Σ.Δ.Η. ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΗΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνύ Αεξίνπ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ. Βίθησξ Ομπδίδεο (Α.Δ.Μ.

Transcript

1 Σ.Δ.Η. ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΗΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνύ Αεξίνπ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Βίθησξ Ομπδίδεο (Α.Δ.Μ. 2647) Θέκα: «ΤΜΠΑΡΑΓΩΓΖ ΘΔΡΜΟΣΖΣΑ ΚΑΗ ΖΛΔΚΣΡΗΜΟΤ ΜΔ ΣΖ ΥΡΖΖ ΣΟΤ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ» Δηζεγεηήο: Dr Υξήζηνο Παπαδόπνπινο Δπίθνπξνο Καζεγεηήο ΚΑΒΑΛΑ

2 Δπραξηζηίεο Θα ήθελα να εσταριζηήζω ηον Επίκοσρο Καθηγηηή κ. Χρήζηο Παπαδόποσλο για ηην πολύηιμη βοήθεια ποσ μοσ προζέθερε ζηην ολοκλήρωζη ηης πηστιακής μοσ εργαζίας καθώς και ζηον θείο μοσ Μιτάλη Σαμπάνη για ηην ζσμπαράζηαζή ηοσ. 2

3 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ...3 ΠΙΝΑΚΔ-ΥΗΜΑΣΑ.4 Κεθάιαην 1 - Δηζαγσγή 1. Γηεζλήο ελεξγεηαθή θαηάζηαζε Ο ξφινο ηεο ζεξκφηεηαο.5 3. Η Δπξσπατθή ελεξγεηαθή θαη Πεξηβαιινληηθή πνιηηηθή Η Σειεζέξκαλζε θαη Σειεςχμε ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε 6 5. Η πκπαξαγσγή Θεξκφηεηαο θαη Ηιεθηξηζκνχ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη Διιάδα 6 Κεθάιαην 2 Φπζηθό Αέξην 1. χζηαζε Φπζηθνχ Αεξίνπ Ιδηφηεηεο Φπζηθνχ Αεξίνπ Θεξκνηερληθά πιενλεθηήκαηα ηνπ Φπζηθνχ Αεξίνπ.9 4. Υξήζεηο θαη πιενλεθηήκαηα ηνπ Φπζηθνχ Αεξίνπ ζηελ βηνκεραλία...10 Κεθάιαην 3 - Δηζαγσγή ζηε πκπαξαγσγή 1. Ση είλαη ε ζπκπαξαγσγή Ιζηνξηθά ζηνηρεία Δμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο Οθέιε ηεο ζπκπαξαγσγήο Πιενλεθηήκαηα ζπκπαξαγσγήο κε θπζηθφ αέξην πκπεξαζκαηηθά πιενλεθηήκαηα ρξήζεο θπζηθνχ αεξίνπ Δθαξκνγή ζπκπαξαγσγήο Πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ε παξαγφκελε ελέξγεηα..16 Κεθάιαην 4 Γηαζέζηκεο Σερλνινγίεο πκπαξαγσγήο 1. πζηήκαηα αηκνζηξνβίινπ πζηήκαηα αεξηνζηξνβίινπ πζηήκαηα κε κεραλή εζσηεξηθήο θαχζεο πζηήκαηα ζπλδπαζκέλνπ θχθινπ Μεραλέο Strirling Κπςέιεο θαπζίκνπ Πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη εγθαηαζηάζεηο ζπκπαξαγσγήο Δθαξκνγέο.Η.Θ. ζε Διιεληθέο βηνκεραλίεο.26 Κεθάιαην 5 - Άιινη ηξόπνη πκπαξαγσγήο 1. Σξηπαξαγσγή Κχθινη βάζεσο κε νξγαληθά ξεπζηά Αλαδπφκελεο ηερλνινγίεο ζπκπαξαγσγήο Δθαξκνγή.Η.Θ ζηνλ νηθηαθφ ηνκέα..30 Κεθάιαην 6 - Θεζκηθά θαη Σηκνινγηαθά δεηήκαηα 1. Θεζκηθά θαη Σηκνινγηαθά δεηήκαηα πλνπηηθφ λνκηθφ θαη ηηκνινγηαθφ πιαίζην γηα ηελ ζπκπαξαγσγή ζηελ Διιάδα Κίλεηξα γηα επελδχζεηο Πξφγξακκα Code..39 ΤΜΠΔΡΑΜΑ...41 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

4 ΠΗΝΑΚΔ ΥΖΜΑΣΑ ΠΗΝΑΚΔ ΠΗΝΑΚΑ 1 - Η επί ηνηο % ζχζηαζε ηνπ Φ.Α. απφ ηελ Ρσζία θαη ηελ Αιγεξία 8 ΠΗΝΑΚΑ 2 - Η επί ηνηο % ζχζηαζε ηνπ Φ.Α. Πξίλνπ...9 ΠΗΝΑΚΑ 3 - Γπλακηθφ ζπκπαξαγσγήο ζηε βηνκεραλία ζηελ Διιάδα ην ΠΗΝΑΚΑ 4 - Κχξηα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ζπζηεκάησλ ζπκπαξαγσγήο 44 ΥΖΜΑΣΑ ΥΖΜΑ 1 Παξαγσγή Ηιεθηξηθήο Δλέξγεηαο ζηηο ρψξεο ηεο Δπξψπεο κε ηε ρξήζε ηεο. Η. Θ...6 ΥΖΜΑ 2 πλνιηθή (%) παξαγσγή ελέξγεηαο απφ. Η. Θ. γηα ην έηνο ΥΖΜΑ 3 πκπαξαγσγή Ηιεθηξηζκνχ θαη Θεξκφηεηαο (.Η.Θ.) κε ηε ρξήζε Φ.Α ΥΖΜΑ 4 Ο βαζκφο απφδνζεο ηνπ ζπκβαηηθνχ ζπζηήκαηνο παξνρήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο.12 ΥΖΜΑ 5 Δμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο κε ηε ρξήζε ηεο.η.θ..13 ΥΖΜΑ 6 Μείσζε ηνπ ελεξγεηαθνχ θφζηνπο.14 ΥΖΜΑ 7 Η.Η.Θ. κε ηε ρξήζε ηνπ Φ.Α. είλαη νηθνλνκηθφηεξε ζε ζρέζε κε άιια είδε θαπζίκσλ φπσο π.ρ. ην πεηξέιαην...15 ΥΖΜΑ 8 Η.Η.Θ. ζπκβάιιεη ζηελ κείσζε ησλ αεξίσλ ξχπσλ φπσο ηνπ CO ΥΖΜΑ 9 Η αλάθηεζε ηεο απνξξηπηφκελεο ελέξγεηαο...17 ΥΖΜΑ 10 χζηεκα ζπκπαξαγσγήο µε αηκνζηξφβηιν αληηζιίςεσο...18 ΥΖΜΑ 11 χζηεκα ζπκπαξαγσγήο µε αηκνζηξφβηιν απνκαζηεχζεσο ΥΖΜΑ 12 χζηεκα ζπκπαξαγσγήο µε αεξηνζηξφβηιν αλνηθηνχ θχθινπ..20 ΥΖΜΑ 13 χζηεκα ζπκπαξαγσγήο µε αεξηνζηξφβηιν..21 ΥΖΜΑ 14 χζηεκα ζπκπαξαγσγήο κηθξήο θιίκαθαο µε κεραλή εζσηεξηθήο θαχζεσο...22 ΥΖΜΑ 15 χζηεκα ειεθηξνπαξαγσγήο ζπλδπαζκέλνπ θχθινπ...23 ΥΖΜΑ 16 χζηεκα ζπκπαξαγσγήο µε θπςέιε θαπζίκνπ ζηεξενχ νμεηδίνπ, θαηάιιειν γηα εθαξκνγέο ηνπ εκπνξηθνχ ηνκέα ΥΖΜΑ 17 Η κείσζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο µε ηε ρξήζε ζπζηήκαηνο.η.θ ΥΖΜΑ 18 Σν πξφγξακκα C.O.D.E...40 ΥΖΜΑ 18 Πεξηνρέο ηηκψλ ησλ ιφγσλ, ειεθηξηζκνχ πξνο ζεξκφηεηα (PHR) θαη εμνηθνλνκήζεσο θαπζίκνπ (FESR) δηαθφξσλ ζπζηεκάησλ ζπκπαξαγσγήο

5 Κεθάιαην 1 ΔΗΑΓΩΓΖ 1. Γηεζλήο Δλεξγεηαθή Καηάζηαζε Η ζπλερψο απμαλφκελε ηα ηειεπηαία ρξφληα ηηκή ηνπ αξγνχ πεηξειαίνπ, ε ζπζρέηηζε ηεο ηηκήο ηνπ Φπζηθνχ Αεξίνπ κε ηελ ηηκή ηνπ αξγνχ πεηξειαίνπ, ε δηάζηαζε απφςεσλ πνπ ππάξρεη ζρεηηθά κε ηα παγθφζκηα απνζέκαηα ηνπ αξγνχ πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ, ηα ζνβαξά πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα κε ην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαη ηηο εθπνκπέο δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθνο CO2 αιιά θαη ηα πνιηηηθά παηρλίδηα πνπ «παίδνληαη» γχξσ απφ ηελ ελέξγεηα, είλαη κεξηθά απφ ηα ζέκαηα πνπ απαζρνινχλ ηνπο ππεχζπλνπο γχξσ απφ ηελ ελέξγεηα, παξαγσγνχο, ηερλνθξάηεο ζρεηηθνχο κε ηελ ελεξγεηαθή πνιηηηθή θαζψο επίζεο θαη ηνπο αξρεγνχο ησλ δηαθφξσλ θξαηψλ ηεο πθειίνπ. 2. Ο ξόινο ηεο ζεξκόηεηαο Όπσο είλαη γλσζηφ κε ηηο ζπκβαηηθέο κεζφδνπο παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο παξάγνληαη ηεξάζηηεο πνζφηεηεο ζεξκφηεηαο νη νπνίεο φκσο ράλνληαη. πγθεθξηκέλα ζηε Βξεηαλία ε ζεξκφηεηα πνπ ράλεηαη ππνινγίδεηαη φηη είλαη πεξηζζφηεξε θαη απφ απηήλ πνπ ρξεηάδεηαη γηα ηηο αλάγθεο φιεο ηεο ρψξαο. Η απψιεηα απηή ηεο ζεξκφηεηαο δεκηνπξγεί κηα ζεηξά απφ πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα. 3. Ζ Δπξσπατθή ελεξγεηαθή θαη Πεξηβαιινληηθή πνιηηηθή Γηα ηελ πινπνίεζε ηεο Δπξσπατθήο ελεξγεηαθήο θαη Πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο ζεκαληηθφ ξφιν πξέπεη λα έρνπλ ηα εμήο: α. Δμνηθνλφκεζε Δλέξγεηαο β. Α.Π.Δ. γ..η.θ. δ. Σειεζέξκαλζε θαη ε Σειεςχμε ε. Απνθεληξσκέλε Παξαγσγή Δλέξγεηαο ζη. Απνζήθεπζε Δλέξγεηαο 5

6 θαη φια ηα παξαπάλσ γηα κηα λέα Πνιηηηθή ζηνλ ηνκέα ηεο Δλέξγεηαο θαη κε ζηφρν ηελ Αεηθνξία θαη ην Πεξηβάιινλ. ΥΖΜΑ 1 - Παξαγσγή Ηιεθηξηθήο Δλέξγεηαο ζηηο ρψξεο ηεο Δπξψπεο κε ηε ρξήζε ηεο. Η. Θ. 4. Ζ Σειεζέξκαλζε θαη Σειεςύμε ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε ηελ Δπξψπε ηα δίθηπα Σειεζέξκαλζεο θαη Σειεςχμεο ιεηηνπξγνχλ κε.η.θ. - Σν βαζηθφ θαχζηκν είλαη ην Φ.Α. - Σν θφζηνο επέλδπζεο είλαη πνιχ πςειφ - Σα νθέιε γηα ην πεξηβάιινλ είλαη κεγάια Δλψ ππάξρνπλ δίθηπα Σειεζέξκαλζεο ζε αξθεηέο ρψξεο ηεο Δπξψπεο αληίζεηα ηα δίθηπα Σειεςχμεο απνπζηάδνπλ απφ πάξα πνιιέο ρψξεο. πγθεθξηκέλα δίθηπα Σειεςχμεο ιεηηνπξγνχλ ζηελ ηνθρφικε θαη ζην Παξίζη. 5. Ζ πκπαξαγσγή Θεξκόηεηαο θαη Ζιεθηξηζκνύ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ηελ Διιάδα Η.Η.Θ. ζηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο βξίζθεηαη ζε εκβξπτθή θαηάζηαζε θαζφηη ε ζπλνιηθή πνζνζηηαία παξαγσγή ελέξγεηαο (%) βξίζθεηαη ζε ρακειά 6

7 επίπεδα. πγθεθξηκέλα κε ζηνηρεία ηνπ έηνπο 2007 έμη ρψξεο βξίζθνληαλ πάλσ απφ ην 20% ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγήο ελέξγεηαο, δέθα ρψξεο κεηαμχ ηνπ 10-20%, επηά ρψξεο κεηαμχ ηνπ 5-10%, ηξεηο ρψξεο θάησ ηνπ 5% κεηαμχ ησλ νπνίσλ βξίζθνληαλ θαη ε Διιάδα. Έλα απφ ηα ζνβαξφηεξα εκπφδηα γηα ηελ αλάπηπμε ησλ.η.θ. ζηε ρψξα καο είλαη θαη ε ηεξάζηηα γξαθεηνθξαηία πνπ απαηηείηαη θαη ρξεηάδεηαη άκεζα λα επηιπζεί. ΥΖΜΑ 2 - πλνιηθή (%) παξαγσγή ελέξγεηαο απφ. Η. Θ. γηα ην έηνο

8 Κεθάιαην 2 ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ Σν Φπζηθφ Αέξην (Φ.Α.) βξίζθεηαη ζε ππφγεηα θνηηάζκαηα ή ζπλππάξρεη κε ην πεηξέιαην. Γεκηνπξγείηαη θαηά ηελ κεηακφξθσζε πδξφβησλ κηθξννξγαληζκψλ θάησ απφ ηελ επίδξαζε πςειψλ ζεξκνθξαζηψλ θαη πηέζεσλ. 1. ύζηαζε Φ.Α. ηελ Διιάδα εηζάγεηαη Ρσζηθφ Φ.Α. θαη Αιγεξηλφ Φ.Α. πνπ είλαη πγξνπνηεκέλν. Αθφκε Φ.Α. ππάξρεη θαη ζηνλ Πξίλν ηεο Θάζνπ. Παξαθάησ ππάξρνπλ πίλαθεο κε ηελ ζχζηαζε ησλ δηαθφξσλ εηδψλ αεξίνπ. Πίλαθαο 1. Η επί ηνηο % ζχζηαζε ηνπ Φ.Α. απφ ηελ Ρσζία θαη ηελ Αιγεξία ύζηαζε-ηδηόηεηεο θν % Ρώζηθν Φ.Α. Αιγεξηλό Φ.Α. Μεζάλην Min 85% 85,6-96,6 % Αηζάλην Max 7% 3,2 8,5 % Πξνπάλην Max 3% 0-3 % Βνπηάλην Max 2% 0-1,2 % Πεληάλην θαη βαξχηεξνη Τ/C Max 1% 0-0,7 % Άδσην Max 5% 0,2-1,4% Γηνμείδην ηνπ άλζξαθα Max 5 mg/m3 Max 0,5 ppm Τδξνγφλν Max 15 mg/m3 Max 2,3 ppm Θείν ζπλνιηθά Max 60 mg/m3 Max 30 mg/m3 Μέζε ΑΘΓ 9524 kcal/nm kcal/nm3 Μέζε ΚΘΓ 8686 kcal/nm kcal/nm3 ΚΘΓ: Δίλαη ε ελέξγεηα πνπ εθιχεηαη απφ 1 θηιφ θαπζίκνπ φηαλ ην θαπζαέξην ηνπ λεξνχ είλαη ζε αέξηα θάζε. ΑΘΓ: Δίλαη ε ελέξγεηα πνπ εθιχεηαη απφ 1 θηιφ θαπζίκνπ φηαλ ην θαπζαέξην ηνπ λεξνχ είλαη ζε πγξή θάζε. 8

9 Πίλαθαο 2. Η επί ηνηο % ζχζηαζε ηνπ Φ.Α. Πξίλνπ ύζηαζε Φ.Α. Πξίλνπ % Μεζάλην Αηζάλην Πξνπάλην Βνπηάλην 3-5 Πεληάλην 0,2-1 Άδσην - Γηνμείδην ηνπ άλζξαθα - Ομπγφλν - Θείν απφ πδξφζεην 2-10 ppm Θείν απφ κεξθαπηάλεο ppm Νm³=θαλνληθφ m³ 2. Ηδηόηεηεο Φ.Α. Σν Φ.Α. είλαη κε ηνμηθφ, θαζαξφ, άνζκν, άρξσκν θαη αδηάιπην ζην λεξφ. ε ζπγθέληξσζε 5-15 % θαηά φγθν ζηνλ αέξα είλαη αλαθιέμκν. Γηα ηελ κείσζε ησλ θηλδχλσλ αλάθιεμεο ηνπ πξνζδίδεηαη νζκή. Σν Φ.Α. είλαη ειαθξχηεξν ηνπ αέξα θαη ζε πεξίπησζε δηαξξνήο δηαθεχγεη εχθνια ζηελ αηκφζθαηξα. Αλαθιέγεηαη ζηνπο C. 3. Θεξκνηερληθά πιενλεθηήκαηα Φ.Α. Η θαχζε ηνπ αεξίνπ γίλεηαη κε κηθξή πεξίζζεηα αέξα.. Σν Φ.Α. έρεη θαιή πνηφηεηα θιφγαο θαη θαπζίκνπ, κεδεληθή πεξηεθηηθφηεηα ζε ζείν θαη ηέθξα, άθαπλε θαχζε θαη δπλαηφηεηα κεγάιεο πξνζέξκαλζεο ηνπ αέξα. Σν αέξην πεξηέρεη απεηξνειάρηζηεο πνζφηεηεο ζείνπ, κεδεληθέο εθπνκπέο αησξνχκελσλ ζσκαηηδίσλ κνλνμεηδίνπ-δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα θαη ιηγφηεξνπο άθαπζηνπο πδξνγνλάλζξαθεο. Δπίζεο εθπέκπνληαη ιηγφηεξα νμείδηα ηνπ αδψηνπ (ΝΟx) θαη κε ρξήζε θαπζηήξσλ ρακειψλ NOx πεηπραίλεηαη πεξαηηέξσ κείσζε. Σν Αέξην έρεη πιήξε αλακημηκφηεηα κε ηνλ αέξα θαχζεο. Οη επηθάλεηεο ελαιιαγήο ζεξκφηεηαο είλαη πην θαζαξέο ιφγσ έιιεηςεο επηθαζίζεσλ ηέθξαο θαπληάο θαη ζείνπ. Έρνπκε θαιχηεξε κεηάδνζε ηεο ζεξκφηεηαο, ιηγφηεξεο απψιεηεο ζηελ θακηλάδα θαη γίλεηαη αλάθηεζε ζεξκφηεηαο κε ρξήζε ελαιιαθηψλ. 9

10 4. Υξήζεηο θαη πιενλεθηήκαηα ηνπ Φ.Α. ζηελ βηνκεραλία Υξήζεηο Πιενλεθηήκαηα 1 Φνχξλνη 1 πλερήο παξνρή θαπζίκσλ νδεγεί ζε απξφζθνπηε ιεηηνπξγία 2 Υξήζεηο ζπκπαξαγσγήο 2 Μεησκέλεο εθπνκπέο ξχπσλ 3 Καχζε απνξξηκκάησλ 3 Μεησκέλν ιεηηνπξγηθφ θφζηνο δηαρείξηζεο θαπζίκνπ θαη ζπληήξεζεο 4 Ιρζπνθαιιηέξγεηεο 4 Βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ πξντφλησλ 5 Κνλζεξβνπνηία 6 Βηνινγηθφο θαζαξηζκφο 7 Αλαθχθισζε Θεξκνθήπηα 10

11 Κεθάιαην 3 ΤΜΠΑΡΑΓΩΓΖ 1. Ση είλαη ζπκπαξαγσγή Δίλαη ε ζπλδπαζκέλε παξαγσγή ζεξκφηεηαο θαη ειεθηξηζκνχ απφ ηελ ίδηα πεγή ελέξγεηαο. ΥΖΜΑ 3 - πκπαξαγσγή Ηιεθηξηζκνχ θαη Θεξκφηεηαο (.Η.Θ.) κε ηε ρξήζε Φ.Α. 11

12 2. Ηζηνξηθά ζηνηρεία Η πκπαξαγσγή εκθαλίζζεθε ζηελ Δπξψπε θαη ζηηο Η.Π.Α. γχξσ ζηα Σηο πξψηεο δεθαεηίεο ηνπ 20 νπ αηψλα νη πεξηζζφηεξεο βηνκεραλίεο είραλ δηθέο ηνπο κνλάδεο ειεθηξνπαξαγσγήο κε αηκνιέβεηα-ζηξφβηιν, πνπ ιεηηνπξγνχζαλ κε άλζξαθα. Πνιιέο απφ ηηο κνλάδεο απηέο ήηαλ ζπκπαξαγσγηθέο. Αξγφηεξα είρακε θάκςε ηεο κεζφδνπ απηήο γηα δπν ιφγνπο θπξίσο: α) αλάπηπμε ησλ δηθηχσλ κεηαθνξάο θαη δηαλνκήο ειεθηξηζκνχ, πνπ πξφζθεξαλ θζελφ θαη αμηφπηζην ξεχκα. β) δηαζεζηκφηεηα πγξψλ θαπζίκσλ θαη Φ.Α. ζε ρακειέο ηηκέο πνπ έθαλε ηελ ιεηηνπξγία ιεβήησλ νηθνλνκηθά ζπκθέξνπζα. Αλνδηθή πνξεία ηεο ζπκπαξαγσγήο άξρηζε λα ζεκεηψλεηαη απφ ην 1974 θαη κεηά ζε φιν ηνλ θφζκν. Η άλνδνο απηή ζπλνδεχηεθε θαη κε πξφνδν ηεο ζρεηηθήο ηερλνινγίαο. Οη βειηηψζεηο θαη εμειίμεηο ζπλερίδνληαη θαη λέεο ηερληθέο αλαπηχζζνληαη θαη δνθηκάδνληαη, αιιά ήδε ε ζπκπαξαγσγή έρεη θζάζεη ζε επίπεδν σξηκφηεηαο κε απνδνηηθφηεηα θαη αμηνπηζηία. ΥΖΜΑ 4 - Ο βαζκφο απφδνζεο ηνπ ζπκβαηηθνχ ζπζηήκαηνο παξνρήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο 3. Δμνηθνλόκεζε ελέξγεηαο κε.ζ.θ. Με ηε ρξήζε ηεο.η.θ. πεηπραίλεηαη: - Αχμεζε ηνπ βαζκνχ απφδνζεο ησλ ζπζηεκάησλ παξαγσγήο ελέξγεηαο 12

13 - Απνθέληξσζε ηεο ειεθηξνπαξαγσγήο κε απνηέιεζκα ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή αλάπηπμε ζε ηνπηθφ επίπεδν - Αχμεζε ηεο αμηνπηζηίαο ειεθηξνδφηεζεο - Μείσζε ηνπ θφζηνπο θάιπςεο ησλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ - Αλάθηεζε κεγάινπ κέξνπο ηεο παξαγφκελεο ζεξκηθήο ελέξγεηαο πεηπραίλνληαο κε απηφλ ηνλ ηξφπν εμνηθνλφκεζε πφξσλ θαη απμεκέλε ελεξγεηαθή απφδνζε ΥΖΜΑ 5 - Δμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο κε ηε ρξήζε ηεο.η.θ. 4. Οθέιε ηεο ζπκπαξαγσγήο Η πςειή ελεξγεηαθή απφδνζε ησλ ζπζηεκάησλ ζπκπαξαγσγήο ηα θαζηζηά νηθνλνκηθά. Σα ζπζηήκαηα απηά παξέρνπλ ειεθηξηθφ ξεχκα πνηφηεηαο κε κεγάιε ζεκαζία γηα απαηηεηηθνχο θαηαλαισηέο φπσο βηνκεραλίεο, λνζνθνκεία. Όηαλ ε θαχζηκε χιε είλαη θπζηθφ αέξην ηφηε ε.η.θ. (ζπκπαξαγσγή ειεθηξηζκνχ-ζεξκφηεηαο) γίλεηαη απφ ηα πην νηθνλνκηθά θαη απνδνηηθά ζπζηήκαηα. 13

14 ΥΖΜΑ 6 - Μείσζε ηνπ ελεξγεηαθνχ θφζηνπο πκπεξαζκαηηθά ε ζπκπαξαγσγή ζεσξείηαη κηα ζεκαληηθή ηερληθή γηα εθκεηάιιεπζε θαπζίκσλ, εμνηθνλφκεζε θπζηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ πφξσλ θαη πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. 5. Πιενλεθηήκαηα ζπκπαξαγσγήο κε Φ.Α. Σν Φ.Α. παξνπζηάδεη πιενλεθηήκαηα ζε ζρέζε κε άιια θαχζηκα φπσο ην καδνχη πνπ είλαη ε θαζαξφηεηα θαη ε πνηφηεηα ηνπ. Δπηπιένλ δελ ρξεηάδνληαη απνζεθεπηηθνί ρψξνη θαπζίκσλ γηα Φ.Α. φπσο γίλεηαη κε άιια θαχζηκα γηαηί ην Φ.Α. δηαλέκεηαη απφ ηελ εηαηξεία αεξίνπ ζηα ζεκεία θαηαλάισζεο. Σέινο ην Φ.Α. είλαη ζρεδφλ αθίλδπλν επεηδή αλακηγλχεηαη εχθνια κε ηνλ αέξα ελψ ηα πξντφληα θαχζεο ηνπ δελ έρνπλ ελψζεηο ζείνπ. Δπίζεο γίλνληαη θαη κεησκέλεο εθπνκπέο θαπζαεξίσλ. Άξα ην Φ.Α. είλαη θηιηθφηεξν πξνο ην πεξηβάιινλ. 14

15 6. Πιενλεθηήκαηα από ηε ρξήζε Φ.Α. Οικονομικά 1. Αληαγσληζηηθά ηηκνιφγηα σο πξνο άιια ζπκβαηηθά θαχζηκα 2. Καζαξή θαχζε κε απνηέιεζκα επηκήθπλζε ηεο δηάξθεηαο δσήο ηνπ θηλεηήξα 3. Μεγαιχηεξα ρξνληθά δηαζηήκαηα κεηαμχ πξνγξακκαηηζκέλσλ ζπληεξήζεσλ ΥΖΜΑ 7 - Η.Η.Θ. κε ηε ρξήζε ηνπ Φ.Α. είλαη νηθνλνκηθφηεξε ζε ζρέζε κε άιια είδε θαπζίκσλ φπσο π.ρ. ην πεηξέιαην Περιβαλλοντικά 1. Υακειφηεξεο εθπνκπέο ξχπσλ ζε ζρέζε κε άιια ζπκβαηηθά θαχζηκα 2. Ληγφηεξν CO2 3. Μεδεληθέο εθπνκπέο νμεηδίσλ ηνπ ζείνπ (φμηλε βξνρή) 15

16 ΥΖΜΑ 8 - Η.Η.Θ. ζπκβάιιεη ζηελ κείσζε ησλ αεξίσλ ξχπσλ φπσο ηνπ CO2 7. Δθαξκνγή ζπκπαξαγσγήο Η ζπκπαξαγσγή εθαξκφδεηαη ζε 4 θπξίσο ηνκείο: α) ηε ΓΔΗ. Οη ζηαζκνί ειεθηξνπαξαγσγήο κεηαηξέπνληαη ζε κνλάδεο ζπκπαξαγσγήο. β) ε βηνκεραλίεο. γ) ε εκπφξην-θηίξηα. δ) ηελ γεσξγία. Σα ππνιείκκαηα αγξνηηθψλ δηεξγαζηψλ ρξεζηκνπνηνχληαη σο θαχζηκν θαη ε αλαθηψκελε ζεξκφηεηα ρξεζηκνπνηείηαη ζε γεσξγηθέο δηαδηθαζίεο. 8. Πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ε παξαγόκελε ελέξγεηα Η παξαγφκελε ειεθηξηθή ελέξγεηα ρξεζηκνπνηείηαη γηα θαηαλάισζε απφ ην θηίξην ηεο εγθαηάζηαζεο ή γηα πψιεζε ζηε ΓΔΗ. Η παξαγφκελε ζεξκφηεηα ρξεζηκνπνηείηαη γηα αλάγθεο ζέξκαλζεο ηνπ θηηξίνπ, γηα παξαγσγή δεζηνχ λεξνχ ή γηα ηερλνινγηθή ζέξκαλζε παξαγσγηθψλ εγθαηαζηάζεσλ. 16

17 ΥΖΜΑ 9 - Η αλάθηεζε ηεο απνξξηπηφκελεο ελέξγεηαο 17

18 Κεθάιαην 4 ΓΗΑΘΔΗΜΔ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΔ ΤΜΠΑΡΑΓΩΓΖ 1. πζηήκαηα αηκνζηξνβίινπ Δίλαη απφ ηα πην δηαδεδνκέλα ζπζηήκαηα ζπκπαξαγσγήο. Υξεζηκνπνηείηαη σο πξψηε χιε νπνηνδήπνηε θαχζηκν. Ο νιηθφο βαζκφο απφδνζεο ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη πςειφο αιιά ν ειεθηξηθφο βαζκφο είλαη ρακειφο. Σα ζπζηήκαηα απηά έρνπλ πςειή αμηνπηζηία θαη δηάξθεηα δσήο. Τπάξρνπλ 3 βαζηθέο δηαηάμεηο ζπζηεκάησλ αηκνζηξνβίισλ: Α) ύζηεκα κε αηκνζηξόβηιν αληηζιίςεσο: Αηκφο ςειήο πίεζεο θαη ζεξκνθξαζίαο παξαγφκελνο ζε ιέβεηα εθηνλψλεηαη ζε αηκνζηξφβηιν ζηνλ άμνλα ηνπ νπνίνπ είλαη ζπλδεδεκέλε ειεθηξνγελλήηξηα. ηελ έμνδν απφ ηνλ αηκνζηξφβηιν ν αηκφο νδεγείηαη γηα ζεξκηθέο δηεξγαζίεο. Ο φξνο αληίζιηςε ζεκαίλεη φηη ν αηκφο έρεη πίεζε κηθξφηεξεο ηεο αηκνζθαηξηθήο. Σα πιενλεθηήκαηα ηνπο ζε ζρέζε κε ηνλ αηκνζηξφβηιν απνκάζηεπζεο είλαη ηα εμήο: α) έρνπλ απιή κνξθή β) κηθξφ θφζηνο γ) κεησκέλε αλάγθε ζε ςπθηηθφ πγξφ δ) κεγαιχηεξν βαζκφ απφδνζεο Σα κεηνλεθηήκαηα ηνπο είλαη: α) Δίλαη αδχλαηε ε αλεμάξηεηε ιεηηνπξγία ηνπ αηκνειεθηξηθνχ ζηαζκνχ κε ην δίθηπν ζέξκαλζεο β) Δίλαη αλαγθαία ε ζχλδεζε κε ην δίθηπν ειεθηξηζκνχ γηα ηελ θάιπςε πξνζζέησλ αλαγθψλ ε γηα δηνρέηεπζε πεξίζζεηαο ελέξγεηαο. ΥΖΜΑ 10 - χζηεκα ζπκπαξαγσγήο µε αηκνζηξφβηιν αληηζιίςεσο 18

19 Β) ύζηεκα κε αηκνζηξόβηιν απνκάζηεπζεο: Ο ηξφπνο παξαγσγήο είλαη ν ίδηνο κε ην πξνεγνχκελν ζχζηεκα. Η δηαθνξά είλαη φηη κέξνο ηνπ αηκνχ απνκαζηεχεηαη, δειαδή εμάγεηαη, απφ ηνλ αηκνζηξφβηιν ζηηο επηζπκεηέο πηέζεηο ελψ ν ππφινηπνο εθηνλψλεηαη κέρξη ηελ πίεζε ηνπ ζπκππθλσηή. Σν βαζηθφ κεηνλέθηεκα ηνπ ζπζηήκαηνο απηνχ είλαη φηη έρεη κηθξφ βαζκφ απφδνζεο. Πιενλέθηεκα ηνπο φκσο είλαη φηη ξπζκίδεηαη ε ειεθηξηθή θαη ζεξκηθή ηζρχο κέζσ ηεο ξχζκηζεο ηεο παξνρήο αηκνχ. ΥΖΜΑ 11 - χζηεκα ζπκπαξαγσγήο µε αηκνζηξφβηιν απνκαζηεχζεσο 2. πζηήκαηα Αεξηνζηξνβίινπ Ο αεξηνζηξφβηινο απνηειεί έλα απφ ηα πιένλ πξνεγκέλα ζπζηήκαηα κεηαηξνπήο ελέξγεηαο κε κεγάιε αλάπηπμε θπξίσο κέζσ κεηαθνξάο ηερλνινγίαο απφ εθαξκνγέο αεξνπνξηθήο πξφσζεο θαη ζεκαληηθή έξεπλα θαη αλάπηπμε. Πιενλεθηήκαηα 1. Δπειημία ζηε ρξήζε δηαθφξσλ θαπζίκσλ 2. Μηθξφ κέγεζνο θαη ρξφλνο εγθαηάζηαζεο 3. Γξήγνξε απφθξηζε ζε κεηαβνιέο θνξηίνπ 4. Απιή θαηαζθεπή πνπ απαηηεί εχθνιε ζπληήξεζε 5. εκαληηθή κείσζε εθπνκπψλ ξχπσλ 6. Γηαηίζεηαη ζε κεγάιν εχξνο κεγέζνπο ηζρχνο 19

20 Μεηνλεθηήκαηα 1. ρεηηθά ρακειφο βαζκφο απφδνζεο θαη γηα ην ιφγν απηφ ρξεζηκνπνηείηαη απφ κφλνο ηνπ γηα θάιπςε θνξηίσλ αηρκήο 2. Δμάξηεζε απφ δηεζλείο ζπλζήθεο αλαθνξηθά κε δηαζεζηκφηεηα θαη ηηκνιφγεζε θαπζίκσλ 3. Μηθξφο βαζκφο απφδνζεο ζε κεξηθφ θνξηίν Τπάξρνπλ δπν (2) εηδψλ δηαηάμεηο αιιά ζε κηα (1) κφλν ρξεζηκνπνηείηαη Φ.Α. Απηή είλαη ηνπ αλνηθηνχ θχθινπ πνπ είλαη θαη ε πην δηαδεδνκέλε. Απνηειείηαη απφ έλα αεξηνζηξφβηιν θαη κηα γελλήηξηα. Ο αέξαο ζπκπηέδεηαη θαη νδεγείηαη ζηνλ ζάιακν θαχζεο. Σα θαπζαέξηα πεγαίλνπλ ζηνλ αεξηνζηξφβηιν φπνπ εθηνλψλνληαη θαη κε ηελ ελέξγεηα πνπ παξάγνπλ θηλείηαη ε γελλήηξηα θαη παξάγεηαη ξεχκα. Η εθκεηάιιεπζε ησλ θαπζαεξίσλ γίλεηαη κε δπν (2) ηξφπνπο: -Με ηελ ρξήζε ηνπο ζε ζεξκηθέο δηεξγαζίεο -Με ηελ δηνρέηεπζή ηνπο ζε κνλάδεο αλάθηεζεο ζεξκφηεηαο (ιέβεηεο). Δθεί παξάγεηαη αηκφο ν νπνίνο ρξεζηκνπνηείηαη γηα δηεξγαζίεο αιιά θαη γηα θίλεζε αηκνζηξνβίινπ πνπ είλαη ζπλδεδεκέλνο κε γελλήηξηα θαη παξάγεηαη ξεχκα. Σα ζπζηήκαηα ζπκπαξαγσγήο κε αεξηνζηξόβηιν αλνηθηνύ θύθινπ ιεηηνπξγνχλ θαη κε ληίδει εθηφο απφ Φ.Α. Απηά ηα ζπζηήκαηα έρνπλ ην κεηνλέθηεκα ηνπ κηθξνχ βαζκνχ απφδνζεο ειεθηξηζκνχ. Δπεηδή ε ζεξκνθξαζία ησλ θαπζαεξίσλ είλαη πςειή νη κνλάδεο απηέο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ζπκπαξαγσγή κε ηελ νπνία απμάλεηαη ν νιηθφο βαζκφο απφδνζεο. Οη αεξηνζηξόβηινη αλνηθηνύ θύθινπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε αεξνζθάθε, πνιεκηθά πινία, ειεθηξηθνχο ζηαζκνχο θαη είλαη θηλεηήξηεο κεραλέο γελλεηξηψλ. Απφ άπνςε ηνπνζεζίαο ρσξίδνληαη ζε αέξνο, ζαιάζζεο θαη μεξάο. ΥΖΜΑ 12 - χζηεκα ζπκπαξαγσγήο µε αεξηνζηξφβηιν αλνηθηνχ θχθινπ 20

21 Οη μεξάο ρσξίδνληαη αλάινγα κε ηελ ξνή ηνπ εξγαδφκελνπ ξεπζηνχ σο εμήο: 1. φηαλ ην εξγαδφκελν κέζν αθνινπζεί ζπλερφκελε πνξεία 2. φηαλ ην κέζν δηαθιαδψλεηαη ζε δπν ζηξνβίινπο Αλάινγα κε ηνπο άμνλεο ππάξρνπλ κνλναμνληθέο θαηαζθεπέο αιιά θαη πνιιψλ αμφλσλ γηα ηα ζηξνθεία ησλ ζπκπηεζηψλ θαη ησλ ζηξνβίισλ. Γηα λα βειηησζεί ν ρακειφο βαζκφο απφδνζεο ησλ ζηξνβίισλ ρξεζηκνπνηνχληαη νη εμήο 3 κέζνδνη: 1. Με ελδηάκεζε ςχμε αέξα, ψζηε λα κεησζεί ν φγθνο ηνπ αέξα θαχζεο πνπ αλαξξνθάηαη ζηνλ ζπκπηεζηή. Ο αέξαο ςχρεηαη κε λεξφ ςχμεο θαη κεηά εηζέξρεηαη ζηνλ ζπκπηεζηή. 2. Μεηά ηνλ ζάιακν θαχζεο ηα παξαγφκελα θαπζαέξηα εηζέξρνληαη ζηηο βαζκίδεο πςειήο πίεζεο ηνπ ζηξνβίινπ. Αξγφηεξα εθηνλνχκελα εηζέξρνληαη ζε ελδηάκεζν ζάιακν θαχζεο φπνπ αλαζεξκαίλνληαη κε ηελ θαηαλάισζε πξφζζεηνπ θαπζίκνπ. Καηά ηελ έμνδν απφ ηνλ πξφζζεην ζάιακν θαχζεο εηζέξρνληαη κε ςειή ζεξκνθξαζία θαη πίεζε ζηηο βαζκίδεο ρακειήο πίεζεο ηνπ ζηξνβίινπ γηα λα βγνπλ ζηελ αηκφζθαηξα. 3. Σέινο ε αλάθηεζε ηεο ζεξκφηεηαο γίλεηαη κέζσ ελλαιάθηε ηνπ αέξα θαχζεο, ησλ θαπζαεξίσλ θαη ηνπ ιαδηνχ ιίπαλζεο ησλ αμφλσλ. ΥΖΜΑ 13 - χζηεκα ζπκπαξαγσγήο µε αεξηνζηξφβηιν 21

22 3. πζηήκαηα κε κεραλή εζσηεξηθήο θαύζεο (Μ.Δ.Κ.) Υξεζηκνπνηείηαη ζπλήζσο γηα ρακειήο ηζρχνο ζπζηήκαηα ζπκπαξαγσγήο. Γηαθξίλεηαη ζε 4 θαηεγνξίεο: - βελδηλνθηλεηήξεο πνπ γίλαλε αεξηνκεραλέο - ληηδεινθηλεηήξεο πνπ γίλαλε κεραλέο - ζηαζεξέο κεραλέο - ζηαζεξέο κεραλέο δηπινχ θαπζίκνπ Αεξηνκεραλέο είλαη νη παιηλδξνκηθέο Μ.Δ.Κ. πνπ ιεηηνπξγνχλ κε αέξην (Φ.Α. ε Βηναέξην). Πξνθεηκέλνπ λα θαιπθζνχλ αλάγθεο γηα ζπκπιεξσκαηηθή ζεξκφηεηα ηνπνζεηείηαη ιέβεηαο πςειήο απφδνζεο. Όηαλ δελ επαξθεί ζεξκφηεηα πνπ παξάγεηαη απφ ηελ Μ.Δ.Κ. ηφηε ην ζχζηεκα δίλεη εληνιή ζε έλαλ ε πεξηζζφηεξνπο ιέβεηεο λα ιεηηνπξγήζνπλ. Η νιηθή απφδνζε βειηηψλεηαη θαη κε ηελ ρξήζε ελφο ελαιιάθηεζπκππθλσηή γηα ηελ πεξαηηέξσ αλάθηεζε ζεξκφηεηαο απφ θαπζαέξηα. Με ην ζχζηεκα απηφ παξάγεηαη ειεθηξηζκφο θαη έηζη κεηψλεηαη ε δήηεζε πξνο ηελ ΓΔΗ κε απνηέιεζκα λα έρνπκε νηθνλνκία. ΥΖΜΑ 14 - χζηεκα ζπκπαξαγσγήο κηθξήο θιίκαθαο µε κεραλή εζσηεξηθήο θαχζεσο 22

23 4. πζηήκαηα ζπλδπαζκέλνπ θύθινπ Οη ζχγρξνλεο κνλάδεο ζπλδπαζκέλνπ θχθινπ εθκεηαιιεχνληαη ηελ ελζαιπία ησλ θαπζαεξίσλ ηνπ αεξηνζηξφβηινπ γηα ηελ παξαγσγή αηκνχ ζε θαηάιιειν αηκνπαξαγσγφ κε ηε ρξήζε ή φρη ζπκπιεξσκαηηθνχ θαπζίκνπ. ΥΖΜΑ 15 - χζηεκα ειεθηξνπαξαγσγήο ζπλδπαζκέλνπ θχθινπ Οη ζχγρξνλεο κνλάδεο ζπλδπαζκέλνπ θχθινπ πξνζθέξνπλ βαζκφ απφδνζεο πνπ μεπεξλά ην 55% θαη ρξεζηκνπνηνχληαη γηα κεγάιεο κνλάδεο παξαγσγήο βαζηθνχ θνξηίνπ. Σα ηειεπηαία ρξφληα ππήξμε ηεξάζηηα δηάδνζε πνπ ζπκβάδηζε κε ηελ ηερλνινγηθή αλάπηπμε ζηελ Ιαπσλία, Κνξέα θαη άιιεο ρψξεο ηεο Άπσ Αλαηνιήο, ζηε Βφξεηα Ακεξηθή θαη Βφξεηα Δπξψπε. Ο φξνο αλαθέξεηαη ζε ζπζηήκαηα κε δχν ζεξκνδπλακηθνχο θχθινπο. Ο θχθινο πςειήο ζεξκνθξαζίαο απνβάιιεη ζεξκφηεηα πνπ αλαθηάηαη απφ ηνλ θχθιν ρακειήο ζεξκνθξαζίαο γηα ηελ παξαγσγή πξφζζεηεο ειεθηξηθήο ή κεραληθήο ελέξγεηαο απμάλνληαο ηνλ βαζκφ απφδνζεο. Ο αηκφο πνπ παξάγεηαη απφ ηε κνλάδα αλαθηήζεσο πεγαίλεη ζε αηκνζηξφβηιν θαη παξάγεηαη επηπιένλ ξεχκα. ηελ έμνδν ηνπ απφ ηνλ αηκνζηξφβηιν ν αηκφο ρξεζηκνπνηείηαη γηα δηεξγαζίεο. Σα ζπζηήκαηα ζπλδπαζκέλνπ θχθινπ είλαη απνδνηηθφηεξα απφ ηνπ αηκνζηξνβίινπ θαη αεξνζηξφβηινπ. Έρνπλ ηε δπλαηφηεηα παξαγσγήο αηκνχ κέζεο θαη πςειήο ελζαιπίαο. Γηα λα πεξηνξηζζνχλ ηα ΝΟx (θαπζαέξηα) νη θαηαζθεπαζηέο αεξηνζηξνβίισλ ρξεζηκνπνηνχλ ςεθαζκφ λεξνχ γηα λα κεηψζνπλ ηελ ζεξκνθξαζία ηεο θιφγαο ζην ζάιακν θαχζεο. 23

24 Οη κέζνδνη γηα ηελ κείσζε ησλ εθπνκπψλ είλαη νη παξαθάησ: α) Ο ζάιακνο θαχζεο λα ζρεδηάδεηαη έηζη ψζηε λα κελ επλνείηαη ε παξαγσγή ΝΟx. β) Ο θαζαξηζκφο ησλ θαπζαεξίσλ κε θαηαιχηεο SCR (Selective Catalytic Reduction). Απηή ε κέζνδνο κεηαηξέπεη ηα ΝΟ θαη ΝΟ2 ζην ζχζηεκα απαγσγήο θαπζαεξίσλ ζε Ν2 (Άδσην), H2O (Νεξφ) θαη Ο2 (Ομπγφλνπ). Η κέζνδνο απηή πεηπραίλεηαη κε αληίδξαζε ηεο ακκσλίαο (ΝH3) κε ηα NOx παξνπζία θαηαιχηε. γ) Η αλάθιεμε θαπζίκνπ παξνπζία θαηαιχηε κέζα ζην ζάιακν θαχζεο κε θησρφ κείγκα θαπζίκνπ-αέξα. ηα ζπζηήκαηα αεξίνπ απαηηείηαη παξνρή αεξίνπ πίεζεο bar γηα ην ιφγν απηφ ππάξρεη ζπκπηεζηήο. Σα πιενλεθηήκαηα ησλ κνλάδσλ ζπλδπαζκέλνπ θχθινπ είλαη: α) Μηθξφηεξε θαηαλάισζε πξσηνγελνχο ελέξγεηαο γηα θάζε KW πνπ παξάγεηαη. β) Μηθξφηεξν θφζηνο αλά κνλάδα ηζρχνο. γ) Ληγφηεξε παξαγσγή NOx γηαηί έρνπκε ρακειφηεξεο ζεξκνθξαζίεο θαχζεο. 5. Μεραλέο Stirling Η ζπµπαξαγσγή µε µεραλέο Stirling, παξφηη µέρξη ζήµεξα δελ είλαη επξέσο δηαδεδνµέλε, αξρίδεη λα θεξδίδεη έδαθνο ιφγσ ησλ ζεµαληηθψλ πιενλεθηεµάησλ πνπ παξνπζηάδνπλ νη µεραλέο απηέο, ζε ζρέζε µε ηα ζπζηήµαηα ησλ θηλεηήξσλ Diesel, αεξηνζηξνβίισλ (θχθινο Joule) θαη αηµνζηξνβίισλ (θχθινο Rankine), δηφηη ν θχθινο Stirling πιεζηάδεη πξνο ηνλ θχθιν Carnot πνιχ πεξηζζφηεξν απ φ,ηη νη ππφινηπνη. Σα πιενλεθηήµαηά ηνπ είλαη ν πςειφο βαζµφο απφδνζεο, ε κεγαιχηεξε επειημία ζηελ επηινγή θαπζίµνπ, ε θαιή ζπκπεξηθνξά ζε ζπλζήθεο µεξηθνχ θνξηίνπ, νη ραµειέο εθπνµπέο ξχπσλ θαη ε ραµειή ζηάζκε ζνξχβνπ θαζψο θαη θξαδαζµψλ. Δπεηδή ε θαχζε είλαη εμσηεξηθή θαη ν θχθινο ιεηηνπξγίαο ηνπο θιεηζηφο, ηα θηλνχµελα µέξε ηνπ θηλεηήξα δελ εθηίζεληαη ζηα πξντφληα ηεο θαχζεσο, µε απνηέιεζµα λα είλαη πεξηνξηζµέλεο νη θζνξέο ηνπ. Απαηηνχληαη, φµσο, πνιχ απνηειεζκαηηθέο (δχζθνια επηηεχμηκεο) ζηεγαλσηηθέο δηαηάμεηο γηα ηελ απνθπγή δηαξξνψλ, ηφζν ηνπ αεξίνπ πςειήο πηέζεσο πξνο ην εμσηεξηθφ ηνπ θπιίλδξνπ, φζν θαη ηνπ ιηπαληηθνχ πξνο ην εζσηεξηθφ ηνπ θπιίλδξνπ. Η θαηαζθεπή απνηειεζκαηηθψλ δηαηάμεσλ ζηεγάλσζεο µε ηθαλνπνηεηηθή δηάξθεηα δσήο είλαη έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα πνπ πξέπεη λα αληηκεησπηζζνχλ. Ο ειεθηξηθφο βαζκφο απφδνζεο (n e ) βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή ηνπ 40 %, ελψ εθηηκάηαη φηη κπνξεί λα επηηεπρζεί θαη 50 %. Η απφδνζε δηαηεξείηαη ζηαζεξή θαη ζε κεξηθφ θνξηίν. Ο νιηθφο βαζκφο απφδνζεο (n) βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή ηνπ %, ελψ ν ιφγνο 24

25 ειεθηξηζκνχ πξνο ζεξκφηεηα (PHR) είλαη 1,2-1,7. Καζψο ηα ζπζηήκαηα απηά βξίζθνληαη ζην ζηάδην ηεο αλάπηπμεο, εθηηκάηαη φηη είλαη δπλαηή ε επίηεπμε ηηκψλ δηαζεζηκφηεηαο θαη αμηνπηζηίαο πνπ ζα είλαη ζπγθξίζηκεο µε απηέο ησλ ζπζηεκάησλ Diesel. 6. Κπςέιεο θαπζίκνπ Δίλαη κηα απφ ηηο πην ειπηδνθφξεο ελεξγεηαθέο ηερλνινγίεο. Οη θπςέιεο θσζθνξηθνχ νμένο έρνπλ αλαπηπρζεί ζε βαζκφ πνπ λα είλαη θαηάιιειεο γηα ζηαζκνχο ειεθηξνπαξαγσγήο. Η ζεξκνθξαζία ιεηηνπξγίαο πεξηνξίδεη ηελ ζεξκνθξαζία αλαθηψκελεο ζεξκφηεηαο. Δδψ ε ρεκηθή ελέξγεηα κεηαηξέπεηαη ζε ειεθηξηθή. Καηάιιειεο γηα ειεθηξνπαξαγσγή είλαη θαη νη θπςέιεο ηεγκέλσλ αλζξαθηθψλ αιάησλ θαη ζηεξενχ νμεηδίνπ γηα ζπκπαξαγσγή. Η κέζνδνο απηή είλαη θαηάιιειε γηα ζπκπαξαγσγή ζε βηνκεραληθφ, θηηξηαθφ θαη εκπνξηθφ ηνκέα. Πιενλεθηήκαηα ηνπ είλαη ε επηζπκεηή ηζρχο, ν πςειφο βαζκφο απφδνζεο, ν ρακειφο ζφξπβνο θαη νη ρακειέο εθπνκπέο ξχπσλ. Δθφζνλ ε ηερλνινγία απηή σξηκάζεη ηερληθά θαη απνθηήζεη αληαγσληζηηθά ζηνηρεία θφζηνπο ζα είλαη ελδηαθέξνπζα κέζνδνο γηα ζπκπαξαγσγή. Τπάξρνπλ πνιιέο παξαιιαγέο ησλ θπςειψλ θαπζίκνπ. Σν ζχζηεκα είλαη παξφκνην κε κηα κπαηαξία κε ην πδξνγφλν θαη νμπγφλν λα παξάγνπλ ειεθηξηθφ ξεχκα. Σν ζπλερέο ξεχκα δηέξρεηαη απφ έλα αληηζηξνθέα γηα λα γίλεη ελαιιαζζφκελν. Με ηηο θπςέιεο θαπζίκνπ παξάγεηαη θαη ζεξκφηεηα θαη εθπέκπνληαη ιηγφηεξνη ξχπνη πξνο ην πεξηβάιινλ. 25

26 7. Πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη εγθαηαζηάζεηο ζπκπαξαγσγήο 8. Δθαξκνγέο.Ζ.Θ. ζε ειιεληθέο βηνκεραλίεο Η.Η.Θ. εθαξκφδεηαη: 1. ηελ πεηξνρεκηθή βηνκεραλία 2. ε βηνκεραλίεο θεξακηθψλ θαη ηνχβισλ 3. ε πθαληνπξγίεο 4. ε βηνκεραλίεο ηξνθίκσλ 5. ηελ ραξηνβηνκεραλία 6. ε βηνκεραλίεο θαξκάθσλ, ιηπαζκάησλ θαη ειαζηηθψλ 26

27 Αθφκε κνλάδεο ζπκπαξαγσγήο ππάξρνπλ ζε μελνδνρεία, spa, λνζνθνκεία, εκπνξηθά θέληξα, ζνχπεξ κάξθεη, ζρνιεία, πηζίλεο, παγνδξφκηα, ζηάδηα, ζεξκνθήπηα, ειαηνπξγεία, δπζνπνηίεο, νηλνπνηίεο, ζηαζκνχο βηνινγηθψλ θαζαξηζκψλ, ΥΤΣΑ, θηελνηξνθηθέο κνλάδεο, δηαρείξηζε γεσξγηθψλ απνβιήησλ (Πίλαθαο 3). Πίλαθαο 3. Γπλακηθφ ζπκπαξαγσγήο ζηε βηνκεραλία ζηελ Διιάδα ην 1999 Αα Βηνµεραλία - Σόπνο Σύπνο Ζιεθηξηθή Ηζρύο Καύζηµν Σύπνο Μεραλήο (MW) 1. MOTOR OIL Κόξηλζνο Αεξηνζηξόβηινη 13+15,5 28,5 Αέξην ηπιηζηεξίσλ ηπιηζηήξηα 2. ΔΛ..Α. Α.Δ. Αζπξόππξγνο Αεξηνζηξόβηινη 2x17 50,0 Μαδνύη, Νηήδει ηπιηζηήξηα Αηµνζηξόβηινο 1x16 θαη Τγξαέξην 3. ETMA Αζήλα Αηµνζηξόβηινη 2,8+10,3 13,1 Μαδνύη Τθάζµαηα 4. ΑΑΔΥΠ & ξαπεηζώλα Αηµνζηξόβηινη 7,2+4,2 11,4 Απνξξηπηόµελε ΛΗΠΑΜΑΣΑ Θεξµόηεηα Φσζθνξηθά Απνξξηπηόµελε 5. Ληπάζµαηα Καβάια Αηµνζηξόβηινη 5+7,6+12,4 25,0 Θεξµόηεηα 6. Υεµηθέο Βηνµερ. Θεζζαινλίθε Αηµνζηξόβηινη 2x3+4,5 10,5 Απνξξηπηόµελε Βνξ. Διιάδνο Α.Δ. Θεξµόηεηα Λάξηζα 2x2,5+7 12,0 Μαδνύη Πιαηαηέο 2x2,5+7 12,0 Μαδνύη 7. Διι. Βηνµ. Εάραξεο έξξεο Αηµνζηξόβηινη 2x3 6,0 Μαδνύη Ξάλζε 2x8 16,0 Μαδνύη Οξεζηηάδα 2x5 10,0 Μαδνύη πλδ. Κύθινο Δηαηξία Πεηξειαίσλ 8. Βνξείνπ Αηγαίνπ Καβάια αεξηνζηνβίισλ - 2x5,5 16,5 Φπζηθό Αέξην αηµνζηξνβίινπ 1x5,5 Αινπµίλην ηεο 9. Διιάδνο ίζηνµν Αηµνζηξόβηινη 3,5+7,8 11,3 Μαδνύη 10. Δθθνθθηζηήξηα αύιεηα Αηµνζηξόβηινο 0,5 0,5 Βηνµάδα Βάµβαθα ύλνιν 222,8 27

28 Κεθάιαην 5 ΑΛΛΟΗ ΣΡΟΠΟΗ ΤΜΠΑΡΑΓΩΓΖ 1. Σξηπαξαγσγή Μηα αθφκε κνξθή ζπκπαξαγσγήο είλαη θαη ε ηξηπαξαγσγή φπνπ εδψ έρνπκε παξαγσγή ειεθηξηζκνχ-ζεξκφηεηαο θαη ςχμεο. ε απηέο ηηο κνλάδεο έρνπκε κηα αεξηνκεραλή κε ιέβεηα αλάθηεζεο ζεξκφηεηαο γηα ηελ παξαγσγή αηκνχ ή δεζηνχ λεξνχ θαη έλα ςχθηε απνξξφθεζεο γηα ηελ παξαγσγή ςπρξνχ λεξνχ. Η ηξηπαξαγσγή ρξεζηκνπνηείηαη γηα ζεξκηθέο, ειεθηξηθέο αλάγθεο θαη θιηκαηηζκφ. ηαζκφο ζπζηήκαηνο Σξηπαξαγσγήο κε Φ.Α. ζηελ Μπξαηηζιάβα 2. Κύθινη Βάζεσο κε Οξγαληθά Ρεπζηά Η παξαγσγή ειεθηξηθήο ή κεραληθήο ελέξγεηαο κε αλάθηεζε ζεξκφηεηαο είλαη δπλαηή, αλ αληί ηνπ λεξνχ σο εξγαδφκελν ξεπζηφ ρξεζηκνπνηνχκε νξγαληθά ξεπζηά, π.ρ. ηνινπέλε, ηα νπνία έρνπλ ζεξκνθξαζία βξαζκνχ αξθεηά ρακειφηεξε απφ εθείλε ηνπ λεξνχ. Έηζη ζα κπνξέζνπλ λα αμηνπνηεζνχλ πεγέο ζεξκφηεηαο φπσο ε ειηαθή ελέξγεηα, ηα βηνκεραληθά 28

29 απφβιεηα, ε γεσζεξκηθή ελέξγεηα, ηα θαπζαέξηα, ε ζεξκφηεηα ςχμεσο κεραλψλ θ.ι.π. Η ηζρχο ησλ ζπζηεκάησλ απηψλ θπκαίλεηαη ζηελ πεξηνρή ησλ 2 KW 10 MW. O ειεθηξηθφο βαζκφο απφδνζεο είλαη κηθξφο. Η παξαγσγή φκσο ηεο πξφζζεηεο ηζρχνο γίλεηαη ρσξίο επηπξφζζεηε θαηαλάισζε θαπζίκνπ. Απφ θαηαζθεπαζηηθήο πιεπξάο δίλεηαη ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ επηινγή ησλ πιηθψλ, ηα νπνία πξέπεη λα έρνπλ ηζρπξή αληηδηαβξσηηθή πξνζηαζία ψζηε λα αληέρνπλ ζην νξγαληθφ ξεπζηφ, θαζψο θαη ζηελ ζηεγαλφηεηα ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ζπζηήκαηνο, ψζηε λα κελ παξνπζηάδεηαη δηαξξνή ηνπ νξγαληθνχ ξεπζηνχ ζηελ αηκφζθαηξα. Όζν αλαθνξά γηα ηελ αμηνπηζηία ησλ ζπζηεκάησλ απηψλ δελ ππάξρνπλ αξθεηέο πιεξνθνξίεο, δηφηη ε ηερλνινγία απηή είλαη ζρεηηθψο θαηλνχξγηα. Δθηηκάηαη φηη ε κέζε εηήζηα δηαζεζηκφηεηά ηνπο είλαη 80-90%, ελψ ε αλακελφκελε δηάξθεηα δσήο ηνπο είλαη πεξίπνπ 20 έηε. ΥΖΜΑ 16 - χζηεκα ζπκπαξαγσγήο µε θπςέιε θαπζίκνπ ζηεξενχ νμεηδίνπ, θαηάιιειν γηα εθαξκνγέο ηνπ εκπνξηθνχ ηνκέα 3. Αλαδπόκελεο ηερλνινγίεο ζπκπαξαγσγήο Δίλαη θαηλνηφκα πξντφληα πνπ παξέρνπλ ειεθηξηθή ελέξγεηα πνπ είλαη ρξήζηκε, αμηφπηζηε, απνηειεζκαηηθή θαη θηιηθή πξνο ην πεξηβάιινλ. Σέηνηα πξντφληα είλαη νη κηθξνζηξφβηινη (microturbine) θαη νη θπςέιεο θαπζίκνπ. Υξεζηκνπνηνχληαη ζε μελνδνρεία, γξαθεία, πνιπθαηνηθίεο, ζεξκνθήπηα θαη εξγνζηάζηα. Οη κνλάδεο απηέο παξάγνπλ θαη ζεξκφηεηα απμάλνληαο ηελ απνδνηηθφηεηα ηνπο. H microturbine θαηαζθεπάζηεθε γηα κηθξήο θιίκαθαο παξαγσγήο ειεθηξηζκνχ θαη 29

30 απνηειείηαη απφ 4 δηαθνξεηηθέο ηερλνινγίεο: κηθξναεξηνζηξφβηινη, βνεζεηηθέο κνλάδεο ηζρχνο, απηνθίλεηα-αεξηνζηξφβηινη θαη ζηξνβηινζπκπηεζηέο. Ο φξνο microturbine αλαθέξεηαη θπξίσο ζε ζηξνβίινπο πςειήο ηαρχηεηαο ζην κέγεζνο ησλ kw. 4. Δθαξκνγή.Ζ.Θ. ζηνλ νηθηαθό ηνκέα Η ζπκπαξαγσγή εθαξκφδεηαη θαη ζε θαηνηθίεο θαιχπηνληαο ηηο αλάγθεο ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο ζε έλα θηίξην. Ωο θαχζηκν ρξεζηκνπνηείηαη πεηξέιαην, αέξην ή βηνκάδα. Οη λέεο κνλάδεο ζπλήζσο ρξεζηκνπνηνχλ θπζηθφ αέξην. 30

31 Κεθάιαην 6 ΘΔΜΗΚΟΗ ΚΑΝΟΝΔ ΚΑΗ ΣΗΜΟΛΟΓΗΑΚΑ ΕΖΣΖΜΑΣΑ 1. Θεζκηθά θαη Σηκνινγηαθά δεηήκαηα Απφ ηηο πξνεγνχκελεο παξαγξάθνπο γίλεηαη θαλεξφ φηη ε ζπκπαξαγσγή παξέρεη ζηνλ θαηαλαισηή ζεκαληηθή δπλαηφηεηα ηεο θάιπςεο ησλ ηειηθψλ ελεξγεηαθψλ ηνπ αλαγθψλ µε πνιχ πςειφηεξε ζεξκνδπλακηθή απφδνζε απ φ,ηη νη παξαδνζηαθέο κέζνδνη. Δπνκέλσο ζα έπξεπε, ινγηθά, ε επξχηαηε δηάδνζε ησλ ηερλνινγηψλ ηεο ζπκπαξαγσγήο λα εμαξηάηαη θπξίσο απφ ηελ νηθνλνκηθφηεηα ησλ εκπνξηθά δηαζέζηκσλ ηερλνινγηψλ θαη ε πξνζπάζεηα λα θαηεπζχλεηαη πξνο ηε ζηαδηαθή κείσζε ηνπ θφζηνπο ησλ ζπζηεκάησλ απηψλ, ψζηε λα απμάλεη ην επηρεηξεκαηηθφ ελδηαθέξνλ. ε επίπεδν εθαξκνγήο, φκσο, ην δήηεκα δηαθνξνπνηείηαη επεηδή ν ζπκπαξαγσγφο είλαη, ελ κέξεη ηνπιάρηζηνλ, θαη παξαγσγφο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Κη επεηδή θαηά θαλφλα είλαη δηαζπλδεδεκέλνο µε ην ειεθηξηθφ δίθηπν, έξρεηαη ππνρξεσηηθά ζε επαθή µε ηνπο θνξείο παξαγσγήο θαη δηαρείξηζεο ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Αλαπφθεπθηα ινηπφλ, ε ζπκπαξαγσγή εκπιέθεηαη ζηελ έληνλε ζπδήηεζε πνπ έρεη αλαπηπρζεί δηεζλψο γχξσ απφ ηα ζέκα-ηα ηεο απειεπζέξσζεο ηεο ειεθηξνπαξαγσγήο. Κεληξηθά δεηήκαηα ζηε ζπδήηεζε απηή ζεσξνχληαη νη φξνη θαη νη πεξηνξηζκνί αλάπηπμεο ηεο Ιδηνπαξαγσγήο (autoproduction ή self-production), δειαδή ηεο παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο εθ κέξνπο ελφο ρξήζηε πξνο θάιπςε ησλ δηθψλ ηνπ αλαγθψλ, θαζψο θαη ηεο Αλεμάξηεηεο Ηιεθηξνπαξαγσγήο (independent electricity production), δειαδή ηεο εθηφο ειεθηξηθψλ εηαηξεηψλ παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο γηα εκπνξηθή εθκεηάιιεπζε. Η κειέηε ησλ λνκνζεηηθψλ (ζεζκηθψλ, θαλνληζηηθψλ, ρξεκαηνδνηηθψλ θ.ι.π.) δεηεκάησλ, πνπ αθνξνχλ ηελ αλάπηπμε θαη δηάδνζε ηεο ζπκπαξαγσγήο, έρεη απνθηήζεη επνκέλσο ηδηαίηεξε βαξχηεηα. ην θεθάιαην απηφ, ζα αλαιπζεί ελ ζπληνκία ην πθηζηάκελν ζηελ Διιάδα λνκνζεηηθφ πιαίζην θαη ζα παξνπζηαζζνχλ ηα νπζηψδε ζεκεία ηεο ζρεηηθήο επηρεηξεκαηνινγίαο. Ο λφκνο µε ηίηιν «Ρχζκηζε ζεκάησλ ειεθηξνπαξαγσγήο απφ αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο θαη απφ ζπκβαηηθά θαχζηκα θαη άιιεο δηαηάμεηο», επαλαπξνζδηνξίδεη θαη ηνπο φξνπο αλάπηπμεο ηεο ζπκπαξαγσγήο. Παξέρεηαη έηζη ε δπλαηφηεηα αλάιπζεο θαη ζρνιηαζκνχ θαη απηνχ ηνπ λένπ ζηνηρείνπ πνπ εμειίζζεη ην ζρεηηθφ ηνπίν ζηε ρψξα µαο. 31

32 ΥΖΜΑ 17 - Η κείσζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο µε ηε ρξήζε ζπζηήκαηνο.η.θ. Η εθηφο ειεθηξηθψλ εηαηξεηψλ παξαγφκελε ειεθηξηθή ελέξγεηα δελ πξνέξρεηαη θαη αλάγθελ απφ ζπκπαξαγσγηθέο κνλάδεο, νχηε θαη ε ειεθηξηθή ελέξγεηα πνπ πξνέξρεηαη απφ ζπκπαξαγσγηθέο κνλάδεο ηαπηίδεηαη µε ηελ αλεμάξηεηε ειεθηξνπαξαγσγή. Δίλαη, φκσο, ηδηαίηεξα ελδηαθέξνλ λα εμεηαζηνχλ ζε αληηπαξάζεζε νη δχν απηέο δπλαηφηεηεο θαζψο, ζεζκηθά ηνπιάρηζηνλ, ζρεηίδνληαη ζηελά κεηαμχ ηνπο. Οη πεξηζζφηεξεο θαη ζεκαληηθφηεξεο επελδχζεηο ζπκπαξαγσγήο, δηεζλψο, εμππεξεηνχλ βηνκεραληθέο αλάγθεο θαη ζπζηήκαηα πεξηθεξεηαθήο ζέξκαλζεο (ηειεζέξκαλζεο). Οη αληίζηνηρεο επελδχζεηο ηνπ εκπνξηθνχ ηνκέα, αλ θαη απμεκέλεο ηα ηειεπηαία ρξφληα, είλαη αθφκε ζαθψο κηθξφηεξνπ χςνπο. Έηζη, ε έθηαζε θαη ην χςνο ησλ ζρεηηθψλ επελδχζεσλ εμαξηψληαη απφ ηηο πνζνηηθέο θαη πνηνηηθέο αλάγθεο ηεο βηνκεραλίαο ζε ζεξκφηεηα θαη ειεθηξηθή ελέξγεηα, πνπ είλαη ζπλάξηεζε ηεο βηνκεραληθήο ππνδνκήο θάζε ρψξαο θαη ηνπ είδνπο ηεο βηνκεραληθήο αλάπηπμεο. Η ζπκπαξαγσγή έρεη, πξνο ην παξφλ, ζαλ πξσηαξρηθφ ζηφρν ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ «ίδησλ αλαγθψλ» ηνπ ρξήζηε θαη θαηά ηνχην θιίλεη πεξηζζφηεξν πξνο ηελ Ιδηνπαξαγσγή παξά πξνο ηελ αλεμάξηεηε ειεθηξνπαξαγσγή. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ε αλεμάξηεηε ειεθηξνπαξαγσγή πξνζηδηάδεη ζε εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο πνπ παξάγνπλ θπξίσο ειεθηξηθή ελέξγεηα, ηελ νπνία ελ ζπλερεία πσινχλ είηε απεπζείαο ζηνπο πειάηεο ηνπο είηε ζηελ (ή ζηηο) ειεθηξηθή(έο) εηαηξεία(εο) ζηηο απειεπζεξσκέλεο αγνξέο. Έηζη, ε αλεμάξηεηε ειεθηξνπαξαγσγή δελ αληηκεησπίδεη, θαηαξρήλ, ηνπο ηερληθνχο πεξηνξηζκνχο ηεο ζπκπαξαγσγήο, αλ θαη ζπλαληά παξφκνηεο µε 32

33 απηήλ ζεζκηθέο δπζρέξεηεο ζηελ απξφζθνπηε αλάπηπμή ηεο. Μηα ηππηθά θαζεηνπνηεκέλε ειεθηξηθή εηαηξεία (αλεμάξηεηα αλ είλαη εζληθήο ή πεξηθεξεηαθήο εκβέιεηαο θαη αλ αλήθεη ή ειέγρεηαη απφ ηνλ δεκφζην ή ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο κηαο ρψξαο), δηαζέηεη ζπλήζσο ην απνθιεηζηηθφ δηθαίσκα ηεο ηξνθνδνζίαο κηαο ζπγθεθξηκέλεο γεσγξαθηθήο πεξηνρήο µε ειεθηξηθή ελέξγεηα, ζε αληάιιαγκα ηεο ξεηήο ππνρξέσζεο λα ηξνθνδνηεί απξφζθνπηα ηελ πεξηνρή απηή θαη λα δηαηεξεί έλα αμηφπηζην ειεθηξηθφ ζχζηεκα. Η ειεθηξηθή εηαηξεία δηαζέηεη, ζπλεπψο, πιήξε έιεγρν ηνπ ζπζηήκαηνο απφ ηελ παξαγσγή ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κέρξη ηελ εμππεξέηεζε ηνπ θαηαλαισηή, πεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ ελεξγεηψλ βξαρπρξφληνπ θαη καθξνρξφληνπ πξνγξακκαηηζκνχ. Γηα κηα ηέηνηα ηππηθή ειεθηξηθή εηαηξεία, ε παξνπζία ηνπ αλεμάξηεηνπ ειεθηξνπαξαγσγνχ αιιά θαη ηνπ ζπκπαξαγσγνχ έρεη νξηζκέλεο ζπλέπεηεο, φπσο φηη: κεηψλεη ηνλ έιεγρν ηεο εηαηξείαο πάλσ ζην ζχζηεκα θαη δπζρεξαίλεη ηηο ελέξγεηεο πξνγξακκαηηζκνχ (ηδηαίηεξα ηνπ καθξνπξφζεζκνπ), κεηψλεη ηνλ ζπληειεζηή θνξηίνπ ηεο εηαηξείαο, εηζάγεη έλα ζηνηρείν αβεβαηφηεηαο ζε ζρέζε µε ηε ζπλνιηθή αμηνπηζηία ηνπ ζπζηήκαηνο, αλαγθάδεη, ζε νξηζκέλεο ηνπιάρηζηνλ πεξηπηψζεηο, ηελ εηαηξεία λα αγνξάδεη ην πιεφλαζκα ηνπ απηνπαξαγσγνχ ζε κηα ηηκή ε νπνία άιινηε είλαη δηαπξαγκαηεχζηκε θαη άιινηε επηβάιιεηαη απφ θαλνληζηηθέο δηαηάμεηο, εηζάγεη ηελ έλλνηα ηνπ αληαγσληζκνχ ζε έλα ρψξν µε έληνλα κνλνπσιηαθφ ραξαθηήξα, θαη ηειηθά κεηψλεη ηα έζνδα ηεο ειεθηξηθήο εηαηξείαο. ηαηζζαλφκελεο φηη ε είζνδνο λέσλ αληαγσληζηψλ, ζε µηα έσο πξφζθαηα κνλνπσιηαθά ειεγρφκελε αγνξά, ελδέρεηαη λα απνηειέζεη ηελ απαξρή γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ απνθιεηζηηθψλ ηνπο «θπζηθψλ» πξνλνκίσλ, νη ειεθηξηθέο εηαηξείεο ζπλήζσο αληηδξνχλ µε έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο απφ ηνπο αθφινπζνπο ηξφπνπο: - αξλνχληαη ηελ ππνρξέσζε αγνξάο ηνπ πιενλάζκαηνο ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, - αξλνχληαη ηελ πξφζβαζε νπνηνπδήπνηε ηξίηνπ ζηα δίθηπά ηνπο, - ζπκπηέδνπλ ηα ηηκνιφγηα ησλ απηνπαξαγσγψλ, θαζνξίδνπλ µε ηδηαίηεξε απζηεξφηεηα θαη πηζαλφλ θαη κεξνιεςία ηηο ηερληθέο πξν-δηαγξαθέο δηαζχλδεζεο ηνπ αλεμάξηεηνπ παξαγσγνχ ή ηνπ ζπκπαξαγσγνχ ζην πθηζηάκελν ζχζηεκα, ρξεψλνπλ πςειά ηέιε δηαζχλδεζεο θαη επηβάιινπλ απαγνξεπηηθά ηηκνιφγηα γηα εθεδξηθή θάιπςε (back-up / stand-by power), εηζάγνπλ δπζκελείο νηθνλνκηθνχο φξνπο θαη άιιεο ππνρξεψζεηο ζηηο εκπνξηθέο ηνπο ζπκθσλίεο µε ηνπο ινηπνχο ειεθηξνπαξαγσγνχο, πνπ ζπρλά θαζηζηνχλ ηηο ζπκθσλίεο απηέο αζχκθνξεο. Η αλαδηάξζξσζε θαη ν εθζπγρξνληζκφο ησλ δνκψλ ηεο ειεθηξηθήο βηνκεραλίαο απνηειεί 33

34 ήδε πξαγκαηηθφηεηα ζηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο ηεο Δ.Δ., ζε κηα πξνζπάζεηα βειηίσζεο ηεο ζπλνιηθήο απφδνζεο ηνπ ηνκέα, ελεξγεηαθήο θαη νηθνλνκηθήο. Αλ θαη δελ έρεη κέρξη ζηηγκήο εκθαληζζεί έλα δηεζλνχο απνδνρήο κνληέιν επέιηθηεο αλαδηάξζξσζεο, αλαγλσξίδεηαη φηη ππάξρνπλ ιεηηνπξγίεο κηαο ειεθηξηθήο εηαηξείαο πνπ κπνξνχλ λα αλνίμνπλ ζηνλ αληαγσληζκφ. Ωο ηέηνηεο αλαθέξνληαη ε παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη ε ηειηθή δηάζεζή ηεο (δειαδή ε ιεηηνπξγία ηεο εκπνξηθήο εθκεηάιιεπζεο ηνπ παξαγφκελνπ πξντφληνο θαη νη πάζεο θχζεσο ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαη ζηνλ θαηαλαισηή). αλ «θπζηθά» πξνλφκηα ησλ «θαζηεξσκέλσλ» ειεθηξηθψλ εηαηξεηψλ παξακέλνπλ νη ιεηηνπξγίεο ηεο κεηαθνξάο θαη δηαλνκήο. ηα πιαίζηα ηνπ πξνβιεκαηηζκνχ απηνχ, ηξία είλαη ηα βαζηθά δεηήκαηα πνπ αθνξνχλ ηηο δπλαηφηεηεο δξαζηεξηνπνίεζεο αλεμάξηεησλ ειεθηξνπαξαγσγψλ: α. Η αλάγθε απεγθισβηζκνχ ηεο ζπδήηεζεο απφ παξαδνζηαθά ζηεξεφηππα, ψζηε νη ξπζκίζεηο πνπ ζα πξνθχςνπλ λα νδεγήζνπλ ζηε βειηηζηνπνίεζε ηεο νιηθήο απφδνζεο ηνπ ελεξγεηαθνχ ηνκέα κηαο ρψξαο. β. Η ππνρξέσζε ησλ λέσλ αληαγσληζηψλ λα ιεηηνπξγήζνπλ σο ηκήκα ελφο νινθιεξσκέλνπ ζπζηήκαηνο. γ. Η αλάιεςε εθ κέξνπο ηεο Πνιηηείαο ελφο ζαθνχο ξπζκηζηηθνχ ξφινπ, ν νπνίνο έγθαηξα θαη µε ζαθήλεηα ζα θαζνξίζεη ην πιαίζην θαη ηηο αξρέο δξάζεο ζην λέν αληαγσληζηηθφ ζχζηεκα. Καηά ζπλέπεηα ν ξφινο, ησλ εζληθψλ θπβεξλήζεσλ είλαη λα δεκηνπξγήζνπλ ην θαηάιιειν πιαίζην ην νπνίν ζα δηεπθνιχλεη, θπξίσο θαηά ηε κεηαβαηηθή θάζε, ηελ αλάπηπμε ελφο αληαγσληζηηθνχ πεξηβάιινληνο ιεηηνπξγίαο ηνπ ειεθηξηθνχ ηνκέα, ρσξίο φκσο λα δηαθπβεχεη ηελ αμηνπηζηία ηνπ ζπζηήκαηνο, ηελ νηθνλνκηθφηεηα ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ θαη, θπζηθά, ηελ εμππεξέηεζε ηνπ ηειηθνχ θαηαλαισηή. απηφ ην πιαίζην ζπζηήζεθε θαη ιεηηνπξγεί ζηελ Διιάδα ε Ρπζκηζηηθή Αξρή Ηιεθηξηζκνχ (Ρ.Α.Η.) πνπ σο αλεμάξηεηνο θνξέαο ζα επνπηεχεη ηελ νκαιή ιεηηνπξγίαο ηεο αγνξάο. 2. πλνπηηθό Ννκηθό θαη Σηκνινγηαθό Πιαίζην γηα ηε πκπαξαγσγή ζηελ Διιάδα Με ηελ ςήθηζε ηνπ λφκνπ γηα ηε ξχζκηζε ζεκάησλ ειεθηξνπαξαγσγήο απφ αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο θαη απφ ζπκβαηηθά θαχζηκα (Νφκνο 2244/94), ηέζεθε ην λνκηθφ πιαίζην γηα ηελ Ιδηνπαξαγσγή θαη ηε ζπκπαξαγσγή ζηελ Διιάδα. Ο λφκνο, πνπ αληηθαηέζηεζε ηνλ παιαηφηεξν Νφκν 1559/85, δελ νδήγεζε βαζηέο ηνκέο ζην πθηζηάκελν θαζεζηψο. 34

35 Πξνζπαζεί, φκσο, λα αληηκεησπίζεη πην νξζνινγηθά ηα δεηήκαηα ηεο Ιδηνπαξαγσγήο θαη ηεο ζπκπαξαγσγήο, ππφ ην πξίζκα ησλ ζηφρσλ θαη ησλ πξνηεξαηνηήησλ ηεο εζληθήο ελεξγεηαθήο πνιηηηθήο, θαη λα απνζηαζηνπνηεζεί απφ ηε ινγηθή ηεο κνλνπσιηαθήο εθκεηάιιεπζεο θαη δηαρείξηζεο ηνπ ειεθηξηθνχ ζπζηήκαηνο. Δπηδηψθεη επίζεο λα ελζσκαηψζεη κεξηθέο απφ ηηο πιένλ ζεκαληηθέο πξνηάζεηο πνπ έρνπλ θαηά θαηξνχο γίλεη, λα απαιείςεη νξηζκέλεο απφ ηηο δηαδηθαζηηθέο δπζιεηηνπξγίεο ηνπ παιηνχ λφκνπ θαη λα παξέκβεη δξαζηηθά ζην θξίζηκν δήηεκα ησλ ηηκνινγίσλ ησλ απηνπαξαγσγψλ. Σα βαζηθά, σο πξνο ηε ζπκπαξαγσγή, ζεκεία ηνπ λφκνπ είλαη ηα αθφινπζα: - Δπηηξέπεηαη κφλνλ ε παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ δχν θαηεγνξίεο παξαγσγψλ (εθηφο ηεο ΔΗ): απηνπαξαγσγνχο, πνπ απνζθνπνχλ ζηελ θάιπςε ησλ ηδηναλαγθψλ ηνπο θαη δηαθξίλνληαη ζε απηφλνκνπο (µε ζπλδεδεκέλνπο µε ηα δίθηπα ηεο ΔΗ), ζπλδεδεκέλνπο θαη ζπµπαξαγσγνχο, αλεμάξηεηνπο παξαγσγνχο, πνπ απνζθνπνχλ ζηελ πψιεζε ηνπ ζπλφινπ ηεο πα-ξαγφµελεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζηε ΔΗ. - Η ΔΗ κπνξεί λα ζπζηήζεη ζπγαηξηθέο επηρεηξήζεηο µε άιια θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα, θαζψο θαη λα ζπλάςεη πξνγξακκαηηθέο ζπκθσλίεο µε έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο ηξίηνπο, µε ζθνπφ ηελ αλάπηπμε λέσλ επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Μία απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο απηέο είλαη ε θαηαζθεπή θαη ιεηηνπξγία ζπµπαξαγσγηθψλ ζηαζκψλ µε θαχζε ζπκβαηηθψλ θαπζίκσλ ή βηνκεραληθψλ ππνπαξαγψγσλ. - Οπνηνδήπνηε θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν κπνξεί λα εγθαηαζηήζεη θαη λα ιεηηνπξγήζεη ζηαζκφ παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο (άξζε ηνπ πεξηνξηζκνχ πεξί βηνκεραληθψλ επηρεηξήζεσλ ηνπ Νφκνπ 1559/85), εάλ πιεξνί ηηο εηδηθέο δηαηάμεηο ηνπ Νφκνπ. - Ωο ζπκπαξαγσγή ν Νφκνο ζεσξεί ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο µε έλαλ απφ ηνπο αθφινπζνπο ηξφπνπο: α. ζε ζπλδπαζκφ µε παξαγσγή ζεξκφηεηαο ή θαη ςχμεο απφ ζπκβαηηθά θαχζηκα, β. µε ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε ησλ ππνπαξαγψγσλ βηνκεραληθνχ θπθιψκαηνο (ζηα νπνία ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη ηα απνδεζκεπφκελα παξάγσγα - θαηάινηπα ηεο ζπγθεθξηκέλεο βηνκεραλίαο), γ. µε αλάθηεζε απνξξηπηφκελεο ζεξκφηεηαο. - Γηα ηνπο ζπκπαξαγσγηθνχο ζηαζκνχο ηεο πξψηεο θαηεγνξίαο ηίζεηαη ν εμήο πεξηνξηζκφο: ε ηζρχο ηνπο δελ πξέπεη λα ππεξβαίλεη ηε ζεξκηθή θαη ςπθηηθή ηζρχ ησλ εγθαηαζηάζεσλ ηνπ απηνπαξαγσγνχ. Ο πεξηνξηζκφο απηφο αίξεηαη γηα ζπκπαξαγσγηθνχο ζηαζκνχο ηεο δεχηεξεο θαη ηξίηεο θαηεγνξίαο. 35

36 - πκπαξαγσγηθφο ζηαζκφο κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη κφλνλ απφ απηνπαξαγσγφ (απηφλνκν ή ζπλδεδεκέλν). Πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγίαο ζπκπαξαγσγηθνχ ζηαζκνχ ζπλδεδεκέλνπ µε ηα δίθηπα ηεο ΔΗ εθ κέξνπο αλεμάξηεηνπ ειεθηξνπαξαγσγνχ, κφλνλ ζηελ πεξίπησζε πνπ ν ζηαζκφο ιεηηνπξγεί µε θπζηθφ αέξην θαη ε ΔΗ δελ ζπκθσλήζεη εγγξάθσο θαη εληφο ηεζζάξσλ κελψλ απφ ηελ ππνβνιή ηνπ ζρεηηθνχ αηηήκαηνο λα ζπλάςεη πξνγξακκαηηθή ζπκθσλία µε ηνλ ή ηνπο ελδηαθεξνκέλνπο θνξείο. - Η ΔΗ αλαιακβάλεη ηελ ππνρξέσζε λα αγνξάδεη ην πιεφλαζκα ηεο παξαγφκελεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ηνπ απηνπαξαγσγνχ (άξα θαη ηνπ ζπκπαξαγσγνχ), θαζψο θαη ην ζχλνιν ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο ηνπ αλεμάξηεηνπ παξαγσγνχ (εθηφο εμαηξεηηθψλ πεξηπηψζεσλ). Γηάζεζε ζε ηξίηνπο απνθιείεηαη ξεηά. Ο λένο Νφκνο, ζε αληίζεζε µε ηνλ πξνεγνχκελν, ελζσκαηψλεη ζηηο βαζηθέο ηνπ δηαηάμεηο (Άξζξν 2, παξ. 3) ηηο αξρέο ηηκνιφγεζεο ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πνπ παξάγεηαη απφ απηνπαξαγσγνχο θαη αλεμάξηεηνπο ειεθηξνπαξαγσγνχο. Οη λέεο αξρέο ηηκνιφγεζεο είλαη αηζζεηά απινχζηεξεο ζε ζρέζε µε ηηο παιαηφηεξεο θαη δηακνξθψλνπλ πην ειθπζηηθά ηηκνιφγηα. πλνπηηθά ηα βαζηθά ζεκεία ησλ λέσλ ηηκνινγίσλ είλαη ηα εμήο: - Σν ειεθηξηθφ ζχζηεκα ηεο ρψξαο ρσξίδεηαη ζε δχν µφλν θαηεγνξίεο: α) δηαζπλδεδεκέλν ζχζηεκα, β) µε δηαζπλδεδεκέλα λεζηά. Γηα θάζε µία απφ απηέο ηηο δχν θαηεγνξίεο δηαθξίλνληαη δηαθνξεηηθέο βάζεηο ηηκνινγίσλ, πνπ εμαξηψληαη απφ ην εάλ ν παξαγσγφο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο είλαη αλεμάξηεηνο παξαγσγφο, απηνπαξαγσγφο απφ αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο, ζπκπαξαγσγφο. - Δηδηθά γηα ηνλ ζπµπαξαγσγφ, δει. γηα ην πιεφλαζκα ελέξγεηαο απφ ζπκπαξαγσγή πνπ πσιείηαη ζηε ΔΗ, ηα ηηκνιφγηα πξνζδηνξίδνληαη σο εμήο: ηαζπλδεδεκέλν ζχζηεκα: 60% ηνπ ζθέινπο ελέξγεηαο ηνπ εθάζηνηε ηηκνινγίνπ γεληθήο ρξήζεο θαη κεληαίαο ρξέσζεο ζηε ρακειή ηάζε, ηνπ ηηκνινγίνπ γεληθήο ρξήζεο ζηε κέζε ηάζε θαη ηνπ ηηκνινγίνπ πςειήο ηάζεο. Με δηαζπλδεδεκέλα λεζηά: 60% ηνπ ηηκνινγίνπ γεληθήο ρξήζεο θαη κεληαίαο ρξέσζεο ζηε ρακειή ηάζε. Σα δηαδηθαζηηθά ζέκαηα, πνπ ζρεηίδνληαη θπξίσο µε ηηο αδεηνδνηήζεηο, αληηκεησπίδνληαη µε αξθεηή επειημία απφ ηνλ λέν Νφκν. Ο αξηζκφο ησλ απαηηνχκελσλ αδεηψλ γηα ζηαζκφ 36

37 ειεθηξνπαξαγσγήο πεξηνξίδεηαη ζε δχν: άδεηα εγθαηάζηαζεο θαη άδεηα ιεηηνπξγίαο (θαηαξγείηαη ε άδεηα ίδξπζεο). Καη νη δχν άδεηεο ρνξεγνχληαη µε Τπνπξγηθή Απφθαζε. Γηα ηελ έθδνζε ηεο άδεηαο εγθαηάζηαζεο ζηαζκψλ πνπ ζπλδένληαη µε ηα δίθηπα ηεο ΔΗ, απαηηείηαη αηηηνινγεκέλε γλσκνδφηεζε ηεο ηειεπηαίαο, πνπ πεξηνξίδεηαη φκσο ζηηο ηερληθέο θαη νηθνλνκηθέο επηπηψζεηο ηεο δηαζχλδεζεο ζηα δίθηπά ηεο. Η ζχλαςε ηεο αλαγθαίαο ζχκβαζεο κεηαμχ ΔΗ θαη απηνπαξαγσγνχ ή αλεμαξηήηνπ ειεθηξνπαξαγσγνχ απνηειεί πξνυπφζεζε γηα ηε ρνξήγεζε άδεηαο ιεηηνπξγίαο. Η δηάξθεηα ηζρχνο ηεο ηειεπηαίαο είλαη ηνπιάρηζηνλ δεθαεηήο, µε δπλαηφηεηα αλαλέσζεο. Δπηηξέπεηαη ε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο ηνπ ζηαζκνχ, ρσξίο φκσο δηθαίσκα επαλαδηαπξαγκάηεπζεο ησλ φξσλ ηεο αξρηθήο ζχκβαζεο. Ιδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα ηελ πεξαηηέξσ αλάπηπμε ζηαζκψλ ζπκπαξαγσγήο απνηειεί εηδηθή δηάηαμε ηνπ λένπ Νφκνπ (Άξζξν 5, παξ. 5) ζχκθσλα µε ηελ νπνία αίξνληαη νη απζηεξνί πεξηνξηζκνί πνπ απνξξένπλ απφ ην Π.. 84/94. Έηζη, νη ζπκπαξαγσγηθνί ζηαζκνί εμαηξνχληαη ηεο απαγφξεπζεο εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο ζηελ πεξηνρή Αηηηθήο. Γηαδηθαζηηθά ζέκαηα φπσο νη γεληθνί ηερληθνί θαη νηθνλνκηθνί φξνη ησλ ζπκβάζεσλ, νη φξνη δηαζχλδεζεο ησλ λέσλ ζηαζκψλ µε ηα δίθηπα ηεο ΔΗ, νη δηαδηθαζίεο θαη ηα δηθαηνινγεηηθά πνπ απαηηνχληαη γηα έθδνζε ησλ αδεηψλ, νη ιεπηνκέξεηεο δηακφξθσζεο ησλ λέσλ ηηκνινγίσλ, αληηκεησπίδνληαη µε κεηαγελέζηεξεο Τπνπξγηθέο Απνθάζεηο. 3. Κίλεηξα γηα επελδύζεηο Σν πιαίζην θηλήηξσλ γηα παξαγσγηθέο επελδχζεηο ζηελ Διιάδα θαζνξίδεηαη, ζρεδφλ απνθιεηζηηθά, απφ ηνλ εθάζηνηε ηζρχνληα αλαπηπμηαθφ Νφκν. Σν ζεζκηθφ πιαίζην ζπκπιεξψλεηαη απφ ηηο αλαγθαίεο Τπνπξγηθέο Απνθάζεηο, νη νπνίεο εθδίδνληαη ζε εθαξκνγή ηνπ βαζηθνχ Νφκνπ θαη ξπζκίδνπλ θπξίσο δεηήκαηα αμηνιφγεζεο επελδχζεσλ θαη εθαξκνγήο ησλ θξηηεξίσλ ππαγσγήο επελδχζεσλ ζηηο δηαηάμεηο ηνπ Νφκνπ. Οη επελδχζεηο ζπκπαξαγσγήο αλαθέξνληαη ξεηά ζηηο δηαηάμεηο ηνπ Νφκνπ 2601/98. Ο Νφκνο θαζνξίδεη απζηεξά ηελ έλλνηα ηεο παξαγσγηθήο επέλδπζεο (Άξζξν 1, Νφκνο 2601/98) θαη ην είδνο ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ κπνξνχλ λα ππαρζνχλ ζηηο πεξί θηλήηξσλ δηαηάμεηο ηνπ (Άξζξν 2, Νφκνο 2601/98). χκθσλα µε ζρεηηθή δηαηχπσζε, πεξηιακβάλνληαη επηρεηξήζεηο πνπ παξάγνπλ γηα δηθφ ηνπο ινγαξηαζκφ ή γηα ηξίηνπο ελέξγεηα ζε κνξθή ζεξκνχ λεξνχ ή αηκνχ. ην λέν Νφκν, ππάγνληαη νη ελεξγεηαθέο επελδχζεηο πνπ αθνξνχλ κεηαμχ άιισλ ζε: 37

38 ππνθαηάζηαζε πγξψλ θαπζίκσλ ή ειεθηξηθήο ελεξγείαο µε αέξηα θαχζηκα, αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο, αλάθηεζε απνξξηπηφκελεο ζεξκφηεηαο, εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο. Γηα ηελ ππαγσγή ελφο επελδπηηθνχ ζρεδίνπ ζηηο δηαηάμεηο ηνπ Νφκνπ, δελ ηίζεηαη ειάρηζην χςνο παξαγσγηθήο επέλδπζεο, ηνπιάρηζηνλ ζε φ,ηη αθνξά ηελ επηρνξήγεζε θαη ηελ επηδφηεζε επηηνθίνπ. Δθηφο απφ ηελ άκεζε επηρνξήγεζε επελδπηηθνχ θεθαιαίνπ, ν Νφκνο παξέρεη θαη άιιεο θαηεγνξίεο θηλήηξσλ: επηδφηεζε επηηνθίνπ ηξαπεδηθνχ δαλείνπ, αθνξνιφγεηεο εθπηψζεηο. Γηα λα ππαρζεί µηα επέλδπζε ζηηο δηαηάμεηο ηνπ αλαπηπμηαθνχ Νφκνπ, ν ππνςήθηνο επελδπηήο ζα πξέπεη λα ππνβάιεη ζρεηηθή αίηεζε ζην ΤΠΔΘΟ (ή ζηηο Τπεξεζίεο Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο ή ζηηο Ννκαξρίεο, αλάινγα µε ην χςνο ηεο επέλδπζεο), ζπλνδεπφκελε απφ ηα νξηδφκελα απφ ην Νφκν δηθαηνινγεηηθά. Οη αηηήζεηο ππνβάιινληαη θαηά ην πξψην δίκελν θάζε εμακήλνπ θαη ε δηαδηθαζία αμηνιφγεζεο ησλ ζρεδίσλ νινθιεξψλεηαη εληφο ηνπ ζρεηηθνχ εμακήλνπ. Σν ΤΠΔΘΟ ππνρξενχηαη λα απνθαλζεί εληφο 20 εξγάζηκσλ εκεξψλ θαηά πφζν ην ζρέδην επέλδπζεο, πνπ έρεη ππνβιεζεί, είλαη θαη αξρήλ επηιέμηκν. Αλ θαη ν λένο αλαπηπμηαθφο Νφκνο δελ επηθέξεη ζεκαληηθέο αιιαγέο ζην γεληθφ θαζεζηψο ησλ επελδπηηθψλ θηλήηξσλ γηα ηηο ελεξγεηαθέο επελδχζεηο, έρεη αξρίζεη λα γίλεηαη ζαθήο ε πξφζεζε ηεο Πνιηηείαο λα δηεπθνιχλεη θαη λα ελζαξξχλεη ηελ πξνψζεζε ησλ επελδχζεσλ ζηε ζπκπαξαγσγή. Σν Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Δλέξγεηαο, πνπ ππνβιήζεθε απφ ην ΤΒΔΣ ζην πιαίζην ηνπ Β Κνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ ηήξημεο ( ) θαη έρεη εγθξηζεί ζην ζχλνιφ ηνπ απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή, δεκηνπξγεί έλα επαξθέο πιαίζην γηα ηελ αλάπηπμε απνηειεζκαηηθψλ δξάζεσλ θαηά ηα πξνζερή έηε. Πην ζπγθεθξηκέλα, ην Μέηξν 2.2 (νηθνλνκηθά θίλεηξα γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε επελδχζεσλ θπξίσο απφ ελεξγνβφξνπο θαηαλαισηέο) ηνπ Τπνπξνγξάκκαηνο 2 (Δμνηθνλφκεζε Δλέξγεηαο) πξνβιέπεη ηε ζπγθξνηεκέλε ελεξγνπνίεζε, γηα πξψηε θνξά ζηνλ Διιεληθφ ρψξν, δχν λέσλ ρξεκαηνδνηηθψλ κεραληζκψλ, γηα ηνπο νπνίνπο ππάξρεη ζεκαληηθή εκπεηξία εθαξκνγήο ζε δηεζλέο επίπεδν. ηνπ κεραληζκνχ ηεο Υξεκαηνδφηεζεο απφ Σξίηνπο (Third Party Financing) θαη ηεο Υξεκαηνδφηεζεο αλάινγα µε ηελ Απφδνζε Σερλνινγίαο (Technology Performance Financing), ηνπ κεραληζκνχ ησλ Πξνγξακκαηηθψλ πκθσληψλ θαη ησλ Αλαπηπμηαθψλ πκβάζεσλ (Δζεινληηθέο πκθσλίεο), νη νπνίεο ζπλάπηνληαη κεηαμχ Κξάηνπο θαη ζπγθεθξηκέλσλ ζεκαληηθψλ ελεξγεηαθψλ θαηαλαισηψλ. εκαληηθφ δεδνκέλν, φκσο, απνηειεί ην γεγνλφο φηη ην ίδην κέηξν θαζνξίδεη ξεηά φηη νη 38

39 επελδχζεηο ζηε ζπκπαξαγσγή, φπσο θαη νη επελδχζεηο ζηνλ ελεξγεηαθφ εμνπιηζκφ εθκεηάιιεπζεο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ, απνθηνχλ πςειή πξνηεξαηφηεηα ζην πιαίζην ηεο εθαξκνγήο ηεο εζληθήο ελεξγεηαθήο πνιηηηθήο. Γηα ην ιφγν απηφ, µία απφ ηηο ηέζζεξηο ξεηά θαηνλνκαδφκελεο πεξηνρέο δξάζεσλ ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ Μέηξνπ είλαη ε ελίζρπζε επελδχζεσλ ζην ηνκέα ηεο ζπκπαξαγσγήο ζεξκφηεηαο (ςχμεο) θαη ειεθηξηζκνχ ζε ζπλδπαζκφ, θπξίσο, µε ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ. Ο ηξφπνο µε ηνλ νπνίν ζα ελεξγνπνηεζνχλ θαη ζα ιεηηνπξγήζνπλ απνηειεζκαηηθά νη πξναλαθεξφκελνη δχν ρξεκαηνδνηηθνί κεραληζκνί, ην είδνο θαη ην χςνο ησλ νηθνλνκηθψλ θηλήηξσλ πνπ ζα παξαζρεζνχλ ζηνπο επελδπηέο, θαζψο επίζεο θαη νη επηπηψζεηο πνπ ζα έρνπλ ηελ αλάπηπμε ηεο ζπκπαξαγσγήο, δελ κπνξνχλ απηή ηε ζηηγκή λα πξνζδηνξηζζνχλ. Αλακέλεηαη φηη ζε ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα ηα Μέηξα θαη ηα Τπνπξνγξάκκαηα ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο Δλέξγεηαο ζα πξνθεξπρζνχλ, παξέρνληαο θαη φιεο ηηο απαξαίηεηεο δηεπθξηλίζεηο. Παξ φιε ηελ αλάγθε νξηζκέλσλ δηεπθξηλίζεσλ, κηα πξψηε αλάιπζε ησλ πξνυπνινγηζηηθψλ κεγεζψλ ηνπ Μέηξνπ 2.2 ην νπνίν, φκσο, πεξηιακβάλεη θαη άιιεο πεξηνρέο δξάζεσλ εθηφο απφ ηε ζπκπαξαγσγή, κπνξεί λα δψζεη κηα αξρηθή εθηίκεζε ηνπ εχξνπο θαη ηνπ χςνπο ησλ πηζαλψλ νηθνλνκηθψλ θηλήηξσλ. Έηζη, ην ζχλνιν ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ (Πξφγξακκα Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ θαη Κνηλνηηθή πκκεηνρή) θαιχπηεη ην 35% πεξίπνπ ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο ησλ πξνβιεπνκέλσλ επελδχζεσλ ζην ζπγθεθξηκέλν κέηξν. Σν ππφινηπν 65% θαιχπηεηαη απφ ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. ε απφιπηα κεγέζε θαη γηα ην ζχλνιν ηεο 5εηίαο , ην κέηξν 2.2 πξνβιέπεη επελδχζεηο χςνπο 94.5 δηζ. δξαρκψλ εθ ησλ νπνίσλ ηα 33 δηζ. είλαη ε δεκφζηα δαπάλε (24.5 δηζ. Κνηλνηηθή ζπκκεηνρή θαη 8.5 δηζ. Δζληθή ζπκκεηνρή) ελψ ηα ππφινηπα 61.5 δηζ. αθνξνχλ ηε ζπκκεηνρή ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα. 4. Πξόγξακκα CODE Α. Σν πξφγξακκα CODE - Πξνζηαηεχεη ηηο δξαζηεξηφηεηεο ησλ θξαηψλ κειψλ ζρεηηθά κε ζπκπαξαγσγή - Τπνζηεξίδεη ηελ θνηλνηηθή νδεγία γηα εθαξκνγή ηεο ζπκπαξαγσγήο - Τπνζηεξίδεη ηελ αλάπηπμε ζπκπαξαγσγήο πςειήο απνδνηηθφηεηαο ζηελ Δπξψπε Β. Πεξηγξαθή θαη ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ηνπ πξνγξάκκαηνο - Η Cogen Europe ζε ζπλεξγαζία κε ηα κέιε ηεο ζα ζπγθεληξψζεη θαη ζα εμεηάζεη φια ηα reports πνπ αθνξνχλ ηελ.η.θ. απφ θάζε θξάηνο κέινο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο 39

40 - Γεκηνπξγία ηεζζάξσλ ηνπηθψλ νκάδσλ - πλεξγαζία γηα ζπιινγή, αμηνιφγεζε θαη αλάιπζε ησλ απαληήζεσλ πνπ ζα δνζνχλ απφ ηηο θπβεξλήζεηο ησλ 27 θξαηψλ κειψλ αλαθνξηθά κε ηελ θνηλνηηθή νδεγία - Γεκηνπξγία βάζεο δεδνκέλσλ κε ηηο απαληήζεηο απφ φια ηα θξάηε Γ. θνπφο - Η εμέηαζε ηεο εθαξκνγήο ηεο θνηλνηηθήο νδεγίαο κε απηφλνκε παξαθνινχζεζε - Η αχμεζε ηεο ηνπηθήο δπλακηθφηεηαο γηα πεηπρεκέλε αλάπηπμε ησλ ζπζηεκάησλ ζπκπαξαγσγήο - Η επξχηεξε ελεκέξσζε ζε φιε ηελ Δπξψπε δηακέζνπ νξγαληζκψλ πνπ αζρνινχληαη κε ηε ζπκπαξαγσγή - Η επηηάρπλζε ηεο δηείζδπζεο ζηελ αγνξά ησλ ηερλνινγηψλ γηα ζπκπαξαγσγή - Η πξνβνιή πεηπρεκέλσλ εθαξκνγψλ ζπκπαξαγσγήο - Roadmap γηα.η.θ ΥΖΜΑ 18 - Σν πξφγξακκα C.O.D.E. 40

41 ΤΜΠΔΡΑΜΑ Η ηερλνινγία ηεο ζπκπαξαγσγήο ειεθηξηζκνχ ζεξκφηεηαο απνηειεί εδψ θαη αξθεηά ρξφληα µία πξαγκαηηθφηεηα ζηελ Δπξψπε, ζπλδπάδνληαη πςεινχο βαζκνχο ελεξγεηαθήο απφδνζεο, αμηνπηζηία θαη δηαζεζηκφηεηα µε ειθπζηηθά νηθνλνκηθά ζηνηρεία. Αλάινγα µε ηηο απαηηήζεηο ηεο εθαξκνγήο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί θάπνην ή θάπνηα απφ ηα ζπζηήκαηα πνπ παξνπζηάζηεθαλ ζηηο πξνεγνχκελεο παξαγξάθνπο. Καζνξηζηηθά θξηηήξηα επηινγήο απνηεινχλ ηα θνξηία αηρκήο πνπ πξέπεη λα θαιπθζνχλ, ν ιφγνο ησλ θνξηίσλ ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο (PHR), ν ιφγνο ζπλνιηθήο εμνηθνλφκεζεο θαπζίκνπ (FESR) θαη βέβαηα ην αξρηθφ θφζηνο θαη νη ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο. ην παξαθάησ ζρήκα απεηθνλίδνληαη νη πεξηνρέο ησλ δχν βαζηθψλ ιφγσλ πνπ θαιχπηνπλ νη πέληε βαζηθνί ηχπνη ζπζηεκάησλ ζπκπαξαγσγήο πνπ ζήκεξα ζπλαληψληαη ζηελ αγνξά. Σα φξηα απηψλ δελ είλαη αλειαζηηθά αιιά ραξαθηεξίδνπλ ηελ κεγάιε πιεηνςεθία ησλ εθαξκνγψλ. Αληίζηνηρα, ζηνλ πίλαθα 4 δίλνληαη ηα θπξηφηεξα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά απηψλ ησλ ζπζηεκάησλ ζπκπαξαγσγήο. Σα ζηνηρεία απηά κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζνχλ σο κηα πξψηε θαηεπζπληήξηα γξακκή γηα ηελ επηινγή ηνπ θαηάιιεινπ ζπζηήκαηνο. Δίλαη, σζηφζν, απηνλφεην φηη ε ηειηθή επηινγή πξέπεη λα ζηεξίδεηαη ζηε κειέηε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ελεξγεηαθψλ κεγεζψλ θάζε πεξίπησζεο θαη ζηηο πξνδηαγξαθέο ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ζπζηεκάησλ πνπ δίλνπλ νη θαηαζθεπαζηέο. ΥΖΜΑ 19 - Πεξηνρέο ηηκψλ ησλ ιφγσλ, ειεθηξηζκνχ πξνο ζεξκφηεηα (PHR) θαη εμνηθνλνκήζεσο θαπζίκνπ (FESR) δηαθφξσλ ζπζηεκάησλ ζπκπαξαγσγήο 41