ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Η ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΑΚΟΚΤΟΝΙΑΣ Πτυχιακή εργασία της σπουδάστριας Κεφαλούρου Διονυσίας Κ αλαμάτα, Α πρίλιος 2007

2 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Η ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΑΚΟΚΤΟΝΙΑΣ Πτυχιακή εργασία της σπουδάστριας Κεφαλούρου Διονυσίας Επιβλέπων Καθηγητής: Αναστάσιος Ηλιόπουλος Κ αλαμάτα, Α πρίλιος 2007

3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών του τμήματός μου οι σπουδαστές υποχρεούνται πριν ολοκληρώσουν τις σπουδές τους,να εκπονήσουν και να παρουσιάσουν ενώπιον τριμελούς επιτροπής καθηγητών μια πτυχιακή εργασία με θέμα σχετικό με το αντικείμενο των σπουδών τους. Στο πλαίσιο αυτό εκπονήθηκε η παρούσα εργασία, η οποία έχει ως θέμα τη φυτοπροστασία της ελιάς στο Νομό Ηλείας με έμφαση στην οργάνωση και εφαρμογή του προγράμματος δακοκτονίας, αφού η Ηλεία είναι γεωργικός νομός και το μεγαλύτερο ποσοστό καλλιεργούμενων εκτάσεων καλύπτεται από ελιές. Εκτός αυτού μια άλλη αφορμή για την επιλογή αυτού του θέματος για την πτυχιακή μου εργασία είναι ότι ο δάκος, ο σοβαρότερος εχθρός της ελιάς, αποτελεί σοβαρή απειλή για την περιοχή και γι αυτό θα αναφερθώ αναλυτικά στην οργάνωση και εφαρμογή του προγράμματος δακοκτονίας στο Νομό Ηλείας. Από άποψη δομής η εργασία μου χωρίζεται σε τρία κεφάλαια το περιεχόμενο των οποίων είναι το παρακάτω: Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μια αναφορά στις γεωργικές καλλιέργειες στο Νομό Ηλείας, τόσο τις δενδρώδεις όσο και τις ετήσιες αφού ο Νομός Ηλείας είναι γεωργικός, γεγονός που δικαιολογείται από το 59% των απασχολούμενων στη γεωργία κατοίκων. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναφέρομαι στην καλλιέργεια της ελιάς στο Νομό Ηλείας, αφού είναι μια από τις σημαντικότερες της περιοχής και γίνεται λόγος εκτός των καλλιεργητικών φροντίδων και των ποικιλιών και για τη φυτοπροστασία της ελιάς τόσο για τους ζωικούς εχθρούς όσο και για τις ασθένειες. Τέλος το τρίτο κεφάλαιο περιλαμβάνει το πρόγραμμα δακοκτονίας στο Νομό Ηλείας και δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο σημαντικότερο εχθρό της ελιάς, το δάκο, καθώς και στην οργάνωση και εφαρμογή του προγράμματος καταπολέμησής του. Θερμές ευχαριστίες εκφράζω στο εκπαιδευτικό προσωπικό του ΤΕΙ Καλαμάτας για τις γνώσεις που μου παρείχε κατά τη διάρκεια των σπουδών μου και ιδιαιτέρως στον επιβλέποντα καθηγητή μου κ. Αναστάσιο Ηλιόπουλο που με ανέλαβε γι αυτή την πτυχιακή εργασία και με συμβούλεψε για τη συγγραφή και το περιεχόμενό της. Καλαμάτα, Απρίλιος 2007 Διονυσία Κεφαλούρου

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜ ΕΝΑ ΣΕΛΙΔΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΟΙ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ 1.1 ΓΕΝΙΚΑ ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ Δενδρώδεις καλλιέργειες Ετήσιες καλλιέργειες Ανθοκομικές καλλιέργειες Βασικά προβλήματα γεωργικής παραγωγής...9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ 2.1 ΓΕΝΙΚΑ ΟΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ Ο πολλαπλασιασμός της ελιάς Η εγκατάσταση της ελαιοφυτείας Η λίπανση της ελιάς Το πότισμα της ελιάς Το κλάδεμα της ελιάς Η ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ Οι ζωικοί εχθροί της ελιάς στην Ηλεία Δάκος (Bactrocera oleae) Πυρηνοτρήτης (Prays oleae) Λεκάνιο (Saissetia oleae) Ρυγχίτης (Rhynchites cribripennis) Καλόκορη (Calocoris trivialis) Οι ασθένειες της ελιάς στην Ηλεία Κυκλοκόνιο Γλοιοσπόριο Καρκίνωση ή φυματίωση Τροφοπενία Βορίου ΩΡΙΜΑΝΣΗ - ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΕΛΑΙΟΚΑΡΠΟΥ ΟΙ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ Ελαιοποιήσιμες ποικιλίες Επιτραπέζιες ποικιλίες ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΚΟΚΤΟΝΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ 3.1 Ο ΔΑΚΟΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Γενικά Ταξινόμηση-Μορφολογία Βιολογία και οικολογία Ζημιές-Οικονομική σημασία Ευαίσθητες περιοχές και ποικιλίες της Ηλείας Μέθοδοι καταπολέμησης...29 ι

5 Θεραπευτική μέθοδος Προληπτική(δολωματική)μέθοδος Μαζική παγίδευση ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΑΚΟΚΤΟΝΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ Φορέας και όργανα εφαρμογής Προϋποθέσεις εφαρμογής Οργάνωση προγράμματος Διενέργεια διαγωνισμού δακοκτονίας για την ανάδειξη εργολάβου Πρόσληψη εποχικού προσωπικού Έλεγχος αποθεμάτων υλικών δακοκτονίας Μεθοδολογία εφαρμογής Κριτήρια καθορισμού του χρόνου επέμβασης Προσδιορισμός του χρόνου εφαρμογής των ψεκασμών Σύνθεση ψεκαστικού υγρού Τεχνική και μέσα εφαρμογής των ψεκασμών Κόστος δακοκτονίας ΣΥΜΕΡΑΣΜΑΤΑ Αποτελέσματα προγράμματος δακοκτονίας Προβλήματα κατά τη διενέργεια των ψεκασμών...48 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...50 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΙΚΟΝΩΝ...51 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΔΑΚΟΚΤΟΝΙΑΣ π

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο Νομός Ηλείας βρίσκεται στη Βορειοδυτική Πελοπόννησο και συνορεύει βόρεια με την Αχαΐα, ανατολικά με το νομό Αρκαδίας, νότια με τη Μεσσηνία και δυτικά με το Ιόνιο Πέλαγος. Είναι περιοχή κυρίως πεδινή και εύφορη, τη διασχίζουν οι ποταμοί Αλφειός, ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος της Πελοποννήσου και ο Πηνειός που πηγάζει από τον Ερύμανθο. Το κλίμα της είναι μεσογειακό με αρκετά ήπιους χειμώνες και θερμά καλοκαίρια (Υδρόγειος, 1993). Ο Νομός Ηλείας Είναι τυπικός γεωργικός νομός με μακρά γεωργική παράδοση και σύγχρονες μεθόδους καλλιέργειας. Η γονιμότητα και η παραγωγικότητα της γης της Ηλείας είναι από τους 1

7 βασικότερους παράγοντες συγκράτησης του πληθυσμού της και μάλιστα αύξησής του κατά 8,6% σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία. Το υψηλό ποσοστό (59%) των απασχολούμενων στη γεωργία κατοίκων είναι ένας από τους κυριότερους λόγους που χαρακτηρίζουν την Ηλεία γεωργικό νομό. Οι μεγάλες πεδινές εκτάσεις του, το εύφορο έδαφος, το ζεστό μεσογειακό κλίμα, τα άφθονα υπόγεια ύδατα, οι πολλές βροχοπτώσεις και η υψηλή παραγωγικότητα της γης είναι οι λόγοι για τους οποίους από την αρχαιότητα αποκαλείται από πολλούς ως «η γη της επαγγελίας». Η ελιά αποτελεί την κύρια καλλιέργεια στο νομό, γεγονός που δικαιολογείται από το ότι τα ελαιόδενδρα αποτελούν το 68% του συνολικού αριθμού των παραγωγικών δένδρων και το ελαιόλαδο αντιπροσωπεύει το 10,5% της ακαθάριστης αξίας της αγροτικής παραγωγής του νομού (Αναπτυξιακή Ηλείας Α.Ε., 1994). Πολλά έντομα και ασθένειες προσβάλλουν την ελιά στην Ηλεία και προκαλούν διάφορες ζημιές στο δένδρο και την παραγωγή του. Οι ζημιές ποικίλουν κατά περίπτωση και είναι δυνατόν να αφορούν καταστροφή διαφόρων φυτικών ιστών ή ποσοτικές και ποιοτικές απώλειες από προσβολές του καρπού. Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ζημιών αυτών χρειάζεται να γίνει ακριβής διάγνωση του αιτίου που προκαλεί την πάθηση και να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα φυτοπροστασίας για την αποφυγή ή έγκαιρη καταπολέμηση των παθήσεων αυτών (Σφακιωτάκης, 1993). Συνεπώς η φυτοπροστασία αποτελεί αναγκαία γεωργική πρακτική για την προστασία των καλλιεργούμενων φυτών και της φυτικής παραγωγής από τους βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες που προκαλούν τις ασθένειες των φυτών και εξαιτίας των οποίων σημειώνονται σοβαρές απώλειες και καταστροφές στη φυτική παραγωγή(περίπου 35% της φυτικής παραγωγής χάνεται από πάσης φύσεως φυτοπαράσιτα) (Ηλιόπουλος, 2004). Η φυτοπροστασία επιτυγχάνεται με τη χρήση χημικών ουσιών(φυτοπροστατευτικών προϊόντων), η αποτελεσματικότητα των οποίων εξαρτάται από την ορθή εφαρμογή τους. Συνιστάται να γίνεται προσεκτική ανάγνωση και εφαρμογή των οδηγιών που αναγράφονται στην ετικέτα των δοχείων και των κουτιών. Η προσεκτική ανάγνωση της ετικέτας των δοχείων είναι απαραίτητη για να γνωρίζει ο καλλιεργητής για ποια δένδρα ή αλλά φυτά και για ποιες περιπτώσεις επιτρέπεται το γεωργικό φάρμακο που σκοπεύει να χρησιμοποιήσει. Για λόγους προστασίας του καταναλωτή των γεωργικών προϊόντων, των φυτών και άλλων ωφέλιμων οργανισμών, το κάθε γεωργικό φάρμακο επιτρέπεται μόνο για ορισμένες χρήσεις, οι οποίες δίνονται στην ετικέτα του δοχείου. Με την πάροδο του χρόνου και τη σχετική επιστημονική γνώση και πείρα, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, απαγορεύει συγκεκριμένες χρήσεις ορισμένων γεωργικών φαρμάκων ή επιβάλλει την απόσυρσή τους από 2

8 την αγορά. Γι αυτό οι ειδικοί που καθοδηγούν τους αγρότες πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με αυτά τα γεωργικά φάρμακα. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως δε γίνεται λογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων από τους αγρότες και η εφαρμογή τους στηρίζεται κυρίως σε προσωπικές εμπειρίες(σπάνια σε επιστημονικά δεδομένα), με αποτέλεσμα να δημιουργείται κίνδυνος στο οικοσύστημα, στη ζωή και υγεία των καταναλωτών και ακόμα να μην προστατεύεται η φυτική παραγωγή από τους εχθρούς και τις ασθένειες που την προσβάλλουν. Γι αυτό το λόγο μερικοί εχθροί, όπως ο δάκος της ελιάς, ο οποίος προκαλεί σοβαρές ζημιές στον ελαιόκαρπο με αποτέλεσμα πολλές φορές να χάνεται η παραγωγή της χρονιάς, πρέπει να αντιμετωπίζονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για την προστασία της παραγωγής. Για τέτοιους σοβαρούς εχθρούς απαιτείται η οργάνωση και εφαρμογή του προγράμματος καταπολέμησής τους από τα αρμόδια όργανα προστασίας της φυτικής παραγωγής. Ένα τέτοιο πρόγραμμα είναι και η δακοκτονία, η οποία οργανώνεται και εφαρμόζεται από τους αρμόδιους φορείς με προσοχή κάθε χρόνο στις ελαιοκομικές περιοχές του νομού Ηλείας, αλλά και όλων των νομών της χώρας, για την αντιμετώπιση του σοβαρού εχθρού της ελιάς που λέγεται «δάκος». Συνεπώς, αυτό που προέχει και μπορεί να επιτευχθεί άμεσα είναι η κατανόηση της ορθολογικής χρήσης των χημικών ουσιών στη γεωργία(κατάλληλο σκεύασμα, άριστος χρόνος και δόση εφαρμογής)τόσο από τους παραγωγούς όσο και, κυρίως, από τους γεωτεχνικούς, κάτι που απαιτεί καλή υποδομή και συνεχή ενημέρωση σε θέματα που σχετίζονται με τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα για την αποφυγή μολύνσεων στην ατμόσφαιρα και στους ανθρώπους (Δημόπουλος, 1998). 3

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΟΙ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ 1.1. ΓΕΝΙΚΑ Το άριστο κλίμα, το γόνιμο έδαφος, τα δυο ποτάμια, Αλφειός και Πηνειός, που τροφοδοτούν την Ηλεία με άφθονο νερό, η παράδοση και η πείρα στις αγροτικές καλλιέργειες είναι οι κύριοι συντελεστές παραγωγής μεγάλης ποικιλίας αγροτικών προϊόντων αρίστης ποιότητας. Οι ειδικοί λένε ότι ο Νομός Ηλείας μπορεί να παράγει τόσα προϊόντα σε ποσότητα, ποικιλία και ποιότητα ώστε να θρέψει όλη την Ελλάδα. Οι μεγάλες αρδευόμενες εκτάσεις του Νομού Ηλείας παράγουν μια ποικιλία αγροτικών προϊόντων που κάνουν τη φυτική παραγωγή κυρίαρχη, όσον αφορά την παραγωγή αγαθών και την τοπική οικονομία (Αναπτυξιακή Ηλείας Α.Ε., 1994). Στη συνέχεια θα αναφερθώ στις κυριότερες καλλιέργειες του νομού καθώς και στα προϊόντα που παράγονται ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ Στο Νομό Ηλείας υπάρχουν τόσο δενδρώδεις όσο και ετήσιες καλλιέργειες για τις οποίες θα γίνει λόγος παρακάτω. Εκτός από αυτές όμως υπάρχουν και κάποιες ανθοκομικές καλλιέργειες (τριαντάφυλλα και γλαστρικά φυτά) Δενδρώδεις καλλιέργειες Οι κυριότερες δενδρώδεις καλλιέργειες στο Νομό Ηλείας είναι οι εξής: κορινθιακή σταφίδα, αμπέλια οινοποίησης, ελιά και εσπεριδοειδή. Η κορινθιακή σταφίδα παραμένει ακόμα και σήμερα ένα από τα κυριότερα προσοδοφόρα προϊόντα του νομού. Καλλιεργείται κυρίως στους Δήμους Ωλένης και Ιάρδανου, στο Χάβαρι, 4

10 στον Αλφειό και περιορισμένα στο Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας. Αν και δέχεται συχνό διεθνή ανταγωνισμό έχει περάσει στις αγορές Αγγλίας - Ολλανδίας σαν η καλύτερη ποιοτικά σταφίδα σε σχέση με αυτή της Τουρκίας και του Ιράν γεγονός στο οποίο συμβάλλει και η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηλείας-Ολυμπίας, η οποία διαθέτει σύγχρονο σταφιδεργοστάσιο. Όσον αφορά την καλλιέργεια αμπελιών και την παραγωγή κρασιού ο Νομός Ηλείας έχει παράδοση από την αρχαιότητα. Τα αμπέλια καλλιεργούνται στις περιοχές όπου καλλιεργείται και η κορινθιακή σταφίδα. Εκτός από το ότι κάθε νοικοκυριό έχει το βαρέλι με το κρασί του η παραγωγή κρασιού φτάνει τους τόνους το χρόνο και συγκεντρώνεται σε οινοποιεία που παράγουν κυρίως κρασί χύμα. Ακόμα εκτός από κρασί παράγονται επιτραπέζια σταφύλια και μάλιστα πρώιμα. Η ελιά καλλιεργείται σε μεγάλη έκταση στο Νομό Ηλείας. Τα ελαιόδενδρα που καλλιεργούνται αποτελούν το 68% του συνολικού αριθμού των παραγωγικών δένδρων και το παραγόμενο ελαιόλαδο αντιπροσωπεύει το 10,5% της ακαθάριστης αξίας της αγροτικής παραγωγής του νομού. Η βρώσιμη ελιά(επιτραπέζια Καλαμών) καλλιεργείται σε 350 στρέμματα και παράγονται τόνοι. Το ήπιο κλίμα του νομού ευνοεί την καλλιέργεια των εσπεριδοειδών. Οι καλλιέργειες εσπεριδοειδών απαντώνται στην περιοχή του Αλφειού, στους Δήμους Ιάρδανου και Πύργου, στη Γαστούνη και στην Αμαλιάδα. Οι πορτοκαλιές αποτελούν το 15% των δενδρωδών καλλιεργειών με πρώτες ποικιλίες από την άποψη του πληθυσμού των παραγωγικών δένδρων τα υπερπρώιμα και τα ομφαλοφόρα πορτοκάλια των οποίων η πρώιμη παραγωγή και η υψηλή ποιότητα έχουν σαν αποτέλεσμα μεγάλες εξαγωγικές προοπτικές. Τα Βαλέντσια και τα Σαγκουίνια χυμοποιούνται κυρίως στις βιομηχανίες του Άργους. Επίσης σε μικρότερη έκταση καλλιεργούνται λεμονιές, μανταρινιές, νεραντζιές, κίτρα, φράπες και γκρέιπ φρουτ. Τέλος σε μικρή έκταση καλλιεργούνται αχλαδιές και μηλιές διάσπαρτα στο νομό, κερασιές στην περιοχή Λάλα, βερικοκιές, ροδακινιές, νεκταρινιές, ακτινιδιές διάσπαρτα και στα ημιορεινά υπάρχουν καρυδιές, αμυγδαλιές και φιστικιές (Αναπτυξιακή Ηλείας Α.Ε., 1994). 5

11 Οι εκτάσεις και οι παραγωγές των δενδρωδών καλλιεργειών, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία έτους 2004 της Στατιστικής Υπηρεσίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ηλείας, φαίνονται στον Πίνακα 1.1. Πίνακας 1.1. Εκτάσεις και παραγωγές δενδρωδών καλλιεργειών Νομού Ηλείας. Καλλιέργειες Έκταση σε στρέμματα Παραγωγή σε τόνους Ελιά Κορινθιακή σταφίδα Αμπέλια οινοποίησης Επιτραπέζια σταφύλια Λεμονιές Πορτοκαλιές Μανταρινιές Νεραντζιές Κίτρα 7 6 Φράπες 2 3 Γκρέιπ Φρουτ Αχλαδιές Μηλιές Κερασιές Βερικοκιές Ροδακινιές Νεκταρινιές Ακτινιδιές Καρυδιές Αμυγδαλιές Φιστικιές Αιγίνης Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ηλείας Ετήσιες καλλιέργειες Το μαλακό και το σκληρό σιτάρι καλλιεργούνται στον κάμπο και στα ημιορεινά του Νομού Ηλείας και μαζί με τα άλλα δημητριακά(βρώμη, κριθάρι) εμπορεύονται από τις 6

12 Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών και από ιδιώτες εμπόρους οι οποίοι τα διοχετεύουν στις αλευροβιομηχανίες του νομού αλλά και όλης της Ελλάδας. Το καλαμπόκι καλλιεργείται στις αρδευόμενες περιοχές και στη Βάρδα, είναι αρίστης ποιότητας και μάλιστα πρώιμο(τέλη Αυγούστου).Οι Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών με τα υπερσύγχρονα ξηραντήρια που διαθέτουν παίζουν σπουδαίο ρόλο στη συγκέντρωση, ξήρανση και εμπορία του. Οι κλιματολογικές συνθήκες του νομού ευνοούν την ανάπτυξη της καλλιέργειας του βαμβακιού και ιδανική ποικιλία για την περιοχή κρίνεται η «Σίνδος 80».Η καλλιέργεια είναι εντοπισμένη στις λίμνες Αγουλινίτσας και Μουριάς και στην περιοχή των Λεχαινών.Το βαμβάκι συλλέγεται με βαμβακοσυλλεκτικές μηχανές και διοχετεύεται στις βαμβακοβιομηχανίες της Ελλάδας. Η βιομηχανική τομάτα είναι από τα κυριότερα προϊόντα του νομού. Καλλιεργείται στην περιοχή του κάμπου(αμαλιάδα, Γαστούνη)και χάρη στην υψηλή ποιότητά της λειτουργούν στο νομό και συγκεκριμένα στην ευρύτερη περιοχή της Γαστούνης τρεις βιομηχανίες:κυκνοσ, ΕΛΑΪΣ, ΑΣΤΕΡΙΣ. Τα καρπούζια και πεπόνια καλλιεργούνται στην περιοχή της Αμαλιάδας, στη Βάρδα μέχρι το Βαρθολομιό και στο Καρδιακαύτι, υπαίθρια και σε θερμοκήπια χαμηλής κάλυψης και η παραγωγή είναι πολύ πρώιμη(τέλος Μαΐ'ου) και ποιοτικά άριστη. Επίσης στο Νομό Ηλείας καλλιεργείται μεγάλη ποικιλία κηπευτικών-λαχανικών, όπως τομάτες υπαίθρου διάσπαρτα στο νομό και θερμοκηπίου στην Αγουλινίτσα, κολοκυθάκια, μελιτζάνες, πιπεριές(τουρσιά), φασολάκια στην περιοχή της Βάρδας μέχρι το Βαρθολομιό, αγγούρια θερμοκηπίου στο Γιαννιτσοχώρι Ζαχάρως, κρεμμύδια στο Δήμο Αμαλιάδας και στη Γαστούνη, λάχανα στον Πύργο, την Αμαλιάδα και την Κρέστενα, κουνουπίδια, μαρούλια, σπανάκι και σέλινο διάσπαρτα, τα οποία καταναλώνονται στην αγορά του νομού ενώ μεγάλες ποσότητες διοχετεύονται από εμπόρους στην Κεντρική Λαχαναγορά Αθηνών. Οι πατάτες, ανοιξιάτικες ή φθινοπωρινές, είναι καλλιέργειες υψηλής παραγωγικότητας και ποιότητας και έχουν κερδίσει με την εμφάνιση και τη γεύση τους την ελληνική αγορά. Συναντώνται, κυρίως, στην περιοχή του κάμπου(πύργος, Αμαλιάδα, Γαστούνη, Βάρδα)και 7

13 δευτερευόντως στην περιοχή της Σκιλλουντίας. Πολλοί χονδρέμποροι τη διανέμουν σ όλη την Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Τέλος μια ανερχόμενη καλλιέργεια είναι αυτή της φράουλας κυρίως στις περιοχές Λεχαινών, Βάρδας και Μανωλάδας (Αναπτυξιακή Ηλείας Α.Ε., 1994). Οι εκτάσεις και οι παραγωγές των ετήσιων καλλιεργειών, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία έτους 2004 της Στατιστικής Υπηρεσίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ηλείας, φαίνονται στον Πίνακα 1.2. Πίνακας 1.2 Εκτάσεις και παραγωγές ετήσιων καλλιεργειών Νομού Ηλείας. Καλλιέργειες Έκταση σε στρέμματα Παραγωγή σε τόνους Μαλακό σιτάρι Σκληρό σιτάρι Βρώμη Κριθάρι Καλαμπόκι Βαμβάκι Βιομηχανική τομάτα Καρπούζια Πεπόνια Τομάτες Κολοκυθάκια Μελιτζάνες Πιπεριές Φασολάκια Αγγούρια Κρεμμύδια(ξερά) Κρεμμύδια(νωπά) Λάχανα Κουνουπίδια Μαρούλια Σπανάκι Σέλινο Πατάτες(ανοιξιάτικες) Πατάτες(φθινοπωρινές) Φράουλες Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ηλείας. 8

14 Α νθοκομικές καλλιέργειες Στην Αμαλιάδα και τα Λεχαινά παράγονται ανθοκομικά προϊόντα θερμοκηπίου(τριαντάφυλλα-γλαστρικά φυτά), 19 στρέμματα γλαστρικών φυτών υψηλής στρεμματικής απόδοσης στην περιοχή Αμαλιάδας και 11 στρέμματα τριανταφυλλιές στα Λεχαινά (Αναπτυξιακή Ηλείας Α.Ε., 1994) Βασικά προβλήματα γεωργικής παραγωγής Από τη μεγάλη ποικιλία αγροτικών προϊόντων που παράγει η Ηλεία δε θα μπορούσαν να λείπουν τα προβλήματα. Η γεωργική παραγωγή του νομού παρουσιάζει δύο βασικά προβλήματα. Το πρώτο είναι η διάθεση των προϊόντων και αναφέρεται στο ότι δεν υπάρχει αγορά για να απορροφηθεί η πληθώρα των προϊόντων που παράγει η Ηλεία, γιατί σύμφωνα με το νόμο προσφοράς-ζήτησης όταν υπάρχει μεγάλη προσφορά (μεγάλη παραγωγή) μειώνεται η ζήτηση (αδιάθετο προϊόν). Το δεύτερο και πιο σοβαρό πρόβλημα της γεωργικής παραγωγής της Ηλείας είναι οι τιμές, οι οποίες ειδικά για τις ελιές, τα εσπεριδοειδή και τη σταφίδα είναι χαμηλές έως εξευτελιστικές με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να μην μπορούν να καλύψουν το κόστος παραγωγής. Για παράδειγμα, το λάδι κατά την ελαιοκομική περίοδο είχε υψηλή τιμή, λόγω του ότι η Ισπανία και η Ιταλία δεν είχαν παραγωγή. 9

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ 2.1. ΓΕΝΙΚΑ Η εμφάνιση και η καλλιέργεια της ελιάς φτάνουν στην προϊστορική εποχή. Η ιστορία της ανάγεται σε χρόνια προ της οργανωμένης ζωής του ανθρώπου. Η ελιά ανήκει στην οικογένεια Oleaceae η οποία περιλαμβάνει πάνω από 25 γένη με σπουδαιότερο απ όλα το γένος Olea το οποίο περιλαμβάνει 30 διαφορετικά είδη που είναι διάσπαρτα στις πέντε ηπείρους (Σφακιωτάκης, 1993;Ποντίκης, 2000). Στο Νομό Ηλείας η ελιά καλλιεργείται σχεδόν παντού ακόμα και στα όρια με την Αρκαδία και λίγο κάτω από την Ανδρίτσαινα. Η καλλιέργεια γίνεται κυρίως με συμβατικό τρόπο και σε μικρή έκταση με βιολογικό. Σ όλη την Ηλεία από τις Β.Δ. περιοχές μέχρι τη Φιγαλεία και από το Κατάκολο ως το Βασιλάκι συναντώνται βιολογικές καλλιέργειες ελιάς οι οποίες κατείχαν μέχρι το 2005 το 70% του συνόλου των βιολογικών καλλιεργειών του Νομού Ηλείας. Η οικονομική σημασία της ελαιοκαλλιέργειας για το Νομό Ηλείας είναι μεγάλη, καθώς διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην οικονομία του τόπου. Μεγάλος αριθμός ελαιώνων ανήκει σε μικροκαλλιεργητές οι οποίοι εξασφαλίζουν εποχιακή εργασία και ικανοποιητικό εισόδημα. Καλλιεργούνται περίπου ελαιόδενδρα σε έκταση περίπου στρεμμάτων και η παραγόμενη ποσότητα φτάνει τους τόνους λαδιού και τόνους ελιών. Στη συγκέντρωση και διαχείριση του λαδιού ενεργό συμμετοχή έχει η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηλείας-Ολυμπίας, η οποία πέτυχε ώστε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει στο λάδι της Ηλείας Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ), η οποία προστατεύει την ποιοτική του διαφορά. Στο νομό λειτουργούν μονάδες τυποποίησης λαδιού καθώς και ελαιουργεία τα οποία διοχετεύουν μεγάλες ποσότητες λαδιού στις ελληνικές βιομηχανίες ή κάνουν εξαγωγές σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. 10

16 Η Ηλεία διαθέτει εύφορα και με υψηλή παραγωγικότητα εδάφη κατάλληλα για την καλλιέργεια και ευδοκίμηση της ελιάς. Στο Νομό επικρατεί ζεστό, μεσογειακό κλίμα, με πολλές βροχοπτώσεις, ελαφρώς χαμηλές θερμοκρασίες το χειμώνα, ηλιόλουστο και ζεστό καλοκαίρι παράγοντες που ευνοούν την κανονική ανάπτυξη της καλλιέργειας αφού η ελιά για να καρποφορήσει ικανοποιητικά απαιτεί ελαφρώς χαμηλές θερμοκρασίες το χειμώνα για την εαρινοποίηση των οφθαλμών της ή τη διακοπή του λήθαργου τους και ζεστό καλοκαίρι για μεγάλη συγκέντρωση λαδιού στους καρπούς. Όσον αφορά το ανάγλυφο του εδάφους στο Νομό Ηλείας η ελιά καλλιεργείται σε πεδινές και ημιορεινές περιοχές με ελαφρές κλίσεις, όπου δέχεται επαρκή φωτισμό και προστατεύεται από τους παγετούς. Τέλος τα άφθονα υπόγεια ύδατα της Ηλείας επιτρέπουν το πότισμα της ελιάς στο νομό ΟΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ Ο πολλαπλασιασμός της ελιάς Η ελιά πολλαπλασιάζεται σχετικά εύκολα σε σύγκριση με τα άλλα είδη καρποφόρων δένδρων. Στο Νομό Ηλείας η ελιά πολλαπλασιάζεται αγενώς με εμβολιασμό και φυλλοφόρα μοσχεύματα. Οι κυριότερες μέθοδοι εμβολιασμού που εφαρμόζονται είναι ο πλακίτης, ο ασπιδωτός ενοφθαλμισμός «με όρθιο Τ» και ο υπόφλοιος εγκεντρισμός. Ο πλακίτης ενοφθαλμισμός χρησιμοποιείται σε νεαρά δένδρα αγριελιών με μεγάλη διατομή όταν «σηκώνει» ο φλοιός, τους μήνες Μάρτιο με Απρίλιο, με εμβόλιο που παίρνεται από καλοαναπτυγμένους εμβολιοφόρους βλαστούς ηλικίας ενός έτους που έχουν φύλλα και διάμετρο βλαστού 4-5πιπι. Ο ασπιδωτός ενοφθαλμισμός «με όρθιο Τ» χρησιμοποιείται σε νεαρά δενδρύλλια τα οποία έχουν προέλθει από σπορόφυτα όταν «σηκώνει» ο φλοιός και γίνεται με κομμάτι από τον εμβολιοφόρο βλαστό που φέρει ανεπτυγμένο οφθαλμό σε μικρό βλαστό. Ο υπόφλοιος εγκεντρισμός χρησιμοποιείται για αλλαγή ποικιλιών και εξημέρωση μεγάλων αγριελιών και γίνεται το Μάρτιο με Απρίλιο. Τα εμβόλια αφαιρούνται από βλαστούς ηλικίας 1-2 ετών και διατηρούνται χωρίς τα φύλλα σε υγρό και δροσερό μέρος. Τέλος η ελιά πολλαπλασιάζεται εύκολα με φυλλοφόρα μοσχεύματα που κόβονται από ετήσιους βλαστούς. Τα φύλλα υποβοηθούν τη ριζοβολία των μοσχευμάτων με ουσίες που 11

17 παράγοντα! από τη φωτοσύνθεση, κυρίως υδατάνθρακες και αυξίνες. Η ριζοβολία τους γίνεται εύκολα μόνο με υδρονέφωση, όπου τα φύλλα διατηρούνται σε σπαργή, φωτοσυνθέτουν και παράγουν ουσίες χρήσιμες για τη ριζοβολία τους Η εγκατάσταση της ελαιοφυτείας Αν το έδαφος καλύπτεται από δένδρα ή θάμνους καθαρίζεται και γίνεται βαθιά άροση. Στη συνέχεια γίνεται ανάλυση εδάφους για τον προσδιορισμό των αναγκών του σε θρεπτικά στοιχεία και ανάλογα με τα αποτελέσματα καθορίζεται το είδος και η ποσότητα των βασικών χημικών λιπασμάτων. Ακολουθεί μια ακόμη άροση με ενσωμάτωση του βασικού λιπάσματος και φρεζάρισμα. Στη συνέχεια σημαίνονται οι θέσεις φύτευσης, διανοίγονται οι λάκκοι και ακολουθεί η φύτευση των δενδρυλίων. Η φύτευση στο Νομό Ηλείας γίνεται μετά την παρέλευση των παγετών, ήτοι αρχές ανοίξεως και σε αραιές ή πυκνές αποστάσεις. Μετά τη φύτευση γίνεται στήριξη και πότισμα των δενδρυλίων Η λίπανση της ελιάς Κατά πληροφορίες από γεωπόνους και παραγωγούς στο Νομό Ηλείας εφαρμόζεται κάθε χρόνο στο τέλος του χειμώνα λίπανση με θειϊκή αμμωνία (21-0-0) για ενίσχυση της βλάστησης και της παραγωγής της ελιάς. Σε μερικές περιπτώσεις γίνεται την άνοιξη επιφανειακή λίπανση με ασβεστούχο νιτρική αμμωνία (26-0-0), κυρίως σε καινούριους ελαιώνες που διαθέτουν νερό για το πότισμα και την άμεση διαλυτοποίηση του λιπάσματος στο έδαφος. Η προστιθέμενη ποσότητα είναι συνήθως 1 μονάδα αζώτου/601η> παραγωγής που περιμένουμε από κάθε δένδρο. Ακόμη κάθε τρία χρόνια εφαρμόζεται σε ορισμένες περιοχές λίπανση με σύνθετο λίπασμα. Όταν αναμένεται παραγωγή γίνεται επιπλέον καλιούχος λίπανση με θειϊκό ή νιτρικό κάλι Το πότισμα της ελιάς Το πότισμα της ελιάς στην Ηλεία εφαρμόζεται σε περιοχές που έχουν μεγάλη ανάγκη, όπως οι ξηρικές περιοχές και σε νέους ελαιώνες. 12

18 Το κλάδεμα της ελιάς Το κλάδεμα της ελιάς συνήθως γίνεται μαζί με τη συγκομιδή, γιατί αργότερα, ως μεμονωμένη εργασία, έχει πολύ μεγαλύτερο κόστος. Ορισμένοι ελαιοκαλλιεργητές το Μάιο συμπληρώνουν το κλάδεμα αφαιρώντας τους πολλούς λαίμαργους βλαστούς (καθάρισμα) και αφήνοντας μόνο εκείνους που έχουν ανθίσει Η ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ Οι ζωικοί εχθροί της ελιάς στην Ηλεία Από τους πολλούς εχθρούς της ελιάς, εκείνοι που απασχολούν τους ελαιοπαραγωγούς του Ν. Ηλείας - άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο, ανάλογα με τις χρονιές και τις περιοχές - είναι ο Δάκος, ο Πυρηνοτρήτης, ο Ρυγχίτης, το Λεκάνιο και η Καλόκορη Δάκος [Bactrocera oleae (Díptera, Tephritidae)] Ο Δάκος αποτελεί το σημαντικότερο εχθρό της ελιάς στην Ηλεία, στη χώρα μας αλλά και σε όλες τις παραμεσόγειες χώρες. Θεωρείται το καταστρεπτικότερο έντομο της ελιάς καθώς προξενεί μεγάλες οικονομικές ζημίες που κυμαίνονται από 20% έως 50% της συνολικής παραγωγής. Σε περίπτωση έντονης προσβολής η παραγωγή υποβαθμίζεται ποιοτικά και ποσοτικά. Περισσότερα σχετικά με το έντομο καθώς και την οργάνωση και εφαρμογή του προγράμματος καταπολέμησής του θα αναφερθούν στο επόμενο κεφάλαιο Πυρηνοτρήτης [Prays oleae (Lepidoptera, Yponomeutidae)] Ο Πυρηνοτρήτης είναι ένας από τους πιο σοβαρούς εχθρούς της ελιάς όχι μόνο για την περιφέρεια της Ηλείας αλλά και για άλλες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας μας. Το ενήλικο έχει μήκος 6-6,5 mm και άνοιγμα πτερύγων mm. Έχει χρώμα τεφρό έως τεφρόλευκο ή και ανοιχτοκάστανο. Οι οφθαλμοί είναι σκοτεινοκάστανοι, οι κεραίες έχουν μήκος όσο το μισό του σώματος και ο θώρακας είναι τεφρόλευκος με μια μαύρη κηλίδα στην 13

19 κορυφή του εοιιίεΐΐιιηι. Οι πρόσθιες πτέρυγες είναι τεφρόλευκες ως καστανόλευκες με μεταλλική λάμψη, αργυρόχρωμες ανταύγειες και με διάσπαρτες σκοτεινοκάστανες ως μαύρες γραμμές, κηλίδες και λέπια. Οι οπίσθιες πτέρυγες είναι ομοιόμορφα ανοιχτότεφρες χωρίς σκοτεινά σημεία ή κηλίδες (Εικ.1). Το αυγό σε κάτοψη είναι σχεδόν κυκλικό, διαστάσεων περίπου 0,5 επί 0,4 ηιηι, λευκό ως ανοιχτοκίτρινο,σχήματος επιπεδόκυρτου φακού. Η προνύμφη είναι πρασινοκάστανη, πρασινότεφρη ή τεφροπράσινη με καστανή κεφαλή, προθωρακική πλάκα και τελικό μήκος 7-8,5 ηυτι. Η νύμφη είναι καστανή, μήκους 5-6 πιιη, σε αραιό βομβύκιο, σε προφυλαγμένες συνήθως θέσεις πάνω στο δένδρο ή στο έδαφος. Ο πυρηνοτρήτης είναι ολιγοφάγο είδος. Προσβάλλει κυρίως την ελιά και αγριελιά αλλά μπορεί να αναπτυχθεί και σε ορισμένα άλλα Ο ^οεαε είδη, όπως ^τηϊηιιηι, ^ιΐδ ίη π η και ΡΉΜγνβα. Έχει τρεις γενεές το έτος και κατά κανόνα οι προνύμφες της κάθε γενεάς προσβάλλουν διαφορετικό όργανο του δένδρου. Τα αυγά της γενεάς(3ης) που διαχειμάζει και ονομάζεται φυλλοφάγος ή φυλλόβιος γεννιούνται πάνω στα φύλλα, συχνότερα στην άνω επιφάνεια, το Σεπτέμβριο-Νοέμβριο. Κατά την εκκόλαψη η προνύμφη διατρυπά την πλευρά επαφής του αυγού με το φύλλο και μπαίνει κατ ευθείαν στο φύλλο, όπου ορύσσει στοά. Η στοά στην αρχή είναι στενόμακρη και συχνά οφιοειδής (Εικ.2) και σ αυτή περνά 2-4 μήνες. Αφού υποστεί εκεί την πρώτη έκδυση βγαίνει στην επιφάνεια του φύλλου και πηγαίνει σε άλλο ή σε άλλη θέση του ίδιου φύλλου και δημιουργεί τη 2η στοά της η οποία είναι πλατύτερη και κοντύτερη από την 1η> τοξοειδής και πιο συχνά σε σχήμα Ό. Όταν γίνει 3ου σταδίου εγκαταλείπει τη στοά της και δημιουργεί νέα στο ίδιο ή σε άλλο φύλλο σχήματος θαλάμου με ακανόνιστο σχήμα. Μετά την 3η έκδυση η προνύμφη 4ου σταδίου εγκαταλείπει το θάλαμο και ζει στην επιφάνεια του φύλλου κατατρώγοντας την κάτω επιδερμίδα και το παρέγχυμα. Αυτό συμβαίνει το Φεβρουάριο- Μάρτιο. Στο φύλλο στη θέση διάβρωσης υφίσταται την τελευταία της έκδυση και γίνεται 50υ σταδίου. Η προνύμφη αυτή ή μένει στο ίδιο φύλλο ή πηγαίνει προς τις κορυφές των βλαστών, όπου προσβάλλει πλάγιους οφθαλμούς, τρυφερές κορυφές βλαστών ή νεαρά φύλλα. Συνήθως νυμφώνεται στις κορυφές των βλαστών ανάμεσα σε φύλλα που συνδέει με μετάξινα νήματα. Τα ενήλικα της 3ης γενεάς είναι δραστήρια και ωοτοκούν τον Απρίλιο- Μάιο. Τοποθετούν τα αυγά τους,ένα-ένα, στα κλειστά άνθη της ελιάς, συνήθως στον κάλυκα ή στη βάση της κλειστής στεφάνης. Η προνύμφη της 1ης γενεάς που είναι γνωστή ως ανθοφάγος ή ανθόβιος, μπαίνει απευθείας στο κλειστό άνθος, όπου αναπτύσσεται τρώγοντας κυρίως τους ανθήρες. 14

20 Ώσπου να συμπληρώσει την ανάπτυξή της η προνύμφη προσβάλλει διαδοχικά συνήθως τρία ή περισσότερα άνθη που τα συνδέει με νήματα. Όταν συμπληρώσει την ανάπτυξή της νυμφώνεται σε αραιό βομβύκιο στην ανθοταξία(τέλη Μαΐου). Τα ενήλικα της γενεάς αυτής εμφανίζονται Ιούνιο-Ιούλιο. Γεννούν τα αυγά τους στους νεαρούς και μικρούς καρπούς και κυρίως στον κάλυκα. Η νεαρή προνύμφη της 2ης αυτής γενεάς που είναι γνωστή ως καρποφάγος ή καρπόβιος μπαίνει στο μεσοκάρπιο και κατευθύνεται προς τον πυρήνα που τότε είναι μαλακός και εγκαθίσταται μεταξύ ενδοκαρπίου και σπέρματος. Ο μικρός καρπός συνήθως μαραίνεται, ξεραίνεται, μαυρίζει, ζαρώνει και πέφτει. Σ όσους καρπούς δεν πέσουν, η προνύμφη τρώει το έμβρυο και όταν συμπληρώσει την ανάπτυξή της ανοίγει τη στοά εξόδου της στο βασικό μέρος του ενδοκαρπίου και κατευθύνεται προς τον ποδίσκο, διασχίζοντας το μεσοκάρπιο (Τζανακάκης και Κατσόγιαννος, 2003). Σύμφωνα με γεωπόνους της περιοχής οι προνύμφες της καρπόβιας γενεάς προκαλούν τις σοβαρότερες ζημιές σε τρεις φάσεις: 1) Κατά την είσοδό τους στο μικρό καρπό καταστρέφουν τους ιστούς του μίσχου και προκαλούν ξήρανση του μικρού καρπού και πρόωρη καρπόπτωση. 2) Μερικοί προσβεβλημένοι καρποί που δεν έπεσαν ξεραίνονται και πέφτουν γρήγορα. 3) Οι υπόλοιποι προσβεβλημένοι καρποί πέφτουν κατά την έξοδο της ανεπτυγμένης προνύμφης κοντά στο μίσχο του καρπού(μέσα Αυγούστου-τέλη Σεπτεμβρίου). Δεδομένου ότι οι ζημιές της φυλλόβιας και σε πολλές περιπτώσεις και της ανθόβιας γενεάς είναι ασήμαντες, οι ελαιοπαραγωγοί καθοδηγούνται να αποφεύγουν χημικές επεμβάσεις εναντίον αυτών, γιατί μαζί με τον πυρηνοτρήτη καταστρέφονται και τα «ωφέλιμα» έντομα με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται επικίνδυνα άλλοι εχθροί της ελιάς, όπως το λεκάνιο. Καταπολέμηση της φυλλόβιας γενεάς πρέπει να γίνεται μόνο στα νέα δενδρύλια από το Φεβρουάριο έως και το τέλος Μαρτίου για να αποφεύγονται σοβαρές ζημιές στη βλάστησή τους (Τζανακάκης και Κατσόγιαννος, 2003). Κατά κανόνα στο Ν. Ηλείας για την προστασία της παραγωγής από τον πυρηνοτρήτη γίνεται μια επέμβαση με οργανοφωσφορικό εντομοκτόνο εναντίον των νεαρών προνυμφών της καρποφάγου γενεάς όταν μπαίνουν ή λίγο αφού μπουν στα καρπίδια κατά τη χρονική περίοδο Ιουνίου. Μ αυτή την επέμβαση καταπολεμάται σε ένα βαθμό και ο Δάκος (ακμαία 1ης γενεάς), το λεκάνιο και ο ρυγχίτης. 15

21 2.3.Ι.3. Λεκάνιο [Saissetia oleae (Homoptera, Coccidae)] Το λεκάνιο είναι η γνωστή μαύρη ψώρα της ελιάς και προσβάλλει πολλά και ποικίλα δένδρα και θάμνους. Οι ξενιστές του ξεπερνούν τους 100. Δεν παρατηρείται πολύ τα τελευταία χρόνια στην Ηλεία. Η παρουσία του δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για να αναπτυχθεί η «καπνιά» στα ελαιόδενδρα με αποτέλεσμα τη γενική εξάντληση των δένδρων (Εικ.4). Το λεκάνιο στην τελική μορφή του έχει μορφή καστανόμαυρου κυρτού κόκκου («χελωνάκι»), διαστάσεων 3-6 mm με τρεις χαρακτηριστικές ανάγλυφες γραμμές που σχηματίζουν Η (Εικ.3). Πολλαπλασιάζεται παρθενογενετικά με δυο γενιές το χρόνο, την πρώτη δίνει κατά την περίοδο Μάΐου-Ιουνίου και τη δεύτερη κατά την περίοδο Σεπτεμβρίου- Οκτωβρίου. Εμφανίζεται έντονα στις υγρές και σκιερές τοποθεσίες(κλειστές λαγκαδιές) και κατά κύριο λόγο στα ελαιόδενδρα που μένουν ακλάδευτα και έχουν πυκνή κόμη (Σφακιωτάκης, 1993). Η αποφυγή πυκνών φυτεύσεων και τα κατάλληλα κλαδεύματα, που εξασφαλίζουν επαρκή φωτισμό και αερισμό στα δένδρα, προστατεύουν τους ελαιώνες από προσβολές του λεκανίου. Σε περίπτωση σοβαρής προσβολής εφαρμόζεται ψεκασμός με ισχυρό οργανοφωσφορικό εντομοκτόνο ή θερινό πολτό το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου, όταν το έντομο βρίσκεται κυρίως σε νεαρές μορφές. 2.3.Ι.4. Ρυγχίτης [Rhynchiíes cribripennis (Coleóptera, Attelabidae)] Είναι επικίνδυνο έντομο, γιατί σε μερικές περιοχές του νομού ορισμένες χρονιές μπορεί να προκαλέσει καρπόπτωση σε μεγάλο ποσοστό. Το ενήλικο έχει μήκος μαζί με το ρύγχος 5,5-6 mm και χρώμα ερυθρό ή ερυθροκαστανό, εκτός από την κοιλιά και τις γνάθους που είναι μαύρες. Στα νώτα καλύπτεται από πυκνές, κοντές τρίχες που είναι υπόλευκες στην κοιλιά και ξανθές ή τεφρές στο λοιπό σώμα. Κάθε έλυτρο έχει 10 κατά μήκος αυλάκια. Οι κεραίες φύονται από τη μέση περίπου του μήκους του ρύγχους. Η πλήρως ανεπτυγμένη προνύμφη έχει μήκος 7 mm και χρώμα σώματος υποκίτρινο άχυρου. Η κεφαλή είναι ερυθροκάστανη και οι γνάθοι μαύρες. Το έντομο συμπληρώνει μια γενεά το χρόνο. Διαχειμάζει ως ανεπτυγμένη προνύμφη και ως ακμαίο στο έδαφος, Τα ενήλικα που διαχείμασαν, βγαίνουν από το έδαφος τον Απρίλιο 16

22 και Μάιο και πετώντας φτάνουν στο φύλλωμα των δένδρων, όπου τρώνε για λίγες ή περισσότερες εβδομάδες τρυφερά φύλλα και κορυφές νέων βλαστών και αργότερα όταν αυτοί δημιουργηθούν, νεαρούς καρπούς. Οι οπές βρώσης τους στους καρπούς προκαλούν πρώιμη καρπόπτωση, η οποία μπορεί να είναι σοβαρή. Τον Ιούλιο και Αύγουστο, το θηλυκό, αφού με το ρύγχος του ανοίξει στο μεσοκάρπιο οπή μέχρι το εξωτερικό στρώμα του ενδοκαρπίου, εισάγει με τον ωοθέτη του ένα αυγό. Η νεαρή προνύμφη εκκολάπτεται σε 10 περίπου ημέρες, ορύσσει στοά στο ενδοκάρπιο και φτάνει στο ενδοσπέρμιο το οποίο και τρώει. Οι προνύμφες συμπληρώνουν την ανάπτυξή τους τον Οκτώβριο ή Νοέμβριο και εγκαταλείπουν τους καρπούς και μπαίνουν στο έδαφος. Τα ενήλικα βγαίνουν από το έδαφος την άνοιξη. Οι οπές βρώσης και ωοτοκίας του ρυγχίτη σε καρπούς έχουν χαρακτηριστική όψη, με τα χείλη σκοτεινόχρωμα και εξέχοντα (Εικ.5). Η ζημιά από ενήλικα στο φύλλωμα την άνοιξη δεν είναι σοβαρή, αλλά η ζημιά σε νεαρούς καρπούς από οπές βρώσης ενηλίκων προκαλεί πρώιμη καρπόπτωση, η οποία μπορεί να είναι σοβαρή, όπως και η ζημιά σε ωοτοκημένους καρπούς που οι πλείστοι πέφτουν πρόωρα. Στην Ηλεία συνήθως δεν εφαρμόζεται καταπολέμηση του ρυγχίτη διότι καταπολεμάται με τους ψεκασμούς που γίνονται για την καταπολέμηση του δάκου και του πυρηνοτρήτη. 2.3.Ι.5. Καλόκορη [Calocoris trivialis (Hemiptera, Miridae)] Τα τελευταία χρόνια σύμφωνα με πληροφορίες από ελαιοπαραγωγούς και γεωπόνους της Ηλείας σημειώνονται σοβαρές προσβολές στην ελαιοπαραγωγή από το Ημίπτερο έντομο Calocoris trivialis. Το ενήλικο είναι στενόμακρο, μήκους 7-8 mm, με λεπτά και σχετικά μακριά πόδια. Στα νώτα είναι από τεφροκίτρινο ελαιώδες έως καστανό και έχει στο πρόνωτο 4 μικρές, μαύρες, σχεδόν κυκλικές κηλίδες (Εικ.6). Διαχειμάζει στο στάδιο του αυγού. Τα νεαρά ενήλικα πηγαίνουν στα δένδρα, όπου νύσσουν και μυζούν την τρυφερή νέα βλάστηση, κυρίως δε βλαστούς και ανθοφόρους οφθαλμούς. Η νέκρωση των ιστών προκαλεί οφθαλμόπτωση και ανθόπτωση και συνεπώς περιορισμένη καρποφορία (Τζανακάκης και Κατσόγιαννος, 2003). Για την καταπολέμηση του εντόμου στην Ηλεία γίνεται ψεκασμός με οργανοφωσφορικό εντομοκτόνο τους μήνες Μάρτιο-Απρίλιο κατά την έκπτυξη των οφθαλμών. Για να διαπιστωθεί η παρουσία του εντόμου συνιστάται να γίνει δοκιμαστικός ψεκασμός κατάρριψης (sondage) σε 2-3- δένδρα με πυρεθρινοειδές εντομοκτόνο. 17

23 Οι ασθένειες της ελιάς στην Ηλεία Ι. Κυκλοκόνιο (Παθογόνο\Spilocaea oleagina συν. ΟγοΙοοοηιιιηι oleaginum) Σημαντικές, κατά περιοχές, είναι οι ζημιές που διαπιστώνονται κάθε χρόνο στα ελαιόδενδρα της Ηλείας από το Κυκλοκόνιο. Το Κυκλοκόνιο που είναι γνωστό και σαν μαύρισμα ή μουντζούρωμα ή κηλίδωση των φύλλων της ελιάς ή μάτια «παγωνιού» προκαλεί μεγάλη εξασθένιση των δένδρων και μείωση της παραγωγής μέχρι πλήρους ακαρπίας. Προσβάλλει τα φύλλα, τους μίσχους των φύλλων, τους ποδίσκους των ανθέων, ταξιανθιών και καρπών και σπανιότερα τους καρπούς και τους τρυφερούς βλαστούς. Πάντως τα περισσότερο συχνά και εμφανή συμπτώματα εκδηλώνονται στα φύλλα στα οποία προκαλούνται οι μεγαλύτερες ζημιές. Η ασθένεια στα φύλλα εκδηλούται με το σχηματισμό τεφροκαστανών κηλίδων με ασαφή όρια και καπνώδη εμφάνιση (Εικ.7). Στη συνέχεια οι κηλίδες γίνονται κυκλικές με διάμετρο 2-12 πμι, αποκτούν καστανόμαυρη περιφερειακή ζώνη και συχνά περιβάλλονται από μία χλωρωτική άλω. Οι κηλίδες είναι περισσότερο εμφανείς και εξελίσσονται γρήγορα την άνοιξη και νωρίς το καλοκαίρι. Κατά τις περιόδους αυτές τα εντόνως προσβεβλημένα φύλλα πέφτουν και το δένδρο είναι δυνατόν να απογυμνωθεί τελείως και πολλοί αποφυλλωθέντες κλαδίσκοι ξηραίνονται. Η ασθένεια οφείλεται στο μύκητα 5'ρίΐοοαβα oleagina (αυν.ογοιοοοηίιηη oleaginum). Το μυκήλιο του παθογόνου αναπτύσσεται ανάμεσα στην εφυμενίδα και την επιδερμίδα και αποστέλλει προς τα έξω βραχείς, φιαλόμορφους κονιδιοφόρους που εμφανίζονται στην επιφάνεια των κηλίδων μετά από διάρρηξη και απομάκρυνση της εφυμενίδας του ξενιστού. Για την πραγματοποίηση των μολύνσεων είναι απαραίτητη η βροχή ή η πολύ υψηλή υγρασία και σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες(6-12 ϋ). Κατά συνέπεια οι μολύνσεις γίνονται κατά το φθινόπωρο, το χειμώνα και την άνοιξη εφόσον επικρατεί βροχερός και υγρός καιρός (Παναγόπουλος, 1997). Η απομάκρυνση και καταστροφή με κάψιμο των ξερών προσβεβλημένων δένδρων και κλαδιών και γενικά των μολυσμάτων από τα κτήματα, μειώνει την ένταση των αρχικών προσβολών την επόμενη χρονιά και θεωρείται απαραίτητο καλλιεργητικό μέτρο. 18

24 Γλοιοσπόριο (Παθογόνο:ΟΙοβοςροτιιιιη οΐίναηιιή) Προσβάλλει κυρίως τους καρπούς όταν πλησιάζουν στην ωρίμανση ή όταν είναι ώριμοι και προκαλεί τη σήψη αυτών, σπανιότερα δε προσβάλλει τους ποδίσκους των καρπών, τα φύλλα και τους νεαρούς κλαδίσκους. Η προσβολή των καρπών εμφανίζεται σαν κυκλική βυθισμένη κηλίδα, χρώματος καστανοϊώδους ή καστανέρυθρου που γρήγορα καταλαμβάνει ολόκληρη την επιφάνεια του καρπού (Εικ.8). Από τους καρπούς το παράσιτο προχωρεί και προσβάλλει τους ποδίσκους σε μικρό ή μεγαλύτερο μήκος και ο προσβεβλημένος ιστός παίρνει χρώμα καστανόμαυρο. Η προσβολή στα φύλλα παρουσιάζεται με τη μορφή διαφόρων τύπων κηλιδώσεων που φέρουν τις καρποφορίες του μύκητα. Οι αρχικές μολύνσεις στους καρπούς γίνονται από σπόρια που προέρχονται από καρπούς και φύλλα προσβεβλημένα από τον προηγούμενο χρόνο. Η ασθένεια ευνοείται από τις άφθονες βροχοπτώσεις και την υψηλή σχετική υγρασία σε συνδυασμό με θερμοκρασία ανώτερη των 10 Ο (Ελληνική Φυτοπαθολογική Εταιρεία, 1998). Η ασθένεια οφείλεται στον μύκητα ΟΙοεοζροήηηι οΐϊναηιγη, οι καρποφορίες του οποίου σχηματίζονται στο μεσοκάρπιο των προσβεβλημένων ιστών του καρπού και προβάλλουν στην επιφάνεια μετά από διάρρηξη του επικαρπίου. Η ευνοϊκότερη ανάπτυξη παρατηρείται στους 25 Ο, ουδεμία ανάπτυξη παρατηρείται στους 0 Ο και ελάχιστη στους 29 Ο (Παναγόπουλος, 1997). Για την αντιμετώπιση του γλοιοσπορίου στο Νομό Ηλείας εφαρμόζονται τα μέτρα που λαμβάνονται και για την καταπολέμηση του Κυκλοκονίου Καρκίνωση ή φυματίωση (Τίαβογό\ο:Ρ$6ΐί(Ιοιηοηας 8ανα8ίαηοί) Η καρκίνωση είναι μια βακτηριολογική ασθένεια που συναντάται στο Νομό Ηλείας και προκαλεί σοβαρές ζημιές στα ελαιόδενδρα. Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ασθένειας είναι ο σχηματισμός υπερπλασιών στους βλαστούς, κλάδους (Εικ.9) και στον κορμό και μπορεί να προκαλείται και κηλίδωση καρπών (Ελληνική Φυτοπαθολογική Εταιρεία, 1998). Οι υπερπλασίες αυτές παρουσιάζονται αρχικά σαν μικρές διογκώσεις πάνω στα κλαδιά και έχουν ομαλή επιφάνεια και σπογγώδη σύσταση. Ύστερα από μερικούς μήνες οι μικροί αυτοί όγκοι, μεγαλώνοντας, παίρνουν μορφή περίπου σφαιρική με διάμετρο λίγων εκατοστών και έχουν ανώμαλη επιφάνεια με βαθιές σχισμές και 19

25 γενικά σκληρή σύσταση. Στην αρχή έχουν σχετικά μαλακή σύσταση με χρώμα ανοιχτό και στη συνέχεια η σύστασή τους γίνεται σκληρή και το χρώμα τους σκοτεινό. Στο εσωτερικό των νεαρών (μαλακών) όγκων παρατηρούνται κατά θέσεις μικρές υδατώδεις περιοχές ή μικρές κοιλότητες, που περιέχουν, σε μεγάλες συγκεντρώσεις κατά μάζες το παθογόνο βακτήριο (Παναγόπουλος, 1997). Όταν η προσβολή είναι περιορισμένη δεν προκαλούνται σοβαρές ζημιές στην ελαιοπαραγωγή. Μόνο όταν εκδηλώνεται με μεγάλη ένταση έχει ως αποτέλεσμα να εξασθενεί και να ζημιώνει τα δένδρα τόσο στους νέους όσο και στους παλιούς κλαδίσκους (Ελληνική Φυτοπαθολογική Εταιρεία, 1998). Η ασθένεια οφείλεται στο βακτήριο Pseudomonas savastanoi. Το βακτήριο επιβιώνει μέσα στους όγκους καθώς και επιφυτικώς στα φύλλα και τις άλλες πράσινες επιφάνειες του δένδρου. Η μόλυνση γίνεται πάντοτε μέσω πρόσφατων πληγών που προκαλούνται με το ράβδισμα των δένδρων για τη συλλογή του ελαιοκάρπου, με το κλάδεμα, με τα καλλιεργητικά εργαλεία, από το χαλάζι και τον παγετό. Οι μολύνσεις είναι δυνατές καθ όλο το έτος εφόσον επικρατεί υγρός καιρός και υπάρχουν στα δένδρα μη επουλωμένες πληγές. Κατά τη διάρκεια υγρού καιρού(ιδίως με συχνές βροχοπτώσεις που συνοδεύονται από άνεμο) τα βακτήρια βγαίνουν από τους διαβρεγμένους όγκους ή ενεργοποιούνται στην επιφυτική χλωρίδα και μεταφέρονται με τα υγρά σταγονίδια σε άλλα μέρη του δένδρου ή σε γειτονικά δένδρα, μπαίνουν μέσα στους ιστούς από τις πληγές και προκαλούν νέες μολύνσεις (Παναγόπουλος, 1997). Ε1 καταπολέμηση της ασθένειας στο Νομό Ηλείας επιτυγχάνεται με τους εξής τρόπους: 1) Αποφεύγεται η συγκομιδή του ελαιοκάρπου με ραβδισμό και καθετί που θα δημιουργήσει πληγές στα ελαιόδενδρα. 2) Οι τοπικές γεωπονικές υπηρεσίες συνιστούν επίσης να γίνεται ψεκασμός με χαλκούχα μυκητοκτόνα μετά από πρόκληση τραυματισμών από χαλάζι ή διαρρήξεων του φλοιού από παγετό Τροφοπενία Βορίου Η τροφοπενία βορίου είναι μια από τις σοβαρότερες τροφοπενίες της ελιάς, η οποία εμφανίζεται κατά καιρούς στην Ηλεία και έχει εξαιρετικά δυσμενή επίδραση επί της παραγωγής καθώς και επί της αναπτύξεως των ελαιοδένδρων. 20

26 Τα πάσχοντα από έλλειψη βορίου ελαιόδενδρα εμφανίζονται ως χλωρωτικά, ενώ στις σοβαρότερες των περιπτώσεων παρουσιάζουν μεγάλο αριθμό ξηρών κλαδίσκων σ ολόκληρη την κόμη. Οι κλαδίσκοι αυτοί έχουν τη γνωστή ως «σκούπα» μορφή, λόγω της διαδοχικής εκπτύξεως πολλών πλάγιων βλαστών, προ της αποξηράνσεώς τους. Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα επί των φύλλων είναι η χλώρωση του κορυφαίου τμήματος του ελάσματος. Αρχικά το χρώμα των χλωρωτικών ιστών είναι πρασινοκίτρινο και εν συνεχεία μετατρέπεται σε κίτρινο-πορτοκαλί και καταλαμβάνει το 1/3-2/3 του ελάσματος. Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται πρώτα στα κορυφαία φύλλα των νέων βλαστών, εν συνεχεία δε και στα κατώτερα. Σε ορισμένα, ιδίως, παλαιά φύλλα παρατηρείται ξήρανση της κορυφής του ελάσματος. Στα ασθενή δένδρα παρατηρείται καταφανής καθυστέρηση στην έναρξη της βλαστήσεως κατά την άνοιξη και εν συνεχεία ο ακραίος οφθαλμός των αναπτυσσόμενων βλαστών νεκρώνεται. Λόγω αυτού εκπτύσσονται πλάγιοι οφθαλμοί, οι οποίοι επίσης νεκρώνονται και έτσι σχηματίζονται οι χαρακτηριστικές «σκούπες», οι κλαδίσκοι των οποίων ξηραίνονται τελικά εξ ολοκλήρου. Κατά τη διάρκεια του θέρους παρατηρείται καρπόπτωση, ενώ σε προχωρημένες περιπτώσεις ελλείψεως βορίου δεν αναπτύσσονται ταξιανθίες διότι δε σχηματίζονται ανθοφόροι, αλλά μόνο ξυλοφόροι οφθαλμοί. Έτσι η παραγωγή μειώνεται σημαντικά και σε σοβαρές περιπτώσεις εκμηδενίζεται (Παναγόπουλος, 1997). Για τη θεραπεία της ασθένειας στην Ηλεία οι γεωπονικές υπηρεσίες συνιστούν προσθήκη βόρακος στο έδαφος κατά τη διάρκεια του χειμώνα κάθε 3-4-χρόνια ΩΡΙΜΑΝΣΗ - ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΕΛΑΙΟΚΑΡΠΟΥ Μετά την καρπόδεση ο ελαιόκαρπος αυξάνει αργά σε μέγεθος. Στις αρχές του φθινοπώρου το έντονο πράσινο χρώμα γίνεται ανοιχτοπράσινο και στη συνέχεια αρχίζουν να εμφανίζονται μικρές μοβ κηλίδες κυρίως στην κορυφή του καρπού, οι οποίες τελικά επεκτείνονται και καλύπτουν ολόκληρο το εξωκάρπιο. Αργότερα το μεσοκάρπιο από λευκό γίνεται μοβ από το εξωκάρπιο μέχρι τον πυρήνα και ακολούθως το εξωκάρπιο από μοβ γίνεται ερυθροϊώδες και καλύπτεται από λευκή επάνθιση. Κατά την πλήρη ωρίμανση του καρπού το εξωκάρπιο και το μεσοκάρπιο λαμβάνουν το χαρακτηριστικό χρώμα της ποικιλίας που είναι συνήθως το μαύρο. 21

27 Η περίοδος ωριμάνσεως του ελαιοκάρπου αρχίζει από την εμφάνιση των μοβ κηλίδων στο εξωκάρπιο και τελειώνει όταν το εξωκάρπιο και το μεσοκάρπιο αποκτήσουν μαύρο χρωματισμό (Ποντικής, 2000). Η συγκομιδή του καρπού είναι η πιο δαπανηρή εργασία στην ελαιοκαλλιέργεια και γίνεται όταν αυτός βρίσκεται στο κατάλληλο στάδιο. Οι περισσότερες επιτραπέζιες ποικιλίες στην Ηλεία συγκομίζονται από τα τέλη Σεπτεμβρίου μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου. Οι πράσινες ελιές συγκομίζονται προς το τέλος Σεπτεμβρίου με αρχές Οκτωβρίου και οι μαύρες βρώσιμες ελιές συγκομίζονται το Νοέμβριο- Δεκέμβριο, όταν ο καρπός μαυρίσει αλλά προτού να μαλακώσει (Σφακιωτάκης, 1993). Οι ελαιοποιήσιμες ποικιλίες στην Ηλεία συγκομίζονται όταν οι πράσινοι καρποί αποκτήσουν μαύρο χρώμα ή όταν έχουν αποκτήσει τη μέγιστη ελαιοπεριεκτικότητα, δηλαδή το Δεκέμβριο (Ποντικής, 2000). Οι εφαρμοζόμενες μέθοδοι συγκομιδής στην Ηλεία είναι:α)με ραβδισμό και β)με μηχανικά μέσα(ραβδιστικά μηχανήματα) ΟΙ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ Ελαιοποιήσιμες ποικιλίες Κορωνέϊκη Στην Ηλεία καλλιεργείται σε μεγάλη έκταση η ποικιλία Κορωνέϊκη. Αναπτύσσεται σε δένδρο ύψους 5-7 μέτρων και έχει φύλλα βαθυπράσινα. Ο καρπός έχει σχήμα κυλινδροκωνικό και φέρει μικρή θηλή. Ο πυρήνας έχει σχήμα κυλινδροκωνικό και φέρει οξεία ακίδα στην άκρη και επτά αβαθείς γλυφές. Η περιεκτικότητα του καρπού σε λάδι φτάνει μέχρι 27% και χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την παραγωγή λαδιού εκλεκτής ποιότητας. Μαστοειδή Στο Νομό Ηλείας θα συναντήσει κανείς και την ποικιλία Μαστοειδή ή Τσουνάτη, η οποία αναπτύσσεται σε δένδρο ύψους 6-8 μέτρων, έχει φύλλα ανοιχτοπράσινα και ο καρπός έχει σχήμα ωοειδές και φέρει θηλή. Ο πυρήνας έχει σχήμα ωοειδές ως κυλινδροκωνικό και φέρει στην άκρη ακίδα και δέκα αβαθείς γλυφές. Η περιεκτικότητα του καρπού σε λάδι κυμαίνεται γύρω στο 20% και χρησιμοποιείται για την παραγωγή λαδιού εκλεκτής ποιότητας. 22

28 Ανουροιιανακολιά Αναπτύσσεται σε δένδρο ύψους 5-7 μέτρων, τα φύλλα της είναι βαθυπράσινα και ο καρπός έχει σχήμα ωοειδές χωρίς θηλή. Ο πυρήνας είναι κυλινδροκωνικός, έχει τη μια πλευρά ελαφρά κυρτωμένη και φέρει οχτώ αβαθείς γλυφές. Η περιεκτικότητα του καρπού σε λάδι κυμαίνεται γύρω στο 30% και χρησιμοποιείται για την παραγωγή λαδιού εκλεκτής ποιότητας Επιτραπέζιες ποικιλίες Καλαιιών Η κύρια επιτραπέζια ποικιλία που καλλιεργείται στην Ηλεία είναι η «Καλαμών» ή «Καλαματιανή». Αναπτύσσεται σε δένδρο ύψους 7-10 μέτρων, τα φύλλα της είναι βαθυπράσινα και ο καρπός έχει σχήμα μονόπλευρο, κυρτό. Ο πυρήνας έχει σχήμα παρόμοιο με τον καρπό και φέρει εννιά έως δέκα αβαθείς γλυφές. Χρησιμοποιείται για την παρασκευή μαύρων κονσερβών και μάλιστα τύπου «χαρακτές ξιδάτες» εκλεκτής ποιότητας. Κονσερβολιά Η Κονσερβολιά ή Αμφίσσης αναπτύσσεται σε δένδρο ύψους 6-10 μέτρων και έχει φύλλα βαθυπράσινα. Ο καρπός έχει σχήμα σφαιρικό ή ωοειδές και ο πυρήνας είναι κυλινδρικός με ακίδα στην κορυφή και επτά βαθιές γλυφές. Είναι η πιο διαδεδομένη βρώσιμη ποικιλία και χρησιμοποιείται κυρίως για την παρασκευή πράσινων και μαύρων κονσερβών εκλεκτής ποιότητας. Καουδολιά Συναντάται σποραδικά στην Ηλεία και αναπτύσσεται σε δένδρο ύψους 5-8 μέτρων. Τα φύλλα είναι ανοιχτοπράσινα και ο καρπός έχει σχήμα κυλινδροκωνικό, με θηλή και δυο ράχες αντίθετες καθ όλο το μήκος του καρπού. Ο πυρήνας έχει σχήμα κυλινδροκωνικό, με τη μια πλευρά κυρτωμένη, φέρει ακίδα στην κορυφή και δέκα αβαθείς γλυφές. Χρησιμοποιείται για την παρασκευή πράσινων και μαύρων κονσερβών καλής ποιότητας (Ποντικής, 2000). Κολιρέικτι Η ποικιλία αυτή υπάρχει στην Ηλεία στις περιοχές των Δήμων Πύργου και Ιάρδανου. Είναι μεσόκαρπη ποικιλία και ο καρπός της είναι πράσινος. Χρησιμοποιείται για την παρασκευή πράσινων, ξιδάτων κονσερβών. Η αναλογία σάρκας προς πυρήνα είναι 3,5:1. Τέλος η ποικιλία αυτή παρουσιάζει πρόβλημα στην καρποφορία και σε κάποιες περιοχές κάνει 4-5 χρόνια να καρποφορήσει. 23

29 Sevillano Στο Νομό Ηλείας μπορεί να συναντήσουμε και μια ξενική επιτραπέζια ποικιλία την Gordal Sevillano(Sevillano-Royale)^ οποία κατάγεται από την Ισπανία αλλά η υπεροχή των ντόπιων ποικιλιών φαίνεται να δρα περιοριστικά στη διάδοση αυτής της ποικιλίας. 24

30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΚΟΚΤΟΝΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΑΕΙΑΣ ΔΑΚΟΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Γενικά Ο Δάκος είναι γνωστός από τους αρχαίους χρόνους ως επιβλαβές έντομο της ελιάς. Ο Θεόφραστος( π.χ.) στα έργα του «περί φυτών ιστορία» και «περί φυτών αιτίων» αναφέρει για το καταστρεπτικό έργο του δάκου καθώς και για την επιβλαβή επίδραση των καιρικών συνθηκών στην ανάπτυξή του. Ο Πλίνιος(23-79 μ.χ.) αναφέρει «ένα σκώληκα ο οποίος προσβάλλει σοβαρώς την ελαίαν και ενίοτε καταστρέφει ολοσχερώς την παραγωγή αυτής». Το 18 αιώνα οι πρωτοπόροι Γ άλλοι (De Sieuve και Rozier) και οι Ιταλοί ερευνητές Presto Pinchenati, Glovene και πάτερ Giudice μελέτησαν τη συστηματική του εντόμου, τη βιολογία και γενικά τη συμπεριφορά του καθώς και τον τρόπο καταπολέμησής του. Σαν πρώτο μέτρο καταπολέμησης του δάκου θεωρούσαν την πρώιμη συγκομιδή και άμεση σύνθλιψη του ελαιοκάρπου που συντελούσαν στη μείωση των προσβολών κατά τα επόμενα χρόνια Ταξινόμηση - Μορφολογία Ο Δάκος της ελιάς Bactrocera(Dacus) oleae(gmelin, 1788) ανήκει στην τάξη Díptera, υποτάξη Cyclorrhapha, οικογένεια Tephritidae και υποοικογένεια Dacinae. Τα περισσότερα είδη της υποοικογένειας Dacinae ζουν σε περιοχές της τροπικής ζώνης. Το είδος Β. oleae επεκτείνεται βόρεια μέχρι την περιοχή της λεκάνης της Μεσογείου. Το τέλειο έντομο μοιάζει με την κοινή μύγα. Έχει μήκος σώματος 4-5 mm, γενικό χρωματισμό ανοιχτοκάστανο ως σκοτεινοκάστανο και άνοιγμα πτερύγων 12 mm. Η κεφαλή είναι σχεδόν σφαιρική, κιτρινοκόκκινη, με πρόσωπο ωχρό, με δυο μαύρες κηλίδες κάτω από τις κεραίες και με σύνθετους οφθαλμούς ιριδίζοντες κυανοπράσινους. Ο θώρακας γενικά είναι κιτρινοκόκκινος, στα νώτα σκοτεινότερος, με τέσσερις κατά μήκος φαιόχρωμες 25

31 γραμμές. Τα πόδια είναι κιτρινόφαια και η πλευρά του μεσοθώρακα και το οπίσθιο χείλος του θυρεού έχουν χρώμα λευκό. Οι πτέρυγες είναι διαφανείς, υαλώδεις, ιριδίζουσες, με νεύρα και μια μικρή καστανή κηλίδα στην κορυφή. Η κοιλιά είναι κιτρινοκαστανή με ένα έως τέσσερα τμήματα με δύο σκοτεινόχρωμες πλευρικές κηλίδες διαφόρων μεγεθών στο καθένα. Στο θηλυκό η κοιλιά καταλήγει σε εξωτερικό ευδιάκριτο ωοθέτη με το βασικό του τμήμα μαύρο και μήκος 1 mm (Εικ.10). Το αυγό είναι ελλειψοειδές, επίμηκες, λευκό, κάπως οξύ στον ένα πόλο, έχει μήκος 0,8 mm περίπου και τοποθετείται στο μεσοκάρπιο του φυτού ξενιστή. Η προνύμφη(ΐατνπ) είναι μακρόστενη και έχει μήκος προς το τέλος της ανάπτυξής της(30 στάδιο) 7 mm περίπου. Είναι λευκή, άποδη, δεν έχει κεφαλική κάψα και τα στοματικά της μόρια είναι του τύπου των γναθικών αγκίστρων, πράγμα που χαρακτηρίζει τα δίπτερα κυκλόρραφα. Οι προνύμφες που ζουν και τρέφονται μέσα στις πράσινες ελιές έχουν υπόλευκο χρωματισμό ενώ εκείνες που ζουν και τρέφονται μέσα στις μαύρες ελιές έχουν υποκίτρινο χρωματισμό. Η προνύμφη διακρίνεται σε τρία στάδια ανάπτυξης(ει, L2 και L3). Η προνύμφη 3ου σταδίου φέρει σε κάθε πλευρά του προθωρακικού τμήματος μια μπροστινή οπή με 9 ή 10 λοβούς και στη νωτιαία πλευρά του τελευταίου τμήματος δυο οπές προς τα πίσω. Στις προνύμφες 10υ σταδίου το αναπνευστικό σύστημα είναι μεταπνευστικού τύπου(απουσία των προθωρακικών οπών) ενώ στις προνύμφες 2ου και 3ου σταδίου το αναπνευστικό σύστημα είναι αμφιπνευστικού τύπου(παρουσία των προθωρακικών οπών). Η νύμφη ή πλαγγόνα ή puparium έχει σχήμα κυλινδρικό και μήκος 4-5 mm. Το χρώμα του puparium στην αρχή είναι λευκό αλλά με την πάροδο των ημερών γίνεται καστανοκίτρινο. Για την έξοδο του ακμαίου γίνεται μια κυκλική σχισμή στο ένα άκρο της πλαγγόνας όπου βρίσκεται η κεφαλή του νεαρού εντόμου, χαρακτηριστικό των κυκλορράφων δίπτερων (Ζιώγας, 1996; Γιαμβριάς, 1998; Τζανακάκης και Κατσόγιαννος, 2003) Βιολογία και οικολογία Ο δάκος είναι μονοφάγο είδος. Στη φύση η ωοτοκία του θηλυκού ακμαίου, η διατροφή και ανάπτυξη της προνύμφης περιορίζεται μόνο σε καρπούς του γένους Olea (καλλιεργούμενα και άγρια είδη). Όμως δραστηριότητες του εντόμου, όπως διατροφή ακμαίου, γονιμοποίηση και χρήση καταφυγίου παρατηρούνται και σε φυτά μη ξενιστές. Στο εργαστήριο έχει επιτευχθεί ωοτοκία του θηλυκού και ανάπτυξη προνύμφης σε άλλα είδη φυτών που δεν ανήκουν στην οικογένεια Oleaceae (Ζιώγας, 1996). 26

32 Ο Δάκος έχει 3-4 γενεές το έτος και διαχειμάζει κυρίως ως νύμφη στο έδαφος αλλά και ως ενήλικο σε προφυλαγμένες θέσεις. Σε περιοχές με ήπιο χειμώνα όταν υπάρχει στα δένδρα κατάλληλος καρπός, είναι δυνατόν να συνυπάρχουν στον ελαιώνα όλα τα στάδια του εντόμου, σπάνια όμως το αυγό. Όταν ο καρπός πλησιάσει στο τελικό του μέγεθος και γίνει τόσο μαλακός, ώστε να μπορεί να τρυπήσει ο ωοθέτης του θηλυκού, αρχίζει η ωοτοκία, συνήθως τον Ιούλιο. Κατά την ωοτοκία το θηλυκό εκτείνει τον ωοθέτη του και τρυπά με αυτόν τον τρόπο τον καρπό με κλίση κοιλίας 60 μοίρες περίπου (Εικ.11). Αφού ανοίξει με τον ωοθέτη του την οπή ωοτοκίας εισάγει στο μεσοκάρπιο ένα αυγό. Κατά κανόνα εισάγει ένα αυγό ανά καρπό, σε περιπτώσεις όμως πολύ πυκνού πληθυσμού ή λίγων καρπών παρατηρούνται και περισσότερες από μια ωοθεσίες ανά καρπό. Οι προνύμφες που προέρχονται από την εκκόλαψη των αυγών ορύσσουν στοές στο μεσοκάρπιο, κατατρώγουν τη σάρκα του καρπού που πέφτει πριν ολοκληρωθεί η ελαιογένεση και η ωρίμανσή του και όταν συμπληρώσουν την ανάπτυξή τους νυμφώνονται το μεν θέρος συνήθως μέσα στον καρπό, το δε φθινόπωρο και το χειμώνα στο έδαφος σε μικρό βάθος. Φαίνεται ότι το εάν ή όχι θα εγκαταλείψει τον καρπό για να νυμφωθεί εξαρτάται από την κατάσταση ωριμότητας του καρπού. Η αναπτυγμένη προνύμφη συνήθως εγκαταλείπει τον καρπό και νυμφώνεται στο έδαφος όταν ο καρπός έχει προχωρήσει στην ωρίμανσή του(έχει λαδώσει). Με ευνοϊκές συνθήκες ο βιολογικός κύκλος ολοκληρώνεται σχεδόν σε ένα μήνα. Ο πληθυσμός του δάκου όμως αυξάνει ιδιαίτερα το φθινόπωρο και μάλιστα όταν ο καιρός είναι τότε υγρός και σχετικά ζεστός. Αν το καλοκαίρι σημειωθούν επανειλημμένα θερμοκρασίες πάνω από 30 C για μερικές ημέρες και δε βρέξει(χαμηλή ατμοσφαιρική υγρασία), ο καρπός αφυδατώνεται, σκληραίνει και σταματά τότε η δραστηριότητα των ενήλικων ατόμων, ενώ οι προνύμφες που βρίσκονται μέσα στους καρπούς πεθαίνουν, γιατί δεν μπορούν να φάνε το σκληρό πλέον ενδοκάρπιο (Fooks; Γιαμβριάς 1998; Τζανακάκης και Κατσόγιαννος,2003). Η οπή ωοτοκίας του δάκου, το κοινώς ονομαζόμενο «νύγμα» βοηθά στην εγκατάσταση του μύκητα Camarosporium dalmaticum, γνωστού και ως Sphaeropsis ή Macrophoma dalmática που προκαλεί την «ξεροβούλα» στις άγουρες και τη «σαπιοβούλα» στις ώριμες ελιές. Ο μύκητας μπορεί να μπει στον ελαιόκαρπο και από άλλα τραύματα του καρπού, το νύγμα όμως του δάκου είναι το πιο συνηθισμένο, συνεπώς και το κυριότερο αίτιο προσβολής του ελαιόκαρπου από το μύκητα. Στη θέση ωοτοκίας του δάκου ακολουθεί συχνά ωοτοκία του Prolasioptera berlesiana που βοηθά στην εξάπλωση του μύκητα στον ελαιόκαρπο και πιθανότατα τον μεταφέρει εκεί (Τζανακάκης και Κατσόγιαννος, 2003). 27

33 Ζ ημιές - Ο ικονομική σημασία Ο Δάκος θεωρείται ο σοβαρότερος εχθρός της ελιάς στην Ηλεία, γιατί προξενεί σημαντικές οικονομικές ζημιές στην ελαιοπαραγωγή(βρώσιμες ελιές και ελαιόλαδο). Οι ζημιές είναι τόσο ποσοτικές όσο και ποιοτικές. Η ποσοτική ζημιά συνίσταται τόσο στην πρόωρη πτώση του προσβεβλημένου ελαιοκάρπου πριν τη συλλογή όσο και στη μείωση της σάρκας του(μείωση του βάρους), η οποία κατατρώγεται από την προνύμφη του δάκου. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι μια προνύμφη για να ολοκληρώσει την ανάπτυξή της καταναλώνει από 50 έως 150 σάρκας καρπού ανάλογα με την ποικιλία της ελιάς. Η ποιοτική ζημιά συνίσταται στην ποιοτική υποβάθμιση τόσο του ελαιολάδου, η οποία οφείλεται στην αύξηση της οξύτητας και την αλλοίωση των οργανοληπτικών του ιδιοτήτων όσο και των βρώσιμων ελιών λόγω της μείωσης της εμπορικής αξίας τους μέχρι και της ακαταλληλότητάς τους για διάθεση στην αγορά. Σύμφωνα με γεωπόνους της περιοχής η ζημιά που εκτιμάται ότι μπορεί να προκαλέσει το έντομο στην ετήσια ελαιοπαραγωγή, στην περίπτωση που δε ληφθούν μέτρα αντιμετώπισής του είναι κατά μέσο όρο 35% περίπου. Τις χρονιές με ευνοϊκές καιρικές συνθήκες για την ανάπτυξη και εξέλιξη του εντόμου (δακοχρονιές), η ζημιά μπορεί να ξεπεράσει και το 50% της συνολικής ελαιοπαραγωγής Ευαίσθητες περιοχές και ποικιλίες της Ηλείας Σύμφωνα με πληροφορίες από γεωπόνους της Ηλείας, οι ευαίσθητες στο Δάκο περιοχές του νομού είναι οι πεδινές(300 μέτρα υψόμετρο), ελαφρώς λοφώδεις περιοχές. Πιο συγκεκριμένα είναι οι περιοχές στις οποίες ευδοκιμεί η ποικιλία Κολιρέικη και είναι οι εξής:πύργος, Κολίρι, Λαμπέτι, Αμπελώνας, Ελαιώνας, Λαστέικα, Κορυφή, Βροχίτσα και Άγιοι Απόστολοι. Δευτερευόντως είναι οι περιοχές του Δήμου Ωλένης(Καράτουλα, Μαγούλα, Λάνθι, Λατζόι και Ώλενα) και του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας(Πελόπιο, Πλάτανος, Κοσκινά, Σμίλα, Στρέφι και Καυκανιά). Οι ποικιλίες του νομού Ηλείας, τις οποίες προτιμά ο δάκος είναι η Κολιρέικη και η Κονσερβολιά ή Αμφίσσης. Στα πρώτα στάδια αποφεύγει την Καλαμών, γιατί είναι πικρή και την προσβάλλει από Σεπτέμβριο και έπειτα. 28

34 Ο Δάκος παρουσιάζει το χαρακτηριστικό ότι προσβάλλει όλους τους ελαιώνες κάθε χρόνο, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο, ανάλογα με τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες (έχει επιδημική μορφή) σε αντίθεση με τους περισσότερους εχθρούς και ασθένειες των διαφόρων καλλιεργειών που έχουν ενδημική μορφή. Τα δύο ως άνω χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με τη μεγάλη οικονομική σημασία που είχε και συνεχίζει να έχει η ελαιοπαραγωγή για την Ηλεία, συνηγορούν στην ανάγκη της προγραμματισμένης συλλογικής δολωματικής καταπολέμησης του δάκου, η οποία παραμένει ακόμα και σήμερα η βασική μέθοδος αντιμετώπισης του προβλήματος που λέγεται «δάκος» (Ζιώγας, 1996) Μέθοδοι καταπολέμησης Θεραπευτική μέθοδος Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται σε ελάχιστες περιπτώσεις στο Νομό Ηλείας. Γίνεται πλήρης κάλυψη της κόμης των δένδρων με ψεκαστικό υγρό από εδάφους με σκοπό να σκοτωθούν όχι μόνο τα ενήλικα αλλά και οι προνύμφες μέσα στον καρπό. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η θεραπεία τόσο της γόνιμης δακοπροσβολής που έχει εκδηλωθεί όσο και εκείνης που θα εκδηλωνόταν μέσα σε ορισμένο χρονικό διάστημα μετά τους ψεκασμούς(10-15 ημέρες περίπου ανάλογα με το χρησιμοποιούμενο εντομοκτόνο και τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες). Οι ψεκασμοί γίνονται με ψεκαστήρες υψηλού όγκου όταν το ποσοστό «γόνιμης προσβολής»(αυγό, ζωντανές προνύμφες, νύμφες ή προνυμφικές στοές) φτάσει το 5% για τις ελαιοποιήσιμες ή το 2% για τις βρώσιμες ελιές (Ζιώγας, 1996; Τζανακάκης και Κατσόγιαννος, 2003). Αυτοί που εφαρμόζουν τη συγκεκριμένη μέθοδο στην Ηλεία επεμβαίνουν με οργανοφωσφορικά εντομοκτόνα τρεις φορές. Την πρώτη κατά το τέλος του μήνα Ιουνίου, τη δεύτερη τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο και την τρίτη και τελευταία φορά το μήνα Οκτώβριο Προληπτική (δολωματική) μέθοδος Η προληπτική (δολωματική) μέθοδος καταπολέμησης του δάκου της ελιάς είναι αυτή που κυρίως εφαρμόζεται στην Ηλεία και συνίσταται στην εφαρμογή από το έδαφος δολωματικών 29

35 ψεκασμών με δηλητηριώδη δολώματα που περιέχουν μια ελκυστική ουσία δάκου και ένα εντομοκτόνο. Σκοπός της μεθόδου αυτής είναι η προσέλκυση, η βρώση του ψεκαστικού μίγματος και η θανάτωση των ενηλίκων του δάκου πριν προλάβουν να ωοτοκήσουν στον ελαιόκαρπο. Μ αυτόν τον τρόπο ανακόπτεται η αναπαραγωγική εξέλιξη του εντόμου και κατά συνέπεια αποφεύγεται η προσβολή του ελαιοκάρπου. Για να είναι αποτελεσματική η μέθοδος θα πρέπει να εφαρμόζεται σε ευρείες ελαιοκομικές περιοχές(μεγάλες εκτάσεις) χωρίς να παρεμβάλλονται ενδιάμεσα αψέκαστοι ελαιώνες, για να μην υπάρχει κίνδυνος αναμολύνσεων απ αυτούς στους οποίους η ανάπτυξη και εξέλιξη του δάκου θα συνεχίζεται κανονικά καθ όλη τη δακική περίοδο. Επίσης στην περίπτωση που η ελαιοκομική περιοχή στην οποία έχει προγραμματιστεί η εφαρμογή της δολωματικής μεθόδου καταπολέμησης συνορεύει με αψέκαστους ελαιώνες θα πρέπει για περιορισμό των αναμολύνσεων να σχηματιστεί κατά μήκος των ορίων και προς τους αψέκαστους ελαιώνες ασφαλιστική ζώνη πλάτους τουλάχιστον 200 μέτρων στην οποία θα εφαρμοστούν κανονικά οι δολωματικοί ψεκασμοί που θα γίνουν και στην ελαιοκομική περιοχή που περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα. Σε αντίθετη περίπτωση η αποτελεσματικότητα της μεθόδου είναι μειωμένη στους ελαιώνες που βρίσκονται στα όρια της ελαιοκομικής περιοχής του προγράμματος. Ευνόητο είναι ότι δε συνιστάται η εφαρμογή της δολωματικής μεθόδου σε διάσπαρτους ελαιώνες ή σε μικρής έκτασης μη απομονωμένες ελαιοκομικές περιοχές, γιατί δεν εξασφαλίζεται η επιτυχία της μεθόδου στις περιοχές αυτές αφού το έντομο αναζητώντας τροφή ή ελαιόκαρπο επιδεκτικό προσβολής μπορεί να μετακινηθεί από ελαιώνα σε ελαιώνα. 3.Ι.6.3. Μαζική παγίδευση Λόγω των γνωστών δημοσιοϋγειονομικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων που προκαλούν τα φυτοφάρμακα έγινε μεγάλη προσπάθεια για εξεύρεση άλλης μεθόδου καταπολέμησης του δάκου που να μη δημιουργεί τέτοια προβλήματα. Μια τέτοια μέθοδος είναι η μαζική παγίδευση η οποία εφαρμόζεται στις βιοκαλλιέργειες ελιάς της Ηλείας. Σ αυτή τη μέθοδο χρησιμοποιούνται παγίδες που περιέχουν ως μέσο παγίδευσης και θανάτωσης του εντόμου στο εξωτερικό τους κόλλα και εντομοκτόνα και ως ελκυστικό αμμωνία. Τοποθετούνται μία ανά τέσσερα δένδρα. Επίσης χρησιμοποιείται μια πατέντα, η λεγάμενη δακοφάκα, η οποία αποτελείται από σακουλάκι με ελκυστικό φερομόνη 30

36 που προσελκύει τα αρσενικά άτομα δάκου και το τοίχωμα του είναι εμποτισμένο με εντομοκτόνο. Τέλος, ορισμένοι χρησιμοποιούν κάποιες αυτοσχέδιες παγίδες που κατασκευάζουν με πλαστικά μπουκάλια νερού στα οποία ανοίγουν μια τρύπα και τις γεμίζουν με νερό στο οποίο διαλύουν ζάχαρη ή υδρολυμένη πρωτεΐνη ή βόρακα. Ο συγκεκριμένος τύπος παγίδων θέλει συχνή αλλαγή, γιατί το περιεχόμενό τους εξατμίζεται ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΑΚΟΚΤΟΝΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΛΕΙΑΣ Φορέας και όργανα εφαρμογής Η κεντρική υπηρεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης(Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής) έχει την ευθύνη του τρόπου εφαρμογής της μεθόδου καταπολέμησης και του προγράμματος γενικότερα(τεχνικές προδιαγραφές χρησιμοποιούμενων υλικών και μέσων, δοσολογίες υλικών, εφαρμοζόμενος όγκος ψεκαστικού υγρού ανά μονάδα επιφάνειας, χρόνος εφαρμογής των ψεκασμών κλπ.) και μεριμνά για την προμήθεια των απαιτούμενων υλικών και μέσων και τη μεταφορά τους στην έδρα της Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης Ηλείας καθώς και την εξασφάλιση και κατανομή των απαραίτητων πιστώσεων για την κάλυψη των δαπανών του προγράμματος. Ως φορείς οργάνωσης και εφαρμογής του προγράμματος συλλογικής δολωματικής καταπολέμησης του δάκου στις ελαιοκομικές περιοχές του Νομού Ηλείας έχουν οριστεί το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και η Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ηλείας. Διευθυντής δακοκτονίας ορίζεται ο Δ/ντής Αγροτικής Ανάπτυξης και επόπτης δακοκτονίας ο ειδικός επί θεμάτων φυτοπροστασίας γεωπόνος της Δ/νσης. Συνήθως στην Ηλεία ορίζονται δύο επόπτες. Όσον αφορά τα όργανα εφαρμογής των δολωματικών ψεκασμών του προγράμματος δακοκτονίας διενεργείται μειοδοτικός διαγωνισμός για την ανάδειξη εργολάβου που θα αναλάβει το έργο κατά περιοχές. Για την επίβλεψη και εκτέλεση των εργασιών της καταπολέμησης του δάκου προσλαμβάνεται εποχιακό προσωπικό (τομεάρχες, επιβλέποντες, παγιδοθέτες και εργάτης αποθήκης), το οποίο απασχολείται εντός της χρονικής διάρκειας της δακικής περιόδου που έχει οριστεί από 15 Μαΐ'ου μέχρι 15 Νοεμβρίου(ν. 1697/1987). 31

37 Π ροϋποθέσεις εφαρμογής Σύμφωνα με το Ν.Δ..2413/1953, όπως τροποποιήθηκε με το Ν.Δ..2939/1954, προκειμένου μια ελαιοκομική περιοχή (Δημοτικό Διαμέρισμα) να ενταχθεί στο πρόγραμμα της καταπολέμησης του δάκου που εφαρμόζει στην ευρύτερη περιοχή η Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης Νομού Ηλείας θα πρέπει να πληρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις: 1) Θα πρέπει να ζητήσει την ένταξή του στο πρόγραμμα το Δημοτικό Διαμέρισμα με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία πρέπει να ανταποκρίνεται στην επιθυμία των ελαιοπαραγωγών που κατέχουν πάνω από 50% των ελαιόδενδρων του προς ένταξη Δημοτικού διαμερίσματος. Στην ίδια απόφαση θα πρέπει να δηλώνεται επίσης ότι οι ελαιοπαραγωγοί αποδέχονται την πληρωμή της εισφοράς δακοκτονίας. Συνήθως ορίζεται σε ποσοστό 2% επί της τιμής συγκέντρωσης του κοινού παρθένου ελαιολάδου καθώς και σε ποσοστό 2% επί της τιμολογιακής αξίας πώλησης των βρώσιμων ελιών. Για το σκοπό αυτό έγκαιρα και πάντως πριν την έναρξη της δακικής περιόδου η Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης Νομού Ηλείας στέλνει έγγραφο σ όλους τους ελαιοκομικούς δήμους του νομού με το οποίο κάνει γνωστές τις προϋποθέσεις εφαρμογής της δακοκτονίας και τις υποχρεώσεις των Δήμων και Κοινοτήτων στο πρόγραμμα και ζητάει τη λήψη των ως άνω αποφάσεων των Δημοτικών Συμβουλίων. 2) Το ποσοστό καρποφορίας των ελαιόδενδρων της υπό ένταξη ελαιοκομικής περιοχής θα πρέπει να είναι ανώτερο του 25% και 20% μιας πλήρους εσοδείας για τις ελαιοποιήσιμες και βρώσιμες ελιές αντίστοιχα. Ο λόγος του καθορισμού της ως άνω προϋπόθεσης είναι ότι δε συνιστάται η εφαρμογή της δολωματικής μεθόδου καταπολέμησης στους ελαιώνες που έχουν χαμηλό ποσοστό καρποφορίας, γιατί στις περιπτώσεις αυτές τα αποτελέσματα είναι αμφίβολα και η εφαρμογή της δε συμφέρει οικονομικά. Συγκεκριμένα στις περιπτώσεις χαμηλού ποσοστού καρποφορίας των ελαιόδενδρων για να καταστεί δυνατή η προστασία της ελαιοπαραγωγής από το δάκο με τη δολωματική μέθοδο απαιτείται η εφαρμογή πολλών ψεκασμών πράγμα που συνεπάγεται αυξημένη μόλυνση του περιβάλλοντος και αυξημένο κόστος δακοκτονίας. Σε περιοχές δε και χρονιές που επικρατούν ευνοϊκές καιρικές συνθήκες για την ανάπτυξη και εξέλιξη του δάκου, ούτε οι πολλοί ψεκασμοί μπορούν να προστατεύσουν την ελαιοπαραγωγή από τις ζημιές του δάκου σε τέτοιους ελαιώνες χαμηλής καρποφορίας. Στις περιπτώσεις αυτές η μόνη μέθοδος που μπορεί να προστατεύσει σε ικανοποιητικό βαθμό την ελαιοπαραγωγή από το 32

38 δάκο είναι η θεραπευτική(ψεκασμοί κάλυψης), η οποία εφαρμόζεται με μέριμνα και δαπάνες των ίδιων των ελαιοπαραγωγών (Ζιώγας, 1996). Η εκτίμηση του ποσοστού της προβλεπόμενης ελαιοπαραγωγής γίνεται από τους γεωπόνους της Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης Ηλείας σε δύο φάσεις: Πρώτα γίνεται η εκτίμηση του ποσοστού της παραγωγής κατά περιοχή την εποχή της ανθοφορίας. Μετά την καρπόδεση και τη διαμόρφωση των μικρών καρπών γίνεται η εκτίμηση του ποσοστού καρποφορίας Οργάνωση προγράμματος Για να καταστεί δυνατή η εφαρμογή του προγράμματος συλλογικής δολωματικής καταπολέμησης του δάκου λαμβάνουν χώρα οι ακόλουθες ενέργειες για την οργάνωσή του. 1) Καθορίζονται τα είδη και οι ποσότητες των απαιτούμενων για την εφαρμογή του προγράμματος υλικών και μέσων και γίνεται προμήθειά τους. 2) Στη συνέχεια καθορίζονται οι εκτάσεις των ψεκασμών από το έδαφος στις οποίες η εκτέλεση του έργου ανατίθεται με μειοδοτικό διαγωνισμό σε ιδιώτες εργολάβους ή Γ εωργικούς Συνεταιρισμούς. 3) Διαχωρίζεται η ελαιοκομική περιοχή του νομού σε τομείς. Κάθε τομέας περιλαμβάνει ελαιόδενδρα και υποδιαιρείται σε 8-10 υποτομείς. Η ευθύνη για όλες τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν σε κάθε τομέα ανατίθεται στον τομεάρχη δακοκτονίας, ο οποίος έχει ειδικότητα γεωπόνου ή τεχνολόγου γεωπονίας. 4) Εξεύρεση, πρόσληψη και οργάνωση από το αρμόδιο όργανο διενέργειας της δακοκτονίας του εποχιακού εργατοτεχνικού προσωπικού που απαιτείται για την εφαρμογή των εργασιών του προγράμματος. 5) Μεταφορά των υλικών δακοκτονίας στις αποθήκες. Με την έναρξη της δακικής περιόδου και μέχρι τη λήξη της λαμβάνουν χώρα οι ακόλουθες ενέργειες και εργασίες: 1) Με την έναρξη της περιόδου γίνεται η ανάρτηση των δακοπαγίδων στα ελαιόδενδρα. 2) Καθ όλη τη διάρκεια της δακικής περιόδου γίνονται ανά πενθήμερο μετρήσεις των συλλαμβανόμενων ακμαίων δάκου στις δακοπαγίδες, διαχωρισμός κατά φύλο(αρσενικά, θηλυκά) και εξέταση της γονιμότητας των θηλυκών. Ταυτόχρονα με τις μετρήσεις γίνεται 33

39 και καθαρισμός των παγίδων και επαναπλήρωσή τους με υδατικό διάλυμα θειϊκής αμμωνίας. 3) Κατά τη διάρκεια της δακικής περιόδου και κατά τακτά χρονικά διαστήματα ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες, γίνονται δειγματοληψίες ελαιοκάρπου, κατά τις οποίες εξετάζονται τα διάφορα στάδια εξέλιξης του δάκου(αυγό, προνύμφη, νύμφη, έξοδος ακμαίου). 4) Πριν από κάθε επέμβαση λαμβάνει χώρα έγκαιρα η μεταφορά των απαραίτητων υλικών από τις αποθήκες στις ελαιοκομικές περιοχές όπου θα εφαρμοστεί ο ψεκασμός. 5) Πριν την έναρξη κάθε επέμβασης γίνεται η συγκρότηση και οργάνωση των ψεκαστικών συνεργείων εδάφους καθώς και η παροχή οδηγιών σ αυτά για την ορθή εφαρμογή του ψεκασμού. 6) Με την έναρξη της επέμβασης παρασκευάζεται το ψεκαστικό υγρό(φυτοφάρμακο + ελκυστική ουσία + νερό) μέσα στα δοχεία των ψεκαστικών συγκροτημάτων εδάφους. 7) Κατά τη διάρκεια εφαρμογής του ψεκασμού παρακολουθείται η καλή εκτέλεση αυτού από τους τομεάρχες. 8) Μετά τη λήξη κάθε ψεκασμού αξιολογείται το αποτέλεσμα αυτού με τις μετρήσεις των συλληφθέντων στις παγίδες δάκων και τις δειγματοληψίες ελαιοκάρπου. 9) Με τη λήξη της δακικής περιόδου λαμβάνει χώρα η απανάρτηση των δακοπαγίδων, ο καθαρισμός τους και η μεταφορά τους στις αποθήκες. Στις αποθήκες μεταφέρονται επίσης τυχόν άλλα αχρησιμοποίητα υλικά δακοκτονίας. Ακόμα γίνεται αξιολόγηση του αποτελέσματος του προγράμματος με τη διεξαγωγή εκτεταμένων δειγματοληψιών ελαιοκάρπου με τις οποίες διαπιστώνεται το τελικό ποσοστό δακοπροσβολής του ελαιοκάρπου και η επίπτωσή του στην ποσότητα και ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων(ελαιόλαδο και βρώσιμες ελιές) (Ζιώγας, 1996) Διενέργεια διαγωνισμού δακοκτονίας για την ανάδειξη εργολάβου Λίγο μετά την έναρξη της δακικής περιόδου, γύρω στις 20 Μαΐου γίνεται στη Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης Ηλείας διαγωνισμός δακοκτονίας για την ανάδειξη του εργολάβου που θα αναλάβει τη διεκπεραίωση του έργου της καταπολέμησης του δάκου της ελιάς. Προκειμένου να διεξαχθεί αυτός ο διαγωνισμός βγαίνει μια προκήρυξη που περιγράφει τους όρους συμμετοχής σ αυτόν. Πριν την τελική προκήρυξη συντάσσεται από τη Δ/νση μια προκαταρκτική προκήρυξη, η οποία αποστέλλεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αφού γίνει αποδοχή των όρων από αυτή συντάσσεται το τελικό σχέδιο διακήρυξης. 34

40 Η προκαταρκτική προκήρυξη περιλαμβάνει τέσσερα τμήματα. Το πρώτο αναφέρεται στην αναθέτουσα αρχή, το δεύτερο στο αντικείμενο της σύμβασης (προμήθειες ή υπηρεσίες), το τρίτο στις νομικές, οικονομικές, χρηματοοικονομικές και τεχνικές πληροφορίες και το τέταρτο περιλαμβάνει κάποιες συμπληρωματικές πληροφορίες. Η τελική διακήρυξη που έχει ως θέμα την «Ανάδειξη εργολάβου για τον από εδάφους δολωματικό ψεκασμό ελαιόδενδρων στα πλαίσια του Προγράμματος Συλλογικής Καταπολέμησης του δάκου της ελιάς στο Νομό Ηλείας» αναφέρει ότι η νομαρχιακή επιτροπή Αγροτικής Ανάπτυξης προκηρύσσει ανοιχτό διαγωνισμό με έγγραφες και σφραγισμένες προσφορές για την ανάδειξη εργολάβου δακοκτονίας και ακόμα αναφέρει το χρόνο και τον τόπο διεξαγωγής του διαγωνισμού και το ότι ο διαγωνισμός γίνεται παρουσία της επιτροπής παραλαβής, αποσφράγισης και αξιολόγησης προσφορών που θα οριστεί με απόφαση Νομάρχη και το κριτήριο κατακύρωσης είναι η χαμηλότερη τιμή. Επίσης στην τελική προκήρυξη περιλαμβάνονται 27 άρθρα, το περιεχόμενο των οποίων θα αναλυθεί συνοπτικά παρακάτω. Το άρθρο 1 αναφέρεται στο νομικό πλαίσιο του διαγωνισμού. Το άρθρο 2 αναφέρεται στο συνολικό εκτιμώμενο προϋπολογισμό της σύμβασης. Το άρθρο 3 περιλαμβάνει τους όρους συμμετοχής στο διαγωνισμό, δηλαδή το ότι γίνονται δεκτοί Έλληνες και Αλλοδαποί πολίτες, νομικά πρόσωπα, συνεταιρισμοί και ενώσεις που υποβάλλουν κοινή προσφορά. Αποκλείονται όσοι έχουν αποκλειστεί από διαγωνισμούς δημοσίων υπηρεσιών, όσοι έχουν καταδικαστεί για επαγγελματικό αδίκημα και όσες προσφορές είναι αόριστες και με ελλιπή ή ανακριβή στοιχεία. Το άρθρο 4 αναφέρεται στα κριτήρια ποιοτικής επιλογής και στα δικαιολογητικά συμμετοχής στο διαγωνισμό. Κάθε συμμετέχων στο διαγωνισμό για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του έργου πρέπει να διαθέτει ικανότητα συγκρότησης συνεργείων για κάθε Δημοτικό διαμέρισμα, εμπειρία στην εφαρμογή δολωματικών ψεκασμών εδάφους για την καταπολέμηση του δάκου και να απασχολεί πέντε τουλάχιστον γεωπόνους πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης στο πρόγραμμα δακοκτονίας για το διάστημα από 15/05 έως 15/11. Το άρθρο 5 αναφέρεται στη χρηματοοικονομική ικανότητα του προσφέροντος η οποία αποδεικνύεται με ισολογισμούς των τριών τελευταίων ετών από τους οποίους προκύπτει η οικονομική κατάσταση της επιχείρησης. Το άρθρο 6 περιέχει τις εγγυήσεις συμμετοχής στο διαγωνισμό και καλής εκτέλεσης της σύμβασης. 35

41 Στο άρθρο 7 προβλέπεται το ανώτερο όριο προσφοράς, η οποία για το 2006 δεν έπρεπε να υπερβαίνει τα 0,44 ανά προστατευόμενο δένδρο. Το άρθρο 8 αναφέρεται στην αυξομείωση του φυσικού αντικειμένου καθώς η αναθέτουσα αρχή διατηρεί δικαίωμα αύξησης του αριθμού των ψεκασμών στην περίπτωση που οι κλιματολογικές συνθήκες ή το ύψος του δακοπληθυσμού το απαιτούν. Στο άρθρο 9 καθορίζονται ο χρόνος και ο τρόπος υποβολής των προσφορών. Οι έγγραφες προσφορές κατατίθενται στη Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης μέχρι την ημέρα και μια ώρα πριν τη διεξαγωγή του διαγωνισμού και στο φάκελο καθεμιάς πρέπει να αναγράφονται τα εξής:η λέξη προσφορά, ο πλήρης τίτλος της υπηρεσίας που διενεργεί το διαγωνισμό, ο αριθμός διακήρυξης, η ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού και τα στοιχεία του αποστολέα. Το άρθρο 10 αναφέρεται στον τρόπο υποβολής των προσφορών, οι οποίες υποβάλλονται σε φάκελο που φέρει τις ενδείξεις που αναφέρονται στο άρθρο 9 και περιέχει δυο σφραγισμένους υποφακέλους. Ο πρώτος περιέχει τα δικαιολογητικά και τις εγγυήσεις εις διπλούν και ο δεύτερος την οικονομική προσφορά εις διπλούν υπογεγραμμένη από τον προσφέροντα. Στο άρθρο 11 καθορίζεται ο χρόνος ισχύος των προσφορών, ο οποίος είναι μέχρι 15/11. Στο άρθρο 12 αναφέρεται ότι αντιπροσφορές δεν γίνονται δεκτές. Στο άρθρο 13 περιγράφεται ο τρόπος αξιολόγησης των προσφορών, η οποία γίνεται με βασικό κριτήριο τη χαμηλότερη τιμή. Στο άρθρο 14 αναφέρεται ο τρόπος αποσφράγισης των προσφορών και ανακοίνωσης των τιμών. Η αποσφράγιση γίνεται την ημέρα και ώρα που ορίζεται από την παρούσα διακήρυξη, από την πενταμελή επιτροπή που συστήνεται με απόφαση του νομάρχη. Το άρθρο 15 αναφέρεται στην ανακοίνωση κατακύρωσης-ανάθεσης σύμφωνα με την οποία αποστέλλεται στον προσφέροντα στον οποίο κατακυρώθηκε ή ανατέθηκε η υπηρεσία ανακοίνωση με τα εξής στοιχεία:α)την προς ψεκασμό περιοχή, β)τον αριθμό των ελαιόδενδρων, γ)την τιμή ανά προστατευόμενο ελαιόδενδρο, δ)τη συμφωνία της κατακύρωσης ή της ανάθεσης με τους όρους της διακήρυξης και της πρόσκλησης και τυχόν τροποποιήσεις αυτών και ε)την προθεσμία υπογραφής της σύμβασης. Αν δεν αναδειχθεί εργολάβος τότε ο διαγωνισμός επαναλαμβάνεται με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις μετά από μία εβδομάδα, την ίδια ώρα και στον ίδιο χώρο. Στο άρθρο 16 γίνεται λόγος για τη σύμβαση που υπογράφεται για την ανάθεση, από το Νομάρχη και τον εργολάβο. Το άρθρο 17 καθορίζει το χρόνο εφαρμογής των ψεκασμών οι οποίοι διαρκούν 5 μήνες(από 15/06 έως 15/11). 36

42 Στο άρθρο 18 καθορίζεται η προθεσμία εκτέλεσης εργασίας και οι κυρώσεις που προβλέπονται σε περίπτωση αδικαιολόγητης καθυστέρησης της έναρξης ή περάτωσης συγκεκριμένου ψεκασμού. Στο άρθρο 19 αναφέρονται οι περιπτώσεις κήρυξης του εργολάβου ως έκπτωτου(όταν δεν υπογράφει τη σύμβαση στην προθεσμία που ορίζεται και δεν τηρεί του όρους της σύμβασης). Το άρθρο 20 αναφέρεται στη διαπίστωση της καλής εκτέλεσης εργασίας η οποία γίνεται με πρακτικό που συντάσσεται από τους τομεάρχες, υπογράφεται από τον επόπτη δακοκτονίας και τον εργολάβο και θεωρείται από το Δ/ντή δακοκτονίας. Στο άρθρο 21 γίνεται λόγος για την εκχώρηση εργασίας η οποία απαγορεύεται χωρίς ειδική έγκριση της υπηρεσίας και υπογραφή σχετικής πράξης. Στο άρθρο 22 περιγράφονται οι υποχρεώσεις του εργολάβου(προσκόμιση εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης της σύμβασης και αριθμού τηλεφώνου και φαξ με το οποίο θα επικοινωνεί η υπηρεσία μαζί του)και οι κυρώσεις που επιβάλλονται σε περίπτωση που ο εργολάβος δεν προσέλθει για υπογραφή της σύμβασης και δεν προσκομίσει ότι του ζητηθεί. Στο άρθρο 23 αναφέρονται τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την πληρωμή της αξίας του ψεκασμού, τα οποία πρέπει να προσκομίζονται στην υπηρεσία και είναι το τιμολόγιο ή δελτίο παροχής υπηρεσιών θεωρημένο από την αρμόδια ΔΟΥ καθώς και κάθε άλλο δικαιολογητικά που τυχόν ήθελε ζητηθεί από τις υπηρεσίες που διενεργούν τον έλεγχο και την πληρωμή. Το άρθρο 24 αναφέρεται στις διοικητικές προσφυγές:α)κατά της διακήρυξης του διαγωνισμού (υποβάλλονται μέσα στο μισό του χρονικού διαστήματος από τη δημοσίευση της διακήρυξης μέχρι τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των προσφορών), β)κατά της συμμετοχής του προσφέροντα σ αυτόν(υποβάλλονται κατά τη διάρκεια διεξαγωγής του διαγωνισμού και μέχρι την επόμενη εργάσιμη ημέρα) και γ)κατά της νομιμότητας της διενέργειας του διαγωνισμού έως την κατακυρωτική απόφαση(υποβάλλονται μέσα σε χρονικό διάστημα μέχρι τριών εργάσιμων ημερών από την καταχώρηση των αποφάσεων στο βιβλίο που τηρείται για το σκοπό αυτό). Το άρθρο 25 αναφέρεται στις πιστώσεις οι οποίες μεταφέρονται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και τροφίμων και προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Το άρθρο 26 αναφέρεται σε λοιπά θέματα. Τέλος το άρθρο 27 περιλαμβάνει τις τεχνικές προδιαγραφές, όπως π.χ.: α)ότι ο εργολάβος πρέπει να ψεκάζει όλα τα προστατευόμενα ελαιόδενδρα και να συμμορφώνεται στις υποδείξεις των εποπτών και τομεαρχών δακοκτονίας, β) η εφαρμογή των ψεκασμών (σκευάσματα, δοσολογίες), γ) οι συνθήκες των ψεκασμών(διακοπή αυτών όταν βρέχει ή 37

43 φυσάει άνεμος>5 μποφόρ), δ) η συγκρότηση συνεργείων με ευθύνη του εργολάβου, ε) η προστασία των ψεκαστών (πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι κανόνες ορθής εφαρμογής φυτοπροστατευτικών προϊόντων), στ) οι έλεγχοι ψεκασμών από τους επόπτες και τομεάρχες δακοκτονίας και τέλος ζ) η αμοιβή των εργατών που είναι αποκλειστική υποχρέωση του εργολάβου και εξαρτάται από τη μεταξύ τους συμφωνία (Εγγραφα Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης Νομού Ηλείας, 2006). Στο Νομό Ηλείας το πρόγραμμα δακοκτονίας 2006 ανέλαβε η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηλείας-Ολυμπίας ύστερα από διαγωνισμό στον οποίο πρότεινε τη χαμηλότερη τιμή σε σχέση με την κοινοπραξία των εργολάβων Πρόσληψη εποχικού προσωπικού Λίγο μετά την έναρξη της δακικής περιόδου ανακοινώνεται η διακήρυξη για την πρόσληψη προσωπικού με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, για την κάλυψη εποχιακών αναγκών της Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης Νομού Ηλείας στο πρόγραμμα καταπολέμησης του δάκου της ελιάς. Το προσωπικό αυτό αποτελείται α) από 15 γεωπόνους ΠΕ τομεάρχες δακοκτονίας και εν ελλείψει αυτών, ΤΕ Φυτικής Παραγωγής, οι οποίοι προσλαμβάνονται για 6 μήνες και β) από 1 αποθηκάριο ΔΕ, ο οποίος προσλαμβάνεται για 6,5 μήνες. Τα γενικά προσόντα πρόσληψης είναι η ηλικία(από 18 έως 65 ετών), η υγεία και η φυσική καταλληλότητα που τους επιτρέπει την εκτέλεση των καθηκόντων της θέσεως που επιλέγουν και να μην έχουν κώλυμα κατά το άρθρο 8 του υπαλληλικού κώδικα(καταδίκη, υποδικία, δικαστική συμπαράσταση). Το βασικό κριτήριο πρόσληψης είναι η εντοπιότητα. Οι υποψήφιοι κατατάσσονται κατά κλάδο ή ειδικότητα με τη σειρά του βαθμού εντοπιότητας(α', β', γ' κοκ.). Προτάσσονται κατά σειρά:α)οι δημότες των Δήμων ή Κοινοτήτων του Νομού Ηλείας(α' βαθμός εντοπιότητας) και β)οι μόνιμοι κάτοικοι όλων των νομών της χώρας(χωρίς εντοπιότητα). Ανάμεσα σ αυτούς που έχουν την ίδια εντοπιότητα, προηγούνται οι έχοντες τα κύρια προσόντα και ακολουθούν οι έχοντες τα επικουρικά. 38

44 Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλλουν αίτηση στα γραφεία της Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης Ηλείας εντός 10 ημερών από την επόμενη μέρα της τελευταίας δημοσίευσης της διακήρυξης σε τοπικές εφημερίδες. Οι πίνακες κατάταξης των υποψηφίων αναρτώνται στο κατάστημα της οικείας υπηρεσίας και κατά αυτών οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλλουν ενστάσεις στο Α.Σ.Ε.Π. μέσα σε 10 ημέρες από την ανάρτησή τους. Πριν την έναρξη της δακικής περιόδου προσκαλούνται στη Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης Ηλείας όσοι επιθυμούν να προσληφθούν ως επιστάτες και παγιδοθέτες. Οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν αίτηση στη Δ/νση στην οποία αναγράφουν τα στοιχεία τους, τον τόπο κατοικίας τους, το αν θέλουν να εργαστούν ως επιστάτες ή παγιδοθέτες καθώς και την περιοχή στην οποία επιθυμούν να εργαστούν και το αν έχουν εμπειρία στο αντικείμενο. Αφού συγκεντρωθούν οι αιτήσεις των ενδιαφερομένων και αφού έχει υπολογιστεί ο αριθμός επιστατών και παγιδοθετών που αντιστοιχούν σε κάθε ελαιοκομική περιοχή ακολουθεί η διαδικασία πρόσληψης αυτών με βασικά κριτήρια την εντοπιότητα και την εμπειρία Έλεγχος αποθεμάτων υλικών δακοκτονίας Πριν αρχίσει η δακοκτονία το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Γενική Δ/νση Φυτικής Παραγωγής, Δ/νση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής) αποστέλλει στη Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης Νομού Ηλείας έγγραφο με το οποίο ζητά να τις γίνουν γνωστά τα αποθέματα σε υλικά δακοκτονίας που μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη δακική περίοδο καθώς και η εκτιμώμενη έκταση εφαρμογής του προγράμματος δακοκτονίας. Στη συνέχεια η Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης Ηλείας με τη σειρά της διενεργεί έναν έλεγχο αποθεμάτων υλικών δακοκτονίας στις αποθήκες και απαντά στο έγγραφο του Υπουργείου γνωστοποιώντας τις ποσότητες των εντομοκτόνων(λίτρα), ελκυστικών ουσιών (Ιμ*), επινώτιων ψεκαστήρων και παγίδων (τεμάχια) που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα πλαίσια του προγράμματος καταπολέμησης του δάκου της ελιάς. Επίσης γνωστοποιεί την έκταση εφαρμογής του προγράμματος (για το 2006 ήταν στρέμματα ή προστατευόμενα ελαιόδενδρα). 39

45 Τέλος, αν κάποιο από τα υλικά δακοκτονίας δεν επαρκεί για να ξεκινήσει ο πρώτος ψεκασμός η Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης αποστέλλει έγγραφο στο Υπουργείο και παρακαλεί για την άμεση αποστολή των αναγκαίων ποσοτήτων. Τα δακοκτόνα υλικά τα οποία έχουν ληγμένες ημερομηνίες χρήσεως δε χρησιμοποιούνται (Εγγραφα Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης Νομού Ηλείας, 2006) Μεθοδολογία εφαρμογής Κριτήρια καθορισμού του χρόνου επέμβασης Η αποτελεσματικότητα των δολωματικών ψεκασμών εξαρτάται κατά μέγιστο βαθμό από την επίκαιρη εφαρμογή τους. Ο προσδιορισμός του σωστού χρόνου εφαρμογής των ψεκασμών στηρίζεται στον υπολογισμό και συνδυασμό διαφόρων παραμέτρων που περιγράφονται παρακάτω. Α) Επιδεκτικότητα ελαιόκαρπου για δακοπροσβολή Ο ελαιόκαρπος γίνεται επιδεκτικός δακοπροσβολής κατά το χρόνο που αρχίζει η πήξη του πυρήνα και μετά. Το στάδιο αυτό της έναρξης της πήξης του πυρήνα του ελαιοκάρπου διαφέρει χρονικά από περιοχή σε περιοχή και από ποικιλία σε ποικιλία(νωρίτερα στις νοτιότερες και θερμότερες περιοχές και στις πρώιμες ποικιλίες, πράγμα που χαρακτηρίζει την Ηλεία και αργότερα στις βορειότερες και ψυχρότερες περιοχές και στις όψιμες ποικιλίες). Το στάδιο αυτό ανάπτυξης του ελαιοκάρπου είναι καθοριστικό του χρόνου του πρώτου ψεκασμού η εφαρμογή του οποίου θα πρέπει να συμπίπτει με την έναρξη της πήξης του πυρήνα σε τρόπο ώστε να έχουμε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα(θανάτωση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου δακοπληθυσμού πριν αυτός προλάβει να προσβάλλει τον ελαιόκαρπο). Σημειώνεται ότι κατά το χρόνο αυτό(έναρξη πήξης του πυρήνα)ο δακοπληθυσμός παρουσιάζει τη μεγαλύτερη συγκέντρωσή του μέσα στον ελαιώνα. Αντίθετα με τα παραπάνω ο ελαιόκαρπος δεν είναι επιδεκτικός δακοπροσβολής όταν συρρικνωθεί λόγω αφυδάτωσης καθώς και όταν είναι πολύ πρώιμος. Η συρρίκνωση του καρπού παρατηρείται κατά τη θερινή ή φθινοπωρινή περίοδο μετά από επικράτηση συνθηκών παρατεταμένης ξηρασίας. Στην περίπτωση αυτή δεν ενδείκνυται η εφαρμογή δολωματικού ψεκασμού. 40

46 Β) Ενδείξεις δακοπαγίδων Οι μέχρι τώρα χρησιμοποιούμενες παγίδες είναι οι γυάλινες τύπου ΜοΡύαίΙ (Εικ.12). Οι παγίδες αυτές δολώνονται με υδατικό διάλυμα θειϊκής αμμωνίας 2%. Το δόλωμα αυτό δίνει γενικά ικανοποιητικά αποτελέσματα με εξαίρεση ορισμένες περιοχές και σε περιόδους κατά τις οποίες επικρατούν συνθήκες υψηλής υγρασίας. Στην τελευταία αυτή περίπτωση έχει διαπιστωθεί ότι το ελκυστικό αμμωνίας δε δίνει ικανοποιητικά αποτελέσματα καθόσον ο αριθμός των συλλαμβανόμενων ακμαίων δάκου δεν είναι ενδεικτικός του πληθυσμού του δάκου που κυκλοφορεί στην περιοχή αλλά εμφανίζεται αρκετά χαμηλότερος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εσφαλμένες εκτιμήσεις του κυκλοφορούντος πληθυσμού και επομένως σε πρόσκαιρες επεμβάσεις για την καταπολέμησή του. Η πυκνότητα ανάρτησης των παγίδων πρέπει να είναι τέτοια ώστε να αναλογεί μια παγίδα ανά δένδρα. Η ανάρτηση των δακοπαγίδων πρέπει να γίνεται έγκαιρα έτσι ώστε να διαθέτουμε τα απαραίτητα στοιχεία δακοσυλλήψεων κατά την εφαρμογή του πρώτου ψεκασμού και επιπρόσθετα να είναι δυνατή η σύγκριση του ύψους του υπάρχοντος δακοπληθυσμού πριν και μετά τον ψεκασμό αυτό. Οι παγίδες θα πρέπει να αναρτούνται στο μέσο του ύψους της κόμης του δένδρου, σε σκιερό μέρος και βορειοανατολικά για προστασία από τον ήλιο και για να επιτυγχάνεται η καλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητά τους. Η αλλαγή του περιεχομένου των παγίδων γίνεται ανά πενθήμερο, δηλαδή κατεβάζουμε τις φιάλες, αλλάζουμε το περιεχόμενό τους και γίνεται η καταμέτρηση των συλληφθέντων δάκων(αρσενικά και θηλυκά). Τα συλλαμβανόμενα θηλυκά άτομα εξετάζονται ως προς τη γονιμότητά τους. Αν η κοιλιά τους είναι φουσκωμένη αυτό σημαίνει ότι έχουν γονιμοποιηθεί. Το ύψος του δακοπληθυσμού που κυκλοφορεί στον ελαιώνα, το ποσοστό των θηλυκών ατόμων επί του συνολικού πληθυσμού και το ποσοστό γονιμότητας των θηλυκών αποτελούν τα κυριότερα κριτήρια για τον καθορισμό του χρόνου εφαρμογής του ψεκασμού. Γ) Δειγματοληψία ελαιοκάρπου Κατά τακτά χρονικά διαστήματα γίνονται δειγματοληψίες ελαιοκάρπου για τον προσδιορισμό της υπάρχουσας δακοπροσβολής. Το στοιχείο αυτό είναι ένα πρόσθετο στοιχείο των άλλων που αναφέρονται παραπάνω, το οποίο βοηθάει στην εκτίμηση της δακικής κατάστασης και στον καθορισμό του χρόνου της εφαρμογής του επόμενου ψεκασμού. 41

47 Η δειγματοληψία γίνεται κατά ομοιογενείς ζώνες εντός των οποίων καθορίζονται κέντρα δειγματοληψίας έκτασης δένδρων περίπου το καθένα. Από κάθε κέντρο δειγματοληψίας επιλέγονται κατά τύχη 40 δένδρα διάσπαρτα και κατανεμημένα σε όλη την έκτασή του. Από κάθε δένδρο λαμβάνονται κατά τύχη 24 καρποί από 5 θέσεις, ήτοι 8 καρποί από την κορυφή και 16 από την ποδιά(ανά 4 καρποί από τις 4 θέσεις της ποδιάς που αντιστοιχούν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα). Κατά την εξέταση των καρπών του δείγματος διαχωρίζονται οι καρποί σε υγιείς και προσβεβλημένους, οι δε προσβεβλημένοι σε άγονα νύγματα, αυγά, προνύμφες 10υ>20υ και 3ου σταδίου, νύμφες, έξοδοι και παρασιτιμένοι{μαοτορίϊοηια άα1τηαίΐοα)έτσι υπολογίζεται το επί τοις % ποσοστό της συνολικής δακοπροσβολής και των επιμέρους σταδίων της. Δειγματοληψίες ελαιοκάρπου θα πρέπει να λαμβάνουν χώρα και σε αψέκαστους ελαιώνες (μάρτυρες) προκειμένου να μπορεί να γίνει σύγκριση για την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής της καταπολέμησης Προσδιορισμός του χρόνου εφαρμογής των ψεκασμών Ανάλογα με την έκταση στην οποία εφαρμόζεται ο ψεκασμός χαρακτηρίζεται σαν τοπικός ή γενικός. Στο Νομό Ηλείας ο πρώτος ψεκασμός εφαρμόζεται σε όλες τις ελαιοκομικές περιοχές και χαρακτηρίζεται σαν γενικός. Οι υπόλοιποι όμως ψεκασμοί επειδή εφαρμόζονται μόνο στις περιοχές όπου υπάρχει πρόβλημα με το δάκο χαρακτηρίζονται ως τοπικοί. Η διάρκεια ενός ψεκασμού πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μικρότερη για να έχουμε καλύτερο αποτέλεσμα. Στο Νομό Ηλείας ο γενικός ψεκασμός διαρκεί 5 ημέρες από την ημέρα που δίνεται η εντολή ψεκασμού. Ο χρόνος εφαρμογής του πρώτου δολωματικού ψεκασμού δακοκτονίας αποτελεί βασικό παράγοντα επιτυχίας της καταπολέμησης του δάκου. Εάν η εφαρμογή του πρώτου ψεκασμού γίνει νωρίτερα απ ότι πρέπει τότε η αποτελεσματικότητά του θεωρείται μειωμένη με αποτέλεσμα να απαιτείται επανάληψή του σε σύντομο χρονικό διάστημα. Μειωμένη είναι επίσης η αποτελεσματικότητα του πρώτου ψεκασμού εάν η εφαρμογή του γίνει αργότερα απ ότι πρέπει δεδομένου ότι θα έχουν λάβει χώρα προηγουμένως εναποθέσεις στον ελαιόκαρπο οι οποίες θα δώσουν τον πληθυσμό της νέας γενεάς του δάκου. Ο προσδιορισμός του χρόνου εφαρμογής του πρώτου ψεκασμού στηρίζεται στον υπολογισμό και συνδυασμό των εξής παραμέτρων: α)ύψος δακοπληθυσμού, β)σύνθεση 42

48 δακοπληθυσμού(αριθμητική σχέση θηλυκών προς αρσενικό), γ)ποσοστό γόνιμων θηλυκών, δ)κατάσταση ελαιοκάρπου(μέσο βάρος καρπού και πήξη πυρήνα) και ε)κλιματολογικές συνθήκες(θερμοκρασία, υγρασία). Επιβάλλεται να αρχίσει η εφαρμογή του πρώτου δολωματικού ψεκασμού σε μια ελαιοκομική περιοχή όταν συνυπάρχουν οι παρακάτω προϋποθέσεις: 1) Υψηλός δακοπληθυσμός και συγκεκριμένα 5-20 δάκοι και άνω ανά παγίδα και πενθήμερο, ανάλογα με την ποικιλία(λιγότεροι στις βρώσιμες, περισσότεροι στις λαδολιές, λιγότεροι στις μεγαλόκαρπες, περισσότεροι στις μεσόκαρπες και ακόμα περισσότεροι στις μικρόκαρπες ποικιλίες)και το ποσοστό καρποφορίας των ελαιόδενδρων(μεγάλο ποσοστό καρποφορίας συνεπάγεται περισσότερους δάκους ανά παγίδα και μικρό ποσοστό καρποφορίας συνεπάγεται λιγότερους δάκους ανά παγίδα). 2) Μεγάλο ποσοστό θηλυκών σε σχέση με τα αρσενικά. 3) Ποσοστό γόνιμων θηλυκών 5% και άνω. 4) Έναρξη πήξης του πυρήνα 5) Μέσο βάρος ελαιοκάρπου που προσφέρεται για εναποθέσεις και τροφικά νύγματα για την ποικιλία κορωνέικη 0,20 γραμμάρια και άνω. 6) Ευνοϊκές συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας για την ανάπτυξη του εντόμου. Ειδικότερα αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις 2,3,4 και 5 τότε οπωσδήποτε πρέπει να αρχίσει αμέσως η εφαρμογή του πρώτου δολωματικού ψεκασμού. Αντίθετα αν δε συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις(χαμηλά μεγέθη), τότε δεν πρέπει να επέμβουμε αλλά να περιμένουμε να αυξηθούν τα μεγέθη μέχρι που να πλησιάσουν τα ως άνω όρια οπότε και θα πρέπει να λάβει χώρα η έναρξη εφαρμογής του πρώτου δολωματικού ψεκασμού κατά του δάκου. Για τον καθορισμό του χρόνου εφαρμογής των επόμενων δολωματικών ψεκασμών βασικό κριτήριο αποτελεί η ένδειξη των δακοπαγίδων(ύψος δακοσυλλήψεων, σχέση αρσενικών προς θηλυκά, επί τοις % γονιμότητα θηλυκών) σε σχέση πάντα με τις δειγματοληψίες ελαιοκάρπου (επί τοις % ποσοστό και σύνθεση δακοπροσβολής). Δεν υπάρχουν δεδομένα έρευνας που να καθορίζουν με ακρίβεια τις τιμές των παραπάνω στοιχείων στις οποίες επιβάλλεται η εφαρμογή ψεκασμού. Γι αυτό η τοπική εμπειρία παίζει στην προκειμένη περίπτωση το σημαντικότερο ρόλο. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι επιβάλλεται εφαρμογή ψεκασμού όταν ο μέσος όρος των δακοσυλλήψεων είναι πάνω από 5-20 δάκους ανά παγίδα και πενθήμερο, όπως και στον πρώτο ψεκασμό, ανάλογα με την ποικιλία της ελιάς, το μέγεθος του καρπού 43

49 και το ποσοστό καρποφορίας των ελαιόδενδρων καθώς και όταν η σχέση θηλυκών προς αρσενικά είναι 50% και άνω και η γονιμότητα των θηλυκών σχετικά μεγάλη. Πέρα από τα παραπάνω θα πρέπει επίσης η τελευταία ένδειξη των παγίδων να σχετίζεται με τις προηγούμενες και εφόσον η καμπύλη του δακοπληθυσμού παρουσιάζει ανοδική πορεία θα πρέπει να γίνει απαραίτητα εφαρμογή ψεκασμού ενώ εάν ο δακοπληθυσμός παρουσιάζει σταθερότητα ή καθοδική πορεία τότε θα πρέπει να αναβάλλουμε τον ψεκασμό μέχρι το επόμενο πενθήμερο για να έχουμε την ένδειξη των παγίδων του πενθημέρου αυτού και να αποφασίσουμε σχετικά. Σ όλες τις περιπτώσεις, στη λήψη της απόφασης για την εφαρμογή ενός ψεκασμού θα πρέπει επίσης να εξετάζονται και οι επικρατούσες καιρικές συνθήκες(θερμοκρασία και υγρασία),δηλαδή κατά πόσο αυτές είναι ευνοϊκές ή όχι για την ανάπτυξη και εξέλιξη του δάκου. Ο χρόνος εφαρμογής του τελευταίου δολωματικού ψεκασμού καθορίζεται όπως και των προηγούμενων ψεκασμών. Πέρα όμως απ αυτό, για τη λήψη της απόφασης εφαρμογής του τελευταίου ψεκασμού πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και τα εξής: 1) Ο χρόνος συλλογής του ελαιοκάρπου Ο τελευταίος ψεκασμός πρέπει να εφαρμόζεται υποχρεωτικά σύμφωνα με τις εγκρίσεις κυκλοφορίας των σχετικών εντομοκτόνων σκευασμάτων, τουλάχιστον 20 ημέρες για το ίεηίΐιϊοη και 15 ημέρες για το άΐπιεΐΐιοαίο πριν από την έναρξη συλλογής του ελαιοκάρπου για λόγους αποφυγής υπολειμμάτων εντομοκτόνου στο λάδι και στις βρώσιμές ελιές. Σύμφωνα με την ακολουθούμενη πρακτική τα τελευταία χρόνια, ο τελευταίος ψεκασμός εφαρμόζεται 30 ημέρες πριν την έναρξη συλλογής του ελαιοκάρπου. Σημειώνεται ότι για την εφαρμογή του τελευταίου ψεκασμού χρησιμοποιείται πάντοτε το άΐηιείΐιοαίο και όχι το ίεηΐμοη, γιατί το άίηιείΐιοαΐε είναι υδατοδιαλυτό, αποικοδομείται γρήγορα και έτσι υπάρχει μικρότερος κίνδυνος συσσώρευσης υπολειμμάτων στο λάδι και τις ελιές, ενώ το ίεηΐύίοη είναι λιποδιαλυτό και δεν αποικοδομείται γρήγορα στο λάδι και τις ελιές με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται υπολείμματα του εντομοκτόνου αυτού στους καρπούς. 44

50 2) Οι επικρατούσες καιρικές συνθήκες Για την καλύτερη αποτελεσματικότητα των δολωματικών ψεκασμών καταπολέμησης του δάκου της ελιάς αυτοί πρέπει να αρχίζουν πολύ νωρίς το πρωί, οπότε ο δάκος ακινητοποιείται και δεν αναζητά τροφή, γιατί η δράση του δολώματος έναντι του δάκου είναι μεγαλύτερη κατά τις πρώτες ώρες μετά τον ψεκασμό. Οι ψεκασμοί διακόπτονται όταν η θερμοκρασία είναι πάνω από 28 0, η σχετική υγρασία είναι μικρότερη από 25%, όταν βρέχει ή πρόκειται να βρέξει και όταν φυσάει άνεμος που εμποδίζει την κανονική διασπορά του ψεκαστικού υγρού. Διευκρινίζεται ότι θερμοκρασίες μεγαλύτερες των παραπάνω παρατηρούνται τον Ιούνιο και Ιούλιο μετά τις 08:30 μέχρι τις 17:00, τον Αύγουστο μετά τις 09:30 μέχρι τις 15:00 και το Σεπτέμβριο μετά τις 12:00 μέχρι τις 14:30. Συνεπώς στο χρονικό αυτό διάστημα κατά κανόνα δεν πρέπει να γίνονται ψεκασμοί εκτός αν οι καιρικές συνθήκες διαμορφώνουν χαμηλότερες θερμοκρασίες. Κατά την περίοδο εφαρμογής του τελευταίου ψεκασμού και ειδικότερα κατά το διάστημα μέσα Οκτωβρίου-μέσα Νοεμβρίου πολλές φορές η θερμοκρασία πέφτει σε χαμηλά για την εποχή επίπεδα(κάτω από 15 0). Στην περίπτωση αυτή ματαιώνεται η εφαρμογή του τελευταίου ψεκασμού ακόμη και εάν οι υπόλοιπες προϋποθέσεις συνηγορούν για την εφαρμογή του. Κι αυτό γιατί στις χαμηλές θερμοκρασίες επιβραδύνεται ή και αναστέλλεται η εξέλιξη του δάκου με αποτέλεσμα να μην υπάρχει σοβαρός κίνδυνος πρόκλησης ζημιών στην ελαιοπαραγωγή. Αντίθετα εάν κατά την παραπάνω περίοδο επικρατούν κανονικές θερμοκρασίες που ευνοούν την ανάπτυξη του εντόμου θα πρέπει, εφόσον υπάρχει δακοπληθυσμός που να δικαιολογεί την επέμβαση, αυτή να γίνει οπωσδήποτε για να αποφευχθούν καθυστερημένες δακοπροσβολές στον ελαιόκαρπο. 3) Η κατάσταση του ελαιοκάρπου Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες για διάφορους λόγους παρατηρείται συρρίκνωση και γενικά πρόωρη ωρίμανση του καρπού δεν επιβάλλεται η εφαρμογή του τελευταίου ψεκασμού, δεδομένου ότι ο ελαιόκαρπος αυτός δεν είναι επιδεκτικός δακοπροσβολής και κατά συνέπεια δεν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος πρόκλησης ζημιών στην ελαιοπαραγωγή από το δάκο (Ζιώγας, 1996; Έγγραφα Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης Νομού Ηλείας, 2006). 45

51 Σύνθεση ψεκαστικού υγρού Η σύνθεση του ψεκαστικού υγρού των δολωματικών ψεκασμών από το έδαφος για την καταπολέμηση του δάκου της ελιάς στο Νομό Ηλείας το 2006 είχε ως εξής: Τον Ιούνιο έως τα τέλη Ιουλίου χρησιμοποιήθηκε το εμπορικό σκεύασμα FASTAC 10 80(συμπυκνωμένο εναιώρημα) με δραστική ουσία το alpha Cypermethrin. Πρόκειται για εντομοκτόνο επαφής που ανήκει στην κατηγορία των πυρεθροειδών, με υπολειμματική διάρκεια 90 ημέρες και δρα σχεδόν ακαριαία στο νευρικό σύστημα του εντόμου. Η δοσολογία του 1ου ψεκασμού ήταν: Στο βυτίο των 500 λίτρων προστέθηκαν 1,5 λίτρα FASTAC, 15 kg εντομοελκυστική ουσία Dacus bait και νερό μέχρι πληρώσεως του βυτίου. Το χρονικό διάστημα Αυγούστου χρησιμοποιήθηκε το εμπορικό σκεύασμα LEBAYCID με δραστική ουσία το fenthion. Πρόκειται για οργανοφωσφορικό εντομοκτόνο επαφής, λιποδιαλυτό και οξείας τοξικότητας. Η δοσολογία ήταν: Στα 500 λίτρα ψεκαστικού υγρού προστέθηκαν 3 λίτρα LEBAYCID και 15 kg Dacus bait. Τέλος, από το Σεπτέμβριο και μετά, δηλαδή μέχρι το τέλος της δακοκτονίας χρησιμοποιήθηκε το DIMETHOATE, το οποίο είναι υδατοδιαλυτό, για την αποφυγή υπολειμμάτων εντομοκτόνων στο λάδι και στις ελιές αφού πλησίαζε η εποχή συγκομιδής του ελαιοκάρπου. Πρόκειται για οργανοφωσφορικό εντομοκτόνο το οποίο εξαιτίας της υδατοδιαλυτότητας που το χαρακτηρίζει διαφεύγει στο ελαιοτριβείο με την υδάτινη φάση. Το dimethoate χρησιμοποιήθηκε στη δοσολογία: 4 λίτρα DIMETHOATE και 15 kg Dacus bait στο βυτίο των 500 λίτρων (Εγγραφα Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης Νομού Ηλείας, 2006) Τεχνική και μέσα εφαρμογής των ψεκασμών Οι δολωματικοί ψεκασμοί για την καταπολέμηση του δάκου της ελιάς εφαρμόζονται πλέον μόνο από το έδαφος και όχι από τον αέρα όπως συνηθιζόταν παλαιότερα, γιατί με τους αεροψεκασμούς που γίνονταν με αεροπλάνα δημιουργούνταν ρυπάνσεις και προβλήματα στο οικοσύστημα. Η εφαρμογή των από εδάφους δολωματικών ψεκασμών καταπολέμησης του δάκου στην Ηλεία γίνεται με ψεκαστικά συγκροτήματα φερόμενα με τρακτέρ. Πάνω στο τρακτέρ υπάρχουν δυο άτομα, ο οδηγός και ο ψεκαστής. Το ψεκαστικό συγκρότημα αποτελείται από 46

52 ένα βυτίο 500 λίτρων και έναν ψεκαστήρα με ακροφύσιο. Θεωρείται επίσης απαραίτητο να υπάρχει σε κάθε τρακτέρ και λάστιχο για τα δύσβατα σημεία, όπου δεν έχει πρόσβαση το τρακτέρ, όπως αυτά στα οποία δεν υπάρχει δρόμος, αυτά που έχουν κλίση εδάφους, οι περιφραγμένοι και αλλεπάλληλοι ελαιώνες. Επίσης πρέπει να υπάρχουν 1-2 ψεκαστήρες για ψεκασμό από εργάτες όταν είναι αδύνατη η προσέγγιση του τρακτέρ. Κατά την παρασκευή του ψεκαστικού υγρού προστίθεται στο δοχείο παρασκευής (βυτίο) πρώτα ποσότητα 1/3 νερό και μετά κατά σειρά με συνεχή ανάδευση το εντομοκτόνο και η ελκυστική ουσία και ακολούθως συμπληρώνεται το υπόλοιπο νερό (Εικ.13,14). Το ψεκαστικό υγρό εφαρμόζεται σε μορφή χονδρών σταγονιδίων, στο εσωτερικό της κόμης του ψεκαζόμενου ελαιόδενδρου, στην ποσότητα των 300 αη περίπου για δένδρα κανονικής ανάπτυξης. Ο ψεκασμός γίνεται σε όλα τα δένδρα όταν αυτά είναι φυτεμένα πολύ αραιά (λιγότερα από 10 ελαιόδενδρα /στρέμμα), ανά δεύτερο δένδρο σε μέτριας πυκνότητας ελαιώνες (10-18 ελαιόδενδρα /στρέμμα) και ανά τρίτο δένδρο σε πυκνούς ελαιώνες (περισσότερα από 18 ελαιόδενδρα /στρέμμα) (Εικ.15,16) (Ζιώγας, 1996; Έγγραφα Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης Νομού Ηλείας, 2006) Κόστος δακοκτονίας Το πρόγραμμα δακοκτονίας είναι Κοινοτικό και Εθνικό πρόγραμμα και το κόστος του καλύπτεται από αγροτικές και εθνικές δαπάνες. Στην Ηλεία κατά μέσο όρο το κόστος δακοκτονίας φτάνει το περίπου (αμοιβές εργολάβων και γεωπόνων, φάρμακα). Κατά μέσο όρο προστατευόμενου στρέμματος το κόστος αντιστοιχεί σε 4 /στρέμμα. Οι ελαιοπαραγωγοί συμμετέχουν με παρακράτηση 2% επί της εκάστοτε καθοριζόμενης συμβατικής τιμής του ελαιολάδου. Το ποσό αυτό παρακρατείται στο ελαιοτριβείο και αποδίδεται στις Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες. Το κόστος δακοκτονίας είναι συνήθως τριπλάσιο από το εισπρατόμενο ανταποδοτικό τέλος δακοκτονίας που επιβαρύνει τους ελαιοπαραγωγούς. Η διαφορά αυτή καλύπτεται από το κράτος. 47

53 3.3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Αποτελέσματα προγράμματος δακοκτονίας Οι δολωματικοί ψεκασμοί από εδάφους που εφαρμόζονται για την καταπολέμηση του δάκου της ελιάς θεωρείται η πιο κατάλληλη, αποτελεσματική και λιγότερο επικίνδυνη από πλευράς τοξικών υπολειμμάτων μέθοδος που εφαρμόζεται εδώ και πολλά χρόνια σε όλη την χώρα και στο Νομό Ηλείας, αφού οι αεροψεκασμοί έχουν καταργηθεί λόγω των σοβαρών μειονεκτημάτων που έχουν. Ένα από αυτά είναι ότι αναβάλλονται όταν οι καιρικές συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές για να πετάξουν τα αεροπλάνα με αποτέλεσμα να κάνει ζημιά ο δάκος. Ένα άλλο μειονέκτημα είναι ότι μια ποσότητα φαρμάκου ξεφεύγει από τον προορισμό του και καταλήγει σε άλλες εκτός του ελαιώνα εκτάσεις και ακόμα ότι οι αεροψεκασμοί ζημιώνουν την ωφέλιμη εντομοπανίδα. Η δακοκτονία στην Ηλεία σημειώνει κατά κανόνα επιτυχία ως προς το αποτέλεσμα. Μερικές χρονιές αν και κατά τους μήνες Ιούλιο-Αύγουστο διαφαίνονται σοβαρά προβλήματα λόγω της ύπαρξης μεγάλου πληθυσμού δάκου, εντούτοις το πρόγραμμα τελικά εξελίσσεται πολύ καλά. Η επιτυχία του προγράμματος οφείλεται στην έγκαιρη εφαρμογή των ψεκασμών και ειδικότερα στην εκτέλεση του πρώτου ψεκασμού, ο οποίος είναι καθοριστικός για την περαιτέρω πορεία της καταπολέμησης. Το ικανοποιητικό αποτέλεσμα επιβεβαιώνεται από την εικόνα που μεταφέρουν οι παραγωγοί και οι ελαιοτριβείς της περιοχής, οι οποίοι μιλούν για την άριστη ποιότητα του ελαιολάδου που παράγεται αφού ο καρπός χάρη στην έγκαιρή επέμβαση δε φέρει προσβολές από το δάκο Προβλήματα κατά τη διενέργεια των ψεκασμών Τα προβλήματα που συνήθως δημιουργούνται κατά την εφαρμογή του προγράμματος δακοκτονίας στην Ηλεία δεν είναι σοβαρά και ξεπερνιούνται σχετικά εύκολα. Α) Παρατηρούνται κατά την έναρξη δυσκολίες σχετικά με την κατάλληλη και ταχεία συγκρότηση των συνεργείων έτσι ώστε να εκτελεστεί ο γενικός ψεκασμός στο χρονικό διάστημα των 5 ημερών που ορίζεται. Τις πρώτες ημέρες παρατηρείται έλλειψη επαρκών συγκροτημάτων και ψεκαστών. 48

54 Β) Δεν υπάρχει μεγάλη συνεργασία με τους παραγωγούς, οι οποίοι παρ όλες τις υποδείξεις των συνεργείων να βρίσκονται στα ελαιοπερίβολά τους κατά τις ημέρες και ώρες εφαρμογής των ψεκασμών, ώστε και αυτοί να ελέγχουν τα συνεργεία, δεν ανταποκρίνονται με αποτέλεσμα στη συνέχεια να διαμαρτύρονται σε περιπτώσεις που παρουσιάζονται δακοπροσβολές στους αψέκαστους ελαιώνες. 49

55 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΒΙΒΛΙΑ Αναπτυξιακή Ηλείας Α.Ε. (1994). Οδηγός αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων Νομού Ηλείας. Εκδόσεις Αναπτυξιακή Ηλείας Α.Ε. Πύργος Ηλείας. Γιαμβριάς, X. (1998). Εντομολογικοί εχθροί ελιάς. Εκδόσεις Σταμούλης. Αθήνα. Δημόπουλος, Β. (1998). Φυτοπροστατευτικά προϊόντα. Εκδόσεις Έμβρυο. Αθήνα. Ελληνική Φυτοπαθολογική Εταιρεία (1998). Οδηγός αντιμετώπισης ασθενειών των φυτών. Εκδόσεις Α.Σταμούλης, Δ.Λάσκαρης, Ε.Παπλωματάς. Αθήνα. Fooks, R. Το βιβλίο της ελιάς. Εκδόσεις Ψίχαλου. Αθήνα. Ζιώγας, Β.Ν. (1996). Ο δάκος της ελιάς. Εκδόσεις Υπουργείο Γεωργίας, Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου Πειραιά. Πειραιάς. Ηλιόπουλος, Α.Γ. (2002). Οδηγίες συγγραφής και παρουσίασης επιστημονικών εργασιών. Καλαμάτα. Ηλιόπουλος, Α.Γ. (2004). Μαθήματα γενικής φυτοπαθολογίας. Καλαμάτα. Παναγόπουλος, Χ.Γ. (1997). Ασθένειες καρποφόρων δένδρων και αμπέλου. Εκδόσεις Α.Σταμούλης. Αθήνα. Ποντικής, Κ.Α. (2000). Ειδική δενδροκομία. Ελαιοκομία. Τόμος Τρίτος. Αθήνα. Σφακιωτάκης, Ε. (1993). Μαθήματα ελαιοκομίας. Δεύτερη Έκδοση. Εκδόσεις typo MAN Μίμης Μανουσάκης. Θεσσαλονίκη. Τζανακάκης, Μ.Ε., Κατσόγιαννος, Β.Ι. (2003). Έντομα καρποφόρων δένδρων και αμπέλου. Εκδόσεις Αγροτύπος α.ε. Αθήνα. ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΕΣ Υδρόγειος (1993). Τόμος Ζ', σελ.30. Εκδόσεις δομική, Γκούμας-Κωτσιόπουλος. Αθήνα. ΑΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ Διαδίκτυο Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης Νομού Ηλείας. 50

56 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΙΚΟΝΩΝ 51

57 Εικ.3 Λεκάνιο οΐεαβ) Εικ.4 Καπνιά σε φύλλα ελιάς Εικ.5 Καρποί προσβεβλημένοι από Ρυγχίτη Εικ.6 Ακμαίο Καλόκορης (ΟαΙοεοτίς ίτΐνΐαΐίε) 52

58 Ε ικ.7 Κ υ κ λοκ ό νιο σ ε φ ύ λ λα ελιά ς Εικ.8 Καρποί προσβεβλημένοι από Γλοιοσπόριο Εικ.9 Καρκίνωση 53

59 Εικ.10 Ακμαία Δ ά κ ο υ (Β α ο ίτ ο ο εη ι οΐβαβ) Εικ.11 Ωοθεσία δάκου σε καρπό ελιάς Εικ.12 Δακοπαγίδα τύπου ΜοΡΙιείΙ Εικ.13 Προετοιμασία ψεκαστικού υγρού(προσθήκη εντομοκτόνου) Ε ικ.1 5,16 Εφαρμογή ψεκασμού δακοκτονίας στην Ηλεία 54

60 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΔΑΚΟΚΤΟΝΙΑΣ 55

61 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΗΛΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ταχ. Δ/νση: Διοικητήριο - Πύργος Πληροφορίες: Χρ. Κυριακόπουλος- Γ. Μικέογλου Τηλ.: & Φαξ: ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΑΡΙΘ 6409/ Ανοικτού διαγωνισμού για την ανάθεση υλοποίησης του έργου: «Ανάδειξη εργολάβου για τον από εδάφους δολωματικό ψεκασμό ελαιόδεντρων στα πλαίσια του Προγράμματος Συλλογικής Καταπολέμησης του Δάκου της Ε λιάς έτους 2006 στο Νομό Ηλείας». Η ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΗΛΕΙΑΣ ΠΡΟΚΗΡΥΣΣΕΙ ΑΝΟΙΚΤΟ διαγωνισμό με έγγραφες και σφραγισμένες προσφορές, για την ανάθεση υλοποίησης του έργου «Ανάδειξη εργολάβου για τον από εδάφους ψεκασμό ελαιοδέντρων στα πλαίσια του Προγράμματος Συλλογικής Καταπολέμησης του Δάκου της Ελιάς έτους 2006 στο Νομό Ηλείας» όπως αναλυτικά περιγράφονται στις τεχνικές προδιαγραφές προϋπολογιζόμενης αξίας (χωρίς το ΦΠΑ 9%). Ο διαγωνισμός θα γίνει την 18ηΜαϊου 2006 ημέρα Πέμπτη και ώρα 9η πμ στα γραφεία της Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης στο Διοικητήριο Πύργου παρουσία της Επιτροπής Παραλαβής Αποσφράγισης και αξιολόγησης προσφορών που θα οριστεί με απόφαση Νομάρχη, με κριτήριο κατακύρωσης την χαμηλότερη τιμή. Οι ενδιαφερόμενοι, δύνανται να ζητήσουν από την Υπηρεσία μας τα σχετικά έγγραφα μέχρι και την Δεν απαιτείται για τη λήψη αυτών κατάθεση ποσού. Περίληψη της παρούσας διακήρυξης εστάλη στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων την Προκαταρκτική διακήρυξη δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων την 17 Μαρτίου 2006 C:\Documents and Settings\u11212\Ta έγγραφά μοιμακοκτονίαϊκλέκουραςϊοθ^μοηϊθϊσχετ. με Δημοττρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006. doc 1

62 ΑΡΘΡΟ 1. ΝΟΜ ΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜ ΟΥ Η Οδηγία 2004/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 31ης Μαρτίου 2004 «περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών» (Ε.Ε. L134/ σελ. 114). Το Π.Δ. 394/96. «Κανονισμός Προμηθειών Δημοσίου» (ΦΕΚ 266 Α 1996) για θέματα διαδικασίας, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 3377/ (ΦΕΚ 202 Α 2005). Οι διατάξεις του Ν. 2362/95 (ΦΕΚ 247 Α 1995) «περί δημοσίου λογιστικού ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις». Ο Ν. 2522/97 (ΦΕΚ 178 Α 1997) «Περί δικαστικής προστασίας κατά το στάδιο που προηγείται της σύμβασης». Το Ν. 3242/2004 «ρυθμίσεις για την οργάνωση και λειτουργία της Κυβέρνησης τη διοικητική διαδικασία και τους OTA» και ιδίως το άρθρο 5 αυτού. Το Ν. 3310/ «Μέτρα για τη διασφάλιση της διαφάνειας και την αποτροπή καταστρατηγήσεων κατά τη διαδικασία σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων (ΦΕΚ 30 Α 2005) όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 3414/ (ΦΕΚ 279 Α 2005). Τον ΚΑΝ 1564/ της Επιτροπής (ΕΕ L 257/ ) Οι διατάξεις των Ν. 2218/94 (ΦΕΚ 90 Α 1994) και Ν. 2240/94 (ΦΕΚ 153 Α 1994) όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν. ΑΡΘΡΟ 2. Ο συνολικός εκτιμώμενος προϋπολογισμός της σύμβασης χωρίς τον ΦΠΑ είναι ΑΡΘΡΟ 3. ΟΡΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜ Ο Α. Στο διαγωνισμό γίνονται δεκτοί οι παρακάτω: 1. Έλληνες πολίτες 2. Αλλοδαποί 3. Νομικά πρόσωπά ημεδαπά ή αλλοδαπά 4. Συνεταιρισμοί 5. Ενώσεις που υποβάλλουν κοινή προσφορά Δικαίωμα συμμετοχής στο διαγωνισμό έχουν υποψήφιοι προερχόμενοι από χώρες μέλη της Ε.Ε., από τις χώρες μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, από τις χώρες που έχουν υπογράψει και κυρώσει τη Συμφωνία περί Δημοσίων συμβάσεων του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου, η οποία κυρώθηκε στην Ελλάδα με το Ν. 2513/97 (ΦΕΚ 139/Α/ , 5147), καθώς και από τρίτες χώρες που έχουν συνάψει συμφωνίες σύνδεσης ή διμερείς συμφωνίες με την Ε.Ε. Β. Δεν γίνονται δεκτοί στο διαγωνισμό: C:\Documents and SettingsVu 11212\Τα έγγραφά μοιμακοκτονίαϊκλέκουραςϊοθκομοηίθμχετ. με ΔημοττρασίεςΝΔιακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο 2

63 Όσοι αποκλείσθηκαν τελεσίδικα από διαγωνισμούς Δημοσίων Υπηρεσιών ή Ν.Π.Δ.Δ. γιατί δεν εκπλήρωσαν τις συμβατικές τους υποχρεώσεις. Όσοι έχουν καταδικασθεί για αδίκημα που αφορά την επαγγελματική διαγωγή τους βάσει απόφασης, η οποία έχει ισχύ δεδικασμένου. Όσοι έχουν προβεί σε ψευδείς δηλώσεις όσον αφορά τα απαιτούμενα για την συμμετοχή τους σε διαγωνισμούς υποβολής προσφοράς, στοιχεία, εφόσον τούτο τεκμαίρεται από σχετικές δικαστικές αποφάσεις. Όσοι έχουν διαπράξει βαρύ επαγγελματικό παράπτωμα που μπορεί να διαπιστωθεί με οποιοδήποτε τρόπο. Όσοι έχουν τεθεί σε κατάσταση πτώχευσης, παύσης των πληρωμών με δικαστική απόφαση και υφίσταται εκκρεμής δίκη που απειλεί να επιφέρει ολική ή μερική απώλεια του δικαιώματος διαχείρισης ή διάθεσης των περιουσιακών τους στοιχείων. Επίσης αποκλείονται κατά την αξιολόγηση προσφορές που: Είναι αόριστες, ώστε να μην μπορεί να εκτιμηθούν ή είναι υπό αίρεση ή περιέχουν ελλιπή ή ανακριβή στοιχεία. Είναι εναλλακτικές, σε σχέση με τις ζητούμενες υπηρεσίες. ΑΡΘΡΟ 4. Κ ΡΙΤΗ ΡΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ - ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ. ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ Α. Κάθε προσφέρων αποκλείεται από τη διαδικασία ανάθεσης της παροχής των υ πηρεσιών εάν: α. βρίσκεται σε πτώχευση, εκκαθάριση, παύση δραστηριοτήτων, αναγκαστική διαχείριση ή πτωχευτικό συμβιβασμό ή σε οποιαδήποτε ανάλογη κατάσταση που προκύπτει από παρόμοια διαδικασία προβλεπόμενη από τις εθνικές νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις, β. έχει κινηθεί εναντίον του, διαδικασία κήρυξης σε πτώχευση, εκκαθάριση, αναγκαστική διαχείριση, πτωχευτικό συμβιβασμό, ή οποιαδήποτε άλλη παρόμοια διαδικασία προβλεπόμενη από τις εθνικές νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις, γ. καταδικάστηκε για αδίκημα που αφορά την επαγγελματική διαγωγή του παρέχοντος υπηρεσίες, βάσει απόφασης η οποία έχει ισχύ δεδικασμένου, δ. έχει διαπράξει επαγγελματικό παράπτωμα που μπορεί να διαπιστωθεί με οποιοδήποτε μέσο από τις αναθέτουσες αρχές, ε. δεν έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά την καταβολή των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας όπου είναι εγκατεστημένος ή σύμφωνα με την Ελληνική Νομοθεσία, στ. δεν έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά την καταβολή φόρων και τελών σύμφωνα με την ισχύουσα Ελληνική Νομοθεσία, ζ. είναι ένοχος υποβολής ψευδούς δηλώσεως ή παραλείψεως υποβολής των πληροφοριών που απαιτούνται κατ εφαρμογή του παρόντος άρθρου. Β. Για να λάβει κάποιος μέρος στο διαγωνισμό οφείλει να καταθέσει στην επιτροπή του διαγωνισμού μαζί με την προσφορά του τα εξής δικαιολογητικά συμμετοχής: α. ΟΓΕλληνεε Πολίτες: 1. Εγγύηση συμμετοχής στο διαγωνισμό C:\Documents θηά 5βΒϊΠ95\ιι11212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\θ8ΐ<οΐαοηΐ3\σχετ. με Δημοπρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο 3

64 2. Επαρκή ταυτοποιητικά στοιχεία (επώνυμο, όνομα, όνομα πατέρα, όνομα μητέρας, πατρικό και συζυγικό επώνυμο, χώρα γέννησης, τόπος γέννησης, έτος γέννησης) προκειμένου η Υπηρεσία να αναζητήσει την αρνητική ή καταφατική απάντηση για την ποινική κατάσταση του συμμετέχοντος στο διαγωνισμό. 3. Πιστοποιητικά αρμόδιας δικαστικής ή διοικητικής αρχής, έκδοσης του τελευταίου εξαμήνου, από το οποίο να προκύπτει ότι δεν τελούν υπό πτώχευση, εκκαθάριση, αναγκαστική διαχείριση πτωχευτικό συμβιβασμό ή άλλη ανάλογη κατάσταση και ότι επίσης δεν τελούν υπό διαδικασία κήρυξης σε πτώχευση ή έκδοση απόφασης αναγκαστικής εκκαθάρισης ή αναγκαστικής διαχείρισης ή πτωχευτικού συμβιβασμού ή υπό άλλη ανάλογη διαδικασία. 4. Πιστοποιητικό που εκδίδεται από αρμόδια κατά περίπτωση αρχή, από το ο ποίο προκύπτει ότι είναι ενήμεροι ως προς τις υποχρεώσεις τους, που αφορούν τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης και ως προς τις φορολογικές υπογρεώσεις τους κατά την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού. Για τους Έλληνες πολίτες που είναι εγκατεστημένοι στο εξωτερικό τα παραπάνω αναφερόμενα πιστοποιητικά εκδίδονται με βάση την ισχύουσα νομοθεσία της χώρας που είναι εγκατεστημένοι. 5. Πιστοποιητικό του οικείου Επιμελητηρίου, από το οποίο να πιστοποιείται η εγγραφή τους σ αυτό και το ειδικό επάγγελμά του ή βεβαίωση άσκησης ε παγγέλματος από αρμόδια Δημόσια Αρχή ή Αρχή Τοπικής Αυτοδιοίκησης για όσους ασκούν γεωργικό ή κτηνοτροφικό επάγγελμα που θα έχουν εκδοθεί το πολύ έξι (6) μήνες πριν την διενέργεια του διαγωνισμού. β. Οι αλλοδαποί: 1. Εγγύηση συμμετοχής στον διαγωνισμό 2. Απόσπασμα Ποινικού Μητρώου ή ισοδύναμου εγγράφου αρμόδιας διοικητικής ή δικαστικής Αρχής της Χώρας εγκατάστασής τους, έκδοσης του τελευταίου τριμήνου, από το οποίο να προκύπτει ότι δεν έχουν καταδικαστεί για α δίκημα σχετικό με την άσκηση της επαγγελματικής τους δραστηριότητας. 3. Πιστοποιητικό της κατά περίπτωση αρμόδιας δικαστικής ή διοικητικής αρχής της Χώρας εγκατάστασής τους, από το οποίο να προκύπτει ότι δεν συντρέχουν οι περιπτώσεις 3. και 4. του εδαφίου α. του παρόντος άρθρου. 4. Πιστοποιητικό της αρμόδιας Αρχής της Χώρας εγκατάστασής τους, περί εγγραφής τους στα μητρώα του οικείου Επιμελητηρίου ή σε ισοδύναμες επαγγελματικές οργανώσεις. γ. Τα Νοιιικά πρόσωπα ηιιεδαπά ή αλλοδαπά: Τα παραπάνω δικαιολογητικά των εδαφίων α. και β. εκτός του αποσπάσματος ποινικού μητρώου. δ. Οι Συνεταιρισιιοί: 1. Όλα τα δικαιολογητικά των περιπτώσεων 1., 3. και 4. του εδαφίου α. του παρόντος άρθρου. 2. Βεβαίωση εποπτεύουσας Αρχής, ότι ο συνεταιρισμός λειτουργεί νόμιμα. ε. Ενώσεις που υποβάλλουν κοινή προσφορά: Τα παραπάνω κατά περίπτωση δικαιολογητικά για κάθε προσφέροντα που συμμετέχει στην Ένωση. C:\Documents βηά 1212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\θ8ΐ<οκιοηΐ3\σχετ. με Δημοττρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο 4

65 Εφόσον οι προσφέροντες συμμετέχουν στους διαγωνισμούς με αντιπρόσωπό τους, υποβάλλουν μαζί με την προσφορά τους παραστατικό εκπροσώπησής τους. Εάν σε κάποια χώρα δεν εκδίδονται τα παραπάνω έγγραφα, ή δεν καλύπτουν όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, μπορούν να αντικατασταθούν από υπεύθυνη δήλωση του προσφέροντα, που γίνεται ενώπιον δικαστικής ή διοικητικής αρχής ή συμβολαιογράφου. Γ. Τα νομικά πρόσωπα θα πρέπει να δηλώσουν τα ονόματα και τα επαγγελματικά προσόντα των στελεχών που θα είναι υπεύθυνα για την παροχή των υπηρεσιών με υπεύθυνη δήλωση* υπογεγραμμένη από τον υπεύθυνο εκπρόσωπό τους όπως ο νόμος ορίζει. (* Σηαείωστι: Όπου αναφέρεται η χρήση Υπεύθυνης Δήλωσης αυτή θα είναι σύμφωνη με την απόφαση /900/Τα και Ε.Φ./ (ΦΕΚ 950/Β/2001) του Υπουργού Οικονομικών. Το σχέδιο της Υ.Δ. παραμένει το ίδιο με αυτό του άρθρου 8 τουν. 1599/1986). Δ. Αναλυτική περιγραφή απαιτούμενων στοιχείων τεχνικής ικανότητας των συμμετεχόντων στο Διαγωνισμό. Κάθε συμμετέχων στο Διαγωνισμό, για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του έργου, θα πρέπει να διαθέτει τα παρακάτω χαρακτηριστικά. Ικανότητα συγκρότησης συνεργείων για κάθε Δημοτικό Διαμέρισμα σύμφωνα με τον ΠΙΝΑΚΑ II Εμπειρία στην εφαρμογή δολωματικών ψεκασμών εδάφους για την καταπολέμηση του δάκου της ελιάς που αποδεικνύεται από πιστοποιητικό συντασσόμενο από τις αναθέτουσες αρχές. Απασχολεί πέντε (5) τουλάχιστον γεωπόνους πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης στο πρόγραμμα δακοκτονίας για το διάστημα από 15/6/2006 έως 15/11/2006. Ε. Αλλα δικαιολογητικά συμμετοχής 1. Κατάσταση σύιιφωνα us τον ΠΙΝΑΚΑ III 2. Αντίγραφα αδειών κυκλοφορίας των γεωργικών ελκυστήρων 3. Αντίγραφα ασφαλιστηρίων συμβολαίων των ελκυστήρων 4. Αντίγραφα αδειών οδήγησης των οδηγών των γεωργικών ελκυστήρων 5. Σύιιβαση πλήρους και αποκλειστικής απασγόλησης κάθε απασγολούιιενου Γεωπόνου για το διάστημα από 15/6/2006 έως 15/11/2006, καθώς επίσης αντίγραφο του πτυγίου του και άδεια ασκήσεοκ επαγγέλιιατοο 6. Μια Υπεύθυνη Δήλωση στην οποία θα δηλώνονται τα παρακάτω: α. ότι για τα αναφερόμενα στην συνημμένη κατάσταση (ΠΙΝΑΚΑΣ III) ονοματεπώνυμα αυτών που θα εργαστούν στη δακοκτονία, έχει εξασφαλιστεί η συνεργασία με κάθε νόμιμο τρόπο (π.χ. υπογραφή συμβάσεων, υπεύθυνων δηλώσεων κ.λ.π.) για το χρονικό διάστημα 15/6/2006 έως 15/11/2006. C:\Documents and Settings\u11212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\οθ^μοηί3\σχετ. με Δημοττρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006. doc 5

66 β. ότι θα εξασφαλίσουν τον απαραίτητο αριθμό ψεκαστήρων πλάτης που απαιτούν τα συνεργεία ψεκασμού και ότι σε κάθε συνεργείο θα υπάρχουν και δύο (2) εφεδρικοί ψεκαστήρες. γ. ότι οι υπογραφές των εργαζομένων που αναφέρονται στον ΠΙΝΑΚΑ III, στα έγγραφα βάσει των οποίων εξασφαλίστηκε η συνεργασία με αυτούς είναι γνήσιες. δ. Ότι θα παρέχει στους ψεκαστές μέσα προστασίας (φόρμες μάσκες γάντια κ.λ.π.) όπως αναφέρονται στο άρθρο 27, Κεφ.ν, παρ.2, της παρούσας προκήρυξης, τα οποία θα χρησιμοποιούν κατά την ώρα εκτέλεσης των ψεκασμών, ε. ότι έλαβε γνώση και αποδέχεται ανεπιφύλαχτα τους όρους της παρούσας διακήρυξης. Σημείωση: Η δήλωση του εδαφίου γ δεν απαλλάσσει την υποχρέωση της θεώρησης του γνησίου υπογραφής των συμβαλλομένων. Στην περίπτωση που ο συμμετέχων είναι νομικό πρόσωπο, συνεταιρισμός ή ένωση, την υπεύθυνη δήλωση θα την υπογράψει ο νόμιμος εκπρόσωπός τους όπως ο νόμος ορίζει. ΣΤ. Όλα τα δικαιολογητικά συμμετοχής και οι προσφορές υποβάλλονται στην Ελληνική γλώσσα. Ζ. Δεν χρειάζεται να προσκομισθούν στην επιτροπή διεξαγωγής του διαγωνισμού οι συμβάσεις, οι υπεύθυνες δηλώσεις και τα άλλα έγγραφα με τα οποία οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό εξασφάλισαν τις συνεργασίες με το προσωπικό του ΠΙΝΑΚΑ I I I. Δεν είναι επίσης απαραίτητο να προσκομισθούν στην Επιτροπή αξιολόγησης οι ά δειες κυκλοφορίας των ελκυστήρων, τα ασφαλιστήρια συμβόλαια των ελκυστήρων, οι άδειες οδήγησης των οδηγών. Αυτά ταξινομούνται κατά τον αύξοντα αριθμό του ΠΙΝΑΚΑ III, ανά δημοτικό διαμέρισμα, και θα ευρίσκονται στα χέρια των διαγωνιζομένων προκειμένου η Επιτροπή να προβεί σε δειγματοληπτικούς ελέγχους κατά την αξιολόγηση των προσφορών. Συμβάσεις, Υπεύθυνες δηλώσεις ή άλλα στοιχεία με τα οποία το προσωπικό του ΠΙΝΑΚΑ III έχει συμφωνήσει για την παροχή των αυτών Υπηρεσιών σε πέραν του ενός διαγωνιζομένου, λαμβάνονται υπόψη υπέρ του διαγωνιζόμενου προς τον οποίο το έγγραφο παροχής υπηρεσιών φέρει την πλησιέστερη πριν το διαγωνισμό ημερομηνία. Σε περίπτωση που τα έγγραφα αυτά φέρουν την αυτή ημερομηνία δεν λαμβάνεται κανένα υπόψη. Όλα τα παραπάνω έγγραφα κατατίθενται μετά την αξιολόγηση των προσφορών στην Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης. Η. Οι διαγωνιζόμενοι οφείλουν να καταθέσουν στην Επιτροπή δισκέτα με αναλυτικά στοιχεία ως τον ΠΙΝΑΚΑ I για να διευκολυνθεί το έργο της Επιτροπής.( Η δισκέτα να είναι γραμμένη σε πρόγραμμα EXCEL) ΠΙ ΝΑΚΑΣΙ Αριθ. κυκλοφορίας ελκυστήρα Ιδιοκτήτης ελκυστήρα Οδηγός C:\Documents and Settings\u 11212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\θ8κοιάοηΐ3\σχετ. με Δημοττρασίες\Διακήρυξη δακοκτονιας 2006\Διακήρυξη2006.άοο 6

67 ΠΙΝΑΚΑΣ II Α/Α ΕΛΑΙΟΚΟΜΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ( Δημοτικά διαμερίσματα) Αριθ. προστατευόμενων δένδρων Α τ τ α ιτ ο ύ μ ε ν α ψ ε κ α σ τ ικ ά σ υ γ κ ρ ο τ ή μ α τ α 1 Κάστρο Κυλλήνη Κ. Παναγιά Νεογώρι Μυρτουντ Βαρθολομιό 4 Μάχου Δήμητρα Καλύβια Μυρτ Λυγιά Αμαλιάδα Γεράκι Χάβαρι Αυγειο 9 Δάφνη Κεραμυδιά Δαφνιώτισσα Δουνέικα Καρδαμάς Βούναργο Ξυλοκέρα 15 Αλποχώρι Κορυφή Αγ. Απόστολοι Βροχίτσα Φωναίτικα Πράσινο Κατσαρού Πύργος Αγ. Γεώργιος Δαστέικα Αμπελώνας Ελαιώνας C:\Documents βηά 1212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\θ8ΐ<οι<ιοηΐ3\σχετ. με Δημοπρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο 7

68 Αγ. Ιωάννης Βυτινέικα Γ ρανιτσέικα Σκουροχώρι Κατάκολο Κορακοχώρι Λεβεντοχωρι Μυρτιά Αγ. Ηλίας Σκαφιδιά 25 Βαρβάσαινα Παλαιοβαρβάσαινα Σαλμώνη Κολίρι Αρβανίτη Λάνθι Χαριά Σώπι Λατζόι Μαγούλα Καράτουλα 31 Ωλενα Μουζάκι Κουτσοχέρα Νεράιδα Κρυονέρι Χελιδόνι Πελόπιο Πλάτανος 35 Καυκανιά ίράκλεια Πουρνάρι Στρέφι Σμίλα 38 Αρχαία Ολυμπία C:\Documents θηά 8θΙΙι'η95\υ11212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\θ3ΐ<οιάοηί3\σχετ. με Δημοπρασίες\Διακηρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο

69 39 Μάγειρα Κοσκινά Κλαδέος Αρχ. Π ίσα Λιναριά Μουριά Κάμενα 42 Λούβρο Βασιλάκι Πεύκες Αλφειούσα Ράχες Σαμικό Καλλίκωμο Κρέστενα Καλυβάκια Φρίζα Πλουτοχώρι Σκιλλουντία Βρίνα Ξηροχώρι Σχίνοι Καλλίδονα Κακόβατος Φιγαλεία Ροδινά Ζαχάρω Κάρυά Γ ούμερο Φλόκα Ξηρόκαμπος Ασπρα Σπίτια Επιτάλιο - Αγρίδι Ανεμοχώρι Ιιάσελλα \εοχώ ρι Ζαχ C:\Documents and Settings\u11212\Τα έγγραφά pou\aakoktovia\ka KOupag\Dakoktonia\Zx T. με Δημοπρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο

70 71 Κ Σαμικό Αρήνη Γ ρύλος Μ ακρίσια Τ ραγανό ΣΥΝΟΛΑ Οι στήλες του παραπάνω πίνακα έχουν συμπληρωθεί από τη Δ/νση Αγρτικής Ανάπτυξης σύμφωνα με τις απαιτήσεις της κάθε περιοχής. Θ. Σε περίπτωση αδυναμίας συγκρότησης συνεργείων ψεκασμού σε κάποιο δημοτικό διαμέρισμα, από αυτά που παρουσιάστηκαν στο διαγωνισμό, ο εργολάβος που θα α- ναλάβει το έργο θα υποστεί τις συνέπειες της ψευδούς δηλώσεως καθώς και τις συνέπειες που προβλέπονται από το διαγωνισμό για την εγγύηση καλής εκτέλεσης της σύμβασης ΠΙΝΑΚΑΣ III (1) (2) (3) ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ΕΛΚΥΣΤΗΡΑ:... ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ:... ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΛΚΥΣΤΗΡΑ ΜΕ ΒΥΤΙΟ ΨΕΚΑΣΜΟΥ ΠΟΥ ΘΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙ ΗΘΕΙ:... ΑΡΙΘ. ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΕΛΚΥ ΣΤΗΡΑ:... ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΟΥ ΣΥΜΒΟ- ΛΑΙΟΥ ΕΛΚΥΣΤΗΡΑ:... α/α ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕ ΡΙΣΜΑ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΟΔΗΓΟΥ:... ΑΡΙΘ, ΑΔΕΙΑΣ ΟΔΗΓΗΣΗΣ ΟΔΗ ΓΟΥ:... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΨΕΚΑΣΤΗ:... C:\Documents and Settings\u11212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\08ΐ<οι<ιοηΐ3\σχετ. με Δημοπρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακηρυξη2006.άοο 10

71 (Π Α Ρ Α Δ Ε ΙΓ Μ Α ) 1) Μάρκου Δημήτριος Π / / Οδηγός: Μπακόπουλος Νίκος / Ψεκαστής( Νάνος Κώστας) 46 ΡΑΧΕΣ 2) Νιάρχος Θανάσης Τ / / Οδηγός: Πανάς Χρήστος Ψεκαστής: Δέλγας Νίκος Σημείωση: Οι αριθμοί κυκλοφορίας των ελκυστήρων πρέπει να φέρουν αριθμό κυκλοφορίας μεγαλύτερο του για να θεωρηθούν ως νόμιμοι κυκλοφορίας, καθόσον κατά τη Δ/νση Εγγείων Βελτιώσεων μόνο σε αυτούς τους ελκυστήρες έχει ανανεωθεί η άδεια κυκλοφορίας τους. ΑΡΘΡΟ 5. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΟΣ 1. Η χρηματοοικονομική ικανότητα του παρέχοντος υπηρεσίες αποδεικνύεται με ισολογισμούς των τριών (3) τελευταίων ετών για όσους έχουν από το νόμο υποχρέωση σύνταξης ισολογισμού, από το οποίο να προκύπτει η οικονομική κατάσταση της επιχείρησης. Στιμείωση: Για όσους δεν έχουν υποχρέωση σύνταξης ισολογισμού από το νόμο απαιτείται δήλωση: Α. περί του ολικού ύψους του κύκλου εργασιών και Β. περί του κύκλου εργασιών ως προς την παροχή παρόμοιων με τις ζητούμενες υπηρεσίες κατά τη διάρκεια των τριών προηγούμενων οικονομικών ετών. 2. Αν σε κάποια χώρα δεν εκδίδονται τα παραπάνω δικαιολογητικά ή έγγραφα ή δεν καλύπτουν όλες τις παραπάνω περιπτώσεις μπορούν να αντικατασταθούν από έ νορκη δήλωση του προσφέροντος που γίνεται ενώπιον δικαστικής ή διοικητικής αρχής ή συμβολαιογράφου της χώρας του. C:\Documents θηά 8θΒϊη93\υ11212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\03ΐωιάοηί3\σχετ. με Δημοπρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο 11

72 3. Για τους προσφέροντες που στη χώρα τους δεν προβλέπεται από το νόμο ένορκη δήλωση αυτή μπορεί να αντικατασταθεί με υπεύθυνη δήλωση βεβαιωμένου του γνήσιου της υπογραφής του δηλούντος από Αρμόδια δικαστική ή διοικητική αρχή ή συμβολαιογράφο της χώρας του. ΑΡΘΡΟ 6. ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ 1. Οι εγγυήσεις εκδίδονται από πιστωτικά ιδρύματα ή άλλα νομικά πρόσωπα που λειτουργούν νόμιμα στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Ε.Ο.Χ. καθώς και των χωρών που έχουν υπογράψει και κυρώσει την Συμφωνία για τις Δημόσιες Συμβάσεις και έχουν σύμφωνα με τη νομοθεσία τους αυτό το δικαίωμα. Τα αντίστοιχα έγγραφα των εγγυήσεων αν δεν είναι διατυπωμένα στην Ελληνική, θα συνοδεύονται από επίσημη μετάφραση. 2. Με την εγγυητική επιστολή - που αποτελεί αυτοτελή σύμβαση - το πιστωτικό ίδρυμα αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλλει ορισμένο ποσό με μόνη τη δήλωση εκείνου προς τον οποίο απευθύνεται, χωρίς να μπορεί να ερευνά, ούτε αν πράγματι υπάρχει ή αν είναι νόμιμη η απαίτηση (κύρια οφειλή). 3. Οι κατωτέρω αναφερόμενες εγγυήσεις πρέπει να περιλαμβάνουν καταρχήν: α. Την ημερομηνία έκδοσης. β. Τον εκδότη. γ. Την υπηρεσία προς την οποία απευθύνεται. δ. Τον αριθμό της εγγύησης. ε. Το ποσό που καλύπτει η εγγύηση. στ. Την πλήρη επωνυμία και τη διεύθυνση του προσφέροντα υπέρ του οποίου εκδίδεταιη εγγύηση, ζ. Τους όρους ότι: (I) Η εγγύηση παρέχεται ανέκκλητα και ανεπιφύλακτα, ο δε εκδότης παραιτείται της ένστασης της διζήσεως. (II) το ποσό της εγγύησης τηρείται στη διάθεση της Υπηρεσίας που διενεργεί το διαγωνισμό και θα καταβληθεί ολικά ή μερικά μέσα σε τρεις (3) ημέρες μετά από απλή έγγραφη ειδοποίηση. (III) σε περίπτωση κατάπτωσης της εγγύησης, το ποσόν της κατάπτωσης υπόκειται σε πάγιο τέλος χαρτοσήμου. (IV) ο εκδότης της εγγύησης υποχρεούται να προβεί στην παράταση της ισχύος της εγγύησης ύστερα από έγγραφο της αρμόδιας υπηρεσίας, που θα υποβληθεί πριν από την ημερομηνία λήξης της εγγύησης. 4. Εγγύηση συμμετογής στο διαγωνισμό α. Η εγγύηση αυτή εκδίδεται υπέρ του συμμετέχοντος για ποσό που αντιστοιχεί σε ποσοστό 5% επί του προϋπολογισμού των Ευρώ των (5) γενικών ψεκασμών συν το ΦΠΑ ήτοι ποσό Ευρώ β. Η εγγύηση συμμετοχής περιλαμβάνει εκτός των προϋποθέσεων της παρ. 3 και τα ακόλουθα: (I) Τη σχετική διακήρυξη, την ημερομηνία του διαγωνισμού και την προς εκτέλεση εργασία (II) Την ημερομηνία λήξης της ισχύος της εγγύησης. (Η εγγύηση πρέπει να ισχύει τουλάχιστον επί ένα μήνα μετά τη λήξη του χρόνου της προσφοράς που ζητά η διακήρυξη. Μέχρι την τουλάχιστον) γ. Αναγκαία στοιχεία εγγύησης συμμετοχής κατά την υποβολή της με την προσφορά είναι: C:\Documents and Settings\u11212\Ta έγγραφά poimakoktovia\ka KOupag\Dakoktonia\Zx T. με ΔημοπρασίεςΝΔιακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο

73 (1) η ανάληψη της υποχρέωσης από το πιστωτικό ίδρυμα να καταβάλει ο ρισμένο ποσό με μόνη τη δήλωση εκείνου προς τον οποίο απευθύνεται. (2) ο αριθμός της διακήρυξης (3) το ποσό που καλύπτει η εγγύηση (4) η ημερομηνία έκδοσής της (5) τα στοιχεία του προσψέροντα υπέρ του οποίου εκδίδεται Τυχόν ελλείψεις της εγγύησης συμμετοχής πέραν των αναγκαίων στοιχείων μπορούν να καλύπτονται εκ των υστέρων. 5. Εγγύηση συμμετοχής που αφορά προσφέροντα στον οποίο κατακυρώθηκε η εργολαβία επιστρέφεται μετά την κατάθεση της προβλεπόμενης εγγύησης καλής εκτέλεσης και μέσα σε πέντε (5) μέρες από την υπογραφή της σύμβασης. Οι εγγυήσεις των λοιπών προσφερόντων που έλαβαν μέρος στο διαγωνισμό επιστρέφονται μέσα σε πέντε (5) μέρες από την ημερομηνία ανακοίνωσης της κατακύρωσης. 6. Εγγύηση καλής εκτέλεσικ της σύμβασης α. Ο προσφέρων στον οποίο έγινε η κατακύρωση υποχρεούται να καταθέσει εγγύηση καλής εκτέλεσης των όρων της σύμβασης, το ύψος της οποίας αντιστοιχεί σε ποσοστό 10% της συνολικής συμβατικής αξίας πέντε (5) γενικών ψεκασμών χωρίς το ΦΠΑ β. Η εγγύηση κατατίθεται προ ή κατά την υπογραφή της σύμβασης γ. Η εγγύηση καλής εκτέλεσης περιλαμβάνει εκτός των προϋποθέσεων της παρ. 3 και τα ακόλουθα: (I) Τον αριθμό της σχετικής σύμβασης και την προς εκτέλεση εργασία (II) Την ημερομηνία λήξης της ισχύος της εγγύησης. Ο χρόνος ισχύος της εγγύησης πρέπει να είναι μεγαλύτερος κατά ένα (1) μήνες από τη λήξη των εργασιών της δακοκτονίας (30 Νοεμβρίου 2006: λήξη εργασιών δακοκτονίας). 7. Εγγύηση προκαταβολής δεν θα δοθεί. 8. Η εγγύηση καλής εκτέλεσης της σύμβασης επιστρέφεται ένα (1) μήνα μετά τη λήξη των εργασιών της δακοκτονίας. 9. Αν η εγγύηση καλής εκτέλεσης της σύμβασης εξαντληθεί ή μειωθεί λόγω των κυρώσεων, τότε προ της έναρξης κάθε ψεκασμού θα πρέπει να ανατιμάται στην αρχική της τιμή. ΑΡΘΡΟ 7. ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΗ ΤΙΜΗ 1. Η προσφερόμενη τιμή θα αφορά το σύνολο των περιοχών του Πίνακα II Σε καμιά περίπτωση δεν θα γίνονται προσφορές δεκτές που αφορούν διακεκριμμένες περιοχές. 2. Η τιμή θα δίνεται σε ευρώ ( ) και θα αναφέρεται ανά προστατευόμενο ελαιόδεντρο. Οι αριθμοί θα γράφονται αριθμητικώς με τρία (3) δεκαδικά ψηφία και ολογράφως. Τα πέραν των τριών δεκαδικών ψηφίων ψηφία δεν λαμβάνονται υπόψη. 3. Προσφορές που αναφέρονται σε άλλο τρόπο αμοιβής του αναλαμβανόμενου έργου απορρίπτονται. 4. Στην τιμή περιλαμβάνονται οι τυχόν υπέρ τρίτων κρατήσεις, ως και κάθε άλλη επιβάρυνση, εκτός του ΦΠΑ. C:\Documents θηά εβιϋηςεχυ11212\τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\03ΐ<οι<ιοηί3\σχετ. με Δημοττρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο 13

74 5. Η αξία του ψεκασμού υπόκειται σε κρατήσεις 3,072% για Μ.Τ.Π.Υ. και χαρτόσημο και 8% για φόρο εισοδήματος. 6. Ο ΦΠΑ (9%) θα βαρύνει την Υπηρεσία και δεν θα συμπεριλαμβάνεται στην τιμή προσφοράς. 7. Η ανώτερη τιμή δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 0,044 Ευρώ ανα προστατευόμενο δένδρο ΑΡΘΡΟ 8. ΑΥΞΟΜΕΙΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ Η αναθέτουσα αρχή διατηρεί δικαίωμα αύξησης του αριθμού των ψεκασμών στην περίπτωση που οι κλιματολογικές συνθήκες ή το ύψος του δακοπληθυσμού το απαιτούν. Η υπηρεσία διατηρεί το δικαίωμα εξαίρεσης περιοχών στις οποίες διαπιστώνει ότι δεν υφίστανται οι απαραίτητες προϋποθέσεις εφαρμογής του προγράμματος (δακοκτονία εφαρμόζεται όταν η καρποφορία ελαιοδέντρων είναι μεγαλύτερη από 25% για τις ελαιοποιήσιμες και 20% για τις βρώσιμες και εξασφαλίζεται συνεργασία με τις τοπικές αρχές) καθώς και διενέργειας λιγότερων ψεκασμών από αυτών που αναφέρονται στην παρούσα διακήρυξη αν το ύψος του δακοπληθυσμού δεν επιβάλλει τη διενέργεια ψεκασμού. ΑΡΘΡΟ 9. ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ 1. Όσοι επιθυμούν να λάβουν μέρος στο διαγωνισμό, πρέπει να καταθέσουν έγγραφες προσφορές μέχρι την 18 η Μαίου και ώρα 8η πμ στη Δ/νση Αγροτικής Α νάπτυξης Ηλείας 2. Στον φάκελο σε κάθε προσφορά πρέπει να αναγράφονται ευκρινώς: α. Η λέξη «ΠΡΟΣΦΟΡΑ» β. Ο πλήρης τίτλος της υπηρεσίας που διενεργεί το διαγωνισμό, γ. Ο αριθμός της διακήρυξης, δ. Η ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού, ε. Τα στοιχεία του αποστολέα 3. Οι προσφορές μπορεί να αποστέλλονται στην Υπηρεσία με οποιονδήποτε τρόπο και παραλαμβάνονται με απόδειξη, με την απαραίτητη όμως προϋπόθεση ότι αυτές θα περιέρχονται στην υπηρεσία την τηίεροιιηνία και ώρα που προβλέπεται στην παρ. 1 του παρόντος άρθρου. 4. Στις περιπτώσεις που οι υποβαλλόμενες ή ταχυδρομικά αποστελλόμενες προσφορές δεν πληρούν τα οριζόμενα από τις διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων του παρόντος άρθρου δεν λαμβάνονται υπόψη. 5. Εφόσον από τους ενδιαφερομένους ζητηθούν έγκαιρα τα σχετικά με τον προκηρυσσόμενο διαγωνισμό έγγραφα, αυτά παραδίδονται ή αποστέλλονται σε αυτούς μέσα σε έξι (6) εργάσιμες μέρες από τη λήψη της σχετικής αίτησης. 6. Εφόσον ζητηθούν εγκαίρως συμπληρωματικές πληροφορίες, σχετικές με τα έγγραφα του διαγωνισμού, αυτές παρέχονται το αργότερο έξι (6) ημέρες, πριν από την ημερομηνία που έχει οριστεί για την υποβολή των προσφορών. 7. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να πάρουν από την Υπηρεσία μας τα σχετικά έγγραφα για τον διαγωνισμό χωρίς δαπάνη. ΑΡΘΡΟ 10. ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ C:\Documents Θηά 8θ«ίη9ε\υ11212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\θ8ΐ<οι<ιοηί3\σχετ. με Δημοπρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο 14

75 1. Οι προσφορές υποβάλλονται μέσα σε φάκελο σφραγισμένο σε δύο αντίγραφα ο οποίος θα φέρει τις ενδείξεις του άρθρου 9 παράγραφος 2 της παρούσας. Μέσα στο φάκελο προσφοράς τοποθετούνται όλα τα σχετικά με την προσφορά στοιχεία και ειδικότερα ως εξής: Ο κυρίως φάκελος περιέχει δύο σφραγισμένους υποφακέλους με τις ενδείξεις: Α. Υποφάκελος «ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ» που περιέχει τα απαραίτητα δικαιολογητικά και τις εγγυήσεις (εις διπλούν). Β. Υποφάκελος «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ» που περιέχει την οικονομική προσφορά (εις διπλούν) υπογεγραμμένη από τον προσφέροντα. Το ένα εκ των δύο αντιγράφων θα πρέπει να είναι πρωτότυπο. Απαραίτητα τα οικονομικά στοιχεία της προσφοράς τοποθετούνται επί ποινή α πόρριψης σε χωριστό σφραγισμένο φάκελο και πάντοτε μέσα στον κυρίως φάκελο. 2. Ο φάκελος οικονομικής προσφοράς θα φέρει τις ενδείξεις του κυρίως φακέλου. 3. Οι προσφορές δεν πρέπει να έχουν ξέσματα, σβησίματα, προσθήκες, διορθώσεις. Εάν υπάρχει στην προσφορά οποιαδήποτε διόρθωση, αυτή πρέπει να είναι καθαρογραμμένη και μονογραμμένη από τον προσφέροντα, το δε αρμόδιο όργανο παραλαβής και αποσφράγισης προσφορών πρέπει κατά τον έλεγχο να καθαρογράψει την τυχόν διόρθωση και να μονογράψει και σφραγίσει αυτή. Η προσφορά απορρίπτεται όταν υπάρχουν σ αυτή διορθώσεις που την καθιστούν ασαφή, κατά την κρίση του οργάνου αξιολόγησης των προσφορών. 4. Ο προσφέρων θεωρείται ότι αποδέχεται πλήρως και ανεπιφυλάκτως όλους τους όρους της διακήρυξης εκτός εάν κατά περίπτωση στην προσφορά του αναφέρει τα σημεία εκείνα τα οποία δεν αποδέχεται. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει ο προσφέρων να αναφέρει στην προσφορά του τους όρους της προσφοράς που είναι διαφορετικοί από τους όρους της διακήρυξης, προκειμένου να αξιολογηθούν. Μετά την κατάθεση της προσφοράς, δεν γίνεται αποδεκτή αλλά απορρίπτεται ως απαράδεκτη κάθε διευκρίνιση, ή απόκρουση όρου της διακήρυξης. Διευκρινήσεις δίνονται μόνο όταν ζητούνται από αρμόδιο όργανο, είτε ενώπιον του, είτε ύστερα από έγγραφο της Υπηρεσίας, μετά από σχετική γνωμοδότηση του οργάνου. Σημειώνεται ότι, από τις διευκρινήσεις που δίνονται σύμφωνα με τα παραπάνω, λαμβάνονται υπόψη μόνο εκείνες που αναφέρονται στα σημεία που ζητήθηκαν. ΑΡΘΡΟ 11. ΧΡΟΝΟΣ ΙΣΧΥΟΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ 1. Οι προσφορές ισχύουν και δεσμεύουν τους προσφέροντες μέχρι Προσφορά που ορίζει χρόνο ισχύος μικρότερο του παραπάνω αναφερόμενου α πορρίπτεται ως απαράδεκτη. ΑΡΘΡΟ 12. ΑΝΤΙΠΡΟΣΦΟΡΕΣ Στους διαγωνισμούς δεν γίνονται δεκτές αντιπροσφορές. Σε περίπτωση υποβολής τους απορρίπτονται ως απαράδεκτες. ΑΡΘΡΟ 13. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ CADocuments and Settings\u11212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\θ8ΐ<οι<ιοηΐ3\σχετ. με Δημοπρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006. doc 15

76 Το κριτήριο βάση του οποίου γίνεται η ανάθεση είναι η χαμηλότερη τιμή. ΑΡΘΡΟ 14. ΑΠΟΣΦΡΑΓΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΙΜΩΝ 1. Το αρμόδιο όργανο παραλαβής και αποσφράγισης προσφορών προβαίνει στην έναρξη της διαδικασίας αποσφράγισης των προσφορών, την ημερομηνία και ώρα που ορίζεται στην παρούσα διακήρυξη. Το όργανο αυτό είναι πενταμελής επιτροπή κα θα συσταθεί με απόφαση του Νομάρχη, όπως προβλέπει το άρθρο 38 του Π.Δ. 394/1996. Προσφορές που υποβάλλονται στην αρμόδια επιτροπή, μετά την έναρξη της διαδικασίας αποσφράγισης δεν αποσφραγίζονται, αλλά παραδίδονται στην Υπηρεσία για επιστροφή, ως εκπρόθεσμες. 2. Αποσφράγιση των προσφορών γίνεται δημόσια παρουσία των συμμετασχόντων ή νομίμων εκπροσώπων τους εάν το επιθυμούν. 3. Μονογράφεται ο κυρίως φάκελος και οι δύο υποφάκελοι, αποσφραγίζεται ο υποφάκελος «ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ» και μονογράφονται όλα τα δικαιολογητικά. 4. Για την οικονομική προσφορά ακολουθείται η ίδια παραπάνω διαδικασία. 5. Η αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών θα γίνει σε ημέρα και ώρα που θα ανακοινωθεί από την Επιτροπή αξιολόγησης. 6. Μετά την αποσφράγιση των προσφορών το αρμόδιο όργανο προβαίνει στην καταχώρηση αυτών που υπέβαλαν προσφορές, καθώς και των τυχόν ελλείψεων η παρατηρήσεων που διαπιστώθηκαν, σε πρακτικό το οποίο υπογράφει και σφραγίζει. 7. Οι φάκελοι των οικονομικών προσφορών για όσες προσφορές δεν κρίθηκαν κατά την αξιολόγηση των δικαιολογητικών αποδεκτές, δεν αποσφραγίζονται, αλλά επιστρέφονται στους προσφέροντες. 8. Όσοι δικαιούνται, σύμφωνα με τα παραπάνω, να παρευρίσκονται στη διαδικασία αποσφράγισης προσφορών, λαμβάνουν γνώση των συμμετασχόντων στο διαγωνισμό καθώς επίσης και των τιμών που προαναφέρθηκαν. ΑΡΘΡΟ 15. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΚΑΤΑΚΥΡΩΣΗΣ - ΑΝΑΘΕΣΗΣ 1. Στον προσφέροντα στον οποίο κατακυρώθηκε ή ανατέθηκε η υπηρεσία, αποστέλλεται σχετική ανακοίνωση που περιλαμβάνει τουλάχιστον τα παρακάτω στοιχεία: α. Την προς ψεκασμό περιοχή β. Τον αριθμό των ελαιοδέντρων γ. Την τιμή ανά προστατευόμενο ελαιόδεντρο δ. Τη συμφωνία της κατακύρωσης ή της ανάθεσης με τους όρους της διακήρυξης και της πρόσκλησης και τις τυχόν αποδεκτές τροποποιήσεις των όρων τούτων, ε. Την προθεσμία υπογραφής της σύμβασης 2. Με την ανακοίνωση η σύμβαση θεωρείται ως συναφθείσα, το δε έγγραφο της σύμβασης που ακολουθεί έχει μόνο αποδεικτικό χαρακτήρα. 3. Ο προσφέρων στον οποίο κατακυρώθηκε η εργασία υποχρεούται να προσέλθει σε δέκα (10) ημέρες από την ημερομηνία κοινοποίησης της ανακοίνωσης, για την υπογραφή της σχετικής σύμβασης, προσκομίζοντας και τη σχετική εγγύηση καλής εκτέλεσης αυτής. 4. Εάν ο προσφέρων στον οποίο έγινε η ανακοίνωση δεν προσέλθει να υπογράψει τη σύμβαση, κηρύσσεται έκπτωτος με απόφαση Νομάρχη, ύστερα από γνωμοδότηση του αρμόδιου οργάνου σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 34 του Π.Δ. 394/96. C:VDocuments and Settings\u11212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\θ8ΐ<οι<ίοηΐ3\σχετ. με Δημοπρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοε 16

77 5. Σε περίπτωση που κατά τον παρόντα διαγωνισμό δεν αναδειχοεί εργολάβος ψεκασμού, τότε ο διαγωνισμός επαναλαμβάνεται με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις την 25 Μαίου την αυτή ώρα και στον αυτό χώρο. ΑΡΘΡΟ 16. ΣΥΜΒΑΣΗ 1. Μετά την κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού, εκδίδεται απόφαση έγκρισης αποτελέσματος της δημοπρασίας από τον Νομάρχη και για την ανάθεση υπογράφεται σύμβαση από το Νομάρχη ή όποιος σύμφωνα με την ανάθεση αρμοδιοτήτων δύναται να υπογράφει «Με εντολή Νομάρχη» και τον εργολάβο. 2. Η σύμβαση περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία όπως προβλέπει το άρθρο 24 παρ. 2 (αία) του Π.Δ. 394/ Το κείμενο της σύμβασης κατισχύει κάθε άλλου κειμένου στο οποίο τούτο στηρίζεται, όπως προσφορά, διακήρυξη και απόφαση κατακύρωσης ή ανάθεσης, εκτός κατάδηλων σφαλμάτων ή παραδρομών. 4. Η σύμβαση τροποποιείται όταν τούτο προβλέπεται από συμβατικό όρο ή όταν συμφωνήσουν προς τούτο και τα δύο συμβαλλόμενα μέρη, ύστερα από γνωμοδότηση του αρμόδιου οργάνου. 5. Η σύμβαση θεωρείται ότι εκτελέστηκε όταν όλοι οι ψεκασμοί στο τέλος της περιόδου ψεκασμών ( ) έχουν γίνει σύμφωνα με όλους τους όρους της προκήρυξης. ΑΡΘΡΟ 17. ΧΡΟΝΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΨΕΚΑΣΜΩΝ Ο χρόνος ψεκασμού διαρκεί 5 μήνες (από 15/6 έως 15/11). ΑΡΘΡΟ 18. ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΚΥΡΩΣΕΙΣ Σε περίπτωση αδικαιολόγητης καθυστέρησης της έναρξης ή περάτωσης ή ενδιαμέσου διακοπής συγκεκριμένου ψεκασμού επιβάλλεται στον εργολάβο πρόστιμο τριών χιλιάδων ευρώ (500 ) για κάθε μέρα αδικαιολόγητης καθυστέρησης των ψεκασμών. Το ποσό παρακρατείται από την αμοιβή ή την εγγύηση. Αν η καθυστέρηση είναι άνω των τριών (3) ημερών ο εργολάβος κατόπιν α- ποφάσεως του Νομάρχη κηρύσσεται έκπτωτος από τη σύμβαση και από κάθε δικαίωμα απ' αυτήν και επιβαρύνεται με τη διαφορά μεταξύ δύο προσφορών για όλους τους υπόλοιπους ψεκασμούς. Η εγγύηση καλής εκτέλεσης, εκπίπτεται υπέρ της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης κατά το ποσοστό των μη εκτελεσθέντων έργων και ο εργολάβος αποκλείεται προσωρινά ή μόνιμα του διαγωνισμού της δακοκτονίας. Επίσης καταλογίζεται σε βάρος του ζημιά που άμεσα ή έμμεσα έχει προκύψει από τη μη εκτέλεση της σύμβασης. Ο εργολάβος δεν κηρύσσεται έκπτωτος αν η καθυστέρηση οφείλεται στην υ πηρεσία ή σε λόγους ανωτέρας βίας. Η επίκληση λόγων ανώτερης βίας μπορεί να γίνεται αυθημερόν (24 ώρες) και εντός τριών (3) ημερών η προσκόμιση των αποδεικτικών στοιχείων. Διαφορετικά χάνει το δικαίωμα να επικαλεσθεί εκ των υστέρων τους λόγους ανωτέρας βίας. Οι Αποφάσεις του Νομάρχη περί καθορισμού και καταλογισμού των από την παρούσα προβλεπόμενων κυρώσεων αποτελούν βέβαιους και εκκαθαρισμένους τίτλους απαιτήσεων της Ν. Α., αναγνωρίζονται δε ως τέτοιοι από τους εργολάβους. C:\Documents θηά έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\03ΐωκιοηί3\σχετ. με Δημοπρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο 17

78 ΑΡΘΡΟ 19. ΚΗΡΥΞΗ ΕΡΓΟΛΑΒΟΥ ΕΚΠΤΩΤΟΥ 0 εργολάβος κηρύσσεται έκπτωτος στις παρακάτω περιπτώσεις: Α. Όταν δεν υπογράφει τη σύμβαση στην προθεσμία που ορίζεται από τη διακήρυξη αυτή. Β. Όταν δεν τηρήσει τους όρους της σύμβασης. ΑΡΘΡΟ 20. ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ΚΑΛΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΔΙΑΙΤΗΣΙΑ Η διαπίστωση της καλής εκτέλεσης των ψεκασμών γίνεται με πρακτικό που συντάσσεται και υπογράφεται από τον Επόπτη δακοκτονίας και από τον εργολάβο ή εκπρόσωπό του και θεωρείται από τον Δ/ντή Δακοκτονίας. Το πρακτικό θα συντάσσεται βάσει των ημερήσιων δελτίων εργασίας τα ο ποία θα συντάσσονται από τον εργολάβο και ένα τομεάρχη και θα εγκρίνονται από τον Επόπτη Δακοκτονίας. Τα προστατευόμενα ελαιόδεντρα θα υπολογίζονται από τη Δ/νση Γεωργίας βάσει των δικών της στοιχείων. Σε περίπτωση διαφωνίας του εργολάβου ως προς την ψεκασθείσα έκταση ή άλλο θέμα παραπέμπεται σε επιτροπή καθοριζόμενη από το Δ/ντή Γεωργίας η απόφαση της οποίας είναι οριστική και τελεσίδικη και δεν υπόκειται σε κανένα ένδικο μέσο. ΑΡΘΡΟ 21. ΕΚΧΩΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Απαγορεύεται με ποινή έκπτωσης η εκχώρηση από τον εργολάβο μέρους ή του συνόλου του κατακυρωθέντος έργου, χωρίς ειδική έγκριση της υπηρεσίας και υ πογραφή της σχετικής πράξης. ΑΡΘΡΟ 22. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΡΓΟΛΑΒΟΥ - ΚΥΡΩΣΕΙΣ 1. Υποχρεώσεις Ο μειοδότης στο όνομα του οποίου θα γίνει κατακύρωση της εργασίας υποχρεούται να προσκομίσει για την υπογραφή της σύμβασης τα εξής: α. Εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης της σύμβασης που θα συνταχθεί σύμφωνα με τα προηγουμένως αναφερθέντα (άρθρο 6, παρ. 6 της παρούσας) και μετά να υπογράψει τη σύμβαση. β. Αριθμό τηλεφώνου και φαξ με το οποίο θα επικοινωνεί η Υπηρεσία μαζί του. 2. Κυρώσεις Σε περίπτωση κατά την οποία ο μειοδότης κληθεί κατά την προηγούμενη παράγραφο και δεν προσέλθει για την υπογραφή της σύμβασης, το κατά νόμο αρμόδιο όργανο γνωμοδοτεί, αφού έχει καλέσει τον ενδιαφερόμενο για παροχή εξηγήσεων και με α πόφαση του Νομάρχη επιβάλλονται αθροιστικά ή διαζευκτικά οι παρακάτω κυρώσεις: α. Έκπτωση του εργολάβου από την στο όνομά του κατακύρωση και από κάθε δικαίωμά του απ' αυτή. β. Κατάπτωση της εγγύησης συμμετοχής στο διαγωνισμό. (λλοοουγπθηιβ θηά εβμίηςεχυι 1212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\θ3ΐ<οι<ιοηί3\σχετ. με Δημοττρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο 18

79 γ. την επανάληψη του διαγωνισμού σε βάρος του ή την ανάθεση της εργασίας σε βάρος του επίσης στους αμέσως από αυτόν μειοδότες που έλαβαν μέρος στο διαγωνισμό ή σε άλλο εργολάβο που θα αναδειχθεί καθ' οιονδήποτε τρόπο, δ. Τον καταλογισμό σε βάρος του της τυχόν επί πλέον διαφοράς μεταξύ της τιμής κατακύρωσης και της τιμής στην οποία το δημόσιο θα αναθέσει ή θα ήταν δυνατό να αναθέσει την κατακυρωθείσα εργασία καθώς και κάθε άμεση ή έμμεση ζημιά που θα προκύψει λόγω μη υπογραφής της σύμβασης. ε. Πρόσκαιρο ή διαρκή αποκλεισμό του μειοδότη από τους διαγωνισμούς δακοκτονίας. 3. Προσδιορισμός ζημιάς Σε όσες περιπτώσεις η ζημιά του δημοσίου δεν δύναται να προσδιορισθεί βάσει αποτελεσμάτων διαγωνισμού, ο προσδιορισμός αυτής ενεργείται με απόφαση του αρμόδιου κατά νομό οργάνου, βάσει πάντως, κατά την κρίση αυτού του στοιχείου, πάντως όμως με βάση τις αρχές της καλής πίστης, λαμβανομένων υπόψη και των συναλλακτικών ηθών. ΑΡΘΡΟ 23. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ - ΠΛΗΡΩΜΗ Για την πληρωμή της αξίας του ψεκασμού θα προσκομίζεται στην υπηρεσία Τιμολόγιο ή Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών θεωρημένο από την αρμόδια ΔΟΥ καθώς και κάθε άλλο δικαιολογητικό, που τυχόν ήθελε ζητηθεί από τις υπηρεσίες που διενεργούν τον έλεγχο και την πληρωμή. Η πληρωμή της αμοιβής του εργολάβου θα γίνει μετά το πέρας των ψεκασμών και τη σύνταξη του σχετικού πρακτικού διενέργειας ψεκασμού όπως προβλέπεται από την παρούσα και θα καταβάλλεται με την έκδοση χρηματικού εντάλματος στο όνομά του από τη Δ/νση Γεωργίας και σε βάρος των σχετικών πιστώσεων δακοκτονίας αμέσως μετά την προσκόμιση των προβλεπόμενων εγγράφων και λοιπών δικαιολογητικών. ΑΡΘΡΟ 24. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ 1. Κατά της διακήρυξης του διαγωνισμού, της συμμετοχής του προσφέροντα σ αυτόν και της νομιμότητας της διενέργειάς του έως και την κατακυρωτική απόφαση επιτρέπεται ένσταση. 2. Η ένσταση υποβάλλεται εγγράφως στο αρμόδιο για τη διενέργεια του διαγωνισμού όργανο του φορέα ως εξής: Α. Κατά της διακήουζτκ του διαγωνισιιού Ένσταση μπορούν να υποβάλλουν οι ενδιαφερόμενοι μέσα στο μισό του χρονικού διαστήματος από τη δημοσίευση της διακήρυξης μέχρι την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής των προσφορών. Για τον καθορισμό της προθεσμίας αυτής συνυπολογίζονται και οι ημερομηνίες της δημοσίευσης και της υποβολής των προσφορών. Η ένσταση εξετάζεται από το αρμόδιο συλλογικό όργανο του φορέα που διενεργεί το διαγωνισμό και η σχετική απόφαση εκδίδεται το αργότερο πέντε (5) εργάσιμες ημέρες πριν από τη διενέργεια του διαγωνισμού. Β. Κατά της συιιιιετογήζ προσφέροντα σ αυτόν ή ττκ νοιιιιιότητας της διενέργειας ως προς τη διαδικασία παραλαβής και αποσφράγισης των προσφορών. C:\Documents θηά εβηίηςεχιιι 1212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\θ3ΐ<οι<ίοηί3\σχετ. με ΔημοπρασίεςΝΔιακήριιξη δακοκτονίας 2006\Διακηρυξη2006.άοο 19

80 Ένσταση μπορούν να υποβάλλουν οι ενδιαφερόμενοι κατά τη διάρκεια διεξαγωγής του ίδιου του διαγωνισμού και μέχρι την επόμενη εργάσιμη μέρα. Η ένσταση αυτή δεν επιφέρει αναβολή ή διακοπή του διαγωνισμού αλλά εξετάζεται κατά την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού από το αρμόδιο συλλογικό όργανο και εκδίδεται η σχετική απόφαση μετά από γνωμοδότηση αυτού. Η ένσταση κατά της συμμετοχής προσφέροντα σε διαγωνισμό κοινοποιείται υποχρεωτικά σ αυτόν κατά του οποίου στρέφεται. Γ. Κατά της νοιηαότηταζ της διενέργειας του διαγωνισιιού έωο την κατακυρωτικύ απόφαση: Η ένσταση υποβάλλεται μέσα σε χρονικό διάστημα μέχρι τριών (3) εργάσιμων ημερών από την καταχώρηση των σχετικών αποφάσεων στο βιβλίο που τηρείται για το σκοπό αυτό από την υπηρεσία που διενεργεί το διαγωνισμό. Η ένσταση αυτή εξετάζεται από το αρμόδιο συλλογικό όργανο και η σχετική απόφαση εκδίδεται το αργότερο σε δέκα (10) εργάσιμες ημέρες από τη λήξη προθεσμίας υποβολής ενστάσεων. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις η προθεσμία των δέκα (10) εργασίμων ημερών μπορεί να παραταθεί με απόφαση του αρμοδίου για τη διοίκηση του φορέα οργάνου. 3. Για το παραδεκτό της άσκησης ένστασης σύμφωνα με τα παραπάνω, προσκομίζεται παράβολο κατάθεσης υπέρ του Δημοσίου ποσού ίσου με το 0,10% επί της προϋπολογιζόμενης αξίας το ύψος του οποίου δεν μπορεί να είναι μικρότερο των και μεγαλύτερο των Το παράβολο αποτελεί δημόσιο έσοδο και κατατίθεται στον ΚΑΕ 3741 (Παράβολο από κάθε αιτία) 5. Οι ενιστάμενοι λαμβάνουν γνώση της σχετικής απόφασης με φροντίδα τους. 6. Ο Προσφέρων υπηρεσίες μπορεί κατά των αποφάσεων που επιβάλλουν οποιοσδήποτε μορφής κυρώσεις σε βάρος του να υποβάλλει προσφυγή μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την ημερομηνία καταχώρησης της σχετικής απόφασης στο βιβλίο που τηρείται για το σκοπό αυτό από το φορέα. Επί της προσφυγής αποφασίζει το αρμόδιο για τη διοίκηση του φορέα όργανο ύστερα από γνωμοδότηση του αρμόδιου συλλογικού οργάνου (της επιτροπής αξιολόγησης). Η εν λόγω απόφαση δεν επιδέχεται προσβολή με άλλη οιασδήποτε φύσεως διοικητική προσφυγή. 7. Ο Προσφέρων έχει δικαίωμα ένδικης προσφυγής για διαφορές που αναφύονται κατά τη διαδικασία που προηγείται τη σύναψης σύμβασης σύμφωνα με το νόμο 2522/ Πριν υποβάλλει την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ο ενδιαφερόμενος οφείλει μέσα σε προθεσμία πέντε (5) ημερών αφότου έλαβε γνώση με οποιονδήποτε τρόπο της παράνομης πράξης ή παράληψης να ασκήσει προσφυγή ενώπιον της αναθέτουσας αρχής προσδιορίζοντας ειδικώς τις νομικές και πραγματικές αιτιάσεις που δικαιολογούν το αίτημά του. Η προσφυγή κοινοποιείται με τη φροντίδα του προσφεύγοντος στον εκπρόσωπο ή τον αντίκλητο κάθε θυγόμενου από τυχόν ολική ή μερική παραδοχή της προσφυγής. Δεν απαιτείται άσκηση προσφυγής κατά πράξης η οποία δέχεται εν όλω ή εν μέρει προσφυγή άλλου προσώπου. Η αναθέτουσα αρχή οφείλει να αποφανθεί αιτιολογημένα μέσα σε προθεσμία 10 ημερών από την άσκηση της προσφυγής και αν την κρίνει βάσιμη λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία τεκμαίρεται η απόρριψη της προσφυγής. Οι διατάξεις της παραγράφου αυτής δε θίγουν διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας CADocuments and Settings\u11212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\03^μοηί3\σχετ. με Δημοπρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο

81 που προβλέπουν άσκηση διοικητικών προσφυγών κατά τη διεξαγωγή δημοσίων διαγωνισμών. 9. Ενστάσεις που υποβάλλονται για οποιουσδήποτε άλλους λόγους εκτός από τους προαναφερόμενους, δεν γίνονται δεκτές. ΑΡΘΡΟ 25. ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ Οι πιστώσεις μεταφέρονται από το Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και προέρχονται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. ΑΡΘΡΟ 26. ΛΟΙΠΑ ΘΕΜΑΤΑ Για τα λοιπά θέματα που δεν προβλέπονται από την παρούσα διακήρυξη παραπέμπουμε στις διατάξεις των νόμων που αναφέρονται στην αρχή της παρούσας. ΑΡΘΡΟ 27. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ I. ΓΕΝΙΚΑ 1. Ο εργολάβος υποχρεούται να προστατεύει όλα τα δέντρα που αναφέρονται στην προκήρυξη, ψεκάζοντας τα όσες φορές χρειαστεί με την ίδια τιμή. 2. Οι ψεκασμοί θα γίνουν από 15/6 έως 15/11. Η έκταση και η ημερομηνία έναρξης του ψεκασμού θα καθορίζεται από τη Δ/νση Γεωργίας μετά από έγγραφη εντολή. 3. Ο εργολάβος υποχρεούται να αρχίσει τον ψεκασμό μέσα σε 24 ώρες από την ειδοποίηση εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στην εντολή ή αν υπάρχουν λόγοι ανωτέρας βίας, οι οποίοι πρέπει να αναφερθούν εγγράφως εντός 24 ωρών από τον εργολάβο στην υπηρεσία. 4. Ο εργολάβος υποχρεούται να συμμορφώνεται πρόθυμα στις υποδείξεις των γεωπόνων της δακοκτονίας (Επόπτες - Τομεάρχες). 5. Σε περίπτωση που ο ψεκασμός δε γίνεται σύμφωνα με τους όρους και τις υποδείξεις της Δ/νσης Γεωργίας, ο εργολάβος πέραν των κυρώσεων που αναφέρονται στα άρθρα της παρούσας διακήρυξης δε θα αμείβεται για το εκτελεσθέν έργο την ημέρα αυτή και θα του καταλογίζεται και η αξία των χρησιμοποιηθέντων φυτοπροστατευτικών προϊόντων για την παρασκευή του ψεκαστικού υγρού. Επί πλέον ο χρόνος που χάθηκε μέχρι την εφαρμογή του σωστού ψεκασμού, λογίζεται σαν υστέρηση έναρξης και επιβάλλονται οι προβλεπόμενες κυρώσεις. 6. Εφόσον ο εργολάβος τηρήσει τις οδηγίες της Δ/νσης Γεωργίας για τους ψεκασμούς δεν φέρει ευθύνη για την αποτελεσματικότητα των ψεκασμών. 7. Τα δακοκτόνα υλικά παρέχονται στον εργολάβο δωρεάν και παραδίδονται σ' αυτόν από την αποθήκη της Δ/νσης Γεωργίας. Αυτά μεταφέρονται και διανέμονται στα συνεργεία, ευθύνη εργολάβου. Τα περισσεύματα κάθε ψεκασμού ή όποια άλλα αποθέματα, θα μένουν στον εργολάβο, θα φυλάσσονται σε κλειστούς και δροσερούς χώρους καλά ασφαλισμένους μέχρι τελικής παράδοσης. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει ο εργολάβος να ορίσει το χώρο καθώς και τον υπεύθυνο για τη φύλαξη των υλικών δακοκτονίας και να το γνωστοποιήσει εγγράφως στη Δ/νση Γεωργίας. 8. Τα κενά δοχεία των δακοκτόνων υλικών είναι δημόσιο υλικό και αποτελούν και αποδεικτικό υλικό χρήσης τους. Γι' αυτό θα τοποθετούνται χωρίς υπολείμματα στα χαρτόκουτα που ήταν γεμάτα και θα παραδίδονται από τον εργολάβο στην αποθήκη της Δ/νσης Γ εωργίας. C:\Documents and Settings\u11212\Τα έγγραφά pou\aakoktovia\ka KOupaq\Dakoktonia\Zx T. με ΔημοπρασίεςΝΔιακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο

82 Θα γίνεται αυστηρός έλεγχος στη διαχείριση των υλικών και θα καταλογίζεται η αξία τους στους υπευθύνούς της. 9. Ο εργολάβος θα πρέπει να ειδοποιεί τα Δημοτικά Διαμερίσματα για την έναρξη των ψεκασμών και να συνεργάζεται στενά με αυτές για τη σύνταξη προγράμματος ψεκασμού των τοποθεσιών του Δημοτικού Διαμερίσματος ανά ημέρα, ώστε να ειδοποιούνται τόσο οι ελαιοπαραγωγοί όσο και οι κτηνοτρόφοι. 10. Ο εργολάβος θα μεριμνά για την άριστη λειτουργία των ψεκαστικών μηχανημάτων και ψεκαστήρων, έχοντας και αρκετά επιπλέον των απαραιτήτων σε ετοιμότητα (ρεζέρβες) ώστε να μην παρουσιάζεται καμία καθυστέρηση την ώρα των ψεκασμών. 11. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να έχουν την απαραίτητη από το νόμο ηλικία και μάλιστα θα πρέπει να αποφεύγονται οι ακραίες ηλικίες (να είναι ετών). 12. Ευθύνη του εργολάβου θα πρέπει να λάβουν γνώση όλοι οι εργάτες των τεχνικών προδιαγραφών της δακοκτονίας. II. Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΨΕΚΑΣΜΩΝ Α. Σκευάσματα - Δοσολογίες Οι δοσολογίες στα 100 λίτρα ψεκαστικού υγρού θα είναι: Για τους ψεκασμούς που θα γίνουν μέχρι 31/8/2006 θα χρησιμοποιηθούν σκευάσματα με δραστική ουσία το fenthion στη δόση 0,6 λίτρα. Για τους ψεκασμούς που θα γίνουν μετά την 1/9/2006 θα χρησιμοποιηθούν σκευάσματα με δραστική ουσία το dimethoate στη δόση 0,80λίτρα. Στο ψεκαστικό υγρό θα προστίθεται πάντα 2-3 κιλά ελκυστικής ουσίας. Πιθανή χρήση εντομοκτόνων με άλλη δραστική ουσία εκτός των πιο πάνω αναφερομένων θα καθοριστεί με απόφαση Υπουργού και θα εφαρμόζονται όσα αναγράφονται στην Απόφαση έγκρισης κυκλοφορίας. Β. Εφαρμογή 1. Κατά τον ψεκασμό θα διασπείρονται 300 cm3, περίπου ψεκαστικού διαλύματος ανά ψεκαζόμενο δέντρο κανονικής ανάπτυξης. Θα ψεκάζονται όλα τα δέντρα σε ελαιώνες με αραιή πυκνότητα δέντρων (λιγότερα από 10 δέντρα στο στρέμμα), ανά δεύτερο δέντρο στους μέτριας πυκνότητας ελαιώνες (10-18 ελαιόδεντρα ανά στρέμμα) και ανά τρίτο δέντρο στους πυκνούς ελαιώνες (περισσότερα από 18 δέντρα ανά στρέμμα) 2. Το ψεκαστικό μηχάνημα θα πρέπει να έχει μικρή πίεση (λιγότερη από 10 atm), ώστε το ψεκαστικό υγρό να πέφτει συγκεντρωμένο με χοντρή σταγόνα (6>lmm) για να μπορεί να παραμένει περισσότερο χρόνο νωπό και προσελκυστικό για βόσκηση από το δάκο και να μην ξηραίνεται γρήγορα. 3. Το μπεκ θα πρέπει να κλείνει κατά τη μετάβαση από δέντρο σε δέντρο, για να μην χάνεται άσκοπα ψεκαστικό υγρό και για την προστασία του περιβάλλοντος. 4. Το ψεκαστικό υγρό θα πρέπει να κατευθύνεται στη βορινή πλευρά του δέντρου και στο εσωτερικό του φυλλώματος ώστε να παραμένει περισσότερο χρόνο σε νωπή κατάσταση. 5. Ψεκασμοί δεν γίνονται τις απογευματινές ώρες λόγω συνθηκών υψηλών θερμοκρασιών, περιορισμένης δυνατότητας ελέγχων και λόγω μειωμένης κίνησης του δάκου δύο ώρες περίπου πριν τη δύση του ηλίου. 6. Το βυτίο θα πρέπει να είναι πάντοτε καλά σφραγισμένο και μετά το τέλος των ψεκασμών να πλένεται με σόδα. C:\Documents and Settings\u11212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\03^μοηΐ3\σχετ. με Δημοπρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο 2 2

83 7. Τα βυτία και οι ψεκαστές μπορεί να παίρνουν νερό από πηγές, ποτάμια, ρυάκια και πηγάδια, αν αυτό είναι πολύ καθαρό. Ποτέ όμως δεν θα προστίθενται τα ε- ντομοκτόνα κοντά σε αυτά. 8. Κατά την παρασκευή του ψεκαστικού διαλύματος πρέπει να γίνεται τριπλό πλύσιμο του κενού συσκευασίας του εντομοκτόνου. 9. Ο εργολάβος επιβαρύνεται με όλες τις δαπάνες καλής εφαρμογής και εξυπηρέτησης των ψεκασμών, δηλαδή μεταφορά των εργατών, των δακοκτόνων υλικών, του νερού και την παρασκευή του ψεκαστικού διαλύματος. 10. Για τις τοποθεσίες που δεν μπορεί να καλύψει το ψεκαστικό μηχάνημα (έλλειψη δρόμου, μεγάλη κλίση εδάφους, αλλεπάλληλοι περιφραγμένοι ελαιώνες κ.λ.π.) θα πρέπει ο εργολάβος να διαθέτει ένα ψεκαστή με ψεκαστήρα πλάτης εργαζόμενος παράλληλα με το βυτίο, για την κάλυψη και αυτών των περιοχών. Αν οι περιοχές είναι εκτεταμένες σε ορισμένες κοινότητες τότε θα πρέπει να συγκροτείται ένα επιπλέον συνεργείο με ψεκαστήρες πλάτης. Οι περιοχές αυτές θα γνωστοποιηθούν από την Δ/νση Γεωργίας στον εργολάβο εργολάβος φέρει την ευθύνη για να μην ψεκαστούν βιολογικά κτήματα με την προϋπόθεση ότι αυτά έχουν σημανθεί περιμετρικά. 12. Το ψεκαστικό διάλυμα θα παρασκευάζεται και θα χρησιμοποιείται την ίδια ημέρα. Η αξία μη χρησιμοποιηθέντος ψεκαστικού διαλύματος της ίδιας ημέρας, θα καταλογίζεται στον εργολάβο εκτός περιπτώσεων ανωτέρας βίας (π.χ. απότομη μεταβολή του καιρού, εργατικό ατύχημα κ.α.) 13. Αν χρειαστεί να απορριφθεί ψεκαστικό υγρό θα πρέπει να ανοίγεται ειδικός λάκκος στον οποίο μετά το ψεκαστικό υγρό θα πρέπει να πέσει αρκετός ασβέστης και χώμα. 14. Η διάρκεια των ψεκασμών σε καμιά περίπτωση δεν θα υπερβαίνει τις έξη (6) συνεχόμενες ημέρες. 15. Η απόδοση ενός ψεκαστικού συγκροτήματος (βυτίο, οδηγός και αυλοφόρος) δεν θα υπερβαίνει τα 500 λίτρα ψεκαστικού υγρού ανά ημέρα (ψεκασμός 1500 δέντρων). Όταν πρόκειται για ψεκαστήρες πλάτης η εφαρμογή ψεκαστικού υ γρού ανά ψεκαστή δεν θα υπερβαίνει τα 150 λίτρα/ημέρα (ψεκασμός 500 δέντρων) III. ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΨΕΚΑΣΜΩΝ 1. Ο ψεκασμός θα αρχίζει στο λυκαυγές και θα σταματάει όταν η θερμοκρασία υ περβαίνει τους 28 C. 2. Δεν θα γίνονται ψεκασμοί όταν πρόκειται να βρέξει ή όταν φυσάει άνεμος περισσότερο από πέντε (5) μποφόρ. Για την εφαρμογή των παραπάνω την ευθύνη θα φέρουν οι επόπτες και οι τομεάρχες δακοκτονίας, οι οποίοι θα πρέπει καθημερινά κατά τη διάρκεια των ψεκασμών να παρακολουθούν τα δελτία καιρού. IV. ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΣΥΝΕΡΓΕΙΩΝ Τα συνεργεία συγκροτούνται με ευθύνη και μέριμνα του εργολάβου όπως αυτά αναφέρονται στην παρούσα διακήρυξη. V. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΨΕΚΑΣΤΩΝ Με ευθύνη και δαπάνη του εργολάβου, προκειμένου να είναι ασφαλής ο ψεκαστής δακοκτονίας θα πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι κανόνες ορθής εφαρμογής φυτοπροστατευτικών προϊόντων, δηλαδή: 1.Να μην υπάρχουν διαρροές ψεκαστικού διαλύματος από τους ψεκαστήρες. C:\Documents and Settings\u11212\Τα έγγραφά μου\δακοκτονία\κλέκουρας\θ3ΐ<οι<1οηί3\σχετ. με Δημοττρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο 2 3

84 2.0 ψεκαστής να χρησιμοποιεί αδιάβροχα πλαστικά γάντια, να φοράει ολόσωμη αδιάβροχη φόρμα και καπέλο, κατάλληλη μάσκα για την αποφυγή εισπνοών, γυαλιά για την προστασία των ματιών και ελαστικές μπότες. 3.Τα γάντια μετά από κάθε εφαρμογή πρέπει να πλένονται με σαπούνι πριν βγουν από τα χέρια καθώς και η φόρμα μετά τη χρησιμοποίησή της. Ο Εργολάβος ευθύνεται για κάθε μορφής ατύχημα του προσωπικού. VI. ΕΛΕΓΧΟΙ ΨΕΚΑΣΜΩΝ Οι εργασίες της δακοκτονίας θα ελέγχονται από τους επόπτες και τους τομεάρχες της δακοκτονίας. Καθημερινά κατά τη διάρκεια των ψεκασμών ο εργολάβος θα συμπληρώνει ένα ημερήσιο δελτίο εργασίας που θα του χορηγήσει η υπηρεσία, στο οποίο θα αναγράφονται τα ψεκαστικά μέσα, οι εργάτες, η ποσότητα του ψεκαστικού διαλύματος που καταναλώθηκε, ο αριθμός των προστατευθέντων δέντρων κ.α. Τα ημερήσια δελτία θα συνυπογράφονται από τον εργολάβο και τον τομεάρχη δακοκτονίας και θα υποβάλλονται στην υπηρεσία το αργότερο σε μια εβδομάδα μετά το τέλος του ψεκασμού. VII. ΑΜΟΙΒΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Η αμοιβή των εργατών είναι αποκλειστική υποχρέωση του εργολάβου και ε- ξαρτάται από τη συμφωνία τους με τον εργολάβο. Η ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ( Υπογραφές) C:\Documents and Settings\u11212\Τα έγγραφά pou\aakoiaovía\kaékoupac\dakoktonia\zx T. με Δημοττρασίες\Διακήρυξη δακοκτονίας 2006\Διακήρυξη2006.άοο 2 4

85 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑ TIA ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ Α ΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ Πύργος ΗΛΕΙΑΣ Δ/Ν ΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Αριθ.Πρωτ. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ Πρόσληψης δέκα έξη (16) ατόμων με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου για την Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης, που εδρεύει στον Πύργο Έχοντας υπόψη: * / Τις διατάξεις του άρθρου 21 του Ν-,2190/1994, όπως ισχύει μετά τις τροποποιήσεις και συμπληρώσεις των Ν.2225/1994, 2247/1994, 2266/1994, 2349/1995, 2527/1997, 2738/1999, 3051/2002, 3146/2003, 3174/2003, 3200/2003, 3260 / 2004 και 3320 / Την αριθ. ΔΙΠΠ/Φ.ΕΓΚΡ. 6/150/10964/ Εγκριτική της πρόσληψης Πράξη της Τριμελούς εξ Υπουργών Επιτροπής της παρ. 1 του άρθρου 2 της υπ'αριθ. 55/1998 Π.Υ.Σ. «Αναστολή διορισμών και προσλήψεων στο Δημόσιο Τομέα» ΦΕΚ 252Α/ /τ.Α'), όπως ισχύει., ν 3. - Την αριθ / απόφαση του Υπουργού του Υπουργείου Γεωργίας με την οποία κατανεμήθηκε στην Δ/νση Αγρ.Ανάπτυξης Ηλείας προσωπικό 16 ατόμων για την αντιμετώπιση των εποχιακών αναγκών του τομέα Φυτικής παραγωγής στο πρόγραμμα καταπολέμησης του δάκου της ελιάς 4. -Την απόφαση 10/95 του )\Ιομαρχιακού Συμβουλίου Ν.Ηλείας και δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ τ.β. της Ανακοινώνει Την πρόσληψη προσωπικού με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, συνολικού αριθμού δέκα έξη (1 6 ) ατόμων για την κάλυψη εποχικών της Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης στο πρόγραμμα καταπολέμης του δάκου της Ελιάς για τις εξής, κατά αριθμό ατόμων, ειδικότητες, με τα αντίστοιχα τυπικά προσόντα και την αντίστοιχη χρονική περίοδο. 1

86 Ε ιδικότητα Α ριθμός Ειδικά τυπ ικά προσόντα Χ ρονική διάρκεια Γ ε ω ττό ν ο ι Α)Αδεια άσκησης επαγγέλματος 6 μ ή ν ε ς (Π Ε το μ ε ά ρ χ ε ς Γεωπόνου από το ΓΕΩΤΕΕ Δ α κ ο κ το ν ία ς ) κ α ι ε ν 15 Β) Οποιοδήποτε πτυχίο ή δίπλωμα Α Ε Ι ε λ λ ε ίψ ε ι, Τ Ε Ι ή Ελληνικού ανοικτού Πανεπιστημίου Τ ε χ ν ο λ ό γ ω ν (Ε.Α.Π) Α Ε Ι ή Προγραμμάτων Γ ε ω π ο ν ία ς Φ υ τικ ή ς σπουδών επιλογής (Π.Σ.Ε) Α ΕΙ της Π α ρ α γ ω γ ή ς ημεδαπής ή ισότιμω ν τίτλων σχολώ ν της αλλοδαπής, βάσει του οποίου χορηγήθηκε η ω ς άνω άδεια. Σε περίπτωση που ο απαπούμενος αριθμός Τομεαρχών δεν καλυφθεί από αποφοίτους /\Ε Ι οι θέσεις θα καλυφθούν από υποψήφιους με πτυχίο ή δίπλω μα Σχολής Τεχνολόγων Γεωπονίας Φυτικής Παραγω γής ή αντίστοιχο κατά ειδικότητα πτυχίο ή δίπλωμα ΤΕΙ ; ή Προγραμμάτων Σπουδώ ν επιλογής (Π.Σ.Ε) ΤΕΙ της ημεδαπής ή ισότιμων τίτλων Σχολώ ν της Η μεδαπής ή Αλλοδαπής,αντίστοιχης ειδικότητας ή το ομώνυμο ή αντίστοιχο καγά ειδικότητα πτυχίο ΚΑΤΕΕ ή ισότιμος τίτλος της ημεδαπής ή αλλοδαπ ής αντίστοιχης ειδικότητας Πτυχίο.ή Δίπλω μα ή απολυτήριος Α ποθηκάριος Δ Ε 1 τίτλος ειδικότητας Υπεύθυνου Προμηθειώ ν και διαχείρισης αποθήκης 6,5 μήνες ή αντίστοιχο ητμχίο ή δίπλωμα ή απολυτήριος τίτλος των παρακάτω σχολικών μονάδω ν : ΙΕΚ ή Τεχνικού Επαγγελματικού Εκπαιδευτηρίου Α. και Β. κύκλου σπουδώ ν ή Ενιαίου Πολυκλαδικού Λυκε,ίου ή Τεχνικού Επαγγελματικού Λυκείου ή Τεχνικής Επαγγελματικής - Σχολής δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ή Σχολής Μ αθητείας του ΟΑΕΔ του Ν. 1346/1983 ή άλλος ισότιμος τίτλος σχολικής μονάδας της ημεδαπής ή αλλοδαπής, αντίστοιχης ειδικότητας, ελλείψει τω ν ανωτέρω πτυχίο ή δίπλωμα ή απολυτήριο Δευτεροβάθμιας ή μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΙΕΚ) ή Σχολής Μαθητείας του ΟΑΕΔ του Ν. 1346/1983 ανεξάρτητα απ ό ειδικότητα Α. ΓΕΝΙΚΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ 1.- Οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν ηλικία από 18 έως 65 ετών.

87 2 - Να έχουν την υγεία και τη φυσική καταλληλότητα που τους επιτρέπει την εκτέλεση των καθηκόντων της θέσεως που επιλέγουν. 3.- Να μην έχουν κώλυμα κατά το άρθρο 8 του Υπαλληλικού Κώδικα (καταδίκη, υποδικία, δικαστική συμπαράσταση). Β. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΝΤΟΠΙΟΤΗΤΑΣ Οι υποψήφιοι κατατάσσονται σε πίνακα κατά κλάδο ή ειδικότητα με τη σειρά του βαθμού εντοπιότητας (α1, β', γ' κ.ο.κ.). Ανάμεσα σ' αυτούς που έχουν την ίδια εντοπιότητα, προηγούνται οι έχοντες τα κύριρ προσόντα και ακολουθούν οι έχοντες τα επικουρικά. Αν δεν καλυφθεί ο αριθμός των προσλαμβανομένων από τους έχοντες τα κύρια ή επικουρικά προσόντα της πρώτης εντοπιότητας προσλαμβάνονται υποψήφιοι που έχουν τα αντίστοιχα προσόντα της δεύτερης κ.ο.κ.. Η σειρά κατάταξης μεταξύ αυτών που έχουν τα ίδια*προσόντα, κύρια ή επικουρικά, γίνεται με βάση τη βαθμολογία που συγκεντρώνουν στα βαθμολογούμενα κριτήρια (ανεργία, αριθμός τέκνων πολύτεκνης οικογένειας κ.λ. π.). Προτάσσονται κατά σειρά: * { α) ΟΙ ΔΗΜΟΤΕΣ των Δήμων ή των Κοινοτήτων του Νομού Ηλείας(αβαθμός εντοπιότητας) β) ΟΙ Μ ΟΝΙΜΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ όλων των Νομών της Χώρας, (χωρίς εντοπιότητα), * (. Γ. ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΑΙΤΗΣΕΩΝ Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν αίτηση στα γραφεία της υπηρεσίας μας, οδός Μανωλοπούλου αριθ. 38 και ειδικότερα στην Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης αρμόδια κ.παναγοπούλου) εντός προθεσμίας δέκα (10) ημερών, που αρχίζει από την επομένη ημέρα της τελευταίας δημοσίευσης της παρούσας σε τοπικές εφημερίδες ή της ανάρτησής της στο κατάστημα της υπηρεσίας και στο χώρο ανακοινώσεων του δημοτικού ή κοινοτικού καταστήματος, εφόσον η ανάρτησή της είναι τυχόν μεταγενέστερη της δημοσίευσης στις εφημερίδες (παρ. 10 άρθρο 21 Ν. 2190/1994). Δ.- ΥΠΟΒΟΛΗ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΩΝ Οι ενδιαφερόμενοι μαζί με την αίτησή τους πρέπει να υποβάλουν υποχρεωτικά τα :ξής δικαιολογητικά επικυρωρένα: 1. Φωτοαντίγραφο των δύο όψεων της αστυνομικής ταυτότητας.?. Φωτοαντίγραφο του τίτλου σπουδών τους (όπου απαιτείται), στον οποίο να αναγράφεται ο ακριβής βαθμός αυτού (ΜΟΝΟ για υποψηφίους των κατηγοριών ΠΕ, ΤΕ και ΔΕ). Σε κάθε περίπτωση που ο βαθμός εκφράζεται με

88 αξιολογικό χαρακτηρισμό ή με ακέραιο αριθμό πρέπει στη φωτοτυπία του τίτλου να περιλαμβάνεται και βεβαίωση της οικείας σχολής για τον ακριβή αριθμητικό βαθμό. Διευκρίνιση: Όσοι υποψήφιοι επικαλούνται ταυτόσημο (ΑΕΙ) ή αντίστοιχο (ΤΕΙ) κατά περιεχόμενο ειδικότητας πτυχίο ή δίπλωμα ημεδαπής, υποχρεούνται να προσκομίζουν συγχρόνως, βεβαίωση την οποία χορηγεί το αρμόδιο όργανο του ΑΕΙ ή ΤΕΙ αντίστοιχα, στο οποίο ανήκει το Τμήμα που χορήγησε το εν λόγω πτυχίο ή δίπλωμα, περί του ότι ο τίτλος αυτός στηρίζεται σε σπουδές που καλύπτουν με πλήρη επάρκεια το από την ανακοίνωση ζητούμενο γνωστικό αντικείμενο. Σε περίπτωση που δεν ~προσκομισθεί η βεβαίωση αυτή, ο επικαλούμενος τίτλος δεν λαμβάνεται υπόψη. ι Για τους αποφοίτους των Ι.Ε.Κ.: ως βαθμός διπλώματος νοείται ο μέσος όρος βαθμολογίας στο θεωρητικό μέρος των εξετάσεων πιστοποίησης, ο αναφερόμενος σε βεβαίωση που ' εκδίδεται από τον ΟΕΕΚ και η οποία δεν ισχύει αυτοτελώς, αλλά αποτελεί αναπόσπαστο παράρτημά του διπλώματος. Προς απόδειξη αυτών ο υποψήφιος πρέπει να προσκομίσει: Δίπλωμα Επαγγελματικής Κατάρτισης Επιπέδου Μεταδευτεροβάθμιας Επαγγελματικής Κατάρτισης και βεβαίωση του ΟΕΕΚ από την οποία να προκύπτει ο μέσος όρος βαθμολογίας του στο θεωρητικό μέρος των εξετάσεων πιστοποίησης ή Βεβαίωση του ΟΕΕΚ από την οποία να προκύπτει ο μέσος όρος βαθμολογίας του στο θεωρητικό μέρος των εξετάσεων πιστοποίησης και η ακριβής ημερομηνία που ο συγκεκριμένος υποψήφιος κατέστη διπλωματούχος. 3. Φωτοαντίγραφο άδειας άσκησης επαγγέλματος (όπου απαιτείται). 4. -Υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986 ότι δεν έχουν κώλυμα κατά το άρθρο 8 του Υπαλληλικού Κώδικα: α) ότι δεν έχουν καταδικαστεί για κακούργημα και σε οποιαδήποτε ποινή για κλοπή, υπεξαίρεση (κοινή και στην υπηρεσία), απάτη, εκβίαση, πλαστογραφία, απιστία δικηγόρου, δωροδοκία, καταπίεση, απιστία περί την υπηρεσία, παράβαση καθήκοντος καθ' υποτροπή, συκοφαντική δυσφήμιση, καθώς και για οποιοδήποτε έγκλημα * κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, β) ότι δεν είναι υπόδικοι και δεν έχουν παραπεμφθεί με τελεσίδικο βούλευμα για κακούργημα ή για πλημμέλημα της προηγούμενης περίπτωσης, έστω και αν το αδίκημα παραγράφηκε, γ) ότι δεν έχουν, λόγω καταδίκης, στερηθεί τα πολιτικά τους δικαιώματα και για όσο χρόνο διαρκεί η στέρηση αυτή, δ) ότι δεν τελούν υπό δικαστική συμπαράσταση. * 5.- Υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986 στην οποία να δηλώνει ο υποψήφιος τν τους τελευταίους δώδεκα (12) μήνες από την υποβολή της αιτήσεώς του χει απασχοληθεί σε δημόσια υπηρεσία ή νομικό πρόσωπο του άρθρου 14 παρ. 1 ου Ν. 2190/1994 με την ιδιότητα του εποχικού εργαζόμενου ή για κάλυψη τεριοδικών ή πρόσκαιρων αναγκών, ή όχι, προκειμένου να κριθεί εάν αυτός υποψήφιος) έχει κώλυμα πρόσληψης ή όχι, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο ΚΕΦ. 'ΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ. Σε περίπτωση που έχει απασχοληθεί να δηλώνει την

89 υπηρεσία στην οποία απασχολήθηκε και την ακριβή χρονική διάρκεια της απασχόλησής του (έναρξη και λήξη). 6.-Η ανεργία αποδεικνύεται με πρόσφατη βεβαίωση του ΟΑΕΔ (που είναι αρμόδιος προς τούτο), η ημερομηνία έκδοσης της οποίας δεν θα απέχει περισσότερο από πέντε (5) εργάσιμες ημέρες από την ημερομηνία έναρξης της προθεσμίας υποβολής των αιτήσεων. Αποκλείεται η απόδειξη με υποβολή υπεύθυνης δήλωσης και κάρτας ανεργίας. 7- Προκειμένου για ανέργους υποψηφίους που είχαν ενταχθεί σε πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης του ΟΑΕΔ; α) βεβαίωση του ΟΑΕΔ στην οποία να αναφέρεται η ημερομηνία έναρξης και λήξης της συμμετοχής του υποψηφίου στο πρόγραμμα ή σε περίπτωση που δεν έχει λήξει, το χρονικό διάστημα παρακολούθησης του προγράμματος και β) βεβαίωση του ΟΑΕΔ από την οποία να προκύπτει η ημερομηνία εγγραφής τους ως ανέργων στα σχετικά μητρώα. * 8. -Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, πρόσφατης έκδοσης. προκειμένου για υποψηφίους που έχουν ανήλικα τέκνα Οι πολύτεκνοι και τα τέκνα πολυτέκνων οικογενειών : Πιστοποιητικό της οικογενειακής τους κατάστασης του Δήμου ή της Κοινότητας, πρόσφατης έκδοσης ή αντίστοιχο πιστοποιητικό αρμόδιας αλλοδαπής αρχής, συνοδευόμενο από πιστοποιητικό της Ανώτατης Συνομοσπονδίας Πολυτέκνων Ελλάδος (άρθρο 6, παρ. 2, Ν. 3454/2006). > * V 10. -Εάν ο τίτλος έχει αποκτηθεί στην αλλοδαπή απαιτείται, μόνον: α) Για τίτλους Πανεπιστημιακής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης πιστοποιητικό αναγνώρισης από το Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π) για την ισοτιμία, αντιστοιχία του τίτλου και τη βαθμολογική αντιστοιχία αυτού ή Πράξη Αναγνώρισης Επαγγελματικής Ισοτιμίας από' το Συμβούλιο Αναγνωρίσεως Επαγγελματικής Ισοτιμίας Τίτλων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, εφόσον στην δεύτερη αυτή περίπτωση οι απαπούμενοι βάσει της προκήρυξης τίτλοι σπουδών εμπίπτουν στα νομοθετικώς ρυθμιζόμενα επαγγέλματα αρμοδιότητας του "Σ.Α.Ε.Ι.", σύμφωνα με τα άρθρα 10 παρ. 2 έως 12 και 11 του Π.Δ. 165/2000 (άρθρο 8 οδηγίας 89/48 του Συμβουλίου της Ε.Ε.), που να έχει εκδοθεί μέχρι την τελευταία ημέρα της προθεσμίας υποβολής των αιτήσεων. Τίτλοι σπουδών για τους οποίους έχει εκδοθεί πράξη αναγνώρισης από το ΔΙΚΑΤΣΑ ή το Ι.Τ.Ε για την ισοτιμία, αντιστοιχία και την βαθμολογική αντιστοιχία αυτώ ν μέχρι και την ισχύουν και γίνονται δεκτοί. β) Προκειμένου για Δευτεροβάθμια μη τεχνική ή μη επαγγελματική εκπαίδευση, βεβαίωση ισοτιμίας από την αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και για τεχνική και επαγγελματική :κπαίδευση αλλοδαπής, πράξη ισοτιμίας και κατάταξης της επιτροπής

90 ισοτιμιών του Οργανισμού Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως και Καταρτίσεως (Ο.Ε.Ε.Κ.) - Εθνικής Αντιστάσεως 41, Ν. Ιωνία, Αθήνα και βεβαίωση, για την αντιστοιχία του βαθμού από την αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων σε εικοσάβαθμη κλίμακα Πιστοποιητικό του οικείου Δήμου ή Κοινότητας, πρόσφατης έκδοσης. ότι ο υποψήφιος είναι εγγεγραμμένος στο δημοτολόγιο. Για υποψηφίους των υπολοίπων νομών που δεν έχουν το κριτήριο της εντοπιότητας, όπως ορίζεται στο κεφάλαιο Β ' του παρόντος, απαιτείται η υποβολή βεβαίωσης μόνιμης κατοικίας από τον οικείο Δήμο ή Κοινότητα (άρθρο 4 παρ. 5 Ν.2647/1998). Σηυείω ση: Η επικύρωση των πόσης φύσεως διοικητικών εγγράφων μπορεί να γίνεται από όλες τις διοικητικές αρχές και τα Κ.Ε.Π. Ακόμη μπορεί να γίνεται επικύρωση από Δικηγόρους και Συμβολαιογράφους σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (Ν. 2690/1999). Τίτλοι, πιστοποιητικά και βεβαιώσεις της αλλοδαπής, που απαιτούνται για την πρόσληψη πρέπει να είναι επικυρωυένοι και επίσηυα υεταφρασυένοι στην ελληνική νλώσσα, όπως ορίζουν οι κείυενες διατάξεις (άρθρο 29 Π.Δ. 50/2001 και Ν. 148/1914). _Τα ανωτέρω συμπεριλαμβανομένων και των τίτλων που υποδεικνύουν την γνώση ξένης γλώσσας, προσκομίζονται: Σε πρωτότυπο ή σε ακριβές αντίγραφο του πρώτοτύπου ή σε αντίγραφο του ακριβούς αντιγράφου της αρχής που εξέδωσε το πρωτότυπο (όχι σε αντίγραφο το οποίο δεν έχει επικυρωθεί από την αρχή που εξέδωσε το πρωτότυπο). Η επικύρωση των ως άνω τίτλων, πιστοποιητικών και βεβαιώσεων όταν προσκομίζονται σε φωτοτυπία μη επικυρωμένη από την αρχή που τους εξέδωσε, επικυρώνονται μόνο από δικηγόρο. Πρέπει δε να συνοδεύονται και από την επίσημη μετάφρασή τους στην Ελληνική γλώσσα, από αρμόδια κατά νόμο αρχή του Υπουργείου Εξωτερικών ή την Πρεσβεία ή το Προξενείο της ξένης χώρας στην Ελλάδα ή από δικηγόρο ή από άμισθο ερμηνέα διορισμένο βάσει του ν. 148/ / Ε'. ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ Περίληψη της παρούσας, περιέχουσα υποχρεωτικώς τα όρια ηλικίας και όλα τα στοιχεία του άρθρου 21 παρ. 8 του Ν. 2190/1994 (όπως ισχύει), να δημοσιευθεί σε δύο (2) ημερήσιες ή εβδομαδιαίες τοπικές εφημερίδες του Νομού, εφόσον :κδίδονται. Ανάρτηση ολόκληρης της ανακοίνωσης να γίνει στο κατάστημα της Ήκείας υπηρεσίας και στον χώρο των ανακοινώσεων του Δημαρχείου Πύργου, τυντασσομένου κατ άρθρο 21 παρ. 9 του Ν. 2190/1994 (όπως ισχύει) πρακτικού ανάρτησης. ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΠΙΝΑΚΩΝ - ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΝΣΤΑΣΕΩΝ

91 Οι πίνακες κατάταξης των υποψηφίων αναρτώνται στο κατάστημα της οικείας υπηρεσίας, συντασσομένου πρακτικού ανάρτησης, υπογραφόμενου από δύο (2) υπαλλήλους της υπηρεσίας. Κατά των ανωτέρω πινάκων οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν ενστάσεις, στο Α.Σ.Ε.Π., μέσα σε αποκλειστική προθεσμία, η οποία λήγει μετά την πάροδο δέκα (10) ημερών από την ανάρτησή τους. Για την υποβολή της ένστασης απαιτείται η καταβολή παράβολου στο δημόσιο ταμείο σαράντα ευρώ (40). ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ Ο Νομάρχης Ηλείας αα ΜΠΟΥΓΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ