La Grecia nello specchio della crisi

Transcript

1 Christos Bintoudis La Grecia nello specchio della crisi a S. A. che viaggiava a Glasgow per aiutare gli altri Itaca non ti ha ingannato K. P. Kavafis

2

3 Dal Proclama di Ghiorghios A. Papandreu, Castelrosso, 23 aprile 2010 Βρισκόμαστε σε μια δύσκολη πορεία, μια νέα Οδύσσεια για τον Ελληνισμό. Όμως, πλέον, ξέρουμε το δρόμο για την Ιθάκη και έχουμε χαρτογραφήσει τα νερά. Μπροστά μας έχουμε ένα ταξίδι με απαιτήσεις από όλους μας, αλλά με μια νέα συλλογική συνείδηση και κοινή προσπάθεια θα φθάσουμε εκεί ασφαλείς, πιο σίγουροι, πιο δίκαιοι, πιο περήφανοι. Ci troviamo su un cammino difficile, una nuova Odissea per il mondo greco. Tuttavia, ormai conosciamo la strada per Itaca e abbiamo cartografato le acque. Di fronte a noi abbiamo un viaggio che esige qualcosa da tutti noi, ma con una nuova coscienza collettiva e uno sforzo comune arriveremo salvi a destinazione, più certi, più giusti, più orgogliosi.

4 Focus, Berlino, febbraio 2010

5 E. Garantoudis, dall introduzione all Antologia di poesia del novecento greco Τα τρία τελευταία χρόνια [ ], σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε κατά τα προηγούμενα έτη, τα ποιήματα που άμεσα ή υπαινικτικά, με κρυπτικά αφαιρετικό ή ρητά αναφορικό τρόπο, θεματοποιούν πολλές και ποικίλες όψεις της κρίσης πυκνώνουν ολοένα και περισσότερο. Σαν να χρειάστηκε μια περίοδος κυοφορίας, μια αφύπνιση από έναν μακρόχρονο ύπνο, κυρίως μια στοχαστική εξάσκηση πάνω στο πώς ο ποιητικός λόγος αναμετριέται με το φλέγον κοινωνικό παρόν, σταθμίζοντας συνάμα την αυτογνωσία της εξωστρεφούς του ροπής, προσπαθώντας το σπάσιμο των τείχων του περίκλειστου σύμπαντος του εγωτικού υποκειμένου. Al contrario di ciò che è successo negli anni precedenti, negli ultimi tre anni [ ] è cresciuto sensibilmente il numero delle poesie che in maniera diretta o allusiva, criptica o astratta, oppure in modo palese, tratta argomenti relativi a molti e vari aspetti della crisi. Come se fosse servito un periodo di gestazione, un risveglio da un lungo sonno, e soprattutto un allenamento per riflettere su come la parola poetica si possa misurare con l ardente presente sociale, valutando al contempo la coscienza della propria apertura verso l esterno e cercando di rompere i muri dell universo circoscritto del soggetto egocentrico.

6 Τεφλόν. Νέο ποιητικό σκεύος [Teflòn. Nuovo utensile poetico]

7 Φάρμακο [Fàrmako]

8 Fàrmako, Editoriale, n. 1, estate 2013 [ ] γιατρειά και δηλητήριο του λόγου και των εικόνων, [καθώς το περιοδικό] συντίθεται στη βάση ενός διαλόγου μεταξύ ποιητών αλλά και θεωρητικών και εικαστικών, ενός διαλόγου που είναι ενεργός με διάφορους τρόπους, ιδιωτικούς και δημόσιους επί σειρά ετών. [ ] rimedio e veleno della parola e delle immagini, [in quanto la rivista] si consolida sulla base di un dialogo tra poeti ma anche teorici e artisti figurativi, di un dialogo attivo in diverse maniere, in privato e in pubblico, da diversi anni.

9 Fàrmako, Editoriale, n. 1, estate 2013 Τι συμβαίνει στην καλλιτεχνική και ειδικότερα την ποιητική σκηνή μιας χώρας που βρίσκεται σε καθεστώς κρίσης; Cosa succede nella scena artistica e in particolare in quella poetica di un paese che si trova in regime di crisi?

10 Fàrmako, Editoriale, n. 1, estate 2013 Πώς θα μπορέσουμε να βρούμε τα ερμηνευτικά εργαλεία για να κατανοήσουμε τη θέση μας και τις ιδιαιτερότητές της εποχής μας; Είναι δυνατόν ένας καλλιτέχνης να περιγράψει τον πόνο του, ενώ ακόμα πονάει; Come facciamo a trovare gli strumenti interpretativi per comprendere la nostra posizione e le particolarità della nostra epoca? È possibile per un artista descrivere il proprio dolore mentre ancora lo prova?

11 Ο Γώγος με την Μεταιχμιακή χαρά καταθέτει και καταγράφει τη δική του πορεία στο καθημερινό, όχι όμως με την εγωιστική ματιά που αδιαφορεί για τον συνάνθρωπο του αλλά αντιθέτως με μια φωνή που προειδοποιεί και καλεί σε κοινή εγρήγορση, αν όχι και κινητοποίηση. Ένα κάλεσμα για αναθεώρηση ή ακόμη και καταστροφή των σημερινών κοινωνικών συμβολαίων. Ghoghos con Μεταιχμιακή χαρά [Gioia borderline/sull orlo/al limite] consegna e descrive il suo percorso quotidiano, ma non attraverso lo sguardo egoistico e disinteressato nei confronti del prossimo ma al contrario attraverso una voce che avverte e invita all allerta collettiva, se non anche alla mobilitazione; un invito a rivalutare o anche a distruggere i contratti sociali odierni.

12 Th. Ghoghos, Glasgow, 2016

13 Th. Ghoghos, Glasgow, 2016, p. 5 Αγαπημένε μου, Σου γράφω από τη μακρινή Γλασκώβη, όπου εδώ και λίγους μήνες έχω εγκατασταθεί. Βαίνω καλώς εις την υγεία μου, οπως και επί της επαγγελματικής μου σταδιοδρομίας. Θυμάμαι ακόμα τις προετοιμασίες για το μεγάλο ταξίδι που τελικά αποφάσισες να μην ακολουθήσεις. Απορώ αν στάθηκα κι εγώ ένα από τα εμπόδια στη μεγάλη φυγή σου [ ]. Mio caro, Ti scrivo dalla lontana Glasgow in cui gli ultimi mesi mi sono stabilita. Di salute sto bene come anche dal punto di vista della mia carriera professionale. Mi ricordo ancora le preparazioni per il grande viaggio che alla fine hai deciso di non intraprendere. Mi domando se fossi anch io uno degli ostacoli alla tua grande fuga [ ].

14 Th. Ghoghos, Glasgow, 2016, p. 6 [ ] Σκέφτηκα πολλές φορές να γυρίσω στην πολυπόθητη πατρίδα αλλά αυτό επ ουδενί λόγω γίνεται να πραγματοποιηθεί διότι βρίσκομαι ακόμα στο αεροδρόμιο και σε περιμένω. Σε φιλώ, πάντα δικιά σου. [...] Molte volte ho pensato di tornare all amatissima patria ma questo non può in alcun modo essere realizzato perché mi trovo ancora nell aeroporto ad aspettarti. Ti bacio, sempre tua.

15 Th. Ghoghos, Glasgow, 2016, p. 7 Δεσποινίς Οφείλουμε να είμαστε γρήγοροι, γρήγοροι όπως η καταστροφή σε κάθε ολοκλήρωση ενός κόσμου από φύλα, ενός κόσμου πράσινου ή κυανού, ενός δικού μας φόβου από την αρχή, λέτε να είναι ΕΜΕΙΣ αυτό που επιφέρει μια βραδύτητα ξένη, νοσηρή; Έχουν γεράσει αυτά τα γράμματα και θα σας βρω άλλα. Θα γυρίσω την Ευρώπη σκληρός, ημίτρελος, φωνάζοντας πως τα χρωμοσώματα φταίνε, «δέσμια μιας απαράμιλλης συναισθηματικότητας». Δηλαδή το ένα κυρίως, το χ. Το γνωρίσατε / το περιφρονήσατε. Καλά κάνατε κι εγώ αυτό κάνω [...]. Signorina Dobbiamo essere rapidi, rapidi come la catastrofe in ogni completamento di un mondo di generi, di un mondo verde o celeste, di una nostra paura da capo; lei dice che è NOI ciò che comporta una lentezza estranea, malsana? Queste lettere si sono fatte vecchie e gliene fornirò altre. Girerò l Europa duro, semipazzo, urlando che è colpa dei cromosomi, «schiavi di una sensibilità ineguagliabile». Cioè è soprattutto colpa di uno di essi, dell X. Lei lo ha conosciuto / lo ha disprezzato. Ha fatto bene, anch io sto facendo lo stesso [ ].

16 Th. Ghoghos, Glasgow, 2016, p. 11 ΙΙ Το να κρατιέσαι στο κάτι είναι πιο σίγουρο απ το να πιστεύεις στο τίποτα; Τι γελοία ερώτηση. Αποχαιρετώ την πατρίδα Τόσο σύντομα / ναι [ ]. ΙΙ Aggrapparsi a qualcosa è più sicuro che credere in nulla? Che domanda ridicola. Saluto la patria così presto / sì [ ].

17 Th. Ghoghos, Glasgow, 2016, p Διαμελισμός του Εγώ = Κάτι ενδιάμεσο πρέπει να υπάρχει; 1 Smembramento dell Io = Qualcosa di intermedio deve esserci?

18 Th. Ghoghos, Glasgow, 2016, p. 45, «Ελευθερία, ελευθερία ελευθερία» Η καταπίεση, τα μέσα που βγαίνουν, ο σπαραγμός βίαιος, σάρκα επάνω σε σάρκα: Τίποτα που αγοράζεται και πουλιέται δεν είναι ελεύθερο / Η εκτόνωση είναι κλάμα! Αυτή είναι έκφραση, η χρεοκοπημένη κοινωνία μπορεί και μετουσιώνει σε πράξεις Ο ένας εμετός μετά τον άλλο Βλέπω όλα τα βρώμικα χέρια Ντοπαμίνη! Εξουσία! Αναγνώριση! Κυριαρχία! Ο βιασμός είναι δάκρυ [ ]. «Libertà, libertà, libertà» L oppressione, il mondo interiore apparso, il laceramento violento, carne su carne: Nulla che possa essere comprato e venduto è libero / Lo sfogo è un pianto! Questa è l espressione, la società in bancarotta può e trasforma in azioni Un vomito dopo l altro Vedo tutte le mani sporche Dopamina! Potere! Riconoscimento! Sovranità! Lo stupro è una lacrima [ ].

19 Τρεις δρόμοι και τα στενάκια ο γεωγραφικός χάρτης μου. «Στα στενάκια κρύβεται το καλό πράμα» μου λέει στα αγγλικά κάποιος ξαναμμένος Κορεάτης [...]. Οι κουρτίνες ανοίγουν Τα χείλη σφίγγουν Το βλέμμα που παγώνει ζητά εξουσία Η φιγούρα διακρίνεται Το εμπόρευμα χλωμιάζει Υποκριτικό χαμόγελο λαμβάνει θέση Ο πελάτης διαβαίνει Η πόρνη πλησιάζει «Το ξέρεις πως θα πρέπει να πληρώσεις» «Το ξέρεις πως θα πρέπει να πληρώσεις» Πληρώνω! Σίγουρα θα πληρώσω: Κρεβάτι βρώμικο Καρέκλα άβολη Τραπεζάκι άβακας της ξεφτίλας Η αφαιρετική ο μινιμαλισμός το νέο μας εικαστικό βίτσιο! La mia mappa geografica sono tre strade e i vicoli. «Nei vicoli si nasconde la roba buona» mi dice in inglese una Coreano eccitato [ ]. Le tende si ritirano Le labbra si stringono Lo sguardo gelido chiede potere La sagoma si distingue La merce impallidisce Il falso sorriso prende posizione Il cliente avanza La prostituta si avvicina «Lo sai che devi pagare» «Lo sai che devi pagare» Pago! Certamente pagherò: Letto sporco Sedia scomoda Tavolino un abaco di scorno L ablativo il minimalismo la nostra nuova perversione!

20 Th. Ghoghos, Glasgow, 2016, p. 51. Δεσποινίς εντέλει / Οφείλουμε να είμαστε Σίγουροι Σίγουροι όπως η καταστροφή Signorina alla fine / Dobbiamo essere Certi Certi come la catastrofe

21 Ormai povero, così esperto, avrai capito cosa vuol dire un Itaca.