Γραµµατέας Οικολογίας και Περιβάλλοντος

Transcript

1 Το νέο Ρυθµιστικό Σχέδιο, οι νέοι αυτοκηνητόδροµοι και το νέο Π για τον Υµηττό Ηµερίδα της Νοµαρχίας Αθηνών Τοποθέτηση ΓΣΕΕ ρ Χριστίνα Θεοχάρη Γραµµατέας Οικολογίας και Περιβάλλοντος Αθήνα, 22 Ιουλίου

2 Το νέο Ρυθµιστικό Σχέδιο, οι νέοι αυτοκηνητόδροµοι και το νέο Π για τον Υµηττό Με ακριβώς αντίθετη σειρά το ΥΠΕΧΩ Ε ανακοίνωσε τις προτάσεις του για τα τρία αυτά θέµατα. Το ερώτηµα που ευλόγως τίθεται είναι αν υπάρχει άλλη χώρα στον κόσµο όπου πρώτα εξαγγέλλονται ότι θα δηµοπραττηθούν έργα µεγάλης εµβέλειας όπως οι συγκεκριµένοι νέοι αυτοκινητόδροµο, οι οποίοι θα προδιαγράψουν την µορφή και την εξέλιξη της Αττικής µέσα στον 21 ο αιώνα, ενώ στο µεταξύ βρίσκεται σε εξέλιξη η διαβούλευση το νέο Ρυθµιστικό Σχέδιο Αθήνα και Αττικής. Τόσο στο ΡΣΑ του 1985 όσο και στο νέο προωθείται (υποτίθεται) η ιδέα της «συµπαγούς πόλης» και της ανάγκης να υπάρχει περίσσευµα γης - κυρίως αγροτικής. Στην πράξη όµως συνέβη το αντίθετο. Αντί για αποκέντρωση σε κεντρικές περιοχές µεγάλων δήµων προκλήθηκε γραµµική αποκέντρωση κατά µήκος βασικών οδικών αξόνων. Αποτέλεσµα αυτού ήταν η δηµιουργία διάχυτων οικιστικών πόλων. Την ίδια κατάσταση προοιωνίζεται και το υπό συζήτηση ΡΣΑ, καθώς προτάσσονται οι αυτοκινητόδροµοι ενώ οι προϋποθέσεις για την υλοποίηση του ευρύτερου σχεδιασµού δεν υπάρχουν, εφ όσον εκτός των άλλων δεν προβλέπεται το διοικητικό σύστηµα (διακυβέρνηση) που θα το υλοποιήσει. Τόσο η γραµµική οικιστική διάχυση, όσο και η χωρίς όρια οικιστική διάχυση, έχουν ισχυρό περιβαλλοντικό, οικονοµικό και κοινωνικό αντίκτυπο, καθώς οδηγούν σε κυκλοφοριακή συµφόρηση, αύξηση του κόστους και του χρόνου µετακίνησης από και προς την εργασία, πρόκληση ατµοσφαιρικής ρύπανσης κ.ά. Στην κατάσταση αυτή συµβάλει και η κατακερµατισµένη ιδιοκτησία σε συνδυασµό µε την εκτός σχεδίου δόµηση. Σύµφωνα µε έρευνες το 80% των νοικοκυριών στην Ελλάδα έχει κάποιο αξιοποιήσιµο εκτός σχεδίου οικόπεδο. Στην υπόλοιπη Ευρώπη το ποσοστό αρχίζει από 5% και δεν υπερβαίνει το 45% στην Ισπανία, Ν. Ιταλία και Νότια Γαλλία. Ειδικά για την Ανατολική Αττική εκκρεµεί η ένταξη στο Σχέδιο πόλεως στρεµµάτων, ενώ παραµένει το µεγάλο πρόβληµα η έλλειψη πολεοδοµικού σχεδιασµού σε συνδυασµό µε την έλλειψη βασικών υποδοµών όπως η αποχέτευση, -οι συνδέσεις είναι κάτω από το 10% - και ακολουθούν οι λοιπές κοινωνικές υποδοµές όπως αυτές της υγείας, παιδείας και άλλες. 2

3 Το πρωθύστερο (πριν την έγκριση του ΡΣΑ) της εσπευσµένης δροµολόγησης έργων, όπως οι νέοι αυτοκινητόδροµοι που επεκτείνουν ανεξέλεγκτα τον οικιστικό ιστό µιας ήδη υδροκεφαλικής πόλης σε βάρος της ισόρροπης ανάπτυξης της χώρας - αρχή που Γενικού Χωροταξικού που παραβιάζεται- είναι προβληµατική και παραπέµπει σε καταστάσεις που έχουν συµβεί και στο παρελθόν. Το ΡΣΑ έρχεται δηλαδή να «νοµιµοποιήσει» κατ ουσίαν προειληµµένες αποφάσεις και κατά τα άλλα όπως συνέβη και µε το προηγούµενο ΡΣΑ να παραµείνουν κενό γράµµα. εν πρέπει να µας διαφεύγει ότι η Αττική χρήζει πρωτίστως πληθώρας έργων υποδοµής πρώτης ανάγκης που αφορούν µεταξύ άλλων στην διαχείριση κρίσιµων για την δηµόσια υγεία ζητηµάτων όπως τα απορρίµµατα, τα υγρά απόβλητα, το οδικό δίκτυο εντός του οικιστικού ιστού, τις επεκτάσεις του ΜΕΤΡΟ στην υτική Αττική, την αναβάθµιση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, τις αναπλάσεις, τα Μητροπολιτιά πάρκα π.χ. ΓΟΥ Η, ΕΛΛΗΝΙΚΟ. Έργα πολλά, ποικίλα, εντάσεως εργασίας και πολλαπλής προστιθέµενης αξίας που θα αναβαθµίσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών. Το Π για τον Υµηττό Αναφορικά µε τον Υµηττό, η ΓΣΕΕ έχει τοποθετηθεί και στο πλαίσο της πρωτοβουλίας της Υπερνοµαρχίας των 12 Φορέων, για την ανάγκη µετατροπής της παρούσας ζώνης Β σε Α απολύτου προστασίας µε ορισµένες σηµειακές ρυθµίσεις όπου αυτό είναι απολύτως αναγκαίο. Η προτεινόµενη υποδιαίρεση της ζώνης Α: σε Α1 απολύτου προστασίας και Α2 σε θεµατικό πάρκο ασαφούς περιεχοµένου και καθεστώτος προστασίας, ανοίγει την όρεξη για µελλοντική αλλοίωση του ορεινού όγκου που αποτελεί έναν από τους τελευταίους πνεύµονες πρασίνου της Αττικής. Η σαλαµποίηση της ζώνης Β σε «φιλέτα» ροκανίζει σταδιακά τον Υµηττό και πρέπει να σταµατήσει. Παράλληλα όπως έχουν ζητήσει και οι 15 ήµοι του Υµητού µέλη του ΣΠΑΥ συµφωνούµε στην κήρυξη των περιαστικών όγκων ως προστατεοµένων περιοχών σύµφωνα µε το άρθρο 19 του Ν 1650/86, ενώ πρέπει επιτέλους η Πολιτεία να αναλάβει τις ευθύνες της και να συντάξει το ασολόγιο που αποτελεί υποχρέωσή της. Σύµφωνα µε το ΣτΕ η µη σύνταξη ασολογίου αποτελεί παράλειψη οφειλόµενης ενέργειας (Απόφ. 2818/1977), καθώς αυτή η υποχρέωση ορίζεται στο Άρθρο 24 του Συντάγµατος. 3

4 Η Αττική χρειάζεται περιβαλλοντική και παραγωγική ανασυγκρότηση και όχι µια ανεξέλγκτη εκτατική και πληθυσµιακή διόγκωση σε βάρος της υπόλοιπης χώρας αλλά και των ιδίων των κατοίκων της. Η διαβούλευση για το ΡΣΑ Στο πλαίσιο της διαβούλευσης της µελέτης του νέου Ρυθµιστικού Σχεδίου της Αθήνας το ΥΠΕΧΩ Ε έδωσε στη δηµοσιότητα ένα στρογγυλευµένο και γενικευµένο κείµενο, από το οποίο απουσιάζουν τα απαραίτητα εργαλεία, προκειµένου να τεκµηριωθούν οι κατευθύνσεις και προτεραιότητες που παρατίθενται, για τη σηµαντικότερη µητροπολιτική περιοχή της Ελλάδας, η οποία φιλοδοξεί να διαδραµατίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στον ευρύτερο νοτιοανατολικό µεσογειακό χώρο. Απουσιάζουν τα χρονοδιαγράµµατα και οι πόροι. Το ΥΠΕΧΩ Ε επίσης µε µεγάλη καθυστέρηση έδωσε στη δηµοσιότητα την Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, ενώ το Επιχειρησιακό Σχέδιο δεν έχει δοθεί ακόµη. Πρόκειται δηλαδή για µια «κάλπικη» διαβούλευση. Ειδικές παρατηρήσεις 1. Η προσθήκη των ΣΧΑΕ (Σχέδια Χωροταξικής Ανάπτυξης Ενοτήτων), ενός ακόµα επιπέδου σχεδιασµού, αναµένεται να καθυστερήσουν την εφαρµογή του ΡΣΑ. (ΡΣΑ ΣΧΑΕ ΓΠΣ Πολεοδοµικές Μελέτες Πράξεις Εφαρµογής) 2. Βασικό στοιχείο του Νοµοσχεδίου του ΡΣΑ θα έπρεπε να είναι η µελέτη της φέρουσας ικανότητας του φυσικού περιβάλλοντος στην Αττική. Η αναφορά στη φέρουσα ικανότητα, που γίνεται στο εισαγωγικό µέρος του νοµοσχεδίου, δεν υλοποιείται περαιτέρω στο κύριο σώµα του σχεδίου του νοµοθετήµατος, αλλά η εκτίµησή της επαφίεται στα Σχέδια Χωροταξικής Ανάπτυξης Ενοτήτων (ΣΧΑΕ), που θα πρέπει να ισχύσουν µέσα σε τρία χρόνια, (σελ. 21). Αλλά µέχρι τότε και µε όλες τις καθυστερήσεις τι γίνεται; Στη σελίδα 22 του νοµοσχεδίου αναφέρεται : «Μέχρι την έγκριση των ΣΧΑΕ, µπορεί να εγκρίνεται µε σχέδια των υποκείµενων επιπέδων ο καθορισµός νέων επεκτάσεων και η τροποποίηση των χρήσεων γης στις εκτός σχεδίου περιοχές εφόσον εναρµονίζονται µε τους χωρικούς προσδιορισµούς του παρόντος.» Οι χωρικοί προσδιορισµοί όµως του νοµοσχεδίου είναι απολύτως γενικοί. 4

5 3. Μόνο στη Βόρεια Αττική υπάρχει σαφής πολιτική βούληση για την προστασία του αστικού πρασίνου. Το Λεκανοπέδιο θα παραµείνει ο χώρος εκείνος που θα συγκεντρώνει το µεγαλύτερο µέρος της οικονοµικής δραστηριότητας και των διοικητικών υπηρεσιών, άρα και την πλειονότητα του πληθυσµού. Η Ανατολική και η Νότια Αττική θα συγκεντρώσουν δραστηριότητες σχετικές µε το αεροδρόµιο και το λιµάνι του Λαυρίου και θα αποτελέσουν, µε αυτόν τον τρόπο την προέκταση του ίδιου του Λεκανοπεδίου. Η υτική Αττική θα βρίσκεται στη διάθεση κάθε είδους επιχειρηµατικής δραστηριότητας µε στόχο να επεκταθεί κι αυτή οικιστικά, αν χρειαστεί στο µέλλον. 4. Κατά την αναφορά στις υποδοµές και τις οικονοµικές δραστηριότητες δεν λαµβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής, που κατά την επόµενη 20ετία προβλέπονται έντονες. Χαρακτηριστικό παράδειγµα ο Κηφισός, ως µοναδικού σχεδόν άξονα εκτόνωσης πληµµυρικών παροχών του Λεκανοπεδίου και που σύµφωνα µε τα τεχνικά στοιχεία και τεκµηριωµένες επιστηµονικές θέσεις, υφίσταται κίνδυνος µεγάλης πληµµύρας καθώς µάλιστα συνεχίζει να υπερφορτίζεται, χωρίς να κατασκευάζονται παράλληλα δορυφορικά αντιπληµµυρικά έργα µε ανεξάρτητες εξόδους στον θαλάσσιο αποδέκτη. Η κλιµατική αλλαγή αναφέρεται στο νοµοσχέδιο γενικά και µόνο όσον αφορά στις υποχρεώσεις της χώρας, όχι όσον αφορά στις επιπτώσεις της στο περιβάλλον και στις κοινωνικοοικονοµικές δραστηριότητες στην Αττική. 5. Σε ορισµένα σηµεία αναφέρεται η αρχή της «πρόληψης», αλλά πουθενά η αρχή της «προφύλαξης». Επίσης µε σκεπτικισµό πρέπει να αντιµετωπίζεται η κατ επανάληψη αναφορά στο «ο ρυπαίνων πληρώνει», που σήµερα δεν θεωρείται επαρκής για την προστασία του περιβάλλοντος. 6. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει ειδικά στην αναβάθµιση και απορρύπανση των φυσικών αποδεκτών. Τέτοιοι είναι για παράδειγµα : o Ο υδροφόρος ορίζοντας στην περιοχή Ασωπού Οινοφύτων Σχηµαταρίου. o Οι εκτάσεις στην περιοχές των δεξαµενών καυσίµων του Περάµατος και της Βιοµηχανολιµενικής Ζώνης ραπετσώνας. o Ο υδροφόρος ορίζοντας στο Θριάσιο. 5

6 Ακόµη: o Η αντιµετώπιση της ατµοσφαιρικής ρύπανσης και η πύκνωση του δικτύου σταθµών µετρήσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Πειραιάς διαθέτει ένα σταθµό µέτρησης και ο επόµενος προς τα υτικά βρίσκεται στην Ελευσίνα. Όλο το Θριάσιο δεν διαθέτει ένα σταθµό µέτρησης της ατµοσφαιρικής ρύπανσης. o Η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος, ιδιαίτερα του Σαρωνικού. Σηµειώνεται ότι κατά τη διάρκεια βροχοπτώσεων όλα τα αστικά λύµατα του κέντρου των Αθηνών παροχετεύονται µέσω του Κηφισού στο Σαρωνικό. 6