται σε σχέση με αυτά που έπρεπε να αγορασθούν. Σε υψηλότερα επίπεδα, ο εκπαιδευόμενος λαμβάνει εικονικά χρήματα και τα προϊόντα συνοδεύονται από τιμές κόστους αγοράς. Ο στόχος είναι ο εκπαιδευόμενος να ελέγξει και αποφασίσει εάν τα λεφτά που διαθέτει είναι αρκετά ή όχι.

30 Εκπαιδευτικό υλικό Η εκπαιδευτική δραστηριότητα περιέχει πάνω από 100 σύγχρονα προϊόντα τα οποία μπορεί να βρει κανείς σε ένα ελληνικό σούπερ μάρκετ. Παρουσιάζονται με πραγματικές φωτογραφίες και είναι οργανωμένα σε ράφια. Δίνεται επίσης η δυνατότητα εκφώνησης των προϊόντων και αναγραφής του ονόματος τους πάνω στην κάθε φωτογραφία. Επίπεδα δυσκολίας Αποτελεσματικότητα Υπάρχουν 18 επίπεδα δυσκολίας με δύο τρόπους λειτουργίας. Στον πρώτο, ο εκπαιδευόμενος πρέπει να επιλέξει και αγοράσει τα προϊόντα που εμφανίζονται στη λίστα. Στον δεύτερο, διατίθεται ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό και ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να ελέγξει το κατά πόσο είναι αρκετά τα χρήματα που διαθέτει. Και για τους δύο τρόπους λειτουργίας, τα προς αγορά προϊόντα αυξάνονται όσο αυξάνεται το επίπεδο δυσκολίας. Για πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της δραστηριότητας ανατρέξτε στη μελέτη των Cochet et. al. Εκπαίδευση Οπτικού Πεδίου Οπτική Αγνωσία (SAKA) Σύντομη Περιγραφή Η δραστηριότητα αυτή είναι σχεδιασμένη για άτομα με διαταραχές οπτικού πεδίου και φαινόμενα οπτικής αγνωσίας (ημι-αγνωσία, ημιανοψία, αμβλυωπία, κτλ.) Η

31 εξάσκηση περιλαμβάνει την εμφάνιση κάποιου αντικείμενου (π.χ. όχημα, άνθρωπος, ζώο) σε μία πλευρά της οθόνης την οποία πλευρά ο εκπαιδευόμενος πρέπει να δηλώσει πιέζοντας άμεσα το αντίστοιχο πλήκτρο (αριστερό-δεξί). Προϋποθέσεις Χρήσης Η δραστηριότητα αυτή σχεδιάστηκε για εκπαιδευόμενους με ετερόπλευρα φαινόμενα οπτικής αγνωσίας και διαταραχές απεικόνισης-αντίληψης. Διαταραχές και μειωμένη ικανότητα οπτικής εξερεύνησης στο ήμισυ του οπτικού πεδίου εμφανίζονται συχνά με οπτική αγνωσία ή εγκεφαλικά έμφρακτα στην περιοχή της οπίσθιας εγκεφαλικής αρτηρίας. Επίσης, επίκτητες διαταραχές της λειτουργίας του ωτός μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές οπτικο-χωρικής αγνωσίας. Η δραστηριότητα δεν ενδείκνυται για άτομα με σοβαρές οργανικές διαταραχές της όρασης. Οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει να είναι σε θέση να πιέσουν τα μεγάλα πλήκτρα του RehaCom Panel. Ο εκπαιδευόμενος παρατηρεί τον ορίζοντα ενός απλού δισδιάστατου τοπίου. Ένας μεγάλος ήλιος βρίσκεται τοποθετημένος στη μέση της οθόνης. Ένα αντικείμενο εμφανίζεται είτε δεξιά ή αριστερά του ήλιου σε τυχαίες αποστάσεις. Κάθε φορά που ο εκπαιδευόμενος αντιλαμβάνεται κάποιο αντικείμενο αριστερά ή δεξιά θα πρέπει να πιέσει το αντίστοιχο πλήκτρο στο RehaCom Panel.

32 Εκπαιδευτικό Υλικό Επίπεδα Δυσκολίας Αποτελεσματικότητα Στην οθόνη απεικονίζεται ένας ορίζοντας. Στα χαμηλότερα επίπεδα δυσκολίας ο ήλιος βρίσκεται στο κέντρο της οθόνης. Διάφορα αντικείμενα (π.χ. ζώα, οχήματα κ.α.) εμφανίζονται σε τυχαία σειρά, δεξιά ή αριστερά του ήλιου σε τυχαίες αποστάσεις. Σε υψηλότερα επίπεδα δυσκολίας, τα αντικείμενα και σύμβολα γίνονται μικρότερα σε μέγεθος, τα χρώματα τους μοιάζουν με το φόντο και ο ορίζοντας εξαφανίζεται. Επιπλέον, εμφανίζονται περαιτέρω στοιχεία με στόχο τη διάσπαση της όρασης του εκπαιδευόμενου. Συνίσταται η χρήση του συστήματος στήριξης σαγονιού. Η δραστηριότητα διαθέτει 3 ομάδες επιπέδων δυσκολίας βάσει των 3 διαφορετικών μεγεθών αντικειμένων (μικρό, μεσαίο, μεγάλο). Άλλες παράμετροι που διαβαθμίζουν το επίπεδο δυσκολίας αποτελούν η αντίθεση του φόντου της οθόνης (μαύρο ή γκρι) και το αν τα αντικείμενα είναι στατικά ή κινούνται. Συνολικά με τη χρήση των παραπάνω συνδυασμών προκύπτουν 28 επίπεδα δυσκολίας. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα είναι αποτελεσματική τουλάχιστον όσο και οι συμβατικές μέθοδοι αποκατάστασης οπτικής ημι-αγνωσίας. Οπτική Εξερεύνηση (EXPL) Σύντομη Περιγραφή Προϋποθέσεις Η δραστηριότητα αυτή απευθύνεται σε διαταραχές οπτικής εξερεύνησης. Η εκπαίδευση επιτυγχάνεται μέσω της σειριακής αναζήτησης αντικειμένων στην οθόνη του υπολογιστή που απαιτούν λεπτομερή ανάλυση και κατανόηση. Η δραστηριότητα προτείνεται για εκπαιδευόμενους με ομώνυμες διαταραχές οπτικού πεδίου (π.χ. ομώνυμη ημιανοψία), καθώς και με προβλήματα οπτικής εξερεύνησης λόγω οπτικής αγνωσίας. Προτείνεται επίσης για εκπαιδευόμενους που πάσχουν από σύνδρομο Balint ή από συνδυασμό των παραπάνω διαταραχών ως αποτέλεσμα κάποιας μορφής εγκεφαλικής βλάβης. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από εκπαιδευόμενους με διαταραχές του λόγου και της αντίληψης λέξεων, μέσω της χρήσης οπτικού υλικού κατά τη διάρκεια των συνεδριών. Η δραστηριότητα ενδείκνυται λιγότερο για εκπαιδευόμενους με σοβαρές διαταραχές όρασης. Ο εκπαιδευόμενος θα

33 Χρήσης &Εκπαιδευτικό Υλικό πρέπει να μπορεί να πατήσει τα μεγάλα πλήκτρα του ειδικού πληκτρολογίου (RehaCom Panel). Σοβαρές διαταραχές μνήμης, όπως η αδυναμία κατάρτισης και απομνημόνευσης στρατηγικής, θα περιορίσει την αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης. Η χρήση της δραστηριότητας προτείνεται και για εκπαιδευόμενους ηλικίας 8 ετών και άνω. Τα αντικείμενα απεικονίζονται στην οθόνη σε προδιαγεγραμμένη διάταξη γραμμών και στηλών. Ο εκπαιδευόμενος αναζητά ένα σύμβολο-στόχο ανάμεσα σε πλήθος άλλων συμβόλων τα οποία είναι διατεταγμένα σε όλο το εύρος της οθόνης. Η αναζήτηση καθοδηγείται μέσω ενός κυκλικού κέρσορα ο οποίος σαρώνει σειριακά όλα τα σύμβολα κάθε γραμμής. Τα σχετικά αντικείμενα-σύμβολα είναι διασκορπισμένα στην οθόνη και πολλές φορές εκτός οπτικού πεδίου. Συνιστάται η χρήση συστήματος στήριξης σαγονιού. Επίπεδα Δυσκολίας Η συγκεκριμένη δραστηριότητα μπορεί να παραμετροποιηθεί έτσι ώστε να υποστηρίξει μέχρι 30 διαφορετικά επίπεδα δυσκολίας. Αυτό επιτυγχάνεται με έναν από τους παρακάτω τρόπους : Η ρύθμιση του πλήθους των γραμμών και της μεταξύ τους απόστασης Το εύρος του πεδίου εξερεύνησης ( πλήθος και απόσταση μεταξύ στηλών) Της ρύθμισης του βαθμού αναγνωρισιμότητας των συμβόλων. Της ρύθμισης της απόστασης μεταξύ των συμβόλων και κατ' επέκταση του μεγέθους και της ευκρίνειας του

34 κέρσορα-στόχου (μεγαλύτερα διάκενα, λιγότερα σύμβολα, μεγαλύτερος κέρσορας-στόχος). Το πλήθος των διαφορετικών συμβόλων. Της ρύθμισης της ταχύτητας εξερεύνησης μέσω της θέσπισης της ταχύτητας κίνησης του κέρσορα-στόχου, κάτι που μπορεί ο θεραπευτής να ρυθμίσει χωριστά για κάθε εκπαιδευόμενο. Αποτελεσματικότητα Η δραστηριότητα αυτή έχει αποδώσει θετικά αποτελέσματα σε άτομα με οπτική αγνωσία στο ήμισυ του οπτικού τους πεδίου. Έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη. Οπτικό-Κινητικός Συντονισμός Οπτικο-κινητικός Συντονισμός (WISO) Σύντομη περιγραφή προϋποθέσεις χρήσης Σκοπός αυτής της δραστηριότητας είναι να εκπαιδεύσει άτομα με διαταραχές οπτικο-κινητικού συντονισμού. Μία μικρή εικόνα και μία μεγάλη, οι οποίες απεικονίζουν είτε απτά ή αφηρημένα αντικείμενα, παρουσιάζονται στην οθόνη. Η μεγάλη εικόνα κινείται αυτόματα στην οθόνη ακολουθώντας μία τροχιά. Ο στόχος είναι ο εκπαιδευόμενος να κινεί συνεχόμενα τη μικρή εικόνα με τη βοήθεια του μοχλού του ειδικού πληκτρολογίου έτσι ώστε αυτή να ακολουθεί την κίνηση της μεγάλης εικόνας. Βλάβες στον προκινητικό φλοιό (μετωπιαίος λοβός) οδηγούν σε ανεπάρκεια ακριβούς ελέγχου της κίνησης που παρατηρείται σαφέστερα σε διαταραχές συντονισμού της χειρός και των δακτύλων. Σε πολλές οργανικές εγκεφαλικές παθήσεις και βλάβες, όπως, αιμοραγίες, εκτεταμένη όγκοι, εγκεφαλικές κακώσεις, κ.α., ο οπτικο-κινητικός επίσης επηρεάζεται. Η εξάσκηση ενδείκνυται σε όλες τις διαταραχές της λεπτής κίνησης. Σε ακραίες διαταραχές όρασης, η δραστηριότητα είναι λιγότερο κατάλληλη. Υπάρχει επίσης απαίτηση για ικανότητα προσοχής. Σε σοβαρές απραξίες, η εκπαίδευση προτείνεται σε περιπτώσεις όπου ο εκπαιδευόμενος είναι ικανός να χειριστεί το μοχλό του πληκτρολογίου. Στην οθόνη προβάλλονται δύο εικόνες, μία μικρή και μία μεγάλή, όπως για παράδειγμα μία τελεία και ένας έγχρωμος κύκλος (για λειτουργία με αφηρημένα σχήματα)

35 ή μία πεταλούδα και ένα λουλούδι (για λειτουργία με απτά σχήματα). Η μικρή εικόνα (τελεία, πεταλούδα) ονομάζεται «κέρσορας», ενώ η μεγάλη (κύκλος, λουλούδι) ονομάζεται «δρομέας». Ο εκπαιδευόμενος κινεί τον κέρσορα πάνω από το δρομέα με τη χρήση του μοχλού, καθώς ο δρομέας κινείται κατά μήκος μίας προκαθορισμένης τροχιάς. Επίπεδα δυσκολίας Αποτελεσματικότητα Τα επίπεδα δυσκολίας προσαρμόζονται στην τρέχουσα επίδοση κάθε εκπαιδευόμενου. Οι παράμετροι που μπορούν να ρυθμιστούν είναι: το μέγεθος του δρομέα, η ταχύτητας κίνησής του δρομέα το πρότυπο της τροχιάς (γραμμική, καμπυλωτή, προκαθορισμένη, τυχαία, κτλ). Η εκπαίδευση του οπτικο-κινητικού συντονισμού είναι σύμφωνη με βασικές αρχές εργοθεραπείας και συνεπώς θα πρέπει να αναμένεται επιτυχία παρόμοια με τις συμβατικές συνθήκες εξάσκησης.