Σ.Δ.Ι. ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

Transcript

1 Σ.Δ.Ι. ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΘΔΜΑ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ : ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΔΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΗΝ ΑΝΟΙΚΣΗ ΚΑΙ ΔΞ ΑΠΟΣΑΔΩ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΠΙΒΛΔΠΩΝ : ΠΟΤΓΑΣΗ : θ.. ΓΚΟΤΜΑ, M.Sc ΜΑΛΑΜΑ ΑΝΑΣΑΙΟ ΚΑΘΗΓΗΣΗ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΚΑΒΑΛΑ 2008

2 Δηζαγσγή H δνθηκαζηηθή πεξίνδνο ιεηηνπξγίαο θαη εθαξκνγήο ηεο εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο έρεη απέιζεη θαη πιένλ κε ηνλ εκπινπηηζκφ ηεο απφ ηηο ηερλνινγίεο ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηεο επηθνηλσλίαο έρεη δηεπξπλζεί αλνίγνληαο «παξάζπξα» ζε λένπο δξφκνπο θαη ζε θαηλνηφκεο λέεο εθαξκνγέο. Σα εξγαιεία κεηαθνξάο ηεο πιεξνθνξίαο εκπινπηίζηεθαλ, αιιά θάπνηα ζεκειηψδε παηδαγσγηθά εξσηήκαηα εμαθνινπζνχλ λα πθίζηαληαη θαη λα δεκηνπξγνχλ επνηθνδνκεηηθέο αληηπαξαζέζεηο θαη πξνβιεκαηηζκνχο κεηαμχ ησλ εξεπλεηψλ. Δξσηήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ πνηφηεηα ηεο κάζεζεο, ηνπο ηξφπνπο απνηειεζκαηηθφηεξεο κάζεζεο θαη δηδαζθαιίαο, ηε κεηά γλψζε δεηνχλ απάληεζε, φζν εθηθηέο κπνξεί λα είλαη νη απαληήζεηο ζε ηφζν εχζξαπζηα θαη αθαλζψδε δεηήκαηα, θαη ζίγνπξα ε ζπδήηεζε πνπ αξζξψλεηαη γχξσ απφ απηά δελ κπνξεί λα είλαη κνλφπιεπξε θαη κνλνδηάζηαηε. Δίλαη ζεκαληηθφ λα ηνλίζνπκε πσο ελψ ζηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο ηεο Γπηηθήο Δπξψπεο ε εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε θαζηεξψζεθε θαη ζπκπιήξσζε έλα ήδε δνκεκέλν ζχζηεκα δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο, ζηε ρψξα καο έγηλε αθξηβψο ην αληίζεην: ε εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε εηζήρζε σο έλα δνκεκέλν ζχζηεκα παηδαγσγηθψλ αληηιήςεσλ θαη άξρηζε λα δίλεη απαληήζεηο ζε θαίξηα παηδαγσγηθά εξσηήκαηα ζρεηηθά κε ηελ παξαγσγή εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ, ηελ αμηνιφγεζε, ηηο δηαδηθαζίεο δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο.οη παξαπάλσ πξνβιεκαηηζκνί πνπ εγείξνληαη, ζαθψο, θαηαδεηθλχνπλ ηε ζρέζε ηεο ΑεμΑε ηφζν κε ηελ εθπαίδεπζε, φζν θαη κε ηα παηδαγσγηθά. [13] ήκεξα ππάξρνπλ ζεκαληηθνί πξνβιεκαηηζκνί γηα ηελ αλάπηπμε θαη αμηνιφγεζε πξνγξακκάησλ εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο. Οη λέεο ηερλνινγίεο ησλ πιεξνθνξηψλ θαη ηεο επηθνηλσλίαο (ΣΠΔ) κε ηε ζπλερή ηνπο ηερλνινγηθή εμέιημε παξέρνπλ λέεο δπλαηφηεηεο γηα ηε δεκηνπξγία θαηλνηφκσλ απνηειεζκαηηθψλ πεξηβαιιφλησλ δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο επαλαπξνζδηνξίδνληαο θαη ηνπνζεηψληαο ζε λέεο βάζεηο ηηο εθπαηδεπηηθέο δηαδηθαζίεο.ζ εθαξκνγή λέσλ κνξθψλ κάζεζεο, ε δηα βίνπ κάζεζε, απηνκφξθσζε θαη ε απηναλάπηπμε είλαη κεξηθά απφ ηα ζηνηρεία πνπ ζπλζέηνπλ ηε ζεκεξηλή θνηλσλία ηεο γλψζεο.με ηελ εθαξκνγή ησλ ΣΠΔ ζηελ εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε πξνζθέξνληαη πνιιέο επθαηξίεο γηα ηνλ εκπινπηηζκφ, ηελ αλαζεψξεζε θαη ηε δηάδνζε ηεο γλψζεο. Ζ αλάγθε εηζαγσγήο, αλάπηπμεο θαη θαηαμίσζεο ελαιιαθηηθψλ θαη επέιηθησλ ζπζηεκάησλ εθπαίδεπζεο πξνέθπςε απφ κηα ζεηξά εκθαλψλ πεξηνξηζκψλ πνπ ζέηεη ην ειιεληθφ ζπκβαηηθφ ζχζηεκα Σξηηνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο. Ζ αλνηθηή εθπαίδεπζε σο θηινζνθία εζηηάδνληαο ζηε δεκηνπξγία εθπαηδεπηηθψλ επθαηξηψλ θαη ειεχζεξεο πξφζβαζεο θαιείηαη λα άξεη ηνπο πξναλαθεξζέληεο πεξηνξηζκνχο θαη ρσξίο λα δξα αληαγσληζηηθά κε ην παξαδνζηαθφ ζχζηεκα Σξηηνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο λα απνηειέζεη κηα αμηφπηζηε, ελαιιαθηηθή πξφηαζε ζηελ επηζπκία πξφζβαζεο ηφζν ζην Παλεπηζηήκην, φζν θαη ζηελ επηκφξθσζε θαη θαηάξηηζε γεληθφηεξα. Δπηπιένλ, ζηα πιαίζηα ηεο ζπζηεκηθήο πξνζέγγηζεο ηεο εθπαίδεπζεο θαη ηεο παξνρήο γλψζεο, ζε θακηά πεξίπησζε, δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί φηη απνηειεί κηα απνζπαζκαηηθή, «επθαηξηαθή» ελαιιαθηηθή επηινγή. Ζ εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε (distance education) απνηειεί ηε ζεκειηψδε κέζνδν ησλ αλνηθηψλ ζπζηεκάησλ εθπαίδεπζεο θαη ηαπηφρξνλα ην ζεκείν απφθιηζεο θαη δηαθνξνπνίεζεο απφ ηα ζπκβαηηθά.[16]

3 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ Κεθάιαην 1 Δηζαγσγή ζηηο ηερλνινγίεο Πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ ζηελ Δμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε. 1.1 Δθπαηδεπηηθή Σερλνινγία : ε πξντζηνξία ηεο πιεξνθνξηθήο ζηελ εθπαίδεπζε Οξηζκφο ηεο Δθπαηδεπηηθήο Σερλνινγίαο Οη δηδαθηηθέο κεραλέο : ν πξφγνλνο ησλ ππνινγηζηψλ ζηελ εθπαίδεπζε Υξνλνινγηθέο θάζεηο έληαμεο ησλ Σερλνινγηψλ θαη ηε Πιεξνθνξηθήο ζηελ εθπαίδεπζε Πξνβιεκαηηζκνί θαη πξνζεγγίζεηο Υξνλνινγηθή εμέιημε ηεο εηζαγσγήο θαη πξψηε θάζε Ζ δεθαεηία (δεχηεξε θάζε) : Ζ πεξίνδνο ηεο πηινηηθήο εθαξκνγήο Οη ππνινγηζηέο ζηα ζρνιεία δεθαεηία (Σξίηε θάζε) ε επνρή ηεο έληαμεο Οη πξνζπάζεηεο ελζσκάησζεο κεηά ην 1990 (ηέηαξηε θάζε) : νη πξψηνη απνινγηζκνί Δμ Απνζηάζεσο Δθπαίδεπζε Δθπαίδεπζε απφ απφζηαζε : νξηζκνί Οη ηξεηο γεληέο ηεο Δμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο Γηδαθηηθή κεζνδνινγία ζηελ Δμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε Πξνβιήκαηα ζπκβαηηθήο εθπαίδεπζεο Οη λέεο ηερλνινγίεο θαη ε αλάγθε αλάπηπμεο λέσλ παηδαγσγηθψλ κεζφδσλ γηα ηελ εθαξκνγή ηεο εθπαίδεπζεο απφ απφζηαζε Πιενλεθηήκαηα Μεηνλεθηήκαηα εθπαίδεπζεο απφ απφζηαζε Γηαθνξέο θαη νκνηφηεηεο κε ζπκβαηηθή εθπαίδεπζε ε πνηνπο απεπζχλεηαη ε εθπαίδεπζε απφ απφζηαζε ε φιεο ηηο βαζκίδεο εθπαίδεπζεο ε άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο Δθπαίδεπζε θαη κάζεζε απφ απφζηαζε Γηαθνξά δχν ελλνηψλ..21 Κεθάιαην 2 Θεσξίεο Γηδαζθαιίαο θαη Μάζεζεο 2.1 Μνληέια κάζεζεο θαη εθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ πκπεξηθνξηζηηθή ζεσξία : ην κνληέιν ηνπ δηδαθηηθνχ ζρεδηαζκνχ Οη ζπκπεξηθνξηζηηθέο ζεσξίεο κάζεζεο Δθαξκνγή ηνπ ζπκπεξηθνξηζκνχ ζην ζρεδηαζκφ δηδαθηηθψλ ζπζηεκάησλ Σν κνληέιν ηνπ δηδαθηηθνχ ζρεδηαζκνχ Ζ ζπκβνιή ηνπ ζπκπεξηθνξηζκνχ ζην ζρεδηαζκφ εθπαηδεπηηθψλ εθαξκνγψλ κε ΣΠΔ Λνγηζκηθφ θαζνδήγεζεο & εμάζθεζεο θαη πξαθηηθήο...31

4 2.3 Γλσζηηθέο ζεσξίεο : ην κνληέιν ηεο αηνκηθήο δφκεζεο ηεο γλψζεο Ο δνκηθφο επνηθνδνκηζκφο ηνπ Piaget Ζ αλαθαιππηηθή κάζεζε Ζ ζπκβνιή ηνπ επνηθνδνκηζκνχ ζην ζρεδηαζκφ καζεζηαθψλ πεξηβαιιφλησλ κε ΣΠΔ Ζ ζεσξία ηεο επεμεξγαζίαο ηεο πιεξνθνξίαο Ζ ζπκβνιή ηεο ζεσξίαο ηεο επεμεξγαζίαο ησλ πιεξνθνξηψλ ζην ζρεδηαζκφ καζεζηαθψλ πεξηβαιιφλησλ Ζ ζεσξία ηνπ ζπλδεζηαζκνχ Κνηλσληθνπνιηηηζκηθή αιιειεπίδξαζε : Θεσξία ηεο δξαζηεξηφηεηαο εγθαζηδξπκέλε θαη θαηαλεκεκέλε λφεζε θνηλσληθφο επνηθνδνκηζκφο θαη ζπλεξγαηηθή κάζεζε Οη θνηλσληθνπνιηηηζκηθέο ζεσξίεο Ζ ζεσξία ηεο δξαζηεξηφηεηαο Σν κνληέιν ηεο θαηαλεκεκέλεο λφεζεο Ζ ζπκβνιή ησλ θνηλσληθνπνιηηηζκηθψλ ζεσξηψλ ζην ζρεδηαζκφ καζεζηαθψλ πεξηβαιιφλησλ.42 Κεθάιαην 3 Οη ΣΠΔ ζηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε 3 Καηεγνξηνπνηήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ εθαξκνγψλ ησλ ΣΠΔ Δθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ : βαζηθνί νξηζκνί Καηεγνξηνπνίεζε κε βάζε ηε ζεσξία κάζεζεο θαη ηηο ππνθείκελεο δηδαθηηθέο πξνζεγγίζεηο πζηήκαηα θαζνδήγεζεο θαη δηδαζθαιίαο πζηήκαηα θαη πεξηβάιινληα κάζεζεο κέζσ αλαθάιπςεο δηεξεχλεζεο θαη νηθνδφκεζεο πζηήκαηα έθθξαζεο, αλαδήηεζεο θαη επηθνηλσλίαο ηεο πιεξνθνξίαο Καηεγνξηνπνίεζε κε βάζε ηηο ηερλνινγίεο αλάπηπμεο θαη ηα παηδαγσγηθά ξεχκαηα πζηήκαηα δηδαζθαιίαο & θαζνδήγεζεο κε ηηο ηερλνινγίεο ηεο πιεξνθνξηθήο Ζ δηδαζθαιία κε ηε βνήζεηα ππνινγηζηή Σερλεηή Ννεκνζχλε θαη Έκπεηξα δηδαθηηθά ζπζηήκαηα Σα Έκπεηξα ζπζηήκαηα..55 Κεθάιαην 4 Δθαξκνγή ηνπ internet ζηελ εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε 4.1 Γίθηπα ππνινγηζηψλ θαη εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε Σξφπνη ρξήζεο ηνπ δηθηχνπ Σν δίθηπν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη είλαη ην internet Σξεηο γεληθνί ηξφπνη ρξήζεο Δπηπιένλ ιεηηνπξγίεο πνπ δηεπθνιχλνπλ ηελ εθπαίδεπζε Σειεθπαίδεπζε Σειεθπαίδεπζε : ηη ελλννχκε & πνηεο νη ζχγρξνλεο εθδνρέο ηεο Ζ γέλλεζε θαη ε εμέιημε ηεο ηειεθπαίδεπζεο 64

5 4.3.3 Οθέιε θαη πξνβιεκαηηζκνί ζρεηηθά κε ηελ ηειεθπαίδεπζε Σειεδηάζθεςε κέζσ δηθηχνπ Γεληθά Σειεδηάζθεςε κε γξαπηά θείκελα Σειεδηάζθεςε κε εηθφλα θαη ήρν κέζσ δηθηχνπ Γηαθνξέο θαη νκνηφηεηεο ηεο παιαηφηεξεο εθπαίδεπζεο απφ απφζηαζε θαη ηεο εθπαίδεπζεο κέζσ δηθηχνπ ππνινγηζηψλ 69 Κεθάιαην 5 Οη ΣΠΔ ζηελ Διιεληθή εθπαίδεπζε 5.1 Δληαίν πιαίζην πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ θαη αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα πιεξνθνξηθήο Οη ΣΠΔ ζηελ πξνζρνιηθή θαη πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε Δπηζθφπεζε πεδίνπ Οη ΣΠΔ ζηελ πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε Σν ΔΠΠ θαη ΓΔΠΠ γηα ην δεκνηηθφ Ο ζθνπφο ηεο πιεξνθνξηθήο ζην δεκνηηθφ ζχκθσλα κε ην παηδαγσγηθφ ηλζηηηνχην Mεζνδνινγία έληαμεο θαη δηδαζθαιίαο O ππνινγηζηήο ζηελ ηάμε ρνιηθφ εξγαζηήξην πιεξνθνξηθήο Μεηθηή πξνζέγγηζε Οη ΣΠΔ ζην γπκλάζην Ο ζθνπφο δηδαζθαιίαο ηεο πιεξνθνξηθήο ζην γπκλάζην Άμνλεο πινπνίεζεο ηνπ ζθνπνχ ηεο πιεξνθνξηθήο ζην γπκλάζην Οη ΣΠΔ ζην εληαίν ιχθεην Οη ΣΠΔ σο δηδαθηηθφ καζεζηαθφ κέζν ζηελ ειιεληθή εθπαίδεπζε Σν έξγν «Οδχζζεηα» Δμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε ζηελ Διιάδα Δθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα πνπ ηελ ππνζηεξίδνπλ 78 Κεθάιαην 6 Πξνρσξεκέλεο Σερλνινγίεο γηα Δμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε 6.1 Δηθνληθή πξαγκαηηθφηεηα Μηα πξνζέγγηζε ηνπ φξνπ «εηθνληθή πξαγκαηηθφηεηα Καηεγνξίεο ζπζηεκάησλ εηθνληθήο πξαγκαηηθφηεηαο Δηθνληθά πεξηβάιινληα Οξηζκφο Καηεγνξηνπνηήζεηο εηθνληθψλ πεξηβαιιφλησλ Γηαηί ε εηθνληθή πξαγκαηηθφηεηα θαη ηα εηθνληθά πεξηβάιινληα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζηελ επέιηθηε κάζεζε Δθαξκνγέο εηθνληθήο πξαγκαηηθφηεηαο θαη εηθνληθψλ πεξηβαιιφλησλ ζηελ επέιηθηε κάζεζε 90

6 Κεθάιαην 7 πκπεξάζκαηα 7.1 Πφζν απνηειεζκαηηθή είλαη ε εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε Γηα Βίνπ κάζεζε.95 Κεθάιαην 1 Δηζαγσγή ζηηο Σερλνινγίεο Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληώλ ζηελ εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε 1.1 Δθπαηδεπηηθή Σερλνινγία :ε πξντζηνξία ηεο πιεξνθνξηθήο ζηελ εθπαίδεπζε Οξηζκόο ηεο εθπαηδεπηηθήο ηερλνινγίαο Ζ εηζαγσγή δηάθνξσλ κνξθψλ ηερλνινγίαο ζηελ εθπαίδεπζε είλαη θαηλφκελν πνιιψλ δεθαεηηψλ θαη απνθηά επξεία έθηαζε θαηά ηηο αξρέο ηνπ 20 νπ αηψλα. Ήδε απφ ην ηέινο ηνπ Πξψηνπ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ αλαπηχζζεηαη ζηηο ΖΠΑ κηα βηνκεραλία παξαγσγήο εθπαηδεπηηθψλ ηαηληψλ θαη έλα παηδαγσγηθφ ξεχκα κε ζηφρν ηελ νπηηθή θαηάξηηζε ησλ καζεηψλ πνπ πνιχ γξήγνξα κεηαηξάπεθε ζε νπηηθναθνπζηηθή. Γλψξηζε κάιηζηα ηδηαίηεξε άλζηζε ακέζσο κεηά ην Γεχηεξν Παγθφζκην Πφιεκν, ππφ ηελ ψζεζε ηεο ζπκπεξηθνξηζηηθήο ςπρνινγηθήο ζεσξίαο ελψ ζπλεπηθνχξεζαλ ζε απηφ ε εκθάληζε ηεο ηειεφξαζεο θαη ησλ ππνινγηζηψλ. ηελ Δπξψπε θαη εηδηθφηεξα ζηε Γαιιία, ήδε απφ ην ηέινο ηνπ δέθαηνπ έλαηνπ αηψλα παξαηεξείηαη παξαγσγή παηδαγσγηθψλ κέζσλ ηα νπνία θάλνπλ ρξήζε ησλ ηερλνινγηψλ «αηρκήο» εθείλεο ηεο επνρήο (ξαδηφθσλν θαη ζηε ζπλέρεηα θηλεκαηνγξάθν). Δμειίρζεθε δε ξαγδαία θαηά ηε δεθαεηία ηνπ 1960, φηαλ ππνζηεξίρζεθε κε ζεζκνζεηεκέλν ηξφπν απφ ηηο εθπαηδεπηηθέο πνιηηηθέο ησλ αλεπηπγκέλσλ ρσξψλ. Ζ δεθαεηία ηνπ 1960, είλαη ε πεξίνδνο φπνπ ζπληειείηε θαη ην πξψην επξχ πέξαζκα απφ ηα παξαδνζηαθά κέζα δηδαζθαιίαο ζηε ρξήζε ησλ καδηθψλ κέζσλ επηθνηλσλίαο (ΜΜΔ) γηα δηδαθηηθνχο ζθνπνχο. Δληνχηνηο ζε κεγάιν βαζκφ, είλαη αθφκα εξεπλεηηθφ δεηνχκελν γηα ην θαηά πφζν ηα παηδαγσγηθά θαη ηα καζεζηαθά απνηειέζκαηα απηψλ ησλ πξνζπαζεηψλ, ηεο ρξήζεο δειαδή ησλ κέζσ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία, ζηάζεθαλ ζην χςνο ησλ πξνζδνθηψλ πνπ ηα ελ ιφγσ κέζα θαιιηέξγεζαλ.

7 Σελ πεξίνδν απηή θάλεη ηελ εκθάληζε ηνπ ν φξνο «εθπαηδεπηηθή ηερλνινγία» πνπ κε ηε ζηελή ηνπ έλλνηα αλαθέξεηαη ζηε ρξεζηκνπνίεζε ηερλνινγηψλ θαη ηερληθψλ ζπζθεπψλ ζηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε. Ο φξνο εθπαηδεπηηθή ηερλνινγία κε ηελ επξεία έλλνηα ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ραξαθηεξίζεη ηελ νξζνινγηθή ρξήζε κηαο ή πεξηζζφηεξσλ ηερλνινγηψλ κε ζθνπφ ηελ απφθηεζε ελφο εθπαηδεπηηθνχ απνηειέζκαηνο. Υαξαθηεξίδεη επίζεο ην ιφγν, ηηο αμίεο θαη ηα ππνηηζέκελα ή πξαγκαηηθά απνηειέζκαηα πνπ αληηζηνηρνχλ ζε απηέο ηηο πξαθηηθέο. Ο φξνο απηφο ζα απνθηήζεη ζηε ζπλέρεηα κηα άιιε δηάζηαζε κε ηε εκθάληζε θαη ηελ εμέιημε ησλ ππνινγηζηψλ. [1] Οη δηδαθηηθέο κεραλέο : ν πξόγνλνο ησλ ππνινγηζηώλ ζηελ εθπαίδεπζε Πέξα απφ ηελ πξνζπάζεηα γηα ηελ έληαμε ησλ ηερλνινγηψλ πνπ ππάξρνπλ θαη ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ θαζεκεξηλή δσή (ξαδηφθσλν, ηειεφξαζε) ζην ζρνιηθφ ζχζηεκα, ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη θαη ε πξνζπάζεηα αλάπηπμεο εηδηθψλ ηερλνινγηψλ θαη αληίζηνηρσλ ζπζθεπψλ πνπ έρνπλ απνθιεηζηηθή εθαξκνγή ζηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε. Καηαιπηηθφ ξφιν ζηελ θαηεχζπλζε απηή φρη ηφζν σο πξαγκαηηθέο εθαξκνγέο αιιά θπξίσο σο εξγαιεία γηα ηε ζεκειίσζε ελφο ζεσξεηηθνχ, πιαηζίνπ έπαημαλ νη ιεγφκελεο δηδαθηηθέο κεραλέο, δεκηνχξγεκα ηεο ζρνιήο ηεο ζπκπεξηθνξάο ή ζπκπεξηθνξηζκνχ ζηα πιαίζηα ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θηλήκαηνο ηεο πξνγξακκαηηζκέλεο δηδαζθαιίαο. Οη δηδαθηηθέο κεραλέο ππήξμαλ νπζηαζηηθά ε πξψηε ακηγήο εθαξκνγή ηεο εθπαηδεπηηθήο ηερλνινγίαο. Ζ πξνγξακκαηηζκέλε δηδαζθαιία (πνπ ιακβάλεη ρψξα κε ηε ρξήζε δηδαθηηθψλ κεραλψλ ) είλαη ζρεδηαζκέλε δηδαζθαιία πνπ παξνπζηάδεη ηελ πιεξνθνξία κε ζεηξηαθφ (γξακκηθφ) ηξφπν θαη κηθξά βήκαηα θαζέλα απφ ηα νπνία απαηηεί κηα απάληεζε απφ ην καζεηή. Δάλ ε απάληεζε είλαη ζσζηή ηφηε ν καζεηήο εληζρχεηαη (έρνπκε δειαδή ζεηηθή επηβξάβεπζε) θαη πξνρσξά ζην επφκελν βήκα, δηαθνξεηηθά επαλαιακβάλεη ην αληίζηνηρν ηκήκα ηεο δηδαθηέαο χιεο. ην πιαίζην ηνπ θηλήκαηνο απηνχ, ην πξνγξακκαηηζκέλν δηδαθηηθφ βηβιίν ή ε δηδαθηηθή κεραλή αλαιακβάλεη ην ξφιν ηνπ δαζθάινπ θαη ε θαζηεξσκέλε ζρέζε «καζεηή-δαζθάινπ» ζρεδφλ αλαηξέπεηαη. Αθφκα, ε ρξήζε ησλ δηδαθηηθψλ κεραλψλ εζηηάδεηαη ζηελ εμαηνκίθεπζε ηεο δηδαζθαιίαο πνπ βαζίδεηαη ζηνπο πξνζσπηθνχο ξπζκνχο ηνπ καζεηή. [1] 1.2 Υξνλνινγηθέο θάζεηο έληαμεο ησλ ηερλνινγηώλ θαη ηεο πιεξνθνξηθήο ζηελ εθπαίδεπζε Πξνβιεκαηηζκνί θαη πξνζεγγίζεηο. Οη Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Σειεπηθνηλσληψλ έρνπλ εμειηρζεί ξαγδαία ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη ζπληζηνχλ έλα απφ ηα πην βαζηθά ηερλνινγηθά επηηεχγκαηα, ζε φιε ηελ ηζηνξία ηεο αλζξσπφηεηαο.

8 πλήζσο αληί ηνπ φξνπ Πιεξνθνξηθή ρξεζηκνπνηείηαη πιένλ ζε επξεία θιίκαθα ν φξνο Σερλνινγίεο ηεο πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληώλ (ΣΠΔ). Με ηνλ φξν απηφ ραξαθηεξίδνληαη νη ηερλνινγίεο πνπ επηηξέπνπλ ηελ επεμεξγαζία θαη ηελ κεηάδνζε κηαο πνηθηιίαο κνξθψλ αλαπαξάζηαζεο ηεο πιεξνθνξίαο (ζχκβνια, εηθφλεο ήρνη,βίληεν) θαη αθεηέξνπ ηα κέζα πνπ είλαη θνξείο απηψλ ησλ άπισλ κελπκάησλ. Ζ εμέιημε απηή ζρεηίδεηαη θαηά θχξην ιφγν κε ηηο δηεπηθάλεηεο αλζξψπνπ ππνινγηζηή (human-computer interfaces), ην δηαδίθηπν (internet), ηα πνιπκέζα (multimedia), ηα ππεξκέζα (hypermedia ) θαη κε ηα ζχγρξνλα ινγηζκηθά πνπ φιν θαη πεξηζζφηεξν γίλνληαη θηιηθά κε ηνλ ρξήζηε, έρνπλ πιένλ θαηαζηεί θνηλφ ζεκείν αλαθνξάο. Σαπηφρξνλα ε εμέιημε ηεο εηζαγσγήο θαη ηεο έληαμεο ηεο πιεξνθνξηθήο ζην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα ππήξμε επίζεο αξθεηά γξήγνξε ηα ηειεπηαία είθνζη πέληε κε ηξηάληα ρξφληα.γελ έιεηςαλ σζηφζν νη δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο θαη νη πνιιαπιέο ζεσξήζεηο γηα ηελ ζέζε ησλ ηερλνινγηψλ ηεο πιεξνθνξίαο θαη ησλ επηθνηλσληψλ (ΣΠΔ) ζηελ εθπαίδεπζε. Οη ρξήζεηο ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία έρνπλ επηηξέςεη ζεκαληηθέο εθπαηδεπηηθέο εθαξκνγέο ηφζν ζηελ δηδαθηηθή θαη καζεζηαθή δηαδηθαζία φζν θαη ζηελ δηαρείξηζε ηνπ ζρνιηθνχ πεξηβάιινληνο. Οη δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο πνπ αθνξνχλ ζηελ έληαμε ηεο πιεξνθνξηθήο ή γεληθφηεξα ησλ ΣΠΔ,ζην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα,είλαη θάζε θνξά ζπλάξηεζε πνιιψλ παξακέηξσλ πνπ ζρεηίδνληαη : κε ην πξφγξακκα ζπνπδψλ κε ην επίπεδν εθπαίδεπζεο πνπ αθνξά ε εηζαγσγή θαη ε έληαμε ηνπο πξνο επίηεπμε δηδαθηηθνχο θαη γλσζηηθνχο ζηφρνπο ηηο νηθνλνκηθέο, πνιηηηθέο θαη θνηλσληθέο ζπγθπξίεο,ηελ πεξίνδν ηεο εηζαγσγήο ην επίπεδν ηεο ηερλνινγηθήο αλάπηπμεο ηηο θηινζνθηθέο θαη ηδενινγηθέο ζεσξήζεηο ησλ πξσηεξγαηψλ ηεο έληαμεο Κάζε αλάιπζε πνπ αλαθέξεηαη ζηελ εηζαγσγή θαη ηελ έληαμε ηεο ππνινγηζηηθήο ηερλνινγίαο κέζα ζηνλ εθπαηδεπηηθφ ρψξν νθείιεη λα ιάβεη ππφςε ηεο σο ζπκπιεξσκαηηθή παξάκεηξν θαη ην ρξφλν. Δίλαη γεγνλφο φηη ε ηερλνινγηθή πξαγκαηηθφηεηα (δειαδή ην πιηθφ (hardware)) ησλ ππνινγηζηψλ,ην θφζηνο,ε ππνινγηζηηθή ηνπο ηζρχο,ε δηάδνζε ηεο ρξήζεο ηνπο ζε επαγγέικαηα θαη αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο) ηεο πιεξνθνξηθήο, ησλ ηειεπηθνηλσληψλ, θαη ησλ νπηηθνανπζηηθψλ κέζσλ εμειίζζεηαη ξαγδαία ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη επεξεάδεη αλαπφθεπθηα ηηο αληηιήςεηο πνπ ζρεκαηίδνληαη γηα ηελ ζέζε ηνπο ζηελ εθπαηδεπηηθή πξάμε. [1] Υξνλνινγηθή εμέιημε ηεο εηζαγσγήο θαη πξώηε θάζε. Καηά ηελ εηζαγσγή θαη ηελ έληαμε ησλ ηερλνινγηψλ θαη ηεο πιεξνθνξηθήο ζηελ πξσηνβάζκηα θαη ηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε ηέζζεξα ζεκαληηθά ζηάδηα ή θάζεηο εηζαγσγήο : Ζ πεξίνδνο ηεο εθπαηδεπηηθήο ηερλνινγίαο θαη ησλ δηδαθηηθψλ κεραλψλ (πξηλ ην 1970). Ζ πιεξνθνξηθή πξνζέγγηζε ( ). Ζ πιεξνθνξηθή σο κέζν θαη σο αληηθείκελν εθπαίδεπζεο ( ).

9 Οη ηερλνινγίεο ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ησλ επηθνηλσληψλ σο κέζν δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο (κεηά ην 1990). Ζ εθπαηδεπηηθή ηερλνινγία θαη Οη δηδαθηηθέο κεραλέο Υξνλνινγηθή εμέιημε ησλ ηερλνινγηψλ ζηελ εθπαίδεπζε Πξηλ ην 1970 Ζ πιεξνθνξηθή πξνζέγγηζε Καηά ηε δεθαεηία Ζ πιεξνθνξηθή σο κέζν θαη σο αληηθείκελν εθπαίδεπζεο Ζ πιεξνθνξηθή & νη ΣΠΔ σο κέζν Καηά ηε δεθαεηία Απφ ηε δεθαεηία ηνπ 1990 θαη κεηά ρήκα 1 Υξνλνινγηθή εμέιημε ηεο ζέζεο ησλ ηερλνινγηψλ ζηελ εθπαίδεπζε. Πξφδξνκνο φισλ ησλ ζηαδίσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ έληαμε ησλ ππνινγηζηψλ θαη ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαίδεπζε κπνξεί λα ζεσξεζεί κία νιφθιεξε πεξίνδνο (πξψηε ή εηζαγσγηθή θάζε) ηεο εθπαηδεπηηθήο ηερλνινγίαο πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ πξνζπάζεηα εηζαγσγήο θαη έληαμεο ησλ δηαθφξσλ media θαη ηερλνινγηψλ (πξηλ ην 1970) ζηελ εθπαίδεπζε. Σν πξψην θαζαξά πιεξνθνξηθφ ζηάδην (δεύηεξε θάζε) πνπ αθνξά ζηελ εηζαγσγή ηεο πιεξνθνξηθήο (φρη αθφκα νη ΣΠΔ γηαηί ε ζχγθιηζε κε ηηο άιιεο ηερλνινγίεο επήιζε αξγφηεξα ) μεθηλά ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970, ε πξνβιεκαηηθή ηνπ νπνίνπ απνθξπζηαιιψλεηαη ζηηο πξψηεο επίζεκεο εθζέζεηο εηδηθψλ ζρεηηθά κε ηελ «πιεξνθνξηνπνίεζε» ηεο θνηλσλίαο θαη ηηο επηπηψζεηο ηεο ζηελ εθπαίδεπζε, ην δεχηεξν αθνξά ζηελ πεξίνδν ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980, θαηά ηελ νπνία γίλεηαη καδηθή εηζαγσγή ηνπ ππνινγηζηή ζην ζρνιηθφ ζχζηεκα,ζε φιεο ηηο βαζκίδεο εθπαίδεπζεο.σν ηξίην ζηάδην (αξρέο δεθαεηίαο 1990,ην νπνίν ραξαθηεξίδεηαη πιένλ απφ ηηο ΣΠΔ) βξίζθεηαη ζε εμέιημε, θαη έρνπλ πιένλ θαηαγξαθεί νη πξνζεγγίζεηο πνπ έρνπλ επηθξαηήζεη θαη νη πξννπηηθέο ησλ επεξρφκελσλ εηψλ. Σν ζηάδην απηφ (πξψην) αθνξά θπξίσο ηελ «πιεξνθνξηθή πξνζέγγηζε» κε θχξην πξνζαλαηνιηζκφ ζηε δηδαζθαιία ηνπ πξνγξακκαηηζκνύ θαη ζε κηθξφηεξν βαζκφ ηελ πξνζπάζεηα αλάπηπμεο ζπζηεκάησλ Γηδαζθαιίαο κε ηε Βνήζεηα Τπνινγηζηή (Γη.Β.Τ.)-Computer Assisted Instruction (CAI) ή Μάζεζε κε ηε βνήζεηα ππνινγηζηή Computer Assisted Learning (CAL).Ζ πιεηνλφηεηα ησλ εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ Γη.Β.Τ, ηελ πεξίνδν εθείλε δελ είλαη παξά πξνγξάκκαηα εμάζθεζεο θαη πξαθηηθήο εθαξκνγήο θαη πνιχ ιίγα είλαη απηά πνπ αθνξνχλ ελαιιαθηηθέο εθαξκνγέο (φπσο πξνγξάκκαηα πξνζνκνηώζεσλ θαη έκπεηξα δηδαθηηθά ζπζηήκαηα ). [1]

10 Σν δεχηεξν ζηάδην (ηξίηε θάζε ) ζπλίζηαηαη απφ ηε ζθαηξηθή πξνζζέγγηζε ε νπνία πξνηείλεη ηνπο «Τπνινγηζηέο ζηα ρνιεία» ζηε Μεγάιε Βξεηαλία, ηελ «Πιεξνθνξηθή Γηα Όινπο» ζηε Γαιιία, ελψ αληίζηνηρα πξνγξάκκαηα εηζαγσγήο ππνινγηζηψλ εμειίζζνληαη ζηηο ΖΠΑ θαη ζηηο άιιεο αλαπηπγκέλεο ρψξεο.πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ζηηο ΖΠΑ ε εηζαγσγή ππνινγηζηψλ ζην ζρνιηθφ ζχζηεκα πξνσζήζεθε ηφζν απφ εξεπλεηέο θαη εθπαηδεπηηθνχο φζν θαη απφ ηε βηνκεραλία θαη ηελ αγνξά. Ζ απνθεληξσηηθή δνκή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ν ζθιεξφο αληαγσληζκφο πξνζθνξψλ απφ ηηο εηαηξείεο γηα εμνπιηζκφ ζε πιηθφ θαη εμνπιηζκφ νδήγεζε ζηελ έληαμε πνηθηιίαο πιηθνχ θαη ινγηζκηθνχ ζηα ζρνιεία ησλ ΖΠΑ,αιιά παξάιιεια θαη ηε δεκηνπξγία ζεκαληηθψλ δηαθνξψλ αλάκεζα ηνπο. Πξφθεηηαη, ζπλεπψο, γηα κία πεξίνδν γεληθεπκέλεο εηζαγσγήο ηεο πιεξνθνξηθήο ζε φιεο ηηο βαζκίδεο εθπαίδεπζεο.ζ πεξίνδνο απηή είλαη ζπλπθαζκέλε κε ηελ αικαηψδε εμέιημε ησλ πξνζσπηθψλ ππνινγηζηψλ (PC), ηεο αληίζηνηρεο πηψζεο ησλ ηηκψλ ηνπο θαη ηηο ειπίδεο πνπ είραλ ελαπνηεζεί ζηελ πιεξνθνξηθή επαλάζηαζε, ηδηαίηεξα ζην ρψξν ησλ πξνζσπηθψλ ππνινγηζηψλ, ε νπνία αλαπηχρζεθε θαη ιφγσ ηεο πηψζεο ηνπ θφζηνπο θαηαζθεπήο,πνπ κέρξη ηφηε ήηαλ απαγνξεπηηθφ γηα κηα καδηθή εηζαγσγή. Σν ηειεπηαίν ζηάδην (ηέηαξηε θάζε ) έρεη μεθηλήζεη απφ ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990 θαη βξίζθεηαη ζε εμέιημε αθφκα θαη ζήκεξα.βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ απηήο ηεο θάζεο είλαη ε γεληθεπκέλε έληαμε ησλ ΣΠΔ ζηηο δηάθνξεο πηπρέο ηεο εθπαηδεπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη νη ζεκαληηθέο πξνζπάζεηεο πνπ θαηαβάιινληαη γηα ηελ ελζσκάησζε ησλ ΣΠΔ ζε φιν ην εχξνο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ. Οη ελζνπζηψδεηο θαη αηζηφδνμεο πξνβιέςεηο γηα ηελ επαλάζηαζε πνπ ζα επηθέξεη ν ππνινγηζηήο ζηε δηδαζθαιία θαη θπξίσο ζηε κάζεζε πνπ θαηαγξάθεθαλ φια απηά ηα ρξφληα δελ ζπλάδνπλ κε ηα απνηειέζκαηα πνιιψλ εκπεηξηθψλ εξεπλψλ. Πνιιά εξσηήκαηα δελ απαληήζεθαλ επαξθψο θαη είλαη αλνηθηά αθφκα θαη ζήκεξα ελψ ε δεκηνπξγηθή ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή ζηε ζρνιηθή πξαγκαηηθφηεηα παξακέλεη κηα δπλαηφηεηα πνπ πξέπεη λα επηβεβαησζεί απφ ηελ θαζεκεξηλή εθπαηδεπηηθή πξάμε Η δεθαεηία (δεύηεξε θάζε ): ε πεξίνδνο ηεο πηινηηθήο εθαξκνγήο. Αλ νη δεθαεηίεο ηνπ 1980 θαη 1990 ραξαθηεξίδνληαη απφ ηε καδηθή εηζαγσγή θαη έληαμε ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ησλ ηερλνινγηψλ ζηελ εθπαίδεπζε θαη ζε θάζε πηπρή ηεο δσήο καο γεληθφηεξα, νη πξνβιεκαηηζκνί θαη νη πξψηεο πξνζπάζεηεο εηζαγσγήο αλέξρνληαη ζε κηα δεθαεηία ηνπιάρηζηνλ πξνγελέζηεξα. Σν 1970 ππήξμε κηα ζεκαληηθή ρξνληά γηα ηελ εηζαγσγή ηεο πιεξνθνξηθήο ζην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα κηα πξψηε ζπλάληεζε νξγαλψλεηαη ζην Amsterdam απφ ηελ IFIP (International Federation of Information Processing) κε ζέκα ηνπο ππνινγηζηέο ζηελ εθπαίδεπζε θαη ηνλ επφκελν ρξφλν νξγαλψλεηαη ην πξψην παγθφζκην ζεκηλάξην (ππφ ηελ αηγίδα ηνπ Οξγαληζκνχ Οηθνλνκηθήο πλεξγαζίαο θαη Αλάπηπμεο-ΟΟΑ), κε ζέκα ηελ εηζαγσγή ηεο πιεξνθνξηθήο ζηελ δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε (πνπ ππνδεηθλχεη ηελ εηζαγσγήο ηεο πιεξνθνξηθήο ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ), ζην Παξίζη. Παξφηη νη ζέζεηο πνπ εθθξάζηεθαλ ζηηο ζπλαληήζεηο απηέο πηνζεηνχζαλ ηελ άπνςε ηεο εηζαγσγήο ζε φιν ην θάζκα ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο, ην πξαθηηθφ απνηέιεζκα φιεο ηεο πεξηφδνπ απηήο ραξαθηεξίδεηαη θπξίσο απφ ηε κάζεζε γηα ηνπο ππνινγηζηέο παξά ηελ κάζεζε κε ηνπο ππνινγηζηέο.

11 Οη πηινηηθέο εθαξκνγέο (θπξίσο ζε επίπεδν ιπθείσλ ) πνπ έιαβαλ ρψξα ζε φιε ηε δεθαεηία ηνπ 1970 (ε αλαθνξά γίλεηαη ζε πηινηηθέο εθαξκνγέο γηαηί ζε θακία ρψξα δελ είρακε εηζαγσγή ππνινγηζηψλ παξά ζε πνιχ κηθξφ αξηζκφ ζρνιείσλ ) έδηλαλ έκθαζε ζε καζήκαηα αιθαβεηηζκνχ ζηνπο ππνινγηζηέο, θαη θπξίσο ζην πξνγξακκαηηζκφ ηνπο. Ζ ζηήξημε ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο κε ππνινγηζηέο δελ γλψξηζε κεγάιε έθηαζε θαη απηφ νθείιεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηελ αλππαξμία θαηάιιεινπ εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ. Καη απηή ηε πεξίνδν ππήξμαλ σζηφζν πξνζπάζεηεο έληαμεο ηνπ ππνινγηζηή ζηε δηδαθηηθή πξάμε ζε ζρεηηθά κεγάιε θιίκαθα,θπξίσο ζηηο ΖΠΑ. Λίγα ινγηζκηθά (θπξίσο ινγηζκηθά πξνζνκνίσζεο ) ήηαλ άμηα ιφγνπ ψζηε λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απνηειεζκαηηθά κέζα ζηελ ηάμε ελψ ε πιεηνλφηεηα ηνπ ινγηζκηθνχ ήηαλ ηχπνπ εξσηήζεσλ πνιιαπιήο επηινγήο (multiple choice) θαη ζπζηήκαηα πξαθηηθήο εμάζθεζεο θαη εθαξκνγήο (drill and practice).ζ πξνζέγγηζε απηή βαζίζηεθε θπξίσο ζηηο απφςεηο ηεο ζεσξίαο ηεο ζπκπεξηθνξάο θαη σο θχξηα εθαξκνγή ησλ ππνινγηζηψλ ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία είρε ηα αιιειεπηδξαζηηθά ειεθηξνληθά βηβιία (interactive textbooks). Πξέπεη επίζεο λα ηνληζηεί φηη, παξάιιεια κε ηηο παξαπάλσ πξνζπάζεηεο,αιιά κε έλα εληειψο δηαθνξεηηθφ παηδαγσγηθφ θαη καζεζηαθφ πξνζαλαηνιηζκφ, εθαξκφζηεθε ζε πνιιά ζρνιεία εθείλε ηελ πεξίνδν ε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ logo. Ζ αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο πεηξακαηηθήο θάζεο εηζαγσγήο ηεο πιεξνθνξηθήο πνπ ραξαθηεξίδεη απηή ηελ πεξίνδν,παξέρεη ηα ζηνηρεία πάλσ ζηα νπνία ζα ζηεξηρζεί ε γελίθεπζε ηεο εηζαγσγήο θαηά ηελ επφκελε δεθαεηία.[1] Οη ππνινγηζηέο ζηα ζρνιεία, δεθαεηία (Σξίηε θάζε ): ε επνρή ηεο έληαμεο. Ζ δεθαεηία ηνπ 1980 ππήξμε αλακθηζβήηεηα ε πεξίνδνο θαηά ηελ νπνία γεληθεχηεθαλ νη πξνζπάζεηεο ηεο εηζαγσγήο θαη ηεο έληαμεο ηεο πιεξνθνξηθήο, θαη ησλ ηερλνινγηψλ γεληθφηεξα,ζηα δηάθνξα εθπαηδεπηηθά ζπζηήκαηα θαη θπξίσο απηά ησλ αλαπηπγκέλσλ ρσξψλ.χζηφζν, κφιηο ζηα κέζα ηεο δεθαεηίαο απηήο θαη κεηά ηελ εκθάληζε ησλ πξνζσπηθψλ ππνινγηζηψλ πηνζεηήζεθε ε γεληθεπκέλε εηζαγσγή ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ησλ ηερλνινγηψλ ζηα εθπαηδεπηηθά ζπζηήκαηα ησλ πην πξνεγκέλσλ ρσξψλ. Πξηλ ηε γεληθεπκέλε εηζαγσγή πξνππήξμε κηα πεξίνδνο πξνβιεκαηηζκψλ θαη γεληθφηεξσλ αλαδεηήζεσλ γηα ην πψο θαη απφ πνχ πξέπεη λα αξρίζεη ε εηζαγσγή ησλ ππνινγηζηψλ ζην ζρνιείν, δεδνκέλνπ ηνπ κεγάινπ νηθνλνκηθνχ θφζηνπο, ηεο έιιεηςεο εθπαηδεπηηθψλ ινγηζκηθψλ θαη ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο επηκφξθσζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ. Ζ εηζαγσγή ησλ ππνινγηζηψλ ζην ζρνιείν, ηε πεξίνδν απηή, γίλεηαη θαηά θαλφλα κέζα απφ νινθιεξσκέλα πξνγξάκκαηα ζε επίπεδν επηθξάηεηαο θαη κε ζπλεξγαζία δηαθφξσλ θνξέσλ θαη (ζπλήζσο ) κε ηνλ έιεγρν ηνπ θάζε Τπνπξγείνπ Παηδείαο. Παξαθάησ παξνπζηάδνληαη ηα βαζηθά πνξίζκαηα (ζρήκα 2) πνπ αλαπηχρζεθαλ ζηα πιαίζηα δχν εθζέζεσλ φπνπ δηαθαίλνληαη θαη ζπλνςίδνληαη νη βαζηθέο δηεζλείο ηάζεηο

12 θαη νη πξνβιεκαηηθέο ηεο επνρήο θαη ην ζεσξεηηθφ πιαίζην πνπ ραξαθηήξηζε ηελ είζνδν ηνπ ππνινγηζηή ζην ζρνιηθφ ζχζηεκα θπξίσο ζηνλ επξσπατθφ ρψξν. Οη ππνινγηζηέο ζηα ζρνιεία ( ) Ο ππνινγηζηήο σο εξγαιείν δηδαζθαιίαο & κάζεζεο Καηάξηηζε γηα φινπο ζηελ πιεξνθνξηθή Παλεπηζηήκηα Λχθεηα-Γπκλάζηα- Γεκνηηθά Λνγηζκηθά εμάζθεζε & πξαθηηθήο Λνγηζκηθά πξνζνκνηψζεσλ Ζ πιεξνθνξηθή σο ζηνηρείν γεληθήο θνπιηνχξαο Logo θαη εθαξκνγέο Ρνκπνηηθήο Ζ πιεξνθνξηθή σο παηδαγσγηθφο ζηφρνο Πξνγξακκαηηζκφο ππνινγηζηψλ ρήκα 2 Οη ππνινγηζηέο ζηα ζρνιεία Οη πξνζπάζεηεο ελζσκάησζεο κεηά ην 1990 (ηέηαξηε θάζε): πξώηνη απνινγηζκνί. Βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο ηέηαξηεο θάζεο Ζ ξαγδαία εμέιημε ηνπ πιηθνχ θαη ηνπ ινγηζκηθνχ ησλ ππνινγηζηψλ ηα ηειεπηαία ρξφληα, θαζψο θαη ε εμάπισζε ησλ ηειεπηθνηλσληψλ, ζπληζηνχλ έλα λέν δεδνκέλν πνπ αλαηξέπεη πνιινχο απφ ηνπο θαζηεξσκέλνπο πξνζαλαηνιηζκνχο θαη ζέηεη εθ λένπ ην δήηεκα κηαο ζπλνιηθήο ζεψξεζεο ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο εηζαγσγήο θαη ηεο έληαμεο ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαίδεπζε.σν γεγνλφο απηφ έρεη επηηξέςεη επίζεο κηα ζεκαληηθή πηψζε ηνπ θφζηνπο ησλ ζπζθεπψλ, ε νπνία νδήγεζε κε ηε ζεηξά ηεο ζε βαζηέο αιιαγέο ησλ θνηλσληθψλ αλαπαξαζηάζεσλ ζηηο αιιειεπηδξάζεηο κε ηνλ ππνινγηζηή. Αλ πξηλ απφ 30 ρξφληα ν ππνινγηζηήο ζπληζηνχζε κηα ζπάληα θαη πνιχπινθε κεραλή, επαγγεικαηηθφ κεράλεκα ρσξίο πξφζβαζε απφ ην επξχ θνηλφ, ε έθξεμε πξνζσπηθψλ ππνινγηζηψλ ( PCs ) θαηά ηελ δεθαεηία ηνπ 1980, ηνλ κεηάηξεςε πξννδεπηηθά ζε έλα κνληέξλν κέζν «πςειήο ηερλνινγίαο».ηε ζεκεξηλή επνρή, γεληθεχεηαη ε δηάδνζε ηνπ θαη έρεη κεηαηξαπεί ζε έλα θαηαλαισηηθφ αληηθείκελν θαζεκεξηλήο ρξήζεο, ηνπιάρηζηνλ ζηηο πξνεγκέλεο ρψξεο. Δπηπξφζζεηα ε ζχγθιηζε ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ησλ ηειεπηθνηλσληψλ θαη ε έκθαζε ησλ δηθηχσλ ππνινγηζηψλ δεκηνπξγεί έλα εληειψο δηαθνξεηηθφ ηνπίν ζρεηηθά κε ηε ζέζε ηεο ηερλνινγίαο ζηελ εξγαζία, ηελ εθπαίδεπζε, ηελ επηθνηλσλία θαη ηελ ςπραγσγία. Παξάιιεια, ηα ηειεπηαία ρξφληα νη ππνινγηζηέο έρνπλ πάξεη πιένλ ηε ζέζε ηνπο ζηα ζρνιηθά ζπζηήκαηα ησλ αλεπηπγκέλσλ ρσξψλ. Άιινηε σο εξγαιείν δηδαζθαιίαο

13 θαη κάζεζεο ζηα δηάθνξα γλσζηηθά αληηθείκελα, ελίνηε αληηθείκελν γλψζεο απηφ θαζαπηφ, γλσζηηθφ εξγαιείν γηα πξνζσπηθή έθθξαζε θαη νηθνδφκεζε, κέζν γηα ηε δηαρείξηζε ηνπ ζρνιηθνχ πεξηβάιινληνο θαη απαζρνιεί φιν θαη πεξηζζφηεξνπο εθπαηδεπηηθνχο ζηηο δηάθνξεο εθπαηδεπηηθέο βαζκίδεο. Σα ηειεπηαία ρξφληα νη ΣΠΔ έρνπλ εληαρζεί ζηηο δηάθνξεο βαζκίδεο ηεο εθπαίδεπζεο θαη ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο σο κέζα γηα ηελ επίηεπμε ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο κάζεζεο εληφο θαη εθηφο ζρνιηθνχ ζπζηήκαηνο (ζρήκα 3). Θεσξνχληαη επίζεο σο επαγγεικαηηθφ εξγαιείν (θπξίσο ζηηο πςειφηεξεο βαζκίδεο )θαη σο ζηνηρείν ηεο γεληθήο θνπιηνχξαο θαη ζπλεπψο ζεκαληηθή ζπληζηψζα ησλ εγθπθιίσλ γλψζεσλ. εκαληηθφ ξφιν, ηφζν ζηελ εμάπισζε ησλ ππνινγηζηψλ ζηελ θνηλσλία γεληθφηεξα, φζν θαη ζην ζρνιείν εηδηθφηεξα, εθηφο ηεο πηψζεο ησλ ηηκψλ ηνπο, έπαημε θαη παίδεη ε εμέιημε ησλ δηθηχσλ ππνινγηζηψλ (Γηαδίθηπν ή Internet) θαη ε αλάπηπμε ησλ πνιπκέζσλ.σα δχν απηά ηερλνινγηθά επηηεχγκαηα δηαθνξνπνίεζαλ ζεκαληηθά ηνπο ηξφπνπο αλαπαξάζηαζεο (θείκελα, ήρνη, εηθφλεο, βίληεν) θαη πξνζπέιαζεο (γξήγνξε αλαδήηεζε κε βάζε ην πεξηερφκελν, αλαδήηεζε απφ απφζηαζε, δπλαηφηεηα γξήγνξεο κεηάδνζεο θαη αληαιιαγήο ) ηεο πιεξνθνξίαο.[1] Λνγηζκηθά θαζνδήγεζεο Γίθηπα ππνινγηζηψλ- Γηαδίθηπν Ο ππνινγηζηήο σο εξγαιείν δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο Πνιπκέζαππεξκέζα εηθνληθή πξαγκαηηθφηεηα νη ππνινγηζηέο σο κέζν (1990- ζήκεξα) Λνγηζκηθά πξνζνκνηψζεσλεηθνληθά εξγαζηήξηα Ζιεθηξνληθά παηρλίδηα ε φιεο ηηο βαζκίδεο ηεο εθπαίδεπζεο & ηεο θαηάξηηζεο Οη ΣΠΔ σο εθπαηδεπηηθφ θαη επαγγεικαηηθφ εξγαιείν Έληαμε θαη ελζσκάησζε ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία Οη ΣΠΔ σο γλσζηηθφ εξγαιείν Οη ΣΠΔ σο ζηνηρείν γεληθήο θνπιηνχξαο Οη ΣΠΔ σο θνηλσληθφ θαηλφκελν Οη ΣΠΔ σο εξγαιείν έθθξαζεο θαη επηθνηλσλίαο 1.3 Δμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε ρήκα 3 Γεληθά Ζ εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε σο κεζνδνινγία θαη σο εθπαηδεπηηθή πξαθηηθή ππάξρεη πεξηζζφηεξν απφ έλαλ αηψλα θαη ζηφρνο ηεο είλαη ε εμ απνζηάζεσο κάζεζε κε ρξήζε ηερληθψλ εμ απνζηάζεσο δηδαζθαιίαο. Ζ εθπαίδεπζε απηή, απφξξνηα ηεο βηνκεραληθήο επαλάζηαζεο θαη ηεο εμέιημεο ηεο ηερλνινγίαο, ησλ κεηαθνξψλ θαη ησλ ηειεπηθνηλσληψλ, μεθίλεζε απφ ηα παλεπηζηήκηα ηεο Απζηξαιίαο θαη ηεο Νέαο Εειαλδίαο, ηα νπνία πξνζέθεξαλ πξνγξάκκαηα εθπαίδεπζεο απφ απφζηαζε ήδε απφ ην Ζ πην αλαγλσξηζκέλε πξνζπάζεηα ζηελ Δπξψπε ππήξμε ε ίδξπζε ηνπ «Αλνηθηνχ Παλεπηζηεκίνπ» ζηελ Αγγιία ην Αλνηθηά παλεπηζηήκηα έρνπλ ηδξπζεί ζε φιν ηνλ θφζκν θαη εδψ θαη κεξηθά ρξφληα θαη ζηελ Διιάδα. Πιένλ

14 πξνγξάκκαηα εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο παξέρνπλ πνιιά Αλψηαηα θαη Σερλνινγηθά Δθπαηδεπηηθά Ηδξχκαηα κε ρξήζε ησλ ηερλνινγηψλ ηεο πιεξνθνξίαο θαη ησλ επηθνηλσληψλ.[1] Βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο είλαη ε εθπαίδεπζε απφ απφζηαζε, ζπλήζσο ζην ζπίηη ή ζε θάπνηα ηνπνζεζία εθηφο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ηδξχκαηνο πνπ ηελ πξνζθέξεη. Παξάιιεια, ε εθπαίδεπζε απηή ζπλήζσο ζηνρεχεη ζε δηαθνξεηηθφ θνηλφ απφ ηελ παξαδνζηαθή εθπαίδεπζε, ηνπο ελήιηθεο. Ζ εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ απφζηαζε πνπ ρσξίδεη ηνλ δηδάζθνληα απφ ηνλ δηδαζθφκελν αιιά θαη ηνλ θάζε δηδαζθφκελν απφ ηελ νκάδα ησλ ζπκκαζεηψλ ηνπ.πληζηά δειαδή έλαλ ηξφπν εθπαίδεπζεο φπνπ ν καζεηήο θαη ν θαζεγεηήο δελ ρξεηάδεηαη λα βξίζθνληαη ζηνλ ίδην ρψξν θαη ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο ν θαζεγεηήο δελ είλαη άλζξσπνο αιιά θάπνην ινγηζκηθφ. Ζ δηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία ηεο ζπκβαηηθήο εθπαίδεπζεο ππνθαζίζηαηαη ζηελ εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε απφ απξφζσπεο κνξθέο επηθνηλσλίαο κε ρξήζε ησλ ηερλνινγηψλ. Γηα ην ζθνπφ απηφ γίλεηαη ρξήζε παξαδνζηαθνχ ηαρπδξνκείνπ, ερνγξαθεκέλνπ ή βηληενζθνπεκέλνπ πιηθνχ, ξαδηφθσλνπ, ηειεφξαζεο θαη ηειεπηαία κε ρξήζε ηνπ internet κέζσ θαηάιιεινπ ινγηζκηθνχ, ςεθηαθψλ ηειεθσληθψλ γξακκψλ, νπηηθψλ ηλψλ θαη δνξπθφξσλ. Μπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε δπν θαηεγνξίεο εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο : ηελ ζχγρξνλε (πνπ ιακβάλεη ρψξα ζηνλ ίδην ρξφλν θαη αθνξά ηελ πξφζσπν κε πξφζσπν εθπαίδεπζε απφ απφζηαζε) θαη ηελ αζχγρξνλε (πνπ δελ απαηηεί ηαπηφρξνλε ζπκκεηνρή ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία). Καηά ηελ ζχγρξνλε απαηηείηαη ε ηαπηφρξνλε ζπκκεηνρή φισλ ησλ θνηηεηψλ θαη ηνπ θαζεγεηή θαη έρεη σο βαζηθφ πιενλέθηεκα ηελ αιιειεπίδξαζε ζε «πξαγκαηηθφ ρξφλν». ηελ πεξίπησζε απηή, δηδαθηηθή κέζνδνο παξαπέκπεη ζπρλά ζηελ θαλνληθή ζρνιηθή ηάμε ή ζηηο παλεπηζηεκηαθέο παξαδφζεηο. Ζ θαηεγνξία απηή είλαη πνιχ πξφζθαηε, δελ έρεη αθφκα κεγάιε εμάπισζε θαη εκθαλίζηεθε κεηά ηελ ξαγδαία εμέιημε ησλ ηειεπνηθνηλσληψλ θαη ηεο δπλαηφηεηαο κεηάδνζεο βίληεν κέζσ δηθηπαθψλ ππνινγηζηψλ. Ζ δηεμαγσγή απηνχ ηνπ ηχπνπ εθπαίδεπζεο βαζίδεηαη ζπρλά θαη ζηε κάζεζε ζε νκάδεο ζπνπδαζηψλ πνπ ζπλαληψληαη ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα εθηφο παλεπηζηεκίνπ. Αληίζεηα ε αζχγρξνλε δελ απαηηεί ηελ ηαπηφρξνλε ζπκκεηνρή ησλ θνηηεηψλ θαη ηνπ θαζεγεηή ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Ο θάζε θνηηεηήο κπνξεί λα δηαιέμεη ν ίδηνο πφηε ζα αζρνιεζεί κε ηελ εθπαίδεπζε ηνπ θαη κπνξεί λα δηαιέμεη κφλνο ηνπ ην πιηθφ θαη ην πξφγξακκα ηνπ. Βαζηθφ ηεο πιενλέθηεκα ε επειημία ρξφλνπ θαη ρψξνπ. Μέρξη ζήκεξα απνηειεί ηε βαζηθή κεζνδνινγία γηα ηελ εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε. Ζ εθπαίδεπζε απηνχ ηνπ ηχπνπ ζηεξίδεηαη θπξίσο ζηε δηακφξθσζε θαηάιιεια ζρεδηαζκέλνπ θαη δηακνξθσκέλνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ πνπ ζηνρεχεη ζηελ πξνζσπηθή ρξήζε απφ ηνπο ζπνπδαζηέο. Ζ εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε έρεη αιιάμεη ξηδηθά ράξε ζηελ ξαγδαία εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο ησλ ππνινγηζηψλ θαη ησλ ηειεπηθνηλσληψλ. Δθηφο ηνπ παξαδνζηαθνχ εληχπνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ, ρξεζηκνπνηεί πιένλ φιν θαη πεξηζζφηεξν ηηο ηερληθέο ηεο «ειεθηξνληθήο» εθπαίδεπζεο πνπ βαζίδεηαη ζηα πνιπκέζα θαη ζην Γηαδίθηπν.[5] Οη ζχγρξνλεο κνξθέο εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο ζπληζηνχλ νινθιεξσκέλα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα παξνρήο εθπαίδεπζεο κε ρξήζε πξνεγκέλσλ δηθηπαθψλ

15 ππεξεζηψλ, επηηξέπνληαο ζηνπο νξγαληζκνχο παξνρήο ηεο λα πξνζθέξνπλ εθπαίδεπζε πξαθηηθά ζε ρξήζηεο πνπ βξίζθνληαη ζε νπνηνδήπνηε κέξνο ζην θφζκν. εκαληηθφ ξφιν ζε απηή ηελ εμέιημε παίδεη ε ζχγθιηζε ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ησλ ηειεπηθνηλσληψλ θαη ε δεκηνπξγία ησλ δηθηχσλ ππνινγηζηψλ Δθπαίδεπζε από απόζηαζε : νξηζκνί Ζ εθπαίδεπζε απφ απφζηαζε είλαη κηα κνξθή εθπαίδεπζεο πνπ θηινδνμεί λα πξνζθέξεη επθαηξίεο κάζεζεο γηα νπνηνλδήπνηε, νπνηεδήπνηε θαη νπνπδήπνηε (anyone, anytime, anyplace). Οξηζκέλνη απφ ηνπο νξηζκνχο πνπ έρνπλ δνζεί ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία είλαη νη παξαθάησ : χκθσλα κε ηνπο Bingham, Davis & Moore πξφθεηηαη γηα ηελ «παξνρή εθπαίδεπζεο ζε θαηάιιειεο νκάδεο αηφκσλ ζε νπνηαδήπνηε πεξηνρή ηελ θαηάιιειε ρξνληθή ζηηγκή. Δθπαηδεπηήο θαη καζεηήο κπνξεί λα ρσξίδνληαη είηε απφ ηελ απφζηαζε είηε απφ ηνλ ρξφλν είηε θαη απφ ηα δχν». [1] Ζ U.S. Distance Learning Association νξίδεη σο εθπαίδεπζε απφ απφζηαζε «ηελ απφθηεζε γλψζεσλ θαη ηθαλνηήησλ κε έκκεζε πιεξνθφξεζε θαη θαζνδήγεζε πνπ πεξηιακβάλεη φιεο ηηο ηερλνινγίεο θαη άιιεο κνξθέο κάζεζεο απφ απφζηαζε».[9] χκθσλα κε ηνλ Mugridge πξφθεηηαη γηα «κνξθή εθπαίδεπζεο φπνπ ππάξρεη έλαο δηαρσξηζκφο κεηαμχ ηνπ θαζεγεηή θαη ησλ εθπαηδεπνκέλσλ θαη φπνπ άιια κέζα (φπσο ην έληππν θαη ν γξαπηφο ιφγνο, ην ηειέθσλν, νη ππνινγηζηέο θαη νη ηειεδηαζθέςεηο, θ.ι.π) ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα γεθπξψζνπλ ην θπζηθφ ράζκα» Ζ ππεξεζία U.S. Office of Technology Assessment ηελ πεξηγξάθεη σο «ζχλδεζε θαζεγεηή θαη καζεηψλ κέζσ ηεο ηερλνινγίαο ζε δηάθνξεο γεσγξαθηθέο πεξηνρέο κε δπλαηφηεηεο δηαδξαζηηθήο επηθνηλσλίαο»[1] Δπίζεο ε Ακεξηθάληθε Distance Learning Association πεξηγξάθεη ηελ εθπαίδεπζε απφ απφζηαζε σο ηελ «εθαξκνγή ειεθηξνληθψλ κέζσλ ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο εθπαίδεπζεο : αλψηεξε εθπαίδεπζε, ζπλερή εθπαίδεπζε, θαηάξηηζε εξγαδνκέλσλ κέζα απφ ζπλεξγαζία, δηα βίνπ εθπαίδεπζε». Σέινο, νη Moore & Kearsley ζεσξνχλ πσ πξφθεηηαη γηα ηε κάζεζε πνπ ζπκβαίλεη ζε δηαθνξεηηθφ ηφπν απφ ηε δηδαζθαιία θαη γη απηφ απαηηεί εηδηθέο ηερληθέο ζρεδίαζεο ηνπ καζήκαηνο, εηδηθέο δηδαθηηθέο κεζφδνπο, εηδηθέο κεζφδνπο επηθνηλσλίαο κε ππνζηήξημε ειεθηξνληθήο ηερλνινγίαο θαζψο θαη νξγαλσηηθέο θαη δηνηθεηηθέο ξπζκίζεηο».[14] Σα βαζηθά ζηνηρεία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηνπο παξαπάλσ νξηζκνχο θαη πνπ κπνξεί λα ζεσξεζεί πσο απνηεινχλ ζεκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο εθπαίδεπζεο απφ απφζηαζε (ΔΑ) : «Απόζηαζε ζην ρώξν & ζην ρξόλν»: Ο εθπαηδεπηήο θαη νη εθπαηδεπφκελνη βξίζθνληαη ζε απφζηαζε ηφζν ζην ρψξν φζν θαη ζην ρξφλν. «Έκκεζε πιεξνθόξεζε & θαζνδήγεζε» : Ζ πιεξνθφξεζε θαη θαζνδήγεζε ησλ εθπαηδεπνκέλσλ γίλεηαη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο κε έκκεζν ηξφπν, δει. ρσξίο άκεζε δσληαλή επαθή κε ηνλ εθπαηδεπηή. «Εθαξκνγή ειεθηξνληθώλ κέζσλ»: ηηο ζχγρξνλεο κνξθέο ΔΑ ρξεζηκνπνηνχληαη ειεθηξνληθά κέζα ( video, ππνινγηζηέο δηαδίθηπν).

16 «Γεθύξσζε ηνπ θπζηθνύ ράζκαηνο»: Σα πξνγξάκκαηα ΔΑ γεθπξψλνπλ κε θάπνην ηξφπν ην θπζηθφ ράζκα (απφζηαζε ρψξνπ ρξφλνπ) κεηαμχ εθπαηδεπηή θαη εθπαηδεπνκέλσλ. «Οπνηνζδήπνηε, νπνηεδήπνηε, νπνπδήπνηε» : θηινδνμία ηεο ζχγρξνλεο ΔΑ είλαη λα πξνζθέξεη εθπαίδεπζε ζε νπνηνλδήπνηε( δει. λα είλαη «αλνηθηή»), νπνηεδήπνηε (αλεμάξηεηα απφ ρξνληθνχο πεξηνξηζκνχο) θαη νπνπδήπνηε (αλεμάξηεηα απφ ηνπηθνχο πεξηνξηζκνχο ). «Χξήζε ηερλνινγίαο γηα ηελ ππνζηήξημε δηαδξαζηηθήο επηθνηλσλίαο»: Οη ζχγρξνλεο ηερλνινγίεο (θπξίσο ην δηαδίθηπν) απμάλνπλ ζεκαληηθά ηηο δπλαηφηεηεο δηάδξαζεο κεηαμχ ησλ ζπκκεηερφλησλ ζε πξνγξάκκαηα ΔΑ. «Οξγαλσηηθέο θαη δηνηθεηηθέο ξπζκίζεηο»: απνηεινχλ ζηνηρείν θιεηδί θαη ππνγξακκίδνπλ ηελ αλάγθε γηα κηα ζπγρξνληζκέλε πξνζπάζεηα πνπ απνηειεί πξναπαηηνχκελν γηα ηελ επηηπρεκέλε πξνζθνξά ππεξεζηψλ εθπαίδεπζεο απφ απφζηαζε. ε γεληθέο γξακκέο επνκέλσο ν ζηφρνο ησλ πξνγξακκάησλ εθπαίδεπζεο απφ απφζηαζε είλαη λα ρξεζηκνπνηεζεί ε θαηάιιειε ηερλνινγία θαη λα ζρεδηαζηνχλ απνδνηηθέο εθπαηδεπηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ψζηε λα γεθπξσζεί ε θπζηθή απφζηαζε κεηαμχ εθπαηδεπηή εθπαηδεπνκέλσλ θαη νη εθπαηδεπφκελνη λα αλαπηχμνπλ ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ κάζεζεο, παξφιν πνπ κπνξεί λα βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθφ ηφπν θαη/ή δηαθνξεηηθφ ρξφλν Οη ηξεηο «γεληέο» ηεο ΔΑ Ζ πινπνίεζε δξαζηεξηνηήησλ Δθπαίδεπζεο απφ Απφζηαζε (ΔΑ) δελ πξνυπνζέηεη αλαγθαζηηθά θαη ηελ ρξεζηκνπνίεζε ησλ πιένλ ζχγρξνλσλ κέζσλ, παξφιν βέβαηα πνπ ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζχγρξνλσλ ηερλνινγηψλ αλνίγνπλ ηε δπλαηφηεηα γηα πινπνίεζε λέσλ θαη θαηλνηφκσλ εθπαηδεπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Με βάζε ην είδνο ηεο ηερλνινγίαο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη, ε ΔΑ κπνξεί λα ρσξηζηεί ζε ηξεηο ηζηνξηθέο πεξηφδνπο πνπ ζπλήζσο αλαθέξνληαη σο «γεληέο ηεο ΔΑ».[3] Α ) Αιιεινγξαθία : ηα κέζα ηνπ 19 νπ αηψλα ε πξψηε κνξθή ΔΑ νξγαλψλεηαη κέζσ αιιεινγξαθίαο ζε ΖΠΑ, Γαιιία, Γεξκαλία θαη Βξεηαλία. Ο δάζθαινο θαη νη καζεηέο ηνπ επηθνηλσλνχλ αληαιιάζζνληαο εθπαηδεπηηθφ πιηθφ ζε έληππε κνξθή κέζσ ηνπ ηαρπδξνκείνπ. Οη ζπνπδαζηέο απαληνχλ ζηηο αζθήζεηο ηνπο κε βάζε ηηο νδεγίεο ησλ εγρεηξηδίσλ θαη ηηο ηαρπδξνκνχλ ζηνλ δηδάζθνληα, ν νπνίνο ηηο αμηνινγεί θαη απαληά ρξεζηκνπνηψληαο πάιη ηαρπδξνκείν. Ζ δπλαηφηεηα απηή απεηέιεζε ζεκαληηθή θνηλσληθή εμέιημε θαζψο έδσζε ηε δπλαηφηεηα εθπαίδεπζεο ζε θαηνίθνπο απνκαθξπζκέλσλ πεξηνρψλ θαη εξγαδφκελνπο, ελψ ηαπηφρξνλα ελίζρπζε ηελ πξννπηηθή κφξθσζεο ησλ γπλαηθψλ. Ζ αιιεινγξαθία ρξεζηκνπνηείηαη θαη ζήκεξα ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο ΔΑ γηα ηελ επηθνηλσλία εθπαηδεπηή - εθπαηδεπνκέλσλ. Β) Με δηαδξαζηηθά ειεθηξνληθά κέζα : ην πξψην ηέηαξην ηνπ 20 νπ αηψλα ε δεχηεξε γεληά ΔΑ ρξεζηκνπνηεί ειεθηξνληθά κέζα γηα παξνρή πην άκεζσλ ππεξεζηψλ εθπαίδεπζεο. Δληνχηνηο ηα κέζα απηά δελ πξνζθέξνπλ δηάδξαζε αιιά θπξίσο ηε

17 δπλαηφηεηα παξνπζίαζεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πεξηερνκέλνπ απφ ηνλ εθπαηδεπηή πξνο πνιινχο ηαπηφρξνλα εθπαηδεπφκελνπο(κέζσ π.ρ ξαδηνθσληθήο θαη ηειενπηηθήο εθπνκπήο ). Σέηνηα κέζα είλαη : Σν εθπαηδεπηηθφ ξαδηφθσλν: Σν State University of Lowa ζηηο Ζ.Π.Α. εθπέκπεη ην 1925 ηα πξψηα ξαδηνθσληθά καζήκαηα. Ζ εθπαηδεπηηθή Σειεφξαζε : Δπίζεο ην State University of Lowa εθπέκπεη ηειενπηηθά εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα ην ηε ζπλέρεηα εκθαλίδεηαη ε ηερλνινγία video ε νπνία θαη αμηνπνηείηαη εθπαηδεπηηθά π.ρ πξνζθέξνληαη καζήκαηα καγλεηνζθνπεκέλα ζε βηληενθαζέηεο. Πνιιά παλεπηζηήκηα εηδηθά ζηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο (π.ρ Ηλδία), ρξεζηκνπνηνχλ αθφκε θαη ζήκεξα ην εθπαηδεπηηθφ ξαδηφθσλν σο ην βαζηθφ εξγαιείν παξάδνζεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ. Γ) Γηαδξαζηηθά κέζα : Ζ Σξίηε γεληά ΔΑ (αξρέο δεθαεηίαο 1980) πηνζεηεί αξρηθά ηε ρξήζε δνξπθνξηθήο ηερλνινγίαο θαη δηθηχσλ επηθνηλσλίαο κέζσ ησλ νπνίσλ γίλεηαη ε κεηάδνζε εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ αλαινγηθήο θαη ςεθηαθήο κνξθήο. Βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ απηψλ ησλ ηερλνινγηψλ είλαη πσο δηεπθνιχλνπλ ηελ ακθίδξνκε επηθνηλσλία βαζηζκέλε ζε εηθφλα ή ήρν. ηε θάζε απηή αλαπηχζζνληαη εθπαηδεπηηθέο εθαξκνγέο ζε CD-ROM πνπ δηεπθνιχλνπλ ηελ απηφ-ξπζκηδφκελε κάζεζε. ηελ Σξίηε γεληά ΔΑ εληάζζεηαη ε ρξήζε ςεθηαθήο ηερλνινγίαο (ππνινγηζηέο θαη δηαδίθηπν) θαη ε νξγάλσζε πξνγξακκάησλ ΔΑ κε ρξήζε πνηθηιίαο δηαζέζηκσλ ππεξεζηψλ επηθνηλσλίαο κέζσ ππνινγηζηή. Σέηνηεο ππεξεζίεο είλαη : Ζιεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν ( ) Οκάδεο ζπδήηεζεο Υψξνη ζπλνκηιίαο Πνιπρξεζηηθνί Υψξνη επηθνηλσλίαο Ήρν- ή Δηθφλν- Γηάζθεςε Σειεηάμεηο Οινθιεξσκέλα πζηήκαηα Γηαρείξηζεο Γηδαζθαιίαο/Μάζεζεο Οη ζχγρξνλεο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο (θαη ηδηαίηεξα ηνπ δηαδηθηχνπ) θάλνπλ νξηζκέλνπο ζπγγξαθείο λα κηινχλ γηα κηα 4 ε γεληά ΔΑ ζηελ νπνία βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ είλαη ν ζπλδπαζκφο έληνλα δηαδξαζηηθψλ ππεξεζηψλ δηαδηθηχνπ θαη ηζρπξά καζεηνθεληξηθήο εθπαηδεπηηθήο πξνζέγγηζεο. ηνλ ππξήλα ηεο πξνζέγγηζεο απηήο βξίζθεηαη ε ζηξνθή απφ ηελ δαζθαινθεληξηθή πξνζέγγηζε, φπνπ ν δηδάζθσλ (π.ρ ν δεκηνπξγφο ηεο βηληενθαζέηαο ή ν δεκηνπξγφο ησλ εθαξκνγψλ πνιπκέζσλ, θιπ) θαζνξίδνπλ απνθιεηζηηθά ην πεξηερφκελν ηεο δηδαζθαιίαο, πξνο κηα πξαγκαηηθή καζεηνθεληξηθή πξνζέγγηζε φπνπ ηα πνιιαπιά επηθνηλσληαθά κέζα θαη νη επθαηξίεο γηα δηάδξαζε θαη ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ απνκαθξπζκέλσλ γεσγξαθηθά ζπνπδαζηψλ δεκηνπξγνχλ έλα πεξηβάιινλ πινχζην ζε καζεζηαθέο εκπεηξίεο. ην πιαίζην απηφ νη ζεκαληηθέο ζπληζηψζεο κάζεζεο ζηε «δηαδηθηπαθή ηάμε» είλαη αζχγρξνλεο θαη ζχγρξνλεο δηαδξάζεηο κάζεζεο κεηαμχ εθπαηδεπηή - εθπαηδεπνκέλσλ αιιά θαη εθπαηδεπνκέλσλ κεηαμχ ηνπο. Αληίζεηα ην ίδην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ απνηειεί απιά ην ππφβαζξν απφ ην νπνίν εθθηλεί θαη αλαπηχζζεηαη έλαο καζεζηαθά παξαγσγηθφο δηάινγνο κεηαμχ δηδαζθφλησλ θαη δηδαζθνκέλσλ.

18 πλνςίδνληαο κπνξνχκε λα πνχκε πσο νη ηερλνινγίεο πνπ είλαη ζήκεξα δηαζέζηκεο γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο εθπαίδεπζεο απφ απφζηαζε, κπνξνχλ λα νκαδνπνηεζνχλ ζε ηέζζεξηο θαηεγνξίεο : [3] o Έληππν : Βαζηθφ ζηνηρείν ζε θάζε πξφγξακκα εθπαίδεπζε απφ απφζηαζε. Πνηθίιεο κνξθέο εληχπσλ κέζσλ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζνχλ φπσο : βηβιία, νδεγνί κειέηεο, βηβιία αζθήζεσλ θαη εξγαζηψλ, πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ θαη κειάηεο πεξηπηψζεσλ. o Ήρνο : Οη κε δηαδξαζηηθέο ηερλνινγίεο ήρνπ πεξηιακβάλνπλ θαζέηεο ήρνπ θαη ξαδηνθσληθέο εθπνκπέο. Γηαδξαζηηθά δηδαθηηθά εξγαιεία βαζηζκέλα ζηνλ ήρν πεξηιακβάλνπλ ηε ηερλνινγία ηνπ ηειεθψλνπ, ηελ ερνδηάζθεςε θαη ηε ξαδηνθσλία βξαρέσλ θπκάησλ. o Δηθφλα : Γηδαθηηθά εξγαιεία εηθφλαο πεξηιακβάλνπλ ηελ αθίλεηε εηθφλα (φπσο ειεθηξνληθέο δηαθάλεηεο), πξντφληα θηλνχκελεο εηθφλαο (π.ρ θηικ, βηληενθαζέηεο) θαη «ζχγρξνλε» εηθνλνδηάζθεςε (κνλφδξνκε ή ακθίδξνκε, πνπ θαηά θαλφλα πεξηιακβάλεη θαη κεηάδνζε ήρνπ) o Τπνινγηζηέο : Ζ ρξήζε ησλ ππνινγηζηψλ κπνξεί λα εληάζζνληαη ζε κηα απφ ηηο παξαθάησ θαηεγνξίεο : α) Γηδαζθαιία κε ηε βνήζεηα ππνινγηζηή : Ο ππνινγηζηήο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε κεηάδνζε ςεθηαθνχ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ κε δηαδξαζηηθή ή κε κνξθή (π.ρ δηαδξαζηηθά πνιπκέζα, ειεθηξνληθφ βηβιίν, ζεκεηψζεηο ζε ειεθηξνληθή κνξθή. β) Γηαρείξηζε ηεο εθπαίδεπζεο κε ππνινγηζηή : Ο ππνινγηζηήο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δηαρείξηζε ππνζηεξηθηηθψλ εθπαηδεπηηθψλ δηαδηθαζηψλ. γ) Δθπαίδεπζε κε κεζνιάβεζε ππνινγηζηή : Ο ππνινγηζηήο δηεπθνιχλεη ηελ επηθνηλσλία θαη κεηάδνζε ηεο πιεξνθνξίαο ζε εθπαηδεπηηθέο δξαζηεξηφηεηεο (π.ρ ρξήζε ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ, ζχγρξνλε εηθνλνδηάζθεςε θιπ.) 1.4 Γηδαθηηθή κεζνδνινγία ζηελ εθπαίδεπζε από απόζηαζε Βαζηθφ ξφιν ζηελ εθπαίδεπζε απφ απφζηαζε δηαδξακαηίδεη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ζα ππνζηεξηρζεί ε εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Πξάγκαηη ε παηδαγσγηθή δηαδηθαζία απνηειεί έλα απφ ηα πην θξίζηκα ζέκαηα. Παξφια απηά είλαη αθφκα ζπγθερπκέλεο νη ηδέεο γχξσ απφ απηήλ. Έρεη αλαθεξζεί απφ θαζεγεηέο φηη : «θαηά ηε δηάξθεηα έξεπλαο ζε δηθηπαθνχο ηφπνπο ζηνπο νπνίνπο πεξηγξαθφηαλ ε ιεηηνπξγία κεζφδσλ εθπαίδεπζεο απφ απφζηαζε, παξαηεξήζεθε φηη αθφκα θαη φηαλ ε αλάπηπμε ησλ κεζφδσλ απηψλ είρε γίλεη απφ έκπεηξνπο θαζεγεηέο ζε ζπλεξγαζία κε ηερληθνχο δελ ππήξρε ε απαξαίηεηε παηδαγσγηθή κειέηε ή απηή ήηαλ ππνβαζκηζκέλε». Αλάινγεο έξεπλεο νη νπνίεο έγηλαλ θαηά ηελ εμέιημε απηήο ηεο κειέηεο φπσο είλαη ηνπ University of Colorado and Denver, ζην νπνίν ζηα έμη θιεηδηά γηα ηελ επηηπρία ησλ ζπζηεκάησλ εθπαίδεπζεο απφ απφζηαζε δελ ζπκπεξηιακβάλεηαη θακία αλαθνξά γηα ηελ παηδαγσγία πνπ ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζεί. Δπίζεο ζην IU Indiana ελψ γίλνληαη αλαθνξέο ζηηο ηερληθέο θαη ζηηο κεζφδνπο εθπαίδεπζεο απφ απφζηαζε, δελ γίλεηαη θακία αλαθνξά ζηε ρξεζηκνπνηνχκελε παηδαγσγηθή. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη ζε πνιιέο άιιεο εξκελεπηηθέο εξγαζίεο θπξίσο ζε Απζηξαιία θαη Καλαδά.

19 Ζ δηδαθηηθή κέζνδνο είλαη ε δηαδηθαζία πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ νξγάλσζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πεξηβάιινληνο, ψζηε λα επηηεπρζεί έλα ζπγθεθξηκέλν δηδαθηηθφ απνηέιεζκα. Ζ πξνγξακκαηηζκέλε δηδαρή, ε κειέηε θαη ε πξαθηηθή επίδεημε απνηεινχλ ηέηνηνπ είδνπο δηδαθηηθέο κεζφδνπο. Σα δηδαθηηθά κέζα (εγρεηξίδηα, ηειεφξαζε, ππνινγηζηήο θ.ιπ) είλαη ζπζηήκαηα επηθνηλσλίαο, πνπ ζθνπφ έρνπλ λα θέξνπλ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο ζε επαθή κε κηα μερσξηζηή πεγή πιεξνθνξηψλ.[2] ηελ παηδαγσγηθή δηαδηθαζία πεξηιακβάλεηαη εθηφο απφ ην θαζαξά παηδαγσγηθφ κέξνο θαη ην ηκήκα πνπ αζρνιείηαη κε ηελ νξγάλσζε θαη δηάζεζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ θαζψο θαη ηε ζπιινγή θαη επεμεξγαζία ηνπ πιηθνχ αμηνιφγεζεο. Γηα λα επηηεπρζεί ην ηειηθφ απνηέιεζκα, είλαη απαξαίηεηε ε ηθαλφηεηα πξνζαξκνγήο ηνπ ηξφπνπ εθπαίδεπζεο ζηνλ θάζε εθπαηδεπφκελν, ψζηε λα επηηπγράλεηαη ε εμαηνκηθεπκέλε κάζεζε. Γελ ππάξρεη πηα έλαο απνθιεηζηηθφο θαη πξνλνκηνχρνο ηξφπνο, δηα κέζνπ ηνπ νπνίνπ ν θαζεγεηήο ζα παξαδψζεη ην κάζεκα ηνπ, αληίζεηα παξνπζηάδεηαη κηα πιεηάδα επηινγψλ πνπ αλαθέξεηαη ζηνπο ηξφπνπο, ηα κέζα θαη ηε δηακφξθσζε θαη παξνπζίαζε ηνπ δηδαθηηθνχ πεξηερνκέλνπ. Ο εθπαηδεπηήο απφ δηεθπεξαησηήο, κεηαηξέπεηαη ζε αξρηηέθηνλα ηεο γλσζηαθήο δηαδηθαζίαο. Σαπηφρξνλα, ππάξρεη ε δπλαηφηεηα ρξήζεο ελφο πιήζνπο κέζσλ ψζηε λα απμάλεηαη θαη ε απνηειεζκαηηθφηεηα. Δίλαη θαλεξφ φηη ε επηινγή ηνπ κέζνπ δελ ζπλεπάγεηαη θαη επηινγή ηνπ ηξφπνπ δηδαρήο, κπνξεί δειαδή γηα δηαθνξεηηθέο δηδαθηηθέο κεζφδνπο λα ρξεζηκνπνηνχληαη ηα ίδηα κέζα κε άιιν ζθνπφ ή θαη ην αληίζεην, δηαθνξεηηθά κέζα λα ζπλεηζθέξνπλ ζηελ επηηπρία κηαο δηδαθηηθήο κεζφδνπ αιιεινζπκπιεξνχκελα, φπσο είλαη θαη ην δεηνχκελν ζηα ζπζηήκαηα ππεξκέζσλ. Ο ηξφπνο ηεο επηθνηλσλίαο απηήο κεηαμχ ηνπ εθπαηδεπηή θαη ηνπ εθπαηδεπνκέλνπ απνηειεί επίζεο ζεκαληηθφ ζηνηρείν, αθνχ ε πνηφηεηα ηεο θαιχπηεη ηελ έιιεηςε ακεζφηεηαο πνπ ζα ππάξρεη ζηε δηαπξνζσπηθή επαθή ηνπο. Ζ αιιειεπίδξαζε εδψ είλαη ην απαξαίηεην επηζπκεηφ ζηνηρείν γηα ηελ νκαιή θαη παξαγσγηθή δηεμαγσγή ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Απφ ηα θπξηφηεξα ζηνηρεία πνπ επεξεάδνπλ ηηο δηδαθηηθέο ηερλνινγίεο απνηειεί θπζηθά ην πεξηβάιινλ επηθνηλσλίαο κε ην ρξήζηε. Απηφ μεθίλεζε ζαλ ηελ πην δχζρξεζηε κνλάδα θαη εμειίρζεθε ζε επηθνηλσλία πεξηβάιινληνο εηθνληθήο πξαγκαηηθφηεηαο. Πξάγκαηη γηα πνιιά ρξφληα ε πξψηε επαθή κε ηνπο ππνινγηζηέο δεκηνχξγεζε απνγνήηεπζε εμαηηίαο ηνπ πεξηβάιινληνο επηθνηλσλίαο κε ην ρξήζηε. Αξγφηεξα κε ηηο γξαθηθέο εθδφζεηο πνπ πεξηείραλ ηα παξάζπξα, κε ηα εηθνλίδηα θαη ηα πηπζζφκελα κελνχ, ε θαηάζηαζε θαιπηέξεπζε, κε ηελ έιεπζε δε θαη ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ππεξκέζσλ κε ηηο ζχγρξνλεο δηεπαθέο ηα πξάγκαηα δείρλνπλ ηδαληθά. Ζ ρξεζηκνπνίεζε ησλ πξνγξακκάησλ γίλεηαη θηιηθή θαη επράξηζηε, ελψ ην ίδην ην πεξηβάιινλ απνθηά θαη δπλακηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη ππεηζέξρεηαη ζηε δηδαθηηθή δηαδηθαζία πξνδηαζέηνληαο ζεηηθά ηνλ εθπαηδεπφκελν, δηεπθνιχλνληαο ηνλ αηζζεηά ζε φια ηα ζηάδηα ηεο κάζεζεο. Ζ νξγάλσζε ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο ζηελ εθπαίδεπζε απφ απφζηαζε πξνυπνζέηεη, βέβαηα δηδαθηηθέο ζηξαηεγηθέο. Ο φξνο δηδαθηηθέο ζηξαηεγηθέο αλαθέξεηαη ζηελ επηινγή ησλ εθπαηδεπηηθψλ κεζφδσλ θαη ησλ κέζσλ, πνπ έρεη πξναπνθαζηζηεί γηα ηελ επίηεπμε απνηειεζκαηηθήο εθπαίδεπζεο. Ζ δηαδηθαζία απηή

20 πεξηιακβάλεη ην πεξηερφκελν ηνπ γλσζηηθνχ πεδίνπ αιιά θαη ηηο απνθάζεηο γηα ηελ ππνζηήξημε ηνπ θνηηεηή, ηελ επηινγή ησλ κέζσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη ηέινο, ηελ απνηίκεζε ηνπ καζεζηαθνχ απνηειέζκαηνο.[2] Αλαθεξφκελνη ζηηο παηδαγσγηθέο ζηξαηεγηθέο, ελλννχκε ηελ επηινγή ησλ δηδαθηηθψλ ζηξαηεγηθψλ θαη ησλ κέζσλ ηα νπνία ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηε δεκηνπξγία απνηειεζκαηηθήο εθπαίδεπζεο. Βαζηδφκελεο ζηνλ ηξφπν αιιειεπίδξαζεο κεηαμχ ησλ θνηηεηψλ θαη θνηηεηψλθαζεγεηή, νξγαλψζεθαλ παηδαγσγηθέο ζηξαηεγηθέο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζηελ εθπαίδεπζε απφ απφζηαζε ζε ηέζζεξηο κεγάιεο θαηεγνξίεο : Έλαο κφλνο ηνπ : Ο θνηηεηήο είλαη απηνδηδαζθφκελνο. Μφλε αιιειεπίδξαζε είλαη απφ θαη πξνο ηηο πεγέο παηδαγσγηθψλ πιεξνθνξηψλ θαη γλψζεο πνπ ππάξρνπλ ζην δίθηπν. Απηέο νη δηεξγαζίεο είλαη ζε κεγάιν βαζκφ δνκεκέλεο, αιιά απαηηνχλ ειάρηζηε αιιειεπίδξαζε απφ ηνλ θαζεγεηή, π.ρ βάζεηο δεδνκέλσλ δηαηεζεηκέλεο ζην δίθηπν θ.ι.π. Έλαο πξνο έλαλ : Απηέο νη κνξθέο εθπαίδεπζεο ραξαθηεξίδνληαη απφ εμαηνκηθεπκέλεο νδεγίεο θαη εθπαίδεπζε. Βαζίδνληαη επίζεο ζηελ πξνζσπηθή ζρέζε εθπαηδεπηή-εθπαηδεπφκελνπ. Έλαο πξνο πνιινχο. Δδψ νη θνηηεηέο, θαζέλαο μερσξηζηά, απεπζχλνληαη πξνο πεξηζζφηεξνπο ηνπ ελφο εηδηθνχο, ζε κηα δεδνκέλε πεξηνρή ελδηαθεξφλησλ. Πνιινί πξνο πνιινχο. Όινη νη εθπαηδεπφκελνη έρνπλ ηελ επθαηξία λα πάξνπλ ην ιφγν απεπζπλφκελνη πξνο φινπο. Οκάδεο ζπδήηεζεο, πξνζνκνηψζεηο, κειέηεο πεξηπηψζεσλ, εξγαζίεο νκάδσλ. Ο ηξφπνο κε ηνλ νπνίν επηθνηλσλεί ν εθπαηδεπηήο κε ηνλ εθπαηδεπφκελν θαη έηζη αιιειεπηδξνχλ κεηαμχ ηνπο εμαξηάηαη απφ ηε ρξεζηκνπνηνχκελε ζηξαηεγηθή κάζεζεο. ηηο εθπαηδεπηηθέο ζηξαηεγηθέο πεξηιακβάλνληαη εθηφο απφ ην πεξηερφκελν ησλ ζπνπδψλ θαη απνθάζεηο γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ ζπνπδαζηψλ θαη ε απνηίκεζε ηνπ απνηειέζκαηνο ηεο εθπαίδεπζεο. Ο ηξφπνο αιιειεπίδξαζεο εμαξηάηαη απφ ην εθπαηδεπηηθφ ζρήκα ην νπνίν ζα επηιεγεί. Ζ εμέιημε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ νδήγεζε ζηελ αλαδήηεζε ηξφπσλ ρξεζηκνπνίεζεο ηνπο ζηελ εθπαίδεπζε. Γηα ηελ απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε απηψλ ησλ λέσλ κνξθψλ δηδαζθαιίαο θαη εθπαίδεπζεο είλαη απαξαίηεηεο λέεο εθπαηδεπηηθέο ζηξαηεγηθέο, νη νπνίεο λα αθήλνπλ πεξηζζφηεξε πξσηνβνπιία ζηνλ εθπαηδεπφκελν, φπσο ε δηεξεπλεηηθή εθπαίδεπζε, ε επίιπζε πξνβιεκάησλ θ.ιπ, ζηξαηεγηθέο πνπ αλαβαζκίδνπλ ζεκαληηθά ηνλ ξφιν ηνπ δηδάζθνληα. Οη λέεο απηέο κέζνδνη ηεο εθπαίδεπζεο απφ απφζηαζε έρνπλ αλάγθε λέσλ δηδαθηηθψλ ζηξαηεγηθψλ πνπ λα απεπζχλνληαη ζε έλα δηεπξπκέλν θαη δηαθνξνπνηεκέλν (ειηθηαθά, θνηλσληθά, επαγγεικαηηθά) θνηλφ. Πξάγκαηη, ιφγσ ηνπ φηη απμήζεθε π.ρ ε αλάγθε ειέγρνπ εθ κέξνπο ηνπ καζεηεπφκελνπ, νδεγήζεθαλ νη εηδηθνί ζηε δεκηνπξγία εθπαηδεπηηθψλ ζηξαηεγηθψλ, νη νπνίεο ζα παξέρνπλ κεγαιχηεξε δπλαηφηεηα ειέγρνπ ηεο δηαδηθαζίαο απφ ηνλ δηδάζθνληα. Σέηνηνπ είδνπο

21 ζηξαηεγηθέο είλαη ε δηεξεπλεηηθή κάζεζε, ε πξνζνκνίσζε δπλακηθψλ πεξηβαιιφλησλ θαη ε ζπλεξγαηηθή κάζεζε. Καηά κία άπνςε, ίζσο φρη ηελ επηθξαηέζηεξε, νη λέεο ηερλνινγίεο πξέπεη λα αληηκεησπίδνληαη σο ζπκπιεξσκαηηθέο θαη φρη λα ππνθαζηζηνχλ ηηο παιαηέο. Μφλνλ φηαλ δελ είλαη δπλαηή ε πξφζβαζε ζε εθπαηδεπηηθά θέληξα ή αίζνπζεο δηδαζθαιίαο, νη λέεο ηερλνινγίεο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ εθπαίδεπζε απηνηειψο. Πεξηπηψζεηο ηέηνηνπ είδνπο είλαη νη απνκαθξπζκέλεο ή δπζπξφζηηεο πεξηνρέο. Σφηε αλ δηαηίζεληαη νη ζρεηηθέο ηερλνινγηθέο δηεπθνιχλζεηο ζηα θέληξα εθπαίδεπζεο ή ζηηο αίζνπζεο δηδαζθαιίαο, ρξεζηκνπνηνχληαη ζαλ ζπκπιεξσκαηηθέο ηεο ζπκβαηηθήο δηδαζθαιίαο. Γηαηεξνχληαη ζνβαξέο επηθπιάμεηο, εηδηθά γηα ηνλ ηξφπν απηφ αληηκεηψπηζεο ησλ εμειίμεσλ ζηελ εθπαίδεπζε. Μηα άπνςε γεληθεπκέλεο απνδνρήο είλαη, θαη ηα γεγνλφηα ζπλερψο ηελ επηβεβαηψλνπλ, φηη ελ γέλεη νη θνηλσληθέο θαη πνιηηηζκηθέο αλάγθεο ηεο ζχγρξνλεο δσήο (απνθέληξσζε, αλαδήηεζε πεξηζζφηεξν νηθνινγηθψλ ιχζεσλ δηαβίσζεο, ζπλερήο θαη δηα βίνπ εθπαίδεπζεο θ.ι.π) ζα νδεγεζνχλ ζπλερψο ζηελ αλάπηπμε ησλ δηαθφξσλ κνξθψλ εθπαίδεπζεο απφ απφζηαζε. [2] 1.5 Σα πξνβιήκαηα ηεο ζπκβαηηθήο εθπαίδεπζεο Σν ζχλνιν ζρεδφλ ησλ κειψλ ηεο εθπαηδεπηηθήο θνηλφηεηαο απφ φπνηα ζέζε θαη αλ βξίζθνληαη απηνί, βιέπνπλ ηα ηειεπηαία ρξφληα ηνπο θνηηεηέο ηνπο ζε θάζε βαζκίδα εθπαίδεπζεο, λα αληηδξνχλ ζηηο παξαδνζηαθέο κεζφδνπο δηδαζθαιίαο, ηηο νπνίεο ζεσξνχλ μεπεξαζκέλεο. Μειεηεηέο ηνπ θαηλνκέλνπ παξαδέρνληαη ηελ χπαξμε απηνχ ηνπ πξνβιήκαηνο, δειαδή φηη ππάξρεη κηα ζπλερήο απνκάθξπλζε απφ ηηο παξαδνζηαθέο εθπαηδεπηηθέο δηαδηθαζίεο θαη κηα ζπλερήο δηαθνξνπνίεζε ηνπ ηξφπνπ αληίιεςεο θαη ησλ κνξθψλ πνπ έρεη ε κειέηε, κηα δηαθνξνπνίεζε πνπ ελ πνιινίο απνδίδεηαη ζην γεγνλφο φηη έρνπλ εηζρσξήζεη ζηελ θαζεκεξηλή καο δσή δηαθνξεηηθέο πεγέο πιεξνθφξεζεο, φπσο είλαη ε ηειεφξαζε θαη νη ππνινγηζηέο. Ζ πιήξεο απνδνρή ηνπο θπξίσο σο κέζσλ παξνρήο ηεο πιεξνθνξίαο, θαίλεηαη λα δεκηνπξγεί λένπο ηξφπνπο κάζεζεο, πνπ είλαη πεξηζζφηεξν απνδεθηνί θαη πξνζνκνηάδνπλ κε ηηο θπζηθέο δηαδηθαζίεο κάζεζεο. Απηφ δηθαηνινγεί θαη ηελ άκεζε θαη κφληκε απνδνρή ησλ κέζσλ απηψλ σο θχξηαο πεγήο ηξνθνδφηεζεο πξσηνγελνχο καζεζηαθνχ πιηθνχ απφ ηνπο ζπνπδαζηέο θάζε βαζκίδαο, γιψζζαο ή θπιήο. Σαπηφρξνλα, ελψ απμάλεηαη ζπλερψο ε ζπλνιηθή αλζξψπηλε γλψζε, κεηψλεηαη ν δηαζέζηκνο ρξφλνο κειέηεο, σο απνηέιεζκα θνηλσληθψλ θαη πνιηηηζκηθψλ κεηεμειίμεσλ, θαη απηφ απνηειεί αηηία αλαδήηεζεο λέσλ, πεξηζζφηεξν απνηειεζκαηηθψλ θαη ιηγφηεξν ρξνλνβφξσλ εθπαηδεπηηθψλ δηαδηθαζηψλ.[2] Μνλαδηθφ παξήγνξν ζηνηρείν είλαη ε χπαξμε δπλακηθψλ ηερλνινγηθψλ εμειίμεσλ πνπ πξνζθέξνπλ λέεο δπλαηφηεηεο, πξνο επίιπζε απηψλ ησλ πξνβιεκάησλ. Ζ αλάγθε εηζαγσγήο, αλάπηπμεο θαη θαηαμίσζεο ελαιιαθηηθψλ θαη επέιηθησλ ζπζηεκάησλ εθπαίδεπζεο πξνέθπςε απφ κηα ζεηξά εκθαλψλ πεξηνξηζκψλ πνπ ζέηεη ην ειιεληθφ ζπκβαηηθφ ζχζηεκα Σξηηνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο. Ζ αλνηθηή εθπαίδεπζε σο θηινζνθία εζηηάδνληαο ζηε δεκηνπξγία εθπαηδεπηηθψλ επθαηξηψλ θαη ειεχζεξεο πξφζβαζεο θαιείηαη λα άξεη ηνπο πξναλαθεξζέληεο πεξηνξηζκνχο θαη ρσξίο λα δξα αληαγσληζηηθά κε ην παξαδνζηαθφ ζχζηεκα Σξηηνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο λα