ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ"

Φίλανδρος Αγγελίδης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΛΙΣΤΕΡΙΩΣΗ : ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΜΑΪΟΣ 2007 Τι είναι η Λιστερίωση; Η Λιστερίωση είναι µια σοβαρή λοίµωξη (ζωονόσος), η οποία προκαλείται από την κατανάλωση τροφίµων µολυσµένων από το βακτηρίδιο Listeria monocytogenes (Λιστέρια η µονοκυτταρογόνος), και προκαλεί σοβαρή κλινική εικόνα στα νεογνά, στους ενήλικες µε αδύναµο ανοσοποιητικό σύστηµα και σοβαρές επιπλοκές στα έµβρυα (οι έγκυες γυναίκες εκδηλώνουν ήπια νόσο). Πού βρίσκεται το βακτηρίδιο Listeria monocytogenes; Το βακτηρίδιο Listeria monocytogenes είναι διαδεδοµένο στη φύση και αποικίζει το χώµα, τα φυτά και το έντερο των θηλαστικών από όπου είναι δυνατόν να µεταδοθεί σε τροφές προς κατανάλωση. H νόσος εµφανίζεται συνήθως σποραδικά. Έχουν περιγραφεί µικροεπιδηµίες που προήλθαν από µολυσµένες τροφές, όπως γάλα, γαλακτοκοµικά προϊόντα (µαλακά τυριά), προϊόντα κρέατος και νωπά λαχανικά. Ποια είναι τα συµπτώµατα της Λιστερίωσης; Ένα άτοµο µε Λιστερίωση εµφανίζει πυρετό, µυαλγίες και µερικές φορές συµπτώµατα από το γαστρεντερικό σύστηµα, όπως ναυτία ή διάρροια. Αν η λοίµωξη επεκταθεί στο νευρικό σύστηµα, µπορεί να εµφανιστούν συµπτώµατα, όπως κεφαλαλγία, δυσκαµψία του αυχένα, σύγχυση, έλλειψη ισορροπίας ή σπασµοί. Οι έγκυες γυναίκες εµφανίζουν συνήθως µόνο ήπια συµπτώµατα γρίπης, µε προεξάρχον τον πυρετό και στη διάρκεια του τρίτου τριµήνου της κύησης η λοίµωξη µπορεί να µεταδοθεί στο έµβρυο µέσω του πλακούντα. Ανάλογα µε την ηλικία της κύησης η µόλυνση είναι δυνατόν να οδηγήσει σε αποβολή, θνησιγένεια (γέννηση νεκρού νεογνού), σε πρόωρο τοκετό ή σε σοβαρή λοίµωξη του νεογέννητου.

σύστηµα και σοβαρές επιπλοκές στα έµβρυα (οι έγκυες γυναίκες εκδηλώνουν ήπια νόσο).

2 Πόσο συχνή είναι η Λιστερίωση; Η Λιστερίωση είναι σπάνιο νόσηµα στους ανθρώπους. Στις Η.Π.Α. υπολογίζεται ότι άτοµα εµφανίζουν κλινική νόσο κάθε χρόνο, εκ των οποίων τα 500 πεθαίνουν. Στην Ευρώπη η συχνότητα νόσησης από Λιστερίωση ποικίλει από 0,2-1,5 κρούσµατα ανά πληθυσµού, ενώ στην Ελλάδα ανέρχεται σε 0,3 κρούσµατα ανά πληθυσµού. Στην Ελλάδα, το έτος 2006, δηλώθηκαν στο ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. 7 κρούσµατα. Ποιες κατηγορίες ατόµων διατρέχουν µεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν; Οι υγιείς ενήλικες και τα παιδιά όταν µολύνονται µε Λιστέρια συνήθως δεν εµφανίζουν κλινικές εκδηλώσεις ή εµφανίζουν κλινική εικόνα ήπιας γριπώδους συνδροµής. Στις οµάδες υψηλού κινδύνου ανήκουν: οι έγκυες (20 φορές πιο πιθανό να νοσήσουν από ότι οι άλλοι υγιείς ενήλικες) και τα έµβρυά τους, τα νεογνά, οι ηλικιωµένοι, οι καρκινοπαθείς, οι µεταµοσχευµένοι, οι αιµοκαθαιρόµενοι, οι διαβητικοί, οι ηπατοπαθείς, οι ασθενείς µε AIDS (300 φορές πιο πιθανό να νοσήσουν σε σχέση µε άτοµα που διαθέτουν φυσιολογικό ανοσοποιητικό σύστηµα), οι ασθενείς που πάσχουν από νοσήµατα του αίµατος και οι ασθενείς που βρίσκονται υπό αγωγή µε ανοσοκατασταλτικά, κυτταροστατικά ή κορτικοστεροειδή Με ποιο τρόπο µεταδίδεται η Λιστέρια; Η νόσος µεταδίδεται µε κατανάλωση µολυσµένων τροφίµων. Η Λιστέρια η µονοκυτταρογόνος υπάρχει στο έδαφος (χώµα), στις χορτονοµές, στο ζωοτροφές, στο νερό, στις λάσπες και στα λύµατα. Τα λαχανικά µπορεί να µολυνθούν από το χώµα ή από την κοπριά, όταν αυτή χρησιµοποιείται σαν λίπασµα. Ορισµένα κατοικίδια, πτηνά και άγρια θηλαστικά µπορεί να µεταφέρουν το βακτηρίδιο, χωρίς να νοσούν, και να µολύνουν τρόφιµα ζωικής προέλευσης, όπως το κρέας και τα γαλακτοκοµικά προϊόντα. Αν και τα υγιή άτοµα µπορεί να καταναλώσουν µολυσµένα τρόφιµα χωρίς να νοσήσουν, τα άτοµα που ανήκουν σε οµάδες υψηλού κινδύνου είναι πιθανό να νοσήσουν από Λιστερίωση ακόµα και µετά την κατανάλωση τροφίµων µολυσµένων µε µικρό αριθµό βακτηριδίων. Η Λιστέρια µεταδίδεται επίσης, από τη µητέρα στο έµβρυο. Το νεογνό µπορεί να γεννηθεί µε Λιστερίωση, αν η µητέρα έχει καταναλώσει µολυσµένο τρόφιµο κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης. Τέλος, η Λιστέρια µεταδίδεται κατά την επαφή µε πάσχοντα ζώα ή µε τις απεκκρίσεις τους.

3 Ποια τρόφιµα θεωρούνται υψηλού κινδύνου για µόλυνση από Λιστέρια; Τρόφιµα υψηλού κινδύνου για µόλυνση από Λιστέρια είναι τα παρακάτω: ωµά θαλασσινά, όπως καπνιστό ψάρι, καπνιστά µύδια/στρείδια έτοιµες ανάµεικτες σαλάτες µε νωπά λαχανικά προµαγειρεµένα προϊόντα κρέατος, τα οποία µπορεί να καταναλωθούν χωρίς επιπλέον µαγείρεµα ή ζέσταµα, όπως πατέ, µαγειρεµένα κοµµάτια κρέατος ή κοτόπουλου, αλλαντικά προπαρασκευασµένα γεύµατα που ζεσταίνονται χωρίς να βράσουν µη παστεριωµένο γάλα ή γαλακτοκοµικά προϊόντα προερχόµενα από µη παστεριωµένο γάλα µαλακά παγωτά που δεν είναι συσκευασµένα µαλακά τυριά, όπως µπρι, καµαµπέρ, ρικόττα σάλτσες για σαλάτες και dips, τα οποία ενδεχοµένως έχουν έρθει σε επαφή µε ωµά λαχανικά Μπορεί να προληφθεί η Λιστερίωση; Η Λιστέρια η µονοκυτταρογόνος αναπτύσσεται στις συνθήκες εντός του ψυγείου (5-10 ο C) επιµολύνοντας τα µαγειρεµένα τρόφιµα όταν αυτά έρχονται σε επαφή µε νωπά µολυσµένα τρόφιµα και καταστρέφεται εύκολα µε το µαγείρεµα (στους 75 ο C το βακτήριο καταστρέφεται). Η σωστή ενηµέρωση των ατόµων που ανήκουν σε οµάδες υψηλού κινδύνου για την αποφυγή κατανάλωσης συγκεκριµένων τροφίµων υψηλού κινδύνου αλλά και για τον σωστό χειρισµό των τροφίµων και την τήρηση των βασικών κανόνων υγιεινής µπορεί να µειώσει τον κίνδυνο να νοσήσουν. Γενικές συστάσεις για να µειωθεί ο κίνδυνος νόσησης από Λιστέρια: επιµελές µαγείρεµα των ωµών τροφών ζωικής προέλευσης (βοδινό, χοιρινό, πουλερικά) επιµελές πλύσιµο των ωµών λαχανικών και φρούτων πριν από την κατανάλωση διατήρηση των µη µαγειρεµένων φαγητών σε ξεχωριστό µέρος από τα µαγειρεµένα φαγητά, τα λαχανικά και τα έτοιµα προς βρώση τρόφιµα αποφυγή κατανάλωσης µη παστεριωµένου γάλατος και γαλακτοκοµικών προϊόντων προερχόµενων από µη παστεριωµένο γάλα καλό πλύσιµο των χεριών, µε ζεστό νερό και σαπούνι, των µαχαιροπίρουνων και των πάγκων κοπής και χειρισµού τροφίµων µετά τον χειρισµό ωµών τροφίµων κατανάλωση ευπαθών τροφίµων και έτοιµων φαγητών σε σύντοµο χρονικό διάστηµα έλεγχος των ηµεροµηνιών λήξης όλων των τροφίµων

αλλαντικά προπαρασκευασµένα γεύµατα που ζεσταίνονται χωρίς να βράσουν µη παστεριωµένο γάλα ή γαλακτοκοµικά προϊόντα προερχόµενα από µη παστεριωµένο γάλα µαλακά παγωτά που δεν είναι συσκευασµένα

4 διατήρηση των ζεστών φαγητών σε θερµοκρασία µεγαλύτερη των 60 ο C και των κρύων φαγητών σε θερµοκρασία µικρότερη των 5 ο C Τα άτοµα που ανήκουν σε κάποια οµάδα υψηλού κινδύνου για νόσηση από Λιστέρια οφείλουν επιπρόσθετα να ακολουθούν αυστηρά τις παρακάτω συστάσεις: αποφυγή κατανάλωσης τροφίµων υψηλού κινδύνου για µόλυνση από Λιστέρια κατανάλωση µόνο φρεσκοµαγειρεµένων φαγητών προσεκτικό ξαναζέσταµα των φαγητών µέχρι να βράσουν αποφυγή κατανάλωσης έτοιµων φαγητών, τα οποία έχουν διατηρηθεί στο ψυγείο για περισσότερες της µίας ηµέρες Τι πρέπει να κάνει κάποιος αν έχει καταναλώσει τρόφιµο, που έχει ανακληθεί από τη αγορά εξαιτίας µόλυνσής του από Λιστέρια; O κίνδυνος να αναπτύξει Λιστεριώση ένα µεµονωµένο άτοµο, µετά από κατανάλωση τροφίµου µολυσµένου από το βακτηρίδιο της Λιστέριας, είναι πολύ µικρός. Εάν κάποιος έχει καταναλώσει ένα µολυσµένο τρόφιµο και δεν εµφανίζει κανένα σύµπτωµα, δεν συνιστάται να κάνει κάποιες εξετάσεις ούτε να ακολουθήσει κάποια θεραπεία. Στην περίπτωση, όµως, που ανήκει σε οµάδα υψηλού κινδύνου, έχει καταναλώσει µολυσµένο τρόφιµο και εντός δύο µηνών παρουσιάσει πυρετό και σηµεία σοβαρής ασθένειας, θα πρέπει να επικοινωνήσει µε κάποιο ιατρό και να τον ενηµερώσει για τη συγκεκριµένη έκθεση. Υπάρχει θεραπεία για τη Λιστερίωση; Όταν υπάρχει λοίµωξη από Λιστέρια στη διάρκεια της εγκυµοσύνης, η άµεση χορήγηση αντιβιοτικών στην έγκυο γυναίκα µπορεί συχνά να προλάβει τη λοίµωξη του εµβρύου ή του νεογνού. Τα νεογνά µε Λιστερίωση λαµβάνουν την ίδια αντιµικροβιακή αγωγή µε τους ενήλικες. Ακόµα και µετά τη χορήγηση άµεσης θεραπευτικής αγωγής, µερικές λοιµώξεις καταλήγουν σε θάνατο. Αυτό είναι πιθανότερο να συµβεί σε ηλικιωµένα άτοµα και σε άτοµα µε υποκείµενα νοσήµατα.

ξαναζέσταµα των φαγητών µέχρι να βράσουν αποφυγή κατανάλωσης έτοιµων φαγητών, τα οποία έχουν διατηρηθεί στο ψυγείο για περισσότερες της µίας ηµέρες Τι πρέπει να κάνει κάποιος αν έχει καταναλώσει

5 Βιβλιογραφία Lorber B. Listeria monocytogenes. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R Principles and practice in infectious diseases. 5th edition, Churchill Livingstone, USA; 2000: American Academy of Pediatrics. Listeria monocytogenes infections (Listeriosis). In: Pickering LK, ed. Red Book: 2003 Report of the Committee on Infectious Diseases, 26th ed, Elk Grove Village, IL: American Academy of Pediatrics; 2003:

5th edition, Churchill Livingstone, USA; 2000: 2208-2214. American Academy of Pediatrics.

Σχετικά έγγραφα

Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης

Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης ΛΙΣΤΕΡΙΩΣΗ (ICD-10 A32): ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΝΟΣΗΜΑΤΟΣ 1. Λοιμογόνος παράγοντας Η λιστερίωση είναι μία βακτηριακή λοίμωξη που προκαλείται από το gram-θετικό βακτήριο