Μθχανολογικό Σχζδιο, από τθ κεωρία ςτο πρακτζο Χριςτοσ Καμποφρθσ, Κων/νοσ Βαταβάλθσ

Transcript

1 Λεπτζσ Αξονικζσ γραμμζσ χρθςιμοποιοφνται για να δθλϊςουν τθν φπαρξθ ςυμμετρίασ του αντικειμζνου. Υπενκυμίηουμε ότι οι άξονεσ ςυμμετρίασ χρθςιμοποιοφνται μόνον όταν το ίδιο το εξάρτθμα είναι πραγματικά ςυμμετρικό. Δεν αρκεί να εμφανίηει ςυμμετρία απλϊσ θ προβολι κάποιασ όψθσ του. Οι αξονικζσ γραμμζσ δεν είναι υπαρκτζσ γραμμζσ του αντικειμζνου. Δεν υπάρχουν παρά μόνον ςτθ ςφαίρα τθσ φανταςίασ του μελετθτι. [για περιςςότερεσ λεπτομζρειεσ ωσ προσ τθν εφαρμογι τουσ, δείτε κεφάλαιο «Συμμετρία»]. Στο διπλανό ςχιμα εμφανίηεται θ προβολι ενόσ αντικειμζνου το οποίο εμφανίηει ςυμμετρία ςε δφο άξονεσ. Οι γραμμζσ ςυμμετρίασ πρζπει να εξζχουν ςαφϊσ του αντικειμζνου, ϊςτε να μθν υπάρχει περίπτωςθ ςφγχυςισ τουσ με κάποια ακμι ι βοθκθτικι. Ξεκινοφν πάντα από παφλα και καταλιγουν ςε παφλα. Σε περίπτωςθ που είναι επικυμθτό να εξζχουν ςυγκεκριμζνθ απόςταςθ από το περίγραμμα τθσ όψθσ, τότε όπωσ ςτισ διακεκομμζνεσ, μποροφν να εκτακοφν ι να ςυρρικνωκοφν οι δφο ακραίεσ παφλεσ. Πταν τζμνονται, κα πρζπει να τζμνονται ςε τελεία, υποδθλϊνοντασ και το κζντρο ςυμμετρίασ τθσ προβολισ. Ραχιζσ Αξονικζσ γραμμζσ υποδθλϊνουν τθ χριςθ του εργαλείου τθσ τομισ για τθν καλφτερθ απεικόνιςθ και άρα κακαρότερθ προβολι λεπτομερειϊν που άλλωσ κα ζπρεπε να ςχεδιαςτοφν με διακεκομμζνεσ γραμμζσ ωσ μθ ορατζσ ακμζσ. Η παχιά αξονικι γραμμι, από το ςθμείο Α ζωσ το Α, υποδθλϊνει ότι κατά μικοσ τθσ νοθτισ αυτισ ευκείασ, κα γίνει κεωρθτικι τομι του αντικειμζνου. Μάλιςτα, το παρατθροφμενο τμιμα μετά τθν τομι είναι το δεξί όπωσ υποδθλϊνουν τα βζλθ ςτισ δφο ακραίεσ παφλεσ. Η κζςθ του παρατθρθτι για να προκφψει θ τομι είναι αριςτερά από τα βζλθ και θ κατεφκυνςθ παρατιρθςθσ, είναι αυτι που υποδθλϊνουν τα βζλθ. Η όψθ με τθν τομι κα πρζπει να εμφανιςτεί με βάςθ πάντα το Ευρωπαϊκό ςφςτθμα απεικόνιςθσ, ςτθ δεξιά μεριά αυτισ τθσ όψθσ.

2 Αξονικζσ γραμμζσ που ζχουν λεπτό κυρίωσ ςϊμα, με παχιά άκρα, απεικονίηουν τθ χριςθ τομισ επάνω ςτον άξονα ςυμμετρίασ του αντικειμζνου. Για να διατθρθκοφν και οι δφο πλθροφορίεσ χωρίσ το φόβο να αποκρυβεί θ ζννοια τθσ ςυμμετρίασ, θ νζα αυτι γραμμι διατθρεί το πάχοσ τθσ τομισ μόνο ςτα άκρα τθσ. Η αξονικι γραμμι, από το ςθμείο Β ζωσ το Β, υποδθλϊνει ότι κατά μικοσ τθσ νοθτισ αυτισ ευκείασ, κα γίνει τομι του αντικειμζνου. Ορκϊσ λοιπόν φζρει βζλθ, ονοματολογία, και παχιζσ ακραίεσ παφλεσ. Ακόμα, επί αυτισ τθσ ευκείασ, εμφανίηεται ςυμμετρία του αντικειμζνου, ςτο Χ άξονα, (ςυμμετρία πάνω-κάτω). Άρα κα ζπρεπε να είναι ςχεδιαςμζνθ με λεπτι αξονικι γραμμι. Ρράγματι, εξαιρουμζνων των ακραίων παυλϊν, όλο το υπόλοιπο ςϊμα τθσ αξονικισ λεπταίνει ςε S/2. Το παρατθροφμενο τμιμα μετά τθν τομι είναι το κάτω. Κάτω κα ςχεδιαςτεί και θ τομι. κζςθ του παρατθρθτι, επάνω. Κανόνασ : Οι αξονικζσ γραμμζσ ξεκινοφν από παφλα και τελειϊνουν ςε παφλα. Εξζχουν ςαφϊσ του περιγράμματοσ ϊςτε να μθν υπάρχει περίπτωςθ ςφγχυςισ τουσ με τμιμα του ςχεδίου. Κανόνασ : Οι αξονικζσ γραμμζσ που υποδθλϊνουν άξονεσ ςυμμετρίασ δεν ςυνεχίηουν οι ίδιεσ ανάμεςα ςτισ διάφορεσ όψεισ. Ρρόκειται για διαφορετικζσ, ςυνεπίπεδεσ αλλά μθ ςυνευκειακζσ γραμμζσ. Για να δθλωκεί αυτι θ διαφορά κα πρζπει να υπάρχει ςαφζσ κενό ανάμεςα ςε αυτοφσ τουσ άξονεσ ςυμμετρίασ, τθσ τάξθσ τουλάχιςτον τθσ μίασ περιόδου (ιτοι 9mm).

3 Θεωρία Συμμετρίας. κα πρζπει να δίνεται κάκε δυνατι πλθροφορία που μπορεί να βοθκιςει τον μελετθτι ι κατόπιν τον καταςκευαςτι, χωρίσ όμωσ να επαναλαμβάνεται, και χωρίσ να είναι ανοφςια. Μία τζτοια ιςχυρότατθ πλθροφορία είναι θ ςυμμετρία που μπορεί να εμφανίηει ζνα αντικείμενο, και τα ςθμεία ςτα οποία τθν εμφανίηει. Η πλθροφορία τθσ ςυμμετρίασ κα πρζπει να ειςαχκεί ςτο ςχζδιο όταν και μόνο όταν το ίδιο το αντικείμενο ζχει ςυμμετρία, και όχι απλϊσ οι όποιεσ προβολζσ του. Μιλϊντασ για ςυμμετρία κα πρζπει να ζχουμε ςτο νου μασ ζνα επίπεδο ςυμμετρίασ, οριηόμενο από δφο κάκετεσ ευκείεσ. Στθν πιο απλι μορφι ςυμμετρίασ, ζνα αντικείμενο κα εμφανίηει ςυμμετρία ςε ζνα μόνον επίπεδο. Ραραδείγματοσ χάριν, το αντικείμενο που ακολουκεί, εμφανίηει ςυμμετρία ςτο εικονιηόμενο επίπεδο. Η ζννοια τθσ ςυμμετρίασ, υποδθλϊνει ότι, το ςχθματιηόμενο επίπεδο, κα μποροφςε να κόψει το αντικείμενο ςτα δφο, (δείτε ςχιμα) κατά τρόπο τζτοιο ϊςτε τα δφο παραγόμενα κομμάτια να είναι απόλυτα ίδια, αλλά κακρεπτιςμζνα μεταξφ τουσ. Το αντικείμενο αυτό, όταν προβλθκεί κα εμφανίηει άξονα ςυμμετρίασ ςτθν πρόοψθ, (ό,τι βρίςκεται αριςτερά τθσ αξονικισ, είναι το ίδιο και δεξιά από αυτιν), αλλά και, ςτθν κάτοψθ, (ομοίωσ ό,τι είναι αριςτερά κα πρζπει να υπάρχει και δεξιά του άξονα) Ρροςοχι. Ο άξονασ ςυμμετρίασ τθσ πρόοψθσ, δεν είναι ο ίδιοσ με τον άξονα ςυμμετρίασ τθσ κάτοψθσ. Είναι ςυνεπίπεδοι αλλά όχι ςυνευκειακοί. Για να μθν υπάρχει ςφγχυςθ, οι δφο άξονεσ δεν κα πρζπει να ακουμπάνε μεταξφ τουσ, οφτε να ςχεδιάηονται ωσ ζνασ κοινόσ μεγάλοσ άξονασ.

4 Το ακόλουκο αντικείμενο εμφανίηει ςυμμετρία ςε ζνα επίπεδο. Σχθματίηει λοιπόν επίπεδο ςυμμετρίασ με δφο άξονεσ. Ο ζνασ ο κάκετοσ εμπρόσ από το αντικείμενο, κα πρζπει να απεικονιςτεί ςτθν πρόοψθ, ενϊ ο δεφτεροσ, που βρίςκεται κάκετα από τον πρϊτο, και ςτο επάνω μζροσ του επιπζδου ςυμμετρίασ, κα απεικονιςτεί ςτθν κάτοψθ.

5 Στο ακόλουκο αντικείμενο, υπάρχουν δφο επίπεδα ςυμμετρίασ. Ζνα κάκετο, όπωσ και προθγουμζνωσ, και ζνα οριηόντιο. Σε αυτιν τθν περίπτωςθ, περιμζνουμε να ζχουμε δφο τεμνόμενουσ άξονεσ ςυμμετρίασ ςτθν πρόοψθ, ζναν ςτθν κάτοψθ και από ζναν ςτισ πλάγιεσ όψεισ. Να ςθμειωκεί και πάλι ότι οι νζοι άξονεσ ςυμμετρίασ, που ζχουν ςχεδιαςτεί οριηόντια ςτισ δφο πλάγιεσ όψεισ και τθν πρόοψθ, δεν είναι ςυνευκειακοί, αλλά ςυνεπίπεδοι, και άρα δεν κα πρζπει να ενωκοφν. Ρλζον αυτό το εξάρτθμα ζχει ςυμμετρία αριςτερά-δεξιά και επάνω-κάτω.

6 Στθν τρίτθ περίπτωςθ, το αντικείμενο εμφανίηει τρία επίπεδα ςυμμετρίασ. Ρεριμζνουμε να ζχουμε τεμνόμενουσ άξονεσ ςυμμετρίασ ςε κάκε προβολι. Μάλιςτα δε, οι κάκετοι άξονεσ ςτισ δφο πλάγιεσ όψεισ και ο οριηόντιοσ ςτθν κάτοψθ είναι ςυνεπίπεδοι, αλλά κάκετοι μεταξφ τουσ, (προφανϊσ όχι ςυνευκειακοί), κάτι που πλζον είναι πολφ εφκολο να φανεί και ςτθν απεικόνιςι τουσ. Το ςυγκεκριμζνο εξάρτθμα ζχει ςυμμετρία αριςτερά-δεξιά, επάνω-κάτω, και εμπρόσ-πίςω.

7 Πταν υπάρχουν τεμνόμενοι άξονεσ ςυμμετρίασ, τότε κα πρζπει το ςθμείο τομισ τουσ να εμφανίηεται με τελεία. Εκείνο το ςθμείο τομισ είναι και το κζντρο του αντικειμζνου. Ορκι ςχεδίαςθ τεμνόμενων αξόνων ςυμμετρίασ, επιβάλει να τζμνονται ςε τελεία. Η τελεία αυτι είναι και το κζντρο του αντικειμζνου. Σωςτό δε είναι, να εξζχουν ίςθ απόςταςθ από το περίγραμμα του αντικειμζνου, αν και δεν είναι απόλυτα δεςμευτικό. Θα είναι ςχεδιαςτικι ατζλεια να μπουν τυχαία οι άξονεσ, και να μθν τζμνονται ςε ςυγκεκριμζνο ςθμείο.

8 Ρροςοχι! Οι άξονεσ ςυμμετρίασ ςχεδιάηονται ςτισ προβολζσ των όψεων όταν και μόνον όταν το αντικείμενο αυτό κακεαυτό είναι ςυμμετρικό. Δεν αρκεί να φαίνεται μία προβολι ςυμμετρικι, για να ςχεδιαςτεί άξονασ. Θα πρζπει να γίνεται προςεκτικι μελζτθ του αντικειμζνου, και να αποφεφγονται παραπειςτικζσ πλθροφορίεσ που ενδεχομζνωσ να οδθγοφςαν ςε καταςκευαςτικά λάκθ. Στο παράδειγμα αριςτερά, το αντικείμενο εμφανίηει δφο επίπεδα ςυμμετρίασ. Αριςτερι-δεξιά, και εμπρόσ-πίςω. Σωςτά λοιπόν περιμζνουμε να εμφανιςτοφν άξονεσ ςυμμετρίασ ςτθν πρόοψθ, ςτθν κάτοψθ, και ςτισ πλάγιεσ όψεισ. Ρράγματι, ορκι απεικόνιςθ τθσ ςυμμετρίασ, και εφκολα κατανοθτι, δίνει τθν πλθροφορία ςε όλεσ τισ όψεισ όπου αυτι υπάρχει. Στο δεφτερο παράδειγμα, το αντικείμενο εμφανίηει μόνον ζνα επίπεδο ςυμμετρίασ, εμπρόσ-πίςω. Η προβολι τθσ πρόοψθσ, είναι εφκολα κατανοθτό ότι δεν κα ζχει άξονα ςυμμετρίασ. Τί κα ςυμβεί όμωσ με τθν προβολι τθσ κάτοψθσ? Ωσ ςχιμα φαίνεται να εμφανίηει ςυμμετρία ίδια με το προθγοφμενο παράδειγμα. Θα είναι λάκοσ, και παραπειςτικό να εμφανιςτεί άξονασ ςυμμετρίασ ςτθν κάτοψθ ωσ προσ το αριςτερό-δεξί, παρ όλο που φαίνεται να ζχει τζτοια ςυμμετρία. Το ορκόν, είναι να μθν μπεί κακόλου άξονασ, οφτε ςτθν πρόοψθ, οφτε ςτθν κάτοψθ, ωσ προσ το αριςτερό-δεξί επίπεδο ςυμμετρίασ. Άξονασ κα μπεί μόνον αν το εξάρτθμα είναι ςυμμετρικό και όχι οι προβολζσ του.