Εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας στις γυναίκες

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας στις γυναίκες"

Χείρων Παυλόπουλος
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας στις γυναίκες Δημήτριος Ρίζος Αναπληρωτής Καθηγητής Κλινικής Χημείας Υπεύθυνος Ορμονολογικού Εργαστηρίου, Αρεταίειο Νοσοκομείο

2 Περίληψη παρουσίασης Προϋποθέσεις γυναικείας γονιμότητας Άξονας Υ-Υ-Ωοθήκες Eμμηνορρησιακός κύκλος Έλεγχος ωοθηλακιορηξίας Διαταραχές ωοθηλακιορηξίας Απόθεμα ωοθηκών Εργαστηριακός έλεγχος διαταραχών ΕΡ (σύνοψη)

3 Βασικός έλεγχος υπογόνιμου ζεύγους Ιστορικό-κλινική εξέταση ζεύγους Εάν και εφόσον ένα ζευγάρι χρειάζεται να ελεγχθεί για υπογονιμότητα: Υστεροσαλπιγγογραφία (HSG) Για τον έλεγχο της διαβατότητας των σαλπίγγων Έλεγχος ωοθηλακιορρηξίας Έλεγχος σπέρματος (Σπερμοδιάγραμμα)

ωοθήκες Λειτουργικός άξονας Υποθάλαμος-Υπόφυση- Ωοθήκες Φυσιολογικός

4 Προϋποθέσεις γυναικείας γονιμότητας Λειτουργικό γεννητικό σύστημα κόλπος, τράχηλος, σάλπιγγες (διαβατότητα), μήτρα (υποδεκτικότητα), ωοθήκες Λειτουργικός άξονας Υποθάλαμος-Υπόφυση- Ωοθήκες Φυσιολογικός εμμηνορρυσιακός κύκλος Ωοθυλακιορηξία Ικανοποιητικό απόθεμα ωοθηκών σε ωάρια

5 Άξονας: Υποθάλαμος-Υπόφυση- Ωοθήκες Υποθάλαμος: GnRH Υπόφυση: FSH LH Γοναδοτροπίνες Ωοθήκες: Στεροειδή Ανδρογόνα (κύτταρα θήκης) Οιστραδιόλη (E2) (κοκκιώδη) Προγεστερόνη (P) (ωχρό σωμάτιο) Άλλες ορμόνες Προλακτίνη (PRL) Ανασταλτίνη (Inhibin)

6 Εμμηνορρυσιακός κύκλος Ωοθηλακική (παραγωγική) φάση (3 η -5 η ΗΚ) FSH: 3-8 miu/ml LH: 2-7 miu/ml LH/FSH: ~ 1 E2: pg/ml P : 0,1-0,5 ng/ml Ωοθηλακιορηξία (14 η ΗΚ) FSH: 3-17 miu/ml LH: miu/ml E2: pg/ml P : ng/ml Ωχρινική (εκκριτική) φάση (20-22 ΗΚ) FSH: 2-6 miu/ml LH: 1-9 miu/ml E2: pg/ml P : 5-20 ng/ml Εμμηνόπαυση FSH: LH: E 2 : P : miu/ml miu/ml <60 pg/ml <0.2 ng/ml

Έλεγχος ωοθυλακιορρηξίας Φυσιολογία ωοθυλακιορρηξίας ωχρό σωμάτιο Τακτικοί εμμηνορρησιακοί κύκλοι μεταξύ 26-32 ημερών:ο πιο αξιόπιστος κλινικός δείκτης:

7 Έλεγχος ωοθυλακιορρηξίας Φυσιολογία ωοθυλακιορρηξίας ωχρό σωμάτιο Τακτικοί εμμηνορρησιακοί κύκλοι μεταξύ ημερών:ο πιο αξιόπιστος κλινικός δείκτης: Προγεστερόνη 20-22η ΗΚ Τιμές αναφοράς: 5-25 ng/ml > 10 ng/ml > 5 ng/ml Όχι μέτρηση άλλη ΗΚ! Εκτίμηση (No evidence) LH surge (τεστ στα ούρα) Basal body temperature (BBT)

8 Έλεγχος διαταραχών ωοθυλακιορρηξίας Φυσιολογικά: (Εφηβική, Περιεμμηνοπαυσιακή, Γαλουχία) Βασική κλινική ένδειξη: διαταραχές του εμμηνορρυσιακού κύκλου Πλήρης έλλειψη Αραιομηνόρροια, κύκλος > 35ημ 2 ο παθής αμμηνόρροια, Απουσία έμμηνης ρύσης > 6 μηνών Αιτίες Δυσλειτουργία άξονα Υ-Υ-Ω Δυσλειτουργία ωοθηκών

9 Δυσλειτουργία άξονα Υ-Υ-Ω Υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός Αιτίες: Συγγενής υποθαλαμική ανεπάρκεια, Υποφυσιακή ανεπάρκεια LH, FSH Δυσλειτουργία άξονα Υ-Υ-Ω: (έλλειψη GnRH κατά ώσεις ) Stress, ψυχολογικοί παράγοντες Έντονη αθλητική δραστηριότητα Χαμηλό ή υψηλό ΒΜΙ Νευρική ανορεξία Παχυσαρκία FSH LH: Low normal Διαταραχές Θυρεοειδούς Υποθυρεοειδισμός: Άραιομμηνόροια, ανωοθηλακιορρηξία

Προλακτίνη PRL Τιμές αναφοράς (εκτός κύησης) Γυναίκες: 4-24 ng/ml Άνδρες: 3-15 ng/ml Υπερπρολακτιναιμία: Αιτία Αδένωμα Υπόφυσης (Προλακτίνωμα) Αποτέλεσμα Αναστολή ώσεων GnRH, υποδοχέων FSH

10 Προλακτίνη PRL Τιμές αναφοράς (εκτός κύησης) Γυναίκες: 4-24 ng/ml Άνδρες: 3-15 ng/ml Υπερπρολακτιναιμία: Αιτία Αδένωμα Υπόφυσης (Προλακτίνωμα) Αποτέλεσμα Αναστολή ώσεων GnRH, υποδοχέων FSH Διάγνωση 200 ng/ml (>100 ng/ml) ng/ml Stress Φάρμακα (αντικαταθλιπτικά, αντιεπιληπτικά) Υποθυρεοειδισμός Μακροπρολακτιναιμία «εργαστηριακή» υπερπρολακτιναιμία Συνθήκες-χρόνος αιμοληψίας

11 Ωοθηκικοί παράγοντες (PCOS) Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια (POF): Μη λειτουργική ωοθήκη (< 40 ετών) FSH, LH O2 Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) Η πιο συχνή ενδοκρινική δυσλειτουργία των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας (4-12%) Η πιο συχνή αιτία ανωοθηλακιορρηξίας και υπογονιμότητας Διαγνωστικά κριτήρια : 2 από τα 3 European Society of Human Reproduction and Embryology (ESHRE) Ολιγομηνόρροια ή αμηνόρροια Κλινικές / βιοχημικές ενδείξεις υπερανδρογοναιμίας Αποκλεισμός άλλων αιτίων υπερανδρογοναιμίας (congenital adrenal hyperplasia, hyperprolactinemia, ovarian tumors, Cushing syndrome) Πολύκυστική μορφή ωοθηκών (> 12 μικρά ωοθυλάκια)

D4A, DHEA-S Υπερινσουλιναιμία, αντίσταση Ins,

12 Εργαστηριακή εικόνα PCOS Ανωμαλίες στη ρύθμιση του μεταβολισμού ανδρογόνων και οιστρογόνων TΤesto, D4A, DHEA-S Υπερινσουλιναιμία, αντίσταση Ins, Παχυσαρκία, SHBG Μηχανισμός ανωοθυλακιορρηξίας PCOS LH/FSH >2

Απόθεμα ωοθηκών Φυσιολογία αναπαραγωγικής γήρανσης Δοκιμασίες ελέγχου αποθέματος ωοθηκών FSH, O2 > 10 miu/ml Antimullerian Hormone (AMH) Παράγεται από τα κοκκιώδη κύτταρα των

13 Απόθεμα ωοθηκών Φυσιολογία αναπαραγωγικής γήρανσης Δοκιμασίες ελέγχου αποθέματος ωοθηκών FSH, O2 > 10 miu/ml Antimullerian Hormone (AMH) Παράγεται από τα κοκκιώδη κύτταρα των ωοθυλακίων Ανεξάρτητη από τη φάση κύκλου Ελαττώνεται σημαντικά με την ηλικία > 0,3 ng/ml Antral Follicular Count (AFC) Ovarian volume Αριθμός αρχέγονων ωοθυλακίων και ποιότητα αυτών με την ηλικία

14 Εργαστηριακός έλεγχος διαταραχών ΕΡ 1. Αποκλεισμός κύησης 2. Χορήγηση Προγεστερόνης 3 η 5 η ΗΚ PRL TSH FSH, LH, E2 Testo, (D4A), SHBG, FAI Αποκλεισμός υπερπρολακτιναιμίας Αποκλεισμός διαταραχών ΘΥ Έλεγχος άξονα Υπόφυσης - ωοθηκών Αποκλεισμός υπερανδρογοναιμίας 20 η 22 η ΗΚ Prog Έλεγχος ωχρινοποίησης (ωορρηξίας)

Σχετικά έγγραφα

Διαταραχές της έμμηνης ρύσης Από το σύμπτωμα στην αιτιολογία και την αντιμετώπιση

Α Μαιευτική - Γυναικολογική Κλινική ΑΠΘ Ιατρική Σχολή Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Διαταραχές της έμμηνης ρύσης Από το σύμπτωμα στην αιτιολογία και την αντιμετώπιση Δημήτριος Γ. Γουλής Ενδοκρινολόγος