11/6/2015 TA KATAΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ. Στοιχεία ανατομίας και φυσιολογίας της σπονδυλικής στήλης και του νωτιαίου μυελού. Εισαγωγικά στοιχεία

Transcript

1 TA KATAΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Στοιχεία ανατομίας και φυσιολογίας της σπονδυλικής στήλης και του νωτιαίου μυελού Σπονδυλική στήλη: 7 αυχενικοί, 12 θωρακικοί, 5 οσφυϊκοί, 5 ιεροί και 4-5 κοκκυγικοί σπόνδυλοι Κοινά γνωρίσματα των σπονδύλων: Σπονδυλικό σώμα Σπονδυλικό τόξο Αποφύσεις των σπονδύλων Νωτιαίος μυελός: Αποτελείται εξωτερικά από λευκή και εσωτερικά από φαιά ουσία. Φαιά ουσία κινητικές νευρικές ίνες γραμμωτοί μύες κορμού και άκρων Λευκή ουσία αισθητικές νευρικές ίνες εγκέφαλος κινητικές νευρικές ίνες νωτιαίος μυελός Υποδιαιρείται σε μοίρες από τις οποίες εκφύονται τα ομώνυμα ζεύγη των νωτιαίων νεύρων που διανέμονται στον κορμό και τα άκρα Εισαγωγικά στοιχεία Κάκωση της σπονδυλικής στήλης μπορεί να συμβεί κυρίως κατά την : 3η δεκαετία της ζωής (έντονη δραστηριότητα, τροχαία ατυχήματα) 6η δεκαετία της ζωής (ατυχήματα από πτώση) Οι κυριότεροι μηχανισμοί πρόκλησης καταγμάτων ή εξαρθρημάτων της ΣΣ είναι: Βίαιη υπέρκαμψη Βίαιη υπερέκταση Κατακόρυφη συμπίεση Οριζόντια ολίσθηση Διάταση και στροφή σε συνδυασμό με έναν ή περισσότερους από τους παραπάνω μηχανισμούς. 1

2 Κατάγματα σπονδυλικής στήλης και κακώσεις νωτιαίου μυελού Οι κακώσεις της ΣΣ διακρίνονται σε: Σταθερές, που δεν συνοδεύονται από κάκωση των συνδεσμικών στοιχείων και του νωτιαίου μυελού Ασταθείς, που συνοδεύονται από ρήξη των συνδεσμικών στοιχείων και συχνά κάκωση του νωτιαίου μυελού Η ΣΣ διαιρείται σε τρεις κολώνες: πρόσθια μεσαία Οπίσθια Γενικά, ως σημαντικότερο τμήμα θεωρείται η μεσαία κολώνα. Αν αυτή παραμείνει ανέπαφη μετά τον τραυματισμό, η κάκωση θεωρείται σταθερή Κακώσεις της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης ΑΝΩ ΤΜΗΜΑ Α. Κατάγματα Ινιακών κονδύλων Άτλαντα (Α1) Άξονα (Α2) Β. Εξαρθρήματα: Ατλαντο-ινιακό, ατλαντο-αξονικό, εξάρθρημα μεταξύ Α2 και Α3 ΚΑΤΩ ΤΜΗΜΑ Συμπιεστικά σφηνοειδή Εκρηκτικά Κατάγματα "εν είδει σταγόνος δακρύων" Κατάγματα σπονδυλικού τόξου Κακώσεις της θωρακοοσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης Συμπιεστικά σφηνοειδή Εκρηκτικά Κατάγματα από βίαιη κάμψη και διάταση της ΣΣ Κατάγματα τύπου Slice Κάταγμα- εξάρθρημα από οριζόντια ολίσθηση Επίσης, υπάρχουν: Κατάγματα των εγκάρσιων αποφύσεων Κατάγματα των ακανθωδών αποφύσεων Κατάγματα του ιερού οστού και του κόκκυγα 2

3 Εκτίμηση των καταγμάτων της ΣΣ λεπτομερές ιστορικό επισκόπηση ψηλάφηση έλεγχος της κινητικότητας της ΣΣ νευρολογική εξέταση ακτινολογικός έλεγχος ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ 3

4 Οι βλάβες του νωτιαίου μυελού από κατάγματα Πλήρεις, με απώλεια κάθε κινητικής και αισθητικής λειτουργίας Ατελείς, με μερική διατήρηση της κινητικής και αισθητικής λειτουργίας κάτω από το επίπεδο της βλάβης Κυριότερες αναπηρίες μετά από κατάγματα σπονδυλικής στήλης: Παραπληγία, δηλαδή παράλυση των κάτω άκρων Τετραπληγία, δηλαδή παράλυση άνω και κάτω άκρων Άλλα 16% Αίτια Κακώσεων ΝΜ Καταδύσεις 10% Τροχαία 46% Πυροβόλα Οπλα 12% Πτώσεις 16% Θεραπευτική αντιμετώπιση Σκοπός είναι: Η διάσωση του ασθενούς. Η προστασία της νευρικής λειτουργίας. Η ελαχιστοποίηση του κινδύνου περαιτέρω κάκωσης της ΣΣ ή των νευρικών στοιχείων αυτής. Η αποκατάσταση και διατήρηση της σταθερότητας της ΣΣ και των φυσιολογικών κυρτωμάτων της. Συντηρητική θεραπεία: εξωτερική ακινητοποίηση με τη χρήση ορθωτικών μηχανημάτων και έλξεων, φυσικοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή Χειρουργική θεραπεία: αποσυμπίεση του ΝΜ και των ριζών και χειρουργική σταθεροποίηση και αποκατάσταση της ΣΣ 4

5 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Διαχείριση ασθενών στον τόπο του ατυχήματος περιορισμός κάθε κίνησης αξιολόγηση του ασθενούς χρησιμοποιώντας τη μέθοδο ABC, έλεγχος των κινητικών, αισθητικών και κυκλοφορικών λειτουργιών και στα τέσσερα άκρα εξέταση του αυχένα, εφαρμογή αυχενικού κολάρου ακινητοποίηση του κορμού σε σκληρό φορείο ακινητοποίηση της κεφαλής στο φορείο επανέλεγχος χρησιμοποιώντας τη μέθοδο ABC, επανεκτίμηση των κινητικών, αισθητικών και κυκλοφορικών λειτουργιών και στα τέσσερα άκρα εξασφάλιση σωστής και κατά το δυνατόν ταχείας μεταφοράς Διαχείριση ασθενών στο τμήμα επειγόντων περιστατικών Αναγνώριση και αντιμετώπιση: Πιθανής οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας Καταπληξίας Συνοδών καταγμάτων Διαταραχών επιπέδου συνείδησης Κακώσεων ενδοκοιλιακών οργάνων Κακώσεων του Νωτιαίου μυελού 5

6 Νοσηλευτική Διεργασία σε νοσηλευόμενους ασθενείς Μείωση άνεσης και αίσθημα δυσχέρειας Μείωση των δραστηριοτήτων Μειωμένη ικανότητα εκτέλεσης δραστηριοτήτων αυτοφροντίδας Κίνδυνος εμφάνισης κατακλίσεων Προβλήματα λειτουργίας κύστης Δυσκοιλιότητα Οικονομικά προβλήματα Περιεγχειρητική Νοσηλευτική Φροντίδα Προεγχειρητική νοσηλευτική φροντίδα ψυχολογική και σωματική προετοιμασία για την επέμβαση και τη μετεγχειρητική περίοδο Μετεγχειρητική νοσηλευτική φροντίδα Πόνος Ναυτία-έμετοι Δίψα Διάταση εντέρου Δυσκοιλιότητα Ανησυχία και δυσφορία Κίνδυνος κατακλίσεων Yποογκαιμικό shock, ατελεκτασία, θρομβοεμβολικό επεισόδιο, πνευμονική εμβολή Ο ρόλος του νοσηλευτή σε ασθενείς που καταλήγουν σε αναπηρία Διαταραχές αισθητικότητας Αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης Προβλήματα ούρησης Δυσκοιλιότητα Αυξημένος κίνδυνος για διαταραχή της ακεραιότητας του δέρματος Διαταραχή της σεξουαλικής λειτουργίας Μείωση της αυτοεικόνας Ψυχική αδυναμία Κοινωνική απομόνωση Διαταραχές των οικογενειακών σχέσεων 6

7 Ο ρόλος του νοσηλευτή στην επανένταξη των ασθενών με αναπηρία Στέγες προστατευόμενης διαβίωσης Ημιαυτόνομης Διαβίωσης Αυτόνομης Διαβίωσης Κέντρα ημερήσιας φροντίδας Ξενώνες βραχείας νοσηλείας Πρόγραμμα "Βοήθεια στο Σπίτι" Πρόγραμμα "Νοσηλεία κατ Οίκον" Σκοπός: βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία και αντιμετώπιση φαινομένων όπως η περιθωριοποίηση και ο ιδρυματισμός τους Οι λειτουργικές βλάβες του ΝΜ κατά Frankel Πλήρης αισθητικο κινητική παράλυση Έλλειψη εκούσιας κινητικότητας με διατήρηση της αισθητικής λειτουργίας κάτω από το επίπεδο της βλάβης Ατελής αλλά «άχρηστη» εκούσια κινητικότητα κάτω από το επίπεδο της βλάβης (υποτυπώδης μυϊκή ισχύς) Ατελής αλλά «χρήσιμη» εκούσια κινητικότητα κάτω από το επίπεδο της βλάβης (μέτρια έως ικανοποιητική μυϊκή ισχύς) Φυσιολογική κινητική και αισθητική λειτουργικότητα με ελάχιστα ή καθόλου υπολείμματα παθολογικών αντανακλαστικών ή παραισθησιών Η κάκωση του ΝΜ είναι δυνατόν να συνοδεύεται από τα παρακάτω προβλήματα: Αναπνευστική ανεπάρκεια Νευρογενής καταπληξία Νωτιαία καταπληξία Προβλήματα ουροποιητικού συστήματος Γαστρεντερικά προβλήματα 7