Βαςικά προβλιματα ςτθν υγειονομικι περίκαλψθ Μεταρρυκμίςεισ ςτθν υγεία Υλοποίθςθ μεταρρυκμίςεων Αναμενόμενα αποτελζςματα Συμπζραςμα

Transcript

1 Γιάννθσ Κυριόπουλοσ, Ηλίασ Κυριόπουλοσ και Τρφφων Μπεαηόγλου Εκνικι Σχολι Δθμόςιασ Υγείασ University of Connecticut Health Center 10 ο Πανελλινιο Συνζδριο για τθ διοίκθςθ, τα οικονομικά και τισ πολιτικζσ τθσ υγείασ Δεκζμβρθσ 2014, Ακινα 1 Βαςικά προβλιματα ςτθν υγειονομικι περίκαλψθ Μεταρρυκμίςεισ ςτθν υγεία Υλοποίθςθ μεταρρυκμίςεων Αναμενόμενα αποτελζςματα Συμπζραςμα 2 1

2 Το ςφςτθμα υγείασ παρουςιάηει ςοβαρά και ςθμαντικά προβλιματα Η παροφςα διαρκρωτικι οικονομικι εμπλοκι ζχει επιδεινϊςει περαιτζρω τθν κατάςταςθ ςτον υγειονομικό τομζα Όμωσ θ οικονομικι και υγειονομικι κρίςθ προςφζρει μια αφορμι για αλλαγζσ με ςκοπό τθ βελτίωςθ τθσ αποδοτικότθτασ και τθσ ιςότθτασ του ςυςτιματοσ. 3 Γενικό πλαίςιο Μεταρρυκμίςεισ ςτθν υγεία Υλοποίθςθ μεταρρυκμίςεων Αναμενόμενα αποτελζςματα Συμπζραςμα 4 2

3 Η μείωςθ των πόρων για τθν υγειονομικι περίκαλψθ Η υπερβάλλουςα ηιτθςθ ςτον δθμόςιο τομζα υγείασ Μεγάλο τμιμα του πλθκυςμοφ βρίςκεται (de jure ι de facto) χωρίσ αςφαλιςτικι κάλυψθ. Ανεπαρκισ ςυγκζντρωςθ αςφαλιςτικϊν ειςφορϊν του κλάδου υγείασ Περιοριςμζνθ ολοκλιρωςθ τθσ ςχζςθσ του δθμόςιου και ιδιωτικοφ τομζα υγείασ. Επικυριαρχία τθσ προςφοράσ και ενίςχυςθ των μονοπωλιακϊν τάςεων. 5 Εξζλιξθ τθσ δαπάνθσ υγείασ Δημόζια δαπάνη Ιδιωηική δαπάνη Σύνολο δαπάνης

4 Πηγή: OECD, Health at a glance Europe Εξζλιξθ τθσ δαπάνθσ υγείασ κατά είδοσ * εκτιμιςεισ ** προβλζψεισ ***προχπολογιςτικζσ προβλζψεισ 8 4

5 Πηγή: OECD, Health at a glance Europe Μεταβολι τθσ δαπάνθσ υγείασ Νοζοκομειακή περίθαλψη (ζύνολο) Δημόζια Ιδιωηική Πρωηοβάθμια περίθαλψη (ζύνολο) Δημόζια Ιδιωηική Φαρμακεσηική δαπάνη (ζύνολο) Δημόζια Ιδιωηική Άλλες σπηρεζίες (ζύνολο) Δημόζια Ιδιωηική Σσνολική δαπάνη σγείας Δημόζια δαπάνη Ιδιωηική δαπάνη

6 Εξζλιξθ τθσ ςυνολικισ δαπάνθσ για τθν υγεία ( ) Συνολικι δαπάνθ % μείωςθσ 23.2 b 15.3 b 34.0 Κατά κεφαλιν δαπάνθ 2,148 1, Δαπάνθ για τθν πρωτοβάκμια φροντίδα 6.6 b 2.9 b 56.0 Κατά κεφαλιν δαπάνθ για τθν πρωτοβάκμια φροντίδα Πηγή: OECD, Health at a glance Europe

7 Πηγή: OECD, Health at a glance Europe Επιπτϊςεισ τθσ υπερβάλλουςασ ηιτθςθσ Μεγάλοσ χρόνοσ αναμονισ για υπθρεςίεσ Εκτεταμζνεσ παράπλευρεσ πλθρωμζσ Ανεπαρκισ εξοπλιςμόσ και προμικειεσ Άνιςθ πρόςβαςθ και ποιότθτα υπθρεςιϊν Πατερναλιςμόσ (απουςία επιλογϊν, ζλλειψθ ςεβαςμοφ των προτιμιςεων, μονοπωλιακζσ τάςεισ, ιατρικι εξουςία) 14 7

8 Γενικό πλαίςιο Βαςικά προβλιματα ςτθν υγειονομικι περίκαλψθ Υλοποίθςθ μεταρρυκμίςεων Αναμενόμενα αποτελζςματα Συμπζραςμα 15 Εκδοχι πρϊτθ Διατιρθςθ τθσ υπάρχουςασ δομισ υγειονομικοφ ςυςτιματοσ και ειςαγωγι ςυναςφάλιςθσ και ςυμπλθρωμισ για το πλθκυςμό που βρίςκεται εκτόσ κινδφνου φτϊχειασ. Ταυτόχρονα, βελτίωςθ τθσ ςυλλογισ αςφαλίςτρων, μείωςθ τθσ φοροδιαφυγισ και των παραπλθρωμϊν. (Σε αντίκετθ με τισ πολιτικζσ εκτεταμζνου rationing, αναηιτθςθ τθσ αποδοτικότθτασ). 16 8

9 Εκδοχι δεφτερθ Αλλαγι του ςυςτιματοσ υγείασ με ζμφαςθ ςτθν πρωτοβάκμια φροντίδα υγείασ (περιλαμβανομζνθσ τθσ φαρμακευτικισ περίκαλψθσ) και μείωςθ τθσ τριτοβάκμιασ περίκαλψθσ ςε ζνα ολοκλθρωμζνο δθμόςιο, ιδιωτικό και κοινωνικό ςφςτθμα. Ταυτόχρονα παροχι κινιτρων για αλλαγι ςυμπεριφοράσ των καταναλωτϊν. 17 Εκδοχι τρίτθ Ζνα μείγμα τθσ πρϊτθσ και δεφτερθσ εκδοχισ με διαρκρωτικζσ αλλαγζσ μείηονοσ κλίμακασ και μακροχρόνιασ προοπτικισ με αλλαγι παραδείγματοσ και επίκεντρο τθν πρωτοβάκμια φροντίδα και τθ δθμόςια υγεία. Ταυτόχρονα, τθν κάλυψθ του ςυνόλου του πλθκυςμοφ, τθν παροχι κινιτρων για τθ βζλτιςτθ χριςθ των υπθρεςιϊν υγείασ, τον περιοριςμό του πατερναλιςμοφ και τθν διεφρυνςθ των επιλογϊν. 18 9

10 Βιμα πρϊτο Αναγνϊριςθ των περιοριςτικϊν ςυνκθκϊν και τθσ ςυρρίκνωςθσ των πόρων Ουςιαςτικι αντιμετϊπιςθ των βαςικϊν προβλθμάτων τθσ υγειονομικισ περίκαλψθσ (πλιρεισ και μθ εμβαλωματικζσ απαντιςεισ). Σταδιακι άρςθ των περιοριςτικϊν ςυνκθκϊν από τθν άνιςθ κατανομι των πόρων. 19 Βιμα δεφτερο Δθμιουργία μιασ ανεξάρτθτθσ διακομματικισ επιτροπισ για τθν υγειονομικι περίκαλψθ ςτθν οποία ανατίκεται να ςχεδιάςει και να προτείνει ζνα ςφςτθμα υγειονομικισ περίκαλψθσ το οποίο αποςκοπεί ςτθν ολοκλιρωςθ του υγειονομικοφ ςυςτιματοσ (δθμόςιου, κοινωνικοφ και ιδιωτικοφ τομζα υγείασ)

11 Βιμα τρίτο Προςδιοριςμόσ ςυνολικοφ ςφαιρικοφ προχπολογιςμοφ από τισ κφριεσ πθγζσ χρθματοδότθςθσ (γενικι φορολογία, αςφαλιςτικζσ ειςφορζσ, δαπάνθ νοικοκυριϊν). Προτεραιοποίθςθ καλυπτομζνων υπθρεςιϊν ςτθν πρωτοβάκμια, δευτεροβάκμια και τριτοβάκμια φροντίδα και ενδεχομζνωσ ανά γεωοικονομικι ενότθτα, και μείηονεσ ομάδεσ νοςολογικοφ φορτίου Εςωτερικόσ ελεγχόμενοσ ανταγωνιςμόσ Προςδιοριςμόσ του επίπεδου φτϊχειασ 21 Παραδείγματα Συνολικοφ Προχπολογιςμοφ* Ποςοςτό του ΑΕΠ Συνολικι δαπάνθ (διςεκατομμφρια) Δαπάνθ κατά κεφαλι 8% 14, % 16, % 18, *Υπολογιςμοί για το

12 Βιμα τζταρτο Οριςμόσ ςυν-πλθρωμϊν, και ποςοςτϊν ςυναςφάλιςθσ Κίνθτρα για τουσ αςφαλιςμζνουσ και τουσ εργοδότεσ Οριςμόσ αναλογικισ κλίμακασ (πλθκυςμόσ ςε κατάςταςθ φτϊχειασ και πλθκυςμόσ πλθςίον τθσ φτϊχειασ) 23 Βιμα πζμπτο Δθμιουργία ενόσ μθχανιςμοφ (Εκνικό Ινςτιτοφτο Υγείασ), ο οποίοσ εποπτεφει τθν πρόοδο και τθν επίδοςθ (λειτουργία) του ςυςτιματοσ υγείασ και αξιολογεί τθν αποτελεςματικότθτα, τθν ιςότθτα και τθν αποδοτικότθτα των υπθρεςιϊν υγείασ 24 12

13 Παραδείγματα περιοριςμοφ του κόςτουσ και ςυγκράτθςθσ τθσ δαπάνθσ Συν-πλθρωμζσ και ςυναςφάλιςθ ςε όςουσ είναι εκτόσ των ορίων τθσ φτϊχειασ Κίνθτρα (ειςαγωγι αρνθτικοφ ςυναςφαλίςτρου) για τουσ καταναλωτζσ και εργοδότεσ με τθν υιοκζτθςθ υγιϊν πρακτικϊν και ορκισ χριςθσ των υπθρεςιϊν υγείασ Μείωςθ του πατερναλιςμοφ και των μονοπωλιακϊν τάςεων ςτον υγειονομικό τομζα με τθ λιψθ μζτρων για τθ βελτίωςθ τθσ κυριαρχίασ των καταναλωτϊν. 25 Σχζςθ κόςτουσ και αποτελεςμάτων των ςυν-πλθρωμϊν Συναςφάλιςθ 20% 20% Αςφαλιςτικϊσ ακάλυπτο ποςό Ανϊτατο όριο ιδιωτικϊν πλθρωμϊν και παραπλθρωμϊν Μείωςθ των αςφαλιςτικϊν ειςφορϊν 1,500 3,000 22% 28% 26 13

14 Κίνθτρα για τουσ καταναλωτζσ Ζνα τυπικό παράδειγμα: το μεταβολικό ςφνδρομο oαυξθμζνα τριγλυκερίδια oαυξθμζνθ αρτθριακι πίεςθ oαυξθμζνα επίπεδα ςακχάρου ςτο αίμα oυπερβολικό ςωματικό λίποσ γφρω από τθ μζςθ oχαμθλά επίπεδα HDL χολθςτερόλθσ (Μεταβολι μετά από ζλεγχο δφο παραμζτρων +46%) 27 Κίνθτρα για τουσ καταναλωτζσ Το ετιςιο κόςτοσ του μεταβολικοφ ςυνδρόμου Ετιςιο κόςτοσ κατά κεφαλιν με ςφνδρομο $6,698 Ετιςιο κόςτοσ κατά κεφαλιν χωρίσ ςφνδρομο $2,

15 Φτϊχεια και κίνδυνοσ φτϊχειασ ςτον Ελλθνικό πλθκυςμό Κατάςταςθ Πλθκυςμόσ ςε εκατομμφρια % Σε κατάςταςθ φτϊχειασ Σε κατάςταςθ πλθςίον τθσ φτϊχειασ (>200% του ορίου) Σε κανονικζσ ςυνκικεσ 2,5 23,1 3,8 35,2 4,5 41,7 Σφνολο 10,8 100,0 29 Αναλογικι κλίμακα ειςοδιματοσ ςε ςχζςθ με το όριο φτϊχειασ Μζγεκοσ νοικοκυριοφ 100% 125% 150% 200% 250% 300% 400%

16 Προςδιοριςμόσ του ορίου τθσ φτϊχειασ Φτωχοί (κάτω από 100%) Σε κατάςταςθ πλθςίον τθσ φτϊχειασ (όριο τθσ φτϊχειασ < 200%) Μθ φτωχοί (>200%) 31 Προςδιοριςμόσ επιπζδων αςφαλιςτικισ κάλυψθσ Μερικι κάλυψθ (ταξινόμθςθ Oregon) με προςδιοριςμό του ςυνολικοφ προχπολογιςμοφ και των προτεραιοποιθμζνων αναγκϊν Αναλογικι κλίμακα (sliding scale) κάλυψθσ Πλιρθσ και ιςότιμθ κάλυψθ 32 16

17 Προχπολογιςμόσ για τον πλθκυςμό ςε κατάςταςθ φτϊχειασ Προχπολογιςμόσ για τουσ φτωχοφσ = αρικμόσ φτωχϊν x αξία των καλυπτόμενων υπθρεςιϊν (2,5 εκατ. X 1487 = 3717,5δισ ) Γενικι φορολογία (+++) 33 Προχπολογιςμόσ για τον πλθκυςμό ςε κατάςταςθ πλθςίον τθσ φτϊχειασ Προχπολογιςμόσ για τουσ μθ φτωχοφσ= αρικμόσ μθ φτωχϊν x αξία των καλυπτόμενων υπθρεςιϊν (3,8 εκατ. X 1487 = 5650,6 δισ ) Γενικι φορολογία (++) Αςφαλιςτικζσ ειςφορζσ του κλάδου υγείασ (++) Ιδιωτικζσ πλθρωμζσ και παραπλθρωμζσ (+) 34 17

18 Προχπολογιςμόσ για τον πλθκυςμό ςε κανονικζσ ςυνκικεσ Προχπολογιςμόσ για τουσ μθ φτωχοφσ= αρικμόσ μθ φτωχϊν x αξία των καλυπτόμενων υπθρεςιϊν (4,5 εκατ. X 1487 = 6691,5 δισ ) Γενικι φορολογία (+) Αςφαλιςτικζσ ειςφορζσ του κλάδου υγείασ (+++) Ιδιωτικζσ πλθρωμζσ και παραπλθρωμζσ (+++) 35 Συνολικι δαπάνθ κάλυψθσ για τθν υγεία (ςε δισ ) Φτωχοί 3.717,5 Πλθςίον τθσ φτϊχειασ Μθ φτωχοί 6.691,5 Σφνολο ,

19 Γενικό πλαίςιο Βαςικά προβλιματα ςτθν υγειονομικι περίκαλψθ Μεταρρυκμίςεισ ςτθν υγεία Αναμενόμενα αποτελζςματα Συμπζραςμα 37 Μακροπρόκεςμθ διάρκεια Δθμιουργία ςτατιςτικϊν ςειρϊν παρακολοφκθςθσ και αξιολόγθςθσ υγειονομικισ περίκαλψθσ Τεχνικζσ προςαρμογζσ και πολιτικζσ τροποποιιςεισ Πλιρθσ διαφάνεια ςτθ διοίκθςθ και τθ διαχείριςθ Σταδιακι εφαρμογι

20 Η εξαςφάλιςθ ποςοτικισ επάρκειασ για το ςφνολο του πλθκυςμοφ απαιτεί διαρκρωτικζσ αλλαγζσ, ϊςτε επ αυτοφ δεν πρζπει να υπάρχουν αυταπάτεσ. Ακόμθ και αφότου δθμιουργθκεί ζνα πλιρεσ πλαίςιο ςυςτιματοσ υγειονομικισ περίκαλψθσ χρειάηεται μακρόσ χρόνοσ και ςταδιακι εφαρμογι, ϊςτε να υλοποιθκεί, δεδομζνθσ τθσ αποδόμθςθσ τθσ πρωτοβάκμιασ περίκαλψθσ. 39 Ζνα ςφςτθμα μζτρθςθσ και αποτίμθςθσ για τθν υγεία είναι απαραίτθτο. Δεν ζχει ςθμαςία μόνον θ ακρίβεια και θ αξιοπιςτία του ςχεδιαςμοφ του νζου ςυςτιματοσ, αλλά χρειάηεται, επίςθσ, να γίνονται τεχνικζσ και πολιτικζσ τροποποιιςεισ ςε ςυνεχι βάςθ

21 Γενικό πλαίςιο Βαςικά προβλιματα ςτθν υγειονομικι περίκαλψθ Μεταρρυκμίςεισ ςτθν υγεία Υλοποίθςθ μεταρρυκμίςεων Συμπζραςμα 41 Βελτίωςθ τθσ ιςότθτασ Βελτίωςθ τθσ απόδοςθσ Βελτίωςθ τθσ ποιότθτασ Μείωςθ του κόςτουσ του χρόνου Μείωςθ των παραπλθρωμϊν 42 21

22 Γενικό πλαίςιο Βαςικά προβλιματα ςτθν υγειονομικι περίκαλψθ Μεταρρυκμίςεισ ςτθν υγεία Υλοποίθςθ μεταρρυκμίςεων Αναμενόμενα αποτελζςματα 43 Η επιλογι είναι ανάμεςα ςε ζνα ατελζσ κράτοσ και μια ατελι αγορά. Κατά ςυνζπεια, χρειάηεται ζνα μείγμα εργαλείων και τεχνικϊν υποςτιριξθσ ριηοςπαςτικϊν διαρκρωτικϊν αλλαγϊν που βαςίηονται ςτο zero-sum game. Η πολιτικι υγείασ προωκεί ζνα νζο παράδειγμα, με κεμζλιο τθν πρωτοβάκμια φροντίδα και βαςίηονται ςτισ αξίεσ τθσ κοινωνικισ δικαιοςφνθσ και τθσ καλισ κλινικισ πρακτικισ. Αυτό μπορεί να είναι ζνα ςφςτθμα προςιτό, δίκαιο και αποτελεςματικό, ζνα ςφςτθμα που μπορεί να μασ κάνει υπεριφανουσ και βαςίηεται ςτισ αρχζσ τθσ ιςότθτασ και τθσ ελευκερίασ

23