ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. β)ποια στοιχεία αντλούμε από το απόσπασμα για το εθιμικό της υιοθεσίας στη

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. β)ποια στοιχεία αντλούμε από το απόσπασμα για το εθιμικό της υιοθεσίας στη"

Έρις Νικολάκος
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 09/12/2012 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α. α) Το 1883 με τη δημοσίευση στη Nouvel Revue του διηγήματος «Το αμάρτημα της μητρός μου», παρατηρείται στροφή προς τη λαογραφία στην ελληνική πεζογραφία. Πώς επιδρά η ανάπτυξη της λαογραφίας στο λογοτεχνικό έργο του Γ. Βιζυηνού; β)ποια στοιχεία αντλούμε από το απόσπασμα για το εθιμικό της υιοθεσίας στη Θράκη; α) Η λαογραφία αποτέλεσε τον καταλύτη για την εμφάνιση της ηθογραφικής διηγηματογραφίας, η οποία: Περιόρισε το ρόλο της φαντασίας για να αφήσει όσο γίνεται περισσότερο χώρο στην παρατήρηση και στη ρεαλιστική απεικόνιση των γεγονότων. Υποκατέστησε τις μεγάλες μυθιστορηματικές συνθέσεις με μικρά αφηγηματικά έργα. Αντικατέστησε το μοναδικό και ασυνήθιστο περιστατικό που αποτελούσε τον πυρήνα του ρομαντικού μυθιστορήματος με το συνηθισμένο, το επαναλαμβανόμενο αλλά αληθοφανές, που τώρα αποκτά στη συνείδηση του συγγραφέα, αλλά και του αστικοποιημένου αναγνώστη, μεγάλη σημασία. Ο συγγραφέας Αντλεί την πρώτη ύλη των διηγημάτων του από την παραδοσιακή κοινωνία της Βιζύης του 19 ου αιώνα. Επιλέγει ως ήρωες λα ι κά πρόσωπα της παραδοσιακής κοινωνίας. Αναδεικνύει την εθιμικό πλαίσιο της περιοχής του. Εντοπίζει τις συνέπειες που έχει αυτό το πολιτισμικό πλαίσιο στον ψυχισμό των ανθρώπων. Συμπέρασμα: Με τη χρήση λαογραφικών στοιχείων η αφήγηση ξεπερνά τα πλαίσια μιας προσωπικής και οικογενειακής κατάστασης ιστορίας και αποκτά ευρύτερες διαστάσεις, αφού ο συγγραφέας μεταφέρει στο έργο του κομμάτια αυθεντικής ζωής, Σελίδα 1 από 6

Πώς επιδρά η ανάπτυξη της λαογραφίας στο λογοτεχνικό έργο του Γ.

2 μέσα στην οποία αναπνέει η εθνική ψυχή, εικονίζεται ο εθνικός βίος, μιλάει το λαϊκό συναίσθημα και ξαναζωντανεύει πολλά πολύτιμα στοιχεία της ελληνικής και ιδίως της θρακιώτικης παράδοσης. β) -Η διαδικασία της υιοθεσίας γίνεται υπό τον έλεγχο της εκκλησίας και του συνόλου της τοπικής κοινωνίας χωρίς την παρουσία νομικών προσώπων. -Η υιοθέτηση βασίζεται στην υπόσχεση-στο χώρο της εκκλησίας- που δίνει η γυναίκα που υιοθετεί, ότι θα φροντίσει και θα αγαπήσει το παιδί σα να είναι δικό της. Δέσμευση απέναντι στο Θεό. -Τέλεση Θείας Λειτουργίας στην εκκλησία. -Μεταφορά του παιδιού στο νέο του σπίτι με τη συνοδεία μελών της τοπικής κοινωνίας. Επικεφαλής ο κύριος εκπρόσωπος του δήμου, ακολουθεί η μητέρα ενώ οι φυσικοί γονείς έπονται. -Η μητέρα παίρνει στα χέρια της το παιδί και υπόσχεται να το φροντίζει. Δέσμευση απέναντι στην τοπική κοινωνία. -Ο πρωτόγερος του χωριού σηκώνει το παιδί ψηλά και ρωτά τους παρευρισκόμενους, αν κάποιος έχει πιο στενή συγγένεια με το παιδί από αυτή που έχει η νέα του μητέρα. -Η υιοθεσία ολοκληρώνεται με τον τελευταίο χαιρετισμό του παιδιού από τους φυσικούς του γονείς. ΘΕΜΑ Β. Να αναφερθείτε στη γλώσσα του διηγήματος. Ποιες είναι οι επιλογές του συγγραφέα στα μέρη που διηγείται και στα διαλογικά μέρη; Ποιο αισθητικό αποτέλεσμα προκύπτει από αυτή τη γλωσσική ποικιλία; -Στα αφηγηματικά μέρη του διηγήματος ο Βιζυηνός χρησιμοποιεί την καθαρεύουσα, η γλωσσική όμως έκφραση είναι απλούστερη από αυτή των προγενέστερων Σελίδα 2 από 6

-Η υιοθέτηση βασίζεται στην υπόσχεση-στο χώρο της εκκλησίας- που δίνει η γυναίκα που υιοθετεί, ότι θα φροντίσει και θα αγαπήσει το παιδί σα να είναι δικό της. Δέσμευση απέναντι στο Θεό.

3 πεζογράφων. Καθαρεύουσα εύληπτη και κατανοητή, αφού ο συγγραφέας δε διακινδυνεύει το αποτέλεσμα της αφήγησης με μια γλώσσα αρχαιοπρεπή και ψυχρή. -Όταν ο Βιζυηνός υιοθετεί την οπτική γωνία του παιδιού, χρησιμοποιεί μια καθαρεύουσα απλή και ανεπιτήδευτη. Όταν εμφανίζεται ως ώριμος αφηγητής, που απέκτησε επιμελημένη μόρφωση, η καθαρεύουσα είναι πιο σύνθετη και απαιτητική. -Προσέγγιση λαϊκής γλωσσικής έκφρασης στα διαλογικά μέρη. Ακρίβεια στη γλωσσική διατύπωση και τις εκφράσεις που χρησιμοποιούσε ο λαός, προσδίδει μια νότα οικειότητας. Θαυμαστή εμπιστοσύνη στη γλώσσα του λαού. -Χρήση τοπικών ιδιωματισμών που ενισχύουν τη σχέση του συγγραφέα με τη θρακιώτικη γη. -Ο συνδυασμός της καθαρεύουσας με τη δημοτική συμβάλλει στη δημιουργία οικείου ύφους που κερδίζει τον αναγνώστη και καθιστά το έργο προσιτό. ΘΕΜΑ Γ. α) Να καταγράψετε τις αφηγηματικές επιλογές του Βιζυηνού κατά την αφήγηση της πρώτης υιοθεσίας. β) Να σχολιάσετε την επιλογή του αφηγητή να επιταχύνει την αφήγησή του (τὸ ξένον κοράσιον ηὐξήθη, ἀνετράφη, ἐπροικίσθη καὶ ὑπανδρεύθη, ὡς ἐὰν ἦτον ἀληθῶς μέλος της οἰκογενείας μας). α) -Ο αφηγητής παρίσταται στην πρώτη υιοθεσία, συμμετέχει στη δράση, είναι αυτόπτης μάρτυρας και γι αυτό περιγράφει τα στάδια της υιοθεσίας με παραστατικό τρόπο και αρκετές λεπτομέρειες. Πρωτοπρόσωπη αφήγηση. Ομοδιηγητικός αφηγητής, εσωτερική εστίαση. Ο συγγραφέας αφηγητής παρουσιάζει την αφήγηση ως μαρτυρία και της προσδίδει αληθοφάνεια. -Το τελετουργικό παρουσιάζεται με την αφηγηματική τεχνική της σκηνικής μεθόδου, καθώς δίνονται παραστατικά οι δράσεις των προσώπων («Ὁ πατὴρ τοῦ κορασίου ἦτον ὠχρὸς καὶ ἔβλεπε περίλυπος ἐμπρός του», «Ἡ σύζυγός του ἔκλαιεν Σελίδα 3 από 6

Όταν εμφανίζεται ως ώριμος αφηγητής, που απέκτησε επιμελημένη μόρφωση, η καθαρεύουσα είναι πιο σύνθετη και απαιτητική. -Προσέγγιση λαϊκής γλωσσικής έκφρασης στα διαλογικά μέρη.

4 ἀκουμβημένη εἰς τὸν ὦμον του.», «Ἡ μήτηρ μου ἔτρεμεν ἐκ τοῦ φόβου μήπως ἀκουσθῇ καμμία φωνή.»). Με τη σκηνική μέθοδο ο αναγνώστης έχει την εντύπωση ότι είναι παρών σταδιαδραματιζόμενα. Ένα από τα αποτελεσματικότερα μέσα της είναι ο διάλογος και η πιστή αναπαράσταση των λεγομένων. β) -Τα γεγονότα που διαδέχονται την υιοθεσία μέχρι το γάμο του κοριτσιού και την απομάκρυνσή του από την οικογενειακή εστία παρουσιάζονται με τη μέθοδο της περίληψης. Ο Βιζυηνός παρουσιάζει γεγονότα κατά τα οποία απουσίαζε. Διευρυμένη εσωτερική εστίαση. -Η περίληψη αποτελεί μορφή ανισοχρονίας που και αυτή χαρακτηρίζεται από ρυθμούς επιτάχυνσης λιγότερο γοργούς από αυτούς της έλλειψης. Ενδέχεται για παράδειγμα να συνοψιστεί μέσα σε λίγες φράσεις η ζωή ενός ανθρώπου. (Χ.Α< Χ.Ι) -Με τέσσερα ρήματα καλύπτει ο αφηγητής όλη την πορεία του κοριτσιού μέχρι το γάμο της, παρέχοντας ένα εντυπωσιακό δείγμα περιληπτικής αφηγηματικής απόδοσης και υποδεικνύοντας ότι κατά τη διάρκεια αυτών των γεγονότων ο ίδιος απουσίαζε από τη Βιζύη. -Το διάστημα της απουσίας (σπουδές σε μεγάλα ευρωπαϊκά κέντρα) συμβαίνουν πολλά γεγονότα που ο ίδιος τα αγνοεί, γι αυτό και δίνει απλώς με συντομία τη βασική πορεία που ακολούθησε η ζωή της οικογένειάς του. Υπηρετεί το νόμο της αληθοφάνειας. Ώριμος αφηγητής. - Επίσης πρόκειται για γεγονότα που δεν έχουν ίσως βαρύτητα για την ιστορία που αφηγείται. ΘΕΜΑ Δ. Να σχολιάσετε σε μία παράγραφο την ακόλουθη φράση: Ἐνῷ δε μετ' ὀλίγον χρόνον ἐγὼ μὲν ἐπλανώμην νοσταλγῶν ἐν τῇ ξένῃ, οἱ δὲ ἄλλοι μου ἀδελφοὶ ἐταλαιπωροῦντο κακοκοιμώμενοι εἰς τὰ ἐργαστήρια τῶν μαστόρων, τὸ ξένον κοράσιον ἐβασίλευεν εἰς τὸν οἶκον μας, ὡς ἐὰν ἦτον ἐδικός του. Σελίδα 4 από 6

β) -Τα γεγονότα που διαδέχονται την υιοθεσία μέχρι το γάμο του κοριτσιού και την απομάκρυνσή του από την οικογενειακή εστία παρουσιάζονται με τη μέθοδο της περίληψης.

5 Ο αφηγητής αναφερόμενος στη υιοθετημένη κόρη σχολιάζει τις ιδιαίτερες φροντίδες με τις οποίες τη μεγάλωσε η μητέρα του. Επισημαίνει την αντίθεση που προκύπτει από τη σύγκριση των δεδομένων της δικής του ζωής και των αδερφών του σε σχέση με τρόπο διαβίωσης του θετού παιδιού. Ο ίδιος περιπλανιόταν στην ξενιτιά και οι αδερφοί του εργάζονταν στα εργαστήρια μαστόρων αντιμετωπίζοντας σκληρότατες συνθήκες. Αντίθετα, το <<ξένο κοράσιον>> ζούσε και <<βασίλευεν>> δίπλα στη μητέρα. Στα λεγόμενά του είναι εμφανής η ειρωνική διάθεση αλλά και η απορία, καθώς αγνοεί τα κίνητρα της μητέρας που την οδηγούν σε αυτή τη συμπεριφορά. Είναι λογικό από την πλευρά του να θεωρεί τη στάση αυτή υπερβολική και ένδειξη ανεξήγητης εμμονής. ΘΕΜΑ Ε. Ποιες αντιλήψεις για τη θέση της γυναίκας διαφαίνονται στο απόσπασμα του Βιζυηνού και στη Φόνισσα του Παπαδιαμάντη; Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές εντοπίζετε; Ομοιότητες -Υποβαθμισμένος ο ρόλος της γυναίκας. -Οικογενειακός ρόλος: ανατροφή-φροντίδα παιδιών. -Αναλαμβάνουν εξωοικιακή δράση. Ανάληψη ευθυνών. -Έλλειψη μόρφωσης. Η Φραγκογιαννού χρησιμοποιεί βότανα, επικαλείται τη μαγεία και τα ξόρκια γεγονός που αποτελεί δείγμα ημιμάθειας και ελλιπούς μόρφωσης. -Τόλμη, θάρρος, ξενοδουλεύουν σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία. Η Δεσποινιώ δείχνει δυναμισμό προκειμένου να επιβιώσει η ίδια και τα παιδιά της. Μετρίασε το πένθος της και υπερνίκησε τους ενδοιασμούς της ηλικίας και του φύλου της, προκειμένου να ανταποκριθεί στις πολλαπλές ευθύνες της. Σελίδα 5 από 6

Ο ίδιος περιπλανιόταν στην ξενιτιά και οι αδερφοί του εργάζονταν στα εργαστήρια μαστόρων αντιμετωπίζοντας σκληρότατες συνθήκες. Αντίθετα, το <<ξένο κοράσιον>> ζούσε και <<βασίλευεν>> δίπλα στη μητέρα.

6 Διαφορές -Η Φραγκογιαννού καταγίνεται με διάφορα επαγγέλματα (υφάντρια/ μαμμή/ ψευδογιάτρισσα. «Έδιδε βότανα, έκαμνε κηραλοιφάς, εξετέλει εντριβάς, εθεράπευε την βασκανίαν, παρεσκεύαζε φάρμακα διά τας πασχούσας, διά τας χλωρωτικάς και αναιμικάς κόρας, διά τας εγκύους και τας λεχούς, και τας εκ μητρικών αλγηδόνων πασχούσας.») Αντίθετα η Δεσποινιώ εργαζόταν στα χωράφια(«ὑπερενίκησε τὴν ἀτολμίαν τῆς ἡλικίας καὶ τοῦ φύλου της, καὶ, λαβοῦσα τὴν δικέλλαν ἀνὰ χείρας, ἤρχισε νὰ ξενοδουλεύῃ») -Η Δεσποινιώ δεν επιτρέπει σε κανένα παιδί να εργαστεί για να προσφέρει στο οικογενειακό εισόδημα αν και τα μεροκάματά της ήταν μικρά και οι ανάγκες της μεγάλες. Η Φραγκογιαννού παίρνει μαζί τα δύο μικρότερα τέκνα της στα βουνά και στα φαράγγια για αναζήτηση βοτάνων. - Η μητέρα του Βιζυηνού παρόλο που ήταν αγράμματη γυναίκα εκτιμούσε την αξία της παιδείας και δεν ήθελε να τη στερήσει από τα παιδιά της(«διότι, ἔλεγεν ἡ μήτηρ μας, ἄνθρωπος ἀγράμματος, ξῦλον ἀπελέκητον»). Οργανώνει τη ζωή τους, θέτει κανόνες και αναπτύσσει τα σχέδιά της για το μέλλον. Σελίδα 6 από 6

Σχετικά έγγραφα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 2014

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 2014 Α1. Το έργο του Βιζυηνού χαρακτηρίζεται, μεταξύ των άλλων και για τη θεατρικότητά του. Θα μπορούσαν λοιπόν να επισημανθούν τα ακόλουθα στοιχεία, που είναι κοινά,