ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Transcript

1 ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

2 ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΜΑΣ: Στο Γυμνάσιο γίνεται η πρώτη και καθοριστικής σημασίας επαφή των μαθητών με τα Αρχαία Ελληνικά Στο Γυμνάσιο πρέπει να καταφέρουμε να αγαπήσουν οι μαθητές το μάθημα Στο Γυμνάσιο μπαίνουν οι βάσεις του μαθήματος (λεξιλόγιο, γραμματική, συντακτικό)

3 ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΟΜΩΣ: Είναι κοινή διαπίστωση ότι οι μαθητές μας ΔΕΝ αγαπούν το μάθημα, όσο θα θέλαμε, και ΔΕΝ κατακτούν τις βασικές γνώσεις που αναμένουμε Τα βιβλία κρίνονται δύσκολα αναφορικά με τα: κείμενα γραμματική συντακτικό

4 ΑΙΤΙΑ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Διδακτικός χρόνος του μαθήματοςπεριορισμένος Σχολικά εγχειρίδια - δύσκολα Διδακτική μέθοδος όχι πάντα η καλύτερη Χρησιμοθηρικό πνεύμα της εποχής μας Προκλήσεις της εποχής μας (οπτικοακουστικά μέσα ψυχαγωγίας, νέες τεχνολογίες, νέες μορφές επικοινωνίας μεταξύ των νέων κλπ)

5 Δεδομένου ότι αυτή είναι σε γενικές γραμμές η κατάσταση, τι μπορούμε να κάνουμε; Μέχρι να ολοκληρωθούν και να εισαχθούν στη σχολική πράξη τα Νέα Αναλυτικά, πώς μπορούμε να προχωρήσουμε;

6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Παρώθηση: η συναίσθηση προόδου και επίτευξης στόχων είναι θεμελιώδες στοιχείο παρώθησης, για να συνεχίσουν οι μαθητές να συμμετέχουν ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία. Ενεργός συμμετοχή και αυτόνομη μάθηση: ο διδάσκων ενθαρρύνει πρωτοβουλίες (στα πλαίσια ατομικής ή ομαδικής εργασίας).

7 Ολιστική (σφαιρική) προσέγγιση: τα κείμενα προσφέρονται για γλωσσική διδασκαλία, αλλά και για επικοινωνία των μαθητών με την αρχαία ελληνική λογοτεχνία και τον πολιτισμό που την παρήγαγε. Εναλλαγή και ποικιλία στη διδακτική πράξη: Ο διδάσκων οφείλει να βρίσκει τρόπους που κάνουν το μάθημα ελκυστικό και ενδιαφέρον για τους μαθητές. (Βιβλίο εκπαιδευτικού)

8 ΑΠΛΑ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ. Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

9 1. ΑΦΟΡΜΗΣΗ Σύντομη, εύστοχη και ουσιαστική με στόχο να προκαλέσει το ενδιαφέρον των μαθητών 2. ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΟΣ και σχολιασμός μόνο των κύριων σημείων

10 3. ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ Αργή και εκφραστική πρώτη ανάγνωση Καθοριστική η σημασία της για την κατανόηση του κειμένου

11 4. ΣΙΩΠΗΡΗ, ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ Ζητούμε από τους μαθητές να διαβάσουν το κείμενο σιωπηρά και στοχευμένα. Αναζητούν αυτό που, κατά περίπτωση, κρίνουμε πιο κατάλληλο (δομικά στοιχεία, λεξιλόγιο, αίτια, συνέπειες ή άλλο) Οι μαθητές επικεντρωμένοι διαβάζουν το κείμενο και αναζητούν απαντήσεις Δεν απαιτείται χρήση των γλωσσικών σχολίων

12 5. ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ Οι εύστοχες ερωτήσεις υποβοηθούν στην κατανόηση και ερμηνεία του κειμένου

13 6. ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΚΑΤΑ ΠΕΡΙΟΔΟ/ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ Οι μαθητές συμβουλεύονται τώρα και τα γλωσσικά σχόλια του βιβλίου τους Υποβοηθούμε την κατανόηση του κειμένου με τις κατάλληλες ερωτήσεις ή/και οπτικά ερεθίσματα Δίνουμε χρόνο στους μαθητές να κατανοήσουν και να αποδώσουν το κείμενο

14 Ενθαρρύνουμε τις όποιες προσπάθειες Δεν απαιτούμε κατά λέξη μετάφραση Βεβαιωνόμαστε ότι όλοι έχουν κατανοήσει το κείμενο

15 7. ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Οι μαθητές εργάζονται ομαδικά ή ατομικά, στην τάξη ή στο σπίτι, για να γράψουν τη μετάφραση του κειμένου Κάποιο ιδιαίτερα δύσκολο απόσπασμα που μόνο με αποστήθιση των γλωσσικών σχολίων μπορεί να μεταφραστεί, μπορούμε να το εξαιρέσουμε από τη μετάφραση (και να το εξετάσουμε σε επίπεδο κατανόησης).

16 Η ΠΟΡΕΙΑ ΕΙΝΑΙ: ΟΛΟ ΜΕΡΟΣ ΟΛΟ ΥΠΟΛΟΓΙΖΟΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: λιγότερο από 2 διδακτικές περίοδοι (η μετάφραση του κειμένου και τα λεξιλογικά ετυμολογικά ολοκληρώνονται σε 2 δ.π.)

17 ΑΠΛΑ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ Β. ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ - ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ

18 ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ - ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ Η σύνδεση με τη Νέα Ελληνική αποτελεί βασική αφόρμηση για τη διδασκαλία του λεξιλογίου και της ετυμολογίας (Βιβλίο εκπαιδευτικού) Σκοπός ΔΕΝ είναι η αποστήθιση των πινάκων, αλλά η κατανόηση και γόνιμη αξιοποίησή τους Επιλέγουμε λέξεις και ασκήσεις

19 ΑΠΛΑ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ - ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ

20 ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ - ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ Η σύνδεση με τη Νέα Ελληνική αποτελεί βασική αφόρμηση για τη διδασκαλία του λεξιλογίου, της ετυμολογίας, της γραμματικής και του συντακτικού (Βιβλίο εκπαιδευτικού) Δε διδάσκουμε τα γλωσσικά στοιχεία αυτόνομα και ανεξάρτητα από το γλωσσικό περιβάλλον τους (παρά μόνο προς στιγμήν) αλλά ενταγμένα σε συγκεκριμένη μονάδα του λόγου (πρόταση, παράγραφο, μικροκείμενο) (Βιβλίο εκπαιδευτικού)

21 Η πορεία από τη συγχρονία στη διαχρονία, και όχι αντίστροφα, είναι αποτελεσματικότερη και ασφαλέστερη, αφού ξεκινά από οικείες προς το μαθητή δομές και προχωρεί σε μορφές που δεν είναι άμεσα αναγνωρίσιμες. (Βιβλίο εκπαιδευτικού)

22 Αν το κείμενο υποστηρίζει αποτελεσματικά τη διδασκαλία των γραμματικο-συντακτικών φαινομένων της ενότητας, το αξιοποιώ.

23 Σε αντίθετη περίπτωση ή αν δεν προβλέπεται διδασκαλία κειμένου: ανατρέχω σε διδαγμένα κείμενα επιλέγω πολύ σύντομο και απλό κείμενο/προτάσεις αφορμώμαι από το αντίστοιχο φαινόμενο των Νέων Ελληνικών στηρίζομαι σε προϋπάρχουσα γνώση και την επεκτείνω

24 1 ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Αξιοποίηση του διδασκόμενου κειμένου Α Κλίση ονομάτων Βιβλίο Α Γυμνασίου, ενότ. 6 Η ομορφιά δεν είναι το παν Το κείμενο προσφέρει πολλά παραδείγματα πρωτόκλιτων ονομάτων.

25 2 ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Το κείμενο της ενότητας ΔΕΝ διδάσκεται Β Γυμνασίου Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Μέσης Φωνής Βιβλίο Α Γυμνασίου, ενότ. 16.

26 Αξιοποιώ: Τα Νέα Ελληνικά (βεβαρημένος, συνδεδεμένος, εκλελεγμένος, εγγεγραμμένος κλπ) Το αντίστοιχο φαινόμενο της ενεργητικής φωνής, προϋπάρχουσα γνώση (διδάχθηκε στην ενότ. 9, βιβλ. Α Γυμνασίου) Απλές προτάσεις στα Αρχαία Ελληνικά

27 Ας διδάξουμε με: Εν κατακλείδι ζωντάνια, ευελιξία, αγάπη για το μάθημα Ας εμπνεύσουμε: Πρωτοβουλίες, δραστηριότητες, ενεργό συμμετοχή των μαθητών μας Ας πειραματιστούμε με : παιχνίδια, δραματοποιήσεις, κατασκευές, ζωγραφική, χρήση ΤΠΕ ή επενδύοντας και σε άλλα ταλέντα των μαθητών μας