Μερικζσ ςκζψεισ για τα κριτήρια και τισ διαδικαςίεσ προαγωγϊν Καθηγητϊν

Transcript

1 Πατθςίων 76, Ακινα. Tθλ.: , -3 / Fax: prosec@aueb.gr / Καθηγητήσ Ιωάννησ Πανάρετοσ Τθλ.: , Fax: jpan@aueb.gr Url: Ακινα, 23 Νοεμβρίου 2014 Μερικζσ ςκζψεισ για τα κριτήρια και τισ διαδικαςίεσ προαγωγϊν Καθηγητϊν Οι ακαδθμαϊκζσ μονάδεσ (Τμιματα, Σχολζσ, Πανεπιςτιμια) είναι χριςιμο να ζχουν διαμορφϊςει γενικοφσ κανόνεσ για τισ διαδικαςίεσ εξζλιξθσ και εκλογισ Κακθγθτϊν. Η νομοκεςία προβλζπει τα ίδια κριτιρια για τισ εξελίξεισ και για τισ εκλογζσ ςε νζεσ κζςεισ μια και οι προαγωγζσ μποροφν να γίνουν μόνο μζςω ανοικτισ προκιρυξθσ. Τα ςτατιςτικά ςτοιχεία όμωσ δείχνουν ότι το 99% των προκθρφξεων που προζρχονται από αίτθςθ μελϊν ΔΕΠ για εξζλιξθ ςτθν επόμενθ βακμίδα δεν ζχουν υποψιφιο άλλον από τον ενδιαφερόμενο. Είναι επομζνωσ χριςιμο να υπάρχουν διαφορετικά εςωτερικά κριτιρια για τισ διαδικαςίεσ εξζλιξθσ από αυτά για τισ διαδικαςίεσ εκλογισ ςε νζεσ κζςεισ. Επειδι όπωσ φαίνεται κα περάςουν χρόνια για να προκθρυχκοφν νζεσ κζςεισ, κα επικεντρωκϊ ςτα ςχετικά με τισ εξελίξεισ (κα επανζλκω για τισ νζεσ κζςεισ ςε άλλο κείμενο). Οι διαδικαςίεσ για εξζλιξθ πρζπει να διαςφαλίηουν κατ αρχιν ότι: 1. Είναι αντικειμενικζσ, αξιοκρατικζσ και δεν επθρεάηονται από τισ ςχζςεισ μεταξφ του υπθρετοφντοσ προςωπικοφ. Αυτόσ είναι και ο λόγοσ που υποςτιριηα διαχρονικά ότι για τθν λιψθ απόφαςθσ εξζλιξθσ δεν κα πρζπει να ςυμμετζχουν μζλθ ΔΕΠ του τμιματοσ. Ολα τα μζλθ ΔΕΠ του τμιματοσ όμωσ ανεξαρτιτωσ βακμίδασ- πρζπει οπωςδιποτε να διατυπϊνουν τθν άποψι τουσ, θ οποία να τίκεται υπ όψθ των εκλεκτόρων και κυρίωσνα κζτουν τα γενικά κριτιρια εξζλιξθσ, μζςω των αποφάςεων τθσ γενικισ ςυνζλευςθσ, τα οποία κα πρζπει να είναι ανεξάρτθτα από το πρόςωπο που κάκε φορά κρίνεται. 2. Το υπό εξζλιξθ μζλοσ ΔΕΠ κα πρζπει να ζχει προςόντα που να ενιςχφουν τθν γενικότερθ ακαδθμαϊκι εικόνα του τμιματοσ. 3. Δεν κα πρζπει να τίκενται κριτιρια à la carte, που δεν είχαν τεκεί και εφαρμοςκεί ςε προθγοφμενεσ κρίςεισ, λίγο πριν από τθν κρίςθ μζλουσ ΔΕΠ για εξζλιξθ, όςο λογικά και αν είναι αυτά και αποδεκτά ςτθν διεκνι επιςτθμονικι κοινότθτα. Και ακόμα περιςςότερο,

2 κριτιρια τα οποία επιλζγονται επειδι είναι διαμορφωμζνα με τρόπο ϊςτε το ςυγκεκριμζνο μζλοσ ΔΕΠ να μθν τα ικανοποιεί, προκειμζνου αυτό να αποκλειςκεί από τθν περαιτζρω ανζλιξι του. Οφτε κα πρζπει τα εςωτερικά μζλθ των εκλεκτορικϊν ςωμάτων αυκαιρζτωσ να χρθςιμοποιοφν δικά τουσ κριτιρια, ανεξάρτθτα από αυτά που κα ορίςει το τμιμα. Δεν κα πρζπει επίςθσ ο κάκε εξωτερικόσ εκλζκτορασ να χρθςιμοποιεί δικά του κριτιρια ι τα κριτιρια του πανεπιςτθμίου του. Ο υποψιφιοσ κρίνεται για το ςυγκεκριμζνο τμιμα και όχι για το τμιμα κάποιου από τουσ εκλζκτορεσ. Η ςφγκριςθ βζβαια του υποψθφίου με υπθρετοφντεσ ςε άλλα τμιματα ιδίωσ του εξωτερικοφ- είναι χριςιμθ προκειμζνου να διαμορφϊνεται και να επικαιροποιείται- το κριτιριο 9 που ακολουκεί. 4. Θα πρζπει να είναι ςαφζσ ότι θ προαγωγι εναποτίκεται κυρίωσ ςτουσ εξωτερικοφσ εκλζκτορεσ όχι γιατί τα μζλθ του τμιματοσ δεν ζχουν τθν ικανότθτα να κρίνουν, αλλά γιατί οι εξωτερικοί εκλζκτορεσ παρζχουν μεγαλφτερα εχζγγυα αμερόλθπτθσ κρίςθσ (πράγμα εξαιρετικά δφςκολο όταν κανείσ ςυνεργάηεται επί πολλά ζτθ με τον υποψιφιο ςτο ίδιο τμιμα). Θα πρζπει όμωσ οι εξωτερικοί εκλζκτορεσ να κρίνουν με βάςθ τα κριτιρια του τμιματοσ και όχι με βάςθ τα κριτιρια που ιςχφουν ςτο δικό τουσ τμιμα. 5. Οι όποιεσ νζεσ απαιτιςεισ και κριτιρια τίκενται για προαγωγι από μια βακμίδα ςε άλλθ κα πρζπει να εφαρμόηονται μετά από εφλογο χρόνο (π.χ. μετά από μια πενταετία), ϊςτε τα υπό εξζλιξθ μζλθ ΔΕΠ να ζχουν τον χρόνο να ανταποκρικοφν ςε αυτά. (Θα μποροφςε να χρθςιμοποιθκεί και ο μζςοσ χρόνοσ που απαιτικθκε για να προαχκοφν όςοι ευρίςκονται ςτθν βακμίδα ςτθν οποία επικυμεί να προαχκεί ο ενδιαφερόμενοσ). Σε κάκε περίπτωςθ, δεν επιτρζπεται κατά τθν διάρκεια τθσ εκλογισ να ηθτοφνται από τουσ υποψθφίουσ προςόντα, τα οποία δεν είχαν προθγουμζνωσ εκλεγζντεσ ςτισ κζςεισ αυτζσ ςτο πρόςφατο παρελκόν. Ετςι και κα προςτατεφεται ο υποψιφιοσ από το nitpicking και κα εμποδίηονται ανεξιγθτεσ διακυμάνςεισ ςτθν αυςτθρότθτα των κριτθρίων προαγωγισ, διαςφαλίηοντασ ςυνεπακόλουκα ζνα minimum standard ςτο τμιμα ςτθν ςυγκεκριμζνθ βακμίδα. 6. Όςα προςόντα προςτίκενται, τα οποία μζχρι τθν ςτιγμι τθσ κρίςθσ δεν είχαν απαιτθκεί από προθγοφμενουσ υποψθφίουσ, κα απαιτοφνται από τουσ υποψθφίουσ μόνο εφ όςον ζχει παρζλκει ο εφλογοσ χρόνοσ από τθν ςχετικι απόφαςθ υιοκζτθςισ τουσ από το τμιμα. Κάποια από αυτά είναι καλό να τίκενται με χρονικό ορίηοντα τουλάχιςτον πενταετίασ (όπωσ, για παράδειγμα, δθμοςιεφςεισ ςε περιοδικά πρϊτθσ ποιότθτασ του ςτενοφ ερευνθτικοφ ενδιαφζροντοσ του υποψθφίου, επίβλεψθ από τον υποψιφιο διδακτορικϊν διατριβϊν που ζχουν ολοκλθρωκεί, ο υποψιφιοσ να ζχει εργαςκεί ςε πανεπιςτιμιο του εξωτερικοφ για εφλογο χρονικό διάςτθμα (ζςτω και ωσ επιςκζπτθσ κακθγθτισ) εφ όςον οι ςπουδζσ του και θ εκλογι του ζχει γίνει ςτο ίδρυμα κ.λ.π.). Ο χρονικόσ ορίηοντασ δθλαδι ςτον οποίο κα απαιτοφνται τα προςόντα αυτά, κα πρζπει να

3 είναι επαρκισ για να αποκτθκοφν από τθν ςτιγμι που κα ζχουν υιοκετθκεί ωσ απαραίτθτα. 7. Οι υποψιφιοι για προαγωγι, εκ των πραγμάτων, δεν μποροφν να αλλάξουν ριηικά το επίπεδο ενόσ τμιματοσ. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με τθν πλιρωςθ νζων κζςεων όπου και τα κριτιρια επιλογισ μποροφν και πρζπει να είναι εξαιρετικά αυςτθρά. (Η καταγραφι των κριτθρίων για νζεσ κζςεισ πρζπει να αποτελζςει το κζμα μελλοντικισ ειςιγθςθσ αυτισ ι άλλθσ επιτροπισ). Αυτό όμωσ που είναι εφικτό -και πρζπει να επιδιϊκεται- είναι οι υπό εξζλιξθ ςτθν επόμενθ βακμίδα να πρζπει να ζχουν προςόντα τουλάχιςτον αντίςτοιχα με τον μζςο όρο αυτϊν που είχαν όςοι ζχουν εξελιχκεί πριν από αυτοφσ ςτθν ςυγκεκριμζνθ βακμίδα. (π.χ. οι πζντε τελευταίοι προαχκζντεσ). Για να διευκολφνονται οι εκλζκτορεσ ςτο ζργο τουσ ςτο κζμα αυτό, κα πρζπει τα βιογραφικά των εκλογϊν προθγουμζνωσ προαχκζντων ςτθν ςυγκεκριμζνθ βακμίδα -όπωσ είχαν κατατεκεί για τθν κρίςθ ςτθν βακμίδα αυτι και ςε ζνα standard format που να επιτρζπει ςυγκρίςεισ- αλλά και τα πρακτικά των εκλογϊν, να είναι διακζςιμα ςε ιςτοςελίδα ςτθν οποία οι εκλζκτορεσ κα ζχουν πρόςβαςθ. 8. Ζμφαςθ κα πρζπει να δίνεται ςτισ απόψεισ καταξιωμζνων ακαδθμαϊκϊν από το εξωτερικό (κατά προτίμθςθ, όχι ελλθνικισ καταγωγισ για να αποφεφγονται φαινόμενα δθμιουργίασ «ελλθνικϊν δικτφων»), με επιςτθμονικό ζργο ςτο ςυγκεκριμζνο αντικείμενο που κεραπεφει ο υποψιφιοσ. Η ανάγκθ για ζμφαςθ ςτισ απόψεισ αυτζσ δεν οφείλεται ςτο ότι οι Ζλλθνεσ πανεπιςτθμιακοί δεν ζχουν τθν ικανότθτα να κρίνουν. Οι επιςτιμονεσ από το εξωτερικό όμωσ, που δεν ζχουν προςωπικζσ ι «εκνικζσ» ςχζςεισ με τον υποψιφιο, διακζτουν ςε μεγαλφτερο βακμό τα εχζγγυα αμερολθψίασ. Η ζμφαςθ ςτθν γνϊμθ τουσ δθλαδι, δεν ζχει τθν ζννοια του αποκλειςμοφ απόψεων των μελϊν ΔΕΠ του τμιματοσ, αλλά αυτιν τθσ ζκφραςθσ άποψθσ καταξιωμζνων Κακθγθτϊν με αμερόλθπτθ κρίςθ για το κατά πόςον ο υποψιφιοσ πλθροί τισ προχποκζςεισ που ζχει κζςει το τμιμα. 9. Για να διευκολφνεται θ διατφπωςθ άποψθσ από τουσ ξζνουσ επιςτιμονεσ, κα πρζπει το τμιμα να κακορίςει το επίπεδο, ςτο οποίο αυτι τθν ςτιγμι ανικει ςε ςχζςθ με αντίςτοιχα τμιματα του εξωτερικοφ και εκείνο ςτο οποίο επιδιϊκει να βρίςκεται ςτθν επόμενθ πενταετία. Αυτό γιατί θ όποια αξιολόγθςθ ενόσ επιςτιμονα -όςον αφορά τθν καταλλθλότθτά του για τθν κατάλθψθ μίασ κζςθσ- δεν γίνεται εν κενϊ, αλλά εξαρτάται από τισ απαιτιςεισ και τα κριτιρια που ζχουν διαμορφωκεί ςτο τμιμα ςτο οποίο υπθρετεί. Κάποιοσ μπορεί να είναι κατάλλθλοσ για ζνα τμιμα Στατιςτικισ ςτο Lancaster, ςτο ΟΠΑ ι ςτισ Βρυξζλλεσ, αλλά ακατάλλθλοσ για ζνα τμιμα Στατιςτικισ ςτο Stanford, ςτο Berkeley ι ςτο Harvard. 10. Οι εξελίξεισ ςτθν επόμενθ βακμίδα δεν μπορεί να γίνονται επ ουδενί για ανκρωπιςτικοφσ ι κοινωνικοφσ λόγουσ, οφτε βζβαια να εμποδίηονται από κακζσ ςχζςεισ του υποψθφίου με κάποιον ι κάποιουσ- κακθγθτζσ.

4 11. Τα μθτρϊα εκλεκτόρων κα πρζπει να επικαιροποιοφνται διαρκϊσ με επιςτιμονεσ, οι οποίοι πλθροφν τισ ακαδθμαϊκζσ προχποκζςεισ. 12. Στο εκλεκτορικό ςϊμα για εξζλιξθ μζλουσ ΔΕΠ του τμιματοσ, κα πρζπει, κατά τθν διαδικαςία τθσ εκλογισ, να μεταφζρεται θ άποψθ του ςυνόλου των υπολοίπων μελϊν ΔΕΠ του τμιματοσ για τον υποψιφιο. Αυτό ζχουν και τθν (θκικι) υποχρζωςθ να κάνουν και όποια μζλθ ΔΕΠ του τμιματοσ ςυμμετζχουν (αν ςυμμετζχουν) ςτο εκλεκτορικό ςϊμα. Για να γίνει αυτό κεςμικά, ο Κοςμιτορασ τθσ Σχολισ κα πρζπει να ςυγκεντρϊνει εμπιςτευτικά τισ απόψεισ των μελϊν ΔΕΠ του τμιματοσ και να τισ κζτει επίςθσ εμπιςτευτικά- υπ όψθ των εκλεκτόρων κατά τθν διάρκεια ι πριν από τθν διαδικαςία κρίςθσ. 13. Στθν διαδικαςία κρίςθσ, κα πρζπει να είναι ςαφζσ ότι ο ενδιαφερόμενοσ κρίνεται με βάςθ τθν επιςτθμονικι δραςτθριότθτα τθν οποία ζχει αναπτφξει ςτον τομζα που δραςτθριοποιείται. Με τθν ζννοια αυτι τόςο οι εκλζκτορεσ, όςο και κυρίωσ οι επιςτιμονεσ από τουσ οποίουσ ηθτοφνται ςυςτατικζσ επιςτολζσ, πρζπει να ζχουν δθμοςιεφςει ςθμαντικό ζργο ςτο ίδιο επιςτθμονικό πεδίο με αυτζσ του ενδιαφερομζνου και ςε περιοδικά τθσ ίδιασ επιςτθμονικισ περιοχισ. Αν επομζνωσ, ο υποψιφιοσ εργάηεται ςτον τομζα τθσ Δθμογραφίασ ι των Αςφαλιςτικϊν Επιςτθμϊν, το ίδιο κα πρζπει να ςυμβαίνει και με αυτοφσ των οποίων θ γνϊμθ ηθτείται μζςω ςυςτατικισ επιςτολισ. Αυτό γιατί, αν μεν ο υποψιφιοσ ςυνεχίηει να εργάηεται ςτον τομζα που πάντα εργαηόταν, δεν είναι δυνατόν αυτόσ ο τομζασ να ιταν κατάλλθλοσ και αποδεκτόσ όταν εξελζγθ αρχικά, αλλά πλζον να μθν είναι. Το κριτιριο του αν το ερευνθτικό πεδίο που δραςτθριοποιείται ο υποψιφιοσ είναι κατάλλθλο, ζχει βάςθ και λογικι όταν πρόκειται για εκλογι ςε νζα κζςθ και όχι ςε κρίςεισ για εξζλιξθ. Το κζμα είναι: ςτον τομζα που δραςτθριοποιείται, είναι κατάλλθλο το μζλοσ ΔΕΠ για εξζλιξθ ι όχι; Αν πάλι το μζλοσ ΔΕΠ ζχει αλλάξει τομζα δραςτθριότθτασ, αλλά παραμζνει εντόσ του ευρφτερου γνωςτικοφ αντικειμζνου του τμιματοσ, αυτό είναι αναπόςπαςτο κομμάτι τθσ ακαδθμαϊκισ ελευκερίασ τθσ ζρευνασ και κα πρζπει να κρικεί όχι με βάςθ το πόςο κοντά ζμεινε ςτο αρχικό αντικείμενο, αλλά το πόςο ποιοτικι είναι θ δουλειά του, είτε ςτο παλιό είτε ςτο νζο. 14. Οι υποψιφιοι είναι καλό να μθν ηθτοφν ςυςτατικζσ επιςτολζσ από τα μζλθ ΔΕΠ του τμιματοσ. Η γνϊμθ των τελευταίων είναι εξαιρετικά ςθμαντικι για τθν εξζλιξθ ενόσ μζλουσ ΔΕΠ, όπωσ προαναφζρκθκε, αλλά κα πρζπει να ζχει διατυπωκεί ςτον Κοςμιτορα. Οι ςυςτατικζσ επιςτολζσ είναι καλό να προζρχονται από άτομα εκτόσ του Πανεπιςτθμίου και κατά προτίμθςθ εκτόσ τθσ χϊρασ. 15. Οι ενδιαφερόμενοι κα πρζπει να ενκαρρφνονται να προτείνουν για ςυςτατικζσ επιςτολζσ επιςτιμονεσ από το εξωτερικό που ζχουν ερευνθτικι δραςτθριότθτα ςτθν ίδια επιςτθμονικι περιοχι με αυτοφσ και να είναι καταξιωμζνοι. Η άποψθ ότι αυτό δεν προβλζπεται από τον νόμο είναι κατά τθν γνϊμθ λανκαςμζνθ. Ακόμθ όμωσ και εάν αυτό

5 ςυμβαίνει, κανείσ δεν αφαιρεί από τον Κοςμιτορα ι τθν επιτροπι τθν ευχζρεια να ηθτιςει γνϊμθ από τζτοιουσ επιςτιμονεσ, τθν οποία κα λάβει υπ όψθ τθσ για τθν κρίςθ. Οι επιςτολζσ αυτζσ βζβαια δεν κα πρζπει να δθμοςιοποιοφνται, προκειμζνου οι ςυγγραφείσ τουσ να αιςκάνονται τθν άνεςθ να διατυπϊςουν τθν ειλικρινι τουσ άποψθ. Οι επιςτολζσ κα ςυγκεντρϊνονται από τον Κοςμιτορα και κα είναι ςτθν διάκεςθ των μελϊν του εκλεκτορικοφ ςϊματοσ να τισ μελετιςουν είτε με επίςκεψθ ςτο γραφείο του Κοςμιτορα, είτε επικοινωνϊντασ μαηί του, χωρίσ όμωσ να τουσ χορθγείται αντίγραφό τουσ. Σε κάκε περίπτωςθ, αν υπάρχουν ςυςτατικζσ επιςτολζσ που κα επιςυναφκοφν ςτα πρακτικά, κα πρζπει να ενθμερϊνονται εκ των προτζρων οι επιςτιμονεσ από τουσ οποίουσ ηθτοφνται, ότι αυτζσ κα είναι δθμόςια διακζςιμεσ και δεν κα είναι εμπιςτευτικζσ. 16. Η απόδοςθ ςτα διδακτικά κακικοντα του υποψθφίου κα πρζπει να λαμβάνεται ουςιαςτικά υπ όψθ κατά τθν κρίςθ. Δεν κα πρζπει απλά να γίνεται αναφορά ςε αυτιν κατά τθν ςυηιτθςθ και ςτθν τελικι κρίςθ να αγνοείται. Καλϊσ ι κακϊσ, ςτθν Ελλάδα θ διδαςκαλία ζχει κζςθ εξαιρετικά ςθμαντικι, περιςςότερο από κάποια από τα κορυφαία, πρωτίςτωσ ερευνθτικά, πανεπιςτιμια. 17. Για κετικι κρίςθ, κα πρζπει να ςτοιχειοκετείται μία επαρκισ πρόοδοσ ερευνθτικά ςε ςχζςθ με τθν περίοδο τελευταίασ ανζλιξθσ ι εκλογισ του υποψθφίου. 18. Η ϊρα που κα κακορίηεται θ ςυνεδρίαςθ του εκλεκτορικοφ ςϊματοσ κα πρζπει να είναι τζτοια ϊςτε να διαςφαλίηεται ότι όλοι οι εκλζκτορεσ που κα ςυμμετζχουν με τθλεδιάςκεψθ κα μποροφν να το κάνουν. Αν θ ςφνδεςθ με εκλζκτορα, ιδίωσ από το εξωτερικό, αποτφχει για τεχνικοφσ λόγουσ τθν θμζρα τθσ κρίςθσ, θ διαδικαςία κα πρζπει να αναβάλλεται. 19. Μεταξφ των κεμάτων που κα πρζπει να διευκρινίςουν τα κριτιρια που κα τεκοφν είναι και τα εξισ: α) Ερευνθτικι αυτοδυναμία: Αυτι δεν προκφπτει μόνο από εργαςίεσ με μοναδικό ςυγγραφζα τον υποψιφιο. Προκφπτει και εμμζςωσ, αν υπάρχουν εργαςίεσ που ο υποψιφιοσ ζχει εκπονιςει με φοιτθτζσ του ι με ςαφϊσ νεϊτερουσ επιςτιμονεσ. Ζλλειψθ αυτοδυναμίασ υφίςταται αν ςτθν πλειοψθφία των εργαςιϊν του ο υποψιφιοσ είναι junior author. β) Ποιότθτα τθσ ερευνθτικισ δραςτθριότθτασ του υποψθφίου: Τα κριτιρια μποροφν να τεκοφν ςε γενικζσ γραμμζσ από το τμιμα, αλλά δεν πρζπει να ειναι πολφ ςυγκεκριμζνα, ϊςτε να βλζπουμε το δζντρο και να χάνουμε το δάςοσ. Οφτε όμωσ πρζπει να είναι τόςο αςαφι που να επιτρζπουν ςτα μζλθ του εκλεκτορικοφ ςϊματοσ να τα ερμθνεφουν κατά το δοκοφν.

6 γ) Ερευνθτικό mentoring: Από τα ςθμαντικότερα προςόντα που κα πρζπει να ζχουν οι καταλαμβάνοντεσ κζςεισ ςτισ δφο ανϊτερεσ βακμίδεσ, ιδίωσ ςτθν πρϊτθ. Μια από τισ κεμελιϊδεισ υποχρεϊςεισ ενόσ κακθγθτι πανεπιςτθμίου είναι να μεταδίδει τθν πείρα και ικανότθτά του για παραγωγι νζασ γνϊςθσ. Ο ςυνικθσ τρόποσ που αυτό τεκμθριϊνεται διεκνϊσ είναι με τθν επίβλεψθ διδακτορικϊν διατριβϊν. Στισ περιςςότερεσ ανεπτυγμζνεσ -ι αναπτυςςόμενεσ- χϊρεσ οι νζοι διδάκτορεσ είναι εξαιρετικά χριςιμοι. Κυρίωσ για να ανανεϊνουν το δυναμικό των πανεπιςτθμίων και των ερευνθτικϊν κζντρων, αλλά και (δευτερευόντωσ) για να ενιςχφουν τθν βιομθχανία τθσ χϊρασ. Αυτόσ είναι και ο λόγοσ που απαιτείται από τουσ κακθγθτζσ πανεπιςτθμίου να επιβλζπουν τθν εκπόνθςθ διδακτορικϊν διατριβϊν -αφοφ είναι και οι μόνοι που ζχουν τθν ικανότθτα να το κάνουν. Δυςτυχϊσ, θ χϊρα μασ δεν ζχει ανάγκθ πολλϊν διδακτόρων. Οι νζεσ κζςεισ ςτα πανεπιςτιμια και τα ερευνθτικά κζντρα είναι ανφπαρκτεσ, ενϊ θ βιομθχανία μασ δεν προωκεί τθν καινοτομία ςε επίπεδο που να απαιτεί τισ γνϊςεισ και τα προςόντα διδακτόρων. Ζτςι, θ προχπόκεςθ επίβλεψθσ διδακτόρων κινδυνεφει να ζχει ωσ μοναδικό ςτόχο τθν απόκτθςθ των απαραιτιτων «τυπικϊν» προςόντων από τουσ ενδιαφερόμενουσ για προαγωγι, αγνοϊντασ πλιρωσ τισ προοπτικζσ επαγγελματικισ αποκατάςταςθσ των μελλοντικϊν διδακτόρων. Αυτό είναι ανικικο για τουσ τελευταίουσ. Τα τμιματα κα πρζπει να εγγράφουν υποψιφιουσ διδάκτορεσ μόνο εφ όςον ζχει εξαςφαλιςκεί θ πλιρθσ χρθματοδότθςθ των ςπουδϊν τουσ για 3-4 χρόνια. Μόνο ζτςι ο υποψιφιοσ διδάκτωρ κα μπορεί να αφοςιωκεί ςτον δφςκολο ςτόχο του και να ζχει ελπίδεσ μελλοντικισ επαγγελματικισ αποκατάςταςθσ. Επειδι όμωσ θ μετάδοςθ ικανότθτασ παραγωγισ νζασ γνϊςθσ είναι απαραίτθτο προςόν για τθν εξζλιξθ ςε πανεπιςτθμιακζσ κζςεισ, κα πρζπει τα μζλθ ΔΕΠ να ωκοφνται ςτο να παράγουν νζουσ ερευνθτζσ ςε επίπεδο μάςτερ (μζςω τθσ διατριβισ), ακόμα όμωσ και ςε προπτυχιακό επίπεδο, μζςω εργαςιϊν. (Η ζρευνα ςε προπτυχιακό επίπεδο είναι μια νζα διεκνισ τάςθ τθσ τελευταίασ δεκαετίασ και ςτθν χϊρα μασ υπάρχουν εξαιρετικζσ προοπτικζσ υλοποίθςισ τθσ λόγω τθσ ποιότθτασ πολλϊν φοιτθτϊν). Είναι αυτονόθτο ότι οι ςκζψεισ αυτζσ μποροφν να βελτιωκοφν, επεκτακοφν, διορκωκοφν μετά από ςυηιτθςθ και ανταλλαγι απόψεων. Ιωάννθσ Πανάρετοσ