Οδηγός Ενεργειακής Επιθεώρησης

Transcript

1 Σειρά Πληροφοριακού και εκπαιδευτικού υλικού Οδηγός Ενεργειακής Επιθεώρησης Τοπικό σχέδιο για την απασχόληση ανέργων στην κατασκευή και τη συντήρηση έργων Α.Π.Ε. με έμφαση στις δράσεις του προγράμματος και παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας Κωδικός ΟΠΣ: ΣΑΕ: ΕΠ0018 Ενάριθμος: 2013ΕΠ DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 0 of 129

2 Σκοπός Ο οδηγός αυτός απευθύνεται σε υποψήφιους ενεργειακούς επιθεωρητές και παρουσιάζει με συνοπτικό τρόπο το θεσμικό πλαίσιο των ενεργειακών επιθεωρήσεων τις απαραίτητες πληροφορίες που αφορούν τους υποψήφιους ενεργειακούς επιθεωρητές κτιρίων, λεβήτων και συστημάτων κλιματισμού (απαραίτητα προσόντα, άδεια, εκπαίδευση, εγγραφή στο μητρώο ενεργειακών επιθεωρητών) τη διενέργεια της ενεργειακής επιθεώρησης σε ένα κτίριο και την έκδοση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσής του (Π.Ε.Α.). 2 case studies για ενεργειακή επιθεώρηση κατοικίας και καταστήματος Το παρόν συνετάγη στο πλαίσιο του προγράμματος «- Τοπικό σχέδιο για την απασχόληση ανέργων στην κατασκευή και τη συντήρηση έργων Α.Π.Ε. με έμφαση στις δράσεις του προγράμματος και παρεμβάσεων ε- ξοικονόμησης ενέργειας» και αποτελεί παραδοτέο της ακόλουθης δράσης: Δράση Τίτλος Παραδοτέο/προϊόν 4 Ηλεκτρονική δικτύωση, προετοιμασία υπηρεσιών και παραγωγή εκπαιδευτικού και πληροφοριακού υλικού Η σύνταξη του πραγματοποιήθηκε από: TEE / Τμήμα Δυτικής Ελλάδας Υπεύθυνoι Επικοινωνίας/ /τηλέφωνο: Αθανάσιος Σωτ. Δούναβης / ath.sot.dounavis@hotmail.com / Θεοφάνης Κοκμοτός / fankokm@gmail.com / Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος / dkonst1975@gmail.com / Αλέξανδρος Παναγιωτόπουλος / panalex_04@yahoo.gr / Έντυπο και ηλεκτρονικό αντίγραφο του πληροφοριακού και εκπαιδευτικού υλικού DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 1 of 129

3 Περιεχόμενα 0 Σκοπός Ορισμοί & Συντομογραφίες Ορισμοί Συντομογραφίες Εισαγωγή Θεσμικό πλαίσιο Ενεργειακών Επιθεωρήσεων Ενεργειακοί επιθεωρητές κτιρίων, λεβήτων και συστημάτων κλιματισμού Απαιτούμενα Προσόντα Ενεργειακών Επιθεωρητών Άδειες Ενεργειακών Επιθεωρητών Μητρώο Ενεργειακών Επιθεωρητών Διεξαγωγή Ενεργειακής Επιθεώρησης Στάδια Επιθεώρησης Ανάθεση Επιθεώρησης Αριθμός Πρωτοκόλλου Επιθεώρησης Συλλογή στοιχείων κτιρίου Επιθεώρηση Κτιρίου Μετρητικός εξοπλισμός Επεξεργασία Δεδομένων Κτιρίου Συμπλήρωση Εντύπου Ενεργειακής Επιθεώρησης Υπολογισμοί και Ανάλυση Αποτελεσμάτων Υπολογισμοί της ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Το κτίριο αναφοράς Η ενεργειακή κατάταξη του κτιρίου Αποτελέσματα Υπολογισμών Τήρηση Ελάχιστων Απαιτήσεων Κτιρίου Συστάσεις Ενεργειακής Αναβάθμισης Απόδοσης Εντοπισμός προβλημάτων και επιλογή επεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης Αξιολόγηση συστάσεων με οικονομοτεχνικά και ενεργειακά κριτήρια Έκδοση Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου - Π.Ε.Α DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 2 of 129

4 Case Study Ενεργειακή Επιθεώρηση Σε κατοικία Γενική Περιγραφή Κτιρίου Πολυκατοικίας Θερμικές Ζώνες Γεωμετρία και τεχνικά χαρακτηριστικά του κτιριακού κελύφους Τεχνικά Χαρακτηριστικά Η/Μ Εγκαταστάσεων Κτιρίου Βελτίωση των Η/Μ Συστημάτων για Βελτίωση της Ενεργειακής Απόδοσης του Κτιρίου Σε κατάστημα-υπεραγορά Γενική Περιγραφή Κτιρίου Θερμικές Ζώνες Γεωμετρία και τεχνικά χαρακτηριστικά του κτιριακού κελύφους Τεχνικά χαρακτηριστικά Η/Μ εγκαταστάσεων κτιρίου Βελτίωση των η/μ συστημάτων για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ Εικόνα 1. Κλίμακα ενεργειακής κατάταξης [3] Εικόνα 2. Τοπογραφικό σκαρίφημα κτιρίου [7] Εικόνα 3. Γενική κάτοψη [7] Εικόνα 4. Κάτοψη Ισογείου [7] Εικόνα 5. Κάτοψη υπογείου [7] Εικόνα 6. Κάτοψη δώματος [7] Εικόνα 7. Τομή κτιρίου Α Α [7] Εικόνα 8. Συντελεστής θερμοπερατότητας των επιμέρους αδιαφανών δομικών στοιχείων [7] Εικόνα 9. Βόρεια όψη [7] Εικόνα 10. Νότια όψη [7] Εικόνα 11. Ανατολική όψη [7] Εικόνα 12. Δυτική όψη [7] Εικόνα 13. Φωταγωγός [7] Εικόνα 14. Κλιμακοστάσιο [7] Εικόνα 15. Δώμα [7] Εικόνα 16. Δάπεδο 1 ου ορόφου [7] Εικόνα 17. Απόληξη κλιμακοστασίου [7] Εικόνα 18. Είσοδος πολυκατοικίας [7] Εικόνα 19. Απόληξη Κλιμακοστασίου στο υπόγειο [7] DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 3 of 129

5 Εικόνα 20. Γωνίες σκίασης νότιας όψης από μακρινά εμπόδια Εικόνα 21. Γωνίες σκίασης νότιας όψης από πρόβολο [7] Εικόνα 22. Γωνίες σκίασης βόρειας όψης από πρόβολο Εικόνα 23. Γωνίες σκίασης βόρειου ανοίγματος από πλαϊνά Εικόνα 24. Τοπογραφικό σκαρίφημα κτιρίου Εικόνα 25.Κάτοψη κτιρίου Εικόνα 26. ΒΑ πλευρά κτιρίου Εικόνα 27.ΝΑ πλευρά κτιρίου Εικόνα 28. ΝΔ πλευρά κτιρίου Εικόνα 29.ΒΔ πλευρά κτιρίου Εικόνα 30. Δομικό Στοιχείο: υφιστάμενη τοιχοποιία Εικόνα 31. Δομικό Στοιχείο: Νέα τοιχοποιία Εικόνα 32.Υφιστάμενη Εξωτ. Δοκός-Υποστήλωμα Εικόνα 33. Υφιστάμενη Εξωτ. Δοκός-Υποστήλωμα Εικόνα 34.Νέο δώμα - Υφιστάμενη Εξωτ. Δοκός-Υποστήλωμα Εικόνα 35. Υφιστάμενη Στέγη Εικόνα 36. Υφιστάμενο Δώμα Εικόνα 37. Υφιστάμενο δάπεδο Εικόνα 38. Νέο Δάπεδο σε επαφή με Φ.Ε Εικόνα 39. Εξωτερικές μονάδες εγκατάστασης θέρμανσης (α) Εικόνα 40. Εξωτερικές μονάδες εγκατάστασης θέρμανσης (β) Εικόνα 41. Αποτελέσματα από την εκτέλεση του λογισμικού ΤΕΕ ΚΕΝΑΚ Πίνακας 1. Γενικά γεωμετρικά στοιχεία του κτιρίου Πίνακας 2. Επιθυμητές συνθήκες λειτουργίας κτιρίου Πίνακας 3. Επιμέρους χρήσεις χώρων του κτηρίου και επιφάνειες αυτών [7] Πίνακας 4. Κουφώματα κτιρίου [7] Πίνακας 5. Επιφάνειες αδιαφανών δομικών στοιχείων κτιρίου ανά όροφο [7] Πίνακας 6. Επιφάνειες αδιαφανών δομικών στοιχείων, συνολικά [7] Πίνακας 7. Γωνίες και συντελεστές σκίασης ορίζοντα για τη νότια πρόσοψη ανά όροφο [7] Πίνακας 8. Γωνίες και συντελεστές σκίασης προβόλου για τη νότια και τη βόρεια πρόσοψη [7] Πίνακας 9. Γωνίες και συντελεστές σκίασης πλαϊνού, βόρεια πρόσοψη Πίνακας 10. Κουφώματα κτιρίου Πίνακας 11. Πάχη θερμομόνωσης σωληνώσεων για τις εγκαταστάσεις θέρμανσης, ψύξης κλιματισμού και ζεστού νερού χρήσης [6] Πίνακας 12. Συντελεστής υπερδιαστασιολόγησης n g1 μονάδας λέβητα καυστήρα [6] Πίνακας 13. Συντελεστής μόνωσης n g2 μονάδας λέβητα καυστήρα [6] Πίνακας 14. Απόδοση εκπομπής η em τερματικών μονάδων θέρμανσης [6] Πίνακας 15. Σύστημα Θέρμανσης [7] DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 4 of 129

6 Πίνακας 16. Απόδοση n em τερματικών μονάδων ψύξης [6] Πίνακας 17.Σύστημα ψύξης [7] Πίνακας 18. Σύστημα ΖΝΧ [7] Πίνακας 19. Συντελεστής αξιοποίησης ηλιακής ακτινοβολίας για παραγωγή ζεστού νερού χρήσης σε κατοικίες [6] Πίνακας 20. Εμβαδό κελύφους χωρίς προσθήκη Πίνακας 21. Εμβαδό κελύφους με προσθήκη Πίνακας 22. Γενικά στοιχεία κτιρίου Πίνακας 23.Επιθυμητές συνθήκες λειτουργίας κτιρίου [6] Πίνακας 24. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής υφιστάμενης τοιχοποιίας [8] Πίνακας 25. Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης υφιστάμενης τοιχοποιίας [8] Πίνακας 26. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας υφιστάμενης τοιχοποιίας [8] Πίνακας 27. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής νέας τοιχοποιίας [8] Πίνακας 28. Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης νέας τοιχοποιίας [8] Πίνακας 29.Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας νέας τοιχοποιίας [8] Πίνακας 30.Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής υφιστάμενης Εξωτ. Δοκού[8] Πίνακας 31. Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης υφιστάμενης Εξωτ. Δοκού[8] Πίνακας 32. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας υφιστάμενης Εξωτ. Δοκού[8] Πίνακας 33.Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής Πίνακας 34.Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης Πίνακας 35.Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας Πίνακας 36. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής[8] Πίνακας 37. Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης [8] Πίνακας 38.Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας [8] Πίνακας 39. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής υφιστάμενη στέγης [8] Πίνακας 40. Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης υφιστάμενη στέγης [8] Πίνακας 41. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας υφιστάμενη στέγης [8] Πίνακας 42. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής υφιστάμενου δώματος [8] Πίνακας 43. Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης υφιστάμενου δώματος [8] Πίνακας 44. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας υφιστάμενου δώματος [8] Πίνακας 45. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής υφιστάμενου δαπέδου [8] Πίνακας 46. Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης υφιστάμενου δαπέδου [8] Πίνακας 47. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας υφιστάμενου δαπέδου [8] Πίνακας 48. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής νέου δαπέδου [8] Πίνακας 49. Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης νέου δαπέδου [8] Πίνακας 50. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας νέου δαπέδου [8] Πίνακας 51.Δάπεδο σε επαφή με έδαφος Πίνακας 52. Αδιαφανή δομικά στοιχεία Πίνακας 53. Διαφανή δομικά στοιχεια Πίνακας 54. Αδιαφανή δομικά στοιχεία ΒΑ (χωρίς πόρτες) Πίνακας 55. Αδιαφανή δομικά στοιχεία ΒΔ (χωρίς πόρτες) DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 5 of 129

7 Πίνακας 56. Αδιαφανή δομικά στοιχεία ΝΑ (χωρίς πόρτες) Πίνακας 57.Αδιαφανή δομικά στοιχεία ΝΔ (χωρίς πόρτες) Πίνακας 58.Οριζόντια δομικά στοιχεία Πίνακας 59. Συντελεστές σκίασης αδιαφανών στοιχείων Πίνακας 60. Συντελεστές σκίασης διαφανών στοιχείων Πίνακας 61. Μονάδες παραγωγής θέρμανσης Πίνακας 62. Πάχη θερμομόνωσης σωληνώσεων κτιρίου αναφοράς [6] Πίνακας 63. Απώλειες δικτύου διανομής [6] Πίνακας 64. Απόδοση εκπομπής η em τερματικών μονάδων θέρμανσης [4] Πίνακας 65. Μονάδες παραγωγής ψύξης Πίνακας 66. Απόδοση μονάδων ψύξης [6] Πίνακας 67. Χαρακτηριστικά συστήματος μηχανικού αερισμού/εξαερισμού Πίνακας 68. Σύστημα ΖΝΧ [7] Πίνακας 69. Συντελεστής επίδρασης χρηστών [6] Πίνακας 70. Φωτεινή δραστικότητα λαμπτήρων [6] DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 6 of 129

8 Ορισμοί & Συντομογραφίες 1.1 Ορισμοί Ενεργειακή Επιθεώρηση Η διαδικασία εκτίμησης των πραγματικών καταναλώσεων ενέργειας, των παραγόντων που τις επηρεάζουν, καθώς και των μεθόδων βελτίωσης για την εξοικονόμηση ενέργειας στον κτιριακό τομέα. Οι ενεργειακές επιθεωρήσεις διενεργούνται από τους ενεργειακούς επιθεωρητές της επόμενης παραγράφου, καθώς και από νομικά πρόσωπα, οιασδήποτε νομικής μορφής, των οποίων ένα τουλάχιστον μέλος ή εταίρος ή υπάλληλος (με οποιαδήποτε μορφή σύμβασης απασχόλησης) κατέχει ατομική Άδεια Ενεργειακού Επιθεωρητή. Ενεργειακός Επιθεωρητής Φυσικό πρόσωπο που διενεργεί ενεργειακές επιθεωρήσεις κτιρίων ή/και λεβήτων και εγκαταστάσεων θέρμανσης ή/και εγκαταστάσεων κλιματισμού, το οποίο έχει αποκτήσει σχετική προς τούτο άδεια. Μητρώο Ενεργειακών Επιθεωρητών Η κατάσταση των εγγεγραμμένων Ενεργειακών Επιθεωρητών, οι οποίοι κατέχουν Άδεια Ενεργειακού Επιθεωρητή, η οποία τηρείται στη Γενική Επιθεώρηση της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Ενέργειας (Ε.Υ.ΕΠ.ΕΝ.) του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής(ΥΠΕΚΑ), υπό τη μορφή ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων. Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) κτιρίου ή κτιριακής μονάδας Πιστοποιητικό αναγνωρισμένο από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) ή άλλον φορέα που αυτό ορίζει, το οποίο αποτυπώνει την ενεργειακή απόδοση ενός κτιρίου ή κτιριακής μονάδας, υπολογιζόμενη σύμφωνα με τη μεθοδολογία του άρθρου 3 του νόμου 4122/2013 και εκδίδεται κατόπιν ενεργειακής επιθεώρησης του κτιρίου ή της κτιριακής μονάδας. Κτίριο Στεγασμένη κατασκευή με τοίχους για την οποία χρησιμοποιείται ενέργεια προς ρύθμιση των κλιματικών συνθηκών εσωτερικού χώρου. Κτιριακή μονάδα τμήμα, όροφος ή διαμέρισμα εντός κτιρίου, που έχει σχεδιαστεί ή υποστεί μετατροπή ώστε να χρησιμοποιείται χωριστά. Κτίριο αναφοράς DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 7 of 129

9 κτίριο με τα ίδια γεωμετρικά χαρακτηριστικά, θέση, προσανατολισμό, χρήση και χαρακτηριστικά λειτουργίας με το εξεταζόμενο κτίριο. Το κτίριο αναφοράς πληροί τις ελάχιστες προδιαγραφές και έχει καθορισμένα τεχνικά χαρακτηριστικά τόσο στα εξωτερικά δομικά στοιχεία του, όσο και στις Η/Μ εγκαταστάσεις που αφορούν τη ΘΨΚ των εσωτερικών χώρων, την παραγωγή ΖΝΧ και το φωτισμό. Συνολική τελική ενεργειακή κατανάλωση κτιρίου το άθροισμα των επιμέρους υπολογιζόμενων ενεργειακών καταναλώσεων ενός κτιρίου για τη ΘΨΚ, παραγωγή ΖΝΧ και φωτισμό, εκφραζόμενο σε ενέργεια ανά μονάδα μικτής επιφάνειας των θερμαινόμενων χώρων του κτιρίου ανά έτος σε kwh/(m 2 έτος). Ειδικά για τα κτίρια κατοικίας στη συνολική τελική ενεργειακή κατανάλωση δεν συνυπολογίζεται ο φωτισμός. Απόδοση συστήματος ή συντελεστής απόδοσης είναι ο λόγος της αποδιδόμενης ωφέλιμης ενέργειας του συστήματος προς την ενέργεια που χρησιμοποιεί και καταναλώνει το σύστημα για τη λειτουργία του. Εσωτερικά κέρδη οι θερμικές πρόσοδοι ενός χώρου κτιρίου από εσωτερικές πηγές θερμότητας, όπως άνθρωποι, φωτιστικά σώματα, ηλεκτρικές συσκευές, εξοπλισμός γραφείου κ.α. Ηλιακά κέρδη οι θερμικές πρόσοδοι εντός του κτιρίου μέσω της ηλιακής ακτινοβολίας και της μετατροπής της σε θερμότητα. Διακρίνονται σε άμεσα κέρδη τα οποία οφείλονται στην ηλιακή ακτινοβολία που διέρχεται μέσω των παραθύρων και λοιπών ανοιγμάτων και σε έμμεσα κέρδη που προέρχονται από την ηλιακή ακτινοβολία που απορροφάται από αδιαφανή στοιχεία Θερμική ζώνη κτιρίου Σύνολο (ομάδα) χώρων μέσα στο κτίριο με όμοιες απαιτούμενες εσωτερικές συνθήκες και χρήση. Οι θερμικές ζώνες καθορίζονται με βάση τα παρακάτω κριτήρια: Η επιθυμητή θερμοκρασία των εσωτερικών χώρων διαφέρει περισσότερο από 4 K για τη χειμερινή ή/καιτη θερινή περίοδο. Υπάρχουν χώροι με διαφορετική χρήση / λειτουργία. Υπάρχουν χώροι στο κτίριο που καλύπτονται με διαφορετικά συστήματα θέρμανσης ή/και ψύξης ή/καικλιματισμού λόγω διαφορετικών εσωτερικών συνθηκών. Υπάρχουν χώροι στο κτίριο που παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές εσωτερικών ή/και ηλιακών κερδών ή/καιθερμικών απωλειών. Υπάρχουν χώροι όπου το σύστημα του μηχανικού αερισμού καλύπτει λιγότερο από το 80% της επιφάνειας κάτοψης του χώρου. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 8 of 129

10 Συντελεστής σκίασης η ικανότητα ενός σκιάστρου να περιορίζει τη διέλευση της ηλιακής ακτινοβολίας. Λαμβάνει τιμές μεταξύ 0 και 1. Όσο μικρότερος είναι ο συντελεστής σκίασης, τόσο λιγότερη ηλιακή ακτινοβολία εισέρχεται στο εσωτερικό του κτιρίου ή/και προσπίπτει στα εξωτερικά δομικά στοιχεία. COP: συντελεστής επίδοσης ο συντελεστής συμπεριφοράς των αντλιών θερμότητας στις ονομαστικές συνθήκες λειτουργίας (για θέρμανση), όπως δίνονται στις τεχνικές προδιαγραφές. ΕΕR: λόγος ή δείκτης ενεργειακής αποδοτικότητας ο συντελεστής συμπεριφοράς των ψυκτικών μονάδων στις ονομαστικές συνθήκες λειτουργίας (για ψύξη), όπως δίδονται στις τεχνικές προδιαγραφές. SPF: εποχιακός βαθμός απόδοσης ο μέσος εποχιακός συντελεστής συμπεριφοράς των αντλιών θερμότητας στις μέσες συνθήκες λειτουργίας ψύξης/θέρμανσης,όπως δίδονται στις τεχνικές προδιαγραφές. Μέσος συντελεστής θερμικών απωλειών διανομής το ποσοστό συνολικών θερμικών απωλειών του δικτύου διανομής επί της συνολικής κατανάλωσης θερμικής ενέργειας ανά τελική χρήση (θέρμανση χώρων ή ψύξη χώρων ή ΖΝΧ) του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης. Αερισμός μέσω χαραμάδων η ποσότητα αέρα που διέρχεται από τις χαραμάδες των κουφωμάτων. Μελέτη ενεργειακής απόδοσης Η μελέτη που αναλύει και αξιολογεί την απόδοση του ενεργειακού σχεδιασμού των κτιρίων. 276 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 9 of 129

11 Συντομογραφίες 280 Κ.ΕΝ.Α.Κ.: Π.Ε.Α.: Ε.Υ.ΕΠ.ΕΝ: ΖΝΧ: Τ.Ο.Τ.Ε.Ε.: Υ.ΠΕ.ΚΑ: ΣΗΘ Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Ενέργειας Ζεστό νερό χρήσης Τεχνική Οδηγία Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας Υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 10 of 129

12 Εισαγωγή 2.1 Θεσμικό πλαίσιο Ενεργειακών Επιθεωρήσεων Η ενεργειακή επιθεώρηση των κτιρίων θεσμοθετήθηκε στη χώρα μας με τον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ) και με το Προεδρικό Διάταγμα για τους Ενεργειακούς Επιθεωρητές, αλλά και τη σύσταση της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Ενέργειας. Με το συγκεκριμένο κανονιστικό πλαίσιο δημιουργήθηκε ένας νέος ενεργειακός κανονισμός, που δίνει σαφείς οδηγίες και κατευθύνσεις για την ορθολογική ενεργειακή μελέτη των κτιρίων και που επιτρέπει τη γρήγορη και μη δαπανηρή επιθεώρηση των κτιρίων. Ειδικότερα, το θεσμικό πλαίσιο των ενεργειακών επιθεωρήσεων περιλαμβάνει τα παρακάτω: 1. Νόμος 3661/2008 : Μέτρα για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ Α 89). Ενσωματώνει στο εθνικό μας δίκαιο την Οδηγία 2002/91/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2002, για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (ΕΕ L1/ ). Πεδίο εφαρμογής αποτελούν τα κτίρια του τριτογενούς τομέα καθώς και τα κτίρια κατοικίας. Βασικότερες ρυθμίσεις: Θέσπιση ελάχιστων απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης για όλα τα νέα κτίρια και τα υφιστάμενα άνω των 1000 m2 που ανακαινίζονται ριζικά και υποχρέωση εκπόνησης μελέτης ενεργειακής απόδοσης. Έκδοση Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Π.Ε.Α.) κτιρίου για όλα τα νέα και τα ριζικά ανακαινιζόμενα καθώς και σε περίπτωση αγοραπωλησίας, μίσθωσης ή μεταβίβασης υφισταμένων. Τακτική επιθεώρηση Λεβήτων, Εγκαταστάσεων Θέρμανση, Ψύξης και Κλιματισμού. 2. Νόμος 3851/2010 : Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και άλλες διατάξεις σε θέματα αρμοδιότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΦΕΚ Α 85). Με το άρθρο 10 τροποποιούνται ρυθμίσεις του Ν 3661/2008. Βασικότερη τροποποίηση αποτελεί η κατάργηση του ορίου των 1000 m2 για την τήρηση των ελάχιστων απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης υφισταμένων κτιρίων που ανακαινίζονται ριζικά. Επίσης, προστίθεται η υποχρέωση κάλυψης του 60% των αναγκών για ζεστό νερό χρήσης (ΖΝΧ) από ηλιοθερμικά συστήματα, καθώς και η πρόβλεψη για κτίρια σχεδόν «μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης». 3.Προεδρικό Διάταγμα 100/2010: Ενεργειακοί Επιθεωρητές κτιρίων, λεβήτων και εγκαταστάσεων θέρμανσης και εγκαταστάσεων κλιματισμού (ΦΕΚ Α 177). Προβλέπονται θέματα που σχετίζονται με τα απαιτούμενα προσόντα των Ενεργειακών Επιθεωρητών, τη διαδικασία εγγραφής στα σχετικά μητρώα, τις αμοιβές τους και τις κυρώσεις σε περίπτωση παραβάσεων. Τροποποιήθηκε με τον νόμο 4111/2013 (ΦΕΚ Α 18/ ). DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 11 of 129

13 Προεδρικό Διάταγμα 72/2010: Συγκρότηση, διοικητική-οργανωτική δομή και στελέχωση της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Ενέργειας (Ε.Υ.ΕΠ.ΕΝ.) (ΦΕΚ Α 132). Συγκροτείται η δημόσια υπηρεσία ελέγχου του έργου των Ενεργειακών Επιθεωρητών. 5.Κοινή Υπουργική Απόφαση Αριθμ. Δ6/Β/οικ.5825/2010: Έγκριση Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Κ.ΕΝ.Α.Κ.) (ΦΕΚ Β 407). Βασικότερες ρυθμίσεις: Ορίζεται μεθοδολογία υπολογισμού της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Καθορίζονται ελάχιστες απαιτήσεις για την ενεργειακή απόδοση και κατηγορίες για την ενεργειακή κατάταξη των κτιρίων. Καθορίζονται οι ελάχιστες προδιαγραφές για τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, τα θερμικά χαρακτηριστικά των δομικών στοιχείων του κτιριακού κελύφους και οι προδιαγραφές των Η/Μ εγκαταστάσεων των υπό μελέτη νέων κτιρίων καθώς και των ριζικά ανακαινιζόμενων. Ορίζεται το περιεχόμενο της μελέτης ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Καθορίζεται η μορφή του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου, καθώς και τα στοιχεία που αυτό θα περιλαμβάνει. Καθορίζεται η διαδικασία των ενεργειακών επιθεωρήσεων των κτιρίων, καθώς και η διαδικασία των επιθεωρήσεων λεβήτων και εγκαταστάσεων θέρμανσης και κλιματισμού. 6. Υπουργική Απόφαση Αριθ. οικ. 2618/ : Σε συνέχεια προηγούμενων σχετικών υπουργικών αποφάσεων,δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Β 2945/ η απόφαση του αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής υπ αριθ. οικ. 2618/ Έγκριση και εφαρμογή των Τεχνικών Οδηγιών ΤΕΕ για την Ενεργειακή Απόδοση Κτιρίων. Από την έναρξη ισχύος της ΥΑ καταργούνται οι υπ αριθ. οικ /2010 (ΦΕΚ Β 1387) και οικ. 1192/2012 (ΦΕΚ Β 1413) αποφάσεις του ΥΠΕΚΑ «Έγκριση και εφαρμογή των Τεχνικών Οδηγιών TEE για την Ενεργειακή Απόδοση Κτιρίων». Για την πλήρη εφαρμογή του Κ.ΕΝ.Α.Κ. εγκρίνονται και ορίζονται υποχρεωτικές οι παρακάτω Τεχνικές Οδηγίες ΤΕΕ (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε.): Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010: Αναλυτικές Εθνικές Προδιαγραφές παραμέτρων για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων και την έκδοση πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης». Η οδηγία αυτή καθοδηγεί τον επιθεωρητή για την επιλογή των κατάλληλων παραμέτρων και δεδομένων που θα χρησιμοποιήσει για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου. Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010: «Θερμοφυσικές ιδιότητες δομικών υλικών και έλεγχος της θερμομονωτικής επάρκειας των κτιρίων». Η οδηγία αυτή καθοδηγεί τον επιθεωρητή για τον υπολογισμό των θερμοφυσικών ιδιοτήτων των δομικών υλικών και στοιχείων του εξωτερικού κτιριακού κελύφους (τοίχοι, οροφές, κουφώματα, κ.τ.λ. Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010: «Κλιματικά δεδομένα Ελληνικών Περιοχών». Η οδηγία αυτή περιλαμβάνει τα κλιματικά δεδομένα (συνθήκες σχεδιασμού) για την διαστασιολόγηση των ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων ενός κτιρίου, καθώς και τα κλιματικά δεδομένα (θερμοκρασία, υγρασία, ηλιακή ακτινοβολία, κ.τ.λ.) για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 12 of 129

14 Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010: «Οδηγίες και έντυπα ενεργειακών επιθεωρήσεων κτιρίων, λεβήτων & εγκαταστάσεων θέρμανσης, και εγκαταστάσεων κλιματισμού». Η οδηγία αυτή καθοδηγεί τον επιθεωρητή για την συλλογή των απαραίτητων δεδομένων και παραμέτρων κατά την ενεργειακή επιθεώρηση του κτιρίου καθώς και των εγκαταστάσεων θέρμανσης, ψύξης και κλιματισμού. Δίνονται αναλυτικά τα έντυπα επιθεωρήσεων και επεξηγήσεις για την συμπλήρωσή τους. ΤΟΤΕΕ /2012: «Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού, Θερμότητας και Ψύξης: Εγκαταστάσεις σε κτίρια». [1] Ενεργειακοί επιθεωρητές κτιρίων, λεβήτων και συστημάτων κλιματισμού To Προεδρικό Διάταγμα 100/2010 (6 Οκτωβρίου 2010) συνιστά την πρώτη προσπάθεια να καθοριστούν με λεπτομέρεια τα προσόντα των επιθεωρητών κτιρίων λεβήτων και εγκαταστάσεων κλιματισμού, η διαδικασία και οι προϋποθέσεις χορήγησης αδειών για τη διενέργεια ενεργειακών επιθεωρήσεων, οι τάξεις των αδειών και των ζητημάτων που αφορούν την εγγραφή των επιθεωρητών σε αντίστοιχα μητρώα καθώς και η αμοιβή τους. Στη συνέχεια, με τον νόμο 4111/2013 (ΦΕΚ Α 18/ ) επήλθαν κάποιες τροποποιήσεις στα προσόντα των υποψήφιων επιθεωρητών,στην εξεταστική διαδικασία και σε κάποιες άλλες ρυθμίσεις. Ο συγκεκριμένος νόμος είναι αυτός που ισχύει μέχρι και σήμερα Απαιτούμενα Προσόντα Ενεργειακών Επιθεωρητών Σύμφωνα με το άρθρο 31 του νόμου 4111/2013 ο υποψήφιος Ενεργειακός Επιθεωρητής πρέπει να διαθέτει τα παρακάτω προσόντα: Να είναι Διπλωματούχος Μηχανικός, μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) ή Πτυχιούχος Μηχανικός Τεχνολογικής Εκπαίδευσης ή μηχανικός που έχει αποκτήσει αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων στη χώρα μας κατ εφαρμογή της σχετικής ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας. Να παρακολουθήσει εξειδικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Να συμμετέχει επιτυχώς στις εξετάσεις σύμφωνα με τα οριζόμενα στην 192/2011 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Άδειες Ενεργειακών Επιθεωρητών Οι ενδιαφερόμενοι, οι οποίοι πληρούν τις προϋποθέσεις του προηγούμενου άρθρου, εγγράφονται στο Μητρώο Ενεργειακών Επιθεωρητών του άρθρου 5 και τους χορηγείται Άδεια Ενεργειακού Επιθεωρητή (Α ή Β τάξης), η οποία διακρίνεται στις παρακάτω τρεις κατηγορίες: DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 13 of 129

15 (α) Κτιρίου, (β) Λεβήτων και εγκαταστάσεων θέρμανσης και (γ) Εγκαταστάσεων κλιματισμού Οι Άδειες Ενεργειακού Επιθεωρητή χωρίζονται σε δύο τάξεις ως εξής: Άδεια Β τάξης: Οι Διπλωματούχοι Μηχανικοί έχουν δικαίωμα διενέργειας ενεργειακών επιθεωρήσεων κτιρίων όλων των κατηγοριών και χρήσεων και συστημάτων θέρμανσης ή κλιματισμού ανεξαρτήτως θερμικής και ψυκτικής ισχύος Άδεια Α τάξης: Οι Πτυχιούχοι Μηχανικοί έχουν δικαίωμα διενέργειας ενεργειακών επιθεωρήσεων κτιρίων κατοικίας και συστημάτων θέρμανσης ή κλιματισμού κτιρίων κατοικίας, συνολικής θερμικής ή/και ψυκτικής ισχύος έως εκατό κιλοβάτ (100 kw). Μετά την πάροδο τεσσάρων (4) ετών οι Πτυχιούχοι Μηχανικοί δύνανται να διενεργούν ενεργειακές επιθεωρήσεις κτιρίων όλων των κατηγοριών και χρήσεων και συστημάτων θέρμανσης ή κλιματισμού ανεξαρτήτως θερμικής και ψυκτικής ισχύος.» Οι εν λόγω Άδειες έχουν ισχύ δέκα (10) ετών. Επιπρόσθετα, το Προεδρικό διάταγμα απαγορεύει τη διενέργεια ενεργειακής επιθεώρησης από Ενεργειακό Επιθεωρητή σε κτίριο ή τμήματα αυτού εφόσον: στη μελέτη ή κατασκευή ή επίβλεψη, ή διαχείριση ή λειτουργία ή συντήρηση συμμετείχε με οποιοδήποτε τρόπο ο ίδιος ή νομικό πρόσωπο του οποίου είναι μέλος, ή εταίρος ή υπάλληλος, έχει δικαίωμα κυριότητας, νομής ή κατοχής, ο ίδιος ή συγγενής του έως β βαθμού ή νομικό πρόσωπο του οποίου ο ίδιος είναι μέλος, ή εταίρος ή υπάλληλος, είναι μέλος της Γ.ΕΠ.Ε.Ε. (Γνωμοδοτική Επιτροπή Ενεργειακών Επιθεωρητών) του άρθρου 11 και για το χρονικό διάστημα της θητείας του [2] Μητρώο Ενεργειακών Επιθεωρητών Βάσει του άρθρου 5 του ΚΕΝΑΚ, δημιουργείται το Μητρώο Ενεργειακών Επιθεωρητών και το αντίστοιχο αρχείο επιθεωρήσεως Κτιρίων υπό μορφή ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων ενώ στο άρθρο 6 παρουσιάζεται η διαδικασία εγγραφής των επιθεωρητών στο Μητρώο καθώς και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά. Τον Οκτώβριο του 2011 με την Κοινή Υπουργική Απόφαση «Εκπαίδευση και Εξεταστική διαδικασία Ενεργειακών Επιθεωρητών" (ΦΕΚ 2406 Β/ ), καθορίστηκε το περιεχόμενο και η διαδικασία υλοποίησης του εκπαιδευτικού προγράμματος και της εξεταστικής διαδικασίας των υποψήφιων Ενεργειακών Επιθεωρητών. Πιο συγκεκριμένα, η διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί είναι η παρακάτω: Εγγραφή σε φορέα εκπαίδευσης, Στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΚΑ ( είναι µόνιµα αναρτημένος και ενημερώνεται συνεχώς σχετικός κατάλογος με πιστοποιημένους φορείς εκπαίδευσης και θα συμπληρώνεται µε νέους φορείς εκπαίδευσης. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 14 of 129

16 Ηλεκτρονική αίτηση στην ιστοσελίδα Κατά την εγγραφή ο υποψήφιος αποκτά μοναδικό Κωδικό Αριθµό Συμμετοχής (ΚΑΣ). Εκπαίδευση του υποψήφιου. Η εκπαίδευση γίνεται µε τη βοήθεια κατάλληλων εκπαιδευτικών εγχειριδίων που ανταποκρίνονται στην ύλη του κάθε µαθήµατος και τα οποία είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα του ΤΕΕ (portal.tee.gr) και του ΥΠΕΚΑ ( Με το πέρας της εκπαίδευσης και εφόσον οι εκπαιδευόµενοι παρακολουθήσουν παραδόσεις, οι οποίες καλύπτουν τουλάχιστον το ογδόντα πέντε τοις εκατό (85%) των προβλεπόμενων ωρών διδασκαλίας των κυρίων µαθηµάτων, οι φορείς εκπαίδευσης χορηγούν Βεβαιώσεις Επαρκούς Παρακολούθησης στους εκπαιδευόμενους, και αποστέλλουν ονοµαστικό κατάλογο των εκπαιδευομένων στο ΥΠΕΚΑ και στο ΤΕΕ. Εξετάσεις υποψηφίου Αποστολή δικαιολογητικών Χορήγηση άδειας Ενεργειακού Επιθεωρητή Μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης οι υποψήφιοι, προκειμένου να λάβουν άδεια Ενεργειακού Επιθεωρητή και να εγγραφούν στα οικεία Μητρώα, υποχρεούνται να συμμετάσχουν σε διαδικασία εξετάσεων, που διενεργούνται από το ΤΕΕ µετά από δημοσίευση σχετικής πρόσκλησης. 424 DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 15 of 129

17 Διεξαγωγή Ενεργειακής Επιθεώρησης Η ενεργειακή επιθεώρηση, σύμφωνα με το άρθρο 15 του ΚΕΝΑΚ αποσκοπεί: α) στην εκτίμηση της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας του κτιρίου (θέρμανση, ψύξη, αερισμό, φωτισμό, ζεστό νερό χρήσης) ανά τελική χρήση και συνολικά β) στην ενεργειακή πιστοποίηση και κατάταξη του κτιρίου γ) στην έκδοση του ΠΕΑ του κτιρίου, το οποίο θα αποτελεί ουσιαστικά και την ενεργειακή ταυτότητα του κτιρίου δ) στη σύνταξη συστάσεων προς τον ιδιοκτήτη/διαχειριστή για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου ε) στη συλλογή επιπρόσθετων στοιχείων του κτιρίου και των H/M εγκαταστάσεων που πρέπει να εισαχθούν στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων και αφορούν στην ενεργειακή συμπεριφορά του κτιρίου [3] Στάδια Επιθεώρησης Για την ενεργειακή επιθεώρηση κτιρίου ακολουθείται συγκεκριμένη διαδικασία, σύμφωνα με το άρθρο 15 του Κ.ΕΝ.Α.Κ., που περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια: Ανάθεση Ενεργειακής Επιθεώρησης: Η ανάθεση γίνεται από τον ιδιοκτήτη/διαχειριστή του κτιρίου κατόπιν πρόσκλησης στον Ενεργειακό Επιθεωρητή. Κατά την ανάθεση, γίνεται η αρχική ενημέρωση από τον επιθεωρητή για τη διαδικασία της ενεργειακής επιθεώρησης και διατυπώνονται οι συμβατικές υποχρεώσεις του επιθεωρητή και του ιδιοκτήτη του ακινήτου. Ο επιθεωρητής ενημερώνει τον ιδιοκτήτη/διαχειριστή για τις πληροφορίες που θα χρειαστεί για τη διενέργεια της επιθεώρησης (π.χ. αρχιτεκτονικά σχέδια του κτιρίου (as-built) μελέτη θερμομόνωσης (αν υπάρχει), σχέδια Η/Μ εγκαταστάσεων, πιστοποιητικά και δελτία αποστολής υλικών, κ.α.). Επιπλέον, εξασφαλίζει τη δυνατότητα πρόσβασης στους εσωτερικούς κοινόχρηστους και ιδιόκτητους χώρους για την επιθεώρησή τους. Ηλεκτρονική Απόδοση Αριθμού Πρωτοκόλλου: Ο επιθεωρητής επισκέπτεται την ιστοσελίδα της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Ενέργειας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής ( καταχωρεί τα γενικά στοιχεία του ακινήτου που πρόκειται να επιθεωρήσει και λαμβάνει ηλεκτρονικά έναν αριθμό πρωτοκόλλου από το πληροφοριακό σύστημα της Ε.Υ.ΕΠ.ΕΝ. Ο συγκεκριμένος αριθμός πρωτοκόλλου συνοδεύει όλη τη διαδικασία μέχρι το πέρας της, καθώς και τα σχετικά έγγραφα που υποβάλλονται ηλεκτρονικά στην Ε.Υ.ΕΠ.ΕΝ. και παραλαμβάνει ο ιδιοκτήτης. Προετοιμασία Ενεργειακής Επιθεώρησης- Συλλογή Στοιχείων Κτιρίου: Κατά το στάδιο αυτό συλλέγονται και διατίθενται στον επιθεωρητή τα απαραίτητα στοιχεία για το κέλυφος και τις εγκαταστάσεις του κτιρίου (π.χ. μελέτες και αρχιτεκτονικά σχέδια, σχέδια Η/Μ εγκαταστάσεων, λογαριασμοί ρεύματος, κ.α.). Επίσης, η προετοιμασία της DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 16 of 129

18 ενεργειακής επιθεώρησης, μπορεί να περιλαμβάνει και την ενημέρωση του επιθεωρητή για τυχόν ιδιαίτερες ανάγκες των χρηστών του κτιρίου, τα σχέδια συντήρησης ή ανακαίνισης, τα προβλήματα εσωτερικού περιβάλλοντος κλπ. Επιθεώρηση Κτιρίου: Κατά την επιθεώρηση κτιρίου, συλλέγονται αναλυτικά τα στοιχεία για το υπό επιθεώρηση κτίριο κατά τη διάρκεια της επιτόπιας επίσκεψης του ενεργειακού επιθεωρητή με τη βοήθεια των σχετικών εντύπων ενεργειακής επιθεώρησης, τα οποία παρουσιάζονται στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010. Ιδιαίτερα σε κτίρια μεγάλης επιφάνειας και σύνθετων Η/Μ εγκαταστάσεων, ο επιθεωρητής μπορεί να προβεί στη διεξαγωγή μετρήσεων ορισμένων μεγεθών με τη χρήση κατάλληλου εξοπλισμού. Υπολογισμοί & Ανάλυση Αποτελεσμάτων: Για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης και της ενεργειακής κατάταξης του εξεταζόμενου κτιρίου κατά τη διαδικασία της ενεργειακής επιθεώρησης, βασικό εργαλείο είναι το λογισμικό ΤΕΕ- Κ.ΕΝ.Α.Κ., το οποίο ενσωματώνει τη μεθοδολογία που αναπτύσσεται στον Κ.ΕΝ.Α.Κ. και τις σχετικές ΤΟΤΕΕ και διατίθεται από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ), μαζί με όλες τις σχετικές πληροφορίες εγκατάστασης. Με την εισαγωγή των δεδομένων στο λογισμικό και την εκτέλεση των υπολογισμών, προσδιορίζεται η ειδική ενεργειακή κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας (kwh/m2/έτος) του εξεταζόμενου κτιρίου, συγκρίνεται με την αντίστοιχη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας του κτιρίου αναφοράς και κατατάσσεται το εξεταζόμενο κτίριο σε μια ενεργειακή κατηγορία. Στη συνέχεια, λαμβάνοντας υπόψη την ανάλυση των αποτελεσμάτων των υπολογισμών, ο επιθεωρητής διατυπώνει προτάσεις εναλλακτικών σεναρίων βελτίωσης της ενεργειακής συμπεριφοράς του κτιρίου. Για τα νέα ή ριζικά ανακαινιζόμενα κτίρια, ο επιθεωρητής ελέγχει, επίσης, την πιστή εφαρμογή της μελέτης ενεργειακής απόδοσης κατά την κατασκευή του κτιρίου, διασταυρώνοντας π.χ. τις ποσότητες των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν (από τα δελτία αποστολής) και τις ιδιότητές τους (από τα πιστοποιητικά που τα συνοδεύουν), σε σχέση με αυτά που προέβλεπε η μελέτη. Έκδοση Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου (Π.Ε.Α.): Με την ολοκλήρωση των υπολογισμών, ο επιθεωρητής υποβάλλει ηλεκτρονικά στην Ε.Υ.Ε.Π.ΕΝ. το αρχείο δεδομένων (xml), το οποίο καταχωρείται, επίσης ηλεκτρονικά, στο Αρχείο Επιθεώρησης Κτιρίων και εκδίδεται το Π.Ε.Α., το οποίο και παραδίδεται στον ιδιοκτήτη/διαχειριστή του κτιρίου. [1] Στις παραγράφους που ακολουθούν γίνεται αναλυτική περιγραφή των σταδίων Ενεργειακής Επιθεώρησης ενός Κτιρίου Ανάθεση Επιθεώρησης Η ενεργειακή επιθεώρηση κτιρίου διεξάγεται αποκλειστικά από Επιθεωρητή εγγεγραμμένο στο Μητρώο των Ενεργειακών Επιθεωρητών Κτιρίων, το οποίο τηρείται ηλεκτρονικά στην Ε.Υ.Επ.Εν. Το Μητρώο Ενεργειακών Επιθεωρητών καταρτίζεται υπό τη μορφή ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων και σ' αυτό εγγράφονται με αύξοντα Αριθμό Μητρώου όσοι αποκτούν Άδεια Ενεργειακού Επιθεωρητή σύμφωνα με τις διατάξεις του ΠΔ 100/2010 και μετέπειτα του ν. 4111/2013 με όλα τα απαιτούμενα στοιχεία τους. Ο αριθμός Μητρώου του Ενεργειακού Επιθεωρητή αναγράφεται υποχρεωτικά στην Άδεια Ενεργειακού Επιθεωρητή που κατέχει και θα πρέπει να αναφέρεται σε όλα τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Π.Ε.Α.) που εκδίδει. DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 17 of 129

19 Ο επιθεωρητής, πριν την αρχική συνάντηση με τους υπεύθυνους του υπό επιθεώρηση κτιρίου, πρέπει να προετοιμαστεί με βάση τα Έντυπα Ενεργειακής Επιθεώρησης Κτιρίου, τα οποία παρουσιάζονται στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, για τα δεδομένα που πρέπει να συλλέξει και τους τρόπους συλλογής τους. Στην αρχική συνάντηση του επιθεωρητή με τον υπεύθυνο του κτιρίου καταγράφεται η διαθεσιμότητα ή η έλλειψη των πιο πάνω πληροφοριών. Στη δεύτερη περίπτωση, ο επιθεωρητής οφείλει να υποδείξει στον υπεύθυνο του κτιρίου τους τρόπους εξασφάλισης των δεδομένων αυτών, π.χ. ακριβής αποτύπωση των κτιριακών εγκαταστάσεων ή διενέργεια των απαιτούμενων ελέγχων ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων (ανάλυση καυσαερίων και σύνταξη φύλλου συντήρησης των εστιών καύσης (λέβητας-καυστήρας), κ.α.). Κατά την ανάθεση, μεταξύ επιθεωρητή και ιδιοκτήτη/διαχειριστή συμφωνούνται τα εξής: Ο σκοπός και η διαδικασία διενέργειας της ενεργειακής επιθεώρησης του κτιρίου. Οι υποχρεώσεις του Ενεργειακού Επιθεωρητή κατά την επιθεώρηση, όπως η καταγραφή των απαραίτητων στοιχείων για τη διεξαγωγή και ολοκλήρωση της επιθεώρησης, η έκδοση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης και η διατύπωση υποδείξεων για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου. Οι υποχρεώσεις του ιδιοκτήτη/διαχειριστή για την παροχή στοιχείων και δεδομένων του κτιρίου που απαιτούνται για τη διεξαγωγή της ενεργειακής επιθεώρησης, όπως γενικές πληροφορίες για τη χρήση, λειτουργία και κατασκευή του κτιρίου, το ιδιοκτησιακό καθεστώς, αρχιτεκτονικά και ηλεκτρομηχανολογικά σχέδια του κτιρίου, αρχιτεκτονικές και ηλεκτρομηχανολογικές μελέτες, μελέτη θερμομόνωσης, φύλλα συντήρησης Η/Μ εγκαταστάσεων. Η διαδικασία και η διάρκεια εκπόνησης της ενεργειακής επιθεώρησης του κτιρίου. Η αμοιβή του Ενεργειακού Επιθεωρητή. Η εξασφάλιση προστασίας (περιλαμβανομένου του απορρήτου) των δεδομένων του κτιρίου. Για την Ενεργειακή επιθεώρηση απαιτείται η συγκέντρωση των παρακάτω απαραίτητων στοιχείων (σε αντίγραφα) από τον ιδιοκτήτη/διαχειριστή, έπειτα από συνεννόηση με τον Ενεργειακό Επιθεωρητή: Στέλεχος Οικοδομικής Αδείας. Κάτοψη του χώρου που θα επιθεωρηθεί. Τοπογραφικό (στην περίπτωση μη ύπαρξης τοπογραφικού Διάγραμμα Κάλυψης). Μελέτη Θερμομόνωσης (για κτήρια μετά το 80, εάν υπάρχει). Πίνακας Κατανομής Δαπανών (για καινούργια κτίρια). Ένας λογαριασμός ΔΕΗ. Αριθμός Κτηματολογίου. Φύλλο συντήρησης λέβητα (εάν υπάρχει). Στοιχεία ιδιοκτήτη (επώνυμο, όνομα, ιδιότητα, Α.Φ.Μ., τηλέφωνο, fax, ). Δεν αποτελεί υποχρέωση του Ενεργειακού Επιθεωρητή η ακριβής αποτύπωση του προς επιθεώρηση κτιρίου. Σε περίπτωση που η αρχιτεκτονική μελέτη δεν υφίσταται π.χ. λόγω απώλειάς της ή στα αρχιτεκτονικά σχέδια δεν αποτυπώνεται η πραγματική μορφή του κτιρίου, ο υπεύθυνος του κτιρίου (ιδιοκτήτης/διαχειριστής) θα πρέπει να DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 18 of 129

20 αναθέσει την αποτύπωση των τεχνικών χαρακτηριστικών του κτιρίου (π.χ. αρχιτεκτονικά και Η/Μ σχέδια) σε αρμόδιο μηχανικό, όπως ορίζεται στην ισχύουσα νομοθεσία. Η αμοιβή για την αποτύπωση του κτιρίου επιβαρύνει τον ιδιοκτήτη/διαχειριστή και δεν περιλαμβάνεται στην αμοιβή του επιθεωρητή για την ενεργειακή επιθεώρηση και πιστοποίηση του κτιρίου. Ο επιθεωρητής, εφόσον το επιθυμεί και κατόπιν συμφωνίας με τον ιδιοκτήτη/διαχειριστήτου κτιρίου, δύναται να κάνει ο ίδιος αποτύπωση των κτιριακών εγκαταστάσεων που απαιτείται για την ενεργειακή επιθεώρηση, με την καθορισμένη από τη νομοθεσία σχετική αμοιβή. Κατά τη διεξαγωγή της ενεργειακής επιθεώρησης ενός κτιρίου, παρέχεται στον επιθεωρητή η δυνατότητα πρόσβασης σε όλους τους εσωτερικούς και εξωτερικούς κοινόχρηστους και ιδιόκτητους χώρους του κτιρίου που είναι προς επιθεώρηση. [1] Αριθμός Πρωτοκόλλου Επιθεώρησης Μετά την ανάθεση επιθεώρησης, γίνεται ηλεκτρονική απόδοση (έκδοση) του Αριθμού Πρωτοκόλλου (Α.Π.) της ενεργειακής επιθεώρησης από την Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Ενέργειας (Ε.Υ.ΕΠ.ΕΝ.). Η έκδοση του Α.Π. γίνεται κατόπιν ηλεκτρονικής καταχώρησης των γενικών στοιχείων του κτιρίου στο Αρχείο Επιθεωρήσεως Κτιρίων. Ο αριθμός πρωτοκόλλου της ενεργειακής επιθεώρησης θα χρησιμοποιηθεί περαιτέρω και κατά την καταχώρηση των δεδομένων του κτιρίου για την έκδοση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης, καθώς και κατά την υποβολή της τελικής έκθεσης επιθεώρησης. [1] Συλλογή στοιχείων κτιρίου Η προετοιμασία ενεργειακής επιθεώρησης του κτιρίου γίνεται κυρίως στα κτίρια μεγάλης επιφάνειας, για τα οποία ο επιθεωρητής πρέπει να συλλέξει πληθώρα δεδομένων και τεχνικών προδιαγραφών των κτιριακών συστημάτων και εγκαταστάσεων, καθώς επίσης να αποκτήσει και μια γενικότερη εικόνα για τη λειτουργία και την κατάσταση του υπό επιθεώρηση κτιρίου. Παράλληλα, ενημερώνεται αναλυτικότερα ο ιδιοκτήτης/διαχειριστής ή τεχνικός υπεύθυνος από τον επιθεωρητή, για το σκοπό, τη διαδικασία επιθεώρησης του κτιρίου και τη μεθοδολογία υπολογισμού της ενεργειακής απόδοσης κτιρίου που θα εφαρμοστεί κατά την ενεργειακή επιθεώρηση. Μετά την ανάθεση ενεργειακής επιθεώρησης, γίνονται οι απαραίτητες συναντήσεις μεταξύ του επιθεωρητή και του ιδιοκτήτη/διαχειριστή ή του αρμόδιου τεχνικού υπεύθυνου που συνήθως υπάρχει στα κτίρια του τριτογενή τομέα. Οι συναντήσεις αυτές αποσκοπούν στη συγκέντρωση και διάθεση στον επιθεωρητή όλων των απαραίτητων στοιχείων και πληροφοριών για το προς επιθεώρηση κτίριο, σύμφωνα με αυτά που έχουν ήδη συμφωνηθεί κατά την ανάθεση της επιθεώρησης, όπως: Μελέτες, σχέδια και δεδομένα για τις εγκαταστάσεις του κτιρίου (π.χ. αρχιτεκτονική μελέτη, μελέτη θερμομόνωσης, μελέτη διαστασιολόγησης Η/Μ συστημάτων, αρχιτεκτονικά σχέδια, σχέδια Η/Μ εγκαταστάσεων, κ.τ.λ.). DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 19 of 129

21 Τυχόν διαθέσιμες μετρήσεις (π.χ. καταναλώσεις ενέργειας ανά χρήση), μέσω συστημάτων ελέγχου ή από λογαριασμούς ρεύματος, κ.α. Δεδομένα για τις διαδικασίες συντήρησης και ελέγχου των κτιριακών και ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, καθώς και τη συχνότητα διενέργειάς τους (σχετικά φύλλα ελέγχου). Η διατύπωση των αναγκών ή και των επιθυμιών του ιδιοκτήτη/διαχειριστή σχετικά με τη λειτουργία του κτιρίου με στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου και των συνθηκών άνεσης. Συγκεκριμένα, ο ιδιοκτήτης/διαχειριστής μπορεί να έχει ήδη εντοπίσει τις ανάγκες και τα προβλήματα λειτουργίας που σχετίζονται με την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου, στα οποία ο επιθεωρητής μπορεί να υποδείξει κατάλληλους τρόπους αντιμετώπισής τους. Ως παράδειγμα αναφέρονται προβλήματα εσωτερικού περιβάλλοντος (υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες εσωτερικών χώρων, εμφάνιση υγρασίας, οσμές κ.τ.λ.) που μπορεί να προέρχονται από την κακή λειτουργία των Η/Μ εγκαταστάσεων του κτιρίου. Σχέδια ανακαίνισης ή επέκτασης των κτιριακών εγκαταστάσεων περιλαμβανομένης και της εγκατάστασης συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συμπαραγωγής και άλλων τεχνολογιών υψηλής απόδοσης. [1] Επιθεώρηση Κτιρίου Η βασική διαδικασία της Ενεργειακής Επιθεώρησης είναι η επί τόπου επίσκεψη του επιθεωρητή και η επιθεώρηση των κτιριακών εγκαταστάσεων για την καταγραφή και διασταύρωση των στοιχείων που έχουν διατεθεί από τον ιδιοκτήτη/διαχειριστή. Κατά την ενεργειακή επιθεώρηση συμπληρώνονται τα τυποποιημένα έντυπα Ενεργειακής Επιθεώρησης Κτιρίου που καθορίζονται στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 και περιλαμβάνουν όλα τα δεδομένα που απαιτούνται για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, καθώς και άλλα στοιχεία των κτιριακών και ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων που καταγράφονται για στατιστικούς λόγους και περαιτέρω αξιοποίηση από την Ε.Υ.ΕΠ.ΕΝ. Η Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, εκτός από τα τυποποιημένα έντυπα ενεργειακής επιθεώρησης του κτιρίου, περιλαμβάνει και τις σχετικές οδηγίες για τη συγκέντρωση και επαλήθευση των απαιτούμενων δεδομένων. Μέρος των στοιχείων που καταγράφονται στα έντυπα ενεργειακής επιθεώρησης λαμβάνονται από το υλικό και τις πληροφορίες που συλλέχθηκαν κατά το στάδιο προετοιμασίας της επιθεώρησης δηλ.: Τα αρχιτεκτονικά και ηλεκτρομηχανολογικά σχέδια του κτιρίου. Τις σχετικές μελέτες: αρχιτεκτονικές, θέρμανσης, κλιματισμού, θερμομόνωσης, ενεργειακής απόδοσης, κ.τ.λ. Τα δελτία αποστολής και τα πιστοποιητικά με τις τεχνικές προδιαγραφές των δομικών υλικών και Η/Μ συστημάτων (εφόσον είναι διαθέσιμα). Σημειώνεται ότι για τα νέα και ριζικά ανακαινιζόμενα κτίρια, τα πιστοποιητικά είναι απαραίτητο να συνοδεύουν το φάκελο του κτιρίου. Το αρχείο συντήρησης των κτιριακών εγκαταστάσεων (εφόσον υπάρχει). Τις καταναλώσεις ενέργειας από λογαριασμούς ή από το τυχόν διαθέσιμο σύστημα ελέγχου και διαχείρισης λειτουργίας του κτιρίου (BEMS). Άλλες σχετικές πληροφορίες και παρατηρήσεις που παρέχει ο ιδιοκτήτης/διαχειριστής ή ο τεχνικός υπεύθυνος. DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 20 of 129

22 Στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 δίνονται κατευθυντήριες οδηγίες και επεξηγήσεις για τη διαδικασία επιλογής των κατάλληλων δεδομένων και παραμέτρων ανάλογα με τα τεχνικά χαρακτηριστικά του υπό εξέταση κτιρίου, τα οποία θα πρέπει να καταγραφούν και να χρησιμοποιηθούν για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου. Επίσης, η συγκεκριμένη Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. περιέχει παραδοχές και εναλλακτικές τιμές, που χρησιμοποιούνται στην περίπτωση που δεν είναι διαθέσιμα κάποια δεδομένα ή παράμετροι. Τα δεδομένα από το έντυπο ενεργειακής επιθεώρησης εισάγονται στο λογισμικό, το οποίο χρησιμοποιείται για την ενεργειακή επιθεώρηση του κτιρίου. Με την ηλεκτρονική καταχώρηση των δεδομένων γίνονται και οι απαραίτητοι υπολογισμοί για την ενεργειακή κατάταξη του κτιρίου και την έκδοση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης του κτιρίου. Σε περίπτωση κτιρίων μεγάλης επιφάνειας με πολύπλοκες Η/Μ εγκαταστάσεις, πέρα από την απλή καταγραφή των στοιχείων του, δύναται να χρησιμοποιηθεί κατάλληλος εξοπλισμός για τη μέτρηση και επαλήθευση των διαφόρων παραμέτρων που συμβάλουν στην ακριβή αποτύπωση των κτιριακών εγκαταστάσεων και των συνθηκών λειτουργίας. [1] Μετρητικός εξοπλισμός Στην περίπτωση κτιρίων μεγάλης επιφάνειας με πολύπλοκες Η/Μ εγκαταστάσεις, πέρα από την απλή καταγραφή των στοιχείων του, ο ενεργειακός επιθεωρητής μπορεί να χρησιμοποιήσει κατάλληλο εξοπλισμό για τη μέτρηση και επαλήθευση των διαφόρων παραμέτρων, οδηγώντας έτσι σε μια ακριβέστερη αποτύπωση των κτιριακών εγκαταστάσεων και των συνθηκών λειτουργίας. Ο βασικός μετρητικός εξοπλισμός που μπορεί να χρησιμοποιείται από τον ενεργειακή επιθεωρητή, σχετίζεται με τα εξής στοιχεία: Τις μετρήσεις των γεωμετρικών χαρακτηριστικών του κτηρίου (ύψους, διαστάσεων ανοιγμάτων, προβόλων, κ.τ.λ.). Τον ποιοτικό έλεγχο της κατασκευής των δομικών στοιχείων του κτηρίου και κυρίως όσων σχετίζονται με την εφαρμογή της θερμομόνωσης (θερμογράφηση) Την κατανάλωση ενέργειας των Η/Μ συστημάτων (για τη θέρμανση, ψύξη & κλιματισμό χώρων, την παροχή ζεστού νερού χρήσης, το φωτισμό, κ.ά.). Την ένταση και την τάση ηλεκτρικού ρεύματος, την απορροφούμενη ηλεκτρική ή θερμική ισχύ, το συντελεστή ισχύος και την ποιότητα ηλεκτρικού ρεύματος (αρμονικές κ.ά.) (μέτρηση ποιότητας ισχύος) Τα επίπεδα φωτισμού και την απορροφούμενη ισχύ από τα συστήματα φωτισμού (λουξόμετρα) Τις εσωτερικές συνθήκες των χώρων, όπως θερμοκρασίας, υγρασίας, κυκλοφορίας αέρα κ.ά. με τη χρήση του κατάλληλου εξοπλισμού στιγμιαίας μέτρησης ή εξοπλισμού καταγραφής διαρκείας Ο μετρητικός εξοπλισμός μπορεί να χρησιμοποιείται για τις μετρήσεις των γεωμετρικών χαρακτηριστικών του κτιρίου (ύψος, διαστάσεις ανοιγμάτων, προβόλων, κ.τ.λ.), τον ποιοτικό έλεγχο της κατασκευής των δομικών υλικών του (θερμομόνωση, θερμοκρασία επιφανειών κ.α.), της κατανάλωσης ενέργειας των Η/Μ συστημάτων (για τη θέρμανση, DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 21 of 129

23 ψύξη & κλιματισμό χώρων, την παροχής ζεστού νερού χρήσης, τον φωτισμό, κ.τ.λ.), την ένταση και την τάση ηλεκτρικού ρεύματος, την απορροφούμενη ηλεκτρική ή θερμική ισχύ, το συντελεστή ισχύος και την ποιότητα ηλεκτρικού ρεύματος (αρμονικές κ.α.), τα επίπεδα φωτισμού και την απορροφούμενη ισχύ από τα συστήματα φωτισμού και τις εσωτερικές συνθήκες των χώρων (θερμοκρασία, υγρασία, κυκλοφορία αέρα κ.α.). [4] Επεξεργασία Δεδομένων Κτιρίου Συμπλήρωση Εντύπου Ενεργειακής Επιθεώρησης Ο επιθεωρητής επεξεργάζεται τα διαθέσιμα δεδομένα και πληροφορίες γύρω από το κτίριο και συμπληρώνει το τυποποιημένο έντυπο. Τα κύρια βήματα για την συμπλήρωση του εντύπου Ενεργειακής Επιθεώρησης είναι: 1. Ο διαχωρισμός του κτιρίου σε θερμικές ζώνες. 2. Ο προσδιορισμός των εσωτερικών συνθηκών του κτιρίου ή/και των θερμικών ζωνών του όπως, θερμοκρασία, υγρασία, αερισμός, κ.α. 3. Ο προσδιορισμός των εσωτερικών κερδών (άτομα, μηχανήματα/συσκευές), ανάλογα την χρήση του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης. 4. Η καταγραφή ή αποτύπωση της γεωμετρίας του κτιρίου (επαλήθευση σχεδίων). 5. Η καταγραφή της ποιότητας κατασκευής και των θερμοφυσικών ιδιοτήτων & τεχνικών χαρακτηριστικών των δομικών στοιχείων του κτιρίου, διαφανών και αδιαφανών. 6. Ο προσδιορισμός της αεροστεγανότητας των ανοιγμάτων, ανάλογα με τον τύπο ανοιγμάτων που διαθέτει το κτίριο. 7. Η καταγραφή των συστημάτων και δομικών στοιχείων σκιασμού (ηλιοπροστασία), καθώς και της μορφολογίας και τεχνητών εμποδίων του περιβάλλοντα χώρου. 8. Η καταγραφή του συστήματος θέρμανσης του κτιρίου. 9. Η καταγραφή του συστήματος ψύξης. 10. Η καταγραφή του συστήματος μηχανικού αερισμού. 11. Η καταγραφή του συστήματος ύγρανσης 12. Η καταγραφή του συστήματος παραγωγής ζεστού νερού χρήσης 13. Η καταγραφή του συστήματος φωτισμού 14. Η καταγραφή διατάξεων αυτομάτου ελέγχου και διαχείρισης ενέργειας του κτιρίου (BEMS). 15. Η καταγραφή συστημάτων συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ), τα οποία μπορεί και να είναι συμπληρωματικά ή/και συστήματα για την θέρμανση, ψύξη και παραγωγή ζεστού νερού χρήσης του κτιρίου. 16. Η καταγραφή συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (π.χ. ηλιοθερμικά συστήματα, φωτοβολταϊκά), τα οποία μπορεί και να είναι συμπληρωματικά συστήματα για την θέρμανση, ψύξη και παραγωγή ζεστού νερού χρήσης του κτιρίου. 17. Η καταγραφή των προγραμματισμένων και μη επεμβάσεων που πρέπει να γίνουν στο κτίριο για την ενεργειακή του αναβάθμιση. [1] 1.Διαχωρισμός του κτιρίου σε θερμικές ζώνες DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 22 of 129

24 Για την εκτίμηση της ενεργειακής του απόδοσης το κτήριο χωρίζεται σε «θερμικές ζώνες», δηλαδή σε χώρους με παρόμοια χρήση, ίδιο προφίλ λειτουργίας ή/και κοινά ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα. Για το διαχωρισμό του κτηρίου σε θερμικές ζώνες συνιστάται να ακολουθούνται οι παρακάτω γενικοί κανόνες: Ο διαχωρισμός του κτηρίου να γίνεται στο μικρότερο δυνατό αριθμό ζωνών, προκειμένου να επιτυγχάνεται οικονομία στο πλήθος των δεδομένων εισόδου και στον υπολογιστικό χρόνο. Κατά τη μελέτη ή την επιθεώρηση ο προσδιορισμός των θερμικών ζωνών να γίνεται καταγράφοντας την πραγματική εικόνα λειτουργίας του κτηρίου. Τμήματα του κτηρίου με όγκο μικρότερο από το 10% του συνολικού όγκου του κτηρίου να εξετάζονται ενταγμένα σε άλλες θερμικές ζώνες, κατά το δυνατόν παρόμοιες, ακόμη και αν οι συνθήκες λειτουργίας τους δικαιολογούν τη θεώρησή τους ως ανεξάρτητων ζωνών. Για τους υπολογισμούς των απαιτούμενων φορτίων θέρμανσης και ψύξης, το κτήριο θα πρέπει να μελετάται ως μια ενιαία θερμική ζώνη ή να διαχωρίζεται κατά περίπτωση σε περισσότερες θερμικές ζώνες. Εφόσον διακριτοποιηθεί ένα κτήριο σε περισσότερες από μία θερμικές ζώνες, υπάρχει η δυνατότητα βάσει των ευρωπαϊκών προτύπων να εκπονηθεί η μελέτη ενεργειακής απόδοσης με ή χωρίς συνυπολογισμό της θερμικής σύζευξης μεταξύ των θερμικών ζωνών. Δεδομένου ότι η θερμική σύζευξη των ζωνών πολλαπλασιάζει σημαντικά τόσο την είσοδο τωνδεδομένων στο μοντέλο του κτηρίου, όσο και τον υπολογιστικό χρόνο, χωρίς ωστόσο αντίστοιχα να επιτυγχάνει σημαντική βελτίωση της ακρίβειας των αποτελεσμάτων, για την μελέτη ενεργειακής απόδοσης είναι σκόπιμο να ακολουθείται ο υπολογισμός χωρίς σύζευξη μεταξύ των θερμικών ζωνών. Ο καθορισμός ανεξάρτητων διαφορετικών θερμικών ζωνών σύμφωνα με τον ΚΕΝΑΚ (Φ.Ε.Κ.407/ ) και το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 13790:2009 επιβάλλεται στις περιπτώσεις κατά τις οποίες: Η επιθυμητή θερμοκρασία των εσωτερικών χώρων διαφέρει περισσότερο από 4 K (4οC) σε σχέση με τα άλλα τμήματα του κτηρίου κατά τη χειμερινή ή/και τη θερινή περίοδο. Υπάρχουν χώροι με διαφορετική χρήση / λειτουργία. Για παράδειγμα, σε ένα νοσοκομείο υπάρχουν αίθουσες νοσηλείας, γραφείων, χειρουργείων, ειδικών ιατρικών μηχανημάτων, εργαστήρια κ.ά. Οι χώροι διαφορετικών χρήσεων έχουν συνήθως και διαφορετικές εσωτερικές συνθήκες σχεδιασμού (θερμοκρασία, σχετική υγρασία, νωπό αέρα κ.ά.). Υπάρχουν χώροι στο κτήριο, που εξυπηρετούνται από διαφορετικά συστήματα θέρμανσης ή/και ψύξης ή/και κλιματισμού λόγω διαφορετικών εσωτερικών συνθηκών. Υπάρχουν χώροι στο κτήριο που παρουσιάζουν πολύ μεγάλες (σε σχέση με το υπόλοιπο κτήριο) συναλλαγές ενέργειας (π.χ. εσωτερικά ή/και ηλιακά κέρδη, θερμικές απώλειες. Για παράδειγμα, οι χώροι με νότιο προσανατολισμό σε ένα κτήριο έχουν σημαντικά ηλιακά κέρδη σε σχέση με τους υπόλοιπους χώρους. Υπάρχουν χώροι, στους οποίους το σύστημα του μηχανικού αερισμού (παροχής νωπού αέρα ή κλιματισμού) καλύπτει λιγότερο από το 80% της επιφάνειας κάτοψης του χώρου. Χώροι που καταλαμβάνουν όγκο μικρότερο του 10% του όγκου του κτηρίου ή/και έχουν χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση συγκριτικά με την κατανάλωση στο υπόλοιπο κτήριο, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως αυτόνομες θερμικές ζώνες. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 23 of 129

25 Επίσης, δευτερεύοντες βοηθητικοί χώροι που δεν θερμαίνονται και που συνδέονται λειτουργικά με μια θερμική ζώνη (π.χ. αποθηκευτικός χώρος εντός διαμερίσματος, ψευδοροφή που διαχωρίζεται από το θερμαινόμενο χώρο με δομικό στοιχείο που δεν είναι θερμομονωμένο) λαμβάνονται ως τμήμα της θερμικής ζώνης. Ο διαχωρισμός του κτηρίου σε θερμικές ζώνες εναπόκειται στην ευχέρεια του μελετητή ή του επιθεωρητή και μπορεί να βασιστεί στους εθνικούς κανονισμούς και τις σχετικές τεχνικές οδηγίες. Ωστόσο, για τις ανάγκες της ενεργειακής μελέτης και της ενεργειακής επιθεώρησης η ακρίβεια των υπολογισμών δεν επηρεάζεται σημαντικά από το διαχωρισμό του κτηρίου σε περισσότερες θερμικές ζώνες από αυτές που συστήνεται να επιλέγονται βάσει των παραπάνω κανόνων. Γι' αυτό το λόγο καλό είναι ο διαχωρισμός του κτηρίου σε ζώνες να είναι κατά το δυνατόν μικρότερος. Αν το κτήριο δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες διαφορές μεταξύ των τμημάτων του, η βέλτιστη προσέγγιση είναι να αντιμετωπιστεί ως μία ενιαία θερμική ζώνη. Στο πλαίσιο της μελέτης ενεργειακής απόδοσης ενός κτηρίου καθορίζονται και οι θερμαινόμενοι χώροι (ή θερμικές ζώνες) και οι μη θερμαινόμενοι χώροι (Μ.Θ.Χ.) καθώς και οι ηλιακοί χώροι (π.χ. αίθρια), που γειτνιάζουν και έχουν θερμική σύζευξη με τους θερμαινόμενους χώρους. Οι μη θερμαινόμενοι και οι ηλιακοί χώροι του κτηρίου είναι ενεργειακά αδρανείς χώροι, χωρίς απαιτήσεις για θέρμανση, ψύξη και αερισμό. Κατά τους υπολογισμούς, τα εσωτερικά θερμικά κέρδη και ο φωτισμός των μη θερμαινόμενων και των ηλιακών χώρων θεωρούνται μηδενικά. Ωστόσο, συμμετέχουν δυναμικά στον υπολογισμό των απαιτούμενων φορτίων για θέρμανση και ψύξη των θερμαινόμενων χώρων (θερμικές ζώνες) και για το λόγο αυτό περιγράφονται και καθορίζονται με την ίδια ακρίβεια όπως και οι θερμικές ζώνες. Επισημαίνεται ότι ειδικά κατά την διαδικασία ενεργειακής επιθεώρησης τμήματος κτηρίου και μόνο(π.χ. διαμερίσματος), το οποίο εφάπτεται με μη θερμαινόμενους χώρους (π.χ. κλιμακοστάσιο), για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτηρίου, θεωρείται κατά παραδοχή ότι εφάπτεται με τον εξωτερικό αέρα. Σ αυτή την περίπτωση, όλα τα δομικά στοιχεία του τμήματος κτηρίου που εφάπτονται με το μη θερμαινόμενο χώρο (τοιχοποιίες, ανοίγματα κ.ά.), περιγράφονται ως εφαπτόμενα με τον εξωτερικό αέρα αλλά με συντελεστή θερμοπερατότητας (U) μειωμένο κατά το ήμισυ του υπολογιζόμενου (δηλαδή πολλαπλασιαζόμενο επί μειωτικό συντελεστή b=0,5) και με πλήρη σκίαση(μηδενικό συντελεστή σκίασης) χειμώνα και καλοκαίρι. Ο υπολογισμός του συντελεστή θερμοπερατότητας U γίνεται βάσει της πραγματικής θέσης του δομικού στοιχείου, δηλαδή σε επαφή με μη θερμαινόμενο χώρο. 2.Συνθήκες λειτουργίας Οι πραγματικές συνθήκες λειτουργίας ενός κτιρίου μπορεί να διαφέρουν κατά περίπτωση, ανάλογα τη χρήση ή/και τους χρήστες του κτιρίου. Για το λόγο αυτό στη σχετική Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 (παράγραφοι 2.3 και 2.4) καθορίζονται σε εθνικό επίπεδο συγκεκριμένες τιμές για τις συνθήκες λειτουργίας ανά χρήση κτιρίου ή θερμικής ζώνης και σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Με την παραδοχή και χρήση καθορισμένων τιμών για τις συνθήκες λειτουργίας ανά χρήση κτιρίου ή θερμικής ζώνης, προσδιορίζεται κατά τους υπολογισμούς η εκτιμώμενη κατανάλωση ενέργειας, η οποία και τελικά θα χαρακτηρίζει την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου. Οι συνθήκες λειτουργίας του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης που επηρεάζουν την ενεργειακή συμπεριφορά του κτιρίου είναι οι εξής: η χρονική περίοδος και ωράριο λειτουργίας κτιρίου, η επιθυμητή θερμοκρασία του χώρου για την θερινή και χειμερινή περίοδο, η επιθυμητή υγρασία του χώρου για την θερινή και χειμερινή περίοδο, DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 24 of 129

26 ο απαιτούμενος νωπός αέρας του χώρου, η στάθμη γενικού φωτισμού του χώρου, η τυπική κατανάλωση ζεστού νερού χρήσης ανά τύπο κτιρίου Η εισαγωγή των συνθηκών λειτουργίας στο λογισμικό για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου γίνεται αυτόματα, με την επιλογή της χρήσης του κτιρίου. Επομένως, ο επιθεωρητής δεν υποχρεούται να συμπληρώσει τα δεδομένα για τις εσωτερικές συνθήκες του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης στο έντυπο επιθεώρησης, παρά μόνο τη χρήση: π.χ. ξενοδοχείο, νοσοκομείο, κατοικία, κ.α. Όταν η χρήση του υπό εξέταση κτιρίου δεν περιλαμβάνεται στις βασικές κατηγορίες ή χρήσεις κτιρίων σύμφωνα με τον δομικό κανονισμό, τότε επιλέγεται ως χρήση κτιρίου αυτή με το πλησιέστερο προφίλ λειτουργίας όπως: εσωτερικές συνθήκες λειτουργίας, ωράριο λειτουργίας, κ.α. Ένα σημαντικό, όμως, στοιχείο που εισάγεται στο λογισμικό από τον επιθεωρητή, είναι το εάν πληρούνται οι συνθήκες άνεσης (θερμική, οπτική και ακουστική) στους χώρους του υπό εξέταση κτιρίου Εσωτερικά θερμικά κέρδη Για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοση ενός κτιρίου, λαμβάνονται υπόψη και τα εσωτερικά κέρδη που συνεισφέρουν στα θερμικά φορτία και επιβαρύνουν τα ψυκτικά φορτία. Ως εσωτερικά κέρδη ενός κτιρίου ή μιας θερμικής ζώνης θεωρούνται: η εκλυόμενη θερμότητα από τα ηλεκτρικά συστήματα φωτισμού (αισθητή θερμότητα), η έκλυση θερμότητας από τους ανθρώπους (αισθητή και λανθάνουσα θερμότητα), η οποία καθορίζεται ανάλογα με τη δραστηριότητά τους, δηλαδή ανάλογα τη χρήση των χώρων, ο ηλεκτρικός εξοπλισμός και οι συσκευές του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης. Δεν λαμβάνονται υπόψη τα εσωτερικά θερμικά κέρδη από τα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα θέρμανσης, ψύξης, κλιματισμού και άλλες εγκαταστάσεις, τα οποία συνήθως βρίσκονται σε ανεξάρτητους μη θερμαινόμενους χώρους του κτιρίου. Ανάλογα με το είδος των εσωτερικών κερδών και τη χρήση του κτιρίου, καθορίζεται και ο αντίστοιχος συντελεστής ετεροχρονισμού, βάσει του οποίου εκτιμάται η πραγματική έκλυση θερμότητας στον εκάστοτε χώρο. Στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, παράγραφος 2.6, δίνονται αναλυτικά σε πίνακες οι τιμές για εσωτερικά κέρδη από τους χρήστες και τις συσκευές, καθώς επίσης και ο συντελεστής παρουσίας χρηστών και ο συντελεστής ετεροχρονισμού για τις συσκευές. Η εισαγωγή των δεδομένων για τα εσωτερικά κέρδη που χρησιμοποιούνται στους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου γίνεται αυτόματα, με την επιλογή της χρήσης του κτιρίου. Επομένως, ο επιθεωρητής δεν χρειάζεται να συμπληρώσει τα αντίστοιχα δεδομένα για την εκλυόμενη θερμότητα από συσκευές και χρήστες στο έντυπο επιθεώρησης κατά τη διαδικασία της επιθεώρησης, παρά μόνο τη χρήση του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης: π.χ. ξενοδοχείο, νοσοκομείο, κατοικία, κ.τ.λ. 767 DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 25 of 129

27 Γεωμετρία του κτιρίου ή θερμικών ζωνών Τα γεωμετρικά στοιχεία του κτιρίου είναι από τις πιο βασικές παραμέτρους που εισάγονται για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου. Ο επιθεωρητής καταγράφει τα απαιτούμενα γεωμετρικά δεδομένα του κτιρίου με βάση τα αρχιτεκτονικά σχέδια του κτιρίου. Σε περίπτωση απόκλισης των γεωμετρικών δεδομένων του κτιρίου από τα σχέδια ή έλλειψης αρχιτεκτονικών σχεδίων, ο επιθεωρητής έχει δύο εναλλακτικές λύσεις: Να κάνει αποτύπωση των αποκλίσεων των γεωμετρικών δεδομένων του κτιρίου πάνω στα υφιστάμενα αρχιτεκτονικά σχέδια, με την προϋπόθεση ότι το κτίριο είναι μικρής επιφάνειας και η αποτύπωση των αποκλίσεων μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά στην εκτίμηση των γεωμετρικών δεδομένων που απαιτούνται. Σε καμία περίπτωση, ο επιθεωρητής δεν είναι υποχρεωμένος να κάνει την αποτύπωση αυτή. Να ζητήσει από τον ιδιοκτήτη/διαχειριστή ή τον τεχνικό υπεύθυνο του κτιρίου την ακριβή αποτύπωση των κτιριακών εγκαταστάσεων σε νέα αρχιτεκτονικά σχέδια πριν τη διεξαγωγή της επιθεώρησης του κτιρίου. Η αποτύπωση και σύνταξη των νέων σχεδίων θα πρέπει να γίνει από αρμόδιο μηχανικό σύμφωνα με τα όσα ορίζει η νομοθεσία. Σε περίπτωση που υπάρχουν αντίγραφα σχεδίων στην αρμόδια πολεοδομία, ο ιδιοκτήτης/διαχειριστής μπορεί να ζητήσει αντίγραφο και να το προσκομίσει για την επιθεώρηση. Κατά την καταγραφή των γεωμετρικών παραμέτρων του κτιρίου στο έντυπο ενεργειακής επιθεώρησης θα πρέπει να εφαρμόζονται τα εξής: Έλεγχος των αρχιτεκτονικών σχεδίων και καταγραφή στα έντυπα επιθεώρησης όλων των απαραίτητων γεωμετρικών δεδομένων του κτιρίου. Επιβεβαίωση των γεωμετρικών δεδομένων κατά τη διάρκεια της επιθεώρησης. Σε περίπτωση επέκτασης ή τροποποίησης των χώρων (π.χ. ημιυπαίθριοι χώροι) σε σχέση με τα κατασκευαστικά σχέδια, ο επιθεωρητής λαμβάνει υπόψη τα πραγματικά δεδομένα του κτιρίου που παρατηρεί και όχι των σχεδίων. Εκτίμηση των γεωμετρικών μεγεθών των δομικών στοιχείων ανά θερμική ζώνη του κτιρίου, όπως τις έχεις καθορίσει ο επιθεωρητής προς διευκόλυνση των υπολογισμών. Στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, στις παραγράφους 3.1, 3.1.1, και 3.1.3, δίνονται αναλυτικές οδηγίες για τον προσδιορισμό των γεωμετρικών στοιχείων σε επίπεδο κτιρίου ή θερμικής ζώνης αντίστοιχα. Επίσης, στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 δίνονται αναλυτικές οδηγίες για την καταγραφή των γεωμετρικών δεδομένων σε επίπεδο κτιρίου ή θερμικής ζώνης στο σχετικό έντυπο ενεργειακής επιθεώρησης κτιρίου. Ο επιθεωρητής λαμβάνοντας υπόψη τις Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 και Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, καταγράφει τα απαραίτητα για το σκοπό της ενεργειακής επιθεώρησης γεωμετρικά δεδομένα, τα οποία είναι: Η συνολική μικτή επιφάνεια δαπέδου του κτιρίου ή των θερμικών ζωνών. Το ύψος του ορόφου ή/και ο μικτός όγκος του υπό μελέτη κτιρίου ή θερμικής ζώνης. Η εξωτερική επιφάνεια (συνολική ή επιμέρους) των κατακόρυφων δομικών στοιχείων ανά προσανατολισμό, καθώς και των οριζόντιων δομικών στοιχείων του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης, τα οποία έρχονται σε επαφή με τον εξωτερικό αέρα ή με το έδαφος. DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 26 of 129

28 Το πάχος των εξωτερικών κατακόρυφων δομικών στοιχείων, δηλαδή της τοιχοποιίας, των δοκών, των υποστυλωμάτων ανά προσανατολισμό, καθώς και των οριζόντιων εξωτερικών δομικών στοιχείων, δηλαδή του δαπέδου, της πλάκας οροφής, κ.α. Οι εξωτερικές διαστάσεις όλων των διαφανών δομικών στοιχείων του κελύφους του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης(κουφωμάτων), το ποσοστό πλαισίου επί της επιφάνειας κάθε ανοίγματος, καθώς και η περίμετρος και το εμβαδόν κάθε κουφώματος, ανά προσανατολισμό Οι διαχωριστικές μικτές επιφάνειες των θερμαινόμενων χώρων του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης προς μη θερμαινόμενους χώρους ή/και ηλιακούς χώρους ή/και άλλα παθητικά ηλιακά συστήματα. Σε περίπτωση νέων ή ριζικά ανακαινιζόμενων κτιρίων, το μήκος και το είδος των θερμογεφυρών που υπάρχουν σε κάθε εξωτερική επιφάνεια του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης, ανά προσανατολισμό. 5.Θερμοφυσικές ιδιότητες δομικών στοιχείων κτιρίου Για όλα τα δομικά στοιχεία των εξωτερικών επιφανειών σε επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον (εξωτερικός αέρας ή έδαφος) του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης, των διαχωριστικών επιφανειών με μη θερμαινόμενους ή/και ηλιακούς χώρους, καθώς και των εξωτερικών επιφανειών των μη θερμαινόμενων ή /και ηλιακών χώρων καταγράφονται τα τεχνικά χαρακτηριστικά και οι θερμοφυσικές ιδιότητές τους. Στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, στην παράγραφο 3.2 (3.2.1 έως και 3.2.7), δίνονται αναλυτικές οδηγίες για τον προσδιορισμό των θερμοφυσικών ιδιοτήτων και τεχνικών χαρακτηριστικών για όλα τα αδιαφανή και διαφανή δομικά στοιχεία του κτιρίου. Επίσης, στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 δίνονται αναλυτικές οδηγίες για την καταγραφή των στοιχείων αυτών, σε επίπεδο κτιρίου ή θερμικής ζώνης, στο σχετικό έντυπο ενεργειακής επιθεώρησης κτιρίου. Τα μεγέθη που προσδιορίζουν την ποιότητα κατασκευής, τις θερμοφυσικές και οπτικές ιδιότητες των δομικών στοιχείων του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης (αδιαφανή και διαφανή) σύμφωνα με τις παραπάνω Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. είναι: Ο συντελεστής θερμοπερατότητας U των εξωτερικών δομικών αδιαφανών στοιχείων του κτιριακού κελύφους σε επαφή με τον εξωτερικό αέρα. Προσδιορίζεται ανάλογα με τη χρονολογία κατασκευής του κτιρίου και το βαθμό θερμομονωτικής προστασίας που παρέχει το δομικό στοιχείο, σύμφωνα μετις Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 και /2010 (παράγραφος ). Ο συντελεστής θερμοπερατότητας U των εξωτερικών δομικών αδιαφανών στοιχείων του κτιριακού κελύφους σε επαφή με το έδαφος. Ανάλογα με τη χρονολογία κατασκευής του κτιρίου και το βαθμό θερμομονωτικής προστασίας που παρέχει το δομικό στοιχείο προσδιορίζεται ο ονομαστικός συντελεστής θερμοπερατότητας και στη συνέχεια, με βάση τη χαρακτηριστική διάσταση του δομικού στοιχείου που είναι σε επαφή με το έδαφος, υπολογίζεται ο ισοδύναμος συντελεστής θερμοπερατότητας, ο οποίος χρησιμοποιείται ως δεδομένο εισαγωγής στο λογισμικό. Αναλυτική περιγραφή της μεθοδολογίας υπολογισμού γίνεται στις Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 και /2010(παράγραφος ). Ο συντελεστής θερμοπερατότητας U των εξωτερικών δομικών αδιαφανών στοιχείων του κτιριακού κελύφους σε επαφή με μη θερμαινόμενους ή/και ηλιακούς χώρους. Προσδιορίζεται ανάλογα με τη χρονολογία κατασκευής του DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 27 of 129

29 κτιρίου και το βαθμό θερμομονωτικής προστασίας που παρέχει το δομικό στοιχείο, όπως ορίζεται στις Τ.Ο.ΤΕ.Ε /2010 και /2010 (παράγραφος ). Ο συντελεστής θερμοπερατότητας U των διαφανών επιφανειών (κουφωμάτων) του κτιριακού κελύφους. Προσδιορίζεται σε σχέση με τον τύπο του υαλοπίνακα και του πλαισίου, καθώς και σε συνάρτηση με το ποσοστό του πλαισίου, όπως ορίζεται στις Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 και /2010 (παράγραφος 3.2.3). Ο συντελεστής γραμμικής θερμοπερατότητας Ψ όλων των θερμογεφυρών που εμφανίζονται στο κτιριακό κέλυφος. Ανάλογα τον τύπο των θερμογεφυρών και τη χρονολογία κατασκευής του κτιρίου προσδιορίζεται και ο συντελεστής γραμμικής θερμοπερατότητας για τα αδιαφανή και διαφανή δομικά στοιχεία του κτιρίου. Στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 γίνεται αναφορά σε όλους του τύπους θερμογεφυρών, καθώς και στον τρόπο προσδιορισμού της γραμμικής τους θερμοπερατότητας. Αντίστοιχα, στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 δίνονται αναλυτικές οδηγίες για το πώς θα λαμβάνονται υπόψη οι θερμογέφυρες στους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, ανάλογα με τη χρονολογία και τη θερμομονωτική προστασία που παρέχει η κατασκευή. Ο συντελεστής ηλιακού θερμικού κέρδους g (SHGC) των κουφωμάτων. Αφορά στους υαλοπίνακες των κουφωμάτων και προσδιορίζεται ανάλογα τον τύπο τους και το ποσοστό πλαισίου του κουφώματος σύμφωνα με την Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 (παράγραφος 3.2.7). Για τα νέα και ριζικά ανακαινιζόμενα κτίρια, όταν υπάρχουν διαθέσιμες τεχνικές προδιαγραφές για τους υαλοπίνακες, ελέγχονται και επιβεβαιώνονται από τον επιθεωρητή. Η θερμοχωρητικότητα των δομικών στοιχείων του κτιρίου. Για τον προσδιορισμό της θερμοχωρητικότητας του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης, λαμβάνονται υπόψη όλα τα δομικά στοιχεία που βρίσκονται προς το εξωτερικό (τοιχοποιίες, οροφές, δάπεδα) και το εσωτερικό (εσωτερικοί τοίχοι, δάπεδα) του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης. Στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 (3.2.4) δίνονται εναλλακτικά τυπικές τιμές της ανηγμένης θερμοχωρητικότητας κτιρίων ανάλογα με τον τύπο της κατασκευής, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν στους υπολογισμούς. Ο συντελεστής απορροφητικότητας στην ηλιακή ακτινοβολία των αδιαφανών δομικών στοιχείων. Ο συντελεστής αυτός εξαρτάται κυρίως από την υφή (τραχιά ή λεία) και το χρώμα της εξωτερικής τελικής επιφάνειας. Στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 (παράγραφος 3.2.5) δίνονται τυπικές τιμές της απορροφητικότητας στην ηλιακή ακτινοβολία για διάφορους τρόπους διαμόρφωσης των εξωτερικών επιφανειών των κτιρίων. Ο συντελεστής εκπομπής στη θερμική ακτινοβολία των εξωτερικών επιφανειών. Ο συντελεστής αυτός διαφοροποιείται ανάλογα με το δομικό υλικό και την τελική διαμόρφωση της επιφάνειας. Στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 (παράγραφος 3.2.6) δίνονται τυπικές τιμές του συντελεστή θερμικής ακτινοβολίας για διάφορους τρόπους διαμόρφωσης των εξωτερικών επιφανειών. Πρέπει να επισημανθεί ότι στην πράξη οι περισσότερες από τις παραπάνω θερμοφυσικές ιδιότητες των δομικών στοιχείων του κτιρίου δεν μπορούν να μετρηθούν με ακρίβεια (απαιτούνται μακροχρόνιες μετρήσεις σε πειραματικό επίπεδο), αλλά ούτε να εκτιμηθούν εύκολα λόγω έλλειψης δεδομένων. Για το λόγο αυτό στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, δίνονται όλα τα απαραίτητα εφόδια στον επιθεωρητή για τον προσδιορισμό των απαραίτητων παραμέτρων και για κάθε τύπο δομικού στοιχείου με προσεγγιστικό τρόπο, ιδιαίτερα στην περίπτωση των υφιστάμενων κτιρίων. Οι επιθεωρητές υποχρεούνται να εφαρμόζουν τις οδηγίες αυτές, ώστε να μηδενίζεται το ενδεχόμενο αποκλίσεων των εξαγόμενων αποτελεσμάτων λόγω του υποκειμενικού παράγοντα (διαφορετικής εκτίμησης) και να διασφαλίζεται η ομοιομορφία και η συνεκτικότητα των δεδομένων εισόδου. Με αυτό τον τρόπο, διασφαλίζεται επίσης και ο ίδιος ο επιθεωρητής σε κάθε περίπτωση επανελέγχου. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 28 of 129

30 Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Τεχνική Οδηγία τα κτίρια χωρίζονται σε 3 γενικές κατηγορίες ανάλογα με τη χρονολογία κατασκευής και σε υποκατηγορίες ανάλογα με την ποιότητα θερμομονωτικής προστασίας. Για κάθε περίπτωση, ο συντελεστής θερμοπερατότητας είτε υπολογίζεται σύμφωνα με την Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, αν υπάρχουν τα διαθέσιμα στοιχεία, είτε εκτιμάται από τους σχετικούς πίνακες της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 (παράγραφος 3.2.2). Στα υφιστάμενα κτίρια, ο προσδιορισμός των θερμοφυσικών ιδιοτήτων κάθε αδιαφανούς κατακόρυφου και οριζόντιου δομικού στοιχείου αφορά στην εκτίμηση του συντελεστή θερμοπερατότητας του δομικού στοιχείου και του γραμμικού συντελεστή θερμογεφυρών. Ο συντελεστής θερμοπερατότητας μπορεί να προσδιοριστεί με τη βοήθεια σχετικών πινάκων που περιλαμβάνονται στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010(παράγραφος 3.2) σε συνάρτηση του βαθμού θερμομονωτικής προστασίας που παρέχει το δομικό στοιχείο και την κατασκευαστική του διαμόρφωση στις περιπτώσεις γειτνίασής του με τον εξωτερικό αέρα, με μη θερμαινόμενο χώρο και με το έδαφος. Ειδικά για τα κτίρια που μελετήθηκαν σύμφωνα με τον Κανονισμό Θερμομόνωσης Κτιρίων (Κ.Θ.Κ.) και δεν αμφισβητείται η εφαρμογή της μελέτης θερμομόνωσης στην κατασκευή, ο επιθεωρητής μπορεί να λάβει τους συντελεστές θερμοπερατότητας των δομικών στοιχείων ίσους με αυτούς που προβλέπει η μελέτη. Εάν η μελέτη δεν υφίσταται, π.χ. λόγω απώλειας ή καταστροφής, τότε ο επιθεωρητής μπορεί να λάβει ως συντελεστή θερμοπερατότητας του δομικού στοιχείου το μέγιστο επιτρεπόμενο που προβλέπεται από τον Κ.Θ.Κ. για τον τύπο του δομικού στοιχείου και την κλιματική ζώνη του κτιρίου. Οι γραμμικές θερμογέφυρες υπεισέρχονται στον υπολογισμό των θερμικών απωλειών μόνο στην περίπτωση δομικών στοιχείων που παρέχουν κάποια θερμομονωτική προστασία, έστω και ανεπαρκή. Ποσοτικά, η συνεισφορά τους στη διαμόρφωση των θερμικών απωλειών γίνεται με την προσαύξηση του συντελεστή θερμοπερατότητας του δομικού στοιχείου κατά 0,10 W/m2. Για τα νέα ή ριζικά ανακαινιζόμενα κτίρια, ο προσδιορισμός των απαιτούμενων για τους υπολογισμούς θερμοφυσικών παραμέτρων και ιδιοτήτων γίνεται βάσει των τεχνικών χαρακτηριστικών και των προδιαγραφών που αναγράφονται στα σχετικά πιστοποιητικά που πρέπει να προσκομίζονται στον κατασκευαστή / ιδιοκτήτη από τους προμηθευτές υλικών κατά την κατασκευή του κτιρίου. Τα πιστοποιητικά είναι υποχρεωτικά και θα πρέπει να φυλάσσονται από τον ιδιοκτήτη. Βάσει αυτών των στοιχείων, ο επιθεωρητής ελέγχει την ποιότητα κατασκευής του κτιρίου. Παράλληλα, ο επιθεωρητής θα πρέπει να έχει στη διάθεσή του και τα δελτία αποστολής των δομικών υλικών που σχετίζονται άμεσα με την ενεργειακή συμπεριφορά του κτιρίου στο έργο, ώστε εκτός από την ποιότητα, να μπορεί να διασταυρώσει και την ποσότητα των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν σε σχέση με αυτή που προβλεπόταν από τη μελέτη. Στην περίπτωση που από τη διασταύρωση των στοιχείων δεν προκύψει σημαντική απόκλιση, ο επιθεωρητής μπορεί να εισαγάγει στο λογισμικό τα θερμοφυσικά χαρακτηριστικά των δομικών στοιχείων του κτιρίου, τα οποία εκτιμήθηκαν κατά τη μελέτη ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου (συντελεστής θερμοπερατότητας, γραμμικές θερμογέφυρες).στην περίπτωση που η εφαρμογή της μελέτης ενεργειακής απόδοσης δεν τίθεται εμφανώς υπό αμφισβήτηση, αλλά δεν είναι εφικτή η εύρεσή της π.χ. λόγω απώλειας ή καταστροφής, ο επιθεωρητής μπορεί να θεωρήσει το συντελεστή θερμοπερατότητας των δομικών στοιχείων ίσο με το μέγιστο επιτρεπόμενο που προβλέπεται από τον Κ.ΕΝ.Α.Κ. για την κλιματική ζώνη που εντάσσεται το προς επιθεώρηση κτίριο. Η εκτίμηση του μήκους και του γραμμικού συντελεστή θερμοπερατότητας των θερμογεφυρών γίνεται στην περίπτωση αυτή αναλυτικά από τον επιθεωρητή. Σε οποιαδήποτε περίπτωση ο ιδιοκτήτης θελήσει να κάνει αναλυτική μελέτη και προσδιορισμό των πραγματικών θερμοφυσικών ιδιοτήτων και της ποιότητας κατασκευής των δομικών στοιχείων του κτιρίου, μπορεί να προβεί σε διαδικασίες μέτρησης από αρμόδιο μηχανικό. Για παράδειγμα, για τον προσδιορισμό της ποιότητας κατασκευής μια DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 29 of 129

31 τοιχοποιίας (δρομική, μπατική, κ.τ.λ.) μπορεί να χρησιμοποιηθούν καταστρεπτικές μέθοδοι, όπως είναι η λήψη δοκιμίου (καρότο), ή, σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να γίνει και προσδιορισμός μόνο από το πάχος της τοιχοποιίας. Ακόμα όμως και σε αυτές τις περιπτώσεις οι δειγματοληπτικές μετρήσεις δεν μπορούν να δώσουν την ακριβή εικόνα για όλο το κτιριακό κέλυφος. Η ίδια τοιχοποιία, σε πολλές περιπτώσεις, παρουσιάζει διαφοροποιήσεις και ασυνέχεια στον τρόπο δόμησης και στην ποιότητα κατασκευής. Εφόσον, όμως, ο ιδιοκτήτης προσκομίσει στον επιθεωρητή έγγραφα αποδεικτικά στοιχεία, από αρμόδιο μηχανικό, που αναμφισβήτητα αποδεικνύουν ότι τα θερμοφυσικά χαρακτηριστικά των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν έχουν καλύτερες τιμές των καθορισμένων και προτεινόμενων στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 (πίνακας 3.5), ο επιθεωρητής οφείλει να διεξαγάγει τον έλεγχο και τους υπολογισμούς βάσει αυτών των στοιχείων Αεροστεγανότητα κτιρίου Η αεροστεγανότητα ενός κτιρίου εξαρτάται από το είδος των κουφωμάτων (ανοιγόμενα, συρόμενα επάλληλα, συρόμενα χωνευτά), την ποιότητα των χαραμάδων των ανοιγμάτων (ύπαρξη ψυκτρών), τη συναρμογή των κουφωμάτων με την τοιχοποιία, το είδος του πλαισίου (μεταλλικό, συνθετικό, ξύλινο), την επιφάνεια και τον προσανατολισμό των κουφωμάτων, καθώς επίσης και από τις θυρίδες αερισμού (π.χ. εστιών καύσης) που πιθανόν υπάρχουν στο κτίριο. Ο αθέλητος αερισμός που προκύπτει λόγω διείσδυσης του αέρα με τους παραπάνω τρόπους εξαρτάται από πολλές συνιστώσες και για το λόγο αυτό δεν εύκολα να εκτιμηθεί. Στην πράξη, για τον υπολογισμό της διείσδυσης αέρα χρησιμοποιούνται διάφορες εμπειρικές σχέσεις παραμετροποιημένες. Η μέτρηση της αεροστεγανότητας των ανοιγμάτων ενός κτιρίου κατά την ενεργειακή επιθεώρηση δεν είναι εύκολα εφικτή. Ακόμα όμως και στις περιπτώσεις πιστοποιημένων ως προς την αεροστεγανότητα τους κουφωμάτων, η διείσδυση του αέρα δεν μπορεί να προσδιοριστεί, αφού εξαρτάται και από την τελική θέση των κουφωμάτων στο κτιριακό κέλυφος, τη δυνατότητα διαμπερούς αερισμού, κ.α. Στην παράγραφο της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 δίνεται αναλυτικά ο τρόπος προσδιορισμού του αερισμού λόγω χαραμάδων από τα κουφώματα ενός κτιρίου, ανάλογα με τον τύπο του κουφώματος, την ανεμόπτωση και το υλικό του πλαισίου, καθώς επίσης και λόγω της διείσδυσης του αέρα από τις θυρίδες αερισμού. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει μελέτη ενεργειακής απόδοσης με αναλυτικούς υπολογισμούς του αερισμού λόγω χαραμάδων, ο επιθεωρητής για τους υπολογισμούς λαμβάνει τις τιμές των πινάκων που δίνονται στην παράγραφο της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε / Συστήματα σκιασμού Ο βέλτιστος σχεδιασμός ενός κτιρίου πρέπει να εξασφαλίζει τον ηλιασμό κατά τη χειμερινή περίοδο και την ηλιοπροστασία (σκιασμό) κατά τη θερινή περίοδο. Με τον τρόπο αυτό περιορίζεται η ζήτηση για θερμική και ψυκτική ενέργεια αντίστοιχα. DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 30 of 129

32 Η σκίαση των επιφανειών του κτιρίου λαμβάνεται υπόψη στους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης μέσω των εποχικών συντελεστών σκίασης (χειμερινή, θερινή περίοδος). Τρεις είναι οι βασικοί συντελεστές σκίασης μιας επιφάνειας: Ο συντελεστής σκίασης λόγω περιβάλλοντα χώρου, ο οποίος εξαρτάται από τη γωνία θέασης του γειτονικού εμποδίου. Ο συντελεστής σκίασης λόγω οριζόντιων εξωτερικών σκιάστρων, ο οποίος εξαρτάται από τη γωνία θέασης του οριζόντιου σταθερού σκιάστρου (πρόβολος, τέντα, κ.τ.λ.). Ο συντελεστής σκίασης λόγω των πλευρικών εξωτερικών σκιάστρων, ο οποίος εξαρτάται από τη γωνία θέασης της πλευρικής προεξοχής. Ως εξωτερικά σκίαστρα λαμβάνονται μόνο οι σταθερές διατάξεις που διαθέτει ένα κτίριο ανά προσανατολισμό επιφάνειας, οι εξωτερικές περσίδες και οι τέντες. Ειδικά στην τελευταία περίπτωση, ο συντελεστής σκίασης αφορά μόνο στην περίοδο ψύξης. Τα εσωτερικά σκίαστρα ή τα προστατευτικά φύλλα των ανοιγμάτων δεν λαμβάνονται υπόψη στον προσδιορισμό των συντελεστών σκιασμού. Οι εποχικοί συντελεστές σκίασης προσδιορίζονται σύμφωνα με την Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010,παράγραφος 3.3 ανάλογα με τον προσανατολισμό της επιφάνειας και τη γεωμετρία της διάταξης που προσφέρει σκιασμό. Για τα νέα και ριζικά ανακαινιζόμενα κτίρια, ο επιθεωρητής μπορεί να χρησιμοποιήσει τις τιμές που περιλαμβάνονται στη μελέτη ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου. Ο υπολογισμός των παραπάνω συντελεστών γίνεται ανά δομικό στοιχείο και προσανατολισμό. Για λόγους απλοποίησης, στην περίπτωση δομικών στοιχείων με συντελεστή θερμοπερατότητας μικρότερο από 0,6W/m2 K, ο συντελεστής σκίασης μπορεί να θεωρηθεί ίσος με 0, Σύστημα θέρμανσης χώρων Ως σύστημα θέρμανσης χώρων νοείται κάθε σύστημα που παράγει και διανέμει θερμική ενέργεια μέσα στο κτίριο. Σε περίπτωση που ένα κτίριο δε διαθέτει σύστημα θέρμανσης, για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης θεωρείται ότι θερμαίνεται σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στον Κ.ΕΝ.Α.Κ. και στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, παράγραφος 4.1. Κατά την επιθεώρηση του κτιρίου καταγράφονται στο έντυπο τα δεδομένα του συστήματος θέρμανσης του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης. Σε περίπτωση που υπάρχει μελέτη θέρμανσης, ο επιθεωρητής επιβεβαιώνει και καταγράφει τα τεχνικά χαρακτηριστικά του συστήματος θέρμανσης και εκτιμάει τα απαραίτητα δεδομένα για τους υπολογισμούς σύμφωνα με την Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010. Το σύστημα θέρμανσης του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης χωρίζεται σε τρεις τομείς, οι οποίοι αναλύονται παρακάτω, καταγράφοντας παράλληλα για τον καθένα ορισμένες παραμέτρους: Μονάδες παραγωγής θερμότητας: κεντρικά συστήματα παραγωγής θερμότητας όπως λέβητες ή αντλίες θερμότητας, τοπικές μονάδες παραγωγής θερμότητας όπως αερίου, ηλεκτρικά σώματα, τοπικές αντλίες θερμότητας, κ.τ.λ. DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 31 of 129

33 Δίκτυο διανομής θερμότητας: οι σωληνώσεις μεταφοράς θερμού μέσου (νερό, κ.ά.), αεραγωγοί διανομής κλιματιζόμενου αέρα, κ.τ.λ. Μονάδες εκπομπής θερμότητας: θερμαντικά σώματα, στοιχείο μονάδας ανεμιστήρα, ενδοδαπέδιο σύστημα, επιτοίχιο σύστημα κ.τ.λ. Για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, από τη μονάδα παραγωγής θερμότητας χρησιμοποιούνται τα δεδομένα για το συντελεστή θερμικής απόδοσης της μονάδας (π.χ. για λέβητα, αντλία θερμότητας (COP), εστίες καύσης, κ.α.), το είδος καυσίμου, τα βοηθητικά ηλεκτρικά συστήματα, τις ώρες λειτουργίας των βοηθητικών συστημάτων, το ποσοστό του θερμικού φορτίου για το κτίριο ή τη θερμική ζώνη που καλύπτει κάθε μονάδα παραγωγής θέρμανσης, ενώ συνυπολογίζεται και η ενδεχόμενη χρήση ηλιακών συλλεκτών για θέρμανση των χώρων. Στην παράγραφο 4.1. της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 δίνεται αναλυτική περιγραφή για τον προσδιορισμό της θερμικής απόδοσης μιας μονάδας παραγωγής θερμότητας. Ιδιαίτερα για μονάδες λέβητα-καυστήρα, για τον προσδιορισμό της θερμικής απόδοσης πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι μετρήσεις από την ανάλυση καυσαερίων που επιβάλλεται για όλες τις σταθερές εστίες καύσης κλειστού τύπου. Επίσης, στην παράγραφο 4.5 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 δίνεται αναλυτική περιγραφή για τον προσδιορισμό των δεδομένων για τα βοηθητικά συστήματα θέρμανσης. Για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, από το δίκτυο διανομής θερμότητας χρησιμοποιούνται τα δεδομένα για τους συντελεστές θερμικής απόδοσης του δικτύου διανομής, οι οποίοι εκτιμώνται λαμβάνοντας υπόψη τις απώλειες από σωληνώσεις και αεραγωγούς, τη θερμοκρασία του ρευστού μέσου διανομής, το μήκος του δικτύου θέρμανσης. Ο ενεργειακός επιθεωρητής λαμβάνει υπόψη τα πιο πάνω δεδομένα από τη μελέτη ενεργειακής απόδοσης, εφόσον υπάρχει, αφού ελέγξει την ορθότητά τους, αλλιώς χρησιμοποιεί τις παραμετροποιημένες ανά περίπτωση τιμές που δίνονται στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 στην παράγραφο 4.3. Για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, από τις τερματικές μονάδες θέρμανσης χρησιμοποιούνται τα δεδομένα για το συντελεστή θερμικής απόδοσης των τερματικών μονάδων θέρμανσης, ανάλογα τον τύπο, το σύστημα ελέγχου (θερμοστάτης κ.α.), τη θέση στο χώρο και τη θερμοκρασία λειτουργίας. Ο ενεργειακός επιθεωρητής λαμβάνει υπόψη τα πιο πάνω δεδομένα από τη μελέτη ενεργειακής απόδοσης, εφόσον υπάρχει, αφού ελέγξει την ορθότητά τους, αλλιώς χρησιμοποιεί τις παραμετροποιημένες τιμές ανά περίπτωση που δίνονται στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 στην παράγραφο Συστήματα ψύξης χώρων Ως σύστημα ψύξης χώρων νοείται κάθε σύστημα που παράγει και διανέμει ψυκτική ενέργεια μέσα στο κτίριο. Σε περίπτωση που ένα κτίριο δεν διαθέτει σύστημα ψύξης, για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης θεωρείται ότι ψύχεται σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στον Κ.ΕΝ.Α.Κ. και στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, παράγραφο 4.2. Κατά την επιθεώρηση του κτιρίου καταγράφονται στο έντυπο τα δεδομένα του συστήματος ψύξης του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης. Σε περίπτωση που υπάρχει μελέτη ψύξης χώρων, ο επιθεωρητής επιβεβαιώνει και καταγράφει τα τεχνικά χαρακτηριστικά του συστήματος ψύξης χώρων και εκτιμάει τα απαραίτητα δεδομένα για τους υπολογισμούς από DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 32 of 129

34 τη σχετική Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010. Το σύστημα ψύξης του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης χωρίζεται σε τρεις τομείς, οι οποίοι αναλύονται παρακάτω, καταγράφοντας παράλληλα για τον καθένα ορισμένες παραμέτρους: Μονάδες παραγωγής ψύξης: κεντρικά συστήματα παραγωγής ψύξης, όπως ψύκτες ή αντλίες θερμότητας, τοπικές μονάδες παραγωγής ψύξης (τοπικές αντλίες θερμότητας). Δίκτυο διανομής ψύξης: οι σωληνώσεις μεταφοράς ψυχρού μέσου (νερό, κ.ά.), αεραγωγοί διανομής κλιματιζόμενου αέρα, κ.τ.λ. Μονάδες εκπομπής ψύξης: στοιχείο μονάδας ανεμιστήρα, ενδοδαπέδιο σύστημα, επιτοίχιο σύστημα κ.τ.λ. Για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, από τη μονάδα παραγωγής ψύξης, χρησιμοποιούνται τα δεδομένα για το δείκτη ενεργειακής απόδοσης EER της μονάδας, το είδος καυσίμου, τα βοηθητικά ηλεκτρικά συστήματα, τις ώρες λειτουργίας των βοηθητικών συστημάτων ψύξης, το ποσοστό του ψυκτικού φορτίου για το κτίριο ή τη θερμική ζώνη που καλύπτει κάθε μονάδα παραγωγής ψύξης. Στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 στην παράγραφο 4.2. δίνεται αναλυτική περιγραφή για τον προσδιορισμό της ψυκτικής απόδοσης μιας μονάδας παραγωγής ψύξης. Επίσης, στην παράγραφο 4.5 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, δίνεται αναλυτική περιγραφή για τον προσδιορισμό των δεδομένων για τα βοηθητικά συστήματα ψύξης. Για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, από το δίκτυο διανομής ψύξης χρησιμοποιούνται τα δεδομένα για τους συντελεστές ψυκτικής απόδοσης του δικτύου διανομής, οι οποίοι εκτιμώνται λαμβάνοντας υπόψη τις ψυκτικές απώλειες από σωληνώσεις και αεραγωγούς, τη θερμοκρασία του ρευστού μέσου διανομής, το μήκος του δικτύου διανομής ψύξης. Ο ενεργειακός επιθεωρητής λαμβάνει υπόψη τα πιο πάνω δεδομένα από τη μελέτη ενεργειακής απόδοσης, εφόσον υπάρχει, αφού ελέγξει την ορθότητά τους, αλλιώς χρησιμοποιεί τις παραμετροποιημένες τιμές ανά περίπτωση που δίνονται στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 στην παράγραφο 4.3. Για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, από τις τερματικές μονάδες ψύξης χρησιμοποιούνται τα δεδομένα για το συντελεστή ψυκτικής απόδοσης των τερματικών μονάδων ψύξης, ανάλογα τον τύπο, το σύστημα ελέγχου (θερμοστάτης κ.α.), τη θέση στο χώρο και τη θερμοκρασία λειτουργίας. Ο ενεργειακός επιθεωρητής λαμβάνει υπόψη τα πιο πάνω δεδομένα από τη μελέτη ενεργειακής απόδοσης, εφόσον υπάρχει, αφού ελέγξει την ορθότητά τους, αλλιώς χρησιμοποιεί τις παραμετροποιημένες τιμές ανά περίπτωση, οι οποίες δίνονται στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 στην παράγραφο Συστήματα μηχανικού αερισμού Το σύστημα μηχανικού αερισμού μπορεί να είναι ένα αυτόνομο τοπικό ή κεντρικό σύστημα αερισμού (προσαγωγή νωπού αέρα χωρίς άλλη επεξεργασία εκτός από φιλτράρισμα του αέρα) ή/καιεξαερισμού (απαγωγή και απόρριψη εσωτερικού αέρα) ή/και τμήμα ενός δικτύου αερισμού με κεντρική κλιματιστική μονάδα (Κ.Κ.Μ.) διαχείρισης αέρα (θέρμανση, ψύξη, ύγρανση, αφύγρανση, φιλτράρισμα αέρα), δηλαδή πλήρης κλιματισμός και προσαγωγή του απαιτούμενου νωπού αέρα για το χώρο ή την θερμική ζώνη. Ο αερισμός του κτηρίου (ελεγχόμενος φυσικός, μηχανικός, μη ελεγχόμενος λόγω ύπαρξης χαραμάδων) είναι ένας βασικός παράγοντας που επιδρά στα φορτία θέρμανσης/ψύξης και κατά συνέπεια επηρεάζει την τελική ενεργειακή απόδοση του κτηρίου. Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, στους DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 33 of 129

35 υπολογισμούς των θερμικών και ψυκτικών φορτίων μιας θερμικής ζώνης (ή του συνόλου του κτηρίου) λαμβάνονται υπόψη τρεις τύποι αερισμού όπως: ο αερισμός μέσω χαραμάδων κουφωμάτων (διείσδυση αέρα), ο ελεγχόμενος φυσικός αερισμός από τη χρήση των κουφωμάτων, ο μηχανικός αερισμός, μέσω συστημάτων αερισμού - εξαερισμού - κλιματισμού. Για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης κτηρίων σύμφωνα με τον ΚΕΝΑΚ, για τον αερισμό λαμβάνονται υπόψη τα εξής: α) Σε όλα τα κτήρια υπάρχει αερισμός λόγω αεροστεγανότητας του κτηρίου (διείσδυση αέρα από χαραμάδες κουφωμάτων κ.ά.) καθ όλο το 24-ώρο. β) Φυσικός αερισμός εφαρμόζεται μόνο στα κτήρια κατοικίας, όπως και στο κτήριο αναφοράς κατοικίας. Σε περίπτωση που ένα κτήριο κατοικίας διαθέτει μηχανικό αερισμό, τότε λαμβάνεται υπόψη στους υπολογισμούς μόνο για το υπό μελέτη ή προς επιθεώρηση κτήριο και όχι για το κτήριο αναφοράς, στο οποίο και σ' αυτήν την περίπτωση εφαρμόζεται φυσικός αερισμός. Όταν υπάρχει σύστημα μηχανικού αερισμού σε ένα κτήριο κατοικίας, τότε κατά τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτηρίου, ο φυσικός αερισμός μειώνεται κατά το ποσό του νωπού αέρα που προσάγεται από το σύστημα μηχανικού αερισμού. γ) Μηχανικός αερισμός, με την έννοια που ορίστηκε παραπάνω, εφαρμόζεται σε όλα τα κτήρια του τριτογενούς τομέα. Το κτήριο αναφοράς διαθέτει τα ίδια συστήματα μηχανικού αερισμού με το υπό μελέτη ή προς επιθεώρηση κτήριο, αλλά με συνολική παροχή νωπού αέρα ίση με τα απαιτούμενα επίπεδα που αναφέρονται στον πίνακα 2.3. της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 με σύστημα ανάκτησης θερμότητας / ψύξης και τεχνικά χαρακτηριστικά όπως ορίζονται στην επόμενη παράγραφο. Σε περίπτωση που το σύστημα μηχανικού αερισμού του κτηρίου παρέχει λιγότερο νωπό αέρα από τον απαιτούμενο (πίνακας 2.3.), τότε στους υπολογισμούς θεωρείται ότι στο υπό μελέτη ή προς επιθεώρηση κτήριο υπάρχει και επιπλέον μηχανικό σύστημα προσαγωγής νωπού αέρα με παροχή αέρα ίση με το υπολειπόμενο ποσό από το απαιτούμενο και χωρίς ανα κυκλοφορία και ανάκτηση θερμότητας / ψύξης. Σε περίπτωση μη ύπαρξης μηχανικού αερισμού, θεωρείται ότι το εξεταζόμενο κτήριο του τριτογενούς τομέα διαθέτει σύστημα αερισμού παροχής νωπού αέρα σύμφωνα με τον πίνακα 2.3. με τα τεχνικά χαρακτηριστικά του κτηρίου αναφοράς και χωρίς ανά κυκλοφορία και ανάκτηση θερμότητας / ψύξης. Σε περίπτωση που το σύστημα μηχανικού αερισμού του κτηρίου, βάσει υψηλών απαιτήσεων οι οποίες αναφέρονται και τεκμηριώνονται κατά τη μελέτη σχεδιασμού (διαστασιολόγησης) του συστήματος αερισμού, παρέχει περισσότερο νωπό αέρα από τον απαιτούμενο του πίνακα 2.3., τότε για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης θεωρείται ότι στο υπό μελέτη ή προς επιθεώρηση κτήριο παρέχεται ποσότητα νωπού αέρα ίση με την οριζόμενη στο πίνακα 2.3.Κατά την θεώρηση αυτή, η απομείωση της παροχής νωπού αέρα γίνεται ομοιόμορφα (κατά το ίδιο ποσοστό) από όλα τα συστήματα μηχανικού αερισμού του κτηρίου ή της θερμικής ζώνης. Ο μελετητής καταγράφει τα τεχνικά χαρακτηριστικά όλων των συστημάτων αερισμού του κτηρίου ή της θερμικής ζώνης, όπως προκύπτουν από τις μελέτες των αντίστοιχων συστημάτων. Αντίστοιχα, ο ενεργειακός επιθεωρητής καταγράφει τα τεχνικά χαρακτηριστικά των συστημάτων αερισμού από το έντυπο εγκαταστάσεων κλιματισμού / ψύξης, για τα οποία κάνει ταυτοποίηση. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 34 of 129

36 Όπως ήδη αναφέρθηκε, στους υπολογισμούς για την ενεργειακή απόδοση του κτηρίου, δεν λαμβάνονται υπόψη και δεν καταγράφονται τα συστήματα αερισμού εφαρμογών με ιδιαίτερες απαιτήσεις αερισμού, όπως ο τοπικός αερισμός μαγειρείων, αποθήκευσης ή συντήρησης τροφίμων, ειδικών ιατρικών χώρων κ.ά., τα οποία δεν χρησιμοποιούνται για την κάλυψη των αναγκών νωπού αέρα για τους χρήστες των χώρων. Για τον προσδιορισμό των πιο άνω δεδομένων, τα οποία χρησιμοποιούνται για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, υπάρχει αναλυτική περιγραφή στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 στην παράγραφο Σύστημα ύγρανσης χώρων Το σύστημα ύγρανσης του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης καλύπτει τις ανάγκες για ύγρανση του εσωτερικού αέρα, σε συνδυασμό με το σύστημα μηχανικού αερισμού. Οι ανάγκες για ύγρανση του αέρα των χώρων ενός κτιρίου προκύπτουν σε σχέση με την υγρασία του αέρα της περιοχής που βρίσκεται το κτίριο και τις επιθυμητές εσωτερικές συνθήκες υγρασίας, οι οποίες ορίζονται στην παράγραφο (πίνακας 2.2) της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010. Κατά την επιθεώρηση καταγράφεται το σύστημα παραγωγής υγρασίας, το οποίο μπορεί να είναι μια κεντρική μονάδα ατμό παραγωγής ή, συνηθέστερα, ένα τοπικό σύστημα ψεκασμού με παραγωγή ατμού με ηλεκτρική αντίσταση. Στην παράγραφο 4.7 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 αναλύονται όλες οι παράμετροι του συστήματος ύγρανσης που χρησιμοποιούνται για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου. Το σύστημα παραγωγής υγρασίας αποτελείται από δύο τομείς: Μονάδα παραγωγής υγρασίας (ατμού): Χρειάζεται ο προσδιορισμός του συντελεστή θερμικής απόδοσης της μονάδας παραγωγής, το είδος καυσίμου και η απαιτούμενη παροχή υγρασίας στους χώρους. Δίκτυο διανομής ατμού: Χρειάζεται ο προσδιορισμός του συντελεστή θερμικής απόδοσης του δικτύου διανομής, ο οποίος προσδιορίζεται σε σχέση με τη θερμοκρασία του δικτύου και την ποιότητα της θερμομόνωσης. 12. Σύστημα παραγωγής ζεστού νερού χρήσης ΖΝΧ Κατά την επιθεώρηση του κτιρίου καταγράφονται τα δεδομένα του ηλιοθερμικού συστήματος παραγωγής ζεστού νερού χρήσης του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης (εφόσον υφίσταται), σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην σχετική μελέτη και ακολουθεί επιβεβαίωση των δεδομένων από τον επιθεωρητή. Αν δεν υπάρχει μελέτη για τα ηλιοθερμικά συστήματα ενός κτιρίου, τότε ο επιθεωρητής καταγράφει όσα από τα τεχνικά χαρακτηριστικά του ηλιοθερμικού συστήματος είναι διαθέσιμα και εκτιμάει τα απαραίτητα δεδομένα για τους υπολογισμούς, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στη σχετική παράγραφο της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010. Κατόπιν, καταγράφονται τα δεδομένα του συμβατικού συστήματος παραγωγής ζεστού νερού χρήσης του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης. Σε περίπτωση που υπάρχει μελέτη για το σύστημα ΖΝΧ, ο επιθεωρητής επιβεβαιώνει και καταγράφει τα τεχνικά χαρακτηριστικά του συστήματος και εκτιμάει τα απαραίτητα δεδομένα για τους υπολογισμούς από την παράγραφο 4.8 στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010. Το σύστημα ΖΝΧ του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης χωρίζεται σε τρεις τομείς, οι οποίοι αναλύονται στη συνέχεια, καταγράφοντας για καθένα ορισμένες παραμέτρους: DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 35 of 129

37 Μονάδα παραγωγής ζεστού νερού χρήσης: κεντρικά συστήματα παραγωγής ΖΝΧ όπως λέβητες ή αντλίες θερμότητας, τοπικές μονάδες παραγωγής ΖΝΧ όπως μονάδες αερίου, ηλεκτρικοί θερμαντήρες, ταχυθερμαντήρες, κ.ά. Δίκτυο διανομής θερμότητας: οι σωληνώσεις μεταφοράς θερμού μέσου (νερό, κ.ά.), κ.τ.λ. Τερματική μονάδα απόδοσης θερμότητας για ΖΝΧ: θερμαντήρες με εναλλάκτη ή με ηλεκτρική αντίσταση ή άλλο σύστημα αποθήκευσης. Για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, από το σύστημα παραγωγής ΖΝΧ χρησιμοποιούνται τα δεδομένα για το συντελεστή θερμικής απόδοσης της μονάδας παραγωγής ΖΝΧ, το είδος καυσίμου (ηλεκτρικό, πετρέλαιο, κ.ά.), το ποσοστό του θερμικού φορτίου για ΖΝΧ που καλύπτει το σύστημα, τη θερμική απόδοση του δικτύου διανομής ΖΝΧ, τη θερμική απόδοση των τερματικών μονάδων απόδοσης θερμότητας (αποθήκευσης) για ΖΝΧ. Ο υπολογισμός του φορτίου για ΖΝΧ σε ένα κτίριο γίνεται με βάση την κατανάλωση ΖΝΧ ανά χρήση κτιρίου, η οποία ορίζεται στην παράγραφο 2.7 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, καθώς επίσης και τις θερμοκρασίες του νερού στο δίκτυο της περιοχής Σύστημα Φωτισμού Κατά τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης ενός κτιρίου (που δεν χρησιμοποιείται ως κατοικία) λαμβάνονται υπόψη τα συστήματα φωτισμού, τόσο για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης (εκτός των κατοικιών), όσο και για τη συνεισφορά τους στα εσωτερικά θερμικά φορτία του κτιρίου. Ο επιθεωρητής καταγράφει όλα τα συστήματα γενικού φωτισμού στο χώρο και ιδίως τα χαρακτηριστικά που ακολουθούν, τα οποία χρησιμοποιούνται για τους υπολογισμούς ενεργειακής απόδοσης: Εγκατεστημένη ισχύς των φωτιστικών λαμπτήρων. Από τα τεχνικά χαρακτηριστικά των λαμπτήρων αποτυπώνεται αναλυτικά η ηλεκτρική ισχύς τους και η φωτιστική τους απόδοση (φωτεινή δραστικότητα) σε lumen/w. Ποσοστό του κτιρίου ή της θερμικής ζώνης που λαμβάνεται ως ζώνη φυσικού φωτισμού. Στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, παράγραφος , περιγράφεται ο προσδιορισμός των ζωνών φυσικού φωτισμού. Διατάξεις αυτόματου ελέγχου του συστήματος φωτισμού, περιλαμβανομένων και των διατάξεων ελέγχου φυσικού φωτισμού χώρων: λουξόμετρα (στάθμη φωτισμού), χρονοδιακόπτες κ.ά. Σύστημα απομάκρυνσης της εκλυόμενης θερμότητας από τα φωτιστικά, σε περίπτωση που υπάρχει στο κτίριο. Ύπαρξη συστήματος φωτισμού ασφαλείας στο κτίριο ή την θερμική ζώνη. Η ύπαρξη συστήματος εφεδρείας για την κάλυψη των αναγκών φωτισμού των χώρων. Για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, λαμβάνεται υπόψη και η περίοδος αξιοποίησης του φυσικού φωτισμού και η περίοδος χρήσης του τεχνητού φωτισμού. Αυτές οι παράμετροι είναι καθορισμένες ανά χρήση κτιρίου και λαμβάνονται από τον πίνακα 5.2 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010.Στο λογισμικό οι τιμές εισάγονται αυτόματα και σε σχέση με το ποσοστό των χώρων που λαμβάνεται σαν ζώνη φυσικού φωτισμού. Επισημαίνεται ξανά ότι τα παραπάνω δεν εφαρμόζονται σε κτίρια κατοικίας. DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 36 of 129

38 Διατάξεις αυτομάτου ελέγχου Η χρήση διατάξεων αυτομάτου ελέγχου και διαχείρισης ενέργειας (BEMS) μειώνει την τελική κατανάλωση ενέργειας του κτιρίου, της οποίας ο ακριβής προσδιορισμός είναι αρκετά πολύπλοκος, γιατί υπεισέρχονται πολλές παράμετροι. Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και τη μέχρι σήμερα πρακτική, ανάλογα με τις διατάξεις αυτομάτου ελέγχου που διαθέτει ένα κτίριο, κατατάσσεται σε μια από τις κατηγορίες Α, Β, Γ ή Δ, όπως περιγράφονται στον πίνακα 5.5, στην παράγραφο 5.2 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010. Για να καταταχθεί ένα κτίριο σε μια από τις κατηγορίες αυτές, θα πρέπει να διαθέτει όλες τις διατάξεις αυτοματισμών (τοπικές ή κεντρικές) που αντιστοιχούν στην κατηγορία αυτή, αλλιώς κατατάσσεται στην αμέσως χαμηλότερη. Η κατηγορία του κτιρίου σε σχέση με τις διατάξεις αυτομάτου ελέγχου που διαθέτει προσδιορίζεται από τον επιθεωρητή με την εξακρίβωση ύπαρξης και σωστής λειτουργίας των διατάξεων αυτών Συστήματα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού & θερμότητας - ΣΗΘ Προκειμένου να προσδιοριστεί η συνεισφορά ενός συστήματος συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ) σε ένα κτίριο, κατά τους υπολογισμούς χρησιμοποιούνται διάφορα δεδομένα, τα οποία προσδιορίζονται από τις τεχνικές προδιαγραφές του κατασκευαστή εάν υπάρχουν. Τα απαιτούμενα δεδομένα είναι: η κατανάλωση καυσίμου του συστήματος, ο ονομαστικός ηλεκτρικός βαθμός απόδοσης του συστήματος, ο ονομαστικός θερμικός βαθμός απόδοσης του συστήματος, το ποσοστό και το είδος θερμικού φορτίου (θέρμανση χώρων, ΖΝΧ) που καλύπτει το ΣΗΘ. Για την περίπτωση προτεινόμενης λύσης ενεργειακής αναβάθμισης του κτιρίου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι τιμές της θερμικής και ηλεκτρικής απόδοσης συστήματος ΣΗΘ που δίνονται στον πίνακα 5.14 της παραγράφου 5.4 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε / Συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Α.Π.Ε. Η χρήση συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (Α.Π.Ε.), μειώνει την κατανάλωση συμβατικής ενέργειας στο κτίριο. Κατά την ενεργειακή επιθεώρηση καταγράφονται όλα τα δεδομένα των συστημάτων Α.Π.Ε. που υπάρχουν στο κτίριο και χρησιμοποιούνται στους υπολογισμούς. Στην παράγραφο 5.3 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, αναλύονται όλες οι παράμετροι που καταγράφονται για τα συστήματα Α.Π.Ε. Συγκεκριμένα για τους ηλιακούς συλλέκτες, τα απαιτούμενα δεδομένα είναι: Ο τύπος ηλιακών συλλεκτών: επίπεδοι με μονό ή διπλό τζάμι, κενού, κ.ά. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 37 of 129

39 Ο ετήσιος συντελεστής αξιοποίησης ηλιακής ακτινοβολίας του ηλιακού συλλέκτη. Η συνολική επιφάνεια των ηλιακών συλλεκτών. Ο προσανατολισμός των ηλιακών συλλεκτών, συνήθως νότιος. Η κλίση των ηλιακών συλλεκτών. Το ποσοστό και το είδος (θέρμανση χώρων, ΖΝΧ) θερμικού φορτίου που καλύπτουν οι ηλιακοί συλλέκτες. Για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης και ενεργειακής κατάταξης ενός κτιρίου λαμβάνονται υπόψη μόνο τα φωτοβολταϊκά (Φ/Β) συστήματα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιούνται για την κάλυψη των ηλεκτρικών φορτίων του κτιρίου και όχι αυτά που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και διάθεσής της στο ηλεκτρικό δίκτυο. Τα απαιτούμενα δεδομένα των Φ/Β για τους υπολογισμούς είναι: Ο τύπος του Φ/Β συστήματος Η χρονολογία εγκατάστασης και λειτουργίας του Φ/Β. Η απόδοση του Φ/Β συστήματος. Ενδεικτικές τιμές απόδοσης στην ελληνική αγορά δίνονται στον πίνακα 5.12 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010. Η επιφάνεια των Φ/Β. Ο προσανατολισμός των Φ/Β, συνήθως νότιος. Η κλίση των Φ/Β, συνήθως για την Ελλάδα για ετήσια χρήση 26-30ο Ο συντελεστής σκίασης ο οποίος προσδιορίζεται από την γωνία θέασης και τον πίνακα 3.18 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, παράγραφος Για την περίπτωση προτεινόμενης λύσης ενεργειακής αναβάθμισης του κτιρίου από τον επιθεωρητή με την χρήση ενός συστήματος Α.Π.Ε., μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι τιμές των παραμέτρων που αναφέρονται στην παράγραφο 5.3 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010. Ιδιαίτερα για τους ηλιακούς συλλέκτες, κατά την επιθεώρηση μπορούν να χρησιμοποιηθούν με μεγάλη ακρίβεια οι συντελεστές ηλιακής αξιοποίησης που δίνονται στους πίνακες 5.8 (για κατοικίες) και 5.9 (κτίρια τριτογενή) Συντήρηση & Αναγκαίες Επεμβάσεις Εκτός από την καταγραφή των δεδομένων στο έντυπο ενεργειακής επιθεώρησης, ο επιθεωρητής θα πρέπει να ενημερωθεί για τις προγραμματισμένες συντηρήσεις και να εντοπίσει τις αναγκαίες επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης που έχουν προγραμματιστεί να γίνουν στο κτίριο. Ο επιθεωρητής από τον υπεύθυνο του κτιρίου για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το κτίριο σχετικά με τη λειτουργία του, καθώς και για τα παράπονα των χρηστών, σε περίπτωση που υπάρχουν. Συνοπτικά, ο επιθεωρητής, για την ολοκληρωμένη αξιολόγηση του κτιρίου, λαμβάνει επίσης υπόψη τα εξής: Τις προγραμματισμένες και αναγκαίες συντηρήσεις που πρέπει να εφαρμοστούν στα δομικά στοιχεία ή/και στις εγκαταστάσεις του κτιρίου. Τις επεμβάσεις βελτίωσης (λόγω λειτουργικών προβλημάτων ή γήρανσης) που πρέπει να πραγματοποιηθούν ή που έχουν προγραμματιστεί για άμεση υλοποίηση από τους υπεύθυνους του κτιρίου. DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 38 of 129

40 Ο επιθεωρητής εντοπίζει και επιβεβαιώνει τις ανάγκες του κτιρίου για αναβάθμιση και συντήρηση κατά την διάρκεια της επιθεώρησης. Επίσης, από τη συνολική εικόνα του κτιρίου, εκτιμάει τις προτεραιότητες που πρέπει να δοθούν για την εφαρμογή διαφόρων επεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης του κτιρίου και συντήρησης των εγκαταστάσεών του. Οι συντηρήσεις που θα πρέπει να εφαρμόζονται σε ένα κτίριο για τη βέλτιστη λειτουργία του είναι: Τακτική επισκευή τυχόν ζημιών στο κτιριακό κέλυφος: αποκατάσταση σοβά, στεγανοποίηση ανοιγμάτων, στεγανοποίηση αρμών, διόρθωση θερμογεφυρών, κ.ά. Ετήσιος έλεγχος και συντήρηση των συστημάτων θέρμανσης, ψύξης, κλιματισμού του κτιρίου όπως: λέβητες, ψυκτικά μηχανήματα, τερματικές μονάδες, δίκτυα διανομής, κ.ά. Τακτικός έλεγχος των συστημάτων φωτισμού: καθαρισμός λαμπτήρων και φωτιστικών σωμάτων, αντικατάσταση λαμπτήρων σε υπολειτουργία, κ.ά. Έλεγχος διατήρησης των κατάλληλων εσωτερικών συνθηκών στο κτίριο: θερμοκρασία, υγρασία, αερισμός, κ.ά Υπολογισμοί και Ανάλυση Αποτελεσμάτων Το τέταρτο στάδιο της ενεργειακής επιθεώρησης είναι η διαδικασία υπολογισμών για την ενεργειακή κατάταξη και πιστοποίηση του κτιρίου, καθώς και ο προσδιορισμός των βέλτιστων επεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης του κτιρίου. Σύμφωνα με το άρθρο 5 του Κ.ΕΝ.Α.Κ., για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης και ενεργειακής κατάταξης των κτιρίων θα πρέπει να εφαρμόζεται η μέθοδος ημισταθερής κατάστασης μηνιαίου βήματος, η οποία περιγράφεται στο πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 13790, καθώς και στα υπόλοιπα υποστηρικτικά πρότυπα, που αναφέρονται στο παράρτημα 1 του ίδιου Κανονισμού. Σύμφωνα πάντα με τον Κ.ΕΝ.Α.Κ., για τους υπολογισμούς κατά την ενεργειακή επιθεώρηση, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται λογισμικά, τα οποία θα έχουν αξιολογηθεί από την Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Ενέργειας (Ε.Υ.ΕΠ.ΕΝ.) του ΥΠΕΚΑ, με κριτήριο την εφαρμογή της παραπάνω μεθοδολογίας. Το λογισμικό, μετά την ολοκλήρωση της εισαγωγής των δεδομένων της επιθεώρησης, παρέχει τη δυνατότητα διαδικτυακής σύνδεσης μέσω εξαγώγιμου αρχείου μορφής xml. Με τον τρόπο αυτό, ο επιθεωρητής με τη χρήση του αριθμού μητρώου του και του αριθμού πρωτοκόλλου επιθεώρησης, στέλνει απ' ευθείας τα αρχεία με τα δεδομένα και τα αποτελέσματα των υπολογισμών στο πληροφοριακό σύστημα που τηρείται από την Ε.Υ.ΕΠ.ΕΝ. Τα δεδομένα και τα αποτελέσματα καταχωρούνται αυτόματα στη βάση δεδομένων. Βάσει των τελικών αποτελεσμάτων εκδίδεται το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης Π.Ε.Α. του κτιρίου, το οποίο αποστέλλεται στον επιθεωρητή μέσω πάντα της ανοικτής διαδικτυακής σύνδεσης Υπολογισμοί της ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Οι υπολογισμοί της ενεργειακής απόδοσης κτιρίου γίνονται με λογισμικό, το οποίο έχει δημιουργηθεί βάσει των απαιτήσεων και προδιαγραφών του νόμου 3661/2008, του Κ.ΕΝ.Α.Κ. και της αντίστοιχης Τεχνικής Οδηγίας του ΤΕΕ (Αναλυτικές Εθνικές Προδιαγραφές παραμέτρων για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων και την έκδοση DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 39 of 129

41 πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης) (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010). Η τεχνική οδηγία αυτή κατευθύνει διεξοδικά τον επιθεωρητή για τις παραμέτρους που θα χρησιμοποιήσει κατά τους υπολογισμούς, ανάλογα με τα δεδομένα και τα χαρακτηριστικά των κτιριακών εγκαταστάσεων που κατέγραψε. Για την υπολογιστική διαδικασία επισημαίνονται τα εξής: Η ακρίβεια των υπολογισμών επηρεάζεται από την ακρίβεια των δεδομένων που εισάγονται. Απαιτείται, λοιπόν, να εισάγονται τα δεδομένα όπως έχουν αποτυπωθεί κατά τη διαδικασία επιθεώρησης στο σχετικό έντυπο και σύμφωνα πάντα με τις Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010 και /2010. Επίσης, χρειάζεται προσοχή κατά τη χρήση μεθόδων/τεχνικών, όπως ο καθορισμός θερμικών ζωνών για τους υπολογισμούς. Χρησιμοποιούνται βιβλιοθήκες που εμπεριέχονται στο λογισμικό και έχουν καθοριστεί από τις σχετικές τεχνικές οδηγίες (π.χ. για τα κλιματικά δεδομένα). Εξετάζεται η δυνατότητα εφαρμογής συγκεκριμένων επεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης για την επίτευξη εξοικονόμησης ενέργειας στο κτίριο, με βάση οικονομικά και ενεργειακά κριτήρια. Οι υπολογισμοί που πραγματοποιούνται κατά την ενεργειακή επιθεώρηση του κτιρίου και καταλήγουν στην έκδοση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης, αφορούν: στα μηνιαία φορτία και στην ενεργειακή κατανάλωση (για θέρμανση, ψύξη, ζεστό νερό χρήσης, φωτισμό και βοηθητικά Η/Μ συστήματα) βάσει της υφιστάμενης κατάστασης του κτιρίου. στην ενεργειακή ταξινόμηση του κτιρίου (κατάταξή του σε ενεργειακή κλάση) στη διαμόρφωση και αξιολόγηση σεναρίων επεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια με υπολογισμό της εξοικονόμησης θερμικής και ηλεκτρικής ενέργειας και της αντίστοιχης μείωσης εκλυόμενων ρύπων, καθώς και υπολογισμό του κόστους της κάθε επέμβασης και του χρόνου αποπληρωμής του. Το λογισμικό θα παρέχει τη δυνατότητα ενεργειακής και οικονομικής αξιολόγησης διαφόρων σεναρίων όπως: επεμβάσεις βελτίωσης στο κτιριακό κέλυφος, δηλαδή θερμομόνωση εξωτερικών τοίχων, οροφής, δαπέδου, αντικατάσταση ή αεροστεγάνωση κουφωμάτων, κ.ά. αναβάθμιση ή αντικατάσταση ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων με νέες υψηλής απόδοσης, όπως: σύστημα θέρμανσης, ψύξης, ζεστού νερού χρήσης, κλιματιστικές μονάδες διαχείρισης αέρα, μονάδες εξαερισμού, μονάδες φωτισμού, διατάξεις αυτοματισμών, κ.ά. εφαρμογή παθητικών συστημάτων και εναλλακτικών συστημάτων παραγωγής ενέργειας όπως ηλιακοί χώροι, ηλιακοί συλλέκτες, φωτοβολταϊκά και συμπαραγωγή θερμικής & ηλεκτρικής ενέργειας. Ο κύριος στόχος των υπολογισμών είναι ο προσδιορισμός της συνολικής ετήσιας κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας (kwh/(m2.έτος)) για θέρμανση, ψύξη, κλιματισμό, ζεστό νερό χρήσης και φωτισμό ( ο φωτισμός μελετάται μόνο στα κτίρια του τριτογενή τομέα). Με βάση τα αποτελέσματα των υπολογισμών, γίνεται η ενεργειακή ένταξη του κτιρίου στην αντίστοιχη κατηγορία συγκρινόμενο με το κτίριο αναφοράς. Κατά τη διάρκεια εισαγωγής δεδομένων για το υπό εξέταση κτίριο στο λογισμικό, εισάγονται αυτόματα και τα δεδομένα του κτιρίου αναφοράς, τα οποία έχουν καθοριστεί στον Κ.ΕΝ.Α.Κ. και στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, για κάθε περίπτωση κτιρίου ή κτιριακών εγκαταστάσεων. Ο επιθεωρητής δεν χρειάζεται να δαπανήσει επιπλέον χρόνο για τον καθορισμό του κτιρίου αναφοράς στο λογισμικό. Το κτήριο αναφοράς είναι ένα κτήριο όμοιο με το υπό εξέταση κτήριο, δηλαδή ένα κτήριο με τα ίδια γεωμετρικά χαρακτηριστικά, την ίδια θέση, τον ίδιο προσανατολισμό, την ίδια χρήση και τα ίδια χαρακτηριστικά λειτουργίας με το DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 40 of 129

42 εξεταζόμενο κτήριο. Το κτήριο αναφοράς πληροί τις ελάχιστες προδιαγραφές του άρθρου 9 του Κ.ΕΝ.Α.Κ. και έχει καθορισμένα τεχνικά χαρακτηριστικά (όπως ορίζονται στο άρθρο 9 του Κ.ΕΝ.Α.Κ. και περιγράφονται αναλυτικότερα στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, τόσο τα δομικά στοιχεία του κτηριακού κελύφους τους, όσο και στις Η/Μ εγκαταστάσεις που αφορούν στη θέρμανση, στην ψύξη και στον κλιματισμό των εσωτερικών χώρων, στην παραγωγή Ζ.Ν.Χ. και στο φωτισμό. Τα παραπάνω παρουσιάζονται αναλυτικά στις παραγράφους που ακολουθούν Το κτίριο αναφοράς Η ενεργειακή κατάταξη του κτιρίου προκύπτει από τη σύγκριση του υπάρχοντος κτιρίου με το κτίριο αναφοράς, σε σχέση με την υπολογιζόμενη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά της κατασκευής και του Η/Μ εξοπλισμού. Το κτίριο αναφοράς δεν είναι σταθερό σε όλες τις περιπτώσεις, αλλά κάθε φορά είναι διαφορετικό και ίδιο με το υπό μελέτη κτίριο. Το κτίριο αναφοράς έχει ακριβώς την ίδια γεωμετρία, την ίδια θέση, τον ίδιο προσανατολισμό, την ίδια χρήση και το ίδιο προφίλ λειτουργίας με το υπό επιθεώρηση κτήριο. [5] 1.Το κτιριακό κέλυφος Οι παράμετροι του κτηριακού κελύφους που διαφοροποιούνται στο κτήριο αναφοράς σε σχέση με το υπάρχον κτήριο είναι οι εξής: Η ανηγμένη θερμοχωρητικότητα που είναι ίση με 250 [kj/(m2.κ)] θερμαινόμενης επιφάνειας. Η διείσδυση αέρα μέσω ανοιγόμενων κουφωμάτων και γυάλινων προσόψεων, η οποία λαμβάνεται ίση με 5,5 [m3/(h m2)] θερμαινόμενης επιφάνειας. Οι θερμογέφυρες για παλαιά κτήρια (προσθήκη 0,10 [W/(m2 K)] στους συντελεστές θερμοπερατότητας όλων των αδιαφανών δομικών στοιχείων). Οι συντελεστές θερμοπερατότητας δομικών στοιχείων (ίσοι με το μέγιστο επιτρεπόμενο ανά δομικό στοιχείο και κλιματική ζώνη). Η απορροφητικότητα των εξωτερικών επιφανειών είναι ίση με 0,40 για τα κατακόρυφα δομικά στοιχεία και δώματα και 0,60 για επικλινείς στέγες. Ο συντελεστής εκπομπής θερμικής ακτινοβολίας για τις εξωτερικές επιφάνειες είναι 0,80. Ο συντελεστής διαπερατότητας των υαλοπινάκων στην ηλιακή ακτινοβολία είναι 0,55. Ο μέσος συντελεστής σκίασης (είτε από οριζόντια είτε από πλευρικά σκίαστρα). 1) Κατακόρυφες επιφάνειες: Διαφανείς επιφάνειες κατά τη θερινή περίοδο (0,70 για τις νότιες όψεις, 0,75 για τις δυτικές και ανατολικές όψεις, 0,80 για τις βορειοανατολικές και βορειοδυτικές όψεις, 0,73 για τις νοτιανατολικές και νοτιοδυτικές όψεις και 1,00 για τις βόρειες όψεις). Αδιαφανείς επιφάνειες τόσο κατά τη θερινή, όσο και κατά τη χειμερινή περίοδο (0,90). 2) Οριζόντια ή κεκλιμένη επιφάνεια (δωμάτων ή στεγών): Διαφανείς και αδιαφανείς επιφάνειες τόσο κατά τη θερινή, όσο και κατά τη χειμερινή περίοδο 1,0. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 41 of 129

43 Ο μέσος συντελεστής θερμοπερατότητας του κτηρίου αναφοράς U m πρέπει να πληροί τους περιορισμούς του μέγιστου επιτρεπόμενου μέσου συντελεστή θερμοπερατότητας U m, όπως οι τιμές του καθορίζονται στην T.O.T.E.E /2010. Αυτή η απαίτηση δεν ισχύει για τμήμα κτηρίου (π.χ. διαμέρισμα). Ο ηλιακός χώρος & τα παθητικά ηλιακά συστήματα, εκτός αυτού του αμέσου κέρδους, δεν λαμβάνονται υπόψη και αντικαθίστανται από αδιαφανή επιφάνεια. 2. Οι Η/Μ εγκαταστάσεις Το κτήριο αναφοράς διαθέτει σύστημα θέρμανσης, ψύξης και Ζ.Ν.Χ. για όλους τους τύπους κτηρίων και επιπλέον σύστημα μηχανικού αερισμού και φωτισμού για τα κτήρια του τριτογενούς τομέα. Τα βασικά χαρακτηριστικά των Η/Μ εγκαταστάσεων που λαμβάνονται υπόψη στο κτήριο αναφοράς παρουσιάζονται στις επόμενες παραγράφους. Το σύστημα θέρμανσης: Όταν το υπάρχον κτίριο θερμαίνεται με τη χρήση αντλιών θερμότητας, τότε το κτίριο αναφοράς: προκειμένου για κατοικία, διαθέτει τοπικές αντλίες θερμότητας με συντελεστή συμπεριφοράς COP = 3,2 και με βαθμό απόδοσης δικτύου διανομής 1, προκειμένου για κτίριο του τριτογενούς τομέα, διαθέτει τοπικά ή/και κεντρικά συστήματα θέρμανσης με συντελεστή συμπεριφοράς: COP = 3,2 για αερόψυκτα συστήματα, COP = 4,3 για υδρόψυκτα και COP = 3,5 για όλες τις άλλες περιπτώσεις. Όταν το υπάρχον κτήριο είναι συνδεδεμένο με κεντρικό δίκτυο τηλεθέρμανσης, τότε στο κτήριο αναφοράς θα λαμβάνονται υπόψη τα τεχνικά χαρακτηριστικά του εναλλάκτη θερμότητας τηλεθέρμανσης. Όταν το υπάρχον κτήριο θερμαίνεται με οποιοδήποτε σύστημα εκτός από τηλεθέρμανση και αντλίες θερμότητας, τότε το κτήριο αναφοράς θα διαθέτει λέβητα πετρελαίου σε λειτουργία υψηλής θερμοκρασίας (με βαθμό απόδοσης ανάλογο της ονομαστικής θερμικής ισχύος της μονάδας), με δίκτυο διανομής θερμού μέσου με θερμομόνωση σύμφωνα με τον Κ.Εν.Α.Κ. και σύστημα αντιστάθμισης. Όταν το υπάρχον κτήριο δεν διαθέτει σύστημα θέρμανσης ή διαθέτει μόνο σε ένα τμήμα του, τότε ορίζεται θεωρητικό σύστημα θέρμανσης με λέβητα πετρελαίου (βαθμού απόδοσης 0,935), με δίκτυο διανομής θερμού μέσου (βαθμού απόδοσης 0,950), τερματικά (βαθμού απόδοσης 0,930) και βοηθητικές μονάδες (ειδικής ισχύος 0,10 W/m2 για κατοικίες και 5,0 W/m2 για τον τριτογενή τομέα). Το κτήριο αναφοράς διαθέτει σύστημα αντιστάθμισης και θερμοστατικό έλεγχο της θερμοκρασίας εσωτερικού χώρου ανά ελεγχόμενη θερμική ζώνη του. Το σύστημα ψύξης: Το κτήριο αναφοράς: DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 42 of 129

44 προκειμένου για κατοικία, διαθέτει τοπικές αντλίες θερμότητας με ονομαστικό δείκτη αποδοτικότητας ΕΕR = 3 και με βαθμό απόδοσης δικτύου διανομής 1 και κατανάλωση συστήματος ψύξης ίση με το 50% της κατανάλωσης, που υπολογίζεται με βάση τη συνολική θερμαινόμενη επιφάνεια κατοικίας, προκειμένου για κτήριο του τριτογενούς τομέα, διαθέτει τοπικές ή/και κεντρικές μονάδες ψύξης που καλύπτουν όλους τους εσωτερικούς χώρους, με ονομαστικό δείκτη αποδοτικότητας ΕΕR = 2,8 για αερόψυκτα συστήματα, ΕΕR = 3,8 για υδρόψυκτα και ΕΕR = 3,0 για όλες τις άλλες περιπτώσεις. Όταν το υπάρχον κτήριο δεν διαθέτει σύστημα ψύξης ή διαθέτει μόνο σε ένα τμήμα του (μικρότερο από το 50% για κατοικίες και από το 100% για κτήρια του τριτογενούς τομέα), ορίζεται θεωρητικό σύστημα ψύξης με αντλίες θερμότητας με ονομαστικό δείκτη αποδοτικότητας 3,0 για κατοικίες και με 2,8 για κτήριο του τριτογενούς τομέα κάλυψη της απαιτούμενης ψυκτικής ενέργειας κατά 50% για κατοικίες και κατά 100% για κτήρια του τριτογενούς τομέα, με δίκτυο διανομής βαθμού απόδοσης ίσου με 1,00 για κατοικίες και ίσου με 0,95 για κτήρια του τριτογενούς τομέα, με τερματικά βαθμού απόδοσης 0,93 και με βοηθητικές μονάδες ισχύος 0,1 [W/m 2 ] για κατοικίες και ισχύος 5,0 [W/m 2 ] για κτήρια του τριτογενούς τομέα. Το κτήριο αναφοράς διαθέτει θερμοστατικό έλεγχο της θερμοκρασίας εσωτερικού χώρου ανά ελεγχόμενη θερμική ζώνη του. Το σύστημα αερισμού: Στο κτήριο αναφοράς: για κατοικία οι απαιτήσεις για νωπό αέρα καλύπτονται μέσω φυσικού αερισμού, σύμφωνα με τις ελάχιστες απαιτήσεις που είναι 0,75 (m 3 /h/m 2 ) και για κτήριο του τριτογενούς τομέα οι απαιτήσεις για νωπό αέρα καλύπτονται μέσω μηχανικού αερισμού, σύμφωνα με τις ελάχιστες απαιτήσεις ανά χρήση κτηρίου, με βαθμό απόδοσης ανάκτησης θερμότητας 50% και ειδική ηλεκτρική ισχύ ανεμιστήρων ίση με 1,0 (kw/m 3 /s). Όταν το υπάρχον κτήριο του τριτογενούς τομέα δεν διαθέτει σύστημα μηχανικού αερισμού ή διαθέτει μόνο σε ένα τμήμα του, ορίζεται το θεωρητικό σύστημα μηχανικού αερισμού με παροχή αέρα σύμφωνα με τις ελάχιστες απαιτήσεις ανά χρήση κτηρίου, χωρίς ανάκτηση θερμότητας και ειδική ηλεκτρική ισχύ ανεμιστήρων ίση με 1,0 [kw/m 3 /s]. Το σύστημα ζεστού νερού χρήσης: Το κτήριο αναφοράς καλύπτει τις ανάγκες για ζεστό νερό χρήσης (Ζ.Ν.Χ.) μέσω κεντρικού λέβητα θέρμανσης χώρων ή ξεχωριστού συστήματος λέβητα πετρελαίου σε λειτουργία υψηλής θερμοκρασίας (βαθμού απόδοσης ανάλογα με την ονομαστική ισχύ της μονάδας), με δίκτυο διανομής θερμού μέσου με θερμομόνωση σύμφωνα με τον Κ.Εν.Α.Κ. και με παράλληλη χρήση ηλιακών συλλεκτών. Το ποσοστό του ηλιακού μεριδίου σε ετήσια βάση για το κτήριο αναφοράς, λαμβάνεται 15% επί των αναγκών για Ζ.Ν.Χ. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 43 of 129

45 Στην περίπτωση κτηρίων του τριτογενούς τομέα με περιορισμένη κατανάλωση Ζ.Ν.Χ. μικρότερη ή ίση από 10 l/άτομο/ημέρα, τότε το σύστημα παραγωγής Ζ.Ν.Χ. είναι τοπικοί ηλεκτρικοί θερμαντήρες με βαθμό απόδοσης μονάδα (1,0), διανομή με βαθμό απόδοσης μονάδα (1,0), αποθήκευση με βαθμό απόδοσης 0,98 και βοηθητικές μονάδες με μηδενική ηλεκτρική ισχύ (W). Όταν το υπάρχον κτήριο δεν διαθέτει σύστημα Ζ.Ν.Χ. ή διαθέτει μόνο σε ένα τμήμα του, ορίζεται το θεωρητικό σύστημα Ζ.Ν.Χ. με λέβητα πετρελαίου με βαθμό απόδοσης 0,935, δίκτυο διανομής θερμού μέσου με βαθμό απόδοσης ανάλογα την ημερήσια κατανάλωση ζεστού νερού, αποθήκευση με βαθμό απόδοσης 0,93 και βοηθητικές μονάδες με μηδενική 0,0 (W/m 2 ) ειδική ηλεκτρική ισχύ για κατοικίες και 0,10 (W/m 2 ) για κτήρια του τριτογενούς τομέα. Το θεωρητικό σύστημα Ζ.Ν.Χ. για το εξεταζόμενο κτήριο δεν έχει κάλυψη 15% του θερμικού φορτίου μέσω ηλιακών συλλεκτών. Το σύστημα τεχνητού φωτισμού: Το κτήριο αναφοράς του τριτογενούς τομέα διαθέτει εγκατεστημένη ισχύ (kw) τεχνητού φωτισμού, σύμφωνα με τις ελάχιστες απαιτήσεις ανά χρήση κτηρίου, όπως αυτές καθορίζονται στην T.O.T.E.E /2010. Το κτήριο αναφοράς διαθέτει φωτισμό ασφαλείας σε όλους τους χώρους. Επίσης το κτήριο αναφοράς, για τα κτήρια υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, καθώς και τα κτήρια προσωρινής διαμονής, διαθέτει σύστημα εφεδρείας για την κάλυψη των αναγκών φωτισμού Η ενεργειακή κατάταξη του κτιρίου Η ενεργειακή κατάταξη υφιστάμενου κτιρίου προσδιορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 13 του Κ.Εν.Α.Κ., ως ποσοστό της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας του κτιρίου αναφοράς (Κ.Υ.Α. Δ6/Β/οικ. 5825/ , Φ.Ε.Κ. Β 407). Το κτήριο αναφοράς κατατάσσεται εξ ορισμού στην ενεργειακή κατηγορία Β. Οι κατηγορίες για την ενεργειακή ταξινόμηση των κτιρίων (Α+ έως Η) και τα όρια παρουσιάζονται στην κλίμακα ενεργειακής κατάταξης που απεικονίζεται στο σχήμα , όπου ΕΡ είναι η ετήσια συνολική υπολογιζόμενη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας του εξεταζόμενου κτηρίου. R R είναι η ετήσια συνολική υπολογιζόμενη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας του κτηρίου αναφοράς. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 44 of 129

46 Εικόνα 1. Κλίμακα ενεργειακής κατάταξης [3] Η πρωτογενής ενέργεια τού υπό εξέταση κτιρίου, καθώς και του κτηρίου αναφοράς υπολογίζονται από τη τελική κατανάλωση ενέργειας ανά τελική χρήση και τους εθνικούς συντελεστές μετατροπής σε πρωτογενή ενέργεια. Οι τελικές καταναλώσεις ενέργειας (kwh/m 2 ) που λαμβάνονται υπόψη για την ενεργειακή κατάταξη του κτηρίου αφορούν στις ακόλουθες τελικές χρήσεις: Θέρμανση χώρων. Στην κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση λαμβάνονται υπόψη η κατανάλωση θερμικής ενέργειας που απαιτείται για την κάλυψη των θερμικών φορτίων λόγω των θερμικών απωλειών από το κτηριακό κέλυφος και από τον αερισμό (φυσικό, μηχανικό και παρασιτικό), καθώς και η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από τα βοηθητικά συστήματα της κεντρικής εγκατάστασης θέρμανσης (κυκλοφορητές, ανεμιστήρες, καυστήρας κ.ά.). Κάθε επί μέρους κατανάλωση ενέργειας ανάγεται στην πηγή καυσίμου που χρησιμοποιεί. Η συνεισφορά των ηλιακών συλλεκτών αφαιρείται από την τελική κατανάλωση θερμικής ενέργειας για την παραγωγή Ζ.Ν.Χ Ψύξη χώρων. Στην κατανάλωση ενέργειας για ψύξη λαμβάνονται υπόψη η κατανάλωση ψυκτικής ενέργειας που απαιτείται για την κάλυψη των ψυκτικών φορτίων από τα ηλιακά και εσωτερικά θερμικά κέρδη του κτηρίου και από τον αερισμό (φυσικό, μηχανικό και παρασιτικό), καθώς και η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από τα βοηθητικά συστήματα της κεντρικής εγκατάστασης ψύξης (κυκλοφορητές, ανεμιστήρες κ.ά.). Κάθε επί μέρους κατανάλωση ενέργειας, ανάγεται στην πηγή καυσίμου που χρησιμοποιεί Αερισμό. Η κατανάλωση ενέργειας για την κάλυψη των φορτίων αερισμού συνυπολογίζεται ανάλογα με την εποχή στις καταναλώσεις για θέρμανση και ψύξη Ζεστό νερό χρήσης. Στην κατανάλωση ενέργειας για την παραγωγή Ζ.Ν.Χ. λαμβάνονται υπόψη η κατανάλωση θερμικής ενέργειας που απαιτείται για την κάλυψη του απαιτούμενου φορτίου, καθώς και η κατανάλωση DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 45 of 129

47 ηλεκτρικής ενέργειας από τα βοηθητικά συστήματα της κεντρικής εγκατάστασης παροχής Ζ.Ν.Χ. Κάθε επί μέρους κατανάλωση ενέργειας, ανάγεται στη πηγή καυσίμου που χρησιμοποιεί. Η συνεισφορά των ηλιακών συλλεκτών αφαιρείται από την τελική κατανάλωση θερμικής ενέργειας για την παραγωγή Ζ.Ν.Χ Φωτισμό. Στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για φωτισμό συνυπολογίζεται η ενέργεια για το φωτισμό των επί μέρους χώρων και η ενέργεια για το φωτισμό ασφαλείας του κτηρίου. Η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για φωτισμό λαμβάνεται υπόψη στον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης ενός κτηρίου, μόνο για τα κτήρια του τριτογενούς τομέα Αποτελέσματα Υπολογισμών Τα αποτελέσματα των υπολογισμών μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνουν: Tην ειδική τελική ετήσια κατανάλωση ενέργειας ανά χρήση και είδος καυσίμου. Ως ειδική κατανάλωση ενέργειας εννοείται η ετήσια καταναλισκόμενη ενέργεια ανά μονάδα θερμαινόμενης επιφάνειας του κτιρίου [kwh/(m2.έτος)]. Tην ειδική κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας ανά τελική χρήση (θέρμανση, ψύξη, φωτισμό, κ.ά.) και το είδος καυσίμου ανά χρήση [kwh/(m2.έτος)]. Tις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανά τελική χρήση (θέρμανση, ψύξη, φωτισμό κ.τ.λ.) και είδος καυσίμου [kgco2/(m2.έτος)]. την ενεργειακή κατάταξη του κτιρίου Τήρηση Ελάχιστων Απαιτήσεων Κτιρίου Πέρα από την ενεργειακή κατηγοριοποίηση των κτιρίων και όσον αφορά στα νέα και ριζικά ανακαινιζόμενα κτίρια,κατά τη διάρκεια της επιθεώρησης και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των υπολογισμών, ο επιθεωρητής θα πρέπει να ελέγξει ότι το κτίριο πληροί τις ελάχιστες προδιαγραφές, οι οποίες ορίζονται στο άρθρο 8 του Κ.ΕΝ.Α.Κ. Οι ελάχιστες προδιαγραφές αφορούν: Στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του κτιρίου, ώστε να μειωθούν στο ελάχιστο οι ενεργειακές απαιτήσεις του κτιρίου. Κατά το σχεδιασμό θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη η χωροθέτηση του κτιρίου στο οικόπεδο, η ενσωμάτωση τουλάχιστον ενός παθητικού ηλιακού συστήματος, η ηλιοπροστασία του κτιρίου, η αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού κ.τ.λ. Στη θερμική θωράκιση του κτιριακού κελύφους του κτιρίου μέσω θερμομόνωσης των αδιαφανών στοιχείων το και εφαρμογής κατάλληλων κουφωμάτων, ώστε τόσο οι επιμέρους τιμές για κάθε δομικό στοιχείο, όσο και η τιμή του μέσου συντελεστή θερμοπερατότητας (Um) να μην υπερβαίνουν τα όρια που ορίζονται στο άρθρο 8 του Κ.ΕΝ.Α.Κ. Στη χρήση ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων με τις προδιαγραφές που ορίζονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 8 του Κ.ΕΝ.Α.Κ. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 46 of 129

48 Συστάσεις Ενεργειακής Αναβάθμισης Απόδοσης Σύμφωνα με το άρθρο 14 του Κ.ΕΝ.Α.Κ.στο πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης του κτηρίου πρέπει μεταξύ άλλων να αναφέρονται και συστάσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτηρίου. Γι' αυτό το λόγο, στην περίπτωση κτηρίων που δεν πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις του άρθρου 7 του Κ.ΕΝ.Α.Κ., ο επιθεωρητής θα πρέπει να προτείνει τουλάχιστον μία σύσταση ενεργειακής αναβάθμισης του κτηρίου. Επίσης στην περίπτωση νέων και ριζικώς ανακαινιζόμενων κτηρίων, που οι ελάχιστες απαιτήσεις του άρθρου 7 και οι ελάχιστες προδιαγραφές του άρθρου 8 του Κ.ΕΝ.Α.Κ.., όπως αυτές αναφέρονται στη μελέτη ενεργειακής απόδοσης δεν εφαρμόστηκαν, ο ενεργειακός επιθεωρητής, κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 2.9. του άρθρου 15 του Κ.ΕΝ.Α.Κ.,, θα πρέπει να κάνει τις απαραίτητες συστάσεις συμμόρφωσης στο ιδιοκτήτη προκειμένου να εφαρμοστούν τα αναφερόμενα στην μελέτη ενεργειακής απόδοσης. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του ιδιοκτήτη, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του άρθρου 382 του Π.Δ. 580/Δ/1999 «Κώδικας Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας» (Φ.Ε.Κ. Α' 210) Εντοπισμός προβλημάτων και επιλογή επεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης Από τα αποτελέσματα των ενεργειακών απαιτήσεων και της τελικής κατανάλωσης ενέργειας που διεξάγονται από τους υπολογισμούς με τη χρήση του κατάλληλου λογισμικού ο επιθεωρητής έχει πλέον μια γενική άποψη για την κατάσταση του κτηρίου. Δύναται, λοιπόν, να εντοπίσει πού υστερεί το κτήριο και σε ποιους τομείς πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης. Αρχικά ελέγχεται η ενεργειακή κατάταξη του κτηρίου και κατά πόσο υπερβαίνει την ενεργειακή κατανάλωση του κτηρίου αναφοράς (kwh/m 2 /έτος). Τα αποτελέσματα των ενεργειακών αναγκών (απαιτήσεων) για θέρμανση και ψύξη του κτηρίου, συγκρινόμενα πάντα με τα αντίστοιχα του κτηρίου αναφοράς, δίνουν μια πρώτη εικόνα για την κατάσταση του κτηριακού κελύφους, όπως αναλύεται στις ακόλουθες περιπτώσεις: 1. Οι υψηλές τιμές φορτίων για θέρμανση του εξεταζόμενου κτηρίου σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι: o το κτήριο δεν διαθέτει θερμομόνωση ή η θερμομόνωση που διαθέτει δεν πληροί τις ελάχιστες απαιτήσεις θερμομονωτικής επάρκειας σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στον Κ.Εν.Α.Κ. o τα κουφώματα του κτηρίου έχουν υψηλή θερμοπερατότητα o οι απώλειες λόγω διείσδυσης αέρα από τις χαραμάδες (χαμηλή αεροστεγανότητα κουφωμάτων) είναι πολύ υψηλές σε σχέση με το κτήριο αναφορά o η παροχή νωπού αέρα από τα συστήματα μηχανικού αερισμού είναι πολύ μεγαλύτερη από την απαιτούμενη όπως αυτή ορίζεται για κάθε χρήση κτηρίου του τριτογενούς τομέα στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε / Οι υψηλές τιμές φορτίων ψύξης του εξεταζόμενου κτηρίου σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι: DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 47 of 129

49 o η σκίαση του κτηρίου είναι ανεπαρκής με αποτέλεσμα τα ηλιακά κέρδη να είναι πολύ υψηλά και να αυξάνουν τις ανάγκες για ψύξη o η ηλεκτρική ισχύς (kw) των συστημάτων φωτισμού είναι πολύ μεγάλη με αποτέλεσμα τα εσωτερικά θερμικά κέρδη να είναι πολύ υψηλά και να αυξάνουν τις ανάγκες για ψύξη o η παροχή νωπού αέρα από τα συστήματα μηχανικού αερισμού είναι πολύ μεγαλύτερη από την απαιτούμενη, όπως αυτή ορίζεται για κάθε χρήση κτηρίου του τριτογενούς τομέα στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, ο κτήριο δεν διαθέτει θερμομόνωση ή η θερμομόνωση που διαθέτει δεν πληροί τις ελάχιστες απαιτήσεις θερμομονωτικής επάρκειας σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στον Κ.Εν.Α.Κ. (συνήθως η θερμομόνωση είναι ένας παράγοντας που επιδρά ελάχιστα στην αύξηση των ψυκτικών φορτίων) o οι απώλειες λόγω διείσδυσης αέρα από τις χαραμάδες (χαμηλή αεροστεγανότητα κουφωμάτων) είναι πολύ υψηλές σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς. 3. Οι υψηλές τιμές κατανάλωσης θερμικής ενέργειας για θέρμανση χώρων του εξεταζόμενου κτηρίου σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι: o το κτήριο παρουσιάζει πολύ υψηλά θερμικά φορτία για τη θέρμανση χώρων σε σχέση με το κτήριο αναφοράς, οπότε εξετάζονται οι λόγοι της πρώτης (1) περίπτωσης o το κτήριο διαθέτει σύστημα παραγωγής θερμικής ενέργειας με πολύ χαμηλή θερμική απόδοση σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς o το σύστημα παραγωγής θερμικής ενέργειας χρησιμοποιεί καύσιμο με μεγάλο συντελεστή μετατροπής σε πρωτογενή ενέργεια (π.χ. ηλεκτρική ενέργεια) σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς, o το κτήριο διαθέτει σύστημα διανομής θερμικής ενέργειας με ανεπαρκή θερμομόνωση ή χωρίς θερμομόνωση (οι θερμικές απώλειες του δικτύου διανομής είναι πολύ υψηλές σχέση με του κτηρίου αναφοράς), o το κτήριο διαθέτει τερματικές μονάδες με φθορές και ανεπαρκή συντήρηση (η απόδοση (εκπομπή) θερμικής ενέργειας των τερματικών μονάδων είναι πολύ χαμηλή σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς) 4. Οι υψηλές τιμές κατανάλωσης ψυκτικής ενέργειας για την ψύξη χώρων του εξεταζόμενου κτηρίου σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι: o το κτήριο παρουσιάζει πολύ υψηλά ψυκτικά φορτία για την ψύξη χώρων σε σχέση με το κτήριο αναφοράς, οπότε εξετάζονται οι λόγοι της δεύτερης (2) περίπτωσης o το κτήριο διαθέτει σύστημα παραγωγής ψύξης με πολύ χαμηλή ψυκτική απόδοση σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς o το κτήριο διαθέτει σύστημα διανομής ψυκτικής ενέργειας με ανεπαρκή θερμομόνωση ή χωρίς θερμομόνωση. Οι ψυκτικές απώλειες του δικτύου διανομής είναι πολύ υψηλές σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς o το κτήριο διαθέτει τερματικές μονάδες με φθορές και ανεπαρκή συντήρηση (η απόδοση (εκπομπή) ψυκτικής ενέργειας των τερματικών μονάδων είναι πολύ χαμηλή σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς. 5. Οι υψηλές τιμές κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης του εξεταζόμενου κτηρίου σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι: DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 48 of 129

50 o το κτήριο δεν διαθέτει ηλιακούς συλλέκτες για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης σε σχέση με το κτήριο αναφοράς o το κτήριο διαθέτει σύστημα παραγωγής ζεστού νερού χρήσης με πολύ χαμηλή θερμική απόδοση σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς o το σύστημα παραγωγής ζεστού νερού χρήσης χρησιμοποιεί καύσιμο με μεγάλο συντελεστή μετατροπής σε πρωτογενή ενέργεια (π.χ. ηλεκτρική ενέργεια) σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς, o το κτήριο διαθέτει σύστημα διανομής ζεστού νερού χρήσης με ανεπαρκή θερμομόνωση ή χωρίς θερμομόνωση. Οι θερμικές απώλειες του δικτύου διανομής Ζ.Ν.Χ είναι πολύ υψηλές σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς o το κτήριο διαθέτει σύστημα αποθήκευσης του ζεστού νερού χρήσης με φθορές και ανεπαρκή συντήρηση. Ο θερμικές απώλειες της μονάδας αποθήκευσης είναι πολύ υψηλές σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς. 6. Οι υψηλές τιμές κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για τον φωτισμό του εξεταζόμενου κτηρίου σε σχέση με του κτηρίου αναφοράς, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι: o η ηλεκτρική ισχύς (kw) των συστημάτων φωτισμού είναι πολύ μεγάλη, με αποτέλεσμα η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για φωτισμό να είναι ιδιαίτερα υψηλή. Ο γενικός κανόνας, προκειμένου το υπό εξέταση / επιθεώρηση κτήριο να ταξινομηθεί σε καλύτερη ενεργειακή κατηγορία από την κατηγορία Β είναι να διαθέτει καλύτερη θερμομόνωση από το κτήριο αναφοράς, να διαθέτει καλύτερες τεχνικές προδιαγραφές (υψηλές αποδόσεις) στα Η/Μ συστήματά και περιορισμό στις θερμικές / ψυκτικές απώλειες σε σχέση με το κτήριο αναφοράς, να χρησιμοποιεί όσο τον δυνατόν περισσότερα συστήματα αξιοποίησης ανανεώσιμων μορφών ενέργειας (ηλιακούς συλλέκτες και Φ/Β), και να διαθέτει τις κατάλληλες διατάξεις αυτόματου ελέγχου για τον περιορισμό των τελικών καταναλώσεων. Το λογισμικό που χρησιμοποιείται για τη διαδικασία ενεργειακών επιθεωρήσεων παρέχει τη δυνατότητα ενεργειακής και οικονομικής αξιολόγησης (απλή περίοδο αποπληρωμής) διαφόρων σεναρίων όπως: επεμβάσεις ενεργειακής βελτίωσης του κτηριακού κελύφους, όπως θερμομόνωση εξωτερικών τοίχων, οροφής, δαπέδου, αντικατάσταση ή αεροστεγανότητα κουφωμάτων κ.τ.λ. αναβάθμιση ή αντικατάσταση ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων με νέες υψηλής ενεργειακής απόδοσης, που αφορούν σε συστήματα θέρμανσης, ψύξης, ζεστού νερού χρήσης, κλιματιστικές μονάδες διαχείρισης αέρα, μονάδες εξαερισμού, μονάδες φωτισμού, διατάξεις αυτοματισμών κ.τ.λ. εφαρμογή παθητικών συστημάτων και εναλλακτικών συστημάτων παραγωγής ενέργειας όπως ηλιακών χώρων, ηλιακών συλλεκτών, φωτοβολταϊκών και συμπαραγωγής θερμικής & ηλεκτρικής ενέργειας Αξιολόγηση συστάσεων με οικονομοτεχνικά και ενεργειακά κριτήρια Οι συστάσεις του ενεργειακού επιθεωρητή για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτηρίου θα πρέπει να είναι ιεραρχημένες και να περιλαμβάνουν μια σύντομη περιγραφή, προσδιορίζοντας αντίστοιχα το αρχικό κόστος επένδυσης ( ), την εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας (kwh/m 2 ) σύμφωνα με τα αποτελέσματα των DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 49 of 129

51 υπολογισμών και ποσοστό (%) επί της αρχικής υπολογιζόμενης πρωτογενούς ενέργειας, την εκτιμώμενη τιμή εξοικονομούμενης ενέργειας ( /kwh), την εκτιμώμενη ετήσια μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (kg/m 2 ) και την απλή περίοδο αποπληρωμής κάθε πρότασης Έκδοση Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου - Π.Ε.Α. Η έκδοση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης είναι το τελευταίο στάδιο της ενεργειακής επιθεώρησης. Σύμφωνα με τον Κ.ΕΝ.Α.Κ. η έκδοση Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου είναι υποχρεωτική για όλα τα νέα ή ριζικά ανακαινιζόμενα κτίρια, καθώς επίσης και για τα υφιστάμενα κτίρια σε περίπτωση αγοραπωλησίας, μίσθωσης. Η τελική μορφή του Π.Ε.Α. δίνεται στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2010, στην οποία παρουσιάζονται και οι οδηγίες σύνταξης για τον επιθεωρητή. Το Π.Ε.Α. εκδίδεται μετά την εισαγωγή του αρχείου δεδομένων και αποτελεσμάτων από τον επιθεωρητή και την οριστική του υποβολή στην Ε.Υ.ΕΠ.ΕΝ., επιστρέφει δε ηλεκτρονικά (υπό μορφή αρχείου PDF) στον επιθεωρητή, ο οποίος υποχρεούται να δώσει υπογεγραμμένο και σφραγισμένο αντίγραφο στον ιδιοκτήτη του κτιρίου. Το Π.Ε.Α. ισχύει για δέκα χρόνια, εκτός από την περίπτωση ριζικής ανακαίνισης του κτιρίου πριν παρέλθει η δεκαετία, οπότε η ισχύς του λήγει με το πέρας των εργασιών ανακαίνισης και πρέπει να εκδοθεί νέο. Ειδικά για τις περιπτώσεις νέων ή ριζικά ανακαινιζόμενων κτιρίων, κατά τη διαδικασία της ενεργειακής επιθεώρησης για έκδοση Π.Ε.Α. θα πρέπει να ελέγχεται εάν το κτίριο κατασκευάστηκε σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στη Μελέτη Ενεργειακής Απόδοσης. Σε περίπτωση διαπίστωσης μη τήρησης της μελέτης, ο εκάστοτε ιδιοκτήτης/διαχειριστήςτου κτιρίου υποχρεούται να συμμορφωθεί εντός προθεσμίας ενός (1) έτους από την έκδοση του Π.Ε.Α., εφαρμόζοντας μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, σύμφωνα με τις συστάσεις του Ενεργειακού Επιθεωρητή, που αναφέρονται στο Π.Ε.Α. Σε περίπτωση όπου το Π.Ε.Α. εκδίδεται μετά την υλοποίηση επεμβάσεων στο πλαίσιο προγραμμάτων για τον οικιακό τομέα χρηματοδοτούμενων από εθνικούς ή/και κοινοτικούς πόρους, όπως το πρόγραμμα εξοικονομώ κατ' οίκον, ο Ενεργειακός Επιθεωρητής καταγράφει αναλυτικά και διακριτά τις υλοποιημένες επεμβάσεις που ικανοποιούν τις απαιτήσεις του παρόντος Κανονισμού και του προγράμματος, τις αντίστοιχες τιμολογούμενες δαπάνες, καθώς και την εξοικονομούμενη από τις επεμβάσεις ενέργεια.[1] 599 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 50 of 129

52 Case Study Ενεργειακή Επιθεώρηση 4.1 Σε κατοικία Γενική Περιγραφή Κτιρίου Πολυκατοικίας Το κτίριο κατασκευάστηκε το 1982 και βρίσκεται στην Πάτρα. Έχει δύο πλευρές ελεύθερες, την βορεινή και τη νότια, ενώ η δυτική πλευρά εφάπτεται με κτίριο με ύψους 9 μέτρων και η ανατολική πλευρά εφάπτεται με κτίριο ύψους 18 μέτρων. Στην νότια πλευρά του κτιρίου υπάρχει κτίριο ύψους 15 μέτρων σε απόσταση 10 μέτρων όπως φαίνεται στο παρακάτω τοπογραφικό Εικόνα 2. Τοπογραφικό σκαρίφημα κτιρίου [7] 611 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 51 of 129

53 Το κτίριο έχει 5 ορόφους, το ισόγειο και το υπόγειο με ύψος ορόφου από πλάκα σε πλάκα 3 μέτρα. Ο μεγάλος άξο-νας του κτιρίου είναι προσανατολισμένος κατά τον άξονα Β-Ν, ενώ η πρόσοψή του είναι προσανατολισμένη προς τον νότο. Οι όροφοι του κτιρίου είναι ίδιοι και αποτελούνται από δύο διαμερίσματα οκαθένας.στο ισόγειο υπάρχει ένα μικρό κατάστημα. Επίσης πυλωτή (γκαράζ, χώρος στάθμευση) ενώ στο υπόγειο υπάρχει ο χώρος του λεβητοστασίου και αποθήκες. Οι χώροι των διαμερισμάτων είναι θερμαινόμενοι καθώς επίσης και το μικρό κατάστημα του ισογείου. Το κλιμακοστάσιο και το υπόγειο είναι μη θερμαινόμενοι χώροι. Η έκδοση του Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (Π.Ε.Α.) γίνεται ανά κύρια χρήση. Στην περίπτωση που εξετά-ζουμε στη έκδοση ΠΕΑ για το τμήμα του κτιρίου που έχει κύρια χρήση ΚΑΤΟΙΚΙΑ. Το κτίριο είναι θερμομονωμένο σε όλες τις εξωτερικές του πλευρές. Στον πίνακα 1 δίνονται τα γενικά γεωμετρικά στοιχεία του κτιρίου (τμήμα κατοικιών). 622 Αριθμός ορόφων : 5 όροφοι Συνολική επιφάνεια (m 2 ) κτιρίου: 1988 Συνολικός όγκος κτιρίου (m 3 ): 2965 Θερμαινόμενη επιφάνεια (m 2 ):831 Θερμαινόμενος όγκος (m 3 ): 2493 Ψυχόμενη επιφάνεια (m 2 ): 415,5 Ψυχόμενος Όγκος (m 3 ): Μέσο ύψος τυπικού ορόφου (m): 3 Ύψος ισογείου (m): 3 Πίνακας 1. Γενικά γεωμετρικά στοιχεία του κτιρίου Θερμικές Ζώνες Για την μελέτη του κτιρίου απαιτείται ο διαχωρισμός του σε θερμικές ζώνες. Επειδή όλοι οι θερμαινόμενοι χώροι του κτιρίου λειτουργούν ως χώροι κατοικίας, ενώ οι κοινόχρηστοι χώροι του κλιμακοστασίου καταλαμβάνουν λιγότερο από το 10% της συνολικής κάτοψης του κτιρίου, το τμήμα του κτιρίου με χρήση κατοικίας (όροφοι 1 έως 5) δύναται να μελετηθεί ως μία ενιαία θερμική ζώνη. Για τις ανάγκες του παραδείγματος επιλέγεται το κλιμακοστάσιο να θεωρηθεί ως μη θερμαινόμενος χώρος. Στον πίνακα 2 δίνονται τα δεδομένα για τις επιθυμητές συνθήκες λειτουργίας όπως οι εσωτερικές συνθήκες περιβάλλοντος (θερμοκρασία, υγρασία, αερισμός, φωτισμός) και τα εσωτερικά θερμικά φορτία από τους χρήστες και τις συσκευές. Τα δεδομένα για τις συνθήκες λειτουργίας της θερμικής ζώνης, είναι σύμφωνα με την Τ.Ο.Τ.Ε.Ε DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 52 of 129

54 635 Εσωτερικές συνθήκες λειτουργίας θερμικής ζώνης (κατοικίες) Ωράριο λειτουργίας Ημέρες λειτουργίας 7 Μήνες λειτουργίας ώρες Περίοδος θέρμανσης 1/11 έως 15/4 Περίοδος ψύξης 15/5 έως 15/9 Μέση εσωτερική θερμοκρασία θέρμανσης ( ο C) 20 Μέση εσωτερική θερμοκρασία ψύξης ( ο C) 26 Μέση εσωτερική σχετική υγρασία χειμώνα (%) 40 Μέση εσωτερική σχετική υγρασία θέρους (%) 45 Απαιτούμενος νωπός αέρας (m 3 /h/m 2 ) 0,75 (lux) 200 Ετήσια κατανάλωση ζεστού νερού χρήσης (M 3 /υπνοδωμάτιο.έτος) 27,38 Καθορισμένες τιμές από Τ.Ο.Τ.Ε.Ε Μέση ετήσια θερμοκρασία νερού δικτύου ύδρευσης ( ο C)-(Ζώνη Β) Εκλυόμενη θερμότητα από χρήστες ανά μονάδα επιφάνειας της θερμικής ζώνης (W/m 2 ) 17,6 4 Μέσος συντελεστής παρουσίας χρηστών 0,75 Εκλυόμενη θερμότητα από συσκευές ανά μονάδα επιφάνειας της θερμικής ζώνης (W/m 2 ) Μέσος συντελεστής λειτουργίας συσκευών 0,75 Πίνακας 2. Επιθυμητές συνθήκες λειτουργίας κτιρίου Γεωμετρία και τεχνικά χαρακτηριστικά του κτιριακού κελύφους Όλοι οι όροφοι του κτιρίου έχουν την ίδια κάτοψη όπως φαίνεται στην εικόνα 3. Η κάτοψη του ισογείου, υπογείου και δώματος αντίστοιχα, δίνονται στις εικόνες 4, 5 και DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 53 of 129

55 Εικόνα 3. Γενική κάτοψη [7] DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 54 of 129

56 Εικόνα 4. Κάτοψη Ισογείου [7] DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 55 of 129

57 Εικόνα 5. Κάτοψη υπογείου [7] DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 56 of 129

58 Εικόνα 6. Κάτοψη δώματος [7] 650 DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 57 of 129

59 Εικόνα 7. Τομή κτιρίου Α Α [7] DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 58 of 129

60 Οι επιφάνειες των χώρων του κτιρίου ανά όροφο δίνονται στον πίνακα 3. Οι γκρι σκιαγραφήσεις αφορούν τους μη θερμαινόμενους χώρους του κτιρίου. Όλοι οι χώροι των διαμερισμάτων είμαι όλοι ως θερμαινόμενοι χώροι Επιφάνειες επιμέρους χώρων κτηρίου σε m 2 Χώροι κατοικιών Κοινόχρηστοι Χώροι, κλιμακοστάσια Κατάστημα Λεβητοστάσιο και αποθήκες Υπόγειο - 11,20 60,3 Ισόγειο - 11,20 27,0 Α όροφος 166,20 8,00 Β όροφος 166,20 8,00 Γ όροφος 166,20 8,00 Δ όροφος 166,20 8,00 Ε όροφος 166,20 8,00 Δώμα- 11,20 Πίνακας 3. Επιμέρους χρήσεις χώρων του κτηρίου και επιφάνειες αυτών [7] Όσον αφορά τις όψεις του κτιρίου, η βόρεια και η νότια είναι ελεύθερες και διαθέτουν ανοίγματα. Τα δομικά στοιχεία του κτιρίου που έρχονται σε επαφή με τον εξωτερικό αέρα καθώς και τα δομικά στοιχεία που έρχονται σε επαφή με το κλιμακοστάσιο είναι θερμομονωμένα. Στον πίνακα 4 δίνονται διεξοδικέσ περιγραφές κατασκευής για όλα τα αδιαφανή δομικά στοιχεία του κτιρίου (φέρων οργανισμός, τοιχοποιίες, δώμα και δάπεδο). Από τη μελέτη θερμομόνωσης του κτιρίου λαμβάνουμε τους συντελεστές θερμοπερατότητας των δομικών στοιχείων των θερμαινόμενων χώρων. Για στοιχεία που υπήρχαν στοιχεία οι συντελεστές θερμοπερατότητας ελήφθησαν από τους πίνακες 3.4.α και 3.4.β της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε Οι κατακόρυφες εξωτερικές επιφάνειες είναι επιχρισμένες και ανοιχτού χρώματος. Το δώμα ως τελική στρώση φέρει ασφαλτόπανα. Για τις θερμογέφυρες του κτιρίου, παίρνουμε προσαύξηση κατά 0,10 W/(m 2.K) του συντελεστή θερμοπερατότητας των επιμέρους αδιαφανών δομικών στοιχείων (Τ.Ο.ΤΕ.Ε πίνακας 3.6). 669 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 59 of 129

61 Εικόνα 8. Συντελεστής θερμοπερατότητας των επιμέρους αδιαφανών δομικών στοιχείων [7] Τα κουφώματα του κτιρίου δίνονται στον πίνακα 4 που ακολουθεί και είναι τριών τύπων. Τα κουφώματα τύπου Α βρίσκονται στην βόρεια πλευρά του κτιρίου, ενώ οι τύποι κουφωμάτων Β και Γ βρίσκονται στην νότια πλευρά του κτιρίου. Όλα τα κουφώματα είναι ανοιγόμενα με μεταλλικό πλαίσιο (χωρίς θερμοδιακοπή) με συντελεστή θερμοπερατότητας Uf=7,0 W/(m 2.oC) και διπλό υαλοπίνακα (6mm διάκενο) με συντελεστή θερμοπερατότητας Ug=3,3 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 60 of 129

62 W/(m 2.oC). Για αυτόν τον συνδυασμό πλαισίου υαλοπίνακα, ο συντελεστής γραμμικής θερμοπερατότητας ισούται με Ψ=0,02 W/mK. Ο συντελεστής ηλιακού κέρδους του υαλοπίνακα σε κάθετη πρόσπτωση είναι g=0,75 και ο συνολικός συντελεστής ηλιακού κέρδους του υαλοπίνακα είναι ggl=0,90 0,75=0,675. Στον πίνακα φαίνονται οι τιμές των συντελεστών θερμοπερατότητας και των συντελεστών ηλιακών κερδών των κουφωμάτων που προκύπτουν από τους αναλυτικούς υπολογισμούς καθώς και οι τυπικές τιμές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν(από τον πίνακα 3.12 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε Σχηματική παράσταση Γεωμετρικά στοιχεία Τύπος Α: βόρεια όψη A w =1,50x1,90=2,85m 2 A g =2x(0,60x1,70)=2,04m 2 A f =A w -A g =0,81m 2 F f =A f /A w =0,284 L g =2x[2x(0,60+1,70)]=9,20m L g /A w =3,228m -1 Συντελεστής θερμοπερατότητας και συντελεστής ηλιακού κέρδους U w =(A g xu g +A f xu f +L g xψ)/a w = =(1-F f )xu g +F f xu f +L g /A w xψ= =0,716x3,3+0,284x7,0+3,228x0,02 =2,363+1,988+0,065=4,42W/m 2 K g w =(1-F f )xg=0,716x0,675=0,49 (από Τ.Ο.ΤΕ.Ε για ποσοστό πλαισίου 30% U w =4,5W/m 2 K και g w =0,48) Τύπος B: νότια όψη A w =1,50x2,20=3,30m 2 A g =2x(0,60x2,00)=2,40m 2 A f =A w -A g =0,90m 2 F f =A f /A w =0,273 L g =2x[2x(0,60+2,00)]=10,40m L g /A w =3,152m -1 U w =(A g xu g +A f xu f +L g xψ)/a w = =(1-F f )xu g +F f xu f +L g /A w xψ= =0,727x3,3+0,273x7,0+3,152x0,02 =2,399+1,911+0,063=4,37W/m 2 K g w =(1-F f )xg=0,727x0,675=0,49 (από Τ.Ο.ΤΕ.Ε για ποσοστό πλαισίου 30% U w =4,5W/m 2 K και g w =0,48) DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 61 of 129

63 Τύπος Γ: νότια όψη A w =0,60x1,30=0,78m 2 A g =0,50x1,20=0,60m 2 A f =A w -A g =0,18m 2 F f =A f /A w =0,231 L g =2x(0,50+1,20)=3,40m L g /A w =4,359m -1 U w =(A g xu g +A f xu f +L g xψ)/a w = =(1-F f )xu g +F f xu f +L g /A w xψ= =0,769x3,3+0,231x7,0+4,359x0,02 =2,538+1,617+0,087=4,24W/m 2 K g w =(1-F f )xg=0,769x0,675=0,52 (από Τ.Ο.ΤΕ.Ε για ποσοστό πλαισίου 30% U w =4,5W/m 2 K και g w =0,48) 685 Πίνακας 4. Κουφώματα κτιρίου [7] Το εμβαδό όλων των παραθύρων είναι 7,80m 2 και των μπαλκονόπορτων 123,0m 2. Η διείσδυση του αέρα από χαραμάδες λαμβάνεται από την Τ.Ο.Τ.Ε.Ε (πίνακας 3.26) και είναι ίση με 5,3 m3/(m2h) για τις μπαλκονόπορτες και 6,8m3/(m2h) για τα παράθυρα. Έτσι ότι η διείσδυση του αέρα από τις χαραμάδες είναι:7,80m2 6,8 m3/(m2h)+123,0m2 5,3 m3/(m2h)=705 m3/h. Στο μη θερμαινόμενο χώρο (κλιμακοστάσιο, έχουμε κουφώματα με ανεπαρκή αεροστεγανότητα. Έτσι σύμφωνα με την Τ.Ο.Τ.Ε.Ε (πίνακας 3.27) έχουμε συνολικός αερισμό ανά μονάδα όγκου του χώρου 1,0m3/(m3h) για τους ορόφους όπου υπάρχουν κουφώματα σε επαφή με τον εξωτερικό αέρα και 0,1 m3/(m3h) για του ορόφους που δεν διαθέτουν κουφώματα. Ο αερισμός του Μ.Θ.Χ. είναι ίσος με: 11,2m2 (επιφάνεια κλιμακοστασίου ανά όροφο ) 3m (ύψος ορόφου) 6όροφοι 1,0m 3 /(m 3 h) +11,2m 2 2,4m (ύψος δώματος) 1όροφος 1,0m3/(m 3 h)+ 11,2m2 3m (ύψος υπογείου) 1όροφος 0,1m 3 /(m3h) = 232 m3/h Ισοδύναμες Επιφάνειες Αδιάφανων Δομικών Στοιχείων Λαμβάνοντας υπόψη τις επιμέρους θερμοπερατότητες των αδιαφανών δομικών στοιχείων του κτιρίου: Τοιχοποιίες: U=0,62W/m 2 K Στοιχεία από σκυρόδεμα: U=0,68 W/m 2 K και το ποσοστό τοιχοποιίας και σκυροδέματος στην κάθε όψη του κτιρίου, υπολογίστηκε η ισοδύναμη επιφάνεια και ο μέσος συντελεστής θερμοπερατότητας των αδιαφανών δομικών στοιχείων ανά προσανατολισμό ΒΟΡΕΙΑ ΟΨΗ DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 62 of 129

64 Εικόνα 9. Βόρεια όψη [7] Αανοιγμ=4 1,50 1,90=11,40m 2 Aσκυροδέματος=2,95 0,15+0,60 3,00+2,15 0,50+2,00 3,00+2,70 0,50+0,60 3,00+3,10 0,15=12,93m 2 Ατοιχοποιίας= 3,00 (2,95+8,05+3,10)-11,40-12,93=17,97m 2 Αεπ=12,93+17,97=30,90m 2 Uεπ=(12,93 0,68+17,97 0,62)/30,90=0,65 W/m 2 K Εναλλακτικά από Τ.Ο.Τ.Ε.Ε (πίνακας 3.1) μπορεί να θεωρηθεί ότι ο φέρον οργανισμός καλύπτει το 35% της αδιαφανούς πρόσοψης. Ασκ=0,35 14,10 3=14,81m 2 Aτοιχ=14, ,40-14,81=16,09m 2 Uεπ=(14,81 0,68+16,09 0,62)/30,90=0,65 W/m 2 K ΝΟΤΙΑ ΟΨΗ DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 63 of 129

65 Εικόνα 10. Νότια όψη [7] Αανοιγμ=14,76m 2 Aσκυροδέματος=18,20m 2 Ατοιχοποιίας=9,34m 2 Αεπ=27,54m 2 Uεπ=0,66 W/m 2 K ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΟΨΗ Εικόνα 11. Ανατολική όψη [7] Αανοιγμ=0,00m 2 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 64 of 129

66 Aσκυροδέματος=1,15 0,15+0,25 3,00=0,92m 2 Ατοιχοποιίας= 1,15 2,85=3,28m 2 Αεπ=4,20m 2 Uεπ=0,63 W/m 2 K ΔΥΤΙΚΗ ΟΨΗ Εικόνα 12. Δυτική όψη [7] Δυτική 1ος-3ος όροφος Αανοιγμ=0,00m 2 Aσκυροδέματος=2,84m 2 Ατοιχοποιίας=2,71 m 2 Αεπ=5,55m 2 Uεπ= 0,65W/m 2 K Δυτική 4ος-6ος όροφος Αανοιγμ=0,00m2 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 65 of 129

67 Aσκυροδέματος= 15,19m 2 Ατοιχοποιίας= 24,56m 2 Αεπ=40,65m 2 Uεπ= 0,64W/m 2 K ΦΩΤΑΓΩΓΟΣ Εικόνα 13. Φωταγωγός [7] Aσκυροδέματος= 2,65m 2 Ατοιχοποιίας= 23,75m 2 Αεπ=26,40 m 2 Uεπ= 0,63 W/m 2 K 766 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 66 of 129

68 ΚΛΙΜΑΚΟΣΤΑΣΙΟ Εικόνα 14. Κλιμακοστάσιο [7] Σε επαφή με θερμαινόμενο χώρο: Aσκυροδέματος= 26,9m 2 Aπορτάς= 4,0m 2 Uπορτας= 3,5 W/m2K (από πίνακα 3.12 Τ.Ο.Τ.Τ.Ε.Ε ) Uσκ= 0,64 W/m 2 K Αεπ= 30,9m 2 Uεπ= 1,01 W/m 2 K Σε επαφή με εξωτερικό αέρα (φωταγωγό): Aσκυροδέματος= 3,60m 2 Uσκ= 3,40 W/m 2 K Αεπ= 3,60m 2 Uεπ= 3,40 W/m DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 67 of 129

69 ΔΩΜΑ Εικόνα 15. Δώμα [7] DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 68 of 129

70 792 ΔΑΠΕΔΟ 1ΟΥ ΟΡΟΦΟΥ Εικόνα 16. Δάπεδο 1 ου ορόφου [7] DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 69 of 129

71 801 ΑΠΟΛΗΞΗ ΚΛΙΜΑΚΟΣΤΑΣΙΟΥ Εικόνα 17. Απόληξη κλιμακοστασίου [7] Νότια όψη Uτοιχοποιίας = 2,20 W/m 2 K Ατοιχοποιίας= 1,70m 2 Uπορτας= 6,0 W/m 2 K (από πίνακα 3.12 Τ.Ο.Τ.Τ.Ε.Ε ) Aπορτάς=2,0m 2 Uσκ= 3,40 W/m 2 K Aσκυροδέματος= 3,26m 2 Αεπ= 6,96m 2 Uεπ= 3,85 W/m 2 K Ανατολική όψη Uτοιχοποιίας = 2,20 W/m 2 K Ατοιχοποιίας= 2,10m 2 Uσκ= 3,40 W/m 2 K Aσκυροδέματος= 7,14m 2 Αεπ= 9,24 m 2 Uεπ= 3,13 W/m 2 K Βόρεια όψη DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 70 of 129

72 Uσκ= 3,40 W/m 2 K Aσκυροδέματος= 6,96m 2 Αεπ= 6,96m 2 Uεπ= 3,40 W/m 2 K Δυτική όψη Uτοιχοποιίας = 2,20 W/m 2 K Ατοιχοποιίας= 2,10m 2 Uσκ= 3,40 W/m 2 K Aσκυροδέματος= 7,14m 2 Αεπ= 9,24m 2 Uεπ= 3,13 W/m 2 K ΕΙΣΟΔΟΣ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ Εικόνα 18. Είσοδος πολυκατοικίας [7] Η είσοδος της πολυκατοικίας δέχεται σχεδόν μηδενική ηλιακή ακτινοβολία, και ως εκ τούτου θα αντιμετωπιστεί ως μία επιφάνεια. Uτοιχοποιίας = 2,20 W/m 2 K Ατοιχοποιίας= 5,70m 2 Uπορτας= 6,0 W/m 2 K (από Τ.Ο.Τ.Τ.Ε.Ε ) DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 71 of 129

73 Aπορτάς= 2,0m 2 Uσκ= 3,40 W/m 2 K Aσκυροδέματος= 25,90m 2 Αεπ= 33,60m 2 Uεπ= 3,35W/m 2 K ΑΠΟΛΗΞΗ ΚΛΙΜΑΚΟΣΤΑΣΙΟΥ ΣΤΟ ΥΠΟΓΕΙΟ Εικόνα 19. Απόληξη Κλιμακοστασίου στο υπόγειο [7] Για απλοποίηση η απόληξη του κλιμακοστασίου στο υπόγειο θεωρείται ότι έρχεται σε επαφή μόνο με έδαφος (θα αγνοήσουμε την ύπαρξη των αποθηκών και του λεβητοστασίου). Uσκ= 4,30 W/m 2 K Aσκυροδέματος= 40,50m 2 Αεπ= 40,50m 2 Uεπ= 4,30W/m 2 K 862 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 72 of 129

74 Δεδομένα Αδιαφανών Επιφανειών Κτιρίου Στον πίνακα 5 δίνονται όλες οι επιφάνειες των διαφόρων αδιαφανών δομικών στοιχείων του κτιρίου ανά όροφο. Έχουν υπολογιστεί ξεχωριστά τα δομικά στοιχεία τόσο για τον θερμαινόμενο χώρο το κτιρίου όσο και για το μη θερμαινόμενο χώρο. Στον πίνακα 6 φαίνονται τα στοιχεία των αδιαφανών επιφανειών του κτιρίου θερμαινόμενος χώρος Μη θερμαινόμενος χώρος (κλιμακοστάσιο) Όροφος Επιφάνεια A [m] U [W/(m 2 K)] Νότια 27,5 0,66 1 ος -2 ος 3 ος -5 ος Ανατολική 4,2 0,63 Βόρεια 30,9 0,65 Δυτική 5,6 0,65 Σε επαφή με φωταγωγό 26,4 0,63 Σε επαφή με κλιμακοστάσιο 30,9 1,01 Νότια 27,5 0,66 Ανατολική 4,2 0,63 Βόρεια 30,9 0,65 Δυτική 40,7 0,64 Σε επαφή με φωταγωγό 26,4 0,63 Σε επαφή με κλιμακοστάσιο 30,9 1,01 1 ος Δάπεδο 143,8 0,44 6 ος Δώμα 166,2 0,44 1 ος -5 ος Σε επαφή με φωταγωγό 3,6 3,40 Απόληξη κλιμακοστασίου στο δώμα Είσοδος πολυκατοικίας Απόληξη κλιμακοστασίου στο υπόγειο Νότια 7,0 3,85 Ανατολική 9,2 3,13 Βόρεια 7,0 3,40 Δυτική 9,2 3,13 Δώμα 8,0 3,05 Συνολική επιφάνεια 33,6 3,35 Συνολική επιφάνεια 40,5 4,30 Δάπεδο 8,0 3,10 Πίνακας 5. Επιφάνειες αδιαφανών δομικών στοιχείων κτιρίου ανά όροφο [7] DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 73 of 129

75 θερμαινόμενος χώρος Διαχωριστική επιφάνεια Μη θερμαινόμενος χώρος (κλιμακοστάσιο) Επιφάνεια A[m] U γ β α ε [W/(m 2 K)] Νότια 137,5 0, ,40 0,80 Ανατολική 21,0 0, ,40 0,80 Βόρεια 154,5 0, ,40 0,80 Δυτική 133,2 0, ,40 0,80 Σε επαφή με Φωταγωγό 132,0 0, ,40 0,80 Δάπεδο 143,8 0, ,40 0,80 Οροφή 166,2 0, ,90 0,80 Σε επαφή με κλιμακοστάσιο Σε επαφή με φωταγωγό Νότια απόληξη κλιμακοστασίου Ανατολική απόληξη κλιμακοστασίου Βόρεια απόληξη κλιμακοστασίου Δυτική απόληξη κλιμακοστασίου 154,5 1, ,40 0,80 18,0 3, ,40 0,80 7,0 3, ,40 0,80 9,2 3, ,40 0,80 7,0 3, ,40 0,80 9,2 3, ,40 0,80 Δώμα 8,0 3, ,90 0,80 Είσοδος πολυκατοικίας Απόληξη κλιμακοστασίου στο υπόγειο 33,6 3, ,40 0,80 40,5 4, Δάπεδο 8,0 3, Πίνακας 6. Επιφάνειες αδιαφανών δομικών στοιχείων, συνολικά [7] Το βάθος έδρασης της πλάκας είναι 3 m και η εκτεθειμένη περίμετρός της 13,50m Συντελεστές Σκίασης Δομικών Στοιχείων Κτιρίου 1.Συντελεστές σκίασης λόγω ορίζοντα DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 74 of 129

76 879 Η νότια πρόσοψη του κτιρίου σκιάζεται από μακρινά εμπόδια σύμφωνα με την εικόνα Εικόνα 20. Γωνίες σκίασης νότιας όψης από μακρινά εμπόδια Στον πίνακα 7 δίνονται οι γωνίες σκίασης από ορίζοντα και οι αντίστοιχες τιμές των συντελεστών σκιασμού από ορίζοντα για την χειμερινή περίοδο και την θερινή περίοδο. 884 όροφος γωνία α F hor_heating F hor_cooling 1ος 46 0,40 0,95 2ος 37 0,49 0,98 3ος 24 0,76 1,00 4ος 9 0,96 1,00 5ος 0 1,00 1,00 Πίνακας 7. Γωνίες και συντελεστές σκίασης ορίζοντα για τη νότια πρόσοψη ανά όροφο [7] DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 75 of 129

77 Συντελεστές σκίασης οριζόντιων σκιάστρων Οι νότιες και οι βόρειες πλευρές του κτιρίου σκιάζονται από προβόλους. Στην εικόνα 21 φαίνονται οι γωνίες σκίασης από προβόλους των κουφωμάτων του κτιρίου για νότιο προσανατολισμό και στην εικόνα 22 για βόρειο προσανατολισμό Εικόνα 21. Γωνίες σκίασης νότιας όψης από πρόβολο [7] 892 DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 76 of 129

78 Εικόνα 22. Γωνίες σκίασης βόρειας όψης από πρόβολο Στον πίνακα 8 φαίνονται οι γωνίες σκιασμού για τα κουφώματα του κτιρίου ανά είδος προβόλου καθώς και συντελεστές σκιασμού από πρόβολο. Νότιες προσόψεις Βόρειες προσόψεις πρ. γωνία β F ov_heating F ov_cooling πρ. γωνία β F ov_heating F ov_cooling ,58 0, ,65 0, ,47 0, ,83 0, ,76 0, ,69 0,52 Πίνακας 8. Γωνίες και συντελεστές σκίασης προβόλου για τη νότια και τη βόρεια πρόσοψη [7] 3.Συντελεστές σκίασης πλευρικών σκιάστρων οι Δύο βορεινά ανοίγματα σε κάθε όροφο σκιάζονται από πλευρικές προεξοχές. Οι γωνίες σκίασης από πλευρικά φαίνονται στην εικόνα 23. Επίσης στον πίνακα 9 δίνονται οι γωνίες σκίασης και οι συντελεστές σκιασμού από πλευρικά εμπόδια (αριστερά και δεξιά πλευρικά). 907 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 77 of 129

79 Εικόνα 23. Γωνίες σκίασης βόρειου ανοίγματος από πλαϊνά γ αριστερά γ δεξιά F fin_left F fin_right F fin Χειμερινή περίοδος Θερινή περίοδο 0,92 0,92 0,85 Πίνακας 9. Γωνίες και συντελεστές σκίασης πλαϊνού, βόρεια πρόσοψη Δεδομένα Διαφανών Επιφανειών Κτιρίου Κουφώματα Στον πίνακα 10 δίνονται τα δεδομένα για τα κουφώματα του κτιρίου. 1ος όροφος κούφωμα γ A U g w F hor_heating F hor_cooling F ov_heating F ov_cooling F fin_heating F fin_cooling Ν1 1ος 180 3,30 4,4 0,49 0,40 0,95 0,58 0, Ν2 1ος 180 3,30 4,4 0,49 0,40 0,95 0,58 0, Ν3 1ος 180 0,78 4,2 0,52 0,40 0,95 0,47 0, Ν4 1ος 180 0,78 4,2 0,52 0,40 0,95 0,69 0, Ν5 1ος 180 3,30 4,4 0,49 0,40 0,95 0,76 0, Ν6 1ος 180 3,30 4,4 0,49 0,40 0,95 0,76 0, Β1 1ος 0 2,85 4,4 0, ,65 0,69 1 0,85 Β2 1ος 0 2,85 4,4 0, ,83 0, DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 78 of 129

80 5ος όροφος 4ος όροφος 3ος όροφος 2ος όροφος Β3 1ος 0 2,85 4,4 0, ,83 0, Β4 1ος 0 2,85 4,4 0, , ,85 Ν1 2ος 180 3,30 4,4 0,49 0,49 0,98 0,58 0, Ν2 2ος 180 3,30 4,4 0,49 0,49 0,98 0,58 0, Ν3 2ος 180 0,78 4,2 0,52 0,49 0,98 0,47 0, Ν4 2ος 180 0,78 4,2 0,52 0,49 0,98 0,69 0, Ν5 2ος 180 3,30 4,4 0,49 0,49 0,98 0,76 0, Ν6 2ος 180 3,30 4,4 0,49 0,49 0,98 0,76 0, Β1 2ος 0 2,85 4,4 0, ,65 0,69 1 0,85 Β2 2ος 0 2,85 4,4 0, ,83 0, Β3 2ος 0 2,85 4,4 0, ,83 0, Β4 2ος 0 2,85 4,4 0, , ,85 Ν1 3ος 180 3,30 4,4 0,49 0,76 1 0,58 0, Ν2 3ος 180 3,30 4,4 0,49 0,76 1 0,58 0, Ν3 3ος 180 0,78 4,2 0,52 0,76 1 0,47 0, Ν4 3ος 180 0,78 4,2 0,52 0,76 1 0,69 0, Ν5 3ος 180 3,30 4,4 0,49 0,76 1 0,76 0, Ν6 3ος 180 3,30 4,4 0,49 0,76 1 0,76 0, Β1 3ος 0 2,85 4,4 0, ,65 0,69 1 0,85 Β2 3ος 0 2,85 4,4 0, ,83 0,86 1 1,0 Β3 3ος 0 2,85 4,4 0, ,83 0,86 1 1,0 Β4 3ος 0 2,85 4,4 0, , ,85 Ν1 4ος 180 3,30 4,4 0,49 0,96 1 0,58 0, Ν2 4ος 180 3,30 4,4 0,49 0,96 1 0,58 0, Ν3 4ος 180 0,78 4,2 0,52 0,96 1 0,47 0, Ν4 4ος 180 0,78 4,2 0,52 0,96 1 0,69 0, Ν5 4ος 180 3,30 4,4 0,49 0,96 1 0,76 0, Ν6 4ος 180 3,30 4,4 0,49 0,96 1 0,76 0, Β1 4ος 0 2,85 4,4 0, ,65 0,69 1 0,85 Β2 4ος 0 2,85 4,4 0, ,83 0, Β3 4ος 0 2,85 4,4 0, ,83 0, Β4 4ος 0 2,85 4,4 0, , ,85 Ν1 5ος 180 3,30 4,4 0,49 1,0 1 0,58 0, Ν2 5ος 180 3,30 4,4 0, ,58 0, Ν3 5ος 180 0,78 4,2 0, ,47 0, Ν4 5ος 180 0,78 4,2 0, ,69 0, DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 79 of 129

81 916 Ν5 5ος 180 3,30 4,4 0, ,76 0, Ν6 5ος 180 3,30 4,4 0, ,76 0, Β1 5ος 0 2,85 4,4 0, ,65 0,69 1 0,85 Β2 5ος 0 2,85 4,4 0, ,83 0, Β3 5ος 0 2,85 4,4 0, ,83 0, Β4 5ος 0 2,85 4,4 0, , ,85 Πίνακας 10. Κουφώματα κτιρίου Τεχνικά Χαρακτηριστικά Η/Μ Εγκαταστάσεων Κτιρίου Σύστημα Θέρμανσης Χώρων Περιγραφή Στο κτήριο υπάρχει κεντρική εγκατάσταση θέρμανσης για την θέρμανση των χώρων (διαμερίσματα). Η εγκατάσταση αποτελείται από λέβητα-καυστήρα πετρελαίου (υψηλής θερμοκρασίας 85/70 ο C), με δισωλήνιο δίκτυο διανομής (χωρίς αυτονομία θέρμανσης), με μόνωση σωλήνων 6mm, μικρότερη δηλαδή από την ελάχιστη απαιτούμενη σύμφωνα με την Τ.Ο.Τ.Ε.Ε πίνακας 4.7, όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα Πάχος θερμομόνωσης με ισοδύναμο λ = (W/(mK)) στους 20 ο C Με διέλευση σε εσωτερικούς χώρους Με διέλευση σε εξωτερικούς χώρους Διάμετρος σωλήνα Πάχος μόνωσης Διάμετρος σωλήνα Πάχος μόνωσης Για σωληνώσεις εγκαταστάσεων θέρμανσης, ψύξης, κλιματισμού από ½ έως ¾ 9 mm από ½ έως 2 19 mm από ½ έως 1 ½ 11 mm από 2 έως 4 21 mm από 2 έως 3 13 mm μεγαλύτερη από 4 25 mm μεγαλύτερη από 3 19 mm Για σωληνώσεις εγκαταστάσεων ζεστού νερού χρήσης ανεξαρτήτου διαμέτρου 9 mm ανεξαρτήτου διαμέτρου 13 mm Πίνακας 11. Πάχη θερμομόνωσης σωληνώσεων για τις εγκαταστάσεις θέρμανσης, ψύξης κλιματισμού και ζεστού νερού χρήσης [6] Οι τερματικές μονάδες θέρμανσης για την απόδοση θέρμανσης στους χώρους, είναι κλασικά σώματα καλοριφέρ (ακτινοβολίας) τύπου ακαν (φέτες). Μονάδα Παραγωγής Θέρμανσης DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 80 of 129

82 Η ισχύς του λέβητα-καυστήρα, σύμφωνα με την καυσανάλυση που διενεργήθηκε πρόσφατα, εκτιμήθηκε και είναι σχεδόν ίδια με αυτή του κατασκευαστή και ίση με kcal/h ή 110 kw. Στο φύλλο ελέγχου ανάλυσης καυσαερίων η θερμική απόδοση του λέβητα-καυστήρα μετρήθηκε σε n gm =88%. Για να ελέγξουμε την υπερδιαστασιολόγηση ( για να βρούμε τον συντελεστή n g1 ) εφαρμόζουμε την σχέση 4.1 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε P gen = A U m ΔΤ 2, Όπου P gen σε [W] είναι η υπολογιζόμενη μέγιστη απαιτούμενη θερμική ισχύς της μονάδας θέρμανσης του κτηρίου, A σε [m 2 ], είναι η συνολική πραγματική εξωτερική επιφάνεια του κτηριακού κελύφους που είναι εκτεθειμένη στον εξωτερικό αέρα, σε επαφή με Μ.Θ.Χ, σε επαφή με όμορα κτίρια και σε επαφή με έδαφος. Για το υπό μελέτη κτήριο Α=1516 m 2. U m σε [W/(m 2.K)] είναι ο μέγιστος επιτρεπόμενος μέσος συντελεστής θερμοπερατότητας για το σύνολο της επιφάνειας Α, για την περιοχή της Πάτρας και είναι 1,2 W/(m 2.K), σύμφωνα με τον παλαιό ΚΘΚ που ίσχυε κατά την περίοδο έκδοσης της οικοδομικής άδειας του κτιρίου. ΔΤ σε [ ο C] η διαφορά της θερμοκρασίας για τη διαστασιολόγηση του συστήματος, για την Πάτρα 20 ο C (Β κλιματική ζώνη) και 2,5 συνολικός συντελεστής προσαύξησης που περιλαμβάνει τα φορτία λόγω αερισμού και τους συντελεστές προσαύξησης λόγω διακοπτόμενης λειτουργίας, απωλειών δικτύου διανομής, επιτάχυνση της απόδοσης του συστήματος κ.τ.λ. Η θερμική ισχύς του λέβητα P gen έπρεπε να είναι 90,96 kw. Συνεπώς η πραγματική εγκατεστημένη ισχύς του λέβητα είναι μεγαλύτερη κατά 20% περίπου της υπολογιζόμενης P gen. Έτσι σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα παίρνουμε συντελεστή υπερδιαστασιολόγησης n g1 =1,00 (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε πίνακας 4.3). Αντίστοιχα ο συντελεστής n g2 ( αφορά την κατάσταση του λέβητα), λαμβάνεται n g2 =1 (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε πίνακας 4.4), αφού ο λέβητας βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση Σχέση πραγματικής προς υπολογιζόμενη ισχύ μονάδας θέρμανσης (P m / P gen ) Συντελεστής βαρύτητας n g1 Λέβητας με υπερδιπλάσια ισχύ από τη μέγιστη υπολογιζόμενη 0,75 Λέβητας με ισχύ μεγαλύτερη από 50% μέχρι και 100% από τη μέγιστη υπολογιζόμενη 0,85 Λέβητας με ισχύ μεγαλύτερη από 25% μέχρι και 50% από τη μέγιστη υπολογιζόμενη 0,95 Λέβητας με ισχύ μέχρι και 25% μεγαλύτερη από τη μέγιστη υπολογιζόμενη 1,00 Πίνακας 12. Συντελεστής υπερδιαστασιολόγησης n g1 μονάδας λέβητα καυστήρα [6] 958 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 81 of 129

83 Ονομαστική ισχύς (kw) >_400 Λέβητας με μόνωση Σε καλή κατάσταση μόνωσης 1,0 Λέβητας γυμνός ή με κατεστραμμένη μόνωση 0,936 0,949 0,948 0,951 0,952 Πίνακας 13. Συντελεστής μόνωσης n g2 μονάδας λέβητα καυστήρα [6] Έτσι, ο συνολικός θερμικός βαθμός απόδοσης της μονάδας λέβητα-καυστήρα, υπολογίζεται : n ge =n gm x ng1 x ng2 = 0,88x1x1= 0,88 (88,0%). Δίκτυο Διανομής Η τελική πραγματική συνολική θερμική ισχύς που μεταφέρει το δίκτυο διανομής του κτηρίου, θα είναι ίση με την πραγματική (αυτή που βρέθηκε από την ανάλυση καυσαερίων) θερμική ισχύ του λέβητα 110 kw επί το γινόμενο των μειωτικών συντελεστών, n g = n g1 x n g2 =1,00 οπότε η θερμική ισχύς του δικτύου διανομής θα είναι 110kW x 1,00 = 110 KW, τόσο για το υπό εξέταση κτήριο όσο και για το κτήριο αναφοράς. Το δίκτυο διανομής έχει 12 ζεύγη (παροχή / επιστροφή) κατακόρυφων στηλών που ξεκινούν (παροχή) ή καταλήγουν (επιστροφή) στους δύο κεντρικούς συλλέκτες (κολεκτέρ) του θερμού νερού και μετά το ισόγειο διέρχονται μέσα από τους εσωτερικούς θερμαινόμενους χώρους (διαμερίσματα) του κτηρίου. Επιμερίζοντας την συνολική πραγματική θερμική ισχύ,η ισχύς που μεταφέρει κάθε κατακόρυφη στήλη παροχής είναι σχεδόν ομοιόμορφη και περίπου ίση με 9,16 kw. Η θερμομόνωση των κατακόρυφων σωλήνων, καθώς και το οριζόντιων είναι 6mm. Από τον πίνακα 4.11 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε , για θερμική ισχύ περίπου 9,16 kw και υψηλή θερμοκρασία λειτουργίας του συστήματος, λαμβάνουμε ποσοστό θερμικών απωλειών δικτύου διανομής 11,0% ή αλλιώς θερμική απόδοση 0, Τερματικές Μονάδες Από το την Τ.Ο.Τ.Ε.Ε παρ , έχουμε απόδοση εκπομπής η em σωμάτων καλοριφέρ, τοποθετημένα σε εξωτερικό τοίχο ίση με 0,89. Εφαρμόζοντας στην σχέση 4.7 της ίδιας τεχνικής οδηγίας: 982 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 82 of 129

84 Για n em =1 f rad =1 (εγκατάσταση σε ύψος μικρότερο από 4m), f im =1,00 (για συνεχή λειτουργία)και f hydr =1,03 (σύστημα εκτός υδραυλικής ισορροπίας), υπολογίστηκε η βαθμός απόδοσης των τερματικών μονάδων n em,t = 0, Απόδοση εκπομπής η em τερματικών μονάδων θέρμανσης Τύπος τερματικής μονάδας Θερμοκρασία μέσου Τ [ 0 C] Άμεσης απόδοσης σε εσωτερικό τοίχο 0,85 0,89 0,91 Άμεσης απόδοσης σε εξωτερικό τοίχο 0,89 0,93 0,95 Ενδοδαπέδιο σύστημα θέρμανσης - - 0,90 Ενδοτοίχιο σύστημα θέρμανσης - - 0,87 Σύστημα θέρμανσης οροφής - - 0,85 Πίνακας 14. Απόδοση εκπομπής η em τερματικών μονάδων θέρμανσης [6] Βοηθητικά Συστήματα Θέρμανσης Ως βοηθητικά συστήματα της κεντρικής εγκατάστασης θέρμανσης, έχουμε τον κυκλοφορητή που χρησιμοποιείται για την κυκλοφορία του θερμού νερού στα διαμερίσματα με ισχύ 0,5 kw, καθώς και το καυστήρα με ισχύ 0,02kW. Οι υπόλοιπες διατάξεις αυτοματισμών και θερμοστατικού ελέγχου θεωρείται ότι καταναλώνουν αμελητέα ηλεκτρική ενέργεια, οπότε και δεν λαμβάνονται υπόψη. Δεδομένα υπολογισμών Στον πίνακα 15 δίνονται όλα τα δεδομένα για το σύστημα θέρμανσης του κτιρίου που λαμβάνονται υπόψη στους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου. 999 Σύστημα Θέρμανσης κατοικιών Μονάδα παραγωγής θερμότητας Είδος μονάδας παραγωγής θερμότητας: Λέβητας-Καυστήρας Πραγματική θερμική ισχύς μονάδας: 110 kw Θερμική απόδοση μονάδας : 0,88 (88,0%) Είδος καυσίμου: πετρέλαιο Μηνιαίο ποσοστό κάλυψης θερμικού φορτίου της θερμικής ζώνης από το σύστημα (%) : ΙΑΝ 1 ΦΕΒ 1 ΜΑΡ 1 ΑΠΡ 1 ΜΑΪ 0 ΙΟΥΝ 0 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 83 of 129

85 ΙΟΥΛ 0 ΑΥΓ 0 ΣΕΠ 0 ΟΚΤ 0 ΝΟΕ 1 ΔΕΚ 1 Κόστος επέμβασης για αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης (Ευρώ/m2): Δίκτυο διανομής θερμότητας Θερμική ισχύ που μεταφέρει το δίκτυο διανομής (kw): 110 /12 κλάδοι 9,16 kw Χώρος διέλευσης: Εσωτερικοί χώροι Θερμοκρασία προσαγωγής θερμού μέσου στο δίκτυο διανομής (οc) : 85 Θερμοκρασία επιστροφής θερμού μέσου στο δίκτυο διανομής (οc) : 70 Βαθμός θερμικής απόδοσης δικτύου διανομής : 0,89 (100% - 11,0% απώλειες =89%) Ύπαρξη μόνωσης στους αεραγωγούς : δεν υπάρχουν αεραγωγοί Τερματικές μονάδες Είδος τερματικών μονάδων θέρμανσης χώρων : σώματα καλοριφέρ Θερμική απόδοση τερματικών μονάδων : 0,86 (άμεσης απόδοσης σε εξωτερικό τοίχο) Βοηθητική ενέργεια Τύπος συστημάτων βοηθητικών Αριθμός συστημάτων Ισχύς βοηθητικών συστημάτων (kw) Κυκλοφορητής 1 Κυκλοφορητής Καυστήρας 1 0,02 Χρόνος λειτουργίας βοηθητικών συστημάτων : 50 (%) του χρόνου λειτουργίας του κτηρίου Πίνακας 15. Σύστημα Θέρμανσης [7] Σύστημα Ψύξης Χώρων Περιγραφή Στις κατοικίες του κτηρίου υπάρχουν αυτόνομες τοπικές αντλίες θερμότητας, δύο σε κάθε διαμέρισμα με ψυκτική ισχύ btu/h έκαστη (3,52 kw), οι οποίες καλύπτουν περίπου το 30% των συνολικών ψυκτικών φορτίων της θερμικής ζώνης. Δεν υπάρχει κεντρικό δίκτυο διανομής ψύξης έτσι δεν έχουμε απώλειες διανομής. Περίπου το 50 % των παραπάνω τοπικών μονάδων είναι δεκαετίας και το υπόλοιπο ποσοστό παλαιότερες. Για το υπόλοιπο 20% έτσι ώστε να καλύψουμε τις απαιτήσεις για ψύξη (κατοικίες 50%), ορίζουμε ένα θεωρητικό σύστημα ψύξης και το δηλώνουμε ως τρίτη μονάδα παραγωγής ψύξης στο λογισμικό. 011 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 84 of 129

86 Μονάδες Παραγωγής Ψύξης Το σύνολο της ψυκτικής ισχύος είναι : 2x 3,52 x 10 = 70,4 kwth. Εφόσον δεν υπάρχουν τεχνικά χαρακτηριστικά για τις μονάδες, ο δείκτης ενεργειακής αποδοτικότητας των αντλιών θερμότητας λαμβάνεται από την την Τ.Ο.Τ.Ε.Ε , παρ Για τις τοπικές αερόψυκτες μονάδες αντλιών θερμότητας (διαιρούμενου ή ενιαίου τύπου), για τις οποίες δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, ο δείκτης αποδοτικότητας EER θα λαμβάνεται: 1,5 για συστήματα 20-ετίας και 2,0 για συστήματα 10-ετίας Για το λογισμικό και μόνο για το σύστημα παραγωγής ψύξης θα ορίσουμε τρεις διαφορετικές μονάδες: Η πρώτη μονάδα έχει ισχύ 35,2Κw EER=2,0 και καλύπτει το 15% του χώρου Η δεύτερη μονάδα έχει ισχύ 35,2 Κw EER=1,5 και καλύπτει το 15% του χώρου Η τρίτη μονάδα (θεωρητικό σύστημα ψύξης) έχει 0 Kw Ιισχύ, EER=3 και καλύπτει το 20% του χώρου Δίκτυο Διανομής Δεν υπάρχει, αφού γίνεται τοπική παραγωγής και απόδοση ψύξης Τερματικές Μονάδες Από τον πίνακα της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε , για το υπάρχον (δύο συστήματα) σύστημα ψύξης, λαμβάνουμε βαθμό απόδοσης n em = 0,93. Εφαρμόζοντας στην σχέση 4,8 της ίδιας τεχνικής οδηγίας: 035 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 85 of 129

87 για f im = 0,97 (για διακοπτόμενη λειτουργία με την έννοια της ρύθμισης της λειτουργίας σε επίπεδο τερματικής μονάδας)και f hydr =1 (σύστημα με υδραυλική ισορροπία), υπολογίστηκε η βαθμός απόδοσης των τερματικών μονάδων n em,t = 0,958. Έχουμε όμως και το θεωρητικό σύστημα που έχει βαθμό απόδοσης σύμφωνα με τηντ.ο.τ.ε.ε nem,t = 0,93. Θα πρέπει να ορίσουμε έναν σταθμισμένο συντελεστή σύμφωνα με το ποσοστό συμμετοχής του κάθε συστήματος ( δύο υπάρχοντα κι ένα θεωρητικό). Έτσι ο μέσος συντελεστής παίρνει τιμή 0.6x x0.93=0.95 Τύπος τερματικής μονάδας Απόδοση εκπομπής η em μονάδων ψύξης 044 Άμεσα συστήματα: π.χ. μονάδες ανεμιστήρα στοιχείου (fan-coils), 0,93 δαπέδου ή οροφής, σε εσωτερικές μονάδες τοπικών συστημάτων άμεσης εξάτμισης, τερματικά στοιχεία διανομής αέρα κ.ά. Ενσωματωμένες τερματικές μονάδες: π.χ. ενδοτοίχιο, ενδοδαπέδιο, 0,90 ψυχόμενες οροφές Τοπικές αντλίες θερμότητας 0,93 Πίνακας 16. Απόδοση n em τερματικών μονάδων ψύξης [6] Δεδομένα υπολογισμών Στον πίνακα 17 δίνονται συγκεντρωτικά όλα τα δεδομένα για το σύστημα ψύξης των κατοικιών. Σύστημα Ψύξης Κατοικιών Μονάδα παραγωγής ψύξης 1 Είδος μονάδας παραγωγής ψύξης : τοπικές αντλίες θερμότητας συνολικής ισχύος 35,2 kw Συντελεστής συμπεριφοράς μονάδας ΕER: 2,0 Μηνιαίο ποσοστό κάλυψης ψυκτικού φορτίου της θερμικής ζώνης από το σύστημα (%) : ΙΑΝ 0 ΦΕΒ 0 ΜΑΡ 0 ΑΠΡ 0 ΜΑΪ 0,15 ΙΟΥΝ 0,15 ΙΟΥΛ 0,15 ΑΥΓ 0,15 ΣΕΠ 0,15 ΟΚΤ 0 ΝΟΕ 0 ΔΕΚ 0 Μονάδα παραγωγής ψύξης 2 Είδος μονάδας παραγωγής ψύξης : τοπικές αντλίες θερμότητας συνολικής ισχύος 35,2 kw Συντελεστής συμπεριφοράς μονάδας ΕER: 1,5 Μηνιαίο ποσοστό κάλυψης ψυκτικού φορτίου της θερμικής ζώνης από το σύστημα (%) : ΙΑΝ 0 ΦΕΒ 0 ΜΑΡ 0 ΑΠΡ 0 ΜΑΪ 0,15 ΙΟΥΝ 0,15 ΙΟΥΛ 0,15 ΑΥΓ 0,15 ΣΕΠ 0,15 ΟΚΤ 0 ΝΟΕ 0 ΔΕΚ 0 Μονάδα παραγωγής ψύξης 3 (Θεωρητικό σύστημα) Είδος μονάδας παραγωγής ψύξης : τοπικές αντλίες θερμότητας Συντελεστής συμπεριφοράς μονάδας ΕER: 3,00 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 86 of 129

88 Μηνιαίο ποσοστό κάλυψης ψυκτικού φορτίου της θερμικής ζώνης από το σύστημα (%) : ΙΑΝ 0 ΦΕΒ 0 ΜΑΡ 0 ΑΠΡ 0 ΜΑΪ 0,20 ΙΟΥΝ 0,20 ΙΟΥΛ 0,20 ΑΥΓ 0,20 ΣΕΠ 0,20 ΟΚΤ 0 ΝΟΕ 0 ΔΕΚ 0 Δίκτυο διανομής ψύξης Ψυκτική ισχύς που μεταφέρει το δίκτυο διανομής (kw) : Δεν υπάρχει κεντρικό δίκτυο διανομής Χώρος διέλευσης: Εσωτερικοί χώροι Βαθμός ψυκτικής απόδοσης δικτύου διανομής : 1,0 (100%) Ύπαρξη μόνωσης στους αεραγωγούς : (δεν υπάρχουν αεραγωγοί) Τερματικές μονάδες Ψυκτική απόδοση τερματικών μονάδων : 0,95 (95%) 050 Βοηθητική ενέργεια Τύπος βοηθητικών συστημάτων Αριθμός συστημάτων Ισχύς βοηθητικών συστημάτων (kw) 0 Χρόνος λειτουργίας βοηθητικών συστημάτων : 30 (%) του χρόνου λειτουργίας του κτηρίου Πίνακας 17.Σύστημα ψύξης [7] Σύστημα Παραγωγής Ζεστού Νερού Χρήσης Περιγραφή Για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης, έχουμε τοπικούς ηλεκτρικούς θερμαντήρες κατά μέσο όρο χωρητικότητας 80lt, ένας σε κάθε διαμέρισμα του κτηρίου. Η θερμική ισχύς των θερμαντήρων είναι 4 kw έκαστος. Η ετήσια κατανάλωση ζεστού νερού χρήσης είναι: 27,38 m 3 /υπνοδωμάτιο/έτος x 20 υπνοδωμάτια (σύνολο πολυκατοικίας) = 547,6 m 3 /έτος Δεδομένα υπολογισμών Σύμφωνα με την Τ.Ο.Τ.Ε.Ε παρ : η θερμική απόδοση των μονάδων παραγωγής, ηλεκτρικοί θερμαντήρες είναι 100%, ο βαθμός απόδοσης του δικτύου διανομής 100% (δεν υπάρχει δίκτυο) και οι απώλειες του δοχείου αποθήκευσης είναι μόνο πλευρικές και λαμβάνονται 2% Οι θερμικές απώλειες λόγω του εναλλάκτη θερμότητας τοπικών ή κεντρικών θερμαντήρων (boiler) λαμβάνονται κατά μέσο όρο 5% επί της συνολικής θερμικής ενέργειας για Ζ.Ν.Χ., ενώ για ηλεκτρικούς θερμαντήρες (θερμοσίφωνες) λαμβάνονται μηδενικές. Οι πλευρικές θερμικές απώλειες των θερμαντήρων είναι 2% επί της συνολικής θερμικής ενέργειας για Ζ.Ν.Χ. για τοποθέτηση σε εσωτερικό θερμαινόμενο ή μη χώρο και αντίστοιχα 7% θερμικές απώλειες για τοποθέτηση σε εξωτερικό χώρο. Τα δεδομένα για το σύστημα ζεστού νερού χρήσης των κατοικιών φαίνονται στον πίνακα 18. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 87 of 129

89 Σύστημα Ζεστού Νερού Χρήσης ΖΝΧ Μονάδα παραγωγής θερμότητας Είδος μονάδας παραγωγής ζεστού νερού χρήσης: ηλεκτρικοί θερμαντήρες συνολικής ισχύος 40 kw Θερμική απόδοση μονάδας : 1,0 (100 %) Είδος καυσίμου: Ηλεκτρικό ρεύμα Μηνιαίο ποσοστό κάλυψης ψυκτικού φορτίου της θερμικής ζώνης από το σύστημα (%) : ΙΑΝ 1 ΦΕΒ 1 ΜΑΡ 1 ΑΠΡ 1 ΜΑΪ 1 ΙΟΥΝ 1 ΙΟΥΛ 1 ΑΥΓ 1 ΣΕΠ 1 ΟΚΤ 1 ΝΟΕ 1 ΔΕΚ 1 Δίκτυο διανομής θερμότητας Ψυκτική ισχύς που μεταφέρει το δίκτυο διανομής (kw) : Δεν υπάρχει κεντρικό δίκτυο διανομής Θερμική ισχύ που μεταφέρει το δίκτυο διανομής ΖΝΧ (kw): τοπική κατανάλωση Σύστημα ανακυκλοφορίας ΖΝΧ : ΟΧΙ Χώρος διέλευσης δικτύου: Εσωτερικοί χώροι Βαθμός θερμικής απόδοσης δικτύου διανομής ΖΝΧ : 1,0 (100% λόγω τοπικής κατανάλωσης) Μονάδα αποθήκευσης θερμότητας Μονάδα αποθήκευσης θερμότητας Είδος αποθήκευσης ζεστού νερού χρήσης : Θερμαντήρες διπλής ενέργειας σε εσωτερικό χώρο 070 Θερμική απόδοση μονάδας αποθήκευσης ΖΝΧ : 0,98 (100%-2% πλευρικές απώλειες=98%) Πίνακας 18. Σύστημα ΖΝΧ [7] Σύστημα Φωτισμού δεν λαμβάνεται υπόψη σε κτήρια κατοικιών η κατανάλωση του σύστηματος φωτισμού Βελτίωση των Η/Μ Συστημάτων για Βελτίωση της Ενεργειακής Απόδοσης του Κτιρίου Προκειμένου να δούμε την αλλαγή-βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς του κτηρίου μέσα από βελτιώσεις των Η/Μ συστημάτων, δοκιμάζουμε 2 σενάρια, βασισμένα σε τροποποιήσεις που θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν. Σενάριο 1 (Κτίριο 1 στο λογισμικό) DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 88 of 129

90 βελτιώνοντας τη θερμική απόδοση του λέβητα στο 92%, με καλύτερη ρύθμιση και καθαρισμό του καυστήρα και με βελτίωση-καθαρισμό της καπνοδόχου, ο βαθμός απόδοσης της μονάδας παραγωγής θέρμανσης, από 88% γίνεται : n ge =n gm x n g1 x n g2 = 0,92x1x1= 0,92 (92,0%). Αντίστοιχα η θερμική ισχύς του δικτύου διανομής παραμένει η ίδια για κάθε κλάδο και περίπου ίση με 9,16 kw. Επίσης μπορούμε να μονώνουμε τους σωλήνες του δικτύου διανομής (κεντρικές στήλες) σύμφωνα με την Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. (κτήριο αναφοράς). Έτσι μειώνουμε τις απώλειες δικτύου από 11% σε 5,5%, άρα βαθμός απόδοσης δικτύου=94,5%. Επίσης, αντικαθιστούμε τις κλιματιστικές συσκευές των διαμερισμάτων, με νέες βαθμού απόδοσης EER=3,0 δηλαδή όσο και του κτηρίου αναφοράς Σενάριο 2 (Κτίριο 2 στο λογισμικό) Επιπλέον των παραπάνω παρεμβάσεων, θεωρούμε πως εγκαθιστούμε 20m 2 ηλιακούς συλλέκτες στο δώμα, δηλαδή περίπου 2m 2 ανά κατοικία. Το δώμα έχει επαρκή χώρο χώρο (155m2) για την τοποθέτηση των συλλεκτών έτσι ώστε να μη σκιάζει ο ένας τον άλλον (μπορούν να τοποθετηθούν σε αποστάσεις τριπλάσιες της κάτοψής τους, δεσμεύοντας στο δώμα χώρο ~80m 2 ). Στο λογισμικό δίνουμε τα στοιχεία : Κτήριο 2 > Ζώνη 2 > Ηλιακός Συλλέκτης R > Ηλιακός Συλλέκτης : Επίπεδος-Επιλεκτικός > 20m2 > Συν.α (ηλιακή αξιοποίηση για ΖΝΧ) = 0,359 **Ο Συν.α λαμβάνεται με γραμμική παρεμβολή από τον πίνακα 5.8 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε (πίνακας 19) γ (προσανατολισμός) = 180o > 102 β (κλίση) = 38,15 ο δηλαδή = γεωγραφικό πλάτος Πάτρας για βέλτιστη ετήσια απόδοση F (συντ.σκίασης) =1. Ο συντελεστής Συν.β δεν συμπληρώνεται γιατί αφορά ηλιακή αξιοποίηση για θέρμανση. Ο Συν.α λαμβάνεται με γραμμική παρεμβολή από τον πίνακα 5.8 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε (πίνακας 19). 106 Πόλη Τύπος ηλιακού συλλέκτη DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 89 of 129

91 107 της Ελλάδας Απλός Επιλεκτικός Κενού Γωνία κλίσης εγκατάστασης ηλιακών συλλεκτών (0) Πάτρα 0,335 0,342 0,348 0,357 0,366 0,366 0,373 0,381 0,382 Πίνακας 19. Συντελεστής αξιοποίησης ηλιακής ακτινοβολίας για παραγωγή ζεστού νερού χρήσης σε κατοικίες [6] DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 90 of 129

92 Σε κατάστημα-υπεραγορά Γενική Περιγραφή Κτιρίου Το παρόν αφορά δεδομένα και υπολογισμούς στο πλαίσιο διεξαγωγής ενεργειακής επιθεώρησης που γίνεται για την έκδοση πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης. Το συγκεκριμένο παράδειγμα αφορά στη έκδοση ΠΕΑ για κτίριο που έχει κύρια χρήση ΥΠΕΡΑΓΟΡΑ (super market) Εικόνα 24. Τοπογραφικό σκαρίφημα κτιρίου Το κτίριο κατασκευάστηκε το 2004 με εμβαδόν 1994,99 m2. To 2012, δηλαδή μετά την εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ, πραγματοποιήθηκε προσθήκη 155,10 μ2 (ανοικτό γκρί χρώμα στο τοπογραφικό). Ο χώρος της προσθήκης είναι λειτουργικά εξαρτώμενος με τον χώρο του προ υπάρχοντος καταστήματος. Σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΥΠΕΚΑ 2021/14/06/2012 «Διευκρινίσεις για την εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ», οι περιπτώσεις λειτουργικά εξαρτώμενων προσθηκών με επιφάνεια μεγαλύτερη ή ίση με 50 m2 πρέπει να εξετάζονται λαμβανομένων υπόψη των διατάξεων για ριζική ανακαίνιση για το σύνολο του κτιρίου. Για τον έλεγχο της ριζικής ανακαίνισης ως συνολική εξωτερική επιφάνεια ως συνολική εξωτερική επιφάνεια νοείται η επιφάνεια του τελικώς διαμορφωμένου κτιρίου η οποία συγκρίνεται με την επιφάνεια του εξωτερικού περιβλήματος της προσθήκης. Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται ότι η ποσοστιαία διαφορά του εμβαδού του κελύφους με την προσθήκη δεν είναι πάνω από 25%. 132 DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 91 of 129

93 Συνολική επιφάνεια εξωτερικών τοίχων σε επαφή με τον εξωτερικό αέρα (m2) Συνολική επιφάνεια δαπέδων σε επαφή με το έδαφος (m2) Συνολική επιφάνεια οροφών σε επαφή με τον εξωτερικό αέρα (m2) Σύνολο (m2) 1150,3 2150,6 2150,6 5451,5 Πίνακας 20. Εμβαδό κελύφους χωρίς προσθήκη Συνολική επιφάνεια εξωτερικών τοίχων σε επαφή με τον εξωτερικό αέρα για την προσθήκη (m2) Συνολική επιφάνεια δαπέδων σε επαφή με το έδαφος για την προσθήκη Συνολική επιφάνεια οροφών σε επαφή με τον εξωτερικό αέρα για την προσθήκη (m2) Σύνολο (m2) (m2) 159,70 155,10 155,10 469,9 Πίνακας 21. Εμβαδό κελύφους με προσθήκη Με σύγκριση της συνολικής επιφάνειας του κτιρίου με την συνολική επιφάνεια της προσθήκης σε ότι αφορά τις παρεμβάσεις που επηρεάζουν την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου έχουμε: Συνολική επιφάνεια προσθήκης / Συνολική επιφάνεια κτιρίου = 8,619% < 25% Άρα δεν υπάρχει υποχρέωση εφαρμογής ΚΕΝΑΚ και ως εκ τούτου δεν υπάρχει Μελέτη Ενεργειακής Αποδοσης για το κτίριο. Υφίστανται όμως όλες οι υπόλοιπες Μελέτες (Μελέτη Θερμομονωτικής Επάρκειας, Η/Μ). Το κτίριο είναι θερμομονωμένο σε όλες τις εξωτερικές του πλευρές. Στον πίνακα 22 δίνονται τα γενικά γεωμετρικά στοιχεία του κτιρίου Αριθμός ορόφων - Συνολική επιφάνεια (m2) κτιρίου: 2150,6 Συνολικός όγκος κτιρίου (m3): 9140,05 Θερμαινόμενη επιφάνεια (m2): 2150,6 Θερμαινόμενος όγκο (m3):9140,05 Ψυχόμενη επιφάνεια (m2): 2150,6 Ψυχόμενος όγκος (m3): Μέσο ύψος τυπικού ορόφου: Ύψος ισογείου (m): 4,25 Πίνακας 22. Γενικά στοιχεία κτιρίου 148 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 92 of 129

94 Θερμικές Ζώνες Το κτίριο θεωρείται ως μια ως μία ενιαία θερμική ζώνη. Στον πίνακα 23 δίνονται τα δεδομένα για τις επιθυμητές συνθήκες λειτουργίας όπως οι εσωτερικές συνθήκες περιβάλλοντος (θερμοκρασία, υγρασία, αερισμός, φωτισμός) και τα εσωτερικά θερμικά φορτία από τους χρήστες και τις συσκευές. Τα δεδομένα για τις συνθήκες λειτουργίας της θερμικής ζώνης, είναι σύμφωνα με την Τ.Ο.Τ.Ε.Ε Εσωτερικές συνθήκες λειτουργίας θερμικής ζώνης (υπεραγορές) Ωράριο λειτουργίας 12 ώρες Ημέρες λειτουργίας 6 Μήνες λειτουργίας 12 Περίοδος θέρμανσης 1/11 έως 15/4 Περίοδος ψύξης 15/5 έως 15/9 Μέση εσωτερική θερμοκρασία θέρμανσης ( ο C) 19 Μέση εσωτερική θερμοκρασία ψύξης ( ο C) 25 Μέση εσωτερική σχετική υγρασία χειμώνα (%) 35 Μέση εσωτερική σχετική υγρασία θέρους (%) 45 Απαιτούμενος νωπός αέρας (m 3 /h/m 2 ) 6,60 Καθορισμένες τιμές από Τ.Ο.Τ.Ε.Ε (lux) 300 Ετήσια κατανάλωση ζεστού νερού χρήσης (M 3 /υπνοδωμάτιο.έτος) Μέση ετήσια θερμοκρασία νερού δικτύου ύδρευσης ( ο C)-(Ζώνη Β) Εκλυόμενη θερμότητα από χρήστες ανά μονάδα επιφάνειας της θερμικής ζώνης (W/m 2 ) - 17,6 27 Μέσος συντελεστής παρουσίας χρηστών 0,43 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 93 of 129

95 Εκλυόμενη θερμότητα από συσκευές ανά μονάδα επιφάνειας της θερμικής ζώνης (W/m 2 ) 2,5 Μέσος συντελεστής λειτουργίας συσκευών 0, Πίνακας 23.Επιθυμητές συνθήκες λειτουργίας κτιρίου [6] 156 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 94 of 129

96 Γεωμετρία και τεχνικά χαρακτηριστικά του κτιριακού κελύφους Εικόνα 25.Κάτοψη κτιρίου DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 95 of 129

97 **Οι χαρακτηρισμοί ΒΑ, ΒΔ, ΝΑ,ΝΔ αφορούν προσανατολισμούς κι έχουν την έννοια της απόκλισης από το βορρά, Έτσι έχουμε: ΒΑ: 45 ο, ΝΑ: 135 ο, ΝΔ: 225 ο, ΒΔ: 315 ο Εικόνα 26. ΒΑ πλευρά κτιρίου Εικόνα 27.ΝΑ πλευρά κτιρίου Εικόνα 28. ΝΔ πλευρά κτιρίου Εικόνα 29.ΒΔ πλευρά κτιρίου DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 96 of 129

98 Παρακάτω φαίνονται τα στοιχεία για κάθε δομικό στοιχείο του κτιρίου. Όσον αφορά την οροφή αποτελείται από τρία τμήματα: την υφιστάμενη οροφή, το υφιστάμενο δώμα και την νέο δώμα της προσθήκης. Από τη Μελέτη Θερμομονωτικής Επάρκειας του κτιρίου και κατόπιν αυτοψίας (μέτρηση ενδεικτικά του πάχους των δομικών στοιχείων όπου αυτό είναι εφικτό) παίρνουμε τα εξής δεδομένα: Εικόνα 30. Δομικό Στοιχείο: υφιστάμενη τοιχοποιία α/α Πάχος d (m) Συντελεστής θερ. Αγωγιμότητας λ (W/mK) Θερμ. Αντίσταση μετάβασης d/λ (m2k)/w 1 Επίχρισμα ORTHOBLOCK POROTON K Επίχρισμα Πίνακας 24. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής υφιστάμενης τοιχοποιίας [8] Ri (εσωτ.) (m 2 K)/W Ra (εξωτ.) (m 2 K)/W Εξωτ. Τόιχοι και παράθυρα προς εξωτερικό αέρα Πίνακας 25. Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης υφιστάμενης τοιχοποιίας [8] 184 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 97 of 129

99 Ri ((m 2 K)W) Ra R Λ R ολ U= 1 / R ολ (W/(m 2 K)) Πίνακας 26. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας υφιστάμενης τοιχοποιίας [8] Εικόνα 31. Δομικό Στοιχείο: Νέα τοιχοποιία α/α Πάχος d (m) Συντελεστής θερ. Αγωγιμότητας λ (W/mK) Θερμ. Αντίσταση μετάβασης d/λ (m 2 K)/W 1 Επίχρισμα ORTHOBLOCK ΚΕΒΕ K Επίχρισμα Σd=0.34 R Λ =2.144 Πίνακας 27. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής νέας τοιχοποιίας [8] Ri (εσωτ.) (m 2 K)/W Ra (εξωτ.) (m 2 K)/W Εξωτ. Τόιχοι και παράθυρα προς εξωτερικό αέρα Πίνακας 28. Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης νέας τοιχοποιίας [8] 195 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 98 of 129

100 196 1 Ri ((m 2 K)W) Ra ((m 2 K)W) R Λ ((m 2 K)W) R ολ ((m 2 K)W) U= 1 / R ολ (W/(m 2 K)) Πίνακας 29.Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας νέας τοιχοποιίας [8] Εικόνα 32.Υφιστάμενη Εξωτ. Δοκός-Υποστήλωμα α/α Πάχος d (m) Συντελεστής θερ. Αγωγιμότητας λ (W/mK) Θερμ. Αντίσταση μετάβασης d/λ (m 2 K)/W 1 Νευρομετάλ Εξηλασμένη πολυστερίνη Σκυρόδεμα οπλισμένο μ 2% χαλυβα 4 Επίχρισμα Σd=0.32 R Λ =1.512 Πίνακας 30.Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής υφιστάμενης Εξωτ. Δοκού[8] Ri (εσωτ.) (m 2 K)/W Ra (εξωτ.) (m 2 K)/W Εξωτ. Τόιχοι και παράθυρα προς εξωτερικό αέρα Αντίσταση Πίνακας 31. Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης υφιστάμενης Εξωτ. Δοκού[8] 203 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 99 of 129

101 Ri ((m 2 K)W) Ra ((m 2 K)W) R Λ ((m 2 K)W) R ολ ((m 2 K)W) U= 1 / R ολ (W/(m 2 K)) Πίνακας 32. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας υφιστάμενης Εξωτ. Δοκού[8] Εικόνα 33. Υφιστάμενη Εξωτ. Δοκός-Υποστήλωμα α/α Πάχος d (m) Συντελεστής θερ. Αγωγιμότητας λ (W/mK) Θερμ. Αντίσταση μετάβασης d/λ (m 2 K)/W 1 Νευρομετάλ Εξηλασμένη πολυστερίνη Σκυρόδεμα οπλισμένο μ 2% χαλυβα 4 Επίχρισμα Σd=0.37 R Λ =2.755 Πίνακας 33.Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής Ri (εσωτ.) (m 2 K)/W Ra (εξωτ.) (m 2 K)/W Εξωτ. Τόιχοι και παράθυρα προς εξωτερικό αέρα Πίνακας 34.Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης 213 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 100 of 129

102 214 1 Ri ((m 2 K)W) Ra ((m 2 K)W) R Λ ((m 2 K)W) R ολ ((m 2 K)W) U= 1 / R ολ (W/(m 2 K)) Πίνακας 35.Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας Εικόνα 34.Νέο δώμα - Υφιστάμενη Εξωτ. Δοκός-Υποστήλωμα α/α Πάχος d (m) Συντελεστής θερ. Αγωγιμότητας λ (W/mK) Θερμ. Αντίσταση μετάβασης d/λ(m 2 K)/W 1 Πλάκες μαρμάρινες Εξηλασμένη πολυστερίνη Υγρομόνωση (ασφαλτόπανα) Μπετόν κλίσης Σκυρόδεμα οπλισμένο μ 2% χαλυβα Σd=0.43 R Λ =3.031 Πίνακας 36. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής[8] 220 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 101 of 129

103 Ri (εσωτ.) (m 2 K)/W Ra (εξωτ.) (m 2 K)/W Στέγες, δώματα Πίνακας 37. Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης [8] Ri ((m 2 K)W) Ra ((m 2 K)W) R Λ ((m 2 K)W) R ολ ((m 2 K)W) U= 1 / R ολ (W/(m 2 K)) Πίνακας 38.Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας [8] Εικόνα 35. Υφιστάμενη Στέγη α/α Πάχος d (m) Συντελεστής θερ. Αγωγιμότητας λ (W/mK) Θερμ. Αντίσταση μετάβασης d/λ(m 2 K)/W 1 Χάλυβας Αφρός πολυουρεθάνης Χάλυβας Σd=0.051 R Λ =2.174 Πίνακας 39. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής υφιστάμενη στέγης [8] DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 102 of 129

104 233 Ri (εσωτ.) (m 2 K)/W Ra (εξωτ.) (m 2 K)/W Εξωτ. Τόιχοι και παράθυρα προς εξωτερικό αέρα Πίνακας 40. Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης υφιστάμενη στέγης [8] Ri ((m 2 K)W) Ra ((m 2 K)W) R Λ ((m 2 K)W) R ολ ((m 2 K)W) U= 1 / R ολ (W/(m 2 K)) Πίνακας 41. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας υφιστάμενη στέγης [8] Εικόνα 36. Υφιστάμενο Δώμα α/α Πάχος d (m) Συντελεστής θερ. Αγωγιμότητας λ (W/mK) Θερμ. Αντίσταση μετάβασης d/λ(m 2 K)/W 1 Πλάκες μαρμάρινες Εξηλασμένη πολυστερίνη Υγρομόνωση (ασφαλτόπανα) Μπετόν κλίσης Σκυρόδεμα οπλισμένο μ 2% χαλυβα Σd=0.39 R Λ =2.066 Πίνακας 42. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής υφιστάμενου δώματος [8] 241 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 103 of 129

105 Ri (εσωτ.) (m 2 K)/W Ra (εξωτ.) (m 2 K)/W Στέγες, δώματα Πίνακας 43. Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης υφιστάμενου δώματος [8] Ri ((m 2 K)W) Ra ((m 2 K)W) R Λ ((m 2 K)W) R ολ ((m 2 K)W) U= 1 / R ολ (W/(m 2 K)) Πίνακας 44. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας υφιστάμενου δώματος [8] Εικόνα 37. Υφιστάμενο δάπεδο α/α Πάχος d (m) Συντελεστής θερ. Θερμ. Αντίσταση Αγωγιμότητας λ μετάβασης (W/mK) d/λ (m 2 K)/W 1 Πλάκες μαρμάρινες Τσιμεντοκονίαμα Σκυρόδεμα οπλισμένο μ 2% χαλυβα 2 Εξηλασμένη πολυστερίνη Σd=0.31 R Λ =1.495 Πίνακας 45. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής υφιστάμενου δαπέδου [8] DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 104 of 129

106 Ri (εσωτ.) (m 2 K)/W Ra (εξωτ.) (m 2 K)/W Δάπεδο σε επαφή με έδαφος Πίνακας 46. Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης υφιστάμενου δαπέδου [8] Ri ((m 2 K)W) Ra ((m 2 K)W) R Λ ((m 2 K)W) R ολ ((m 2 K)W) U= 1 / R ολ (W/(m 2 K)) Πίνακας 47. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας υφιστάμενου δαπέδου [8] Εικόνα 38. Νέο Δάπεδο σε επαφή με Φ.Ε α/α Πάχος d (m) Συντελεστής θερ. Αγωγιμότητας λ (W/mK) Θερμ. Αντίσταση μετάβασης d/λ (m 2 K)/W 1 Κεραμικά πλακίδια Τσιμεντοκονίαμα Διογκωμένη πολυστερίνη EPS100 5 Σκυρόδεμα οπλισμένο μ 2% χαλυβα Σd=0.255 R Λ =0.988 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 105 of 129

107 261 Πίνακας 48. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής νέου δαπέδου [8] Ri (εσωτ.) (m 2 K)/W Ra (εξωτ.) (m 2 K)/W Δάπεδο σε επαφή με έδαφος Πίνακας 49. Αντιστάσεις θερμικής Μετάβασης νέου δαπέδου [8] Ri ((m 2 K)W) Ra ((m 2 K)W) R Λ ((m 2 K)W) R ολ ((m 2 K)W) U= 1 / R ολ (W/(m 2 K)) 0.86 Πίνακας 50. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας νέου δαπέδου [8] Για το λογισμικό και για τον υπολογισμό του ισοδύναμου συντελεστή θερμοπερατότητας δομικών στοιχείων σε επαφή με το έδαφος περνάμε τα εξής στοιχεία: Περιγραφή Εμβαδόν( m 2 ) U (W/(m 2 K)) Περίμετρος (m) Δάπεδο 1955, ιφυστάμενο Δάπεδο νέο 155, Πίνακας 51.Δάπεδο σε επαφή με έδαφος Σημειώνεται ότι το κτίριο είναι πανταχόθεν ελεύθερο άρα η εκτεθειμένη περίμετρος της πλάκας ισούται με την περίμετρο της πλάκας. *Σημειώνεται για το λογισμικό ότι η ανοιγμένη θερμοχωρητικότητα των δομικών στοιχείων είναι 260 KJ/m2.K (βαριά κατασκευή ΤΟΤΕΕ-1, πίνακας 3.13) ΠΟΡΤΕΣ Επίσης υπάρχουν εξωτερικές πόρτες με τα εξής χαρακτηριστικά: **Οι χαρακτηρισμοί ΒΑ, ΒΔ, ΝΑ,ΝΔ αφορούν προσανατολισμούς κι έχουν την έννοια της απόκλισης από το βορρά, Έτσι έχουμε: ΒΑ: 45 ο, ΝΑ: 135 ο, 280 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 106 of 129

108 281 Εμβαδόν (m 2 ) U W/(m 2 K) **Μεταλλικό πλαίσιο Πόρτα ΒΔ Πόρτα ΒΑ Πόρτα ΒΑ Πόρτα ΒΑ Πόρτα ΒΑ Πόρτα ΒΑ Πόρτα ΒΑ Πόρτα ΝΑ Πίνακας 52. Αδιαφανή δομικά στοιχεία ΔΙΑΦΑΝΕΙΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΕΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Τύπος πλαισίου: μέταλλο με θερμοδιακοπή 24mm U f πλαισίου: 2.9 W/m2 Τύπος υαλοπίνακα: διπλό διάκενου 12mm ( + μεμβρ.χαμ.εκπ.) Ug υαλοπίνακα: 2.8 W/(m 2 K) g υαλοπίνακα σε κάθετη πρόπτ.: 0.67 g υαλοπίνακα: 0.6 Είδος Όνομα Εμβαδόν (m2) Ποσοστό πλασίου U W/(m2K) Ανοιγόμενο ΠΑΒΔ % 3.12 κούφωμα Μη ΜΑΒΔ % 2.95 ανοιγόμενο κούφωμα Μη ΜΑΒΔ % 2.91 ανοιγόμενο κούφωμα Μη ΜΑΒΔ % 2.91 ανοιγόμενο κούφωμα Μη ανοιγόμενο κούφωμα ΜΑΒΔ % 2.91 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 107 of 129

109 290 Μη ΜΑΒΔ % 3.2 ανοιγόμενο κούφωμα Μη ΜΑΝΑ % 3.2 ανοιγόμενο κούφωμα Ανοιγόμενο κούφωμα ΠΑΡΑΘΝΑ % Πίνακας 53. Διαφανή δομικά στοιχεια Ισοδύναμες επιφάνειες αδιαφανών δομικών στοιχείων Όσον αφορά τον υπολογισμό των ισοδύναμων επιφανειών στο κτίριο, επιλέχθηκε να μη γίνει κατά όψη λόγω του γεγονότος ότι έχουμε δύο περιόδους κατασκευής του κτιρίου αλλά και λόγω κυρίως του γεγονότος ότι θα έπρεπε να χωρίσουμε τους τοίχους με κριτήριο το αν κάποιο μέρος της τοιχοποιίας σκιάζεται ή όχι (κυρίως από πλευρικές προεξοχές, αυτοσκιασμός κτιρίου). Έτσι έγινε αναλυτικός υπολογισμός του κάθε αδιαφανούς δομικού στοιχείου. Οι θερμογέφυρες του κτιρίου υπολογίζονται αυτόματα από το λογισμικό επιλέγοντας το πεδίο θερμομόνωση των κατακόρυφων δομικών στοιχείων Εμβαδόν (m2) U W/(m2K) Τοίχος ΤΒΑ Τοίχος ΤΒΑ Τοίχος ΤΒΑ Τοίχος ΤΒΑ Μπετόν ΜΠΒΑ Μπετόν ΜΠΒΑ Μπετόν ΜΠΒΑ Μπετόν ΜΠΒΑ Τοίχος ΤΒΑ Μπετόν ΜΠΒΑ σύνολο Πίνακας 54. Αδιαφανή δομικά στοιχεία ΒΑ (χωρίς πόρτες) 302 Εμβαδόν U (m2) W/(m2K) Μπετό ΜΠΒΔ DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 108 of 129

110 303 ν Μπετό ΜΠΒΔ ν Τοίχος ΤΒΔ Τοίχος ΤΒΔ σύνολο Πίνακας 55. Αδιαφανή δομικά στοιχεία ΒΔ (χωρίς πόρτες) Εμβαδόν (m2) U W/(m2K) Τοίχος ΤΝΑ Τοίχος ΤΝΑ Τοίχος ΤΝΑ Μπετό ΜΠΝΑ ν Μπετό ΜΠΝΑ ν Μπετό ΜΠΝΑ ν σύνολο Πίνακας 56. Αδιαφανή δομικά στοιχεία ΝΑ (χωρίς πόρτες) Εμβαδόν (m2) U W/(m2K) Τοίχος ΤΝΔ Μπετόν ΜΠΝΔ σύνολο Πίνακας 57.Αδιαφανή δομικά στοιχεία ΝΔ (χωρίς πόρτες) 310 Περιγραφή Εμβαδόν U (W/(m 2 K)) (m 2 ) Δάπεδο υφιστάμενο 1955, Δάπεδο νέο 155, Στέγη υφιστάμενη Δώμα υφιστάμενο Δώμα νέο DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 109 of 129

111 311 Πίνακας 58.Οριζόντια δομικά στοιχεία Αθέλητος αερισμός Ο αερισμός λόγω αεροστεγανότητας των κουφωμάτων υπολογίστηκε με 5.3 m 3 /h/m 2 x εμβαδόν πορτών για τις πόρτες και 6.2 m 3 /h/m 2 x εμβαδόν παραθύρων για τα παράθυρα (ανοιγόμενα) τιμές που ελήφθησαν από την ΤΟΤΕΕ-1 πίνακας Έτσι βρέθηκε ο συνολικός αερισμός που είναι με m 3 /h. Αυτήν την τιμή εισάγουμε στο λογισμικό Συντελεστές σκίασης δομικών στοιχείων κτιρίου Καμία πλευρά του κτιρίου δεν σκιάζεται από εμπόδια. Οι μόνοι σκιασμοί είναι: στην ΒΑ πλευρά από πρόβολο (είσοδος καταστήματος), από πλευρικές προεξοχές στην ΝΑ πλευρά από πλευρικές προεξοχές Με βάση τα γεωμετρικά στοιχεία των δομικών στοιχείων εισάγονται τα εξής: ** Για όσα δομικά στοιχεία σκιάζονται και ο συντελεστής θερμοπερατότητας δεν ξεπερνά τα 0.6 W/m2K μπορούμε να πάρουμε το μέσο συντελεστή σκίασης (ανά περίοδο) που προκύπτει από το γινόμενο των τριών επιμέρους συντελεστών = 0.9 **Για δώματα, οροφές ο συντελεστής σκίασης είναι 1. Αδιαφανή στοιχεία: Είδος Όνομα Εμβα δόν (m2) U (W/(m2K) ) F_hor_h F_hor_c F_ov_h F_ov_c F_fin_h F_fin_c Μπετόν ΜΠΒΔ Μπετόν ΜΠΒΔ Τοίχος ΤΒΔ Τοίχος ΤΒΔ Πόρτα ΠΟΒΔ Πόρτα ΠΟΒΑ Πόρτα ΠΟΒΑ Πόρτα ΠΟΒΑ Πόρτα ΠΟΒΑ Πόρτα ΠΟΒΑ Τοίχος ΤΒΑ Τοίχος ΤΒΑ Τοίχος ΤΒΑ DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 110 of 129

112 Τοίχος ΤΒΑ Μπετόν ΜΠΒΑ Μπετόν ΜΠΒΑ Μπετόν ΜΠΒΑ Μπετόν ΜΠΒΑ Τοίχος ΤΒΑ Μπετόν ΜΠΒΑ Τοίχος ΤΝΑ Τοίχος ΤΝΑ Τοίχος ΤΝΑ Μπετόν ΜΠΝΑ Μπετόν ΜΠΝΑ Μπετόν ΜΠΝΑ Μπετόν ΤΝΔ Μπετόν ΜΠΝΔ Πίνακας 59. Συντελεστές σκίασης αδιαφανών στοιχείων Διαφανή στοιχεία: Είδος Όνομα Εμβαδόν (m2) U (W/(m2 K)) F_hor_h F_hor_c F_ov_h F_ov_c F_fin_h F_fin_c Ανοιγόμενο ΠΑΒΔ κούφωμα Μη ΜΑΒΔ ανοιγόμενο κούφωμα 2 Μη ΜΑΒΔ ανοιγόμενο κούφωμα 3 Μη ΜΑΒΔ ανοιγόμενο κούφωμα 4 Μη ΜΑΒΔ ανοιγόμενο κούφωμα 5 Μη ΜΑΒΔ ανοιγόμενο κούφωμα 6 Μη MANA ανοιγόμενο κούφωμα 7 Ανοιγόμενο ΠΑΡΑ DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 111 of 129

113 330 κούφωμα ΘNA8 Πίνακας 60. Συντελεστές σκίασης διαφανών στοιχείων 331 DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 112 of 129

114 Τεχνικά χαρακτηριστικά Η/Μ εγκαταστάσεων κτιρίου Σύστημα θέρμανσης χώρων Περιγραφή Στο κτήριο υπάρχει κεντρική εγκατάσταση θέρμανσης για την κάλυψη των αναγκών για θέρμανση χώρων. Η εγκατάσταση περιλαμβάνει τρεις αντλίες θερμότητας κεντρικού τύπου (VRV-Air to Air system-απευθείας εκτόνωσης), μία αντλία θερμότητας ημικεντρικού τύπου και δύο τοπικές: μια τoπική (κασέτα) και μια τοπική (split). Παρακάτω δίδονται κάποιες εικόνες από τις εξωτερικές μονάδες που είναι τοποθετημένες στο δώμα Εικόνα 39. Εξωτερικές μονάδες εγκατάστασης θέρμανσης (α) DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 113 of 129

115 Εικόνα 40. Εξωτερικές μονάδες εγκατάστασης θέρμανσης (β) Μόνωση δικτύου αναφοράς [6] Οι τρεις αντλίες θερμότητας (ισχύος 35 KW έκαστη) τροφοδοτούν τρεις ΚΚΜ όπου γίνεται η θέρμανση του αέρα( ανάμιξη νωπού αέρα και αέρα ανακυκλοφοριας) και μέσω αεραγωγών θερμαίνουν τον χώρο. Μεταξύ των εξωτερικών μονάδων και των ΚΚΜ υπάρχει δίκτυο ( 3 δίκτυα όπου κυκλοφορεί το ψυκτικό-θερμικό υγρό, φρέον). Οι απώλειές δικτύου από τους αεραγωγούς δε λαμβάνονται υπόψιν (υπάρχουν 3 δίκτυα αεραγωγών). [6] (αναφορά τοτεε ) Η μία ημικεντρική μονάδα (ισχύος 16 KW) τροφοδοτεί δύο τερματικές στο βoηθητικό χώρο του καταστήματος (οροφής). Υπάρχει δηλαδή δίκτυο. Η μία τοπική (κασέτα) στο χώρο της προσθήκης θεωρείται ότι δεν έχει δίκτυο (τοποθέτηση εξωτερικής μονάδας ακριβώς από πάνω στο δώμα της προσθήκης) όπως επίσης και μια τοπική μονάδα (split unit) στο γραφείο του κτιρίου. Τα χαρακτηριστικά των μονάδων φαίνονται στους παρακάτω πίνακες: ** To ποσοστό κάλυψης προκύπτει από τον επιμερισμό των ισχύων κάθε συστήματος. Μονάδες Παραγωγής θέρμανσης 359 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 114 of 129

116 ΔΕΚ ΝΟΕ ΟΚΤ ΣΕΠ ΑΥΓ ΙΟΥΛ ΙΟΥΝ ΜΑΙ ΑΠΡ ΜΑΡ ΦΕΒ ΙΑΝ 360 ΠΟΣΟΣΤΟ ΚΑΛΥΨΗΣ ΘΕΡΜΙΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ/ΜΗΝΑ ΕΙΔΟΣ ΠΗΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΣXΥΣ (KW) COP Κεντρική αερόψυκτη Α.Θ. Ηλεκτρισμός Ημικεντρική αερόψυκτη Α.Θ. Ηλεκτρισμός Τοπική αερόψυκτη Α.Θ. Ηλεκτρισμός Τοπική αερόψυκτη Α.Θ. Ηλεκτρισμός Πίνακας 61. Μονάδες παραγωγής θέρμανσης Δίκτυο Διανομής Όπως προαναφέρθηκε υπάρχουν τρία δίκτυα διανομής ένα για την κάθε αντλία 36.5ΚW κι ένα για την αντλία των 16 ΚW. Άρα έχουμε δύο ειδών δίκτυα. Ένα που μεταφέρει 36.5 ΚW κι ένα που μεταφέρει 16 KW. Η μόνωση όλων των δικτύων του θερμικού υγρού είναι 9mm. Σύμφωνα με την ΤΟΤΕΕ Παρ πρέπει να πάρουμε έναν σταθμισμένο βαθμό απόδοσης δικτύου για όλα τα δίκτυα και ειδικότερα το βαθμό απόδοσης δικτύου με τη χαμηλότερη τιμή. Για το δίκτυο των 36.5 KW έχουμε 9mm μόνωση και 1 διάμετρο σωλήνα (για το δίκτυο των 36.5 ΚW) άρα σύμφωνα με την ΤΟΤΕΕ , ανεπαρκή μόνωση. 370 Πάχος θερμομόνωσης με ισοδύναμο λ = 0,040 (W/(m K)) στους 20 o C Με διέλευση σε εσωτερικούς χώρους Με διέλευση σε εξωτερικούς χώρους Διάμετρος σωλήνα Πάχος μόνωσης Διάμετρος σωλήνα Πάχος μόνωσης Για σωληνώσεις εγκαταστάσεων θέρμανσης, ψύξης, κλιματισμού από ½" έως ¾" 9 mm από ½" έως 2" 19 mm DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 115 of 129

117 από 1" έως 1½" 11 mm από 2" έως 4" 21 mm από 2" έως 3" 13 mm μεγαλύτερη από 4" 25 mm μεγαλύτερη από 3" 19 mm Για σωληνώσεις εγκαταστάσεων ζεστού νερού χρήσης ανεξαρτήτου διαμέτρου 9 mm ανεξαρτήτου διαμέτρου 13 mm 371 Πίνακας 62. Πάχη θερμομόνωσης σωληνώσεων κτιρίου αναφοράς [6] 372 Θερμική ψυκτική ισχύς δικτύου διανομής ή Διέλευση σε εσωτερικούς χώρους ή/και 20% σε εξωτερικούς χώρους Μόνωση 1 κτηρίου αναφοράς Μόνωση 2 ίση με την ακτίνα σωλήνων Ανεπαρκής μόνωση 3 Χωρίς μόνωση Διέλευση >20% σε εξωτερικούς χώρους Μόνωση κτηρίου αναφοράς Μόνωση ίση με την ακτίνα σωλήνων Χωρίς ή με ανεπαρκή μόνωση [kw] [%] [%] [%] [%] [%] [%] [%] Δίκτυα διανομής θέρμανσης με υψηλές θερμοκρασίες προσαγωγής θερμικού μέσου ( 60 0 C) ,5 4,5 11,0 14,0 8,0 6,5 17, ,0 3,0 8,5 12,0 7,2 5,7 15, ,0 2,5 6,5 10,5 6,0 4,2 14, ,5 2,0 5,0 9,2 3,8 2,7 13,1 >400 2,0 1,5 4,0 7,0 3,0 2,0 12,0 Δίκτυα διανομής θέρμανσης με χαμηλές θερμοκρασίες προσαγωγής θερμικού μέσου (<60 0 C) ,5 3,0 8,0 9,0 4,5 3,7 11, ,7 2,2 7,2 8,3 4,0 3,1 10, ,0 1,8 6,0 6,2 3,3 2,5 10, ,5 1,2 4,5 5,0 2,2 1,8 9,7 DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 116 of 129

118 >400 1,2 0,8 3,3 4,0 1,7 1,0 9,5 Δίκτυα διανομής ψύξης ,0 1,5 3,0 4,5 2,5 2,0 6, ,8 1,4 2,8 3,6 2,3 1,9 5, ,5 1,1 2,2 3,0 2,0 1,6 5, ,2 0,7 1,8 2,4 1,5 1,2 4,5 >400 0,7 0,4 1,1 2,0 1,0 0,8 4,0 1 Για μόνωση σωλήνων σύμφωνα με τις απαιτήσεις του πίνακα Για μόνωση σωλήνων με πάχος ίσο με την ακτίνα του σωλήνα. 3 Ανεπαρκής μόνωση του δικτύου ή κλάδου (τμήματος) αυτού λόγω φθορών. Συνδέσεις και βάνες χωρίς μόνωση. 373 Πίνακας 63. Απώλειες δικτύου διανομής [6] Έχουμε σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα απώλειες 8%.(Δίκτυο διανομής θέρμανσης με χαμηλές θερμοκρασίες-ισχύς Δικτύου KW-Ανεπαρκής μόνωση). Άρα παίρνουμε βαθμό απόδοσης δικτύου 0, Τερματικές Μονάδες Έχουμε τερματικές μονάδες μόνο για το ημικεντρικό και τα δύο τοπικά συστήματα. Από το σχετικό της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε , λαμβάνουμε απόδοση εκπομπής η em τοπικών μονάδων, τοποθετημένα σε εξωτερικό τοίχο ίση με 0,89. Εφαρμόζοντας στην σχέση 4.7 της ίδιας τεχνικής οδηγίας: Για n em =0.93 f rad =1 (εγκατάσταση σε ύψος μικρότερο από 4m), f im =0,97 (για διακοπτόμενη λειτουργία σε επίπεδο τερματικής μονάδας λειτουργία)και f hydr =1,00 (σύστημα σε υδραυλική ισορροπία), υπολογίστηκε η βαθμός απόδοσης των τερματικών μονάδων n em,t = 0, DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 117 of 129

119 Απόδοση εκπομπής η em τερματικών μονάδων θέρμανσης Τύπος τερματικής μονάδας Θερμοκρασία μέσου Τ [ 0 C] Άμεσης απόδοσης σε εσωτερικό τοίχο 0,85 0,89 0,91 Άμεσης απόδοσης σε εξωτερικό τοίχο 0,89 0,93 0,95 Ενδοδαπέδιο σύστημα θέρμανσης - - 0,90 Ενδοτοίχιο σύστημα θέρμανσης - - 0,87 Σύστημα θέρμανσης οροφής - - 0, Πίνακας 64. Απόδοση εκπομπής η em τερματικών μονάδων θέρμανσης [4] Το ποσοστό του θερμικού φορτίου που καλύπτουν αυτές οι μονάδες είναι 9%. Το υπόλοιπο 91% του θερμικού φορτίου καλύπτεται από τις ΚΚΜ που έχουν βαθμό απόδοσης 100% σύμφωνα με την ΤΟΤΕΕ παρ Έτσι προκύπτει ένας σταθμισμένος συντελεστής ανάλογα με το ποσοστό κάλυψης κάθε συστήματος n em,t = Βοηθητικά Συστήματα Θέρμανσης Ως βοηθητικά συστήματα της κεντρικής εγκατάστασης θέρμανσης, λαμβάνεται ο κυκλοφορητής που χρησιμοποιείται για την κυκλοφορία του θερμικού μέσου και οι ανεμιστήρες προσαγωγής του αέρα. Οι υπόλοιπες διατάξεις αυτοματισμών και θερμοστατικού ελέγχου θεωρείτε ότι καταναλώνουν αμελητέα ηλεκτρική ενέργεια, οπότε και δεν λαμβάνονται υπόψη. Επειδή δεν υπάρχουν πλήρη και ακριβή στοιχεία θεωρήθηκε κατά σύμβαση ότι τα βοηθητικά συστήματα καταναλώνουν ισχύ ίση με 5W/m 2. Αρα έχουμε 5 W/m 2 x 2150 m 2 = W. Το ποσοστό χρόνου λειτουργίας των βοηθητικών συστημάτων λαμβάνεται από τον πίνακα 4.15 της ΤΟΤΕΕ και είναι 80% τόσο για την περίοδο της θέρμανσης όσο και για την περίοδο της ψύξης ΣΥΣΤΗΜΑ ΨΥΞΗΣ ΧΩΡΩΝ Περιγραφή Όπως γίνεται αντιληπτό το ίδιο σύστημα με τη θέρμανση χρησιμοποιείται και για την ψύξη των χώρων (σύστημα κλιματισμού). Η εγκατάσταση περιλαμβάνει τρεις αντλίες θερμότητας κεντρικού τύπου, μία αντλία θερμότητας ημικεντρικού τύπου και δύο τοπικές: μια τoπική (κασέτα) και μια τοπική (split unit). Παρακάτω φαίνονται τα χαρακτηριστικά του. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 118 of 129

120 ΔΕΚ ΝΟΕ ΟΚΤ ΣΕΠ ΑΥΓ ΙΟΥΛ ΙΟΥΝ ΜΑΙ ΑΠΡ ΜΑΡ ΦΕΒ ΙΑΝ 408 Μονάδες Παραγωγής Ψύξης ΠΟΣΟΣΤΟ ΚΑΛΥΨΗΣ ΨΥΚΤΙΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ/ΜΗΝΑ ΕΙΔΟΣ ΠΗΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΣXΥΣ (KW) EER Κεντρική αερόψυκτη Α.Θ. Ηλεκτρισμός Ημικεντρική αερόψυκτη Α.Θ. Τοπική αερόψυκτη Α.Θ. Τοπική αερόψυκτη Α.Θ. Ηλεκτρισμός Ηλεκτρισμός Ηλεκτρισμός Πίνακας 65. Μονάδες παραγωγής ψύξης Δίκτυο Διανομής Όπως προαναφέρθηκε υπάρχουν τρία δίκτυα διανομής ένα για την κάθε αντλία 30.7 ΚW κι ένα για την αντλία των 14 ΚW (ισχύς στην ψύξη). Άρα έχουμε δύο ειδών δίκτυα. Ένα που μεταφέρει 30.7 ΚW κι ένα που μεταφέρει 14 KW. Η μόνωση όλων των δικτύων του ψυκτικού υγρού είναι 9mm. Σύμφωνα με την ΤΟΤΕΕ Παρ πρέπει να πάρουμε έναν σταθμισμένο βαθμό απόδοσης δικτύου για όλα τα δίκτυα και ειδικότερα το βαθμό απόδοσης δικτύου με τη χαμηλότερη τιμή. Για το δίκτυο των 36.5 KW έχουμε 9mm μόνωση και 1 διάμετρο σωλήνα άρα σύμφωνα με την ΤΟΤΕΕ ανεπαρκή μόνωση. Έχουμε σύμφωνα με τον πίνακα απωλειών δικτύου απώλειες 3%.(Δίκτυο διανομής ψύξης με χαμηλές θερμοκρασίες- Ισχύς Δικτύου KW-Ανεπαρκής μόνωση). Άρα παίρνουμε βαθμό απόδοσης δικτύου 0, Τερματικές Μονάδες Έχουμε τερματικές μονάδες μόνο για το ημικεντρικό και τα δύο τοπικά συστήματα. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 119 of 129

121 Από τον πίνακα 4.14 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε , για το υπάρχον (δύο συστήματα) σύστημα ψύξης, λαμβάνουμε βαθμό απόδοσης n em = 0,93. Εφαρμόζοντας στην σχέση 4.8 της ίδιας τεχνικής οδηγίας: για f im = 0,97 (για διακοπτόμενη λειτουργία με την έννοια της ρύθμισης της λειτουργίας σε επίπεδο τερματικής μονάδας)και f hydr =1 (σύστημα με υδραυλική ισορροπία), υπολογίστηκε η βαθμός απόδοσης των τερματικών μονάδων nem,t = 0, Τύπος τερματικής μονάδας Απόδοση εκπομπής η em μονάδων ψύξης 432 Άμεσα συστήματα: π.χ. μονάδες ανεμιστήρα στοιχείου (fan-coils), δαπέδου ή οροφής, σε εσωτερικές μονάδες τοπικών συστημάτων άμεσης εξάτμισης, τερματικά στοιχεία διανομής αέρα κ.ά. Ενσωματωμένες τερματικές μονάδες: π.χ. ενδοτοίχιο, ενδοδαπέδιο, ψυχόμενες οροφές Τοπικές αντλίες θερμότητας 0,93 Πίνακας 66. Απόδοση μονάδων ψύξης [6] 0,93 0, Το ποσοστό του ψυκτικού φορτίου που καλύπτουν αυτές οι μονάδες είναι 9%. Το υπόλοιπο 91% του ψυκτικού φορτίου καλύπτεται από τις ΚΚΜ που έχουν βαθμό απόδοσης 100% σύμφωνα με την ΤΟΤΕΕ παρ Έτσι προκύπτει ένας σταθμισμένος συντελεστής ανάλογα με το ποσοστό κάλυψης κάθε συστήματος n em,t = Βοηθητικά Συστήματα Ψύξης Ως βοηθητικά συστήματα της κεντρικής εγκατάστασης ψύξης, λαμβάνεται ο κυκλοφορητής που χρησιμοποιείται για την κυκλοφορία του ψυκτικού μέσου και οι ανεμιστήρες προσαγωγής του αέρα. Οι υπόλοιπες διατάξεις αυτοματισμών και ελέγχου θεωρείται ότι καταναλώνουν αμελητέα ηλεκτρική ενέργεια, οπότε και δεν λαμβάνονται υπόψη. Επειδή δεν υπάρχουν πλήρη και ακριβή στοιχεία θεωρήθηκε κατά σύμβαση ότι τα βοηθητικά συστήματα καταναλώνουν ισχύ ίση με 5W/m 2. Αρα έχουμε 5 W/m 2 x 2150 m 2 = W. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 120 of 129

122 Το ποσοστό χρόνου λειτουργίας των βοηθητικών συστημάτων λαμβάνεται από τον πίνακα 4.15 της ΤΟΤΕΕ και είναι 80% τόσο για την περίοδο της θέρμανσης όσο και για την περίοδο της ψύξης Σύστημα μηχανικού αερισμού Το κτίριο διαθέτει 3 ΚΚΜ στις οποίες γίνεται ανάμιξη του νωπού αέρα (δίκτυο προσαγωγής νωπού) με τον αέρα ανακυκλοφορίας του χώρου (δίκτυο ανακυκλοφορίας). Οι τρεις ΚΚΜ τροφοδοτούνται από τις τρείς κεντρικές αντλίες θερμότητας. Πριν το στοιχείο των ΚΚΜ γίνεται ανάμιξη του νωπού αέρα με τον αέρα ανακυκλοφορίας, στη συνέχεια ο αέρας θερμαίνεται ή ψύχεται και προσάγεται στους κλιματιζόμενους χώρους. Από τη μελέτη κλιματισμού (υπολογισμός δικτύου νωπού και εξαερισμού) λαμβάνουμε τα εξής: 1. Παροχή αέρα προσαγωγής: m 3 /hour 2. Παροχή νωπού 2628 m 3 /hour 3.Ανακυκλοφορία: m 3 /hour m 3 /hour = m 3 /hour 4. η απαίτηση για νωπό αέρα είναι σύμφωνα με τις συνθήκες λειτουργίας του κτιρίου: 2150 m 2 x 6,60 m 3 /hour/ m 2 = m 3 /hour. Σύμφωνα με την Τ.Ο.Τ.Ε.Ε , αν στο εξεταζόμενο κτίριο τμήμα κτιρίου του τριτογενή τομέα η συνολική παροχή νωπού αέρα με μηχανικό αερισμό είναι μικρότερη από τις ελάχιστες τιμές που προσδιορίζονται στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε , τότε θα πρέπει να εισαχθεί και ένα επιπλέον θεωρητικό σύστημα μηχανικού αερισμού, χωρίς ανακυκλοφορία και χωρίς ανάκτηση θερμότητας / ψύξης και με παροχή ώστε συνολικά να ικανοποιούνται οι ελάχιστες τιμές και με ανεμιστήρες (ειδική ηλεκτρική ισχύς 1,5 kw/m³/s), Τ.Ο.Τ.Ε.Ε , παρ Άρα το θεωρητικό θα έχει παροχή: m 3 /hour (απαιτούμενος υπάρχον) Παρακάτω δίνονται οι επεξηγήσεις των συμβόλων που χρησιμοποιούνται στο λογισμικό και ο πίνακας των χαρακτηριστικών του συστήματος Τμ. Θέρμ. Ένδειξη ενεργού τμήματος θέρμανσης της ΚΚΜ. Η ΚΚΜ δεν διαθέτει τμήμα θέρμανσης αέρα. 2. F_h (m3/h). η μέση παροχή του αέρα, για την χειμερινή περίοδο λειτουργίας της μονάδας. 3. R_h. Ο συντελεστής ανακυκλοφορίας του προσαγόμενου αέρα στην θερμική ζώνη, για την χειμερινή και την θερινή περίοδο. Συντελεστής ανακυκλοφορίας 1 σημαίνει 0% εξωτερικός (νωπός) αέρας και Συντελεστής ανακυκλοφορίας 0 σημαίνει 100% νωπός αέρας. 4. Q_r_h. Ο συντελεστής ανάκτησης θερμότητας, δηλαδή ο συντελεστής απόδοσης του εναλλάκτη θερμότητας, για την χειμερινή περίοδο (δεν υπάρχει). DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 121 of 129

123 Τμ. Ψύξ. Ένδειξη ενεργού τμήματος ψύξης της ΚΚΜ,.Η ΚΚΜ δεν διαθέτει τμήμα ψύξης αέρα. 6. F_c (m3/h). η μέση παροχή του αέρα, κατά την θερινή περίοδο λειτουργίας της μονάδας. 7. R_c. Ο συντελεστής ανακυκλοφορίας του προσαγόμενου αέρα στην θερμική ζώνη, για την θερινή περίοδο. Συντελεστής ανακυκλοφορίας 1 σημαίνει 0% εξωτερικός (νωπός) αέρας και Συντελεστής ανακυκλοφορίας 0 σημαίνει 100% νωπός αέρας. 8. Q_r_c. Ο συντελεστής ανάκτησης θερμότητας, δηλαδή ο συντελεστής απόδοσης του εναλλάκτη θερμότητας, για την θερινή περίοδο. (δεν υπάρχει) 9. Τμ. Ύγρ. Ένδειξη ενεργού τμήματος ύγρανσης της ΚΚΜ. Η ΚΚΜ δεν διαθέτει σύστημα ύγρανσης του αέρα. 10. H_r. Εισάγεται ο συντελεστής ανάκτησης υγρασίας από τον απορριπτόμενο αέρα της ζώνης (δεν υπάρχει) 11. Φίλτρα. Ένδειξη ύπαρξης ειδικών ή απόλυτων ή τρίτης βαθμίδας φίλτρων στην ΚΚΜ (δεν υπάρχουν 12. E_vent (kw s/ m 3 ). Εισάγεται η συνολική ειδική ηλεκτρική ισχύς των ανεμιστήρων προσαγωγής και επιστροφή της μονάδας. Η ειδική ηλεκτρική ισχύς είναι η ηλεκτρική ισχύς του ανεμιστήρα ανά μονάδα παρεχόμενου αέρα. Επίσης εισάγεται και ο ανεμιστήρας (σύστημα) εξαερισμού. Είδο ς Τμ. Θέρ μ F_h (m3/h ). R_h. Q_r _h. Τμ. Ψύξ F_c (m3/h ). R_c. Q_r_ c. Τμ. Ύγρ. H_r. Φίλτ ρα. E_vent (kw s/ m 3 ) ΚΚΜ όχι όχι όχι 0.0 όχι 2.20 Θεω ρ. Εξαε ρ. όχι όχι όχι 0.0 όχι Πίνακας 67. Χαρακτηριστικά συστήματος μηχανικού αερισμού/εξαερισμού Σύστημα παράγωγης ζεστού νερού χρήσης Περιγραφή Για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης, χρησιμοποιείται ένας ταχυθερμαντήρας ισχύος 4 kw Δεδομένα υπολογισμών DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 122 of 129

124 Βάσει της παρ της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε : η θερμική απόδοση των μονάδων παραγωγής, ηλεκτρικοί θερμαντήρες είναι 100%, ο βαθμός απόδοσης του δικτύου διανομής 100% (δεν υπάρχει δίκτυο) και οι απώλειες του δοχείου αποθήκευσης είναι μόνο πλευρικές και λαμβάνονται 2%. Τα δεδομένα για το σύστημα ζεστού νερού χρήσης δίνονται στον παρακάτω πίνακα Σύστημα Ζεστού Νερού Χρήσης ΖΝΧ Μονάδα παραγωγής θερμότητας Είδος μονάδας παραγωγής ζεστού νερού χρήσης: ηλεκτρικός θερμαντήρας ισχύος 4 kw Θερμική απόδοση μονάδας : 1,0 (100 %) Είδος καυσίμου: Ηλεκτρικό ρεύμα Μηνιαίο ποσοστό κάλυψης ψυκτικού φορτίου της θερμικής ζώνης από το σύστημα (%) : ΙΑΝ 1 ΦΕΒ 1 ΜΑΡ 1 ΑΠΡ 1 ΜΑΪ 1 ΙΟΥΝ 1 ΙΟΥΛ 1 ΑΥΓ 1 ΣΕΠ 1 ΟΚΤ 1 ΝΟΕ 1 ΔΕΚ 1 Δίκτυο διανομής θερμότητας: δεν υπάρχει δίκτυο Ψυκτική ισχύς που μεταφέρει το δίκτυο διανομής (kw) : Δεν υπάρχει κεντρικό δίκτυο διανομής Θερμική ισχύ που μεταφέρει το δίκτυο διανομής ΖΝΧ (kw): τοπική κατανάλωση Σύστημα ανακυκλοφορίας ΖΝΧ : ΟΧΙ DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 123 of 129

125 Χώρος διέλευσης δικτύου: Εσωτερικοί χώροι Βαθμός θερμικής απόδοσης δικτύου διανομής ΖΝΧ : 1,0 (100% λόγω τοπικής κατανάλωσης) Μονάδα αποθήκευσης θερμότητας Θερμική απόδοση μονάδας αποθήκευσης ΖΝΧ : 0,98 (100%-2% πλευρικές απώλειες=98%) 502 Πίνακας 68. Σύστημα ΖΝΧ [7] Σύστημα φωτισμού Αξιοποίηση φυσικού φωτισμού Η ζώνη φυσικού φωτισμού υπολογίστηκε μα βάση τα ανοίγματα (διαφανή του κτιρίου) και βρέθηκε ότι καταλαμβάνει περίπου το 4.11% της επιφάνειάς του. Ωστόσο για να αξιολογηθεί η χρήση του φυσικού φωτισμού θα πρέπει ηζώνη φυσικού φωτισμού να εξοπλίζεται και με τα ανάλογα συστήματα διαχείρισης φυσικού φωτισμού (αισθητήρες φυσικού φωτισμού, συστήματα αυτόματης αφής / σβέσης ανα ζώνη φυσικού φωτισμού) που δεν υπάρχουν στο κτίριο. Έτσι η ζώνη φυσικού φωτισμού δεν λαμβάνεται υπόψιν στους υπολογισμούς για την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου Συντελεστής επίδρασης χρηστών (F O) Ο συντελεστής επίδρασης χρηστών F O είναι ο συντελεστής μείωσης της αρχικά υπολογιζόμενης κατανάλωσης ενέργειας για φωτισμό λόγω ύπαρξης διατάξεων αυτοματισμών ανίχνευσης κίνησης ή παρουσίας. Στο κτίριο υπάρχουν ανιχνευτές κίνησης στο διάδρομο του κτιρίου, στο γραφείο καθώς και στο w.c. Στην περίπτωσή του εξεταζόμενου κτιρίου παίρνει τιμή Συστήματα χωρίς αισθητήρες ανίχνευσης παρουσίας ή απουσίας F O DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 124 of 129

126 Χειροκίνητος διακόπτης φυσικού αφής / σβέσης 1,0 Χειροκίνητος διακόπτης φυσικού αφής / σβέσης και πρόσθετη αυτόματη ένδειξη για συνολική σβέση 0, Συστήματα με αισθητήρες ανίχνευσης παρουσίας ή απουσίας Αυτόματη σβέση/ρύθμιση φωτεινής ροής Αυτόματη έναυση και σβέση Χειροκίνητη έναυση / ρύθμιση φωτεινής ροής Χεεροκίνητη έναυση / αυτόματη σβέση Πίνακας 69. Συντελεστής επίδρασης χρηστών [6] Εγκατεστημένη ισχύς φωτισμού F Ο 0,95 0, , Το κτίριο διαθέτει 185 λαμπτήρες Τ5 58 W με φωτεινή δραστικότητα 60 lm/w και άλλους 12 γραμμικού φθορισμού 70 W με 65 lm/w. Το σύνολο της εγκατεστημένης ισχύος είναι 58x X12 = = W. Τα lumen που αποδίδονται είναι 185 x 58W x 60 lm/w + 12x 70 W x65 lm/w = = lumen. Για το κτίριο αναφοράς που καλύπτει τις απαιτήσεις σε φωτισμό του χώρου έχουμε: 9,6 W/m2 x 55lm/ W x 2150 m2 = lumen. Αυτά είναι τα απαιτούμενα lumen. Έτσι θα προσθέσουμε στην εγκατεστημένη ισχύ, ισχύ λαμπτήρων με δραστικότητα 60 lm/w για να φτάσουμε τα lumen του κτιρίου αναφοράς. Πρόσθετη ισχύς= ( ) lm/55 lm/w = 7941 W Συνολική εγκατεστημένη ισχύς = W Τύπος λαμπτήρα Φωτεινή δραστικότητα [lm/w] Πυρακτώσεως Αλογόνου Συμπαγείς φθορισμού (συμπεριλαμβανομένου του στραγγαλιστικού πηνίου (ballast)) DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 125 of 129

127 Γραμμικοί φθορισμού (συμπεριλαμβανομένου του στραγγαλιστικού πηνίου (ballast)) Αλογονιδίων μετάλλων (συμπεριλαμβανομένου του στραγγαλιστικού πηνίου (ballast)) Φωτοδίοδοι (LED) (συμπεριλαμβανομένου του οδηγού (driver)) Πίνακας 70. Φωτεινή δραστικότητα λαμπτήρων [6] Φωτισμός Ασφαλείας Υπάρχει σύστημα φωτισμού ασφαλείας με συμβατική κατανάλωση 1KWh/m 2 /έτος Βελτίωση των η/μ συστημάτων για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου Δοκιμάζουμε ένα σενάριο (Σενάριο 1) στο λογισμικό. Το κτίριο από πλευράς διατάξεων αυτομάτου ελέγχου ανήκει στην κατηγορία Δ, λόγω του ότι δεν πληροί όλες τις προϋποθέσεις της Γ κατηγορίας. Συγκεκριμένα, δεν υπάρχει αυτόματος έλεγχος της προσαγωγής αέρα στο χώρο. Έτσι 1.Εγκαθιστώντας ένα σύστημα ενεργειακής διαχείρισης κτιρίου BEMS,μαζί με τα απαραίτητα αισθητήρια όργανα και όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό, τόσο για το σύστημα θέρμανσης/ψύξης, όσο και για το φωτισμό το κτίριο πλέον κατατάσσεται στην Α κατηγορία από πλευράς αυτοματισμών. 2. Τοποθετώντας έναν εναλλάκτη θερμότητας που θα προκλιματίζει τον νωπό αέρα (εναλλάκτης νωπού και αέρα απόρριψης) με συντελεστή ανάκτησης θερμότητας Παρακάτω βλέπουμε τα αποτελέσματα από την εκτέλεση του λογισμικού. DOC Type Controlled Document Created@ 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 126 of 129

128 Εικόνα 41. Αποτελέσματα από την εκτέλεση του λογισμικού ΤΕΕ ΚΕΝΑΚ. 553 DOC Type Controlled Document 3/12/2014 Created by F.K- A.P. Signature F.K- A.P Page 127 of 129