ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ. σχετικά με τις διάφορες μεθόδους αναισθητοποίησης πουλερικών

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2013) 915 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με τις διάφορες μεθόδους αναισθητοποίησης πουλερικών EL EL

2 ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με τις διάφορες μεθόδους αναισθητοποίησης πουλερικών 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Το άρθρο 27 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1099/2009 του Συμβουλίου για την προστασία των ζώων κατά τη θανάτωσή τους 1 ορίζει ότι «Το αργότερο έως τις 8 Δεκεμβρίου 2013, η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έκθεση σχετικά με τις διάφορες μεθόδους αναισθητοποίησης πουλερικών, και ιδίως τα πολλαπλά αναισθητικά υδρόλουτρα πτηνών, λαμβάνοντας υπόψη τα μελήματα προστασίας των ζώων και τον κοινωνικοοικονομικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο». Για τη σύνταξη της παρούσας έκθεσης, η Επιτροπή ανέθεσε μια «Μελέτη σχετικά με τις διάφορες μεθόδους αναισθητοποίησης πουλερικών», μαζί με την τελική έκθεση που υποβλήθηκε στην Επιτροπή το 2012 (η «μελέτη του 2012») ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΟΥΛΕΡΙΚΩΝ Τα σφαγεία πουλερικών χρησιμοποιούν κυρίως μια μέθοδο αναισθητοποίησης που καλείται «πολλαπλά αναισθητικά υδρόλουτρα πτηνών» (ή υδρόλουτρο). Η μέθοδος αυτή συνίσταται στην αγκίστρωση των πτηνών σε άγκιστρα και, στη συνέχεια, στην εν μέρει εμβάπτισή τους έως τις φτερούγες σε υδρόλουτρο, όπου δέχονται ηλεκτρικό ρεύμα. Το ηλεκτρικό ρεύμα διατρέχει το σώμα τους και τα αναισθητοποιεί πριν από την αφαίμαξή τους. Η κύρια εναλλακτική μέθοδος αναισθητοποίησης είναι η «αναισθητοποίηση ελεγχόμενης ατμόσφαιρας» (CAS), κατά την οποία τα πουλερικά αναισθητοποιούνται σε θάλαμο ατμοσφαιρικής πίεσης, όπου εκτίθενται σε μείγματα αερίων. Στην ΕΕ, το 80 % των κοτόπουλων πάχυνσης (κοτόπουλα κρεατοπαραγωγής) αναισθητοποιείται με υδρόλουτρο και το 20 % με τη μέθοδο CAS 3. Το ποσοστό διαφέρει σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών (όπως 60 % CAS στη Γερμανία και 5 % στη Γαλλία) 4. Εκτός από το υδρόλουτρο, άλλες εναλλακτικές λύσεις είναι η αναισθητοποίηση «μόνο της κεφαλής» και η αναισθητοποίηση «χαμηλής ατμοσφαιρικής πίεσης» (LAPS) ΕΕ L 303 της , σ. 1. Study on various methods of stunning poultry («Μελέτη σχετικά με τις διάφορες μεθόδους αναισθητοποίησης πουλερικών») (της Food Chain Evaluation Consortium Project leader (Επικεφαλής του σχεδίου) Agra CEAS Consulting 11/12/2012. ( Η μέθοδος CAS περιλαμβάνει διάφορα συστήματα ανάλογα με τον σχεδιασμό τους (οριζόντιο/κάθετο), την ενσωμάτωσή τους στην υπόλοιπη γραμμή επεξεργασίας και το μείγμα του αερίου που χρησιμοποιείται (διοξείδιο του άνθρακα ή αδρανή αέρια). Για τις όρνιθες ωοπαραγωγής, η αναλογία μεταξύ υδρόλουτρου και CAS είναι αντιστοίχως 83-7 %, για μητρικά σμήνη % και για τις γαλοπούλες % σε αριθμό ζώων. 2

3 Η ηλεκτρική αναισθητοποίηση «μόνο της κεφαλής» συνίσταται στην εφαρμογή επιμέρους ηλεκτροδίων που καλύπτουν ολόκληρο τον εγκέφαλο. Η μέθοδος είναι πολύ γνωστή για όλα τα είδη, αλλά, μέχρι πρόσφατα, δεν ήταν προσαρμοσμένη για σφαγεία πουλερικών λόγω της μεγάλης ταχύτητας της γραμμής σφαγής. Τα τελευταία χρόνια η μέθοδος αναπτύχθηκε και διατέθηκε στο εμπόριο προκειμένου να χρησιμοποιηθεί σε εμπορικά σφαγεία (δυναμικότητας έως πτηνά ανά ώρα). Η μέθοδος LAPS βασίζεται σε παρόμοια αρχή με την αναισθητοποίηση αερίου, αλλά αντί για την αντικατάσταση της ατμόσφαιρας από αέριο, στη μέθοδο LAPS αφαιρείται σταδιακά ο αέρας και δημιουργείται έλλειψη οξυγόνου που συνεπάγεται την αναισθητοποίηση. Η LAPS δεν επιτρέπεται ακόμη στην ΕΕ, αλλά χρησιμοποιείται στις ΗΠΑ. Βάσει προβολής των σημερινών τάσεων, η μέση κατάσταση της ΕΕ σε περίοδο 5 ετών θα μπορούσε να είναι μετάβαση κατά 15 % από το υδρόλουτρο στην μέθοδο CAS (δηλ. το 65 % των κοτόπουλων κρεατοπαραγωγής θα αναισθητοποιείται σε υδρόλουτρο και το 35 % με τη μέθοδο CAS). Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη θα κυμαίνεται μεταξύ των κρατών μελών λόγω των διαφορών σε ορισμένους βασικούς παράγοντες, όπως είναι η καταναλωτική ζήτηση (για την καλή μεταχείριση των ζώων, αλλά και για το είδος κρέατος ολόκληρα κοτόπουλα έναντι φιλέτων) και το κόστος της εργασίας. Λίγα είναι τα κράτη μέλη που αναμένεται να μετατρέψουν σε περισσότερο από 80 % της δυναμικότητάς τους στη μέθοδο CAS (Γερμανία, Αυστρία και Φινλανδία), αλλά αρκετά αναμένεται να μετατρέψουν σε ποσοστό μεγαλύτερο από 50 % (Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Σουηδία, Κάτω Χώρες και Βέλγιο). Άλλα κράτη μέλη αναμένεται να διατηρήσουν το υδρόλουτρο ως την κύρια μέθοδο αναισθητοποίησης. 3. ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΖΩΩΝ Πριν από την έκδοση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1099/2009 η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) εξέδωσε, το 2004 και το 2006, δύο γνωμοδοτήσεις σχετικά με τις πτυχές καλής μεταχείρισης των ζώων όσον αφορά την αναισθητοποίηση και τη θανάτωσή τους 56. Στη γνωμοδότησή της του 2004, η EFSA διαπίστωσε δύο κύρια προβλήματα: Η αναστροφή και η αγκίστρωση των πτηνών είναι επώδυνη, ιδίως για τα βαριά ή ευαίσθητα πτηνά 7 και μπορεί να προκαλέσει εξαρθρώσεις και θραύσεις οστών Η ποσότητα του ηλεκτρικού ρεύματος που διοχετεύεται σε κάθε πτηνό ποικίλλει ανάλογα με την ηλεκτρική αντίσταση κάθε πτηνού και δεν μπορεί να ελεγχθεί Οι πτυχές καλής μεταχείρισης των κύριων συστημάτων αναισθητοποίησης και θανάτωσης των κύριων εμπορικών ειδών ζώων, The EFSA Journal (2004), 45, Οι πτυχές καλής μεταχείρισης των ζώων των κύριων συστημάτων αναισθητοποίησης και θανάτωσης που εφαρμόζονται σε εμπορικά εκτρεφόμενα ελάφια, αίγες, κουνέλια, στρουθοκαμήλους, πάπιες, χήνες και ορτύκια, The EFSA Journal (2006) 326, Τα γονικά σμήνη γαλοπουλών και κοτόπουλων κρεατοπαραγωγής είναι πολύ βαρύτερα από ένα κανονικό εμπορικό κοτόπουλο κρεατοπαραγωγής, ενώ ακατάλληλες προς αναπαραγωγή όρνιθες ωοτοκίας έχουν εύθραυστα οστά. 3

4 Σε απάντηση στις εν λόγω γνωμοδοτήσεις, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1099/2009, ο οποίος ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2013, ορίζει ηλεκτρικές παραμέτρους (150 ma για συχνότητες μεταξύ 200 και 400 Hz) για αναισθητοποίηση με υδρόλουτρο. 8 Οι παράμετροι αυτές συνιστώνται επίσης από τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την Υγεία των Ζώων. 9 Το 2011 δύο κράτη μέλη πρότειναν την τροποποίηση των ελάχιστων ηλεκτρικών παραμέτρων για υδρόλουτρο που απαιτούνται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1099/2009. Η EFSA εξέτασε τα εν λόγω στοιχεία και εξέδωσε το 2012 γνωμοδότηση σχετικά με το θέμα αυτό 10, με την οποία η αναισθητοποίηση με υδρόλουτρο προκαλεί έως 96 % αποτελεσματική αναισθητοποίηση, όπως μετράται από ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ). Στη γνωμοδότηση τονίστηκε, επίσης, η ανάγκη περαιτέρω έρευνας και θεμάτων επιβολής, δηλαδή οι φορείς εκμετάλλευσης των σφαγείων τείνουν να μειώσουν το ρεύμα εξαιτίας ανησυχιών όσον αφορά την ποιότητα του κρέατος. Οι γνωμοδοτήσεις της EFSA επισημαίνουν, επίσης, ότι η μέθοδος CAS αντιμετωπίζει τα μειονεκτήματα του υδρόλουτρου, εάν η μέθοδος αυτή αναπροσαρμοστεί με τέτοιες παραμέτρους ώστε να θανατώνονται τα πτηνά: τα πτηνά δεν αναστρέφονται ούτε αγκιστρώνονται έχοντας τις αισθήσεις τους η μέθοδος μπορεί να εξασφαλίσει ότι το 100 % των πτηνών θανατώνονται πριν από την αφαίμαξη. Οι γνωμοδοτήσεις της EFSA του 2004 και του 2006 δεν αξιολόγησαν τη μέθοδο αναισθητοποίησης μόνον της κεφαλής που, επί του παρόντος, αναπτύσσεται για εμπορική γραμμή σφαγής. 4. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ Βασικά οικονομικά στοιχεία σχετικά με την παραγωγή κρέατος πουλερικών της ΕΕ και το εξωτερικό εμπόριο είναι διαθέσιμα στο παράρτημα I Σύγκριση μεταξύ υδρόλουτρου και άλλων μεθόδων Κόστος παραγωγής και μοντέλο κόστους Δημιουργήθηκε ένα μοντέλο κόστους για τη σύγκριση των μεθόδων αναισθητοποίησης των πουλερικών που διατίθενται στο εμπόριο 11. Τα ακόλουθα στοιχεία κόστους ελήφθησαν υπόψη: κόστος εγκατάστασης 12, κόστος συντήρησης, κόστος εργασίας για την παραλαβή και την αγκίστρωση, κόστος κατανάλωσης νερού, κόστος νερού για καθαρισμό, κόστος ηλεκτρικού ρεύματος για την αναισθητοποίηση, κόστος αερίου για την αναισθητοποίηση, άλλο εργατικό κόστος που συνδέεται με την αναισθητοποίηση Για τις ηλεκτρικές παραμέτρους, βλέπε σημείο 6 του κεφαλαίου II του παραρτήματος I, για τον εξοπλισμό βλ. σημείο 5 του παραρτήματος II. Άρθρο σημείο 3) στοιχείο β) ηλεκτρική αναισθητοποίηση των πτηνών με υδρόλουτρο Κώδικας υγείας χερσαίων ζώων του OIE. Scientific Opinion on electrical requirements for waterbath equipment applicable for poultry. (Επιστημονική γνώμη για τις απαιτήσεις ηλεκτρικού ρεύματος για τον εξοπλισμό υδρόλουτρου που εφαρμόζεται για τα πουλερικά.) EFSA Journal 012; 10(6): pp. doi: /j.efsa Η μέθοδος LAPS δεν επιτρέπεται στην ΕΕ, αλλά χρησιμοποιείται σε ένα σφαγείο στις ΗΠΑ. Δαπάνες εγκατάστασης για νέα εγκατάσταση αλλά όχι δαπάνες μετατροπής. 4

5 Το μέσο κόστος της ΕΕ ανά πτηνό υπολογίστηκε για σφαγεία υψηλής δυναμικότητας ( πτηνά ανά ώρα) και χαμηλότερης δυναμικότητας (6.000 και πτηνά ανά ώρα) και συνοψίζονται στους πίνακες 1 και 2. Τα στοιχεία αυτά εξαρτώνται από τις τοπικές δαπάνες των διάφορων πόρων (κεφάλαια, ενέργεια, νερό και εργασία) Περισσότερα σενάρια εξετάζονται στη μελέτη του

6 Πίνακας 1: Βασικοί υπολογισμοί για το κόστος της αναισθητοποίησης με διάφορες μεθόδους για δυναμικότητα πτηνών ανά ώρα Παράγοντας κόστους Υδρόλουτρο CAS Μόνο της κεφαλής Αναισθητοποίηση κενού Κόστος εγκατάστασης ευρώ ευρώ ευρώ ευρώ Συντήρηση (% του κόστους εγκατάστασης) 3,45 % 6,90 % 3,00 % 2,40 % Εργατικό κόστος για την παραλαβή και αγκίστρωση 97 ώρες ανά 90 ώρες ανά 96 ώρες ανά 90 ώρες ανά * Νερό για την αναισθητοποίηση και τον καθαρισμό 9,0 m3 ώρες ανά 3.5m3 ώρες ανά 0,96m3 ώρες ανά 3,5m3 ώρες ανά * Ηλεκτρικό ρεύμα 5,2 kwh ανά 127,0 kwh ανά 9,6 kwh ανά 1.136,0 kwh ανά Αέριο χρησιμοποιείται που - 3,1 τόνοι ανά - - Άλλα εργασιακά 3 ώρες ανά 5 ώρες ανά 0,5 ώρες ανά 5 ώρες ανά * (μέσος όρος της ΕΕ) (υψηλό εργατικό κόστος, νερό, τιμές ηλεκτρικής ενέργειας) (χαμηλό εργατικό κόστος, νερό, τιμές ηλεκτρικής ενέργειας) 2,439 λεπτά 3,495 λεπτά 2,521 λεπτά 2,641 λεπτά 4,135 λεπτά 5,105 λεπτά 4,151 λεπτά 4,367 λεπτά 0,389 λεπτά 1,562 λεπτά 0,549 λεπτά 0,679 λεπτά Πηγές και διορθωτικοί συντελεστές Παραγωγοί: 45 % Έρευνα σφαγείων για δυναμικότητα (στοιχεία προσαρμοσμένα σε δυναμικότητα ) 45 %. Βιβλιογραφία: 10 % Παραγωγοί: 45 % Έρευνα σφαγείων για όλα τα επίπεδα δυναμικότητας (στοιχεία προσαρμοσμένα σε δυναμικότητα ) 45 %. Βιβλιογραφία: 10 % Κατασκευαστές Κατασκευαστές εκτιμήσεις κόστους εργασίας για την CAS. * Τα στοιχεία ελήφθησαν από εκτιμήσεις της CAS, δεδομένης της ομοιότητας των συστημάτων και της έλλειψης συγκεκριμένων στοιχείων. Η τεκμηρίωση διευκρίνισε ότι δεν χρησιμοποιείται καθόλου νερό στη διαδικασία αναισθητοποίησης LAPS, μολονότι χρησιμοποιείται νερό στα συστήματα CAS για τον καθαρισμό. 6

7 Πίνακας 2: Μοντέλο κόστους για σφαγεία με δυναμικότητα και πτηνά ανά ώρα Παράγοντας κόστους Υδρόλουτρο CAS Μόνο της κεφαλής Αναισθητοποίηση κενού Διαφορές σε πτηνά ανά ώρα Κόστος εγκατάστασης ελαφρώς χαμηλότερο χρήση νερού και εργατικού δυναμικού χαμηλότερη χρήση ηλεκτρισμού περίπου η ίδια. Κόστος εγκατάστασης, χρήση νερού και ηλεκτρικής ενέργειας η ίδια. Χρήση εργατικού δυναμικού και αερίου αναλογικά χαμηλότερη. Συντήρηση χαμηλότερη λόγω χαμηλότερης παραγωγής. Κόστος εγκατάστασης ελαφρά χαμηλότερο (350 χιλιάδες ευρώ), κόστος εργασίας και ενέργειας μειωμένα αναλόγως. ηλεκτρικής Έξοδα εγκατάστασης μειωμένα κατά το ήμισυ με απομάκρυνση των μισών θαλάμων κενού (250 χιλ.), κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και εργασίας επίσης μειωμένα αναλογικά. (μέσος όρος της ΕΕ) (υψηλό εργατικό κόστος, νερό, τιμές ηλεκτρικής ενέργειας) (χαμηλό εργατικό κόστος, νερό, τιμές ηλεκτρικής ενέργειας) 2,541 λεπτά 3,687 λεπτά 2,716 λεπτά 2,667 λεπτά 4,294 λεπτά 5,330 λεπτά 4,356 λεπτά 4,412 λεπτά 0,422 λεπτά 1,730 λεπτά 0,733 λεπτά 0,682 λεπτά Διαφορές σε πτηνά ανά ώρα Κόστος εγκατάστασης ελαφρώς χαμηλότερο, κόστος νερού και εργατικού δυναμικού χαμηλότερο, κόστος ηλεκτρικής ενέργειας περίπου ίδιο. Κόστος εγκατάστασης, κόστος νερού και ηλεκτρικής ενέργειας ίδια. Κόστος εργατικού δυναμικού και αερίου αναλογικά χαμηλότερο. Κόστος συντήρησης χαμηλότερο. Κόστος εγκατάστασης όπως ανά πτηνά ανά ώρα (350 χιλιάδες ευρώ), κόστος εργασίας ηλεκτρικής ενέργειας μειωμένο αναλόγως. και Εγκατάσταση, ηλεκτρική ενέργεια, για πτηνά ανά ώρα 14. Εργατικό κόστος μειωμένο κατ αναλογία. (μέσος όρος της ΕΕ) (υψηλό εργατικό κόστος, νερό, τιμές 2,584 λεπτά 4,053 λεπτά 3,121 λεπτά 3,087 λεπτά 4,340 λεπτά 5,761 λεπτά 4,780 λεπτά 5,000 λεπτά 14 Το κόστος εγκατάστασης εκτιμάται ότι είναι το ίδιο όπως ανά πτηνά ανά ώρα, επειδή δεν είναι σαφές εάν το σύστημα είναι κλιμακούμενο έως μια δυναμικότητα μικρότερη από πτηνά ανά ώρα. 7

8 Παράγοντας κόστους Υδρόλουτρο CAS Μόνο της κεφαλής ηλεκτρικής ενέργειας) Αναισθητοποίηση κενού (χαμηλό εργατικό κόστος, νερό, τιμές ηλεκτρικής ενέργειας) 0,463 λεπτά 2,046 λεπτά 1,116 λεπτά 1,024 λεπτά Κατά μέσον όρο, το υδρόλουτρο είναι η φθηνότερη μέθοδος αναισθητοποίησης και η μέθοδος CAS η πιο δαπανηρή 15. Για σφαγεία υψηλής δυναμικότητας, η διαφορά του κόστους μεταξύ των δύο μεθόδων είναι χαμηλότερη. Η αναισθητοποίηση με υδρόλουτρο παρουσιάζει μεγαλύτερο πλεονέκτημα σε σχέση με άλλες μεθόδους στις οποίες το κόστος εισροών είναι χαμηλότερο. Ωστόσο, όταν το κόστος των εισροών είναι υψηλότερο, ιδίως το κόστος εργασίας, η διαφορά μεταξύ του κόστους ανάμεσα στο υδρόλουτρο και τις άλλες μεθόδους περιορίζεται. Η διαπίστωση αυτή είναι σύμφωνη με την εμπειρική παρατήρηση ότι η μέθοδος CAS χρησιμοποιείται σε περιοχές της ΕΕ, στις οποίες το κόστος εργασίας είναι σχετικά υψηλό. Η απόφαση των υπευθύνων των σφαγείων για την επιλογή συστήματος αναισθητοποίησης δεν φαίνεται να επηρεάζεται τόσο από τις επιπτώσεις επί της λιανικής τιμής (η μέση λιανική τιμή είναι 5,070 ευρώ για 1,5 kg κανονικά κοτόπουλα), όσο από τις μεγάλες διαφορές που παρουσιάζουν οι αρχικές επενδυτικές δαπάνες, καθώς και από τον απαιτούμενο χώρο για το σύστημα αναισθητοποίησης (βλ. κατωτέρω) Έσοδα/αγορές Οι υπεύθυνοι των σφαγείων επιλέγουν τις μεθόδους αναισθητοποίησης, ανάλογα με την αγορά στην οποία σκοπεύουν να πωλήσουν. Οι επιπτώσεις των εσόδων εμφανίζονται μέσω των ακόλουθων τριών μηχανισμών: πρόσβαση στην αγορά: οι διανομείς μπορούν να ζητήσουν συγκεκριμένες μεθόδους αναισθητοποίησης για λόγους ποιότητας, καλής μεταχείρισης των ζώων ή θρησκευτικών απαιτήσεων (Halal 16, Kosher). καλύτερη ποιότητα κρέατος: οι αγορές μπορεί να παρέχουν πριμοδότηση αν τα τεμάχια (φιλέτα στήθους, φτερούγες, μπούτια) έχουν σταθερά τις απαιτούμενες πτυχές (χρώμα, χωρίς πιτσιλιές αίματος). απώλειες λόγω ψαλιδίσματος: τα έσοδα θα επηρεαστούν αρνητικά, αν οι μέθοδοι αναισθητοποίησης αυξάνουν την ανάγκη ψαλιδίσματος (απώλεια κρέατος και κόστος εργασίας ψαλιδίσματος). Στην πράξη, η πιο σημαντική μεταβλητή αγοράς είναι κατά πόσον το πτηνό πωλείται ως ολόκληρο κοτόπουλο για περαιτέρω επεξεργασία (όπου οι ατέλειες Τα στοιχεία για τη μέθοδο «μόνο της κεφαλής» και τη μέθοδο LAPS βασίζονται κυρίως σε πληροφορίες κατασκευαστών, που μπορεί να είναι πιο αισιόδοξες από την εμπορική πρακτική. Βλ. παρακάτω σημείο 8. 8

9 δεν είναι τόσο σημαντικές) ή κατά πόσον πωλείται σε νωπά τεμάχια σε επίπεδο λιανικής (όπου η καλή παρουσίαση είναι σημαντική). Δεν υφίσταται ολοκληρωμένη μελέτη που να συγκρίνει άμεσα την ποιότητα των κρεάτων από διάφορες μεθόδους αναισθητοποίησης. Επιπλέον, οι επιπτώσεις στην ποιότητα ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με μια σειρά παραγόντων πλην της μεθόδου αναισθητοποίησης, ειδικότερα των παραμέτρων που χρησιμοποιούνται, της καταγωγής του σμήνους, του χειρισμού και της μεταφοράς των πτηνών πριν από τη σφαγή κ.λπ. Υπό την προϋπόθεση των εν λόγω επιφυλάξεων, η σύγκριση ως προς την ποιότητα του κρέατος των διαφόρων μεθόδων αναισθητοποίησης μπορεί να συνοψιστεί ως εξής: η μέθοδος CAS και το σύστημα «μόνον της κεφαλής» 17 φαίνεται να παρέχουν καλύτερη ποιότητα κρέατος (μεγαλύτερο ποσοστό του φιλέτου στήθους χωρίς πιτσιλιές αίματος) από ό,τι το υδρόλουτρο, η βλάβη του ποδιού είναι γενικά υψηλότερη στο υδρόλουτρο λόγω της αγκίστρωσης ζωντανών πτηνών, η βλάβη φτερούγας είναι γενικά υψηλότερη στη μέθοδο CAS, λόγω του πιο έντονου φτερουγίσματος κατά την αναισθητοποίηση, ιδίως με αδρανή αέρια, η δερματική βλάβη ενδέχεται να είναι υψηλότερη στη μέθοδο CAS, λόγω δυσκολιών στην αποπτίλωση. Συνολικά, η μέθοδος CAS φαίνεται να παρουσιάζει πλεονέκτημα για τις αγορές που απαιτούν φιλέτο στήθους (πριμοδότηση ποιότητας), αλλά δεν είναι ανταγωνιστική με το υδρόλουτρο για αγορές που απαιτούν ολόκληρα πτηνά Απαιτούμενος χώρος για την εγκατάσταση συστήματος αναισθητοποίησης Εκτός από το μοντέλο κόστους που αναφέρεται προηγουμένως, είναι αναγκαίο να λαμβάνεται υπόψη ο χώρος που απαιτείται σε περίπτωση μετατροπής από υδρόλουτρο σε κάποιο άλλο σύστημα. Οι δαπάνες οικοδομικής και διαρθρωτικής τροποποίησης που συνδέονται με τη μετατροπή από το σύστημα υδρόλουτρου σε CAS (και ενδεχομένως LAPS) είναι σημαντικές και μπορούν να φθάσουν σε απαγορευτικά επίπεδα. Οι εν λόγω δαπάνες είναι πιθανό να είναι υψηλότερες για αλλαγή από υδρόλουτρο σε CAS (και ενδεχομένως LAPS) από ό,τι στο σύστημα «μόνο της κεφαλής», το οποίο δεν απαιτεί περισσότερο χώρο από το υδρόλουτρο. 5. ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΥΣ ΤΩΝ ΣΦΑΓΕΙΩΝ Τα συστήματα που αποφεύγουν τον χειρισμό των ζώων έχοντας τις αισθήσεις τους (CAS και LAPS) έχουν θετικές επιπτώσεις στο περιβάλλον εργασίας, σε σύγκριση με τα άλλα (υδρόλουτρο και «μόνο της κεφαλής») λόγω του χαμηλού επιπέδου σκόνης (δεν υπάρχει φτερούγισμα), του κανονικού φωτισμού 18, των λιγότερων Δεδομένου ότι το εμπορικό σύστημα «μόνο της κεφαλής» χρησιμοποιείται σε λίγα μόνο σφαγεία, τα στοιχεία δεν υπόκεινται σε ανεξάρτητο έλεγχο. Για τον χειρισμό ζώντων πτηνών, οι εργαζόμενοι εργάζονται σε χαμηλό επίπεδο φωτισμού προκειμένου τα πτηνά να παραμένουν ήρεμα. 9

10 τραυματισμών των εργαζομένων και της μικρότερης σωματικής προσπάθειας. Σύμφωνα με μία πηγή 19, έχει επίσης μειωθεί η κινητικότητα προσωπικού με τη μείωση των δαπανών πρόσληψης. 6. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ Η μελέτη του 2012 συνέκρινε υδρόλουτρο και CAS έναντι έξι περιβαλλοντικών μέτρων: ρύπανση σκόνης και μυρωδιάς, κατανάλωση ενέργειας, αχρησιμοποίητο ρεύμα νερού, κατανάλωση νερού, εκπομπές αερίων ψύξης και αερίων του θερμοκηπίου. Ενώ, συνολικά, φαίνεται να υπάρχει ελάχιστη διαφορά στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις μεταξύ των δύο μεθόδων, η μέθοδος CAS φαίνεται να προσφέρει ορισμένα περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με το υδρόλουτρο από άποψη σκόνης/οσμής, αποβλήτων και νερού, ενώ το υδρόλουτρο καταναλώνει λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια και εκπέμπει λιγότερα αέρια του θερμοκηπίου. 7. ΠΤΥΧΕΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Ο τομέας πουλερικών της ΕΕ πρέπει να αξιολογηθεί, λαμβάνοντας επίσης υπόψη την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα και την ανταγωνιστική πίεση από τρίτες χώρες. Η Βραζιλία είναι ο κύριος προμηθευτής ολόκληρων πτηνών και λευκού κρέατος (στήθος) στην παγκόσμια αγορά (αντιστοίχως 80 και 85 % του παγκόσμιου εμπορίου), ενώ, παράλληλα, κατέχει τη δεύτερη θέση για το σκούρο κρέας (μπούτι) (30 %). Η παγκόσμια ανταγωνιστικότητα στην παγκόσμια αγορά πουλερικών καθορίζεται κυρίως από το κόστος των ζωοτροφών το οποίο αντιπροσωπεύει το 50 έως 70 % του συνολικού κόστους παραγωγής. Η Βραζιλία, η Αργεντινή και οι ΗΠΑ επωφελούνται περισσότερο από το 40 % χαμηλότερο κόστος παραγωγής από ό,τι οι χώρες της ΕΕ και της Ασίας ως αποτέλεσμα των φθηνότερων ζωοτροφών. Άλλα σημαντικά πλεονεκτήματα κόστους στη Βραζιλία και την Ταϊλάνδη είναι οι ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες και το χαμηλότερο κόστος εργασίας. Η δεσπόζουσα θέση της Βραζιλία στην παγκόσμια αγορά πουλερικών μπορεί επίσης να εξηγηθεί και από μια εξαγωγική εστίαση, στο πλαίσιο της οποίας η ζήτηση στις εξαγωγικές αγορές έχει προτεραιότητα έναντι της εγχώριας ζήτησης (σε αντίθεση τόσο με την ΕΕ όσο και τις ΗΠΑ, όπου οι εξαγωγές είναι κυρίως υποπροϊόν της εγχώριας ζήτησης). Οι εξαγωγές από τις ΗΠΑ προς την ΕΕ είναι πολύ περιορισμένες λόγω της χρήσης αντιμικροβιακών αγωγών (που απαγορεύονται στην ΕΕ). Ωστόσο, οι ΗΠΑ αποτελούν σημαντικό παράγοντα όσον αφορά τον ανταγωνισμό στις εξαγωγικές αγορές, όπως η Ρωσία, ένας σημαντικός προορισμός για πλεόνασμα σκούρου κρέατος. Η Ταϊλάνδη είναι εξαγωγέας μεταποιημένων προϊόντων στην ΕΕ, αλλά δεν έχει την τάση να είναι ανταγωνιστική στις παγκόσμιες αγορές με τους εξαγωγείς της ΕΕ. 19 PETA (2007) Θανάτωση ελεγχόμενης ατμόσφαιρας έναντι ηλεκτρικής ακινητοποίησης. Συγκριτική ανάλυση των συστημάτων σφαγής πουλερικών από την προοπτική της καλής μεταχείρισης των ζώων, της ασφάλειας των εργαζομένων και της οικονομίας. PETA USA, Ιούνιος

11 Το υδρόλουτρο εξακολουθεί να είναι η συνηθέστερη μέθοδος αναισθητοποίησης στον κόσμο για τα πουλερικά. Η μέθοδος CAS χρησιμοποιείται σε ορισμένες τρίτες χώρες, αλλά περιορίζεται κυρίως στην ΕΕ. Το κόστος σφαγής συνιστά το 14 έως 22 % του συνολικού κόστους παραγωγής και καθορίζεται κυρίως από το κόστος εργασίας που παρέχει πλεονέκτημα σε απόλυτους και σχετικούς όρους στην Ταϊλάνδη και τη Βραζιλία. Οι μακροπρόθεσμες οικονομικές προβλέψεις προβλέπουν σημαντική αύξηση στην παγκόσμια αγορά πουλερικών. Η αυξημένη ζήτηση για περαιτέρω μεταποιημένα προϊόντα ενδέχεται να λειτουργήσει ως κίνητρο υπέρ της μεθόδου CAS σε μακροπρόθεσμη βάση. 8. ΆΛΛΕΣ ΠΤΥΧΕΣ Η συμμόρφωση με τους κανόνες της μουσουλμανικής θρησκείας διαδραματίζει επίσης ρόλο για ορισμένους υπευθύνους σφαγείων συνηγορώντας υπέρ ορισμένων μεθόδων ή παραμέτρων αναισθητοποίησης. Ενώ δεν υπάρχει από κοινού συμφωνημένη θέση σε όλες τις μουσουλμανικές κοινότητες για την αναισθητοποίηση των ζώων, οι περισσότεροι από αυτούς θα αποδέχονταν την αναισθητοποίηση, εάν το ζώο είναι σε θέση να ανακτήσει τις αισθήσεις του όταν δεν γίνει αφαίμαξη. Ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο ορίζονται οι παράμετροι αναισθητοποίησης, η αναισθητοποίηση με υδρόλουτρο, η μέθοδος CAS και η αναισθητοποίηση μόνο της κεφαλής μπορεί να είναι αναστρέψιμες μέθοδοι. Ωστόσο, καθώς η αναισθητοποίηση με υδρόλουτρο και CAS είναι συλλογικές μέθοδοι αναισθητοποίησης, ο μόνος τρόπος για να εξασφαλιστεί ότι όλα τα ζώα μπορούν να ανακτήσουν τις αισθήσεις τους χωρίς αφαίμαξη είναι να μειωθούν οι παράμετροι αναισθητοποίησης, εξ ου το ποσοστό των ζώων που αναισθητοποιούνται σωστά. Η μέθοδος CAS χρησιμοποιείται συνήθως για τη θανάτωση ζώων και, συνεπώς, οι μουσουλμανικές κοινότητες σπάνια το δέχονται για Halal (κίνδυνος μη αναστρέψιμης αναισθητοποίησης των ζώων). Οι ηλεκτρικές παράμετροι που απαιτούνται για το υδρόλουτρο από τον κανονισμό δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την πλήρη ανάκτηση των αισθήσεων όλων των αναισθητοποιημένων ζώων. Επιπλέον, τα οφέλη για την καλή μεταχείριση των ζώων ή τα μειονεκτήματα μιας μεθόδου αναισθητοποίησης πρέπει, επίσης, να ληφθούν υπόψη, πέραν του σφαγείου και μόνο. Ο περιορισμός της χρήσης μεθόδων αναισθητοποίησης, όπως το υδρόλουτρο, επί του παρόντος, της μόνης εμπορικής μεθόδου που είναι ευρέως διαθέσιμη για μικρά σφαγεία θα συνεπάγεται ότι τα ζώα που εκτρέφονται σε περιοχές με συστήματα εκτατικής καλλιέργειας θα πρέπει να μεταφέρονται σε μεγάλες αποστάσεις. 9. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Από τις διάφορες μεθόδους αναισθητοποίησης των πουλερικών, η αναισθητοποίηση με υδρόλουτρο είναι η πλέον ευρέως χρησιμοποιούμενη στον κόσμο και στην ΕΕ. Είναι ιστορικά η πρώτη, είναι φθηνή, τεχνολογικά προσβάσιμη, δεν απαιτεί πολύ χώρο και ακινητοποιεί αρκετά πτηνά ώστε να πραγματοποιείται αφαίμαξή τους μέσω αυτόματου ψαλιδιού κοπής λαιμού σε βιομηχανικά σφαγεία. 11

12 Ενώ η μέθοδος CAS αναμένεται να εξακολουθήσει να επεκτείνεται σε ορισμένα κράτη μέλη, λόγω της μεγαλύτερης ζήτησης για κρέατα υψηλής ποιότητας και υψηλότερο κόστος εργασίας, η αναισθητοποίηση με υδρόλουτρο είναι πιθανό να εξακολουθήσει να εφαρμόζεται ευρέως στην ΕΕ. Η μέθοδος CAS αποτελεί την κυριότερη εμπορικά διαθέσιμη εναλλακτική λύση, αντί για το υδρόλουτρο. Άλλες εναλλακτικές λύσεις για το υδρόλουτρο δεν έχουν ακόμη επαρκώς αναπτυχθεί για να αποτελούν άμεση επιλογή. Η μέθοδος CAS παρουσιάζει πλεονεκτήματα για την καλή μεταχείριση των ζώων, καθώς και για την ποιότητα του κρέατος και τις συνθήκες εργασίας. Ωστόσο, η μέθοδος CAS είναι δαπανηρή, χρειάζεται περισσότερο χώρο για να εγκατασταθεί και έχει σχεδιαστεί, προς το παρόν, για σφαγεία υψηλής δυναμικότητας. Η σταδιακή κατάργηση της αναισθητοποίησης με υδρόλουτρο δεν είναι προς το παρόν βιώσιμη, από οικονομική άποψη, εναλλακτική λύση, διότι στο τρέχον πλαίσιο, δεν υπάρχει πρακτική εναλλακτική λύση για τα μεσαία ή τα σφαγεία μικρής δυναμικότητας που αποτελούν ένα σημαντικό αριθμό των εγκαταστάσεων στην ΕΕ. Είναι σημαντικό τα κράτη μέλη να εφαρμόζουν νέες απαιτήσεις για την καλή μεταχείριση των ζώων με ομοιόμορφο τρόπο για να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τους υπευθύνους σφαγείων και την καλή μεταχείριση των ζώων. Η Επιτροπή εξακολουθεί να παρακολουθεί προσεκτικά την εφαρμογή στα κράτη μέλη, καθώς και την αξιολόγηση, τη συγκριτική αξιολόγηση και τη διάδοση των βέλτιστων πρακτικών και της καινοτομίας κατά την εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων της ΕΕ. 12