HORIZON 2020 AND EU FUNDED RESEARCH AND TECHNOLOGICAL DEVELOPEMENT FOR THE AGROFOOD INDUSTRY

Transcript

1 NEWSLETTER N. 12 / Προωθώντας την ελκυστικότητα, την ανταγωνιστικότητα και τη διεθνοποίηση των συνεργατικών σχηματισμών αγροδιατροφικών προϊόντων στην περιοχή της Μεσογείου HORIZON 2020 AND EU FUNDED RESEARCH AND TECHNOLOGICAL DEVELOPEMENT FOR THE AGROFOOD INDUSTRY Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) η βιομηχανία τροφίμων είναι ο μεγαλύτερος τομέας παραγωγής ως αναφορά τον τζίρο (περίπου 965 δις) και το πλήθος των ενεργών εταιριών (περίπου 310,000). Επίσης η βιομηχανία τροφίμων είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης στην ΕΕ με 4.4 εκατομμύρια εργαζόμενους. Η επένδυση στην Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε & Α) στην παραγωγή τροφίμων και ποτών, παραδοσιακά είναι σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με άλλες βιομηχανίες. Οι δαπάνες για Ε&Α (ως ποσοστό επένδυσης για την παραγωγή) στην ΕΕ-15 είναι οι χαμηλότερες σε σύγκριση με τις αναπτυγμένες χώρες. Η Ευρωπαϊκή βιομηχανία τροφίμων εκπροσωπείται από Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΕ) οι οποίες, επί των πλείστων, δεν επενδύουν σε απαραίτητους οικονομικούς πόρους αλλά και σε ανθρώπινο δυναμικό ώστε να ενσωματώσουν στην διαδικασία παραγωγής τους την Ε&Α. Επιπλέον, οι εν λόγω Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις δεν έχουν την εγγενή ικανότητα να αναπτύξουν την δικιά τους δραστηριότητα πάνω στην Ε&Α. Πολλές ΜΕ τροφίμων αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αξιοποίηση των υφιστάμενων ευκαιριών, καθώς δεν έχουν επίγνωση των τεχνολογικών λύσεων ή δεν είναι σε κατάλληλη θέση ώστε να υιοθετήσουν τα αποτελέσματα της Ε&Α. Η ΕΕ έχει καταρτίσει μια στρατηγική για την Βιοοικονομία(Bioeconomy),'Καινοτομία και βιώσιμη Ανάπτυξη :Βιοοικονομία για την Ευρώπη' που περιλαμβάνει επίσης την γεωργία και τα τρόφιμα. Η στρατηγική της Βιοοικονομίας και του Σχεδίου Δράσης έχουν ως στόχο να ανοίξει ο δρόμος για περισσότερη καινοτομία, αποδοτική αξιοποίηση πόρων και ανταγωνιστική κοινωνία που εξασφαλίζει την ασφάλεια των τροφίμων με την βιώσιμη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για βιομηχανικούς σκοπούς, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία του περιβάλλοντος. Θα πραγματοποιηθεί ενημέρωση για τα προγράμματα έρευνας και καινοτομίας πάνω σε τομείς Βιοοικονομίας καθώς και για την συμβολή της σε πιο συνεκτική πολιτική για το

2 2 περιβάλλον με καλύτερες διασυνδέσεις μεταξύ εθνικών, ΕΕ και παγκόσμιων πολιτικών βιοοικονομίας με πιο ενεργή συμμετοχή στο δημόσιο διάλογο. Επίσης θα επιδιωχθούν συνεργασίες και οι αντίστοιχες δράσεις συμπληρωματικότητας σε τομείς πολιτικής και πηγών χρηματοδότησης τα οποία θα συμμερίζονται και θα επιδιώκουν τους ίδιους στόχους όπως στους τομείς της Κοινή Αγροτική και Αλιευτική Πολιτική (CAP & CFP), της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής (IMP), σε θέματα περιβάλλοντος, βιομηχανίας και απασχόλησης, ενέργειας και υγιής πολιτικών. Η στρατηγική αυτή βασίζεται στο Έβδομο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα και την Τεχνολογική Ανάπτυξη(FP&) αλλά και στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα και την Καινοτομία. Ως μέρος του σχεδίου στρατηγικής για την Βιοοικονομία, υπάρχουν διάφορες κοινωνικές προκλήσεις που προσδιορίστηκαν ότι χρήζουν αντιμετώπιση όπως: Διασφάλιση ασφάλειας τροφίμων Διαχείριση φυσικών πόρων με βιώσιμο τρόπο Μείωση εξάρτησης των μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Προσαρμογή και ελάφρηνση στις κλιματικές αλλαγές Δημιουργία θέσεων απασχόλησης και διατήρηση της Ευρωπαικής ανταγωνιστικότητας Το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 είναι το χρηματοδοτικό μέσο εφαρμογής για την Ένωση Καιντομίας και σηματοδοτεί μια εμβληματική πρωτοβουλία για την Ευρώπη 2020 με στόχο την εξασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης σε παγκόσμιο επίπεδο. Το νέο αυτό Ευρωπαικό πρόγραμμα με προυπογισμό 80 δις. ευρώ από το 2014 μέχρι το 2020 για την έρευνα και την καινοτομία, έχει στόχο την ανάπτυξη και την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στην Ευρώπη. Το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 αποτελεί το κύριο μέσο εφαρμογής της Κοινής Καινοτομίας και παρέχει ένα σημαντικό απλουστευμένο ενιαίο σύνολο κανόνων. Το πρόγραμμα θα συνδιάζει όλες τις παροχές χρηματοδότησης για την έρευνα και την καινοτομία που παρέχονται μέσω των προγραμμάτων πλαισίων για την Έρευνα και Τεχνική Ανάπτυξη, Ανταγωνιστικότητα και Καινοτομία και μέσω του Ευρωπαικού Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας. Οι προτεινόμενες προτάσεις ενίσχυσεις μέσω του προγράμματος Ορίζοντας 2020, για την έρευνα και καινοτομία, θα έχουν 3 προτεραιότητες Προτεραιότητα 1: Άψογη Επιστήμη. Ενίσχυση των θέσεων της ΕΕ στον τομέα της επιστήμης με ειδικό προυπολογισμό 24,598 εκατ. ευρώ.αυτό θα δώσει ώθηση στην έρευνα υψηλού επιπέδου στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της 77% αύξησης χρηματοδότησης του επιτυχημένου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας. Προτεραιότητα 2: Βιομηχανική υπεροχή. Ενίσχυση της βιομηχανικής υπεροχής στην καινοτομία 17,938 εκατ. ευρώ. Αυτό περιλαμβάνει μεγάλες επενδύσεις σε βασικές

3 3 τεχνολογίες, μεγαλύτερη πρόσβαση σε κεφάλαια και στήριξη των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων. Προτεραιότητα 3: Κοινωνικές Προκλήσεις. Παροχή 31,748 εκατ. Ευρώ για τη βοήθεια αντιμετώπισης σημαντικών προβλημάτων που συμμερίζονται όλοι οι Ευρωπαίοι, όπως η κλιματική αλλαγή, ανάπτυξη βιώσιμων μεταφορών και κινητικότητας, καθιστώντας έτσι τις ανανεώσιμες πηγές ενέργεια πιο προσιτές διασφαλίζοντας την ασφάλεια των τροφίμων ή την αντιμετώπιση της γήρανσης του πληθυσμού. Ο Ορίζοντας 2020 θα αντιμετωπίσει κοινωνικές προκλήσεις, βοηθώντας στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ έρευνας και αγοράς, για παράδειγμα, βοηθώντας τις καινοτόμες επιχειρήσεις να αναπτύξουν τεχνολογικές καινοτομίες με βιώσιμα προϊόντα και με τις πραγματικές εμπορικές δυνατότητες. Αυτή η καθοδηγούμενη από την αγορά προσέγγιση θα περιλαμβάνει τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων με τον ιδιωτικό τομέα και τα κράτη μέλη να θέτουν από κοινού τους πόρους που απαιτούνται δις. ευρώ προορίζονται ειδικά για Κοινωνικές Προκλήσεις που έχουν να κάνουν με την ασφάλεια των τροφίμων, τη βιώσιμη γεωργία, τους θαλάσσιους και ναυτιλιακού πόρους και τη βιοοικονομία. Ο βασικός στόχος του προγράμματος χρηματοδότησης είναι η «εξασφάλιση επαρκών πόρων για την ασφάλεια και την υψηλή ποιότητα τροφίμων αλλά και άλλων προϊόντων βιολογικής καλλιέργειας με την ταυτόχρονη ανάπτυξη παραγωγικών και αποδοτικών πόρων στη πρωτογενή παραγωγή. Επίσης, προωθούνται υπηρεσίες οικοσυστημάτων για την χαμηλή εκπομπή άνθρακα. Έτσι θα επιταχυνθεί η μεταβίβαση σε μια πιο βιώσιμη Ευρωπαϊκή βιοοικονομία. Οι γενικές γραμμές των δραστηριοτήτων που θα χρηματοδοτηθούν περιλαμβάνουν: 1. Βιώσιμη γεωργία και δασοκομία: Αύξηση αποδοτικότητας της παραγωγής και αντιμετώπιση κλιματικής αλλαγής, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα Παροχή υπηρεσιών οικοσυστήματος και δημόσιων αγαθών Ενδυνάμωση των αγροτικών περιοχών, την υποστήριξη των πολιτικών και της αγροτικής καινοτομίας 2. Βιώσιμο και ανταγωνιστικό τομέα γεωργικών ειδών διατροφής για ασφαλή και υγιεινή διατροφή Συνειδητών επιλογών των καταναλωτών Υγιεινά και ασφαλή τρόφιμα για όλους Βιώσιμη και ανταγωνιστική βιομηχανία γεωργικών τροφίμων 3. Απελευθέρωση των πιθανών υδάτινων πόρων Ανάπτυξη βιώσιμων τρόπων αλιείας φιλικών προς το περιβάλλον Ανάπτυξη ανταγωνιστικής ευρωπαϊκής υδατοκαλλιέργειας Ενίσχυση της θαλάσσιας καινοτομίας μέσω της βιοτεχνολογίας

4 4 4. Βιώσιμες και ανταγωνιστικές βιομηχανίες με οικολογική συνείδηση Προώθηση της βιο-οικονομίας σε βιομηχανίες με οικολογικές βάσεις Ανάπτυξη ολοκληρωμένων βιοδιυλιστηρίων Στήριξη της ανάπτυξης της αγοράς προϊόντων με οικολογικές διαδικασίες Το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 καθορίζει τις αλυσίδες αξίας που πρέπει να καλύπτουν την έρευνα και την καινοτομία, στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδίου για την δράση της βιοοικονομίας. VALUE CHAINS ADDRESSED BY HORIZON 2020 WITHIN BIOECONOMY STRATEGY AGRICULTURE and FORESTRY FISHERIES and AQUACULTURE BIO-BASED INDUSTRIES FOOD CHAIN Land use Resources efficiency Eco-intensive production Climate change Fish stocks Sustainable fisheries Competitive Aquaculture Biorefineries New products inc from Marine biotech Waste Food Security and Safety Nutrition Efficient food/feed industry Για περισσότερες πληροφορίες: H2020: ec.europa.eu/research/horizon2020 Bioeconomy: ec.europa.eu/research/bioeconomy Value Chain by: Presentation on Horizon 2020 by Timothy Hall (DG SMART AGRIMATICS Innovating for Sustainable Growth: A Bioeconomy for Europe : ec.europa.eu/research/bioeconomy/pdf/bioeconomycommunicationstrategy_b5_brochure_web.pdf ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ PACMAn ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΕ ΜΜΕ Οι εταιρίες αγροτροφίμων αντιμετωπίζουν συνεχόμενες αλλαγές στο εργασιακό τους περιβάλλον και για αυτό το λόγο πρέπει να καταπολεμηθεί μέσω συνεχόμενων καινοτομικών δράσεων. Οι επενδύσεις στην Έρευνα και Ανάπτυξη είναι από τις πιο βασικές κινητήριες δυνάμεις για την καινοτομία, την αύξηση της παραγωγικότητας και της διαρθρωτικές αλλαγές. Παρόλα αυτά, Μικρομεσαίες επιχειρήσεις αγροτροφίμων αντιμετωπίζουν μια σειρά από προσκλήσεις σχετικά με την ενσωμάτωση καινοτόμων λύσεων που αφορούν προϊόντα και διαδικασίες υπηρεσιών που παρέχουν. Οι κυριότερες προσκλήσεις και δυσκολίες που

5 5 αντιμετωπίζουν είναι: Έλλειψη ικανότητας και δεξιότητας των τεχνολογικών καινοτομιών στον τομέα των αγροτροφίμων Νέες μέθοδοι καλλιέργειας και τεχνολογίας Δυσκολίες στην προώθηση των καινοτόμων προϊόντων και τις επιχειρηματικές διαδικασίες Αδυναμία συνεργασίας μεταξύ ακαδημαϊκής κοινότητας με τη βιομηχανία και των διαφόρων πολιτικών φορέων. Το πρόγραμμα PACMAn έχει σχεδιάσει μια πιλοτική δράση που θα βοηθήσει τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις να εντοπίσουν καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις που θα είναι πιο εύκολο να ενσωματωθούν στις διαδικασίες των υπηρεσιών και προϊόντων που παρέχουν. Αυτές οι λύσεις είναι σε ώριμη βάση και υπάρχουν ήδη στην αγορά. Ο εταίρος του προγράμματος PACMan, ΙΤΕ (Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας) δημιούργησε έναν κατάλογο 45 καινοτόμων τεχνολογιών με εφαρμογές στη βιομηχανία αγροτροφίμων, Για περισσότερες πληροφορίες: ενσωματώνοντας το σύνολο της αλυσίδας αξιών από τη γεωργία στη μεταποίηση, τη συσκευασία, την παραγωγή ενέργειας και διαχείριση αποβλήτων. Επιλέχθηκαν περιοχές στην Ελληνική επικράτεια όπως το Κιλκίς και η Κρήτη αλλά και η χώρα της Κύπρος όπου η επίσημη γλώσσα είναι επίσης η Ελληνική. Ο κατάλογος των 45 τεχνολογιών εντοπίστηκε λαμβάνοντας υπόψη το επίπεδο της ωριμότητας και της καινοτομίας, και μεταφράστηκε στα Ελληνικά. Πηγές πληροφόρησης ήταν το πιο γνωστό εργαλείο που χρησιμοποιείται ως μεταφορά τεχνολογίας, η«αγορά Τεχνολογίας» του Enterprise Europe Network. Η μετάφραση στην Ελληνική γλώσσα ήταν πολύ σημαντική για τους ανθρώπους που δεν μιλούν ξένες γλώσσες, ώστε να τους δοθεί η ευκαιρία να αποκτήσουν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τις νέες τεχνολογίες βοηθώντας τους έτσι να γίνουν πιο ανταγωνιστικοί. Ο κατάλογος των τεχνολογιών θα διανεμηθεί ηλεκτρονικά και θα παρουσιαστεί σε διάφορες εκδηλώσεις καθώς επίσης και σε κατ ιδίαν συναντήσεις μεταξύ των εταίρων του προγράμματος από τις Ελληνικές περιφέρειες, με τους πελάτες. 1. Ο κατάλογος καινοτόμων τεχνολογιών: 2. Περισσότερα για το Enterprise Europe Network: een.ec.europa.eu and the Technology Market at: een.ec.europa.eu/services/technology-transfer

6 6 ΚΡΗΤΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Το "Κρητικό Σύμφωνο Ποιότητας" είναι μια μηκερδοσκοπική οργάνωση της Περιφέρειας Κρήτης στην Ελλάδα. Ο γενικός στόχος της εταιρείας είναι η βιώσιμη ανάπτυξη του νησιού, μέσω της σύμπραξης με το δημόσιο τομέα, τον επιχειρηματικό τομέα, της κοινωνίας των πολιτών, και για να το επιτύχει, θα ακολουθήσει μια ολοκληρωμένη στρατηγική που βασίζεται στους ακόλουθους άξονες: Τοπική μαγειρική παράδοση: προώθηση της Κρητικής Διατροφής ως τρόπος ζωής Υγεία: προώθηση της συμβολής της Κρητικής διατροφής για τη βελτίωση της υγείας, ως μέσο πρόληψης και ως θεραπείας Τοπικά προϊόντα: συμβολή στη βελτίωση της ποιότητας των τοπικών προϊόντων μέσω της στήριξης για τον εκσυγχρονισμό των διαδικασιών παραγωγής Περιβάλλον: προώθηση της «πράσινης ανάπτυξης» του νησιού, προβάλλοντας την εικόνα της Κρήτης ως ένα μέρος με καθαρό περιβάλλον και μεγάλη βιοποικιλότητα, όπου παράγονται μοναδικά στο είδος τους, ασφαλή και υγιεινά προϊόντα Πολιτισμός: προώθηση της Κρητική Διατροφή ως αναπόσπαστο μέρος της Κρητικής κουλτούρας και η σύνδεσή της με τις τοπικές αξίες Τουρισμός: προώθηση του γαστρονομικού τουρισμού στο νησί, με βάση τη ποιότητα των τοπικών προϊόντων και την Κρητική Κουζίνα Μέσα από το Κρητικό Σύμφωνο Ποιότητας, που θα λειτουργήσει ως το σύμπλεγμα της Κρητικής Διατροφής, η Περιφέρεια Κρήτης θα λειτουργήσει ως «ομπρέλα», αγκαλιάζοντας όλες τις τοπικές πρωτοβουλίες που εργάζονται για την κοινή κατεύθυνση. Θα σχεδιάσει μια ολοκληρωμένη και ενιαία στρατηγική για όλο το νησί ώστε να δημιουργηθεί μεγαλύτερη ζήτηση των τοπικών προϊόντων και υπηρεσιών, ενώ θα συμβάλει στη βελτίωση της προσφοράς τους σε τοπικό επίπεδο. Τα Κρητικά προϊόντα και η Κρητική γαστρονομία πρέπει να διεκδικήσουν μια σημαντική θέση στη διεθνή γαστρονομία. Η Περιφέρεια Κρήτης και το Κρητικό Σύμφωνο Ποιότητας έχει δημιουργήσει το «Σήμα Ποιότητας Κρητικής Κουζίνας», που στοχεύει στην συμμετοχή των γύρω εστιατορίων από την Κρήτη, προκειμένου να δημιουργηθεί μια σχέση εμπιστοσύνης με τους καταναλωτές και να προωθηθεί ως προορισμός γαστρονομίας. Το σήμα ποιότητας "Ανοικτά Οινοποιεία» της Περιφέρειας Κρήτης είναι το αποτέλεσμα μιας συλλογικής προσπάθειας της οινοποιών δικτύων της Κρήτης. Βασίζεται σε πρότυπα που έχουν ήδη καθιερωθεί από το δίκτυο οινοποιών του Ηρακλείου και ολοκληρώθηκε με τη βοήθεια του "Κρητικού Συμφώνου Ποιότητας". Ο στόχος της Περιφέρειας Κρήτης, μαζί με τη δημιουργία του Σήματος Ποιότητας για τα Οινοποιεία, είναι να προωθήσει τους Κρητικούς αμπελώνες και την ενίσχυση του Κρητικού οινοτουρισμού. Ο οινοτουρισμός στην Κρήτη είναι σε πρώιμο στάδιο, αλλά έχει πολλές ενδιαφέρουσες προοπτικές, ειδικά όταν συνδυάζεται με την πλούσια γαστρονομική παράδοση του νησιού

7 7 και άλλα τοπικά προϊόντα ποιότητας. Για περισσότερες πληροφορίες:

8 8 ΝΕΑ ΚΑΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ Τελικό συνέδριο του PACMAn - Μπολόνια 18 Σεπτεμβρίου, 2013: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΣΤΉΜΑΤΑ ΓΕΩΡΓΙΚΏΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΤΗΣ Η τελική διάσκεψη του PACMAn θα διοργανωθεί στην Μπολόνια στις 18 Σεπτεμβρίου Το συνέδριο θα ολοκληρώσει την υλοποίηση του έργου Pacman και θα είναι ο τόπος όπου όλα τα αποτελέσματα του έργου θα παρουσιαστούν και θα εξηγηθούν. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στις πιλοτικές δράσεις του έργου που προορίζονται για την αντιμετώπιση των εμποδίων και προκλήσεων σε θέματα διεθνοποίησης, βιωσιμότητας, καινοτομίας και δικτύωσης. Sicurezza Alimentare e Nutrizione (Ασφάλεια Τροφίμων και Διατροφής), Πάρμα 24 Σεπτεμβρίου 2013 Διεθνής Έκθεση για τον Αγροδιατροφικό τομέα και την Τοπική Παρουσίαση Προϊόντα & Γευσιγνωσία - Η επαρχία της Modena θα παρουσιάσει το έργο PACMAn και τα τελικά αποτελέσματα, με ιδιαίτερη προσοχή στα επιτεύγματα των πιλοτικών δράσεων του έργου - περισσότερες πληροφορίες σύντομα διαθέσιμες. Για περισσότερες πληροφορίες των εκδηλώσεων του PACMAn:

9 9 Η ιστοσελίδα αποτελεί το πρώτο αποτέλεσμα της λειτουργίας του PACMAn. Εδικά σχεδιασμένη ως δικτυακή πύλη, είναι δομημένη σε αρκετούς θεματικούς τομείς εύκολα και άμεσα προσβάσιμους, χρήσιμους και ευέλικτους. Η δικτυακή πύλη PACMAn ανταποκρίνεται στους στόχους του Έργου μέσω μιας ξεκάθαρης οπτικής των συνολικών περιεχομένων του Έργου, μιας λεπτομερούς περιγραφής του Εταιρικού σχήματος του Έργου καθώς και μέσω συνεχούς ενημέρωσης και πληροφόρησης για τις τρέχουσες εκδηλώσεις στον αγροδιατροφικό τομέα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Επισκεπτόμενοι το θα μπορείτε να βρείτε τις επαφές του Έργου και ενημέρωση σχετικά με τις δραστηριότητες και τα τελικά Παραδοτέα τα οποία θα είναι διαθέσιμα ώστε να ενημερώνονται οι χρήστες για τα ενδιάμεσα και τελικά αποτελέσματα του Έργου PACMAn. Βρείτε μας στο FACEBOOK Ευρωπαϊκή Ένωση Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης

10 10 10