Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Transcript

1 Περιεχόμενα ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ: ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 17 ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Η αξία του λεξιλογίου και η θέση του στο γλωσσικό μάθημα Εμπόδια στη διδασκαλία του λεξιλογίου Ο αριθμός των λέξεων Οι διαφορές ανάμεσα στον λόγο του οικογενειακού περιβάλλοντος και στον λόγο του σχολείου Η πολυπλοκότητα της λεξικής γνώσης Η σύγχρονη διδακτική προσέγγιση: Η πυραμίδα του λεξιλογίου Έκθεση των μαθητών σε πλούσιο προφορικό λόγο Ανάγνωση ποικίλων κειμένων Ανάπτυξη της λεξιλογικής συνειδητότητας Στρατηγικές μάθησης του λεξιλογίου Η διδασκαλία συγκεκριμένων λέξεων 43 ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ: ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 44 Βιβλιογραφία για περαιτέρω μελέτη ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΕ ΠΛΟΥΣΙΟ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟ ΛΟΓΟ 47 ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Χρήση πλούσιου προφορικού λόγου κατά τη διδασκαλία Συζήτηση με αφορμή την ανάγνωση ενός βιβλίου Βασικά χαρακτηριστικά και τρόποι υλοποίησης Διαλογική ανάγνωση Συζήτηση κειμένου Εστιασμένη διδασκαλία Μετα-αναγνωστικές δραστηριότητες 61 ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ: ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 64 Βιβλιογραφία για περαιτέρω μελέτη 65 [ 7 ]

2 ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΥΘΥΜΙΟΥ 3. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΤΗΤΑΣ 67 ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Δραστηριότητες ενίσχυσης του ενδιαφέροντος για τις λέξεις Η λέξη της εβδομάδας Ο μάγος των λέξεων Προσωπική συλλογή λέξεων Τήρηση ημερολογίου με παραδείγματα αποτελεσματικής χρήσης της γλώσσας Ανέκδοτα, λογοπαίγνια, ετυμολογία, στερεότυπες εκφράσεις Δραστηριότητες ενίσχυσης της λεξιλογικής επίγνωσης Ανάγνωση δύο εκδοχών της ίδιας ιστορίας Ντετέκτιβ της γλώσσας Κυνηγοί λέξεων Ιστορίες με δέκα λέξεις Ανακάτεμα λέξεων και προτάσεων, αναγραμματισμοί λέξεων Ζεύγη λόγιων και λαϊκών λέξεων Συνήθεις συνάψεις, σημασιολογικά πλέγματα, σημασιολογικοί χάρτες Παροιμίες και στερεότυπες εκφράσεις Προθήματα και επιθήματα Ουσιαστικοποιημένα επίθετα Κατηγορίες σύνθετων λέξεων Σύνθετα με δεσμευμένο θέμα 80 ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ: ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 81 Βιβλιογραφία για περαιτέρω μελέτη ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ 83 ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Στρατηγικές μάθησης και διδασκαλίας: ζητήματα ορολογίας και ταξινόμησης Η διατύπωση υποθέσεων με βάση τα συμφραζόμενα Η διδακτική πρόταση των Goerss, Beck & McKeown 90 [ 8 ]

3 4.2.2 Το πρόγραμμα διδασκαλίας και οι προτάσεις του Graves Η καρτέλα βημάτων και οι προτάσεις των Lubliner & Scott Η μορφολογική ανάλυση: η ανάλυση σε μορφήματα Κριτήρια επιλογής των προς διδασκαλία μορφολογικών δομών Το κριτήριο της συχνότητας Το κριτήριο της κανονικότητας Το κριτήριο της παραγωγικότητας Το κριτήριο της προβλεψιμότητας Προτάσεις για τη διδασκαλία των πολύπλοκων μορφολογικών δομών Το πρόγραμμα διδασκαλίας του Graves, παραδείγματα και προτάσεις Οι κατευθυντήριες γραμμές των Baumann κ.ά. και Edwards κ.ά., παραδείγματα και προτάσεις Οι κατευθυντήριες γραμμές διδασκαλίας της Mountain και των Lubliner & Scott, παραδείγματα και προτάσεις Η χρήση του λεξικού Οι τρεις βασικοί τρόποι χρήσης του λεξικού Δεξιότητες χρήσης του λεξικού Πορίσματα ερευνών για τη χρήση του λεξικού από μαθητές και προτάσεις Είδη και παραδείγματα ασκήσεων και δραστηριοτήτων Ασκήσεις εξοικείωσης με τις τυπογραφικές ιδιαιτερότητες του λεξικού Ασκήσεις και δραστηριότητες εξοικείωσης με την αλφαβητική σειρά των λημμάτων Ασκήσεις και δραστηριότητες αναζήτησης του κατάλληλου λήμματος Ασκήσεις και δραστηριότητες συνειδητοποίησης γραμματικών κατηγοριών και ιδιοτήτων 140 [ 9 ]

4 ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΥΘΥΜΙΟΥ Δραστηριότητες κατανόησης και διατύπωσης ορισμών Άσκηση κατανόησης και χρήσης των παραδειγμάτων του λεξικού Δραστηριότητα αξιοποίησης υφολογικών πληροφοριών Ασκήσεις και δραστηριότητες συνειδητοποίησης της οικογένειας λέξεων Δραστηριότητες εύρεσης και χρήσης των κατάλληλων συνώνυμων ή αντώνυμων λέξεων Άσκηση εύρεσης και συνειδητοποίησης της ετυμολογίας των λέξεων Δραστηριότητες εξοικείωσης με την πολυσημία των λέξεων και εξάσκησης στην εύρεση και χρήση της κατάλληλης σημασίας Ασκήσεις διόρθωσης ορθογραφικών, σημασιολογικών, συντακτικών και άλλων λαθών με τη βοήθεια λεξικού Το πρωτόκολλο διδασκαλίας της Lubliner Η διδασκαλία του συνδυασμού των στρατηγικών 148 ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ: ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 153 Βιβλιογραφία για περαιτέρω μελέτη ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΛΕΞΕΩΝ 159 ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Κριτήρια επιλογής των προς διδασκαλία λέξεων Λέξεις πολύ υψηλής συχνότητας Η διδασκαλία των πολύ συχνών λέξεων Η διδασκαλία νέων λέξεων που δηλώνουν γνωστές έννοιες Η πρόταση διδασκαλίας των Beck κ.ά. και McKeown & Beck, παραδείγματα Η πρόταση διδασκαλίας των Stahl & Nagy Οι προτάσεις διδασκαλίας του Graves 177 [ 10 ]

5 5.4 Η διδασκαλία των λέξεων του επιστημονικού λεξιλογίου: λέξεις που δηλώνουν συνήθως άγνωστες ή δύσκολες έννοιες Οι λεξιλογικοί χάρτες Τα τέσσερα τετράγωνα Η σημασιολογική χαρτογράφηση Τα διαγράμματα Venn Η ανάλυση σε σημασιολογικά συστατικά Οι πιθανές προτάσεις Η εστιασμένη συζήτηση Η διδασκαλία νέων σημασιών και η διασάφηση της σημασίας γνωστών λέξεων 192 ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ: ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 193 Βιβλιογραφία για περαιτέρω μελέτη 195 ΕΠΙΛΟΓΙΚΑ (α) 197 ΕΠΙΛΟΓΙΚΑ (β) 199 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 201 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ 215 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΡΩΝ 217 [ 11 ]