ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2016/2141(INI)

Transcript

1 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου 2016/2141(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την «σημερινή κατάσταση της συγκέντρωσης γεωργικής γης στην ΕΕ: πώς μπορεί να διευκολυνθεί η πρόσβαση στη γη για τους γεωργούς;» (2016/2141(INI)) Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου Εισηγήτρια: Maria Noichl PR\ docx PE v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

2 PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...7 PE v /2 PR\ docx

3 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την «σημερινή κατάσταση της συγκέντρωσης γεωργικής γης στην ΕΕ: πώς μπορεί να διευκολυνθεί η πρόσβαση στη γη για τους γεωργούς;» (2016/2141(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της 21ης Ιανουαρίου 2015 με τίτλο «αρπαγή γεωργικής γης - μια απειλή για τις οικογενειακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις», έχοντας υπόψη τις προαιρετικές κατευθυντήριες γραμμές για την υπεύθυνη διαχείριση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος γης, αλιευμάτων και δασών του Οργανισμού Επισιτισμού και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) της 12ης Μαΐου 2012, έχοντας υπόψη την αναφορά αριθ. 187/2015 προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με θέμα «προστασία και διαχείριση ευρωπαϊκών γεωργικών εκτάσεων ως κοινό αγαθό: έκκληση των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών για αειφόρο και δίκαιη πολιτική της ΕΕ στον τομέα της γης». έχοντας υπόψη την μελέτη με θέμα «η έκταση του φαινομένου υφαρπαγής γεωργικών γαιών στην ΕΕ (Extent of Farmland Grabbing in the EU) της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 1 ), έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (A8-0000/2016), Α. λαμβάνοντας υπόψη, ότι ήδη το 2010 μόνο το 2,7% των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην ΕΕ των 27 ελέγχαν το 50,6% των επιφανειών που χρησιμοποιούνται για γεωργικούς σκοπούς στην Ευρώπη και ότι αντιθέτως, το % των εκμεταλλεύσεων δεν κατείχαν παρά μόνο λίγο πάνω από το 12% της γεωργικής γης Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση στη γη είναι ανθρώπινο δικαίωμα Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το έδαφος καθίσταται ολοένα και πιο σπάνιο και μη αυξανόμενο αγαθό, και ως εκ τούτου δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ένα κοινό εμπορικό προϊόν και ότι επιπλέον απειλείται διπλά, αφενός μέσω της απώλειας γεωργικών επιφανειών από έργα υποδομής, αστικοποίηση και προγράμματα υποδομών, αφετέρου μέσω της συγκέντρωσης της γης στα χέρια μεγάλων γεωργικών εκμεταλλεύσεων και επενδυτών που δεν σχετίζονται με τον τομέα της γεωργίας Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη χρειάζονται για τις πολιτικές αποφάσεις τους στον τομέα της πολιτικής για την γη περιεκτικές, έγκαιρες, διαφανείς και υψηλής ποιότητας δεδομένα όσον αφορά τις διακυμάνσεις των τιμών και των ποσοτήτων στις 1 Μελέτη «Extent of Farmland Grabbing in the EU» της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Σελίδα 24 (ΡΕ ). PR\ docx 3/3 PE v01-00

4 διάφορες αγορές σε περιπτώσεις ιδιοκτησίας και χρηματοδοτικής μίσθωσης της γης Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι μια ευρεία διασπορά της ιδιοκτησίας γεωργικών εκτάσεων αποτελεί μια σημαντική θεμελιώδη αρχή της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς και μια ουσιαστική προϋπόθεση για την κοινωνική συνοχή μιας εθνικής οικονομίας ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επιφάνειες που χρησιμοποιούνται για γεωργική χρήση έχουν ιδιαίτερη σημασία για την διαχείριση των υδάτων και του κλίματος καθώς και για την βιοποικιλότητα και την γονιμότητα του εδάφους και υποφέρουν ήδη από την αλλαγή του κλίματος και την διάβρωση του εδάφους Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ιδιοκτησία αποτελεί την καλύτερη προϋπόθεση για μια υπεύθυνη διαχείριση του εδάφους και μια αειφόρο διαχείριση της γης, και ότι επιπλέον ενισχύει την ταυτοποίηση και την αλληλεγγύη και συμβάλλει στην παραμονή των ανθρώπων στις γεωργικές περιοχές, και λαμβάνοντας υπόψη ότι με τον τρόπο αυτό επηρεάζεται η κοινωνικοοικονομική υποδομή του γεωργικού χώρου και ότι ο διαχωρισμός κατοχής και ιδιοκτησίας αυξάνει τον κίνδυνο μιας βαθιάς διαίρεσης της κοινωνίας, της απώλειας θέσεων εργασίας και της ποιότητας της ζωής καθώς και της ένδειας Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κύριος στόχος της ευρωπαϊκής γεωργικής πολιτικής είναι μια πολυλειτουργική γεωργία, που θα χαρακτηρίζεται από οικογενειακές εκμεταλλεύσεις και συνεταιριστικά αγροκτήματα ιδιοκτήτες του κεφαλαίου, ευρεία διανομή της ιδιοκτησίας και πολυσχιδή γεωργική διάρθρωση που θα συνδέεται με τον τόπο κατοικίας με τις παραδόσεις, την ασφάλεια δικαίου και την υπευθυνότητα Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η συγκέντρωση γεωργικών επιφανειών μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια θέσεων εργασίας στον τομέα της γεωργίας Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι αφενός η νέα γενιά είναι απαραίτητη για την εγγύηση της βιωσιμότητας του γεωργικού τομέα, επειδή μόνο με αυτό τον τρόπο μπορεί να σταματήσει η γήρανση του πληθυσμού στον τομέα της γεωργίας και να εξασφαλιστεί το ζήτημα της διαδοχής, και ότι αφετέρου είναι ιδιαίτερα δύσκολο να έχουν πρόσβαση σε γη οι νεαροί αγρότες και οι νέοι επιχειρηματίες ΙΑ. ΙΒ. ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τιμές αγοράς και μίσθωσης γεωργικών επιφανειών έχει εν τω μεταξύ ανέλθει σε πολλές περιφέρειες σε επίπεδο, το οποίο καθιστά αδύνατο από οικονομικής απόψεως για πολυάριθμες γεωργικές επιχειρήσεις, να διατηρούν μισθωμένες επιφάνειες ή να προβαίνουν σε απαραίτητες για την επιβίωση των επιχειρήσεων αυξήσεις των επιφανειών, επειδή δεν διατίθεται σχεδόν καθόλου γη για τον σκοπό αυτό στην αγορά λαμβάνοντας υπόψη, ότι η πολιτική και οι ενισχύσεις της ΕΕ προωθούν τις διαδικασίες συγκέντρωσης, επειδή οι άμεσες πληρωμές που συνδέονται με τις επιφάνειες κατευθύνονται μονομερώς κυρίως σε μεγάλες επιχειρήσεις και η χρησιμοποίηση αυτών των πιστώσεων συμβάλλει στην αύξηση των τιμών της γης, πράγμα το οποίο έχει ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων από την αγορά γης λαμβάνοντας υπόψη, ότι κυρίως μετά την δημοσιονομική και οικονομική κρίση του 2007 οι επενδύσεις στην γεωργική γη θεωρούνται ως ασφαλής τοποθέτηση χρήματος PE v /4 PR\ docx

5 και ότι η γεωργική γη αγοράζεται από μη γεωργικούς επενδυτές, και ότι η ιδιοκτησία γης, ακόμη και σε περίπτωση μελλοντικού πληθωρισμού, θα παραμείνει ασφαλής τοποθέτηση χρήματος 1. ζητεί τη δημιουργία ενός κεντρικού παρατηρητηρίου με την εντολή να ελέγχει το βαθμό συγκέντρωσης της γεωργικής γης στην ΕΕ, τη μεταβαλλόμενη χρήση της γης καθώς και τις εμπορικές πρακτικές των ιδιοκτητών και των ενοικιαστών γης και να υποβάλει τακτικά εκθέσεις 2. ζητεί από την Επιτροπή να δημιουργήσει μια νομική βάση, προκειμένου να εξασφαλίσει την τακτική συλλογή δεδομένων συγκρίσιμης ποιότητας σε ό,τι αφορά τα ύψη των μισθωμάτων και των τιμών σε όλες τις πωλήσεις αγροτικής γης καθώς και μεριδίων γεωργικών εκμεταλλεύσεων σε όλα τα κράτη μέλη 3. θεωρεί χρήσιμο να υπάρξει μια ενιαία καταγραφή της γης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στην οποία θα περιλαμβάνονται με τρόπο σαφή και ακριβή όλα τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και χρήσης σε σχέση με την γεωργική γη και τα οποία θα παρουσιάζονται με κατανοητό τρόπο σε μια δημόσια προσβάσιμη ψηφιακή τράπεζα δεδομένων 4. αναγνωρίζει ότι διάφοροι τύποι αναδιοργάνωσης της αγροτικής γης στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης διαχείρισης των επιφανειών αποτελεί ένα απαραίτητο μέσο για τη βελτίωση της δομής της γεωργίας και την επίλυση συγκρούσεων όσον αφορά την χρήση γης 5. εκφράζει την άποψη, ότι μια πολιτική στον τομέα της γης θα πρέπει να συμβάλει στην εξασφάλιση μιας, από κοινωνικής πλευράς επιθυμητής, ευρείας κατανομής της ιδιοκτησίας γης, επειδή αυτή έχει άμεσες επιπτώσεις στις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας καθώς και στην ποιότητα ζωής όλων των ανθρώπων, και υπενθυμίζει τη σημαντική κοινωνική λειτουργία της ιδιοκτησίας γης, η οποία βασίζεται στο γεγονός ότι η απώλεια επιχειρήσεων και θέσεων εργασίας οδηγεί στην παρακμή της παραδοσιακής ευρωπαϊκής γεωργίας καθώς και των αγροτικών περιοχών και ως εκ τούτου σε ανεπιθύμητες διαρθρωτικές αλλαγές για την κοινωνία ως σύνολο 6. συνιστά στα κράτη μέλη να δώσουν προτεραιότητα στους γεωργούς για την απόκτηση αγροτικής γης, ιδιαίτερα σε καιρούς αυξανόμενου ενδιαφέροντος από άτομα μη γεωργούς όσον αφορά την απόκτηση αγροτεμαχίων 7. εκφράζει την άποψη ότι η πολιτική στον τομέα της αγοράς γης θα πρέπει να συμβάλλει στη διευκόλυνση νεαρών ατόμων όσον αφορά την ενασχόληση με τη γεωργία, διευκόλυνση η οποία θα πρέπει να προχωρεί πέραν από την κατοχυρωμένη από την κοινή γεωργική πολιτική ενίσχυση των νεαρών γεωργών ζητεί ως εκ τούτου μια ολοκληρωμένη προσέγγιση η οποία θα συμβάλλει στη διευκόλυνση της εξαγοράς ή της ίδρυσης επιχειρήσεων από εξειδικευμένους νεαρούς γεωργούς και νέους επιχειρηματίες 8. ζητεί από τα κράτη μέλη, να διαμορφώσουν την πολιτική στον τομέα της αγοράς γης κατά τρόπο ώστε να μειωθεί η αύξηση των τιμών αγοράς και μίσθωσης γεωργικών γαιών ζητεί, οι εν λόγω τιμές να υπόκεινται επιπλέον σε μια διαδικασία έγκρισης, που θα ισχύει και για συγχωνεύσεις, διασπάσεις και δημιουργίες ιδρυμάτων εκφράζει την άποψη ότι θα ήταν χρήσιμο να ενισχυθούν οι έλεγχοι των συμβάσεων μίσθωσης καθώς PR\ docx 5/5 PE v01-00

6 και να εισαχθεί μια υποχρέωση κοινοποίησης με δυνατότητες κυρώσεων, επειδή η μίσθωση γης αποτελεί συχνά το πρώτο βήμα προς την αγορά 9. ζητεί την εφαρμογή από την ΕΕ των «προαιρετικών κατευθυντήριων γραμμών για την υπεύθυνη διαχείριση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος γης, αλιευμάτων και δασών» του Οργανισμού Επισιτισμού και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, που έχουν επικυρωθεί από όλα τα κράτη μέλη, και δη προς το συμφέρον της ανάπτυξης μιας σαφούς προσέγγισης της αγροτικής δομής της ΕΕ 10. προτείνει να εισαχθεί επίσης κατά τρόπο δεσμευτικό μια περικοπή το λιγότερο κατά 5% του μερικού ποσού των άμεσων πληρωμών, που υπερβαίνουν το ανώτατο όριο των ευρώ, όπως προβλέπεται στο άρθρο 11 του κανονισμού της ΕΕ για τις άμεσες πληρωμές αριθ. 1307/2013, καθώς και την αντίστοιχη περικοπή του μερικού ποσού που αφορά τις χορηγούμενες βασικές ενισχύσεις, που υπερβαίνουν τις ευρώ, προς τους κατόχους εκμεταλλεύσεων 11. εκφράζει την άποψη, ότι 30% των άμεσων πληρωμών θα έπρεπε να συνδέονται με τα πρώτα εκτάρια μιας εκμετάλλευσης, εφόσον τηρούνται ταυτόχρονα οι νομικές διατάξεις της ΕΕ που προκύπτουν από τα άρθρα 41 και 42 του κανονισμού για τις άμεσες πληρωμές 12. συνιστά για το σκοπό αυτό έναν ορισμό σε επίπεδο ΕΕ της έννοιας «ενεργός γεωργός», που θα συνδέεται με σαφή τρόπο με την έννοια της εργασίας σε γεωργική εκμετάλλευση 13. καλεί την Επιτροπή, να ελέγξει όλους τους τομείς πολιτικής, εάν αυτοί ενισχύουν ή αντιθέτως εμποδίζουν τη συγκέντρωση γεωργικής γης στην ΕΕ 14. επιβεβαιώνει τη διαπίστωση της Επιτροπής, ότι τα εδάφη αποτελούν έναν πεπερασμένο πόρο, ο οποίος βρίσκεται ήδη υπό σημαντική πίεση λόγω της κλιματικής αλλαγής, της διάβρωσης των εδαφών και της υπερεκμετάλλευσης, και ζητεί, να υπάρξει ιδιαίτερη προστασία της γεωργικής γης με σκοπό τη συμμόρφωση με τις τέσσερις ευρωπαϊκές βασικές ελευθερίες, έτσι ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν να ρυθμίζουν την πώληση και εκμίσθωση της γεωργικής γης λαμβάνοντας υπόψη κοινωνικά και οικολογικά κριτήρια 15. καλεί την Επιτροπή, να εκπονήσει ένα κατάλογο κριτηρίων και να τον δημοσιεύσει, από τον οποίον θα προκύπτει με σαφή τρόπο για τα κράτη μέλη ποια μέτρα της ρύθμισης στον τομέα της αγοράς γης επιτρέπονται στο πλαίσιο των τεσσάρων βασικών ελευθεριών της Ευρωπαϊκής Ένωσης 16. καλεί την Επιτροπή, να ευαισθητοποιήσει και να υποστηρίξει τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της καταπολέμησης της διαφθοράς σε σχέση με τις πωλήσεις γης 17. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών. PE v /6 PR\ docx

7 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Συγκέντρωση γης ένα ευρωπαϊκό θέμα: Θέματα όπως η αρπαγή και συγκέντρωση γης συνδέθηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα με τις χώρες του νότου του πλανήτη. Ωστόσο, κατόπιν εγγύτερης εξετάσεως θα πρέπει να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι η συγκέντρωση της γεωργικής γης αποτελεί εδώ και αρκετά χρόνια ένα ευρωπαϊκό θέμα. Ομιλούμε για συγκέντρωση γης, όταν το εμπόριο με οικονομικά εκμεταλλεύσιμες γεωργικές επιφάνειες συνοδεύεται από αγορές γης μεγέθους, που είναι ασυνήθιστο στην Ευρώπη. Τα στοιχεία από το 2010 δείχνουν, ότι στην Ευρώπη των 27, ήδη περίπου 3% των γεωργικών εκμεταλλεύσεων ελέγχουν το 50% των χρησιμοποιούμενων επιφανειών για την γεωργία και ότι αντιθέτως, το έτος 2012, το 80% των εκμεταλλεύσεων διέθεταν μόνο το 12% της γεωργικής γης Ο βαθμός συγκέντρωσης της γεωργικής γης στην Ευρώπη είναι παρόμοιος με την ανισομερή κατανομή της κατοχής γης σε χώρες όπως η Βραζιλία, η Κολομβία και οι Φιλιππίνες. Η γεωργική γη δεν αποτελεί σύνηθες αντικείμενο εμπορίας, διότι η γη δεν μπορεί να πολλαπλασιαστεί και η πρόσβαση σε αυτήν αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα. Η συγκέντρωση γεωργικής γης στα χέρια ορισμένων μόνον παραγόντων συνδέεται με ιδιαίτερα σημαντικές κοινωνικές, πολιτιστικές, οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Με τον ίδιο τρόπο όπως η συγκέντρωση περιουσιακών στοιχείων, μια ιδιαίτερη υψηλή συγκέντρωση γεωργικών εκτάσεων διαιρεί την κοινωνία, αποσταθεροποιεί τον χώρο της υπαίθρου, θέτει σε κίνδυνο την επισιτιστική ασφάλεια και ως εκ τούτου τους οικολογικούς και κοινωνικούς στόχους της Ευρώπης. Σε γενικές γραμμές υφίσταται έλλειψη σε εκτεταμένα, διαφανή, επικαιροποιημένα, υψηλής ποιότητας ενιαία δεδομένα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσον αφορά τις διακυμάνσεις τιμών και ποσοτήτων για την ευρωπαϊκή αγορά εδάφους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για πωλήσεις εδαφών και τμημάτων, όπως επίσης και για τις τιμές μίσθωσης γης. Επιπτώσεις στη γεωργία στην Ευρώπη Οι τιμές αγοράς και μίσθωσης γεωργικά εκμεταλλεύσιμων επιφανειών έχουν ανέλθει κατά τον τελευταίο καιρό σε πολλές περιφέρειες της Ευρώπης σε ένα επίπεδο, το οποίο καθιστά αδύνατο για πολλές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, να προστατεύονται από την απώλεια μισθωμένων επιφανειών ή να προβαίνουν στις απαιτούμενες προσθήκες καλλιεργήσιμων εκτάσεων μέσω της αγοράς γης, πράγμα το οποίο θα ήταν απαραίτητο για να παραμείνουν βιώσιμες οι εκμεταλλεύσεις. Πέραν από το γεγονός ότι δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου διαθέσιμη γη στην αγορά, οι τιμές μίσθωσης δεν προσανατολίζονται πλέον στις οικονομικά υλοποιήσιμες γεωργικές αποδόσεις. Έτσι οι κεφαλαιουχικές απαιτήσεις για πολλούς νέους γεωργούς είναι πολύ υψηλές και ριψοκίνδυνες. PR\ docx 7/7 PE v01-00

8 Επιπτώσεις στην κοινωνία Η συγκέντρωση γης αφορά καταρχάς τους γεωργούς και τους εργαζόμενους στον τομέα της γης. Μόνο εάν εξετάσουμε πιο προσεκτικά γίνεται σαφής η διάσταση για όλη την κοινωνία. Η ιδιοκτησία είναι η καλύτερη προϋπόθεση για μια υπεύθυνη μεταχείριση του εδάφους και την βιώσιμη οικονομική εκμετάλλευσή του. Ενισχύει την αίσθηση του ανήκειν και ενθαρρύνει τους ανθρώπους να παραμένουν στις αγροτικές περιφέρειες. Μια ευρεία διασπορά της έγγειας ιδιοκτησίας αποτελεί ουσιώδη αρχή της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς και μια σημαντική προϋπόθεση για την κοινωνική συνοχή της οικονομίας. Οι επιφάνειες που χρησιμοποιούνται στον τομέα της γεωργίας αποτελούν όχι μόνο την αναντικατάστατη βάση για υψηλή ποιότητα τροφίμων και ζωοτροφών, αλλά επίσης έχουν ιδιαίτερη σημασία για την διαχείριση των υδάτων καθώς και για την βιοποικιλότητα και την φυσική γονιμότητα του εδάφους, που ήδη σήμερα υποφέρει λόγω της κλιματικής αλλαγής και της διάβρωσης που καταγράφεται. Λόγοι για την συγκέντρωση γεωργικής γης στην ΕΕ και προκλήσεις Ακόμη και αν το επίπεδο τιμών για την γεωργική γη είναι διαφορετικό στα κράτη μέλη της ΕΕ, η συγκέντρωση γης προοδεύει σταθερά σε όλη την Ευρώπη και έχει, ως εκ τούτου, αρνητικές επιπτώσεις για τους γεωργούς. Οι λόγοι για την συγκέντρωση γης στην ΕΕ είναι πολλαπλοί. Για παράδειγμα, η αγορά γης περιλαμβάνεται, λόγω της αυξανόμενης ζήτησης για τρόφιμα και ζωοτροφές, ανανεώσιμες πρώτες ύλες για τη βιομηχανία καυσίμων, τη χημική βιομηχανία και την κλωστοϋφαντουργία καθώς και τους μη ορυκτούς φορείς ενέργειας, στις καλύτερες και πιο ασφαλείς δυνατότητες επενδύσεων και κέρδους για τους επενδυτές από όλο τον κόσμο. Η συνεχιζόμενη φάση με χαμηλά επιτόκια μετά την δημοσιονομική κρίση συνέβαλε στην «φυγή προς πραγματικές αξίες» δηλαδή: Στην αγορά γης. Συνέπεια των ανωτέρω και οι επενδυτές που δεν συνδέονται με τον εν λόγω τομέα ενδιαφέρονται στην αγορά γης. Πέραν της συγκέντρωσης της γης, η μη γεωργική χρήση των επιφανειών υπό μορφή στεγανοποίησης, αστικοποίησης, τουρισμού και σχεδίων στον τομέα των υποδομών, απειλεί και αυτή την γεωργική γη στο σύνολό της. Επιπλέον, ενισχύουν ορισμένοι τομείς πολιτικής και επιδοτήσεις της ΕΕ τις τάσεις επέκτασης των γεωργικών επιχειρήσεων ή προσελκύουν μη γεωργικούς επενδυτές στη γη. Για παράδειγμα, άμεσες πληρωμές που συνδέονται με την επιφάνεια οδηγούν σε μονομερή ενίσχυση των μεγαλύτερων εκμεταλλεύσεων. Με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν προγράμματα επιδότησης της ΕΕ ή των κρατών μελών, που π.χ. ενισχύουν τα μη ορυκτά καύσιμα και ως εκ τούτου αυξάνουν τον ανταγωνισμό στον τομέα των διαθέσιμων επιφανειών μεταξύ «τροφίμων ζωοτροφών καυσίμων». Το εύρος και η ταχύτητα της συγκέντρωσης γης είναι ανησυχητικές. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για χώρες όπως η Ρουμανία, η Ουγγαρία και η Βουλγαρία. Αλλά και στη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία δεν είναι άγνωστα τα εν λόγω προβλήματα. PE v /8 PR\ docx

9 Πολλά κράτη μέλη έχουν αναγνωρίσει το πρόβλημα και προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την τάση αυτή με νόμους. Στο πλαίσιο αυτό προκύπτει συχνά σύγκρουση με μια από τις τέσσερις ευρωπαϊκές θεμελιώδεις ελευθερίες: την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίου. Η εν λόγω θεμελιώδης ελευθερία, η οποία ορθώς ισχύει σε όλη την ΕΕ και περιλαμβάνει την απαγόρευση διακρίσεων εις βάρος πολιτών άλλων χωρών της ΕΕ, δεν είναι στην περίπτωση πώλησης γεωργικής γης απεριόριστη Η πρόσβαση σε γεωργική γη είναι ουσιώδους σημασίας Η συγκέντρωση γεωργικής γης στην ΕΕ έχει πολυπληθείς επιπτώσεις στην κοινωνία και στους εν ενεργεία αγρότες. Το μέλλον του γεωργικού τομέα εξαρτάται ιδιαίτερα από την πρόσβαση των νεαρών ανθρώπων σε γεωργική γη. Η προθυμία τους για καινοτομία και επενδύσεις είναι ουσιαστική για το μέλλον των αγροτικών περιοχών. Διότι μόνο τότε μπορεί να σταματήσει η γήρανση του πληθυσμού που ασχολείται με τη γεωργία και να εξασφαλιστεί η διαδοχή στις εκμεταλλεύσεις καθώς και ο στόχος μιας πολυλειτουργικής γεωργίας με ιδιόκτητες οικογενειακές εκμεταλλεύσεις και συνεταιριστικές επιχειρήσεις. PR\ docx 9/9 PE v01-00