Διαχείριση της Περιουσίας Δημόσιων Ταμείων: Εμπειρία από την Ελλάδα και τον Κόσμο

Transcript

1 Διαχείριση της Περιουσίας Δημόσιων Ταμείων: Εμπειρία από την Ελλάδα και τον Κόσμο Νικόλαος Τεσσαρομάτης, ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ και ALBA Graduate Business School

2 Θέματα Παρουσίασης 1. Δημόσια ταμεία: ορισμός 2. Περιουσία δημόσιων ταμείων 3. Διαχείριση ταμείων: η διεθνής εμπειρία 4. Επενδυτική στρατηγική 5. Διαχείριση και αποδόσεις στην Ελλάδα ( ) 6. Συμπεράσματα-προτάσεις προτάσεις

3 Δημόσια συνταξιοδοτικά ταμεία: ορισμός Τα δημόσια συνταξιοδοτικά ταμεία ιδρύονται από το κράτος ή τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης στα πλαίσια του διανεμητικού συστήματος συντάξεων (pay-as-you-go system) Τα ταμεία αποθεματικών κοινωνικής ασφάλισης (social security reserve funds) αποτελούν μέρος του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Τα ταμεία αποθεματικών εθνικής σύνταξης (sovereign pension reserve funds) ιδρύονται απευθείας από την κεντρική κυβέρνηση με στόχο την κάλυψη μελλοντικών ελλειμμάτων του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.

4 Η Περιουσία των δημόσιων ταμείων σε επιλεγμένες χώρες του ΟΟΣΑ, 2008 Χώρα Όνομα Ταμείου ή Οργανισμού Ίδρυση Περιουσία δις % του ΑΕΠ Ταμεία Αποθεματικών Κοινωνικής Ασφάλισης (social security reserve funds) Ελλάδα Φ.Κ.Α. (ΓΓΚΑ) -- 29,6 12,3 Καναδάς Canadian Pension Plan ,5 6,8 Ιαπωνία Government Pension Investment Fund ,4 23,6 Κορέα National Pension Fund ,6 23,2 Μεξικό IMSS Reserve ,3 0,9 Ισπανία Fondo de Reserva de la Seguridad Social ,3 5,2 ΗΠΑ Social Security Trust Fund ,4 17,0 Ταμεία Αποθεματικών Εθνικής Σύνταξης(sovereign pension reserve funds) Αυστραλία Future Fund ,9 4,8 Γαλλία Fond de Reserve des Retraites ,1 1,4 Ιρλανδία National Pensions Reserve Fund ,7 Νέα Ζηλανδία New-Zealand Superannuation Fund ,1 6,6 Νορβηγία Government Pension Fund - Norway ,4 3,5 Πολωνία Demographic Reserve Fund ,3 0,3 Πορτογαλία Social Security Financial Stabilisation Fund ,8 5,0 Σουηδία National Pension Funds (AP1-AP4 and AP6) ,5 Σύνολο χωρών του ΟΟΣΑ 3092,7 Source: OECD and various national sources.

5 Διαχείριση ταμείων διεθνώς Επαγγελματική δομή διακυβέρνησης ανεξαρτησία από το κράτος Στόχος η επίτευξη αποδόσεων και όχι η χρηματοδότηση κρατικών ελλειμμάτων Διαχείριση από επαγγελματίες διαχειριστές για την επίτευξη υψηλότερων αποδόσεων με ελεγχόμενο επενδυτικό κίνδυνο Τάση μείωσης του ποσοστού των κεφαλαίων που επενδύονται σε ομόλογα και αύξησης επενδύσεων στις διεθνείς κεφαλαιαγορές και στις εναλλακτικές μορφές επενδύσεων (διασπορά κινδύνου)

6 Διακυβέρνηση δημόσιων ταμείων Το σύστημα διακυβέρνησης περιλαμβάνει: Δομή διακυβέρνησης -- ΔΣ και επενδυτική επιτροπή -- διαχειριστή/ες -- σύμβουλο επενδύσεων -- ανεξάρτητο ελεγκτή -- αναλογιστή -- θεματοφύλακα Μηχανισμοί διακυβέρνησης -- ελέγχου, επικοινωνίας και κινήτρων -- δημόσια, έγκυρη και έγκαιρη πληροφόρηση για: τις υποχρεώσεις και τους στόχους του ταμείου την χρηματοοικονομική κατάσταση του ταμείου την έκθεση του ορκωτού ελεγκτή την έκθεση του αναλογιστή

7 Διαχείριση επενδύσεων Στις περισσότερες χώρες, τα δημόσια ταμεία απαιτείται να έχουν γραπτή δήλωση επενδυτικής πολιτικής και επενδυτικών περιορισμών. Η δήλωση περιέχει πληροφόρηση σχετικά-και όχι μόνο-με: την επενδυτική στρατηγική την επενδυτική δομή το μείγμα εσωτερικής-εξωτερικής διαχείρισης το μείγμα παθητικής-ενεργητικής διαχείρισης τα κριτήρια επιλογής (και απόλυσης) διαχειριστών τα κριτήρια αξιολόγησης της συνολικής διαχείρισης

8 Διαχείριση στην Ελλάδα και σε έξι δημόσια ταμεία του εξωτερικού, 2008 Ταμείο Κατανομή Περιουσίας Μετοχές Ομόλογα Εναλλακτικές Μετρητά Επενδύσεις στο εξωτερικό Εξωτερική διαχείριση Ελλάδα 8% 33% 5% 54% 0% 10% NPRF - Ιρλανδία 60% 22% 8% 10% 100% 100% Government Pension Fund Νορβηγία 50% 50% % 13% AP1 - Σουηδία 52% 39% 6% 3% 57% 40% AP2 Σουηδία 58% 33% 9% - 57% 22% NZ Superannuation Fund Νέα Ζηλανδία Fonds de Reserve - Γαλλία Πηγή: ΓΓΚΑ και ετήσιοι απολογισμοί ταμείων 68% 16% 16% - 76% 100% 49% 40% 1% 10% 100% 100%

9 Διαχείριση δημόσιων αποθεματικών στην Ελλάδα Αδυναμίες του συστήματος διακυβέρνησης Διαχείριση περιουσίας Περιοριστικό πλαίσιο επενδύσεων Εξαιρετικά γραφειοκρατική διαδικασία επενδυτικών αποφάσεων Απουσία εξειδικευμένου προσωπικού Ελλιπής οργάνωση, μηχανογράφηση Με εξαίρεση μέρος της περιουσίας του ΙΚΑ, που διαχειρίζεται η ΕΔΕΚΤ και η ΑΕΔΑΚ του ΙΚΑ, η διαχείριση της περιουσίας των ταμείων γίνεται εσωτερικά με αδιαφανείς και αναποτελεσματικές διαδικασίες

10 Ετήσιες πραγματικές αποδόσεις της περιουσίας των ΦΚΑ ( ) Πηγή: ΓΓΚΑ, EFFECT και υπολογισμοί του συγγραφέα

11 Συμπεράσματα - Προτάσεις Η σύγχρονη διαχείριση των αποθεματικών του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης απαιτεί: χρηστή διακυβέρνηση επαγγελματική διαχείριση πλήρη διαφάνεια και αποτελεσματικούς μηχανισμούς ελέγχου οικονομίες κλίμακας

12 Προτάσεις Δημιουργία από τους ΦΚΑ μικρού αριθμού ανεξάρτητων δημόσιων εταιριών διαχείρισης αποθεματικών (ΕΔΑ), με την μορφή ΑΕΠΕΥ και εποπτεία από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, με σκοπό την παροχή: 1. συμβουλών σε θέματα επενδυτικής στρατηγικής, βέλτιστης δομής του χαρτοφυλακίου και επιλογής και αξιολόγησης των διαχειριστών 2. υπηρεσιών διαχείρισης κινδύνου 3. υποστηρικτικών υπηρεσιών Τα διαχειριστικά αποτελέσματα των ΕΔΑ αξιολογούνται ετήσια από το Υπουργείο Εργασίας/Οικονομικών και παρουσιάζονται στη Βουλή

13