Εθνική Επιδημιολογική Μελέτη Λοιμωδών Νοσημάτων «Hprolipsis»: Παρουσίαση Τελικών Δεδομένων

Transcript

1 Εθνική Επιδημιολογική Μελέτη Λοιμωδών Νοσημάτων «Hprolipsis»: Παρουσίαση Τελικών Δεδομένων Γιώτα Τουλούμη Καθηγήτρια Εργ. Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών

2 Ηπατίτιδες Β & C και HIV λοίμωξη Μεγάλο νοσολογικό φορτίο Μελλοντική αύξηση στην Ελλάδα Χωρίς συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα Κοινός τρόπος μετάδοσης Υπάρχει δυνατότητα πρόληψης Υπάρχει δυνατότητα θεραπείας Σύγχρονο πρόβλημα δημόσιας υγείας μείζονος σημασίας Τάση αλλαγής επιδημιολογικών δεδομένων στις αναπτυγμένες χώρες λόγω μετακίνησης πληθυσμών

3 HBV & HCV λοίμωξη στην Ελλάδα Εκτιμάται ότι: 1-2% του πληθυσμού έχει αντισώματα έναντι του HCV 2% είναι θετικό στο αντιγόνο επιφανείας του HBV (HΒsAg) Δεν υπάρχουν μελέτες σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του γενικού πληθυσμού μελέτες σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές μελέτες σε συγκεκριμένες ομάδες (έγκυες, νεοσύλλεκτοι, αιμοκαθαιρόμενοι, ΧΕΝ, εργαζόμενοι σε βιομηχανίες) Hatzakis et al, Journal of Viral Hepatitis 2013; 20 (Suppl.2) 1-20 (Summit)

4 Αδιάγνωστες περιπτώσεις χρόνιας HCV Μεγάλο ποσοστό ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα C παραμένει αδιάγνωστο στις ΗΠΑ 50% Το ποσοστό των αδιάγνωστων ατόμων με χρόνια HCV διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα στην Ευρώπη Γαλλία: 44% Αγγλία: 69% Βόρεια Ισπανία: 84% Γερμανία: 90% Πολωνία: 98%

5 Υποδιάγνωση και φραγμοί στη λήψη θεραπείας: Ελλάδα Συνολικές περιπτώσεις Διαγνωσμένες περιπτώσεις Έλαβαν θεραπεία ,83% Αριθμός ατόμων % 9.4% HCV Papatheodoridis et al, J Viral Hep, in press

6 Πληθυσμοί σε κίνηση Οι αντίξοες συνθήκες διαβίωσης μετακινούμενων πληθυσμών, όπως Τσιγγάνων/Ρομά και μεταναστών, διευκολύνουν τη μετάδοση λοιμώξεων Υψηλότερος επιπολασμός ηπατιτίδων (κυρίως Β) Εντυπωσιακά χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη για ηπατίτιδα Β βρέθηκε σε παιδιά Τσιγγάνων/Ρομά συγκριτικά με μη-ρομά παιδιά (14% προς 96%) Goritsa et al. Hepatogastroentology 2000; 47:782-5

7 Ιδιαιτερότητα των HIV, HBV & HCV λοιμώξεων Και οι 3 είναι συνήθως ασυμπτωματικές για μεγάλο χρονικό διάστημα Μικρό % ασθενών γνωρίζει ότι πάσχει Μακροπρόθεσμα επιπτώσεις στην υγεία του πάσχοντα λόγω καθυστερημένης διάγνωσης και λήψης θεραπείας Μετάδοση και σε άλλα άτομα

8 Σχεδιασμός και Ανάπτυξη προγράμματος Ελέγχου Ιογενών Ηπατιτίδων B, C και HIV λοίμωξης στο Γενικό Πληθυσμό και σε Μετακινούμενους Πληθυσμούς Μελέτη HES

9 Με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης

10 Σκοποί Εκτίμηση επιπολασμού ιογενών ηπατιτίδων B, C και HIV λοίμωξης στο γενικό ενήλικο πληθυσμό και σε μετακινούμενους πληθυσμούς Ταυτοποίηση παραγόντων κινδύνου Ανάπτυξη και υλοποίηση δράσεων ευαισθητοποίησης πληθυσμών στόχων Προσφορά εμβολιασμού κατά του ιού της ηπατίτιδας Β στους μετακινούμενους πληθυσμούς Παροχή ατομικής συμβουλευτικής σε οροθετικά άτομα Παραπομπή οροθετικών ατόμων

11 Γενικός πληθυσμός Υπεύθυνη: Ιατρική Αθήνας, Συνεργασία με όλες τις Ιατρικές Δείγμα: Στόχος άτομα ( 18 ετών) Επιπολασμός αντισωμάτων HCV: 1,5%, ακρίβεια 0,3% Μέθοδος δειγματοληψίας Πολυσταδιακή στρωματοποιημένη κατά συστάδες δειγματοληψία Γεωγραφική περιοχή, βαθμός αστικότητας Δεδομένα Απογραφής 2011 Συνεντεύξεις «πόρτα-πόρτα»

12 Μετανάστες-Υπεύθυνοι: Γιατροί του κόσμου, συμμετοχή ΜΚΟ PRAKSIS Κριτήρια ένταξης Προερχόμενοι από χώρες εκτός Ευρωζώνης Ηλικία 18 ετών Έχουν εισέλθει και παραμένουν στη χώρα τουλάχιστον 6 μήνες (κατά δήλωση) Περιοχές Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Χανιά 1 ο στάδιο: Χαρτογράφηση 2 ο στάδιο: Δείγμα 600 ατόμων (Πολυϊατρεία Γιατρών του Κόσμου και της ΜΚΟ PRAKSIS, κοινότητες μεταναστών)

13 Τσιγγάνοι/Ρομά Υπεύθυνος: ΜΠΣ «Διεθνής Ιατρική Διαχείριση Κρίσεων Υγείας» Δείγμα ευκολίας: 500 άτομα 1 ο στάδιο: Καταγραφή καταυλισμών/οικισμών ανά τύπο (αμιγής καταυλισμός, μεικτός, γειτονιά) Επιλογή 4 περιοχών (Αττική, Πελοπόννησος, Θεσσαλία, Μακεδονία) Δειγματοληψία από κάθε περιοχή και τύπο

14 Πηγές Δεδομένων Ερωτηματολόγια (προσαρμοσμένα στον πληθυσμό στόχο) Ηλεκτρονική καταχώρηση Μετάφραση ερωτηματολογίων Διαμεσολαβητές Λήψη δειγμάτων αίματος Αντισώματα HIV 1/2 Anti-HCV HBsAg Αντιγόνο επιφανείας HBsAb Αντίσωμα επιφανείας HBcAb Αντίσωμα πυρήνα (ολικό) HΒcAb(IgM) Αντίσωμα IgM πυρήνος

15 Γενικός πληθυσμός: διάγραμμα ροής 5976 % ανταπόκρισης: 78,4 Αιμοληψία: Μη επιλέξιμοι 133 Αδ. Συνεργ.: 56% Εγκυμ.: 13% Ιστορ. Λιποθ.:11,3% Αιμοληψία: 4428 % ανταπόκρισης: 74,1 : 75,8 Ιολογικές Εξετάσεις: 4232 % ανταπόκρισης: 70,8 : 72,4

16 Ευάλωτοι πληθυσμοί: διάγραμμα ροής Τσιγγάνοι-Ρομά Μετανάστες Αιμοληψία: Μη επιλέξιμοι 1 Εγκυμοσύνη Αιμοληψία: Μη επιλέξιμοι 4 2:Εγκυμ. 2: Αδ. Συν. Ιολογικές Εξετάσεις: 523 % αντ.: 97,9 : 98,1 Ιολογικές Εξετάσεις: 505 % αντ.: 87,1 : 87,7

17 Δημογραφικά Χαρακτηριστικά Γενικός πλ Ν=5976 Μετανάστες Ν=580 Τσιγγάνοι- Ρομά Ν=534 Φύλο N(%) N(%) N(%) Γυναίκα 3437 (51.5) 269 (46.4) 287 (53.8) Άνδρας 2539 (48.5) 311 (53.6) 247 (46.3) Ηλικία (έτη) (17.7) 152 (26.4) 188 (38.1) (18.3) 194 (33.7) 115 (23.3) (17.7) 118 (20.5) 87 (17.6) (15.6) 77 (13.4) 50 (10.1) (12.7) 33 (5.7) 38 (7.7) (17.9) 2 (0.4) 16 (3.2) Median (IQR) Median (IQR) Median (IQR) Ηλικία 47.7(34,64) 36.8 (29.6,46.6) 35.0 (25.0, 48.0)

18 Εκπαιδευτικό επίπεδο Γενικός πλ. Μετανάστες Ρομά Καθόλου σχολείο - 43 (7.4) 270 (50.6) Δεν έχω ολοκληρώσει το δημοτικό 466 (6.8) 64 (11.0) 146 (27.3) Δημοτικό 1646 (22.2) 95 (16.4) 86 (16.0) Γυμνάσιο 720 (11.6) 104 (17.9) 12 (2. 3) Λύκειο ή ΤΕΕ 1422 (26.5) 170 (29.3) 4 (0.8) ΙΕΚ,ΚΕΚ 427 (8.1) 17 (2.9) 2 (0.4) ΤΕΙ/ΑΕΙ 1048 (20.2) 74 (12.8) - Μεταπτυχιακό/ Διδακτορικό 173 (3.5) - - Άλλο/Άγνωστο 74 (1.2) 13 (2.2) 14 (2.6)

19 Αποτελέσματα για την Ηπατίτιδα Β Αυστραλιανό αντιγόνο (HBsAg) Γενικός πλ. Ν % Μετανάστες Ν % Τσιγγάνοι-Ρομά Ν % Αρνητικό % % Θετικό % % % Σύνολο % % % Ανάμεσα σε όσους βρέθηκαν θετικοί Δεν το ήξεραν % % % Το ήξεραν % % % Σύνολο % % %

20 Αποτελέσματα για την Ηπατίτιδα C ANTIHCV Γενικός πλ. Μετανάστες Τσιγγάνοι-Ρομά Ν % Ν % Ν % Αρνητικό % % Θετικό % % 7 1.3% Σύνολο % % % Ανάμεσα σε όσους βρέθηκαν θετικοί Δεν το ήξεραν % % % Το ήξεραν % % % Σύνολο % % 7 100%

21 Αποτελέσματα για τον HIV ANTIHIV Γενικός πλ. Μετανάστες Τσιγγάνοι-Ρομά Ν % Ν % Ν % Αρνητικό % % Θετικό % 0 0% Σύνολο % % % Ανάμεσα σε όσους βρέθηκαν θετικοί Δεν το ήξεραν 0 0% 5 100% Το ήξεραν 1 100% 0 0% Σύνολο 1 100% 5 100%

22 Εκτιμώμενος επιπολασμός Γενικός πλ. Μετανάστες Ρομά Ηπατίτιδα Β (%) 1.74% 7.3% 7.5% 95% ΔΕ Ηπατίτιδα C (%) 0.83% 3.0% 1.34% 95% ΔΕ HIV/AIDS (%) 0.05% 1.0% 95% ΔΕ

23

24 Πληθυσμός ενηλίκων:

25 40.5

26

27 Επιπολασμός ηπατιτίδων στους ευάλωτους πληθυσμούς ανά χώρα καταγωγής και ανά τύπο καταυλισμού Χώρα καταγωγής- Μετανάστες Θετικό Αυστραλιανό N(%) Θετικό ANTIHCV N(%) Βαλκάνια 22 (11.0) 3 (1.5) Πρώην Σοβιετική ένωση- 2 (3.5) 8 (14.0) Αν.Ευρώπη Ασία-Μέση ανατολή 3 (2.2) 0 (0.0) Αφρική 10 (8.9) 4 (3.6) Τύπος Καταυλισμού- Θετικό Αυστραλιανό Θετικό ANTIHCV Τσιγγάνοι N(%) N(%) Σπίτια 4 (2.5) 2 (1.3) Σπίτια και παράγκες 19 (8.4) 2 (0.9) Παράγκες 16 (11.9) 3 (2.2)

28 Κατανομή μεταναστών Γενικός πληθυσμός Απογραφή 2011 Hprolipsis Βαλκάνια 70.9% 67.3% 37.8% Π. Σοβιετική Ένωση/ Α. Ευρώπη 12.7% 12.4% 10.5% Αφρική 4.9% 2.9% 24.1% Ασία % 27.2% Δ.Ευρώπη/ Αμερική 6.1% 6.2% 0.3% Ωκεανία - 0.2% -

29 Χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών (έστω μία φορά) στον γενικό πληθυσμό % (95%Δ.Ε) Εκτίμηση αριθμού στον πληθυσμό 1.08 (0.76, 1.51) (68225, )

30 Επιπολασμός ηπατιτίδων στις ομάδες υψηλού κινδύνου Προβληματικοί χρήστες Ηπατίτιδα Β Εκτιμώμενος αριθμός Επιπολασμός Εκτιμώμενος αριθμός ¹ ( ) 2.7%¹ 466 (408, 534) Επιπολασμός Ηπατίτιδα C Εκτιμώμενος αριθμός 73.5%¹ (11097, 14539) Φυλακισμένοι χρήστες 3.222² 7.2³% %³ 2597 Ρομά ,5 7.5% ( ) (7331, 13423) 1.34% 1786 ( ) 6 (853, 3719) Άστεγοι % % Σύνολο περιπτώσεων (9991, 16209) (15807, 22115) 1. EKTEΠΝ (2015) 2. Υπουργείο Δικαιοσύνης, 1/1/ Malliori et al. (1998) 4. National Amnesty - Greek section 5. "Health and the Roma community: Analysis of the situation in Greece" on a sample of 3,485 Roma ( 6. Ηprolipsis, EU Employment and Social Situation. Quarterly Review (June 2012) 8. Dritsas et al. "Prevalence of hepattis B and C, HIV infections and tuberculosis in homeless illegal migrants in Athens" Iatriki,1996; 70(4): [in Greek]

31 Διόρθωση επιπολασμού ηπατιτίδων συνεκτιμώντας τις ομάδες υψηλού κινδύνου Εκτίμηση αριθμού από Hprolipsis Επιπλέον περιπτώσεις από ομάδες υψηλού κινδύνου Συνολικός αριθμός περιπτώσεων Επιπολασμός (Στο σύνολο των ενηλίκων: 8,926,434) Ηπατίτιδα Β (121400, ) (9991, 16209) (131391, ) 1.88% (1.47, 2.41) Ηπατίτιδα C (50881, ) (15807, 22115) (66688, ) 1.03% (0.75, 1.44)

32

33

34

35

36 Θέματα Δεοντολογίας Έγκριση από την Επιτροπή Δεοντολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Αρχή προστασίας προσωπικών δεδομένων Ενυπόγραφη συναίνεση Συμπλήρωση ερωτηματολογίων Εξετάσεις αίματος χωριστά για ηπατίτιδες και HIV

37 Συμπεράσματα Εκτιμώμενος επιπολασμός στο γενικό πληθυσμό: ΗΒV 1,74% (1,36% - 2,23%) με διόρθωση: 1,88% (1,47% 2.41%) HCV 0,83% (0,57% - 1,19%) Με διόρθωση: 1,03% (0,75% 1,44%) Επιπολασμός HBV υψηλότερος σε μετανάστες και σε Τσιγγάνους-Ρομά Επιπολασμός HCV υψηλότερος σε μετανάστες Πολύ μικρό ποσοστό έχει εξεταστεί

38 Συμπεράσματα Περίπου 70% των θετικών του γενικού πληθυσμού δεν γνωρίζει ότι έχει μολυνθεί με HBV ή HCV αντίστοιχα. Τα ποσοστά αυτά είναι ακόμη υψηλότερα στους ευάλωτους πληθυσμούς και κυρίως στους Τσιγγάνους-Ρομά όσον αφορά στην HBV. Πολύ μικρό ποσοστό έχει λάβει θεραπεία Υπάρχει πολύ μεγάλο κενό στις γνώσεις σχετικά με τη μετάδοση, τα μέτρα πρόληψης και τη διαθεσιμότητα θεραπείας σε όλους τους πληθυσμούς και κυρίως στους Τσιγγάνους-Ρομά

39 Συμπεράσματα Υπάρχει επιτακτική ανάγκη ανάπτυξης και υλοποίησης δράσεων ευαισθητοποίησης όλου του πληθυσμού και κυρίως των ευάλωτων πληθυσμών με απώτερο στόχο την πρόληψη και τον έλεγχο των λοιμωδών αυτών νοσημάτων

40 Επιστημονική Επιτροπή Τουλούμη Γιώτα (Επιστημονική Υπεύθυνη) Σύψα Βάνα Καντζανού Μαρία Παπαθεοδωρίδης Γεώργιος Θεόφιλος Ρόζενμπεργκ Τερζίδης Άγης Ψαρά Χριστίνα Αντύπας Τζανέτος Βανταράκης Απόστολος Γαβανά Μαγδαληνή Ραχιώτης Γεώργιος ΜΠΣ Τσιγγάνοι/Ρομά Γιατροί Του Κόσμου PRAKIS Ιατρική Πατρών Ιατρική ΑΠΘ Ιατρική Παν. Θεσσαλίας ΕΚΠΑ

41 Ευχαριστίες Χατζηχριστοδούλου Χρήστο Σοφιανοπούλου Ελένη Νικήτογλου Ρωξάνη Αναγνώστου Όλγα Στασινόπουλος Νίκος Σταμίρη Εμμανουέλλα Μπριάνα Μαρία Πετράκη Ιωάννα Βασιλειάδου Μαρία Τερζίδου Ελένη Πανούτσος Ανδρέας Αργυρώ Καρακώστα Αναστασία Καλπουρτζή Γεωργία Βουρλή Πωλίνα Κουκουλομάτη Σωτηρία Κασκαφέτου Σε όλους τους γιατρούς συνεντευκτές και συμμετέχοντες στη μελέτη

42 Σας Ευχαριστώ