ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕ ΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΤΟΣ 2001

Transcript

1 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕ ΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΤΟΣ 2001 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 4 εκεµβρίου 2002, Βρυξέλλες Juan Manuel Fabra Vallés Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΘΑ ΕΚΦΩΝΗΘΕΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΟΝΟ ΑΥΘΕΝΤΙΚΟ 1

2 Εισαγωγή Κύριε Πρόεδρε, Αξιότιµοι κυρίες και κύριοι βουλευτές, Κυρίες και κύριοι, Έχω την τιµή να σας παρουσιάσω σήµερα την ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για το οικονοµικό έτος Θα αναφερθώ σε τέσσερα κύρια θέµατα: - πρώτον, την ανάλυση της διαχείρισης του προϋπολογισµού - δεύτερον, τη συνέχεια που δόθηκε σε προγενέστερες παρατηρήσεις του Συνεδρίου - τρίτον, τη δήλωση αξιοπιστίας (DAS) και τέλος, - τη µεταρρύθµιση της Επιτροπής. Ανάλυση της διαχείρισης του προϋπολογισµού Ας αρχίσουµε λοιπόν από την ανάλυση της εκτέλεσης του προϋπολογισµού. Για δεύτερο συνεχές έτος σηµειώθηκε σηµαντικό πλεόνασµα στον προϋπολογισµό, το οποίο υπερέβη τα 15 δισεκατοµµύρια ευρώ (ήτοι 16% του οριστικού προϋπολογισµού). Το εν λόγω πλεόνασµα οφείλεται στην ακύρωση πιστώσεων, η οποία προκλήθηκε κυρίως από καθυστερήσεις στην εκτέλεση των διαρθρωτικών ενεργειών. Θα ήταν προτιµότερο να είχε τροποποιηθεί ο 2

3 προϋπολογισµός, προκειµένου να διατηρηθεί η ισοσκέλιση των προβλεφθέντων εσόδων και δαπανών. Άλλο καθοριστικό χαρακτηριστικό της διαχείρισης του προϋπολογισµού υπήρξε η υποχρησιµοποίηση των πιστώσεων πληρωµών σε ορισµένους τοµείς. Όσον αφορά τα διαρθρωτικά ταµεία, το ποσοστό εκτέλεσης ήταν χαµηλότερο του 70%, φθάνοντας στα χαµηλότερα επίπεδα από το Βραδύτητα χαρακτήρισε επίσης τη θέσπιση των προενταξιακών ενισχύσεων, ιδίως του προγράµµατος Sapard, για το οποίο εκταµιεύτηκε µόλις το 9,2% των πιστώσεων. Επιπλέον, οι τελικοί δικαιούχοι του προγράµµατος αυτού εισέπραξαν µόνον 1 εκατοµµύριο ευρώ. Εάν δεν επιταχυνθεί η εκτέλεση του προγράµµατος, θα πρέπει να ακυρωθούν πιστώσεις το Η Επιτροπή πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για την εκκαθάριση των λογαριασµών, ακυρώνοντας τις αναλήψεις υποχρεώσεων που δεν µπορούν πλέον να εφαρµοστούν. Οι αναλήψεις υποχρεώσεων που αποµένουν προς εκκαθάριση συµποσούνται σε περισσότερα από 12 δισεκατοµµύρια ευρώ για τις εξωτερικές ενισχύσεις και σε 3 δισεκατοµµύρια ευρώ περίπου για τα νέα προενταξιακά µέσα. Η εφαρµογή των Ευρωπαϊκών Ταµείων Ανάπτυξης χαρακτηρίζεται επίσης από βραδύ ρυθµό. Τέσσερα έτη έπειτα από τη θέσπιση του όγδοου ΕΤΑ, έχει εκταµιευθεί µόλις το 30% των αντίστοιχων πιστώσεων. Συµπερασµατικά, οι προβλέψεις σχετικά µε την εφαρµογή των προγραµµάτων και µε τις αντίστοιχες πληρωµές θα έπρεπε να λαµβάνουν περισσότερο υπόψη την πραγµατικότητα, καθώς και τη δυνατότητα απορρόφησης κεφαλαίων της κάθε χώρας. Το αποτέλεσµα θα ήταν αυστηρότερος και καλύτερα ισοσκελισµένος προϋπολογισµός. 3

4 Συνέχεια που δόθηκε σε προγενέστερες παρατηρήσεις του Συνεδρίου Το Συνέδριο ανέλυσε τη συνέχεια που δόθηκε στις προγενέστερες παρατηρήσεις του. Σε γενικές γραµµές, η Επιτροπή έλαβε τα αναγκαία µέτρα για τη διόρθωση των αδυναµιών που επισηµάνθηκαν έτσι, παραδείγµατος χάρη, απλοποιήθηκε το τελωνειακό καθεστώς της τελειοποίησης προς επανεισαγωγή, βελτιώθηκε το καθεστώς προώθησης της σύστασης µικτών εταιρειών στον τοµέα της αλιείας και αναθεωρήθηκαν οι διαδικασίες διαγωνισµού στο πλαίσιο του προγράµµατος TACIS. Σε άλλους τοµείς δεν διαπιστώθηκε εξίσου ικανοποιητική εξέλιξη. Μία περίπτωση αποτελεί το καθεστώς ενισχύσεων στο σκληρό σίτο, όπου εξακολουθούν να υφίστανται ορισµένες αδυναµίες που επεσήµανε το Συνέδριο το 1998 και, συνεπώς, δαπανώνται ασκόπως 450 εκατοµµύρια ευρώ περίπου στον τοµέα αυτό ετησίως. Οµοίως για την κοινή οργάνωση αγορών στον τοµέα της ζάχαρης, όπου, παρά τη µεταρρύθµιση του 2001, τα ζητήµατα της υπερπαραγωγής και των υψηλών τιµών δεν διευθετήθηκαν. Είµαι βέβαιος ότι η έναρξη των δραστηριοτήτων της επιτροπής παρακολούθησης των ελέγχων θα παράσχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να αφιερώσει περισσότερη προσοχή στη συνέχεια που δίδεται στις εκθέσεις του Συνεδρίου. ήλωση αξιοπιστίας Ας εξετάσουµε τώρα τη δήλωση αξιοπιστίας. Το Συνέδριο φρονεί ότι οι λογαριασµοί του οικονοµικού έτους 2001 αντικατοπτρίζουν πιστά τα έσοδα και τις δαπάνες, καθώς και τη δηµοσιονοµική κατάσταση των Κοινοτήτων. Ωστόσο, η έκθεση διατυπώνει ορισµένες επιφυλάξεις και παρατηρήσεις, οι οποίες οφείλονται κατά µεγάλο µέρος σε αδυναµίες του λογιστικού συστήµατος που έχουν ήδη επισηµανθεί στο παρελθόν από το Συνέδριο. Στις απαντήσεις της στην ετήσια έκθεσή µας, η Επιτροπή αναγνωρίζει τις επισηµανθείσες ανεπάρκειες και δεσµεύεται να παρουσιάσει, πριν από το τέλος 4

5 του 2002, ένα σχέδιο εκσυγχρονισµού του λογιστικού συστήµατος. Το Συνέδριο θα εξετάσει το σχεδιασµό και την εφαρµογή του σχεδίου αυτού και θα κρατά ενήµερο το Κοινοβούλιο σχετικά µε την πρόοδό του. Όπως και για τα προηγούµενα οικονοµικά έτη, το Συνέδριο φρονεί ότι οι πράξεις που αφορούν τα έσοδα, τις αναλήψεις υποχρεώσεων και τις διοικητικές δαπάνες είναι νόµιµες και κανονικές. Εντούτοις, λόγω των σφαλµάτων που εντοπίστηκαν, αδυνατεί να παράσχει τη διαβεβαίωση αυτή για τις λοιπές πληρωµές. Η πλειονότητα των σφαλµάτων εντοπίστηκε στις πληρωµές που αφορούν τη γεωργική πολιτική και τις διαρθρωτικές ενέργειες, ήτοι στους τοµείς των οποίων η διαχείριση ασκείται από κοινού από την Επιτροπή και από τα κράτη µέλη και οι οποίοι αντιστοιχούν στο 80% του προϋπολογισµού. Προκειµένου να µειωθεί η συχνότητα των εν λόγω σφαλµάτων, απαιτείται σηµαντική βελτίωση των συστηµάτων διαχείρισης και ελέγχου, τόσο της Επιτροπής όσο και των κρατών µελών. Έτσι, όσον αφορά την κοινή γεωργική πολιτική, από τις δηλώσεις που υπέβαλαν οι δικαιούχοι των ενισχύσεων δεν διαφαίνεται καµία βελτίωση σε σχέση µε τα προηγούµενα έτη. Η θέση σε εφαρµογή του Ολοκληρωµένου Συστήµατος ιαχείρισης και Ελέγχου δεν έχει ολοκληρωθεί και στο ήµισυ περίπου των κρατών µελών δεν έχει θεσπιστεί το σύστηµα αναγνώρισης των βοοειδών, το οποίο είναι υποχρεωτικό από το 2000 και εξής. Άλλα σφάλµατα προκύπτουν από ανεπάρκειες των ελέγχων των κρατών µελών (παραδείγµατος χάρη για το ελαιόλαδο και το βαµβάκι). Είναι προφανές ότι το Συνέδριο συνιστά την πλήρη εφαρµογή των µηχανισµών ελέγχου που προβλέπει η κανονιστική ρύθµιση. Όσον αφορά τις διαρθρωτικές ενέργειες, εντοπίστηκαν εκ νέου αχρεωστήτως πραγµατοποιηθείσες πληρωµές, που προέκυψαν λόγω ελλείψεων στα συστήµατα ελέγχου και στις δηλώσεις δαπανών που υπέβαλαν τα κράτη µέλη. Το Συνέδριο εκφράζει την ανησυχία του για τις καθυστερήσεις των εθνικών διοικητικών αρχών στην εφαρµογή των µηχανισµών διαχείρισης και ελέγχου για την προσεχή περίοδο προγραµµατισµού: οι µονάδες ελέγχου δεν λειτουργούν και δεν 5

6 διενεργείται κανένας ανεξάρτητος έλεγχος των πράξεων. Το Συνέδριο συνιστά στην Επιτροπή να εντείνει τους ελέγχους της και να αξιοποιεί συστηµατικά τα αποτελέσµατα που προκύπτουν. Στον τοµέα των εσωτερικών πολιτικών, των οποίων η διαχείριση ασκείται απευθείας από την Επιτροπή, η ανάλυση του πέµπτου προγράµµατος-πλαισίου έρευνας αποκάλυψε αχρεωστήτως πραγµατοποιηθείσες πληρωµές, οι οποίες οφείλονται στη µη τήρηση των συµβατικών υποχρεώσεων από ορισµένους δικαιούχους. Το Συνέδριο συνιστά την απλοποίηση των συστηµάτων απόδοσης δαπανών και τη θέσπιση αποτελεσµατικότερων µηχανισµών κυρώσεων. Οι εθνικές αρχές των δικαιούχων χωρών και οι µη κυβερνητικές οργανώσεις διαδραµατίζουν καθοριστικό ρόλο στο σύστηµα διαχείρισης των προγραµµάτων εξωτερικής βοήθειας. Κατόπιν της ανάλυσης των δικαιολογητικών που είναι διαθέσιµα σε κεντρικό επίπεδο (στις Βρυξέλλες), το Συνέδριο κατέληξε στο συµπέρασµα ότι οι αναλήψεις υποχρεώσεων και οι πληρωµές που πραγµατοποίησε η Επιτροπή είναι νόµιµες και κανονικές. Εντούτοις, το Συνέδριο δεν κατόρθωσε να βεβαιωθεί ότι οι εν λόγω πράξεις εκτελέστηκαν ορθά στις δικαιούχους χώρες, διότι τα συστήµατα ελέγχου είναι ανεπαρκή και µε τους επιτόπιους ελέγχους αποκαλύφθηκαν συχνά σφάλµατα. Η Επιτροπή πρέπει να εντείνει τη µεταρρύθµιση των εξωτερικών ενισχύσεων, της οποίας τα θετικά αποτελέσµατα είναι ήδη ορατά. Για να ολοκληρώσω το σηµείο αυτό, θα ήθελα να ανοίξω µία µικρή παρένθεση. Κατά τους τελευταίους µήνες, γίναµε µάρτυρες θυελλωδών συζητήσεων µε επίκεντρο το λογιστικό σύστηµα της Επιτροπής. Αυτό είναι θετικό, και ελπίζω ότι το ενδιαφέρον που υποκινήθηκε θα καταστήσει δυνατή την προώθηση των µεταρρυθµίσεων που προ πολλού έχει συστήσει το Συνέδριο. Εντούτοις, σε ορισµένους τοµείς η συζήτηση χαρακτηρίστηκε από έλλειψη ακρίβειας και νηφαλιότητας. Έφθασε η στιγµή να αποκατασταθεί η τάξη και να παρασχεθεί µια αντικειµενική εικόνα της κατάστασης. 6

7 Θα πρέπει να υπογραµµιστεί σχετικά ότι, εκτός ορισµένων επιφυλάξεων, οι λογαριασµοί της Επιτροπής είναι αξιόπιστοι έτσι, µε εξαίρεση ίσως ορισµένους συγκεκριµένους τοµείς, τα αριθµητικά στοιχεία που παρουσιάζονται στη λογιστική του προϋπολογισµού αντιστοιχούν στην πραγµατική εκτέλεση των πιστώσεων. Η γνώµη αυτή στηρίζεται σε αυστηρές και επαγγελµατικές ελεγκτικές εργασίες, στις οποίες το Συνέδριο αφιερώνει σηµαντικούς πόρους. Εντούτοις, οι εργασίες αυτές οδήγησαν επίσης το Συνέδριο στο να επικρίνει το λογιστικό σύστηµα. Οι ανεπάρκειες που επισηµάνθηκαν δυσχεραίνουν την απόκτηση πληροφοριών άριστης ποιότητας, οι οποίες είναι αναγκαίες για τη βελτίωση της διαχείρισης. Αναφέροµαι, παραδείγµατος χάρη, στις αδυναµίες που επηρεάζουν τη λογιστική σε δεδουλευµένη βάση όσον αφορά την παρουσίαση του ενεργητικού και του παθητικού της Κοινότητας. Το Συνέδριο εφιστά την προσοχή στις αδυναµίες αυτές από πολλά έτη φαίνεται ότι οι παρατηρήσεις του επιτέλους εισακούστηκαν. Σήµερα ζητούµε µε αποφασιστικότητα από την Επιτροπή να λάβει διορθωτικά µέτρα του χρόνου, από το ίδιο αυτό βήµα και µε την ίδια αποφασιστικότητα, θα απαιτήσουµε αποτελέσµατα, και είµαι βέβαιος ότι θα είναι θετικά. Εν τω µεταξύ, ας επιτρέψουµε στην Επιτροπή να επικεντρωθεί στο έργο αυτό, το οποίο κάθε άλλο παρά απλό είναι. Η µεταρρύθµιση της Επιτροπής Θα ήθελα τώρα να θίξω το θέµα της έκθεσης που θεωρώ ουσιώδες: τη µεταρρύθµιση της Επιτροπής. Το 2001 υπήρξε µεταβατικό έτος. Πραγµατοποιήθηκε σηµαντική πρόοδος, ιδίως στον τοµέα της δηµοσιονοµικής διαχείρισης και του εσωτερικού ελέγχου. Οι κυριότερες παρατηρήσεις του Συνεδρίου σχετικά µε τους τοµείς αυτούς είναι οι εξής: Πρώτον, θα πρέπει να υπογραµµιστεί ότι ορισµένα µέτρα δεν τέθηκαν σε εφαρµογή εντός των προθεσµιών που είχαν καθοριστεί. Οι καθυστερήσεις αυτές οφείλονται κυρίως στο υπερβολικά φιλόδοξο αρχικό χρονοδιάγραµµα, όπως είχε ήδη επισηµάνει το Συνέδριο. 7

8 εύτερον, το Συµβούλιο ενέκρινε νέο δηµοσιονοµικό κανονισµό, τον οποίο το Συνέδριο κρίνει γενικά ικανοποιητικό. Μολονότι ορισµένα στοιχεία εξακολουθούν να µην είναι τα αρµόζοντα, πρόκειται για ένα καλό µέσο που θα καταστήσει δυνατή τη βελτίωση της διαχείρισης των κοινοτικών κεφαλαίων. Για πρώτη φορά φέτος, οι γενικοί διευθυντές κατάρτισαν έκθεση δραστηριότητας καθώς και δήλωση σχετικά µε την ποιότητα των πληροφοριών και του εσωτερικού ελέγχου. Αυτή η ανάληψη ευθυνών των διαχειριστών αποτελεί στοιχείο κλειδί της επιτυχίας της µεταρρύθµισης. Πρόκειται για πραγµατική επανάσταση στη φιλοσοφία διαχείρισης της Επιτροπής. Το Συνέδριο συνιστά στην Επιτροπή να βελτιώσει τη µέθοδο κατάρτισης των εκθέσεων και δηλώσεων: πρέπει να υποβάλλονται νωρίτερα πρέπει να διατυπώνονται ακριβέστερες κατευθυντήριες γραµµές προκειµένου να αποφεύγονται οι αµφισηµίες, προκειµένου να αποκτούν πλέον συγκεκριµένο χαρακτήρα οι ενδεχόµενες παρατηρήσεις και επιφυλάξεις και προκειµένου να καταρτίζονται σαφέστερα σχέδια δράσης. Η Επιτροπή συνόψισε τις εκθέσεις και τις δηλώσεις των γενικών διευθυντών σε ένα έγγραφο που απηύθηνε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συµβούλιο. Το εν λόγω έγγραφο περιλαµβάνει σχέδιο δράσης που στοχεύει στην επίλυση των εντοπισθέντων προβληµάτων. Το σχέδιο αυτό θα εµβαθύνει σε ορισµένα ζητήµατα, όπως η παρακολούθηση της εφαρµογής των κανόνων εσωτερικού ελέγχου και η µεταρρύθµιση του SINCOM. Τέλος, µία πτυχή της µεταρρύθµισης απαιτεί προσεκτικότερη εξέταση. Πρόκειται για τη διαχείριση των προγραµµάτων από τα κράτη µέλη, αποκαλούµενη «κοινή διαχείριση». Η Επιτροπή συναντά δυσκολίες στην ενσωµάτωση συγκεκριµένων ενεργειών στη στρατηγική της, οι οποίες να στοχεύουν στον έλεγχο και τη βελτίωση της λειτουργίας των σχετικών συστηµάτων διαχείρισης, τα οποία καλύπτουν άνω του 80% του προϋπολογισµού. Είναι επείγον να εξευρεθούν λύσεις, αλλά η Επιτροπή δεν θα το κατορθώσει µόνη έχει ανάγκη από την ενεργό συνεργασία των εθνικών αρχών. 8

9 Συµπέρασµα Θα ήθελα να κλείσω την παρέµβασή µου µε το ακόλουθο µήνυµα. Η µεταρρύθµιση προχωρεί θετικά. Η Επιτροπή τήρησε τη δέσµευσή της να εργαστεί µε ζήλο για τη βελτίωση των διοικητικών πρακτικών της και των πρακτικών ελέγχου της. Εντούτοις, θα χρειαστεί ακόµη χρόνος για να καταστεί η άριστη και υποδειγµατική διοίκηση που επιθυµούµε όλοι. Πρόκειται για επίπονη διαδικασία, στην οποία όλα τα θεσµικά όργανα οφείλουν να καταθέσουν την πείρα τους. Το Συνέδριο θα αναλύει κάθε έτος την πραγµατοποιηθείσα πρόοδο, θα ενηµερώνει σχετικά µε τις αδυναµίες και θα συνιστά τα µέτρα που θα κρίνει αναγκαία. Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. 9