ΕΝΟΤΗΤΑ 6. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Transcript

1 ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΓΙΕΙΝΗ - ΔΙΚΑΙΟ Τομέας Μεταλλευτικής Τμήμα Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών ΕΝΟΤΗΤΑ 6. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Ιωάννης Πασπαλιάρης, Καθηγητής, Τομέας Μεταλλουργίας Γεώργιος Ν. Παναγιώτου, Καθηγητής, Τομέας Μεταλευτικής Κατερίνα Αδάμ, Eπίκουρος Καθηγήτρια, Τομέας Μεταλλευτικής

2 ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ 2 Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.

3 ΜΕΓΑΛΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 3 Βασικές κατηγορίες ατυχημάτων σε εξορυκτικές δραστηριότητες ( APELL for Mining, UNEP 2001): Καταρρεύσεις φραγμάτων τελμάτων Καταρρεύσεις σωρών στείρων Αστοχία αγωγών Μεταφορά χημικών από και προς την περιοχή Καθίζηση εδάφους Διαρροές χημικών από δεξαμενές Πυρκαγιές Διαρροές αερίων Εκρήξεις Ατυχήματα από ανατινάξεις

4 ΜΕΓΑΛΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΣΕ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 4 Κατηγορία συμβάντος Τυπικά αίτια Δυνητικές επιπτώσεις Διάρρηξη/ κατάρρευση φράγματος τελμάτων Κατάρρευση σωρών στείρων Αστοχία αγωγών, π.χ. μεταφοράς τελμάτων, διαλυμάτων εκχύλισης, κλπ. Αναποτελεσματική διαχείριση υδάτων, υπερχείλιση, αστοχία θεμελίωσης, αστοχία συστημάτων αποστράγγισης και αγωγών, διάβρωση αναχωμάτων, σεισμός. Αστάθεια που συχνά συνδέεται με την παρουσία νερού (πηγές, ανεπαρκής αποστράγγιση σωρών) Ανεπαρκής συντήρηση, αστοχία εξοπλισμού, βλάβες αγωγών. Απώλεια ζωής, ρύπανση, νερών, καταστροφή υδάτινου περιβάλλοντος και απώλεια σοδειάς, ρύπανση καλλιεργήσιμης γης, απειλή προς προστατευόμενο περιβάλλον και βιοποικιλότητα, απώλεια των αναγκαίων προς συντήρηση. Απώλεια ζωής, τραυματισμοί, καταστροφή περιουσίας, βλάβες σε οικοσυστήματα και σε αγροκτήματα. Ρύπανση εδάφους, νερού, επιπτώσεις στους χρήστες νερού. Μπορεί να μην εντοπιστεί για κάποιο χρονικό διάστημα. (από APELL for Mining, UNEP 2001)

5 ΜΕΓΑΛΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 5 Ατύχημα Επιπτώσεις Διάρρηξη σε φράγματα τελμάτων Stava, Ιταλία 1985 Aznalcollar, Ισπανία, 1998 Baia Mare, Ρουμανία, 2000 Aberfan, Ν. Ουαλία, 1966 Gransberg, Ινδονησία, 2000 Αστοχία φράγματος τελμάτων. 269 θάνατοι στις πόλεις Stava και Teseto, 7-8km κατάντη. Αστοχία φράγματος αποτέλεσμα απώλεια τελμάτων σε ποτάμιο σύστημα. Επιπτώσεις σε καλλιεργήσιμη γη, σοδειές και πηγάδια. Απειλήθηκαν το Εθνικό Πάρκο και Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς Donana Κηλίδα νερού αυξημένη συγκέντρωση σε κυάνιο (cyanide) από φράγμα τέλματος σε ποτάμιο σύστημα. Εκτεταμένοι θάνατοι ψαριών και οικονομικές επιπτώσεις σε κοινότητες κατάντη. Η ρύπανση του νερού διαδόθηκε σε ένα σύνολο χωρών και ανιχνεύτηκε έως και στο δέλτα του Δούναβη, 2000 km μακριά. Σωρός στείρων (Coal dam) αστόχησε και καταπλάκωσε μέρος της πόλης. 144 θάνατοι. Τμήμα σωρού στείρων ύψους 400m κατέρρευσε ολισθαίνοντας σε παρακείμενη λίμνη. 4 εργολάβοι σκοτώθηκαν από κύμα νερού. Μικρές επιπτώσεις σε κοινότητες στα κατάντη. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ατυχημάτων (από APELL for Mining, UNEP 2001)

6 ΜΕΓΑΛΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 6 Κύρια αίτια κατάρρευσης φραγμάτων τελμάτων Κατανομή του αριθμού των περιστατικών vs αίτια της κατάρρευσης των φραγμάτων από 147 συμβάντα e-ecorisk (Rico et al., 2008a).

7 ΜΕΓΑΛΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ : 147 ατυχήματα, : 20 ατυχήματα Κατανομή αστοχιών φραγμάτων συγκράτησης τελμάτων επεξεργασίας ανάλογα με τα αίτια (Αzam & Li, 2010).

8 UNECE Workshop Safety of Tailings Dams/ Ασφάλεια Χώρων Απόθεσης Τελμάτων Yerevan, Armenia, 12-13/11/ EU rules for safe management of mining waste/κανόνες της ΕΕ για την ασφαλή διαχείριση εξορυκτικών αποβλήτων The new directive and related initiatives/η νέα Οδηγία και σχετικές πρωτοβουλίες Fotios Papoulias European Commission, DG Environment

9 ΜΕΓΑΛΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΛΙΜΝΩΝ ΤΕΛΜΑΤΩΝ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ ΜΙΚΤΩΝ ΘΕΙΟΥΧΩΝ & ΚΥΑΝΩΣΗΣ 9 Azñalcóllar (1998) Baia Mare (2000)

10 Δεσμεύσεις της ΕΕ Communication from the Commission Promoting Sustainable Development in the EU non energy Extractive Industry (Com(2000) 265 Final) 10 Ουσιαστική απαίτηση για την επίτευξη της Βιώσιμης Ανάπτυξης είναι η ενσωμάτωση μέτρων περιβαλλοντικής προστασίας σε κάθε στάδιο ενός Εξορυκτικού έργου, από το στάδιο του σχεδιασμού, στο στάδιο λειτουργίας, και κατά την αποκατάσταση του χώρου και μετέπειτα φροντίδα Πηγή: F. Papoulias, Safety of Tailings Dams Yerevan, Armenia, 12-13/11/2007

11 Δεσμεύσεις της ΕΕ Communication from the Commission Safe operation on mining activities: a follow up to recent mining accidents (Com(2000) 265 Final) 11 Επικαιροποίηση της Οδηγίας Seveso II Εγχειρίδιο Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών για Στείρα Εξόρυξης και τέλματα Προετοιμασία νέας Οδηγίας για τα Εξορυκτικά Απόβλητα Πηγή: F. Papoulias, Safety of Tailings Dams Yerevan, Armenia, 12-13/11/2007

12 ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ 12 Εγχειρίδιο για την Διαχείριση Εξορυκτικών Αποβλήτων, στείρων και τελμάτων κατεργασίας Ενεργειακά Ορυκτά Μεταλλικά Ορυκτά Βιομηχανικά Ορυκτά Υλικά Κατασκευής Nuclear fuels Fossil fuels Ferrous metals Non - Ferrous metals Precious metals Minor metals Uranium Oil Coal Oil Shale Some of the most important metals: Πηγή: F. Papoulias, Safety of Tailings Dams Yerevan, Armenia, 12-13/11/2007 Ferrous Metals : Fe; Mn, Ni, Cr, Mo, W, V, Co Non - Ferrous Metals : Cu, Pb, Zn (base metals); Sn, Al Precious Metals : Au, Ag, Pt Minor Metals : Sb, As, Be, Bi, Cd, Ce, Hg, Nb, Ta, Ti, Zr Fissionable Metals : U, Th

13 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ 13 Επιφανειακό έδαφος Διαχείριση Εξορυκτικών Αποβλήτων Υπερκείμενα τέλματα Στείρα Εξόρυξης Κατεργασία Μεταλλευμάτων Μετάλλευμα Συμπύκνωμα Πηγή: F. Papoulis, Safety of Tailings Dams, Yerevan, Armenia, 12-13/11/2007

14 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 14 Οδηγία 2006/21/ΕΚ. ΥΑ 39624/2209/Ε103/2009 Μέτρα, όροι και περιορισμοί για τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2006/21/ΕΚ της 15ης Μαρτίου 2006 «σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας και την τροποποίηση της οδηγίας 2004/35/ΕΚ» του Συμβουλίου της 15ης Μαρτίου 2006 Σκοπός : (άρθ. 1) Πεδίο εφαρμογής : (άρθ. 2) Ορισμοί (εξορυκτικά, επικίνδυνα, αδρανή απόβλητα κλπ): (άρθ. 3) Γενικές απαιτήσεις : (άρθ. 4) Σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων : (άρθ. 5-7) Πολιτική πρόληψης σοβαρών ατυχημάτων Ενημέρωση κοινού : (άρθ. 8-10) Μελέτη ασφάλειας : (άρθ. 9) Σχέδια έκτακτης ανάγκης : (άρθ. 10)

15 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 15 ΥΑ 39624/2209/Ε103/2009 Προϋποθέσεις λειτουργίας των εγκαταστάσεων αποβλήτων: (άρθ ) Ειδικές υποχρεώσεις φορέα διαχείρισης : (άρθ ) Κοιλότητες εκσκαφής : (άρθ. 13) Οριακές τιμές κυανίου σε λίμνη : (άρθ. 14) Διαδικασίες που διέπουν το κλείσιμο των εγκαταστάσεων αποβλήτων και τη μετέπειτα φάση: (άρθ.15) Διασυνοριακές επιπτώσεις : (άρθ. 17) Κατάρτιση εκθέσεων : (άρθ. 19) Απογραφή των κλειστών εγκαταστάσεων αποβλήτων:(άρθ.21) Περιβαλλοντική ευθύνη : (άρθ. 22) Πολιτική πρόληψης σοβαρών ατυχημάτων και πληροφορίες που πρέπει να γνωστοποιούνται στο ενδιαφερόμενο κοινό : (παράρτημα Ι) Χαρακτηρισμός αποβλήτων : (παράρτημα ΙΙ) Κριτήρια για την ταξινόμηση των εγκαταστάσεων αποβλήτων : (παράρτημα ΙΙΙ)

16 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 16 ΥΑ 39624/2209/Ε103/2009 «εξορυκτικά απόβλητα»: τα απόβλητα που προκύπτουν από την αναζήτηση, την εξόρυξη, την επεξεργασία και την αποθήκευση ορυκτών πόρων και από την εκμετάλλευση λατομείων «εγκαταστάσεις αποβλήτων», κάθε τόπος που επιλέγεται για τη συσσώρευση ή την εναπόθεση εξορυκτικών αποβλήτων, υπό στερεά ή υγρά μορφή ή υπό μορφή διαλύματος ή αιωρήματος, για τις ακόλουθες χρονικές περιόδους: μηδενική περίοδο για εγκαταστάσεις της κατηγορίας Α και εγκαταστάσεις αποβλήτων τα οποία έχουν χαρακτηρισθεί επικίνδυνα, περίοδο άνω των έξι μηνών για εγκαταστάσεις επικινδύνων αποβλήτων που προκύπτουν απρόβλεπτα, περίοδο άνω του έτους για εγκαταστάσεις μη επικίνδυνων μη αδρανών αποβλήτων, περίοδο άνω των τριών ετών για εγκαταστάσεις μη ρυπανθέντος χώματος, μη επικινδύνων αποβλήτων «εγκαταστάσεις αποβλήτων», εγκαταστάσεις της κατηγορίας Α, που είναι οι εγκαταστάσεις βάσει εκτίμησης κινδύνων, το παρόν ή το μελλοντικό μέγεθος, η θέση και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των εγκαταστάσεων αποβλήτων, συμπεραίνεται ότι θα μπορούσε να προκληθεί σοβαρό ατύχημα λόγω βλάβης ή λανθασμένου χειρισμού, όπως η κατάρρευση σωρού αποβλήτων ή η ρήξη φράγματος

17 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 17 ΥΑ 39624/2209/Ε103/2009 «εγκαταστάσεις αποβλήτων», εγκαταστάσεις της κατηγορίας Α, που είναι οι εγκαταστάσεις που περιέχουν απόβλητα που ταξινομούνται ως επικίνδυνα στο πλαίσιο της ΚΥΑ 13588/725/2006 σε ποσότητες που υπερβαίνουν ορισμένο όριο, ή περιέχουν ουσίες ή παρασκευάσματα που ταξινομούνται ως επικίνδυνα,.. σε ποσότητες που υπερβαίνουν ορισμένο όριο «σοβαρό ατύχημα», συμβάν στον τόπο μιας εγκατάστασης αποβλήτων, κατά τη διάρκεια εργασίας διαχείρισης εξορυκτικών αποβλήτων, το οποίο θέτει σε σοβαρό κίνδυνο τη δημόσια υγεία ή/και το περιβάλλον, άμεσα ή μακροπρόθεσμα, επιτόπου ή εκτός των εγκαταστάσεων Ο φορέας διαχείρισης υποχρεούται να λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα: α) για την κατά το δυνατόν πρόληψη ή μείωση παντός είδους δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία κατά τη διαχείριση των εξορυκτικών αποβλήτων αλλά και μετά το κλείσιμο της εγκατάστασης αποβλήτων και β) για την πρόληψη σοβαρών ατυχημάτων που αφορούν την εγκατάσταση αποβλήτων, και τον περιορισμό των συνεπειών τους για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.

18 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 18 Σύνοψη της ΕΕ Νομοθεσίας για Εξορυκτικά Απόβλητα Οδηγία 2006/21/EC on the management of the waste from the extractive industries 1. Απόφαση Επιτροπής 2009/337/EΚ για τα κριτήρια ταξινόμησης των Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Εξορυκτικών Αποβλήτων σε συμφωνία με το Παράρτημα III, 2. Απόφαση Επιτροπής 2009/335/EΚ σχετικά με τις τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές για τη σύσταση της χρηματικής εγγύησης σύμφωνα με την οδηγία 2006/21/ΕΚ 3. Απόφαση Επιτροπής 2009/359/EΚ για τη συμπλήρωση του ορισμού των αδρανών αποβλήτων κατ εφαρμογή του άρθρου 22 παράγραφος 1 της οδηγίας 2006/21/ΕΚ 4. Απόφαση Επιτροπής 2009/360/EΚ για τη συμπλήρωση των τεχνικών απαιτήσεων όσον αφορά το χαρακτηρισμό των αποβλήτων 5. Απόφαση Επιτροπής2009/358/EΚ για την εναρμόνιση και την τακτική διαβίβαση των πληροφοριών και του ερωτηματολογίου, Άρθρα 22(1) (a) & 18.

19 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 19 Βασικά στοιχεία της μεθοδολογίας για το συστηματικό προσδιορισμό και την αξιολόγηση των κινδύνων και γενικές Οδηγίες για τη σύνταξη της σχετικής Μελέτης Ταξινόμησης Εγκατάστασης Διαχείρισης Εξορυκτικών Αποβλήτων Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ

20 ΜΕΘOΔΟΛΟΓΙΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ 20 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Προβλεπόμενες συνέπειες βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες μιας αστοχίας λόγω απώλειας δομικής ακεραιότητας ή λόγω κακής λειτουργίας μπορεί να οδηγήσει σε: α) μη αμελητέο ενδεχόμενο απώλειας ζωής β) σοβαρό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία γ) σοβαρό κίνδυνο για το περιβάλλον ΝΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ Α ΟΧΙ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΕ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ >50% <5% 5-50% Αξιολόγηση κινδύνου με ιδιαίτερη εστίαση στις επιδράσεις των επικίνδυνων αποβλήτων ΝΑΙ ΟΧΙ Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ ΥΔΑΤΙΚΗ ΦΑΣΗ ΤΕΛΜΑΤΩΝ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ 1999/45/ΕΚ ή 67/548/ΕΟΚ ΟΧΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΜΗ Α ΝΑΙ

21 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ 21 Αξιολόγηση κινδύνου (Risk Assessment, Αξιολόγηση διακινδύνευσης) Δυνητικός κίνδυνος = Πιθανότητα x Συνέπειες Δυνητικός κίνδυνος: ορίζεται οποιοδήποτε γεγονός μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες Πιθανότητα: περιγράφει το κατά πόσο τα γεγονότα που αναγνωρίζονται ως δυνητικοί κίνδυνοι είναι εφικτό να συμβούν πραγματικά Αξιολόγηση των δυνητικών κινδύνων περιλαμβάνει τον Εντοπισμό όλων των δυνητικών γεγονότων αστοχιών Εκτίμηση των συνεπειών Στόχος είναι η λήψη όλων των απαιτούμενων μέτρων για τη μείωση της πιθανότητας να συμβεί ένα επικίνδυνο γεγονός Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ

22 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 22 Αρ. 43 Ν. 3850/2010, Παράρτημα 2 ΚΜΛΕ Βήματα της ΕΚ 1. Προσδιορισμός των πηγών κινδύνου & εκτεθειμένων ατόμων Συστηματική διερεύνηση εργασιών, Συνεντεύξεις, Στατιστικά στοιχεία, Βιβλιογραφία 2. Αξιολόγηση Επικινδυνότητας και καθορισμός Προτεραιοτήτων Πιθανότητα-Σοβαρότητα-Συχνότητα 3. Λήψη Αποφάσεων για την Προληπτική Δράση Πρόληψη ή αποφυγή κινδύνων αλλιώς μείωση των κινδύνων και των επιπτώσεων τους. Συμβατότητα με Νομοθεσία

23 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 23 Αρ. 43 Ν. 3850/2010, Παράρτημα 2 ΚΜΛΕ Βήματα της ΕΚ 4. Ανάληψη Δράσης Μέτρα που θα εφαρμοσθούν, Διαθέσιμα μέσα, χρόνος, κόστος, υπευθυνότητα και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, Ημ/νια Αναθεώρησης 5. Παρακολούθηση και Αναθεώρηση Πιθανότητα-Σοβαρότητα-Συχνότητα ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

24 ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 24 ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΑΡΜΟΔΙΟΥΣ ΚΑΙ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΥΝΗΤΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΥΝΗΤΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΔΥΝΗΤΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΕΠΑΝΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ

25 Απόφαση 2009/337/EK 25 Περιλαμβάνει την αξιολόγηση του δυνητικού κινδύνου αστοχίας λόγω ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΔΥΝΗΤΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΑΠΩΛΕΙΑ ΔΟΜΙΚΗΣ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΠΩΛΕΙΑ ΖΩΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΓΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Δομική ακεραιότητα: Ικανότητα να συγκρατεί το περιεχόμενο Κακή λειτουργία: κάθε ενέργεια που μπορεί να προκαλέσει σοβαρό ατύχημα, συμπεριλαμβανομένης της δυσλειτουργίας των μέτρων περιβαλλοντικής προστασίας και του ελαττωματικού ή ανεπαρκούς σχεδιασμού Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ

26 Απόφαση 2009/337/EK ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 26 Ταξινόμηση Εγκατάστασης Δυνητικοί κίνδυνοι-συνέπειες Κατηγορία Α Κατηγορία μη Α Απώλεια δομικής ακεραιότητας Ενδεχόμενο απώλειας ζωής Μη αμελητέο Αμελητέο Κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία Σοβαρός Μη σοβαρός Κίνδυνος για το περιβάλλον Σοβαρός Μη σοβαρός Κακή λειτουργία Ενδεχόμενο απώλειας ζωής Μη αμελητέο Αμελητέο Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ Κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία Σοβαρός Μη σοβαρός Κίνδυνος για το περιβάλλον Σοβαρός Μη σοβαρός

27 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ 27 Η δομική ακεραιότητα αναφέρεται ουσιαστικά στην φυσική-γεωτεχνική σταθερότητα της εγκατάστασης, Ο κίνδυνος αστοχίας λόγω κακής λειτουργίας συνδέεται με τη γεωχημική σταθερότητα της εγκατάστασης. H μεθοδολογία αξιολόγησης των κινδύνων για την ταξινόμηση των εγκαταστάσεων καλύπτει τους βασικούς δυνητικούς κινδύνους των εγκαταστάσεων διαχείρισης εξορυκτικών αποβλήτων, οι οποίοι όπως αναφέρεται στο εγχειρίδιο για τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές (ΒΔΤ) σχετίζονται με διαρρήξεις ή καταστροφικές αστοχίες των φραγμάτων διαχείρισης τελμάτων ή στείρων εξόρυξης H μεθοδολογία αξιολόγησης των κινδύνων για την ταξινόμηση των εγκαταστάσεων που είναι δυνατόν να προκαλέσουν σημαντικές περιβαλλοντικές καταστροφές, ακόμη και απώλειες ζωής καθώς και με τις εκπομπές σκόνης και υγρών αποβλήτων τόσο κατά τη διάρκεια της λειτουργίας των εγκαταστάσεων όσο και μετά το κλείσιμο και την αποκατάστασή τους (BREF, 2004). Η μεθοδολογία επικεντρώνεται στις συνέπειες από την απώλεια της δοκιμής ακεραιότητας ή της κακής λειτουργίας. Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ

28 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ 28 ΤΕΛΜΑΤΑ ΚΟΙΛΟΤΗΤΕΣ ΕΚΣΚΑΦΗΣ ΠΗΓΗ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΑ ΣΤΕΙΡΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΛΙΘΟΓΟΜΩΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΚΕΝΩΝ ΔΙΟΔΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Αστοχίες εγκαταστάσεων αποβλήτων, διαρρήξεις ή καταρρεύσεις Επιφανειακή απορροή, στραγγίσματα, διαρροές/διαφυγές ρυπασμένων εκπλυμάτων, διάβρωση των χώρων απόθεσης από τον άνεμο κλπ. Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΝΕΡΑ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΥΠΟΓΕΙΑ ΝΕΡΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΔΑΦΗ ΚΑΙ ΙΖΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

29 ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΛΟΓΩ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΔΟΜΙΚΗΣ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 29 Μηχανισμοί αστοχίας Εγκαταστάσεις διαχείρισης τελμάτων Υπερχείλιση φράγματος Αστοχία φράγματος Αστάθεια υποβάθρου Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ : 147 ατυχήματα, : 20 ατυχήματα Κατανομή αστοχιών φραγμάτων συγκράτησης τελμάτων επεξεργασίας ανάλογα με τα αίτια (Αzam & Li, 2010).

30 ΥΠΕΡΧΕΙΛΙΣΗ ΑΣΤΟΧΙΑ ΠΡΑΝΟΥΣ ΣΕΙΣΜΟΣ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΔΙΑΡΡΟΗ ΔΟΜΙΚΗ ΑΣΤΑΘΕΙΑ ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΚΑΘΙΖΗΣΗ ΑΓΝΩΣΤΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΛΟΓΩ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΔΟΜΙΚΗΣ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 30 Μηχανισμοί Αστοχίας ΣΤΟΙΧΕΙΑ USCOLD KAΙ UNEP ΕΝΕΡΓΟΙ ΧΩΡΟΙ ΚΛΕΙΣΤΟΙ ΧΩΡΟΙ Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ

31 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΓΕΙΑ 31 Περίπτωση απώλειας της δομικής ακεραιότητας φραγμάτων εγκαταστάσεων διαχείρισης τελμάτων α) το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά της εγκατάστασης, β) η ποσότητα και η ποιότητα (φυσικές και χημικές ιδιότητες) των αποβλήτων της εγκατάστασης, γ) η τοπογραφία της εγκατάστασης, συμπεριλαμβανομένων χαρακτηριστικών στεγανότητας, δ) ο χρόνος μετακίνησης ενδεχόμενου πλημμυρικού κύματος σε περιοχές όπου βρίσκονται άνθρωποι, ε) η ταχύτητα διάδοσης του πλημμυρικού κύματος, στ) η προβλεπόμενη στάθμη του νερού ή του πολφού, ζ) η αύξηση της στάθμης του νερού ή του πολφού και η) άλλος παράγοντας σχετικός με την συγκεκριμένη τοποθεσία Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ

32 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΓΕΙΑ 32 Αξιολόγηση συνεπειών Αστοχίας, Κριτήρια Αξιολόγηση κινδύνου Ανθρώπινη ζωή/ Ανθρώπινη υγεία Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ Αμελητέος Στην περιοχή που θα μπορούσε να προσβληθεί δεν αναμένεται παρουσία, μόνιμη ή για μεγάλο χρονικό διάστημα ατόμων, εκτός των εργαζομένων στην εγκατάσταση Σε περίπτωση απώλειας δομικής ακεραιότητας φράγματος εγκατάστασης διαχείρισης τελμάτων, η στάθμη του νερού ή πολφού στην περιοχή που θα μπορούσε να προσβληθεί και αναμένεται παρουσία ανθρώπων (εκτός των εργαζομένων στην εγκατάσταση) είναι <0,7 m από το έδαφος και οι ταχύτητες του νερού ή του πολφού δεν υπερβαίνουν τα 0,5 m/s Σε περίπτωση κατολίσθησης σωρών αποβλήτων εξόρυξης δεν βρίσκονται άνθρωποι εντός της εμβέλειας της κινούμενης μάζας των αποβλήτων Η απώλεια δομικής ακεραιότητας εγκατάστασης διαχείρισης εξορυκτικών αποβλήτων δεν δύναται να οδηγήσει σε τραυματισμούς που συνεπάγονται αναπηρία ή παρατεταμένη ασθένεια

33 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 33 Περίπτωση απώλειας της δομικής ακεραιότητας φραγμάτων εγκαταστάσεων διαχείρισης τελμάτων ή στείρων εκμετάλλευσης Άμεσες συνέπειες κατάκλυση εκτάσεων με υγρά απόβλητα ή υδαρείς πολφούς κάλυψη εδαφών με τα υλικά των τελμάτων ή στείρων εκμετάλλευσης σημαντική επιβάρυνση υδάτινων πόρων με τοξικές ή άλλες επικίνδυνες ουσίες Μακροπρόθεσμες συνέπειες συσσώρευση μεταλλικών ρύπων σε φυτά και ζώα ρύπανση των εδαφών αυξημένη θνησιμότητα ζώων ή και ανθρώπων Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ

34 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 34 Περίπτωση απώλειας της δομικής ακεραιότητας φραγμάτων εγκαταστάσεων διαχείρισης τελμάτων ή στείρων εκμετάλλευσης Για την εκτίμηση των δυνητικών κινδύνων για το περιβάλλον λαμβάνονται υπόψη: 1) η ποσότητα των ρύπων (π.χ. οξύτητα, μέταλλα, ανιόντα) της εγκατάστασης διαχείρισης εξορυκτικών αποβλήτων 2) η ευκολία μεταφοράς των ρύπων στους αποδέκτες (επιφανειακά/υπόγεια νερά κλπ.) 3) η παρουσία και ευαισθησία των αποδεκτών και τα ισχύοντα όρια ποιότητας περιβάλλοντος (όρια επιφανειακών/υπόγειων νερών, ποιότητα αέρα, χαρακτηριστικά εδαφών) Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ

35 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 35 Κριτήρια για την αξιολόγηση των παραμέτρων της ευαισθησίας του περιβάλλοντος Αξιολόγηση Περιγραφή Ευκολία μεταφοράς ρύπων Εύκολη/γρήγορη Κανονική Δύσκολη/αργή Άμεση μεταφορά/μικρή απόσταση, χρόνος μεταφοράς ρύπων της τάξης των εβδομάδων ή λίγων μηνών Χρόνος μεταφοράς ρύπων της τάξης του ενός έτους ή περισσότερο Αργή μεταφορά/μεγάλη απόσταση, χρόνος μεταφοράς της τάξης των 10 ετών ή περισσότερο Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ

36 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 36 Κριτήρια για την αξιολόγηση των παραμέτρων της ευαισθησίας του περιβάλλοντος Ευαισθησία αποδεκτών Μεγάλη Μέτρια Καμία Ευαίσθητοι αποδέκτες/ επιφανειακά νερά, υπόγειος υδροφορέας ή ενδημικά είδη που πρέπει να προστατευθούν Μέτρια ευαίσθητοι αποδέκτες/ απουσία ειδικών απαιτήσεων ως προς την προστασία επιφανειακών νερών, υπόγειων υδροφορέων ή ενδημικών ειδών Μη ύπαρξη περιοχών περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος (απουσία επιφανειακών νερών, μη ύπαρξη ή πολύ βαθύς υπόγειος υδροφορέας, μη ύπαρξη ενδημικών ειδών) Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ

37 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 37 Περίπτωση απώλειας της δομικής ακεραιότητας φραγμάτων εγκαταστάσεων διαχείρισης τελμάτων ή στείρων εκμετάλλευσης Εξειδίκευση κριτηρίων από Μελέτη DHI*: Παραμένουσα ρύπανση εδάφους που οδηγεί σε περιορισμούς στη χρήση γης και εγκυμονεί κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία ή οικολογικό κίνδυνο. Μόνιμους (περισσότερο από 10 χρόνια) περιορισμούς στη χρήση των επιφανειακών ή υπόγειων νερών. Υψηλές συγκεντρώσεις ρύπων (οξεία τοξικότητα) στα επιφανειακά νερά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Υψηλές συγκεντρώσεις ρύπων (οξεία τοξικότητα) στα επιφανειακά νερά για μικρό χρονικό διάστημα, στην περίπτωση που υπάρχει κίνδυνος για μη αναστρέψιμη βλάβη στο οικοσύστημα * European Commission, DG Environment, Classification of mining waste facilities, December 2007 DHI Water Environment Health, SGI, Swedish Geotechnical Institut and AGH, University of Science and Technology, Krakow Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ

38 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 38 Περίπτωση απώλειας της δομικής ακεραιότητας φραγμάτων εγκαταστάσεων διαχείρισης τελμάτων ή στείρων εκμετάλλευσης Αξιολόγηση κινδύνου Περιβάλλον Αμελητέος α) η ένταση της ενδεχόμενης ρυπογόνου πηγής μειώνεται σημαντικά σε σύντομο χρονικό διάστημα, β) η αστοχία δεν συνεπάγεται μόνιμη ή μακροχρόνια περιβαλλοντική βλάβη, γ) το περιβάλλον που επλήγη μπορεί να επανέλθει στην πρότερη κατάσταση, με ελάσσονες προσπάθειες καθαρισμού και αποκατάστασης. Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ

39 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 39 Α. Καταγραφή Δυνητικών κινδύνων Καταγραφή πιθανών μηχανισμών αστοχίας απώλεια δομικής ακεραιότητας της εγκατάστασης διαχείρισης εξορυκτικών αποβλήτων και κακή λειτουργία Καταγραφή των αποδεκτών με βάση τα στοιχεία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος Καταγραφή των δυνητικών κινδύνων λόγω απώλειας δομικής ακεραιότητας ή κακής λειτουργίας με τη μορφή αλυσίδας πηγή - δίοδος μεταφοράς - αποδέκτης Β. Ανάλυση και αξιολόγηση Δυνητικών Κινδύνων Απώλεια δομικής ακεραιότητας Αξιολόγηση ενδεχόμενου απώλειας ζωής ή/και κινδύνου για την ανθρώπινη υγεία Υπάρχουν μόνιμοι κάτοικοι? Αν υπάρχουν, προσομοίωση και υπολογισμός της ταχύτητας και ύψος νερού. Αν υπερβαίνει τα όρια τότε ο κίνδυνος είναι μη αμελητέος και άρα εγκατάσταση Α Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ

40 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 40 Αξιολόγηση κινδύνου για το περιβάλλον Για κάθε αλυσίδα πηγή - δίοδος μεταφοράς - περιβαλλοντικός αποδέκτης εκτιμάται η σοβαρότητα των συνεπειών, λαμβάνοντας υπόψη Τη μάζα των αποβλήτων που θα μετακινηθούν εκτός της εγκατάστασης Τα γεωχημικά χαρακτηριστικά των αποβλήτων Την τρωτότητα του περιβάλλοντος Ο κίνδυνος για το περιβάλλον θεωρείται μη σοβαρός, εφόσον: η ένταση της ενδεχόμενης ρυπογόνου πηγής μειώνεται σημαντικά σε σύντομο χρονικό διάστημα, η αστοχία δεν συνεπάγεται μόνιμη ή μακροχρόνια περιβαλλοντική βλάβη, το περιβάλλον που επλήγη μπορεί να επανέλθει στην πρότερη κατάσταση, με ελάσσονες προσπάθειες καθαρισμού και αποκατάστασης. Πηγή: «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2006/21/ΕΚ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥΣ», ΕΠΠΕΡ

41 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 41 Κίνδυνος Δίοδος μεταφοράς Αποδέκτης Συνέπειες Δομική ακεραιότητα Προβλεπόμενα μέτρα πρόβλεψης και αντιμετώπισης Αξιολόγηση κινδύνου (αμελητέος/ μη αμελητέος) π.χ. αστοχία φράγματος λόγω σεισμού και ρευστοποίηση τελμάτων π.χ. Μετακίνηση πολφού τελμάτων π.χ. άνθρωποι Στάθμη πολφού στην περιοχή που θα μπορούσε να προσβληθεί <0,7 m από το έδαφος και οι ταχύτητες του νερού ή του πολφού δεν υπερβαίνουν τα 0,5 m/s Σχεδιασμός φράγματος με βάση το μέγιστο δυνατό σεισμικό γεγονός Αμελητέος π.χ. υπερχείλιση λόγω πλημμυρικού γεγονότος π.χ. αστοχία θεμελίωσης Κακή λειτουργία Π.χ. αστοχία στρώματος στεγάνωσης πυθμένα και διαφυγές στραγγισμάτων Π.χ. κατείσδυση στραγγισμάτων Π.χ. υπόγειος υδροφορέας

42 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Ε.Μ.Π.» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.