ΔΘΝΗΚΟ ΚΑΗ ΚΑΠΟΓΗΣΡΗΑΚΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΑΘΖΝΩΝ ΥΟΛΖ ΝΟΜΗΚΩΝ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΚΑΗ ΠΟΛΗΣΗΚΩΝ ΔΠΗΣΖΜΩΝ ΣΜΖΜΑ ΝΟΜΗΚΖ

Transcript

1 ΔΘΝΗΚΟ ΚΑΗ ΚΑΠΟΓΗΣΡΗΑΚΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΑΘΖΝΩΝ ΥΟΛΖ ΝΟΜΗΚΩΝ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΚΑΗ ΠΟΛΗΣΗΚΩΝ ΔΠΗΣΖΜΩΝ ΣΜΖΜΑ ΝΟΜΗΚΖ ΕΡΓΑΙΑ ΓΙΑ ΣΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΦΑΡΜΟΓΕ ΔΗΜΟΙΟΤ ΘΕΜΑ: «Ο ΘΕΜΟ ΣΗ ΑΝΑΓΚΑΣΙΚΗ ΑΠΑΛΛΟΣΡΙΩΗ ΜΕΣΑ ΤΝΣΑΓΜΑΣΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΗ ΣΟΤ 2001» ΦΟΙΣΗΣΡΙΑ:ΥΑΑΝΖ ΔΛΔΤΘΔΡΗΑ ΑΡ.ΜΗΣΡΩΟΤ: ΕΠΟΠΣΕΤΩΝ ΚΑΘΗΓΗΣΗ:ΑΝΓΡΔΑ ΓΖΜΖΣΡΟΠΟΤΛΟ ΑΘΗΝΑ 2004

2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ 1. EIΑΓΧΓΖ 2. Ζ ΗΓΗΟΚΣΖΗΑ Χ ΑΟΡΗΣΖ ΝΟΜΗΚΖ ΔΝΝΟΗΑ 3. ΠΔΡΗΟΡΗΜΟΗ ΣΖ ΔΝΝΟΗΑ ΣΖ ΗΓΗΟΚΣΖΗΑ ΚΑΗ ΓΗΑΦΟΡΑ ΑΠΟ ΣΖΝ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ 4. Ζ ΗΓΗΟΚΣΖΗΑ Χ ΑΝΣΗΚΔΗΜΔΝΟ ΣΖ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ 5. ΔΝΝΟΗΑ ΣΖ ΣΔΡΖΖ ΣΖ ΗΓΗΟΚΣΖΗΑ & ΣΖ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ 6. ΣΟ ΓΗΚΑΗΟ ΣΖ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ.Ζ ΤΣΖΜΑΣΗΚΖ ΣΟΤ ΚΑΣΑΣΑΞΖ ΚΑΗ ΟΗ ΑΡΥΔ ΣΟΤ 7. ΝΟΜΟΘΔΣΗΚΟ ΚΑΘΔΣΧ ΣΖ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ ΒΑΔΗ ΣΧΝ ΠΡΟΓΔΝΔΣΔΡΧΝ ΤΝΣΑΓΜΑΣΧΝ 8. ΣΟ ΗΥΤΟΝ ΤΝΣΑΓΜΑ ΎΠΑΡΞΖ ΓΖΜΟΗΑ ΧΦΔΛΔΗΑ. ΔΚ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΠΡΟΓΗΟΡΗΜΟ ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΧΦΔΛΔΗΑ- ΝΟΜΟΘΔΣΗΚΖ ΠΡΟΒΛΔΦΖ ΠΡΟΖΓΟΤΜΔΝΖ ΠΑΡΟΥΖ ΠΛΖΡΟΤ ΑΠΟΕΖΜΗΧΖ ΣΟΝ ΗΓΗΟΚΣΖΣΖ ΣΟΤ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΟΤΜΔΝΟΤ. ΚΑΘΟΡΗΜΟ ΣΖ ΑΠΟΕΖΜΗΧΖ ΑΠΟ ΣΑ ΑΡΜΟΓΗΑ ΓΗΚΑΣΖΡΗΑ 9. ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΣΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ 10. ΑΝΑΓΝΧΡΗΖ ΓΗΚΑΗΟΤΥΧΝ 11. ΚΖΡΤΞΖ ΣΖ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ 12. ΓΗΑΓΗΚΟΗ ΣΖ ΓΗΚΖ ΠΔΡΗ ΠΡΟΓΗΟΡΗΜΟΤ ΣΖ ΑΠΟΕΖΜΗΧΖ ΣΖ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΔΧ 13. ΓΗΚΑΣΗΚΟ ΤΜΒΗΒΑΜΟ 14. ΤΝΣΔΛΔΖ ΣΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ 15. ΑΤΣΟΓΗΚΑΗΖ ΑΡΖ ΣΖ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ

3 16. ΠΡΟΒΟΛΖ ΣΖ ΠΡΑΞΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ ΜΔ ΔΝΓΗΚΑ ΒΟΖΘΖΜΑΣΑ 17. ΠΑΡΑΓΡΑΦΖ 18. ΑΝΑΚΛΖΖ ΣΖ ΠΡΑΞΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ ΑΝΑΚΛΖΖ ΜΖ ΤΝΣΔΛΔΜΔΝΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ. ΑΝΑΚΛΖΖ ΤΝΣΔΛΔΜΔΝΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ 19. ΤΓΚΡΗΣΗΚΖ ΔΠΗΚΟΠΖΖ ΣΟΤ ΤΝΣΑΓΜΑΣΟ ΣΟΤ 1975 ΚΑΗ ΣΟΤ ΑΝΑΘΔΧΡΖΜΔΝΟΤ ΤΝΣΑΓΜΑΣΟ ΣΟΤ ΑΝΣΗΚΔΗΜΔΝΟ ΣΖ ΑΝΑΘΔΧΡΖΖ 21. ΚΑΗΝΟΣΟΜΗΔ ΠΟΤ ΔΠΔΦΔΡΔ Ζ ΑΝΑΘΔΧΡΖΖ ΤΠΟΥΡΔΧΖ ΑΗΣΗΟΛΟΓΖΖ ΣΟΤ ΣΡΟΠΟΤ ΚΑΣΑΒΟΛΖ ΣΖ ΑΠΟΕΖΜΗΧΖ ΚΡΗΗΜΟ ΥΡΟΝΟ ΤΠΟΛΟΓΗΜΟΤ ΣΖ ΑΠΟΕΖΜΗΧΖ ΣΗ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΔ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΔΗ ΝΔΔ ΓΤΝΑΣΟΣΖΣΔ Χ ΠΡΟ ΣΟΝ ΣΡΟΠΟ ΚΑΣΑΒΟΛΖ ΣΖ ΑΠΟΕΖΜΗΧΖ ΓΤΝΑΣΟΣΖΣΑ ΑΜΔΖ ΔΚΣΔΛΔΖ ΔΡΓΑΗΧΝ ΝΔΟ ΓΗΚΟΝΟΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ 22. ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ ΚΑΣΑ ΕΧΝΔ 23. ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΔΗ ΑΚΗΝΖΣΧΝ ΓΗΑ ΣΖΝ ΔΚΣΔΛΔΖ ΣΧΝ ΟΛΤΜΠΗΑΚΧΝ ΑΓΧΝΧΝ 24. ΔΗΓΗΚΟΣΔΡΔ ΡΤΘΜΗΔΗ ΣΟΤ Ν.2730/1999 ΓΗΑ ΣΗ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΔΗ ΑΚΗΝΖΣΧΝ ΑΝΑΚΛΖΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΔΧΝ ΑΗΣΖΖ ΑΚΤΡΧΔΧ Ζ ΓΗΚΖ ΠΡΟΓΗΟΡΗΜΟΤ ΑΠΟΕΖΜΗΧΖ ΤΝΣΔΛΔΖ 25. ΤΠΔΡΑΞΗΑ ΚΑΗ ΜΔΗΧΖ ΤΠΟΛΟΗΠΟΤ 26. ΔΗΓΗΚΔ ΠΔΡΗΠΣΧΔΗ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ ΠΑΡΑΓΟΗΑΚΔ ΠΡΟΚΤΡΧΖ ΠΡΟ ΥΖΜΑΣΗΜΟ ΑΡΣΗΧΝ ΟΗΚΟΠΔΓΧΝ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ ΗΓΗΟΡΡΤΘΜΧΝ ΔΜΠΡΑΓΜΑΣΑΧΝ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΧΝ

4 ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΧΖ ΗΓΗΑΗΣΔΡΧΝ ΑΝΣΗΚΔΗΜΔΝΧΝ ΗΓΗΟΚΣΖΗΑ ΓΗΑΘΔΖ ΔΓΚΑΣΑΛΔΗΜΜΔΝΧΝ ΔΚΣΑΔΧΝ 27. ΚΡΑΣΗΚΟΠΟΗΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ 28. ΔΠΗΛΟΓΟ 29. ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΝΟΜΟΛΟΓΗΑ ΣΔ 653/2001 ΣΔ 985/2001 ΣΔ 468/2001 ΣΔ 569/2001 ΣΔ 1373/2002 ΣΔ 39/2003 ΣΔ 679/2003 ΣΔ 2993/2003 ΣΔ 183/2004 ΑΠ 192/2001 ΑΠ 480/2001 ΑΠ 854/2001 ΑΠ 941/2001 ΑΠ 1079/2001 ΑΠ 1233/2001 ΑΠ 1715/2001 ΑΠ 80/2002 ΑΠ 99/2002 ΑΠ 428/2002 ΑΠ 475/2002 ΑΠ 1413/ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ EIΑΓΩΓΖ χκθσλα κε ηνπο ζεκειησηέο ηνπ θπζηθνχ δηθαίνπ θαη ηδηαηηέξσο θαηά ηνλ John Locke, ην δηθαίσκα ηεο ηδηνθηεζίαο ζπγθαηαιέγεηαη κεηαμχ ησλ

5 εκθχησλ,αλαπαιινηξίσησλ θαη αησλίσλ δηθαησκάησλ ηνπ αλζξψπνπ, ηα νπνία πξνυθίζηαληαη ηνπ θξάηνπο θαη ηνπ θπζηθνχ δηθαίνπ πνπ πεγάδεη απφ απηφ θζη ζπλεπψο επηβάιινπλ ην ζεβαζκφ ηνπ.απηφο ν ραξαθηεξηζκφο πηνζεηήηεθε θαη απφ ηε Γαιιηθή Γηαθήξπμε ησλ Γηθαησκάησλ ηνπ Αλζξψπνπ θαη ηνπ Πνιίηε ηνπ 1789, ε νπνία φκσο φξηζε εηδηθφηεξα φηη «επεηδή ε ηδηνθηεζία είλαη δηθαίσκα απαξαβίαζην θαη ηεξφ,νπδείο δχλαηαη λα ζηεξεζεί απηήο,εθηφο αλ πξνθαλψο απαηηεί ηνχην δεκφζηα αλάγθε,λνκίκσο δηαπηζηνπκέλε,θαη ππφ ηνλ φξν δηθαίαο θαη πξνεγνπκέλεο απνδεκηψζεσο. ην πιαίζην ηεο εμέιημεο ησλ θνηλσληθννηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ, ε πξνζηαζία ηεο ηδηνθηεζίαο θαηέζηε ειαζηηθφηεξε θαη πηνζεηήζεθε απφ ηα ζπληάγκαηα ησλ θξαηψλ ηεο Γπηηθήο Δπξψπεο,θαηά ην πξφηππν ηνπ πληάγκαηνο ηεο Βατκάξεο. Σν ηειεπηαίν νξίδεη κελ φηη «ε ηδηνθηεζία ηειεί ππφ ηελ εγγχεζε ηνπ πληάγκαηνο αιιά ζηε ζπλέρεηα νξίδεη φηη ε ηδηνθηεζία δεκηνπξγεί ππνρξεψζεηο,ε δε ρξήζηο απηήο δένλ ηαπηνρξφλσο λα εμππεξεηεί ην δεκφζην ζπκθέξνλ».σελ ίδηα ζρεδφλ δηαηχπσζε πηνζέηεζε θαη ν Θεκειηψδεο Νφκνο ηεο Βφλλεο. ηε λεφηεξε επνρή,ε καξμηζηηθή θνζκνζεσξία αξλείηαη ηελ αηνκηθή ηδηνθηεζία.χκθσλα κε ηνπο ζεκειησηέο ηεο,κ.μάξμ θαη Φ.Έγθειο.,ε αηνκηθή ηδηνθηεζία ζα θαηαξγεζεί απφ ηελ εμέιημε πνπ ζα νδεγήζεη ζηελ θαηάξγεζε ηεο θεθαιαηνθξαηηθήο νξγάλσζεο ηεο αλζξψπηλεο θνηλσλίαο.ζ αηνκηθή ηδηνθηεζία θαη ε θνηλσληθή αληζφηεηα είλαη πξντφληα ηεο ζπγθέληξσζεο ηνπ πινχηνπ ζε ιίγνπο θαη νδήγεζαλ ζηε δηάιπζε ηεο «θνηλφηεηαο» ησλ πξσηφγνλσλ αλζξψπσλ.οη απφςεηο απηέο πηνζεηήζεθαλ απφ ηα θξάηε ηνπ ππαξθηνχ ζνζηαιηζκνχ. Σν χληαγκα ηεο πξψελ νβηεηηθήο Έλσζεο δηαθήξπζζε ηελ θαηάξγεζε ηεο ηδηνθηεζίαο θαη αλαγλψξηδε ηε ζνζηαιηζηηθή ηδηνθηεζία.ηελ Διιάδα φια ηα ζπληαγκαηηθά θείκελα δηαθήξπμαλ ηελ πξνζηαζία ηεο ηδηνθηεζίαο,ρσξίο φκσο λα ραξαθηεξίζνπλ ηελ ηδηνθηεζία δηθαίσκα ηεξφ θαη απαξαβίαζην.σν χληαγκα ηνπ 1975,ιακβάλεη ππφςε ηηο ζχγρξνλεο θνηλσληθννηθνλνκηθέο ζπλζήθεο,ακβιχλεη ηνλ απφιπην ραξαθηήξα ηεο ηδηνθηεζίαο θαη αλαγλσξίδεη γηα πξψηε θνξά ηελ θνηλσληθή δηάζηαζε ησλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ,ελλνψληαο ηα σο δηαθαηψκαηα ηνπ αλζξψπνπ πνπ ηνλ αληηιακβάλεηαη φρη κφλν σο άηνκν,αιιά θαη σο κέινο ηνπ

6 θνηλσληθνχ ζπλφινπ.σνλίδεη επαλεηιεκκέλσο ην θνηλσληθφ πεξηερφκελν ηεο ηδηνθηεζίαο,αιιά δε κεηαηξέπεη αηνκηθφ δηθαίσκα ζε θνηλσληθφ ιεηηνχξγεκα. Δλψ απαγνξεχεη ηελ άζθεζε ηεο ηδηνθηεζίαο ζε βάξνο ηνπ γεληθνχ ζπκθέξνληνο, εμαθνινπζεί, κέζα ζηα θνηλσληθά απηά πιαίζηα, λα ζπλδέεη ηελ ηδηνθηεζία κε ηελ ειεπζεξία.δπνκέλσο δηαπηζηψλεηαη ε χπαξμε ελφο εζσηεξηθνχ ζπλδέζκνπ ηεο ηδηνθηεζίαο πξνο ηελ πξνο ηελ αηνκηθή ειεπζεξία. 1 Ζ ΗΓΗΟΚΣΖΗΑ Ω ΑΟΡΗΣΖ ΝΟΜΗΚΖ ΔΝΝΟΗΑ Σν δήηεκα ηνπ ελλνηνινγηθνχ πεξηερνκέλνπ ηεο ηδηνθηεζίαο έρεη απαζρνιήζεη επί καθξφλ ηελ λνκνινγία θαη ηε ζεσξία.με αθεηεξία ηε ζρνιή ηνπ θπζηθνχ δηθαίνπ θαη ηε ζεσξεηηθή ζεκειίσζε ηεο ηδηνθηεζίαο απφ ηνλ John Locke, ε έλλνηα θαη ηα φξηα ηεο ηδηνθηεζίαο έρνπλ ηχρεη πνηθίισλ κνξθψλ ζπληαγκαηνπνίεζεο,εξκελεπηηθψλ πξνζεγγίζεσλ θαη ζηαζκίζεσλ πξνο άιια ζπληαγκαηηθά αγαζά,ρσξίο φκσο αθφκα λα κπνξεί λα ζεσξεζεί αδηακθηζβήηεην,ηνπιάρηζηνλ ζηελ ειιεληθή έλλνκε ηάμε,ην εχξνο ησλ ζπληαγκαηηθά παξερφκελσλ εγγπήζεσλ. Γίλεηαη θαηαξρήλ δεθηφ φηη απφιπηε έλλνηα ηεο ηδηνθηεζίαο δελ ππάξρεη,αιιά ελαπφθεηηαη ζηνλ θνηλφ λνκνζέηε λα πξνζδηνξίζεη ην πεξηερφκελν θαη ηα φξηα ηεο ηδηνθηεζία. 2 Ζ πξνζαξκνγή ηεο ζπληαγκαηηθήο έλλνηαο ηεο ηδηνθηεζίαο ζηηο νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο κεηαβνιέο απνηππψλεηαη σο εμειηγθηηθή εμεηδίθεπζε ηεο ζπλερψο επηβεβαηνχκελεο ηζνξξνπίαο αλάκεζα ζηνλ αηνκηθφ ραξαθηήξα θαη ηελ θνηλσληθή ιεηηνπξγηθφηεηα ηεο ηδηνθηεζίαο,ζην κέηξν πνπ ε πξνζηαζία ηεο ηδηνθηεζίαο δε δηαζέηεη κφλν κηα ακπληηθή αιιά θαη κία ζεζκηθή δηάζηαζε 3. ΠΔΡΗΟΡΗΜΟΗ ΣΖ ΔΝΝΟΗΑ ΣΖ ΗΓΗΟΚΣΖΗΑ ΚΑΗ ΓΗΑΦΟΡΑ ΑΠΟ ΣΖΝ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΩΖ 1 Γηνηθεηηθφ Γίθαην,Γέξνληαο,Λχηξαο,Παπιφπνπινο,ηνχηε,Φινγατηεο 2 Ο λένο πληαγκαηηζκφο θαη ηα ζεκειηψδε δηθαηψκαηα κεηά ηελ Αλαζεψξεζε ηνπ Γ.Ε.Γξφζνο,πληαγκαηηθνί Πεξηνξηζκνί ηεο Ηδηνθηεζίαο θαη Απνδεκίσζε

7 Σν χληαγκα πνιιέο θνξέο εμνπζηνδνηεί ηνλ θνηλφ λνκνζέηε λα πεξηνξίζεη έλα δηθαίσκα,θαζνξίδνληαο ηαπηφρξνλα νξηζκέλνπο φξνπο απφ ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ηζρχο ηεο εμνπζηνδφηεζεο θαη νη νπνίνη θαζνξίδνπλ ηνλ ηξφπν θαη ηα φξηα ηνπ πεξηνξηζκνχ.δδψ πξφθεηηαη γηα εηδηθέο επηθπιάμεηο λφκνπ.μηα ηέηνηα πεξίπησζε ξπζκίδεηαη θαη απφ ην άξζξν 17 παξ.2 ηνπ πληάγκαηνο. 4 Δίλαη επλφεην φηη ε ηδηνθηεζία σο έλλνηα θαη σο δηθαίσκα δελ είλαη απεξηφξηζηε.αληηζέησο είλαη πάληνηε νξηζηή.δμάιινπ θαη ην δηθαίσκα ππφθεηηαη ζε πεξηνξηζκνχο.δθηείλεηαη έσο εθεί πνπ νξίδνπλ ην χληαγκα,νη λφκνη θαη αξρίδνπλ ηα δηθαηψκαηα ησλ ηξίησλ θαη ε απαγνξεπκέλε θαηάρξεζε δηθαηψκαηνο.. ε ηη ζπλίζηαηαη ε ηδηνθηεζία είλαη ζέκα νξηζκνχ.σν πεξηερφκελφ ηεο κεηαβάιιεηαη αληηθεηκεληθά,ηνπηθά θαη ρξνληθά.σε κεηαβιεηφηεηα απηή ηελ εθθξάδνπλ νη ιεγφκελνη λφκηκνη πεξηνξηζκνί ηεο ηδηνθηεζίαο,φπσο νη πεξηνξηζκνί δνκήζεσο. πλήζσο νη πεξηνξηζκνί ηεο ηδηνθηεζίαο θαηαηάζζνληαη ζε δχν κεγάιεο θαηεγνξίεο: Εγγελείο πεξηνξηζκνί:πξνθχπηνπλ απφ ην ελλνηνινγηθφ πεξηερφκελν ηεο ζπληαγκαηηθήο έλλνηαο ηεο ηδηνθηεζίαο,απφ ην ηη θαηά ην χληαγκα ζεσξείηαη σο ηδηνθηεζία.δπνκέλσο ν πξνζδηνξηζκφο ηεο έλλνηαο ηεο ηδηνθηεζίαο απνηειεί πξνυπφζεζε θαη γηα ηελ επηβνιή πεξηνξηζκψλ ηεο ηδηνθηεζίαο, είηε κε ζπληαγκαηηθέο δηαηάμεηο είηε κε λφκν. Πεξηνξηζκνί πνπ επηβάιινληαη βάζεη ζπληαγκαηηθήο ή λνκνζεηηθήο δηάηαμεο:οη επηβαιιφκελνη πεξηνξηζκνί είλαη θαηά θπξηνιεμία πξνζδηνξηζκνί ησλ δηθαησκάησλ πνπ θαιχπηεη ε ηαπηηδφκελε κε ηε ζπληαγκαηηθή έλλνηα ηεο ηδηνθηεζίαο ζπληαγκαηηθά πξνζηαηεπφκελε ηδηνθηεζηαθή ζρέζε.δίλαη ππνθεηκεληθνί,φηαλ αλαθέξνληαη ζην ππνθείκελν ηνπ ζπληαγκαηηθνχ δηθαηψκαηνο ηεο ηδηνθηεζίαο ή αληηθεηκεληθνί φηαλ αλαθέξνληαη ζην αληηθείκελν ηνπ 4 πληαγκαηηθφ Γίθαην,Γ.Θ.Σζάηζνο-Σφκνο Γ -Θεκειηψδε Γηθαηψκαηα

8 o o ζπληαγκαηηθνχ δηθαηψκαηνο ηεο ηδηνθηεζίαο.οη αληηθεηκεληθνί πεξηνξηζκνί θαηαηάζζνληαη θαη απηνί ζε δχν θαηεγνξίεο: ηνπο γεληθνύο πεξηνξηζκνύο:πξνθχπηνπλ απφ γεληθέο δηαηάμεηο θαη ξήηξεο ηνπ πληάγκαηνο ηνπο εηδηθνύο πεξηνξηζκνύο:επέξρνληαη κε εηδηθή ξεηή ζπληαγκαηηθή πξφβιεςε Ζ ηδηνθηεζία σο αηνκηθφ δηθαίσκα ππφθεηηαη ζηνπο γεληθνχο πεξηνξηζκνχο ησλ αηνκηθψλ δηθαησκάησλ,φπσο απηνί πξνθχπηνπλ ηδίσο απφ ηα άξζξα 5 παξ.1 θαη 3 θαη 25 παξ.3 ηνπ πληάγκαηνο. Ο ηδηαίηεξνο γεληθφο πεξηνξηζκφο ηεο ηδηνθηεζίαο ζπλίζηαηαη ζηε ιεγφκελε θνηλσληθή δέζκεπζε ηεο ηδηνθηεζίαο.σα δηθαηψκαηα πνπ απνξξένπλ απ απηή δε κπνξνχλ λα αζθνχληαη εηο βάξνο ηνπ γεληθνχ ζπκθέξνληνο,φπσο νξίδεηαη απφ ην άξζξν 17 παξ.1 αιιά θαη απφ ην άξζξν 106 παξ.2 ηνπ πληάγκαηνο.ζ θνηλσληθή δέζκεπζε ηεο ηδηνθηεζίαο δελ αθνξά ζηελ έθηαζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ ζπληαγκαηηθνχ δηθαηψκαηνο ηεο ηδηνθηεζίαο,αιιά ζηελ άζθεζε επηκέξνπο δηθαησκάησλ πνπ απνξξένπλ απφ ην γεληθφ ζπληαγκαηηθφ δηθαίσκα ηεο ηδηνθηεζίαο.πεξηνξίδεη ηηο δπλαηφηεηεο λα αζθεζεί πιήξσο ην δηθαίσκα,αλ ε πιήξεο άζθεζή ηνπ απνβαίλεη εηο βάξνο ηνπ γεληθνχ ζπκθέξνληνο.πξφθεηηαη επνκέλσο γηα ιεηηνπξγηθό πεξηνξηζκφ ηνπ δηθαηψκαηνο.έρεη αξλεηηθφ πεξηερφκελν.λακβάλεη ζπγθεθξηκέλε ππφζηαζε κέζσ λνκνζεηηθψλ θαη θαλνληζηηθψλ κέηξσλ,ηα νπνία πεξηνξίδνπλ ηελ άζθεζε ησλ δηθαησκάησλ πνπ απνξξένπλ απφ ηελ ηδηνθηεζία. Οη εηδηθνί πεξηνξηζκνί ηεο ηδηνθηεζίαο ζπληζηνχλ εηδηθφηεξεο εθδειψζεηο ηεο γεληθήο θνηλσληθήο δέζκεπζεο ηεο ηδηνθηεζίαο,δηαθξίλνληαη φκσο απφ ην ηππηθφ θξηηήξην φηη ην χληαγκα γη απηέο αθξηβψο ηηο πεξηπηψζεηο δελ επαθίεηαη, ξεηά ή ζησπεξά,ζηνλ θνηλφ λνκνζέηε,αιιά πεξηιακβάλεη ην ίδην εηδηθέο ξπζκίζεηο. Πάληνηε φκσο παξακέλεη έλαο γεληθά ακεηάβιεηνο θαη απαξαβίαζηνο ππξήλαο,ζηνλ νπνίν αλαθέξεηαη ην χληαγκα φηαλ νξίδεη ζην άξζξν 17 παξ.1 φηη «ε ηδηνθηεζία ηειεί ππφ ηελ πξνζηαζία ηνπ Κξάηνπο».Ο ππξήλαο απηφο πξνυπνζέηεη φηη ην αληηθείκελν ηεο ηδηνθηεζίαο είλαη θαη

9 παξακέλεη ζηα φξηα ηεο λφκηκεο θαηνρήο θαη ζπλαιιαγήο.πξνζβνιή ηνπ ππξήλα ηνπ ηεο ηδηνθηεζίαο είλαη ζεκηηή κφλν ζηα πιαίζηα θαη κε ηηο έλλνκεο ζπλέπεηεο ηεο αλαγθαζηηθήο απαιινηξηψζεσο. Ζ δηαθνξά αλάκεζα ζηνπο πεξηνξηζκνχο ηεο ηδηνθηεζίαο θαη ηελ αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε δελ έγθεηηαη ζηε λνκηκφηεηα ησλ πεξηνξηζκψλ αιιά ζπλίζηαηαη ζην φηη νη ηειεπηαίνη πξνζδηνξίδνπλ ην πεξηερφκελν ηεο ηδηνθηεζίαο θαη γη απηφ δε γελλνχλ θαηαξρήλ ππνρξέσζε απνδεκηψζεσο,εθηφο βέβαηα αλ ην πξνβιέπεη ξεηψο ν λφκνο. Αληηζέησο ε αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε απνηειεί πξνζβνιή απηνχ ηνπ ίδηνπ ππξήλα ηεο ηδηνθηεζίαο.σν χληαγκα ηελ επηηξέπεη κελ ζε πεξηπηψζεηο πνπ ην απαηηεί ην δεκφζην ζπκθέξνλ,αιιά κφλν έλαληη απνδεκηψζεσο ηνπ ηδηνθηήηε.βέβαηα ε δηάθξηζε κεηαμχ πεξηνξηζκψλ θαη αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο είλαη ηδηαίηεξα δπζρεξέο δήηεκα γηα ην νπνίν έρνπλ δηαηππσζεί δηάθνξεο απφςεηο θαη ζεσξίεο ηδίσο ζηε γεξκαληθή λνκνινγία θαη επηζηήκε. ηελ ειιεληθή λνκνινγία δελ είλαη θαλεξή παξφκνηα δηακάρε ζεσξηψλ.ζ λνκνινγία πξνζαλαηνιίδεηαη ζπλήζσο ζε νπζηαζηηθά θξηηήξηα,φπσο ε αδξάλεηα ηεο ηδηνθηεζίαο ζε ζρέζε πξνο ηνλ πξννξηζκφ ηεο ή ε άξζε ηεο έλλνηαο ηεο ηδηνθηεζίαο ή ηεο εθκεηαιιεχζεψο ηεο.ζ ζπλδξνκή ησλ θξηηεξίσλ απηψλ ζεκειηψλεη ηελ αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε θαη επνκέλσο ηελ ππνρξέσζε απνδεκηψζεσο.ζ λεψηεξε λνκνινγία ηνπ ΣΔ θαίλεηαη λα απνθιίλεη απφ ηελ έσο ηψξα δηπνιηθή άπνςε ηνπ δηθαζηεξίνπ.έηζη αθφκε θαη νη επξείο πεξηνξηζκνί ηεο θπξηφηεηαο ηνπ άξζξνπ 24 δε κπνξεί λα εθηείλνληαη ζε ηξφπν πνπ λα ζίγνπλ ην ειάρηζην αλεθηφ φξην ησλ εμνπζηψλ ηεο ηδηνθηεζίαο,φπσο δηακνξθψλεηαη ελ φςεη ηνπ ζθνπνχ ηνπ άξζξνπ 24 θαη ηεο θχζεο ηνπ πξνζηαηεπφκελνπ αγαζνχ.σφηε δεκηνπξγείηαη,θαηά ηελ παξ.6 ηνπ ίδηνπ άξζξνπ,ππνρξέσζε απνδεκηψζεσο ηνπ ζηγνκέλνπ ηδηνθηήηε πνπ ζα θαζνξίζνπλ ηα αξκφδηα δηνηθεηηθά δηθαζηήξηα. Ζ ΗΓΗΟΚΣΖΗΑ Ω ΑΝΣΗΚΔΗΜΔΝΟ ΣΖ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΩΖ

10 Αληηθείκελν ηεο ζπληαγκαηηθήο πξνζηαζίαο ηνπ άξζξνπ 17 είλαη ε ηδηνθηεζία.βάζεη πάγηαο λνκνινγίαο ε πξνζηαζία ηεο ηδηνθηεζίαο πεξηνξίδεηαη ζηα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα θαη δελ θαιχπηεη θαη ηα ελνρηθά,φπσο γηα παξάδεηγκα ηε ζπκκεηνρή ζε επηρεηξήζεηο ή ηα δηθαηψκαηα επί ηξαπεδηθψλ θαηαζέζεσλ. Δπί κεηνρψλ ε λνκνινγία δε δέρεηαη φηη ε ζπληαγκαηηθή πξνζηαζία ηεο ηδηνθηεζίαο θαιχπηεη ηα εθ ηεο κεηνρήο ελνρηθά δηθαηψκαηα αιιά επί ηεο κεηνρήο εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα ηνπ κεηφρνπ.γελ πξνζηαηεχνληαη δειαδή ηα ελζσκαησκέλα ζην ραξηί δηθαηψκαηα. 5 Μαδί κε ηα ελνρηθά δηθαηψκαηα δελ θαιχπηνληαη απφ ηε ζπληαγκαηηθή πξνζηαζία ηεο ηδηνθηεζίαο θαη δηθαηψκαηα επί άυισλ αγαζψλ,φπσο ε ιεγφκελε πλεπκαηηθή,εκπνξηθή,βηνκεραληθή ηδηνθηεζία. Πλεπκαηηθή ηδηνθηεζία είλαη ην δηθαίσκα πνπ αλαγλσξίδεηαη απφ ηελ έλλνκε ηάμε ζηα πξντφληα ηεο δηάλνηαο,απφ ηε ζηηγκή πνπ ζα εθδεισζνχλ κε νξηζκέλε κνξθή. Χο επξχηεξε έλλνηα πεξηιακβάλεη θαη ηελ επηζηεκνληθή ηδηνθηεζία,ε νπνία είλαη απαιινηξησηφ δηθαίσκα.γελ πξνζηαηεχεηαη απφ ην χληαγκα.αληίζεηα,ζχκθσλα κε ηνλ Ν.Η.αξίπνιν, 6 ηειεί ππφ ζπληαγκαηηθή πξνζηαζία αθφκα θαη ε πλεπκαηηθή ηδηνθηεζία.πγθεθξηκέλα παξαηεξεί ηα εμήο: «Σν ύληαγκα γεληθώο πεξί ηδηνθηεζίαο ιέγνλ,αζθαιίδεη νπ κόλνλ ηελ αθίλεηνλ αιιά θαη ηελ θηλεηήλ,έηη δε θαη ηελ δηαλνεηηθήλ. Αύηαη γαξ θαη είδνο κόλνλ δηαθέξνπζη νπρί δε θαη νπζίαλ» Αλαθνξηθά κε ηελ ππνζήθε θαη ην ελέρπξν αμίδεη λα ζεκεησζνχλ ηα εμήο:βάζεη ηνπ άξζξνπ 1288 θαη 1223 ηνπ ΑΚ,ζε πεξίπησζε αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο ν δαλεηζηήο ηθαλνπνηείηαη πξνλνκηαθά απφ ηελ απνδεκίσζε ηνπ πξάγκαηνο πνπ έρεη ηεζεί σο ππνζήθε ή σο ελέρπξν.με ηε δηάηαμε ηεο ΑΚ 1223 κε ηελ νπνία νξίδεηαη φηη ην ελέρπξν επί ηνπ πξάγκαηνο ζε πεξίπησζε αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο επεθηείλεηαη θαη ζην αληάιιαγκα πνπ νθείιεηαη γηα ην πξάγκα, δειαδή κεηαηξέπεηαη ζε απαίηεζε πάλσ ζηελ απνδεκίσζε, αλαγλσξίδεηαη έκκεζα 5 Π.Γ.Γαγηφγινπ-Γεληθφ Γηνηθεηηθφ Γίθαην-Πέκπηε Έθδνζε 6 αξίπνινο-χζηεκα πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ-Γ

11 ε δπλαηφηεηα αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο θηλεηψλ πξαγκάησλ, γηαηί κφλν ζ απηά είλαη δπλαηή ε ζχζηαζε ελερχξνπ. Ζ πξνζηαζία πνπ απνξξέεη απφ ηηο ζπληαγκαηηθέο δηαηάμεηο ζπλίζηαηαη ζηελ απαγφξεπζε πξνζβνιήο ησλ εκπξαγκάησλ δηθαησκάησλ,φρη φκσο φισλ, αιιά εθείλσλ ηα νπνία είλαη απζχπαξθηα θαη παξέρνπλ ίδηα εμνπζία.πξέπεη λα γίλεη δεθηφ φηη ζχκθσλα κε ηε βνχιεζε ηνπ ζπληαγκαηηθνχ λνκνζέηε κφλν ε ππνζήθε ή ην ελέρπξν απφ ηα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα δελ πξνζηαηεχνληαη απφ ην χληαγκα,γηαηί δελ είλαη απζχπαξθηα δηθαηψκαηα πνπ παξέρνπλ εμνπζία ρξήζεο θαη θάξπσζεο αιιά παξεπφκελα πνπ ηείλνπλ ζηελ εμαζθάιηζε ηεο θχξηαο απαίηεζεο κε πξνλνκηαθή πιεξσκή απφ ην πξάγκα. 7 Ζ πεξηνξηζηηθή απηή λνκνινγία απνηειεί αζθαιψο έλαλ απφ ηνπο ιφγνπο ηεο εηδηθήο ζπληαγκαηηθήο πξνζηαζίαο θεθαιαίσλ εμσηεξηθνχ πνπ εηζήγαγε ην χληαγκα ηνπ 1952 θαη δηαηεξήζεθε απφ ην χληαγκα ηνπ ηε ζχκθσλε κε ην χληαγκα ηνπ 1975 ζπληαγκαηηθή έλλνηα ηεο ηδηνθηεζίαο πεξηέρνληαη θαηά ηελ θξαηνχζα παξαδνρή ηα θαηά ην αζηηθφ δίθαην εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα. Γηεζλψο, φκσο, επηθξαηεί θαη βαζκηαίσο δηαδίδεηαη θαη ζηελ Διιάδα, ε επξεία έλλνηα ηεο ηδηνθηεζίαο, πνπ πεξηιακβάλεη θαη ηα ελνρηθά δηθαηψκαηα,δεδνκέλνπ φηη ζπλάδεη πξνο ηηο ζχγρξνλεο θνηλσληθννηθνλνκηθέο ζπλζήθεο.δμάιινπ ν πεξηνξηζκφο ηεο ζπληαγκαηηθήο πξνζηαζίαο ηεο ηδηνθηεζίαο δε ζπκβηβάδεηαη πηα νχηε θαη κε ην πλεχκα ησλ δηαηάμεσλ ηνπ πληάγκαηνο ηνπ 1975,φπσο γηα παξάδεηγκα κε ηε δηάηαμε πνπ γηα πξψηε θνξά πξνζηαηεχεη ξεηψο ηελ επηρείξεζε,επηηξέπνληαο ηελ εμαγνξά ή ηελ αλαγθαζηηθή ζπκκεηνρή ζ απηή ηνπ θξάηνπο ππφ νξηζκέλεο φκσο πξνυπνζέζεηο.με ηνλ ηξφπν απηφ ην χληαγκα εηζάγεη ξεηψο ηελ δπλαηφηεηα αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο επηρεηξήζεσο θαη κάιηζηα ππφ εηδηθέο εγγπήζεηο. Ζ επξεία απηή έλλνηα ηεο ηδηνθηεζίαο εληζρχεηαη θαη απφ ην άξζξν 1 ηνπ Πξψηνπ Πξφζζεηνπ Πξσηνθφιινπ ηεο Δπξσπατθήο χκβαζεο ησλ Γηθαησκάησλ ηνπ Αλζξψπνπ,πνπ επηθχξσζε ε Διιάδα γηα δεχηεξε θνξά 7 Κ.Γ.Υνξνκίδε

12 ιίγν πξηλ ηελ ςήθηζε ηνπ πληάγκαηνο.σν άξζξν 1 ηνπ Πξφζζεηνπ Πξσηνθφιινπ,ινηπφλ,απνηειεί εζσηεξηθφ δίθαην,νπφηε ππεξηζρχεη θάζε αληίζεηεο δηάηαμεο λφκνπ,βάζεη ηνπ άξζξνπ 28 παξ.1 ηνπ πληάγκαηνο θαη δηαιακβάλεη ζρεηηθψο ηα εμήο: «Παλ θπζηθόλ ή λνκηθόλ πξόζσπνλ δηθαηνύηαη ζεβαζκνύ ηεο πεξηνπζίαο ηνπ.οπδείο δύλαηαη λα ζηεξεζεί ηεο ηδηνθηεζίαο απηνύ παξά κόλν γηα ιόγνπο δεκόζηαο σθέιεηαο θαη ππό ηνπο πξνβιεπόκελνπο ππό ηνπ λόκνπ θαη ησλ γεληθώλ αξρώλ ηνπ δηεζλνύο δηθαίνπ όξνπο.αη πξναλαθεξόκελαη δηαηάμεηο δελ ζίγνπζη ην δηθαίσκα παληόο Κξάηνπο όπσο ζέζε ελ ηζρύη Νόκνπο,νπο ζέιεη θξίλεη αλαγθαίνπο πξνο ξύζκηζηλ ηεο ρξήζεσο αγαζώλ,ζπκθώλσο πξνο ην δεκόζηνλ ζπκθέξνλ ή πξνο εμαζθάιηζηλ ηεο θαηαβνιήο θόξσλ ή άιισλ εηζθνξώλ ή πξνζηίκσλ] πκπεξαζκαηηθά κπνξνχκε λα πνχκε φηη θαηά ηελ νξζφηεξε θαη δηεζλψο πηα απνδεθηή άπνςε ζηελ έλλνηα ηεο ηδηνθηεζίαο αλήθνπλ φια ηα πεξηνπζηαθά δηθαηψκαηα,εκπξάγκαηα θαη ελνρηθά,φια δειαδή ηα νηθνλνκηθψο απνηηκεηά δηθαηψκαηα. Παξακέλνπλ φκσο εθηφο ηεο ζπληαγκαηηθά πξνζηαηεπφκελεο έλλνηαο ηεο ηδηνθηεζίαο, ηα απιά νηθνλνκηθά ζπκθέξνληα,νη απιέο πξνζδνθίεο θαη πηζαλφηεηεο θέξδνπο θαη ε απνηίκεζή ηνπο ζηελ αγνξά,ε νπνία φκσο πεξηιακβάλεηαη ζηελ πεξηνπζία ελ γέλεη. Σν χληαγκα πξνζηαηεχεη ηελ ηδησηηθή ηδηνθηεζία,φρη φκσο ηελ πεξηνπζία ηνπ Κξάηνπο,αθνχ δε κπνξεί λα λνεζεί πξνζηαζία ηνπ θξάηνπο έλαληη ηνπ εαπηνχ ηνπ.αλαθνξηθά κε ηα ΝΠΓΓ,πξνζηαηεχεηαη ε ηδησηηθή πεξηνπζία ηνπο αιιά φρη ε δεκφζηα. Ζ ηδηνθηεζία απνηειεί αληηθείκελν αλαγθαζηηθήο απαιινηξηψζεσο αλεμαξηήησο ηνπ θνξέα ηεο.πξνζηαηεχεηαη θαη απαιινηξηψλεηαη κφλν θαηά ηνπο φξνπο ηνπ πληάγκαηνο,αλεμαξηήησο ηνπ αλ αλήθεη ζε θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν ηδησηηθνχ ή δεκνζίνπ ή εθθιεζηαζηηθνχ δηθαίνπ,εκεδαπφ ή αιινδαπφ. ηελ πεξίπησζε ησλ ΝΠΓΓ ππάξρνπλ ηξεηο εμαηξέζεηο: Γελ ππφθεηληαη ζε απαιινηξίσζε ηα αθίλεηα θαη άιια πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ

13 Γελ λνείηαη αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε θξαηηθνχ πεξηνπζηαθνχ ζηνηρείνπ ηελ πεξίπησζε ελφο άιινπ ΝΠΓΓ,πιελ ηνπ θξάηνπο, πξέπεη λα γίλεη δηάθξηζε κεηαμχ ηεο δεκφζηαο θαη ηεο ηδησηηθήο πεξηνπζίαο ηνπ Ζ ηδηνθηεζία πξνζηαηεχεηαη θαη ππφθεηηαη ζε αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε αλεμαξηήησο ηνπ είδνπο ηεο ηδησηηθήο ηεο ρξήζεσο.ηδίσο δελ απνθιείεηαη ε αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε πξαγκάησλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ άζθεζε αηνκηθνχ δηθαηψκαηνο, εθηφο αλ πξαγκαηνπνηείηαη θαηά θαηάρξεζε εμνπζίαο εθ κέξνπο ηεο Γηνίθεζεο. Δπίζεο, λφκνο κπνξεί λα εμαηξεί νξηζκέλε ηδηνθηεζία απφ ηελ αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε.ηελ πεξίπησζε απηή ε δηνίθεζε δελ δηθαηνχηαη λα πξνβεί ζε απαιινηξίσζε,παξά κφλν αλ, κεηαγελέζηεξνο λφκνο ίζεο ηππηθήο ηζρχνο αίξεη ην αλαπαιινηξίσην. ΔΝΝΟΗΑ ΣΖ ΣΔΡΖΖ ΣΖ ΗΓΗΟΚΣΖΗΑ & ΣΖ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΩΖ Ζ ζπληαγκαηηθή έλλνηα ηεο ζηέξεζεο ηεο ηδηνθηεζίαο θαη ε ζπλδεφκελε κε απηήλ έλλνηα ηεο αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο είλαη ην αξλεηηθφ αληηθαηφπηξηζκα ηεο ζπληαγκαηηθήο έλλνηαο θαη ηεο ζπληαγκαηηθήο πξνζηαζίαο ηεο ηδηνθηεζίαο. 8. Ζ αξρηθή,ε ιεγφκελε θαη θιαζηθή έλλνηα ηεο ζηέξεζεο ηεο ηδηνθηεζίαο είλαη ζπλπθαζκέλε κε ηελ ηαχηηζε ηεο έλλνηαο ηεο ηδηνθηεζίαο κε ηελ εκπξάγκαηε θπξηφηεηα επί αθηλήησλ: Ζ θιαζηθή απαιινηξίσζε, ζπλίζηαηαη ζηελ ππνρξεσηηθή κε λφκν ή βάζεη λφκνπ αθαίξεζε ηεο θπξηφηεηαο απφ ηνλ θχξην θαη κεηαβίβαζή ηεο ζην δεκφζην-ή ελδερνκέλσο ζε ηξίηνπο-γηα ηελ εμππεξέηεζε δεκφζηνπ ζθνπνχ έλαληη πιήξνπο αληαιιάγκαηνο.πλέπεηα ηεο θιαζηθήο αληίιεςεο γηα ηελ απαιινηξίσζε, είλαη, λα κε ζεσξνχληαη σο απαιινηξίσζε πεξηνξηζκνί ηεο ηδηνθηεζίαο πνπ δε ζπλεπάγνληαη κεηαβίβαζε ηεο 8 Γ.Ε.Γξφζνο-πληαγκαηηθνί Πεξηνξηζκνί ηεο Ηδηνθηεζίαο θαη Απνδεκίσζε

14 θπξηφηεηαο,άξα λα ζεσξείηαη φηη γη απηνχο δελ νθείιεηαη απνδεκίσζε παξά κφλν ζηελ έθηαζε πνπ νη λφκνη πνπ ηνπο επηβάιινπλ πξνβιέπνπλ απνδεκίσζε.ζ αληίιεςε απηή απνξξίθζεθε απφ ηελ ειιεληθή ζεσξία θαη λνκνινγία. Τπφ ην χληαγκα ηνπ 1864 θξίζεθε γηα παξάδεηγκα φηη ε ζηέξεζε θαηνρήο θαη ρξήζεο νηθνπέδνπ απνηειεί ζηέξεζε θαηά ηελ έλλνηα ηνπ άξζξνπ 17 θαη δεκηνπξγεί αμίσζε απνδεκίσζεο απφ ην Γεκφζην,αθφκε θαη αλ έρεη επηβιεζεί λνκίκσο γηα ηελ εμππεξέηεζε δεκφζηνπ ζθνπνχ,δειαδή γηα ηελ εθηέιεζε αληηπιεκκπξηθψλ έξγσλ. ην ίδην πλεχκα θηλήζεθαλ θαη ηα επφκελα πληάγκαηα ηνπ 1911,1927 θαη Ζ άπνςε πνπ επηθξάηεζε πιήξσο φηη ε (κε) επηηξεπόκελε ζηέξεζε ηεο ηδηνθηεζίαο αλαθέξεηαη αλαγθαίσο εηο παζαλ λόκηκνλ αθαίξεζηλ ή θαηάιπζηλ εμνπζίαο εθ ησλ ζπληζησζώλ ην δηθαίσκα ηνπ ηδηνθηήηνπ,έζησ θαη αλ δε κεζνιαβεί «κεηάζεζηο» ηνπ δηθαηώκαηνο. Απηφ πνπ ηειηθά γίλεηαη δεθηφ είλαη φηη ην χληαγκα πξνζηαηεχνληαο ηελ ηδηνθηεζία,πξνζηαηεχεη ην νπζηαζηηθφ ηεο πεξηερφκελν, ην νπνίν ζπλίζηαηαη ζε έλα ππξήλα δηθαησκάησλ πνπ απνξξένπλ απφ ηελ ηδηνθηεζία θαη πεξηθιείνπλ ηελ νπζία ηεο,θαη φρη απιψο ζε κηα θαηεγνξία δηθαησκάησλ πνπ πξνζδηνξίδνληαη κε ηππηθφ λφκν. 9 Ο ζεζκφο ηεο αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο,ινηπφλ, δελ είλαη λένο.σελ πξνέβιεπε ην άξζξν 17 ηνπ ηεο Σξνηδήλαο,θαηά ην νπνίν «ε θπβέξλεζηο εκπνξεί λα απαηηήζε ηε ζπζία ησλ θηεκάησλ ηηλόο δηα δεκόζηνλ όθεινο,απνρξώληνο απνδεδεηγκέλνλ,αιιά δηα πξνεγνπκέλεο απνδεκηώζεσο».αθνινχζσο ν ζεζκφο ξπζκίδεηαη ζηα άξζξα , , , , Αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε, είλαη ε νξηζηηθή ζηέξεζε ηεο ηδηνθηεζίαο κε κνλνκεξή πξάμε ηνπ θξάηνπο γηα ιφγνπο δεκφζηαο σθέιεηαο,πνπ θαζνξίδεηαη απφ ην λφκν θαη έλαληη απνδεκίσζεο,ε νπνία πξνζδηνξίδεηαη δηθαζηηθψο (αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε ππφ ζηελή έλλνηα) απηήλ ηελ πεξίπησζε δελ πξφθεηηαη γηα δηνηθεηηθή ζχκβαζε αιιά γηα κνλνκεξή δηνηθεηηθή πξάμε.ζ θπξηφηεηα πνπ απνθηάηαη δελ είλαη παξάγσγε αιιά πξσηφηππε,αθνχ δελ πξνυπνζέηεη ηελ θπξηφηεηα ηνπ εηθαδφκελνπ θπξίνπ 9 Γ.Ε.Γξφζνο-πληαγκαηηθνί Πεξηνξηζκνί ηεο Ηδηνθηεζίαο θαη Απνδεκίσζε 10 Α.Γ.Γεκεηξφπνπινο-Παξαδφζεηο πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ 3

15 ηνπ απαιινηξηνχκελνπ θαη θαζ νπ ε απαιινηξίσζε.σν απαιινηξηνχκελν αθίλεην απνθηάηαη απφ ην λέν θηήηνξα ρσξίο ηα βάξε ηνπ. 11 ηελ αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε ππό επξεία έλλνηα ππάγεηαη ηφζν ε απαιινηξίσζε ππφ ζηελή έλλνηα,φζν θαη ε de facto απαιινηξίσζε,ε νπνία ζπληξέρεη ζηελ πεξίπησζε αδξαλνπνίεζεο ή θαη απνδπλάκσζεο ηεο ηδηνθηεζίαο θαη ζηελ πεξίπησζε πεξηνξηζκνχ ηεο εθκεηάιιεπζεο ή ηεο θάξπσζεο ηεο.δηδηθφηεξα ζπληξέρεη φηαλ ε δηάλνημε ηεο δεκνζίαο νδνχ επεθηείλεηαη θαη ζε κε απαιινηξηνχκελν αθίλεην ή ε αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε ηκήκαηνο αθηλήηνπ ζπλεπάγεηαη ππνηίκεζε ή αρξήζηεπζε ηνπ ππνινίπνπ ή φηαλ ε δηεμαγσγή ζηξαηησηηθψλ αζθήζεσλ ζην γεηηνληθφ πεδίν βνιήο θαζηζηά επηθίλδπλε ηελ θαιιηέξγεηα θαη ησλ παξαθεηκέλσλ αθηλήησλ. ηελ έλλνηα ηεο de facto απαιινηξίσζεο ην ΔΓΓΑ ππήγαγε θαη ηελ θαηάξγεζε δηαηηεηηθήο απφθαζεο κε λνκνζεηηθή πξάμε, θαζψο θαη ηηο καδηθέο αξπαγέο ηδηνθηεζηψλ ρσξίο ηελ ηήξεζε ησλ πξνυπνζέζεσλ ηνπ άξζξνπ 1 παξ.1 ηνπ Πξψηνπ Πξφζζεηνπ Πξσηνθφιινπ ηεο ΔΓΑ.ηηο πεξηπηψζεηο ηεο de facto απαιινηξίσζεο ηα δηθαζηήξηα θαινχληαη εθ ησλ πζηέξσλ λα δηαπηζηψζνπλ ηνλ απαιινηξησηηθφ ραξαθηήξα ηεο θξαηηθήο παξέκβαζεο θαη λα επηδηθάζνπλ ηε ζρεηηθή απνδεκίσζε.ο ηδηνθηήηεο κπνξεί λα αμηψζεη ηελ απνθαηάζηαζε ηεο δεκίαο ηνπ κε ηελ πξνζθπγή ζηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 105 ΔηζΝΑΚ,ζε ζπλδπζκφ κε ηε ζπληαγκαηηθή πξνζηαζία ηεο ηδηνθηεζίαο. Με ηε ζηέξεζε ηεο ηδηνθηεζίαο εμνκνηψλνληαη θαη νη πξνπαξαζθεπαζηηθέο ηεο λφκηκεο θήξπμεο αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο πξάμεηο φπσο είλαη νη πξάμεηο έγθξηζεο ξπκνηνκηθνχ ζρεδίνπ.με ηηο πξάμεηο απηέο δελ θεξχζζεηαη αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε ησλ αθηλήησλ πνπ θαζνξίδνληαη γηα ηελ αλέγεξζε δεκνζίσλ θηηξίσλ, αιιά πξέπεη λα αθνινπζήζεη ζε εχινγν ρξφλν αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε. Ζ έγθξηζε φκσο ζπλεπάγεηαη ηελ απαγφξεπζε δηάζεζεο ηνπ αθηλήηνπ γηα άιιν ζθνπφ. Ο θαζνξηζκφο απηφο απνηειεί ζπληαγκαηηθψο αλεθηή δέζκεπζε ηεο ηδηνθηεζίαο,ε νπνία φκσο δε κπνξεί λα δηαηεξεζεί γηα ρξφλν πέξαλ ηνπ εχινγνπ. Αλ απηέο νη απαιινηξηψζεηο δηαηεξνχληαη, ρσξίο λα 11 Κ.Γ.Υνξνκίδεο

16 πξαγκαηνπνηείηαη ε ζπληέιεζή ηνπο γηα καθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ ππεξβαίλεη ηα εχινγα φξηα, κε απνηέιεζκα λα ζηεξείηαη ν ηδηνθηήηεο ηνπ δηθαηψκαηνο ειεχζεξεο δηάζεζεο ηνπ αθηλήηνπ,ηφηε απνηεινχλ νηθνλνκηθφ θαη λνκηθφ βάξνο ηεο ηδηνθηεζίαο πνπ αληηβαίλεη ζηε ζπληαγκαηηθή ηεο πξνζηαζία θαη ε δηνίθεζε ππνρξενχηαη λα ηελ άξεη. ΣΟ ΓΗΚΑΗΟ ΣΖ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΩΖ.Ζ ΤΣΖΜΑΣΗΚΖ ΣΟΤ ΚΑΣΑΣΑΞΖ ΚΑΗ ΟΗ ΑΡΥΔ ΣΟΤ Σν απαιινηξησηηθφ δίθαην νθείιεη λα ζηνρεχεη ζηηο δχν γεληθέο αξρέο ηνπ δηθαίνπ,ηελ αξρή ηεο Δηθαηνζύλεο θαη ηελ αξρή ηεο αζθάιεηαο ηνπ δηθαίνπ.οη ζεκειηαθνί θαλφλεο πξνζηαζίαο ηεο ηδηνθηεζίαο ζεζπίδφληαη κε ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 17 ηνπ πληάγκαηνο ηνπ Ο θνηλφο λνκνζέηεο,ζπκπιεξσκαηηθά,αθελφο κε εηδηθά ζεζκηθά λνκνζεηήκαηα θαη αθεηέξνπ κε πιεζψξα δηαηάμεσλ εγθαηεζπαξκέλσλ ζε δηάθνξνπο λφκνπο, ζέζπηζε νπζηαζηηθέο δηαηάμεηο θαη εηδηθέο δηαδηθαζίεο γηα ηελ εθπιήξσζε ηνπ ζηφρνπ ηεο αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο.απφ πιεπξάο ζπζηεκαηηθήο λνκηθήο θαηάηαμεο ην απαιινηξησηηθφ δίθαην αλήθεη ζην Γεκφζην δίθαην,γηαηί βαζηθά ην λνκηθφ γεγνλφο ηεο γέλεζεο ηεο αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο,δειαδή ε θήξπμή ηεο,απνηειεί άζθεζε ηεο εμνπζίαο ηνπ θξάηνπο σο imperium πνπ απνβιέπεη ζηελ θνηλσληθή σθέιεηα,ζην γεληθφ ζπκθέξνλ. Ζ δίθε γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο απνδεκίσζεο ζηελ αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε είλαη ζπλέπεηα έλλνκεο ζρέζεο δεκνζίνπ δηθαίνπ κεηά απφ λφκηκε ελέξγεηα ηεο δηνίθεζεο. ΝΟΜΟΘΔΣΗΚΟ ΚΑΘΔΣΩ ΣΖ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΩΖ ΒΑΔΗ ΣΩΝ ΠΡΟΓΔΝΔΣΔΡΩΝ ΤΝΣΑΓΜΑΣΩΝ Ξεθηλψληαο απφ ην χληαγκα ηνπ 1864,ζην άξζξν 17 απηνχ νξίδεηαη φηη «νπδείο ζηεξείηαη ηεο ηδηνθηεζίαο απηνύ,εηκή δηα δεκόζηαλ αλάγθελ». Ζ Β Αλαζεσξεηηθή Βνπιή κεηέβαιε ηνλ φξν «δεκόζηα αλάγθε» ζε «δεκόζηα σθέιεηα».ζ δεκφζηα αλάγθε αλαθέξεηαη ζην κέζν,ελψ ε

17 δεκφζηα σθέιεηα ζην ζθνπφ ηνλ νπνίν πξνηίζεηαη λα πξαγκαηνπνηήζεη ην Κξάηνο. Έηζη ζχκθσλα κε ην χληαγκα ηνπ 1911,νξίδεηαη φηη «νπδείο ζηεξείηαη ηεο ηδηνθηεζίαο απηνύ,εηκή δηα δεκνζίαλ σθέιεηαλ πξνζεθόλησο απνδεδεηγκέλελ,όηε θαη όπσο ν λόκνο δηαηάζζεη,πάληνηε δε πξνεγνπκέλεο απνδεκηώζεσο.η απνδεκίσζηο νξίδεηαη πάληνηε δηα ηεο δηθαζηηθήο νδνύ.πξν ηεο θαηαβνιήο ηεο νξηζηηθήο ή πξνζσξηλώο νξηζζείζεο απνδεκηώζεσο δηαηεξνύληαη αθέξαηα πάληα ηα δηθαηώκαηα ηνπ ηδηνθηήηνπ,κε επηηξεπνκέλεο ηεο θαηαιήςεσο». Δπνκέλσο, παξαηεξνχκε,φηη ήδε ελ έηεη 1911,απνθιείεηαη ε δηνηθεηηθή εμνπζία απφ ηελ αξκνδηφηεηα θαζνξηζκνχ ηεο απνδεκίσζεο, δεδνκέλνπ φηη ε δηθαζηηθή εμνπζία παξέρεη πεξηζζφηεξα ερέγγπα πξνζηαζίαο ηνπ δηθαηψκαηνο. Ο λφκνο ππ αξηζκφλ 3951/1911,πεξί αλαγθαζηηθήο απαιινηξηψζεσο αθηλήηνπ,νξίδεη φηη ε θαηαβιεηέα απνδεκίσζε νξίδεηαη πξνζσξηλά απφ ηνλ Πξφεδξν Πξσηνδηθψλ.ην άξζξν 4 πξνβιέπεηαη φηη εληφο κελφο απφ ηνλ πξνζσξηλφ θαζνξηζκφ ηεο απνδεκίσζεο απφ ηνλ Πξφεδξν Πξσηνδηθψλ, δηθαηνχληαη νη ελδηαθεξφκελνη λα δεηήζνπλ ηνλ νξηζηηθφ πξνζδηνξηζκφ ηεο απνδεκίσζεο απφ ην Πξσηνδηθείν.Αλ πεξάζεη άπξαθηε ε κεληαία πξνζεζκία,ε πξνζσξηλψο πξνζδηνξηζζείζα απνδεκίσζε ζεσξείηαη σο νξηζηηθή. 12 Καηά ην χληαγκα ηνπ 1952, «νπδείο ζηεξείηαη ηεο ηδηνθηεζίαο ηνπ,νπδ απηήο έηη ηεο λνκήο ηνπ,πξν ηεο θαηαβνιήο ηεο πξνζσξηλώο ή νξηζηηθώο θαζνξηδνκέλεο απνδεκηώζεσο,παξά ηνπ ηαθηηθνύ δηθαζηνύ».βάζεη πάγηαο λνκνινγίαο κε θαηαβνιή ηεο απνδεκίσζεο ηζνχηαη θαη ε θαηάζεζε απηήο ζην Σακείν Παξαθαηαζεθψλ θαη Γαλείσλ. Χζηφζν σο πξνο ην ζέκα απηφ δεκηνπξγήζεθαλ ζρεηηθέο ακθηζβεηήζεηο.σν πφξηζκα ηεο ζρεηηθήο αλαπηχμεσο είλαη θαηαξρήλ φηη ν λνκνζέηεο ελλνεί θαηαβνιή κε ηελ θπξηνιεθηηθή έλλνηα ηνπ φξνπ. Δπηβάιιεηαη φκσο ε έθδνζε ηππηθνχ λφκνπ κέζσ ηνπ νπνίνπ ε ζπληέιεζε ηεο απαιινηξίσζεο λα γίλεηαη ζχκθσλα κε ην άξζξν 17 ηνπ πληάγκαηνο.ζ αλαγλψξηζε δηθαηνχρσλ θαη ν θαζνξηζκφο ηεο 12 αξίπνινο-χζηεκα πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ Γ

18 απνδεκίσζεο ζπληειείηαη κε κία απφθαζε, κε δπλακέλνπ ηνπ δηθάδνληνο λα αλαβάιεη ηελ αλαγλψξηζε, φπσο νξίδεη ξεηά ην ΝΓ 3979/59, επί πνηλή αθπξφηεηαο ηεο απφθαζεο. 13 Φηάλνληαο ζην χληαγκα ηνπ 1975,ζηελ παξάγξαθν 4 ηνπ άξζξνπ 17 νξίδεηαη φηη «πξηλ θαηαβιεζεί ε νξηζηηθή ή πξνζσξηλή απνδεκίσζε δηαηεξνύληαη αθέξαηα όια ηα δηθαηώκαηα ηνπ ηδηνθηήηε θαη δελ επηηξέπεηαη ε θαηάιεςε». Πξέπεη ζ απηφ ην ζεκείν λα γίλεη δεθηφ φηη παξέρεηαη θαη εμαίξεζε ζπληαγκαηηθή πξνζηαζία ζηα ελνρηθά δηθαηψκαηα ηνπ ηδηνθηήηε πξηλ ηε ζπληέιεζε ηεο απαιινηξίσζεο.δμ απηνχ ζπλάγεηαη φηη δε κπνξεί ν θνηλφο λνκνζέηεο λα πξνβιέςεη ζχληνκε παξαγξαθή παξφκνησλ αμηψζεσλ,θαη θπξίσο απηψλ πνπ απνξξένπλ απφ ηελ πξφσξε θαηάιεςε πνπ έγηλε απφ ηνλ ππεξ νπ ε απαιινηξίσζε,δειαδή πξηλ ηελ θαηαβνιή ηεο απνδεκίσζεο. Γηα πξψηε θνξά κε ην άξζξν 17 παξ.5 πληάγκαηνο 1975,παξέρεηαη ζπληαγκαηηθή θάιπςε θαη ζε άιιν ελνρηθφ δηθαίσκα,θαη ζπγθεθξηκέλα ζ απηφ ηεο δεκίαο ηνπ ηδηνθηήηε,ε νπνία πξνθιήζεθε απφ ηελ απψιεηα ηεο πξνζφδνπ ηνπ αθηλήηνπ ην ρξνληθφ δηάζηεκα απφ ηελ θαηάιεςε θαη κέρξη ηελ θαηαβνιή ηεο απνδεκίσζεο.ζ ζρεηηθή αγσγή κπνξεί λα αζθεζεί πξηλ ή κεηά ηελ θαηαβνιή ηεο απνδεκίσζεο. 14 Ζ παξ.2 ηνπ άξζξνπ 17 απνθιείεη ηε ζηέξεζε ηεο ηδηνθηεζίαο εθφζνλ δε ζπληξέρνπλ νη πξνβιεπφκελεο πξνυπνζέζεηο,δειαδή ηελ de facto απαιινηξίσζε. Ζ απνδεκίσζε επί αλαγθαζηηθψλ απαιινηξηψζεσλ θαζνξίδεηαη είηε πξνζσξηλά,ζε πξψην βαζκφ απφ ην Μνλνκειέο Πξσηνδηθείν θαη ζε δεχηεξν απφ ην Δθεηείν,είηε νξηζηηθά απφ ην Δθεηείν.Πξηλ ην δηθαζηηθφ πξνζδηνξηζκφ ηεο απνδεκίσζεο κε αίηεζε θάζε ελδηαθεξνκέλνπ δηεμάγεηαη δηνηθεηηθή πξνεθηίκεζε ηεο αμίαο ηνπ αθηλήηνπ πνπ ππνβάιιεηαη ζην αξκφδην δηθαζηήξην σο ζηνηρείν ηεο πξνδηθαζίαο ηεο δίθεο θαη απνηειεί απιή γλσκνδφηεζε,πνπ δε δεζκεχεη ην δηθαζηήξην.ζ 13 Π.Κνξδνγηαλλφπνπινο-Ζ θαηά ην άξζξν 17 ηνπ πληάγκαηνο ζπληέιεζηο ηεο απαιινηξηψζεσο 14 Κ.Γ.Υνξνκίδεο

19 απφθαζε ηνπ Μνλνκεινχο Πξσηνδηθείνπ πεξί πξνζσξηλνχ πξνζδηνξηζκνχ ηεο απνδεκίσζεο δελ ππφθεηηαη ζε έλδηθα κέζα Ζ απνδεκίσζε επί αλαγθαζηηθψλ απαιινηξηψζεσλ πξνζδηνξίδεηαη θαη κε ηε δηαδηθαζία ηνπ δηνηθεηηθνύ ζπκβηβαζκνύ,πνπ πξνβιέπεηαη ζηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 29 ηνπ ΝΓ 797/1971.Γηελεξγείηαη απφ επηηξνπή πνπ απαξηίδεηαη απφ ηνλ Πξφεδξν Πξσηνδηθψλ σο Πξφεδξν,ηνλ νηθνλνκηθφ Έθνξν θαη ηνλ δηεπζπληή γεσξγίαο ηνπ λνκνχ ή ην λφκηκν αλαπιεξσηή ηνπ.αθνινπζείηαη ζε εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο.ζ απφθαζε εθδίδεηαη εληφο 30 εκεξψλ απφ ηε ζπδήηεζε ηεο αίηεζεο. 15 ΣΟ ΗΥΤΟΝ ΤΝΣΑΓΜΑ Βάζεη ηνπ άξζξνπ 17παξ2 ηνπ πληάγκαηνο ηνπ 2001,φπσο απηφ δηακνξθψζεθε κεηά ηελ πξφζθαηε αλαζεψξεζε, πξνβιέπεηαη φηη «θαλέλαο δε ζηεξείηαη ηελ ηδηνθηεζία ηνπ, παξά κόλν γηα δεκόζηα σθέιεηα πνπ έρεη απνδεηρζεί κε ηνλ πξνζήθνληα ηξόπν, όηαλ θαη όπσο ν λόκνο νξίδεη, θαη πάληνηε αθνύ έρεη πξνεγεζεί πιήξεο απνδεκίσζε πνπ λα αληαπνθξίλεηαη ζηελ αμία πνπ είρε ην απαιινηξηνύκελν θαηά ην ρξόλν ηεο ζπδήηεζεο ζην δηθαζηήξην γηα ηνλ πξνζσξηλό πξνζδηνξηζκό ηεο απνδεκίσζεο. Αλ δεηεζεί απεπζείαο νξηζηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηεο απνδεκίσζεο, ιακβάλεηαη ππόςε ε αμία θαηά ην ρξόλν ηεο ζρεηηθήο ζπδήηεζεο ζην δηθαζηήξην» 16 Αλαιπηηθφηεξα σο πξνυπνζέζεηο πξαγκαηνπνίεζεο ηεο απαιινηξίσζεο κπνξνχλ λα νξηζζνχλ νη εμήο: 17 Ύπαξμε δεκόζηαο σθέιεηαο. Με ηνλ φξν «δεκόζηα σθέιεηα», λνείηαη ε σθέιεηα ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ θαη φρη ε εθ ηεο αλαγθαζηηθήο απαιινηξηψζεσο αχμεζε ησλ εζφδσλ θαη ηεο πεξηνπζίαο ηνπ Κξάηνπο εθφζνλ δελ ζπλδέεηαη κε ηελ εμππεξέηεζε ηνπ θνηλσληθνχ ζπκθέξνληνο. 15 Γ.Φηιίππνπ-Α.Ρντιφο-Σν Γίθαην ηεο Αλαγθαζηηθήο Απαιινηξηψζεσο. 16 Γ.Καζηκάηεο-Σν χληαγκα ηεο Διιάδαο θαη ε ΔΓΑ-Α.Μάλεζε-Γ.Παπαδεκεηξίνπ-Σν χληαγκα ηνπ 1975/ Κ.Λ.Γεσξγφπνπινο-Δπίηνκν πληαγκαηηθφ Γίθαην

20 Πξφθεηηαη γηα φξν ξεπζηφ σο πξνο ην πεξηερφκελφ ηνπ, ν νπνίνο αλαθέξεηαη ζε θάζε πεξίπησζε απαιινηξίσζεο αλαθεξφκελεο ζην θνηλσληθφ ζχλνιν. Απνηειεί αφξηζηε αμηνινγηθή έλλνηα πνπ κεηαβάιιεηαη ζπλερψο κε βάζε ηηο επηθξαηνχζεο θνηλσληθέο,νηθνλνκηθέο, πνιηηηθέο αληηιήςεηο. Όηαλ ε ζπγθεθξηκελνπνίεζε ηεο δεκφζηαο σθέιεηαο γίλεηαη απφ ηε δηνίθεζε πξφθεηηαη γηα άζθεζε δηαθξηηηθήο επρέξεηαο, ειεγρφκελεο απφ ηα δηνηθεηηθά δηθαζηήξηα σο πξνο ηελ ηήξεζε ησλ φξσλ ηεο. 18 Σν ζηνηρείν ηεο δεκφζηαο σθέιεηαο κπνξεί λα ππάξρεη φρη κφλν φηαλ ε αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε ελεξγείηαη ππέξ ηνπ θξάηνπο αιιά θαη φηαλ ζπληειείηαη ππέξ ηξίησλ, αξθεί λα εμππεξεηείηαη γεληθφηεξν νηθνλνκηθφ ζπκθέξνλ,λα σθειείηαη ην θνηλσληθφ ζχλνιν.γελ απνηειεί φκσο δεκφζηα σθέιεηα ε εθ ηεο απαιινηξηψζεσο απιή αχμεζε ηεο πεξηνπζίαο ή ησλ εζφδσλ ηνπ θξάηνπο, εθφζνλ δε ζπλδπάδεηαη κε ηελ εμππεξέηεζε ηνπ θνηλσληθνχ ζπκθέξνληνο. χκθσλα θαη κε ηε λνκνινγία ηνπ ΣΔ,ζε πεξίπησζε θήξπμεο αλαγθαζηηθήο απαιινηξηψζεσο ππέξ ηδησηψλ, ε ηειεπηαία επεηδή θεξχζζεηαη κε πξάμε ηεο δηνίθεζεο πξέπεη λα ειέγρεηαη απφ ηα δηθαζηήξηα εάλ θαηά ηελ θνηλή πείξα θαη ηελ αληηθεηκεληθή εθηίκεζε ν ζπγθεθξηκέλνο ζθνπφο πξνσζεί ηε γεληθφηεξε σθέιεηα ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ.αλ δελ επηηπγράλεηαη ν ζθνπφο απηφο ε δηνίθεζε νθείιεη αλεμαξηήησο πξνζεζκίαο λα πξνβεί ζε αλάθιεζε ηεο απαιινηξίσζεο θαη ζηελ επηζηξνθή ηνπ απαιινηξησζέληνο ζην δηθαηνχρν.ε θακηά πεξίπησζε ε αζθάιεηα θαη βεβαηφηεηα ησλ ελλφκσλ ζρέζεσλ δε κπνξεί λα δηεθδηθήζεη ππεξνρή έλαληη ηνπ αηνκηθνχ δηθαηψκαηνο ηεο ηδηνθηεζίαο,φηαλ κάιηζηα ην απαιινηξησζέλ δηεπξχλεη ηελ αηνκηθή πεξηνπζία ηξίηνπ,ππέξ ηνπ νπνίνπ θεξχρζεθε ε απαιινηξίσζε. Όηαλ ην απαιινηξησζέλ δε ρξεζηκνπνηεζεί γηα ην ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν ζπληειέζζεθε ε απαιινηξίσζε,ηφηε ε ηειεπηαία θαζίζηαηαη εθ ηνπ λφκνπ αληηζπληαγκαηηθή. Δπεηδή ε αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε ζπλεπάγεηαη άξζε ηνπ δηθαηψκαηνο ηεο ηδηνθηεζίαο, ε δεκφζηα σθέιεηα πξέπεη λα είλαη πην έληνλε απφ ην γεληθφ ζπκθέξνλ πνπ πεξηνξίδεη ηελ ηδηνθηεζία. 18 Γηνηθεηηθφ Γίθαην,Γέξνληαο-Λχηξαο

21 Δθ ηνπ λόκνπ πξνζδηνξηζκόο ηεο δεκόζηαο σθέιεηαο-ννκνζεηηθή πξόβιεςε Ζ θξάζε «όηαλ θαη όπσο ν λόκνο νξίδεη», πνπ εκπεξηέρεηαη ζην άξζξν 17παξ2 ηνπ πληάγκαηνο,αλαθέξεηαη ζηε δεκφζηα σθέιεηα πνπ έρεη απνδεηρζεί κε ηνλ «πξνζήθνληα ηξφπν» θαη κ απηφλ ηνλ ηξφπν ν λνκνζέηεο είλαη αξκφδηνο λα θαζνξίζεη πφηε ππάξρεη δεκφζηα σθέιεηα θαη πψο απνδεηθλχεηαη ε χπαξμε ηεο. Γηα ην ραξαθηεξηζκφ φκσο ελφο ζθνπνχ σο δεκφζηαο σθέιεηαο, ν λνκνζέηεο νθείιεη λα θηλείηαη εληφο ησλ νξίσλ ηεο έλλνηαο απηήο.ζ δεκφζηα σθέιεηα θαζνξίδεηαη φρη κφλν κε ηππηθφ λφκν αιιά θαη κε θαλνληζηηθή δηνηθεηηθή πξάμε εθδηδφκελε θαηφπηλ εηδηθήο θαη ζπγθεθξηκέλεο εμνπζηνδφηεζεο λφκνπ.καηά ηελ θξαηνχζα ινηπφλ άπνςε,ε επηθχιαμε απηή γίλεηαη ππέξ ηνπ νπζηαζηηθνχ λφκνπ. Δλψ ν λνκνζέηεο νξίδεη αθεξεκέλα ηνπο ζθνπνχο πνπ ζεσξεί φηη εμππεξεηνχλ ηε δεκφζηα σθέιεηα,ε δηνίθεζε θξίλεη ζπγθεθξηκέλα πφηε εμππεξεηείηαη ν ζθνπφο απηφο. 19 Βάζεη ηνπ λνκνζεηηθνχ δηαηάγκαηνο 797/1971 ε αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε φηαλ επηηξέπεηαη απφ ην λφκν γηα δεκφζηα σθέιεηα θεξχζζεηαη κε θνηλή απφθαζε ηνπ αξκφδηνπ Τπνπξγνχ θαη ηνπ Τπνπξγνχ Οηθνλνκηθψλ θαη ζε εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο κε απφθαζε ηνπ Τπνπξγηθνχ πκβνπιίνπ, ελψ ζε νξηζκέλεο εηδηθέο πεξηπηψζεηο κπνξεί λα θεξπρζεί θαη κε απφθαζε ηνπ λνκάξρε. Με ηε ζρεηηθή απφθαζε βεβαηψλεηαη θαη ε ζπλδξνκή ηνπ ζηνηρείνπ ηεο δεκφζηαο σθέιεηαο ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε.ο ζθνπφο ηεο δεκφζηαο σθέιεηαο πξέπεη λα είλαη εηδηθά θαζνξηζκέλνο απφ ηνλ θαλφλα δηθαίνπ βάζεη ηεο αξρήο ηεο εηδηθφηεηαο. Γηάηαμε λφκνπ πνπ νξίδεη γεληθά φηη ρσξεί ζηέξεζε ηδηνθηεζίαο γηα θάζε ζθνπφ δεκφζηαο σθέιεηαο, επαλαιακβάλνληαο έηζη ηε ζπληαγκαηηθή δηάηαμε, δε κπνξεί λα ζεκειηψζεη ηελ θήξπμε ηεο απαιινηξίσζεο, επεηδή δελ εμεηδηθεχεη ηνλ εηδηθφ ζθνπφ ηεο.ζ θήξπμε πάλησο ηεο απαιινηξίσζεο ρσξίο λφκν πνπ λα ηελ πξνβιέπεη ή ε θήξπμή ηεο γηα πξνθαλή ηδησηηθή σθέιεηα ρσξίο ζπλάξηεζε κε ηα θνηλσληθά ζπκθέξνληα,απνηειεί αληηθείκελν παξεκπίπηνπζαο θξίζεο ησλ ηαθηηθψλ 19 Π.Γ.Γαγηφγινπ-Γεληθφ Γηνθεηηθφ Γίθαην

22 δηθαζηεξίσλ κεηά απφ ζρεηηθή έλζηαζε ηνπ θαζ νπ ε απαιινηξίσζε. Δάλ θαηά ηνλ παξεκπίπηνληα έιεγρν απνδεηρζεί ε αθπξφηεηα ηεο απαιινηξίσζεο, ζεσξείηαη αλίζρπξε θαη δελ παξάγεη θαλέλα έλλνκν απνηέιεζκα, ελψ ζπγρξφλσο απνξξίπηεηαη ε αίηεζε απνβνιήο, σο άλεπ αληηθεηκέλνπ. 20 Πξνεγνύκελε παξνρή πιήξνπο απνδεκίσζεο ζηνλ ηδηνθηήηε ηνπ απαιινηξηνύκελνπ. Δλψ ε ζπλδξνκή ηεο δεκφζηαο σθέιεηαο απνηειεί πξνυπφζεζε γηα ηελ θήξπμε ηεο απαιινηξίσζεο,ε θαηαβνιή πιήξνπο απνδεκίσζεο απνηειεί πξνυπφζεζε ζπληέιεζεο ηεο απαιινηξίσζεο. Σα ζπληάγκαηα έσο ην 1844 απαηηνχζαλ «πξνεγνχκελε» απνδεκίσζε. Σν χληαγκα ηνπ 1927 επέβαιε λα είλαη θαη πιήξεο. Σν ηζρχνλ χληαγκα πξνζζέηεη θαη φηη ε απνδεκίσζε πξέπεη λα αληαπνθξίλεηαη ζηελ αμία ηνπ απαιινηξηνχκελνπ θαηά ην ρξφλν πνπ ζπδεηείηαη ζην δηθαζηήξην ε αίηεζε γηα ηνλ πξνζσξηλφ πξνζδηνξηζκφ ηεο απνδεκίσζεο, ελψ ζε πεξίπησζε πνπ ππνβάιιεηαη απεπζείαο αίηεζε γηα νξηζηηθφ πξνζδηνξηζκφ, ιακβάλεηαη θαη πάιη ππφςε ε αμία ηνπ αθηλήηνπ θαηά ην ρξφλν ηεο ζπδήηεζεο ζην δηθαζηήξην. Καηά ηελ άπνςε ηελ νπνία έρεη δηαηππψζεη ε λνκνινγία, σο πιήξεο απνδεκίσζε ζεσξείηαη εθείλε κε ηελ νπνία ν ηδηνθηήηεο ηνπ απαιινηξηνχκελνπ κπνξεί λα ην αληηθαηαζηήζεη κε άιιν ηζάμην.πξέπεη,δειαδή,λα επαξθεί γηα ηελ αγνξά άιινπ αλάινγνπ πξάγκαηνο θαη λα θαιχπηεη θαη ηελ ηπρφλ ζεηηθή δεκία.πεξηιακβάλεη θαη ηε κείσζε ηεο αμίαο ηνπ κέξνπο ηνπ αθηλήηνπ πνπ απνκέλεη θαη κεηά ηελ απαιινηξίσζε θαζψο θαη φζεο επσθειείο δαπάλεο έγηλαλ απφ ηνλ ηδηνθηήηε πξηλ ηελ θήξπμε ηεο απαιινηξίσζεο,φρη φκσο θαη ηελ απνζεηηθή δεκία. Βάζεη ηεο απφθαζεο ΑΠ176/02 ε πιήξεο απνδεκίσζε πεξηιακβάλεη θαη ηελ ακνηβή ηνπ πιεξεμνπζίνπ δηθεγφξνπ.ζ δηθαζηηθή δαπάλε πξέπεη λα πξνζδηνξίδεηαη ζε ηέηνην χςνο ψζηε λα θαιχπηεη ην χςνο ηεο λφκηκεο ακνηβήο ηνπ δηθεγφξνπ ηνπ θαζ νπ ε απαιινηξίσζε,φπσο απηή πξνζδηνξίδεηαη ζηνλ Κψδηθα πεξί δηθεγφξσλ. 20 Γ.Φηιίππνπ-Α.Ρντιφο-Σν δίθαην ηεο αλαγθαζηηθήο απαιινηξηψζεσο

23 Ζ άπνςε ζχκθσλα κε ηελ νπνία ε ακνηβή ηνπ δηθεγφξνπ είλαη κία θαη γηα ηηο δχν δίθεο ζεσξείηαη αληίζεηε ζηε γξακκαηηθή εξκελεία ηνπ άξζξνπ 18 παξ4 εδ.ε ηνπ Κψδηθα Αλαγθαζηηθψλ Απαιινηξηψζεσλ Αθηλήησλ [λ.2882/01] θαη πξνζθξνχεη αθφκα ζηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 6 παξ.1 ΔΓΑ θαη ηνπ άξζξνπ 1 ηνπ Πξφζζεηνπ Πξσηνθφιινπ. 21. ηελ παξάγξαθν 3 νξίδεηαη επηπιένλ φηη ελδερόκελε κεηαβνιή ηεο αμίαο ηνπ απαιινηξηνύκελνπ κεηά ηε δεκνζίεπζε ηεο πξάμεο απαιινηξίσζεο ε νπνία θαη νθείιεηαη κόλν ζηελ απαιινηξίσζε δε ιακβάλεηαη ππόςε.δπίζεο δελ ππνινγίδεηαη αλαηίκεζε πξνεξρφκελε απφ ελέξγεηεο ηνπ ηδηνθηήηε ζην απαιινηξηνχκελν,πνπ έγηλαλ κεηά ηελ αλαθνίλσζε ηεο απαιινηξίσζεο θαη κφλν εμαηηίαο απηήο. ηηο πεξηπηψζεηο πνπ νη ηδηνθηήηεο ησλ κε απαιινηξηνχκελσλ αθηλήησλ σθεινχληαη απφ ηελ απαιινηξίσζε,ην χληαγκα πξνβιέπεη ηελ ππνρξεσηηθή ζπκκεηνρή ζηε δαπάλε ηνπ Γεκνζίνπ απηψλ πνπ σθεινχληαη απφ ηελ εθηέιεζε έξγσλ θνηλήο σθέιεηαο ή γεληθφηεξεο ζεκαζίαο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ρψξαο.αλ κεηαμχ πξνζδηνξηζκνχ θαη θαηαβνιήο ηεο απνδεκίσζεο έιαβε ρψξα νπζηψδεο ππνηίκεζε ηνπ λνκίζκαηνο,ε απνδεκίσζε πξέπεη λα θαζνξηζηεί εθ λένπ ελ φςεη ηεο λέαο πξαγκαηηθήο αμίαο ηνπ λνκίζκαηνο. Καη ε λνκνινγία κεηά απφ δηαθπκάλζεηο πξνζερψξεζε ζηελ άπνςε απηή πνπ αληαπνθξίλεηαη ζηε ζπληαγκαηηθή επηηαγή ηεο «πιήξνπο» απνδεκίσζεο αιιά θαη ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο.σα δηθαζηήξηα φκσο πεξηφξηζαλ ηελ άπνςε απηή ζηελ πεξίπησζε πνπ κεζνιάβεζαλ έθηαθηα θαη εμαηξεηηθά γεγνλόηα πνπ επέθεξαλ ξαγδαία ππνηίκεζε ηνπ λνκίζκαηνο θαη σο εθ ηνύηνπ εθκεδέληζε ηεο παξαθαηαηεζείζεο απνδεκίσζεο. Καζπζηέξεζε, φκσο θαηαβνιήο ηεο απνδεκίσζεο πνπ δελ νθείιεηαη ζε πηαίζκα ηνπ θαζ νπ ε απαιινηξίσζε,αιιά ζε πξάμεηο ή παξαιείςεηο ηεο δηνίθεζεο θαη πνπ νδεγεί ιφγσ νπζηψδνπο ππνηηκήζεσο ηνπ λνκίζκαηνο ζε αληίζηνηρε νπζηψδε κείσζε ηεο απνδεκηψζεσο θαηαζηξαηεγεί ηε ζπληαγκαηηθή επηηαγή ηεο πιεξφηεηαο ηεο απνδεκίσζεο Γηνηθεηηθφ Γίθαην-Γέξνληαο-Λχηξαο-Παπιφπνπινο 22 Π.Γ.Γαγηφγινπ-Γεληθφ Γηνηθεηηθφ Γίθαην

24 Ζ ζπγθεθξηκέλε ξχζκηζε πεξί ηεο πιήξνπο απνδεκίσζεο,ελέρεη ηνλ θίλδπλν γηα ηνλ θχξην ηνπ απαιινηξηνχκελνπ λα ππνζηεί δεκία αλ αξγήζεη πνιχ ν θαζνξηζκφο ηεο απνδεκίσζεο πνπ ζα ηνπ θαηαβιεζεί. Πξνο απνθπγή ηνπ ελ ιφγσ θηλδχλνπ πξνβιέπεηαη ζηελ παξ.4εδ.δ όηη ε απνδεκίσζε πνπ νξίζζεθε θαηαβάιιεηαη ππνρξεσηηθά ην αξγόηεξν ζε ελάκηζε έηνο από ηε δεκνζίεπζε ηεο απόθαζεο γηα ηνλ πξνζσξηλό πξνζδηνξηζκό ηεο απνδεκίσζεο θαη, ζε πεξίπησζε απεπζείαο αηηήζεσο πεξί νξηζηηθνύ πξνζδηνξηζκνύ, πάιη ζε ελάκηζε έηνο από ηε δεκνζίεπζε ηεο ζρεηηθήο απόθαζεο ηνπ δηθαζηεξίνπ. Ζ απνδεκίσζε πξέπεη λα θαηαβάιιεηαη ζε ρξήκα θαηά ηελ θξαηνχζα άπνςε. Εήηεκα είρε επίζεο αλαθχςεη γηα ην αλ ε θαηαβνιή ηεο απνδεκίσζεο πξέπεη λα πξνεγείηαη φρη κφλν απφ ηελ αθαίξεζε ηεο λνκήο ή θαη ηε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο. Καηά ηελ θξαηνχζα άπνςε, θαη ε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο κφλν κεηά ηελ θαηαβνιή ηεο απνδεκίσζεο κπνξεί λα γίλεη. Αλ απαιινηξησζεί ηκήκα αθηλήηνπ,κε απνηέιεζκα ε αμία ηνπ ηκήκαηνο πνπ απνκέλεη ζηνλ ηδηνθηήηε λα κεησζεί ή ην ηκήκα απηφ λα γίλεη άρξεζην γηα ηε ρξήζε πνπ πξννξίδεηαη,κε ηελ απφθαζε πξνζδηνξηζκνχ ηεο απνδεκίσζεο γηα ην απαιινηξηνχκελν ηκήκα πξνζδηνξίδεηαη θαη ηδηαίηεξε απνδεκίσζε γηα ην ηκήκα πνπ απνκέλεη ζηνλ ηδηνθηήηε,ε νπνία θαηαβάιιεηαη καδί κε ηελ απνδεκίσζε πνπ θαηαβάιιεηαη γηα ην απαιινηξηνχκελν. Καηά ηε λνκνινγία ηνπ Δπξσπατθνχ Γηθαζηεξίνπ ε πξνζηαζία ηνπ δηαθαηψκαηνο ηεο ηδηνθηεζίαο ζα ήηαλ ζε κεγάιν βαζκφ αλαπνηειεζκαηηθή ρσξίο ηε ρνξήγεζε ρξεκαηηθνχ αληηζηαζκίζκαηνο.οη δηαηάμεηο ηνπ Πξσηνθφιινπ πξέπεη λα εξκελεχνληαη έηζη ψζηε λα κε δηαηαξάζζεηαη ε δίθαηε ηζνξξνπία αλάκεζα ζηε δεκφζηα σθέιεηα θαη ηελ πξνζηαζία ηεο ηδηνθηεζίαο θαη κφλν κε ηελ θαηαβνιή ηεο απνδεκίσζεο απνθαζίζηαηαη ε εχινγε ζρέζε αλαινγίαο αλάκεζα ζηα ρξεζηκνπνηνχκελα κέζα θαη ζηνλ επηδησθφκελν ζθνπφ.σν ΔΓΓΑ δελ αλέρεηαη ηε θαιθίδεπζε ηεο ηδηνθηεζίαο κε κεζνδεχζεηο πνπ ηελ πεξηνξίδνπλ ή ηελ θαηαξγνχλ,ελψ δίλεη ηδηαίηεξε ζεκαζία ηφζν ζηελ θαζπζηέξεζε νινθιήξσζεο ηεο δηαδηθαζίαο ηεο απαιινηξίσζεο φζν θαη ζηελ θαζπζηέξεζε θαηαβνιήο ηεο απνδεκίσζεο.

25 Kαηά ην ζχζηεκα ηεο απηναπνδεκίσζεο ηνπ Ν.653/1997,θάζε ηδηνθηήηεο νηθνπέδνπ νκφξνπ ζε ππφ θαηαζθεπή εζληθή νδφ,ηεθκαίξεηαη ακαρήησο, φηη αληιεί νηθνλνκηθφ φθεινο απφ ην γεγνλφο φηη ην αθίλεηφ ηνπ θείηαη, κεηά ηε λέα απαιινηξίσζε ζηελ φρζε ηεο λέαο εζληθήο νδνχ.σν δηθαζηήξην έθξηλε ην ελ ιφγσ ζχζηεκα σο ππεξβνιηθά απζηεξφ θαη δελ ππνινγίδεη θαζφινπ ηελ πνηθηιία ησλ θαηαζηάζεσλ,επηβάιινληαο έηζη ζηνλ ηδηνθηήηε έλα εηδηθφ θαη εμαηξεηηθφ βάξνο,ην νπνίν απφ κφλν ηνπ,ζα κπνξνχζε λα θαηαζηήζεη λφκηκε ηελ πηζαλφηεηα εηζπξάμεσο ηεο επίδηθήο απνδεκηψζεσο. Ο λένο Κψδηθαο Αλαγθαζηηθψλ Απαιινηξηψζεσλ δελ έιαβε ππφςε ηνπ ηε λνκνινγία ηνπ ΔπξΓΓΑ θαη ηε κεηαζηξνθή ηεο λνκνινγίαο ηνπ ΑΠ κε ηελ απφθαζε 8/1999 αιιά κε ηεδηάηαμε ηνπ άξζξνπ 7 παξ.2 νξίδεηαη φηη «φπνπ θαηά ηηο θείκελεο δηαηάμεηο πξνβιέπεηαη απηναπνδεκίσζε ηνπ θαζ νπ ε απαιινηξίσζε,εάλ κεηά ηνλ επεξρφκελν ζπκςεθηζκφ παξακέλεη ππφινηπν πξνο θαηαβνιή ζην δηθαηνχρν ηεο απνδεκίσζεο,ε απαιινηξίσζε ζπληειείηαη κε ηελ θαηαβνιή ζ απηφλ ηνπ ππνινίπνπ ή ηε δεκνζίεπζε ζηελ Δθεκεξίδα ηεο Κπβεξλήζεσο γλσζηνπνίεζεο γηα ηελ παξαθαηάζεζε απηνχ ή ηελ έθδνζε ρξεκαηηθνχ εληάικαηνο πιεξσκήο ηνπ.ζ δηάηαμε θαζηεξψλεη ακάρεην ηεθκήξην,εθφζνλ ν ηδηνθηήηεο σθειείηαη κε ηηο ηζρχνπζεο δηαηάμεηο θαη φρη θαηφπηλ δηθαζηηθήο θξίζεσο.με ην άξζξν 33 ηνπ Ν.2971/2001 νξίδεηαη φηη ην ηεθκήξην σθέιεηαο ησλ ηδηνθηεηψλ θαηά ηηο δηαηάμεηο ηνπ Ν653/77 είλαη καρεηφ θαη θξίλεηαη,κεηά ηελ θήξπμε ηεο απαιινηξίσζεο,απφ ην αξκφδην γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο απνδεκίσζεο Δθεηείν.Μεηά απφ αίηεζε ηνπ εηθαδφκελνπ ηδηνθηήηε ή απηνχ πνπ αμηψλεη δηθαηψκαηα ζην απαιινηξησζέλ πξνο ην θνξέα ηνπ έξγνπ,ε εμέηαζε ή κε ηεο σθέιεηαο παξαπέκπεηαη ζε ηξηκειή Δπηηξνπή.Ζ αίηεζε ηνπ ελδηαθεξνκέλνπ καδί κε ηελ έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο θαη ηα ζηνηρεία ηεο απαιινηξίσζεο,δηαβηβάδνληαη απφ ηελ αξρή πνπ θήξπμε ηελ απαιινηξίσζε ζην αξκφδην Δθεηείν,ην νπνίν εθηηκψληαο ειεχζεξα ηα απνδεηθηηθά κέζα πνπ πξνζήρζεζαλ απφ ηνπο δηαδίθνπο,απνθαζίδεη ηειεζίδηθα γηα ηελ χπαξμε ή κε σθέιεηαο ηνπ παξφδηνπ ηδηνθηήηε Α.Γέξνληαο-πληαγκαηηθή πξνζηαζία ηεο ηδηνθηεζίαο θαη αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε

26 ηελ πεξίπησζε ηεο de facto απαιινηξίσζεο ε απνδεκίσζε είλαη θαηά ινγηθή αλάγθε φρη πξνυπφζεζε,αιιά έλλνκε ζπλέπεηα ηνπ δηνηθεηηθνχ κέηξνπ.απνδεκίσζε ζηελ πεξίπησζε απηή κπνξεί ζεσξεηηθά λα δεηεζεί θαη ζην πιαίζην ηεο αζηηθήο επζχλεο ηνπ θξάηνπο,γηαηί ε de facto απαιινηξίσζε απνηειεί παξάλνκε ελέξγεηα.μηα ηέηνηα πξνζέγγηζε φκσο ζα ήηαλ παξάινγε,γηαηί έηζη ην θξάηνο ζα βξίζθεηαη ζε επλντθφηεξε ζέζε φηαλ παξαλνκεί παξά φηαλ ελεξγεί ζχλλνκα. 24 Καζνξηζκόο ηεο απνδεκίσζεο από ηα αξκόδηα δηθαζηήξηα Με ην χληαγκα ηνπ 1911 νξίζζεθε φηη «ε απνδεκίσζε νξίδεηαη πάληα δηα ηεο δηθαζηηθήο νδνχ».σα κεηαγελέζηεξα ζπληάγκαηα ηνπ 1927 θαη 1952 ν πξνζδηνξηζκφο ηεο απνδεκίσζεο αλαηίζεηαη ζηα ηαθηηθά δηθαζηήξηα. Με ην χληαγκα ηνπ 1975 αλαηέζεθε ζηα πνιηηηθά δηθαζηήξηα πξνο απνθιεηζκφ ησλ δηνηθεηηθψλ δηθαζηεξίσλ. Σν αλαζεσξεκέλν χληαγκα ηνπ 2001 αληηθαηέζηεζε ηε ιέμε «πνιηηηθά» απφ ηε ιέμε «αξκφδηα»,νπφηε δελ απνθιείεη έηζη ηελ θαηφπηλ λφκνπ αλάζεζε ηνπ πξνζδηνξηζκνχ ηεο απνδεκίσζεο ζηα δηνηθεηηθά δηθαζηήξηα.απαγνξεχεηαη φκσο πάληα ε αλάζεζε ζηε Γηνίθεζε. Δπίζεο απνθιείεηαη πάληνηε ν πξνζδηνξηζκφο ηεο απνδεκίσζεο κε λφκν γηαηί κ απηφλ ηνλ ηξφπν ζα παξαβηαδφηαλ ε αξρή ηεο δηάθξηζεο ησλ εμνπζηψλ. Απ ηελ αξρή ηεο αλάζεζεο ηεο αξκνδηφηεηαο θαζνξηζκνχ ηεο απνδεκίσζεο ζηα δηθαζηηθά φξγαλα δε ρσξεί θακκηά παξέθθιηζε αθφκα θαη ζηελ πεξίπησζε πξνζσξηλνχ πξνζδηνξηζκνχ.θνπφο ηεο αλάζεζεο είλαη ε αξηηψηεξε πξνζηαζία ησλ ζπληαγκαηηθψλ δηθαησκάησλ,δεδνκέλνπ φηη ηα δηθαζηήξηα παξέρνπλ πεξηζζφηεξα ερέγγπα αλεμαξηεζίαο απφ ηα άιια θξαηηθά φξγαλα,ψζηε λα γίλνληαη «θχιαθεο ηεο αηνκηθήο ηδηνθηεζίαο». Πάλησο ην χληαγκα δε κπνξεί λα ζεσξεζεί φηη απαγνξεχεη ηνλ εμψδηθν θαζνξηζκφ ηεο απνδεκίσζεο, ζε πεξίπησζε ζπκθσλίαο ησλ ελδηαθεξνκέλσλ.χο εθ ηνχηνπ δελ είλαη αληηζπληαγκαηηθέο νη δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 29 ηνπ Ν.Γ 797/1971 πνπ πξνβιέπνπλ δπλεηηθά ηνλ θαζνξηζκφ ηεο απνδεκίσζεο απφ εηδηθή δηνηθεηηθή Δπηηξνπή. 24 Π.Γ.Γαγηφγινπ-Γεληθφ Γηνηθεηηθφ Γίθαην

27 ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΣΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΩΖ Ζ απαιινηξίσζε, σο ζηέξεζε αηνκηθνχ δηθαηψκαηνο ππφθεηηαη ζε κηα πνιχπινθε δηαδηθαζία πνπ ξπζκίδεηαη απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ Ν.2882/01,Κψδηθαο Αλαγθαζηηθψλ Απαιινηξηψζεσλ Αθηλήησλ φπσο έρεη ηξνπνπνηεζεί θαη ζπκπιεξσζεί. Γηαθξίλεηαη ζε 5 ζηάδηα: i. Απόθαζε ηεο δηνίθεζεο όηη ε εμππεξέηεζε κηαο λνκνζεηηθά αλαγλσξηζκέλεο δεκόζηαο σθέιεηαο απαηηεί ηελ αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε ii. Αλαγλώξηζε ησλ δηθαηνύρσλ ηεο απνδεκίσζεο iii. Κήξπμε ηεο αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο iv. Πξνζδηνξηζκόο ηεο απνδεκίσζεο v. πληέιεζε ηεο απαιινηξίσζεο κε ηελ θαηαβνιή ηεο απνδεκίσζεο Σα ελ ιφγσ ζηάδηα κπνξεί λα πεξηνξηζζνχλ ή λα απμεζνχλ ζηελ πεξίπησζε ηεο αλάθιεζεο ή ηεο απηνδίθαηεο άξζεο ηεο απαιινηξίσζεο, πξηλ ή κεηά ηε ζπληέιεζή ηεο. Ζ δηνίθεζε νθείιεη λα εμεηάζεη ηελ αλάγθε ηεο αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο, δειαδή λα πξνβεί ζηελ έξεπλα εάλ ε εμππεξέηεζε ηεο δεκφζηαο σθέιεηαο είλαη δπλαηή κε ηελ πξνζθπγή ζε ιηγφηεξν επαρζή κέηξα. Γηα ηελ έθδνζε ηεο απφθαζεο θήξπμεο ηεο αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο απαηηνχληαη: 1. θηεκαηνινγηθφ δηάγξακκα, πνπ απεηθνλίδεη ηελ απαιινηξηνχκελε έθηαζε θαη ηηο ηδηνθηεζίεο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζ απηήλ 2. θηεκαηνινγηθφο πίλαθαο κε ηνπο εηθαδφκελνπο ηδηνθηήηεο θαη ηα θχξηα πξνζδηνξηζηηθά ζηνηρεία ησλ θαηαζθεπψλ θαη ησλ ζπζηαηηθψλ πνπ ηπρφλ ππάξρνπλ ζε θάζε ηδηνθηεζία 3. ηήξεζε ησλ δηαδηθαζηψλ γηα ηε ρσξνζέηεζε ηνπ έξγνπ, πνπ πξνβιέπνληαη ζε θάζε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε απφ ηνλ Ν.1650/86 θαη ηελ ΚΤΑ 69269/5387/1990.

28 Σν θηεκαηνινγηθφ δηάγξακκα θαη ν πίλαθαο ζπληάζζνληαη ππνρξεσηηθά απφ δεκφζηα αξρή,βάζεη ησλ ηειεπηαίσλ απνηππψζεσλ ησλ ηδηνθηεζηψλ.αλ ε αξκφδηα αξρή θξίλεη φηη ηα ζηνηρεία απηά είλαη αηειή ή έρνπλ αλάγθε δηφξζσζεο,ηα αλαπέκπεη πξνο ζπκπιήξσζε ή δηφξζσζε ζηελ ππεξεζία πνπ ηα ζπλέηαμε ή ηα ελέθξηλε.σα ζηνηρεία απηά κπνξεί λα ζπληαρζνχλ θαη κεηάαπφ πξνεγνχκελε έγθαηξε πξφζθιεζε ησλ ηδηνθηεηψλ λα παξαδψζνπλ ηνπο ηίηινπο ηδηνθηεζίαο ηνπο,ελψ ε αλαγλψξηζε ησλ δηθαηνχρσλ γίλεηαη κε δηθαζηηθή απφθαζε ηνπ Μνλνκεινχο Πξσηνδηθείνπ ζηελ πεξηθέξεηα ηνπ νπνίνπ βξίζθεηαη ην αθίλεην πνπ απαιινηξηψζεθε ή ην κεγαιχηεξν ηκήκα απηνχ. ΑΝΑΓΝΩΡΗΖ ΓΗΚΑΗΟΤΥΩΝ Πξφθεηηαη γηα κηα ηδηαίηεξε δηαδηθαζία δηθαζηηθήο αλαγλψξηζεο,ε νπνία ρσξεί κε ηελ έθδνζε απφθαζεο ηνπ Μνλνκεινχο Πξσηνδηθείνπ ηεο πεξηθέξεηαο φπνπ βξίζθεηαη ην αθίλεην,ην νπνίν επηιακβάλεηαη θαηφπηλ αηηήζεσο ηνπ ελδηαθεξνκέλνπ. απηφ ην ζεκείν κπνξνχκε λα εληνπίζνπκε κηα θαηλνηνκία ηνπ Ν.2882/01,ε νπνία ζπλίζηαηαη ζην φηη ε δηαδηθαζία πξνζδηνξηζκνχ ηεο απνδεκίσζεο θαη ηεο αλαγλψξηζεο ησλ δηθαηνχρσλ κπνξνχλ λα ζπλελσζνχλ ζε εληαία δηαδηθαζία,εθφζνλ νπνηνζδήπνηε δηάδηθνο είηε κε δηθφγξαθν θνηλνπνηνχκελν ζηνλ αληίδηθν 5 ηνπιάρηζηνλ εκέξεο πξηλ ηε ζπδήηεζε ηεο αίηεζεο γηα ηνλ πξνζσξηλφ θαζνξηζκφ ηεο απνδεκίσζεο είηε κε ηηο πξνηάζεηο πνπ θαηαηίζεληαη εληφο ηεο ίδηαο πξνζεζκίαο-δεηήζεη λα γίλεη αλαγλψξηζε ησλ δηθαηνχρσλ κε ηελ ίδηα απφθαζε. Γελ εθδίδεηαη απφθαζε αλαγλψξηζεο δηθαηνχρσλ απνδεκίσζεο ζηηο εμήο πεξηπηψζεηο: 1. φηαλ πηζαλνινγείηαη φηη ε θπξηφηεηα ηνπ απαιινηξηνχκελνπ ή άιιν εκπξάγκαην δηθαίσκα επ απηνχ αλήθεη ζην Γεκφζην 2. φηαλ ε θπξηφηεηα ηνπ απαιινηξηνχκελνπ ή άιιν εκπξάγκαην δηθαίσκα επ απηνχ δηεθδηθείηαη απφ πεξηζζνηέξνπο θαη είλαη δπζρεξήο ε δηαθξίβσζε ηνπ δηθαηνχρνπ 3. φηαλ δελ απνδεηθλχεηαη ην δηθαίσκα ηνπ αμηνχληνο λα αλαγλσξηζζεί σο δηθαηνχρνο ηεο απνδεκίσζεο

29 Αλ ην δηθαζηήξην απφζρεη απφ ην λα εθδψζεη απφθαζε αλαγλψξηζεο ηνπ δηθαηνχρνπ ηεο απνδεκίσζεο ε θπξηφηεηα ηνπ απαιινηξηνχκελνπ θαη ηα άιια εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα θξίλνληαη θαηά ηελ ηαθηηθή δηαδηθαζία. Ζ απφθαζε ηνπ Μνλνκεινχο Πξσηνδηθείνπ δελ ππφθεηηαη ζε έλδηθα κέζα. Γηάδηθνη θαη ηξίηνη πνπ αμηψλνπλ δηθαηψκαηα ζην απαιινηξησκέλν αθίλεην,έζησ θαη αλ ηα ηειεπηαία δελ πξνβιήζεθαλ θαηά,ηελ εηδηθή δηαδηθαζία αλαγλψξηζεο δηθαηνχρσλ δχλαληαη λα ηα αζθήζνπλ θαηά ηελ ηαθηηθή δηαδηθαζία,πξνο είζπξαμε ηεο απνδεκίσζεο απηήο απφ εθείλνλ πνπ ηελ εηζέπξαμε ή απφ εθείλνλ ππέξ ηνπ νπνίνπ εθδφζεθε ην ρξεκαηηθφ έληαικα πιεξσκήο,ρσξίο απηφ λα αζθεί επηξξνή ζηε δηαδηθαζία ηεο απαιινηξίσζεο. Ζ αλαγλψξηζε ησλ δηθαηνχρσλ ηεο απνδεκίσζεο κπνξεί λα γίλεη θαη δηνηθεηηθψο,εθφζνλ έρεη πξνζδηνξηζζεί δηθαζηηθψο ή εμσδίθσο ε ηηκή κνλάδνο.γηελεξγείηαη απφ Δπηηξνπή πνπ ζπγθξνηείηαη απφ έλαλ Δθέηε σο Πξφεδξν,έλαλ Πάξεδξν ηνλ Ννκηθνχ πκβνπιίνπ ηνπ Κξάηνπο θαη απφ ην Γηεπζπληή Γεκφζηαο Πεξηνπζίαο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ.Ζ Δπηηξνπή εθηηκά φια ηα ζηνηρεία πνπ έρνπλ ππνβιεζεί θαη ηηο βεβαηψζεηο ησλ αξκνδίσλ αξρψλ θαη εθδίδεη απφθαζε εληφο ελφο κελφο απφ ηελ πεξηέιεπζε ζε απηήλ φισλ ησλ ζρεηηθψλ ζηνηρείσλ. ΚΖΡΤΞΖ ΣΖ ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ ΑΠΑΛΛΟΣΡΗΩΖ Γίλεηαη κε απφθαζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα ηεο Πεξηθέξεηαο ζηελ νπνία βξίζθεηαη ην αθίλεην ή ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ. Ζ απφθαζε εθδίδεηαη θαηφπηλ εηζεγήζεσο ηεο Κηεκαηηθήο Τπεξεζίαο ηνπ λνκνχ. Αληίγξαθν ηεο απαιινηξησηηθήο πξάμεο θαη δχν αληίηππα ηνπ νηθείνπ θηεκαηνινγηθνχ δηαγξάκκαηνο θαη πίλαθα,απνζηέιινληαη ζην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ θαη ζην αξκφδην εθ ηνπ ζθνπνχ ηεο απαιινηξηψζεσο Τπνπξγείνπ, φπσο νξίδεη εηδηθφηεξα ν λφκνο 2882/01. Γηα ηελ θήξπμε ηεο αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο απαηηείηαη ζε θάζε πεξίπησζε αλαθνίλσζε ηεο ππεξεζίαο πνπ πξνηείλεη ηελ απαιινηξίσζε ζηελ νπνία αλαθέξεηαη ν ζθνπφο ηεο απαιινηξίσζεο.με ηελ αλαθνίλσζε θαινχληαη νη ελδηαθεξφκελνη λα πξνβνχλ ζε πξνζθνξά ή ππφδεημε θαηάιιεισλ γηα ην ζθνπφ ηεο απαιινηξίσζεο αθηλήησλ. Ζ απφθαζε απνηειεί δηνηθεηηθή πξάμε,ε νπνία πξέπεη λα είλαη ξεηή,ζαθήο θαη λα ζπλνδεχεηαη απφ εηδηθή αηηηνινγία.όπνπ πξνβιέπεηαη