ΕΙΔΙΚΟΣ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

Transcript

1 ΕΙΔΙΚΟΣ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΝΤΑΓΑΔΑΚΗ ΟΥΡΑΝΙΑ, Μ.Sc Ειδικευόμενη Ακτινοδιαγνωστικής Ακτινοδιαγνωστικό τμήμα, Γενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς «Οι Αγ. Ανάργυροι»

2 Την τελευταία δεκαετία έχει αναγνωριστεί η αξία του υπερηχογραφήματος ως ένα ισχυρά διαγνωστικό εργαλείο στην εκτίμηση πολλών κλινικών καταστάσεων τόσο στο ΤΕΠ όσο και στην ΜΕΘ Ο υπερηχοτομογραφικός έλεγχος αποτελεί μια διαγνωστική μέθοδο που μας επιτρέπει να εκτιμήσουμε την ανατομία και τη λειτουργία, εν μέρει, του υπό έλεγχο οργάνου 17ου Θεματικό Συνέδριο Εντατικής Θεραπείας & Επείγουσας Ιατρικής: Αθήνα Νοεμβρίου 20142

3 Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών Μονάδα Εντατικής Θεραπείας 17ου Θεματικό Συνέδριο Εντατικής Θεραπείας & Επείγουσας Ιατρικής: Αθήνα Νοεμβρίου

4 17ου Θεματικό Συνέδριο Εντατικής Θεραπείας & Επείγουσας Ιατρικής: Αθήνα Νοεμβρίου

5 Αθήνα Νοεμβρίου

6 Αθήνα Νοεμβρίου

7 Αθήνα Νοεμβρίου

8 Αθήνα Νοεμβρίου

9 Απουσία ακτινοβολίας Ταχύτητα - Αμεσότητα Επαναληψιμότητα Επαναληψιμότητα Υποκειμενιικότητα της εξέτασης ΕΞΕΤΑΣΗ ΕΚΛΟΓΗΣ ΤΕΠ και ΜΕΘ Αθήνα Νοεμβρίου

10 Focused Assessment with Sonography in Trauma Αθήνα Νοεμβρίου

11 Ύπαρξη ελεύθερου υγρού Περικαρδιακή κοιλότητα Υπεζωκοτική κοιλότητα Περιτοναϊκή κοιλότητα Αθήνα Νοεμβρίου

12 Πρόσφατες μελέτες έχουν ανάδειξη τη σημασία της άμεσης υπερηχογραφικής εξέτασης συγκριτικά με την απλή ακτινογραφία θώρακος για την παρουσία ή μη πνευμο- ή αιμοθώρακα σε πολυτραυματία. Για τον λόγο αυτό αναπτύχθηκε ο όρος e-fast 17ου Θεματικό Συνέδριο Εντατικής Θεραπείας & Επείγουσας Ιατρικής: Αθήνα Νοεμβρίου

13 Ενδείξεις για την εφαρμογή πρωτοκόλλου FAST Διατιτραίνον ή τυφλό καρδιακό τραύμα Διατιτραίνον ή τυφλό κοιλιακό τραύμα Θωρακικό τραύμα Αθήνα Νοεμβρίου

14 Η ακρίβεια της μεθόδου στην αναγνώριση κλειστού κοιλιακού τραύματος είναι ιδιαίτερα υψηλή. Ευαισθησία 76-90% Ειδικότητα της ανέρχεται σε %. Η ευαισθησία αυξάνεται ανάλογα με την ποσότητα του περιτοναϊκού υγρού. Ως ελάχιστα ανιχνεύσιμη ποσότητα υγρού στην περιτοναϊκή κοιλότητα θεωρούνται τα 200cc συνολικά και τα 100cc στο θύλακο του Morrison Αθήνα Νοεμβρίου

15 Αθήνα Νοεμβρίου

16 Αθήνα Νοεμβρίου

17 Αθήνα Νοεμβρίου

18 Αθήνα Νοεμβρίου

19 Αθήνα Νοεμβρίου

20 Αθήνα Νοεμβρίου

21 Ελεύθερο υγρό περισπληνικά Αθήνα Νοεμβρίου

22 Αθήνα Νοεμβρίου

23 Μικρή ποσότητα υγρού στο Δουγλάσειο Μικρή ποσότητα υγρού πέριξ της μήτρας Μικρή ποσότητα υγρού πίσω από την ουροδόχο κύστη 17ου Θεματικό Συνέδριο Εντατικής Θεραπείας & Επείγουσας Ιατρικής : Αθήνα Νοεμβρίου

24 Η υπερηχογραφία έχει αποδειχθεί ανεκτίμητο μέσο για την παρακολούθηση των βαρέως πασχόντων στην ΜΕΘ, λαμβάνοντας ταχείες πληροφορίες για την ανατομία και την λειτουργία των εσωτερικών οργάνων Αθήνα Νοεμβρίου

25 Οι πρώτες προσπάθειες υπερηχογραφικής απεικόνισης του πνεύμονα διενεργήθηκαν πριν από 30 χρόνια. Το γεγονός της αεροπλήθειας του πνεύμονα και της ανάκλασης των ηχητικών κυμάτων από την παρουσία των οστών του θωρακικού κλωβού αποτέλεσε σημαντικό περιορισμό Αθήνα Νοεμβρίου

26 Η μέθοδος αυτή είναι ενδεδειγμένη λόγω : Της χαμηλής ευαισθησίας της ακτινογραφίας θώρακα επί κλίνης Της αδυναμίας παρακολούθησης των ασθενών της μονάδας εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) με την εξέταση αναφοράς (gold standard), την αξονική Αθήνα Νοεμβρίου

27 Ενδείξεις υπερηχογραφήματος πνεύμονα 1. Διάγνωση πνευμοθώρακα 2. Διάγνωση πνευμονίας 3. Διάγνωση ατελεκτασίας 4. Διάγνωση υπεζωκοτικής συλλογής 5. Παρακολούθηση λύσης πνευμονίας και ατελεκτασίας 6. Κατευθυνόμενη λήψη βρογχοκυψελιδικού εκπλύματος από τα πάσχοντα τμήματα επί αρνητικών καλλιεργειών 7. Διαγνωστική και εκκενωτική παρακέντηση υπεζωκοτικής συλλογής 8. Διάγνωση πνευμονικού οιδήματος και διάμεσων οιδημάτων 9. Βιοψία βλαβών υπεζωκότα ή περιφερικών όγκων πνεύμονα 10. Παθήσεις διαφράγματος 11. Διάγνωση τραυματικής θλάσης πνεύμονα 12. Διάγνωση πνευμονικής εμβολής Αθήνα Νοεμβρίου

28 Επιλογή ηχοβολέα Οδός προσέγγισης Αθήνα Νοεμβρίου

29 Η υπερηχογραφική μελέτη του θώρακα πραγματοποιείται με γραμμικούς και κυρτούς ηχοβολείς. Η επιλογή του κατάλληλου ηχοβολέα εξαρτάται από την ηλικία του ασθενούς, το σωματότυπο, καθώς και από την εντόπιση της παθολογίας. Οι ηχοβολείς υψηλής συχνότητας (5 7,5 MHz) προσφέρουν μεγαλύτερη ευκρίνεια σε επιφανειακές δομές όπως ο υπεζωκότας, ενώ Οι ηχοβολείς χαμηλότερης συχνότητας (3,5 MHz) αποσκοπεί στην ανάδειξη παθολογίας σε μεγαλύτερο βάθος. Αθήνα Νοεμβρίου

30 Η τοποθέτησή τους γίνεται στα μεσοπλεύρια διαστήματα και στα δύο ημιθωράκια, μεταξύ 2 ου 5 ου πέμπτου μεσοπλεύριου διαστήματος κατά μήκος της παραστερνικής, μεσοκλειδικής, προσθίας, μέσης και οπισθίας μασχαλιαίας γραμμής. Δεύτερη οδός προσέγγισης η διακοιλιακή, κατά την οποία ηχοβολέας κυρτού σχήματος γωνιώνεται προς τα άνω μέσω του ήπατος ή του σπλήνα. Το διαθωρακικό υπερηχογράφημα λαμβάνει χώρα με τον ασθενή σε ύπτια θέση Αθήνα Νοεμβρίου

31 Η μελέτη των νοσημάτων του θώρακα πραγματοποιείται με την παρακολούθηση διαφόρων τεχνητών σφαλμάτων, σημείων και γραμμών του φυσιολογικού πνεύμονα και υπεζωκότα, καθώς και ειδικών σημείων και γραμμών που σχετίζονται με παθολογικά ευρήματα Αθήνα Νοεμβρίου

32 Φυσιολογικά σημεία - γραμμές διαθωρακικής εξέτασης πνεύμονα Υπεζωκoτική γραμμή (pleural line) Σημείο πνευμονικής ολίσθησης (lung sliding) Σημείο της νυχτερίδας (bat sign) Σημείο της θαλάσσιας ακτής (seashore sign) Γραμμές «Α» (Α lines) Αθήνα Νοεμβρίου

33 Βασικό υπερηχογραφικό οδηγό σημείο για τον έλεγχο του πνεύμονα αποτελεί η εντόπιση του υπεζωκότα. έντονη υπερηχογενής γραμμή που δημιουργείται από την επιφάνεια του σπλαγχνικού υπεζωκότα έναντι της επιφάνειας του αεροπληθούς πνεύμονα και η οποία υποδεικνύει τη θέση του υπεζωκότα σε ένα φυσιολογικό ασθενή (πλευριτική γραμμή, pleural line) Αθήνα Νοεμβρίου

34 Ο ηχοβολέας τοποθετείται κάθετα στο μεσοπλεύριο διάστημα. Απεικονίζεται η υπερκείμενη και η υποκείμενη πλευρά τοξοειδούς σχήματος, πίσω τους η ακουστική σκιά και, μισό εκατοστό από τη νοητή γραμμή που τις ενώνει (rib line) η πλευρική γραμμή (pleural line). Η πλευρική γραμμή αντιστοιχεί στην επιφάνεια του πνεύμονα Αθήνα Νοεμβρίου

35 Οι παράλληλες γραμμές αντιστοιχούν στο sea, η αμμώδης απεικόνιση αντιστοιχεί στο shore και το όριό τους αντιστοιχεί στην πλευρική γραμμή Αθήνα Νοεμβρίου

36 Παθολογικά σημεία διαθωρακικής εξέτασης πνεύμονα - νοσολογία ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ Β-γραμμές «δίκην ουράς κομήτη» Σημείο στρατόσφαιρας (stratosphere sign) Σημείο του πνεύμονα (lung point) Σημείο «lung pulse» Στατικό αεροβρογχόγραμμα Δυναμικό αεροβρογχόγραμμα Απουσία σημείου πνευμονικής ολίσθησης (lung sliding) ΝΟΣΗΜΑ Διάχυτη πνευμονική νόσο Πνευμοθώρακα Πνευμοθώρακα Ολική Ατελεκτασία Ατελεκτασία Κυψελιδική πύκνωση λοιμώδους αιτιολογίας Πνευμοθώρακας Ολική ατελεκτασία Αθήνα Νοεμβρίου

37 είναι υπερηχογενείς κάθετες γραμμές, τουλάχιστον τριών σε αριθμό, οι οποίες είναι κάθετες στην υπεζωκοτική γραμμή. Λέγονται και comet-tail artifact λόγω της κινητικότητας που παρουσιάζουν κατά τη διάρκεια του αναπνευστικού κύκλου ενώ, όταν εμφανίζονται σε ομάδες, ονομάζονται lung rockets. Αθήνα Νοεμβρίου

38 Το σημείο αυτό είναι ευδιάκριτο στον time-motion τύπο υπερηχογραφικής απεικόνισης, όπου το τυπικό σημείο ολίσθησης, καταργείται. Αντικαθίσταται από παράλληλες οριζόντιες γραμμές που υποδηλώνουν την ολική απουσία δομών που βρίσκονται πάνω και κάτω από την πλευρική γραμμή. Η απώλεια του σημείου ολίσθησης, δηλαδή το σημείο της στρατόσφαιρας, αποτελεί διαγνωστικό σημείο πνευμοθώρακα με ευαισθησία 100% και ειδικότητα 78% Α θήνα Νοεμβρίου

39 Το σημείο του πνεύμονα αντιστοιχεί στο σημείο μετάβασης από τη φυσιολογική περιοχή κατά την εισπνοή στην παθολογική περιοχή κατά την εκπνοή Απεικονίζεται ευκρινέστερα στο M-mode και έχει ευαισθησία 79% και ειδικότητα 100%, για τη διάγνωση του πνευμοθώρακα Αθήνα Νοεμβρίου

40 Παθολογία του πνευμονικού παρεγχύματος Πνευμονίακυψελιδική πύκνωση Ατελεκτασία Διάχυτες πνευμονοπάθειες Παθολογία του υπεζωκότα Υπεζωκoτική συλλογή Πνευμοθώρακας 17ου Θεματικό Συνέδριο Εντατικής Θεραπείας & Επείγουσας Ιατρικής: Αθήνα Νοεμβρίου

41 Πνευμονία με παρουσία του σημείου του αεροβρογχογράμματος Επιβεβαίωση της λοβώδους πνευμονίας με την παρουσία αεροβρογχογράμματος στην αξονική τομογραφία Αθήνα Νοεμβρίου

42 Παθητική ατελεκτασία αριστερού άνω λοβού με παρουσία μεγάλης υπεζωκοτικής συλλογής. Μεγάλη υπεζωκοτική συλλογή με συνοδό ατελεκτασία κάτω λοβού Αθήνα Νοεμβρίου

43 Πλευριτική συλλογή με παρουσία διαφραγματίων. Αθήνα Νοεμβρίου

44 Η παθολογία της οξείας κοιλίας αποτελεί μια κοινή εκδήλωση στη μονάδα εντατικής θεραπείας της οποίας η διάγνωση συχνά καθυστερεί λόγω της δυνατότητας μη εκδήλωσης τυπικών συμπτωμάτων 17ου Θεματικό Συνέδριο Εντατικής Θεραπείας & Επείγουσας Ιατρικής: Αθήνα Νοεμβρίου

45 Το υπερηχογράφημα δείχνει την ύπαρξη: λίθων, λάσπης, πάχυνσης του τοιχώματος, ύπαρξη περιχολοκυστικού υγρού, διάτασης του κοινού χοληδόχου πόρου, διάταση της χοληδόχου κύστης Αθήνα Νοεμβρίου

46 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑΣ Μείζονα κριτήρια Πάχος τοιχώματος χοληδόχου κύστεως >3 mm Οίδημα τοιχώματος (εικόνα διπλής στοιβάδας) Υπερηχογραφικό σημείο Murphy + Περιχολοκυστικό υγρό Ενδοτοιχωματικός αέρας Ελάσσονα κριτήρια Διόγκωση χοληδόχου κύστης εγκάρσια διάμετρος >5 mm Λάσπη στη χοληδόχο κύστη (ηχογενής) Αθήνα Νοεμβρίου

47 Αλιθιασική χολοκυστίτιδα Αθήνα Νοεμβρίου

48 Χωρίς τη χορήγηση ενδοφλέβιου σκιαγραφικού και τη χρήση ακτινοβολίας ελέγχονται: η θέση, το μέγεθος και η μορφολογία των νεφρών, το πάχος και η ηχογένεια του νεφρικού παρεγχύματος, η σαφήνεια του φλοιομυελώδους ορίου, η πιθανή διάταση του πυελοκαλυκικού συστήματος, το τοίχωμα, ο ενδοκυστικός χώρος και η χωρητικότητα της ουροδόχου κύστης, η παραμονή υπολείμματος ούρων μετά την ούρηση, οι κυστεοουρητηρικές συμβολές και τα παρακείμενα όργανα. Αθήνα Νοεμβρίου

49 Αθήνα Νοεμβρίου

50 Αθήνα Νοεμβρίου

51 παρατεταμένη ακινησία, η χορήγηση κατασταλτικών, η μηχανική υποστήριξη της αναπνοής, η τοποθέτηση κεντρικών φλεβικών γραμμών Αθήνα Νοεμβρίου

52 η ανατομική θέση του θρόμβου η αποκάλυψη του θρόμβου τα χαρακτηριστικά του θρόμβου η απευθείας μελέτη της αιματικής ροής Αθήνα Νοεμβρίου

53 Αθήνα Νοεμβρίου

54 Σαφηνομηριαία συμβολή Αθήνα Νοεμβρίου

55 Δεξιά έσω σφαγίτιδα Αθήνα Νοεμβρίου

56 Αριστερή γαστροκμημιαία χώρα Αθήνα Νοεμβρίου

57 Αθήνα Νοεμβρίου