ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. Χημεία ΛΥΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

Transcript

1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Χημεία ΛΥΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γενικής Παιδείας ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»

2 ΥΠOΥΡΓΕIO ΠΑIΔΕIΑΣ ΚΑI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Στέλιος Λιοδάκης Δημήτρης Γάκης Δημήτρης Θεοδωρόπουλος Παναγιώτης Θεοδωρόπουλος Αναστάσιος Κάλλης Η συγγραφή και η επιμέλεια του βιβλίου πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Λύσεις Ασκήσεων Χημείας Βʹ Λυκείου Γενικής Παιδείας ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»

3 Επιστημονικός υπεύθυνος ΣΤΕΛΙΟΣ ΛΙΟΔΑΚΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΚ ΟΣΗΣ Ομάδα συγγραφής ΣΤΕΛΙΟΣ ΛΙΟΔΑΚΗΣ, Δρ Χημικός, Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΑΚΗΣ, Δρ Χημικός Μηχανικός, Λέκτορας ΕΜΠ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ, Χημικός Μηχ Δ/θμιας Εκπαίδευσης ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ, Χημικός Δ/θμιας Εκπαίδευσης ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΚΑΛΛΗΣ, Χημικός Δ/θμιας Εκπαίδευσης Ομάδα Τεχνικής Υποστήριξης: ΑΝΝΑ ΓΑΚΗ, φοιτήτρια στη σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ ΗΡΑΚΛΗΣ ΑΓΙΟΒΛΑΣΙΤΗΣ, φοιτητής στη σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ Υπεύθυνος στο Πλαίσιο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου: ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΜΠΟΜΠΕΤΣΗΣ, Χημικός, MEd, PhD, Σύμβουλος ΠΙ Ομάδα Κρίσης: ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΥΛΑΪΔΗΣ, Αναπληρωτής καθηγητής Παν/μίου Πατρών ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΚΟΤΟΣ, Αναπληρωτής καθηγητής Παν/μίου Αθηνών ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΡΙΚΑΛΙΤΗ, Χημικός, Σύμβουλος ΠΕ4, ΔΕ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ, Χημικός, καθηγητής ΔΕ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΔΟΥΚΑΚΗΣ, Χημικός, καθηγητής ΔΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΑΝΕΚ ΟΣΗΣ Η επανέκδοση του παρόντος βιβλίου πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών & Εκδόσεων «Διόφαντος» μέσω ψηφιακής μακέτας, η οποία δημιουργήθηκε με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ / ΕΠ «Εκπαίδευση & Διά Βίου Μάθηση» / Πράξη «ΣΤΗΡΙΖΩ» Οι αλλαγές που ενσωματώθηκαν στην παρούσα επανέκδοση έγιναν με βάση τις διορθώσεις του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

4 Λύσεις Ασκήσεων Βʹ Λυκείου Γενικής Παιδείας

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γενικό μέρος οργανικής χημείας5 2 Πετρέλαιο Υδρογονάνθρακες 0 3 Aλκοόλες Φαινόλες 8 4 Καρβοξυλικά οξέα 25 5 Συνθετικά πολυμερή 28

6 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 0 Βλέπε θεωρία παρ Βλέπε θεωρία σελ 2 και ισοκυκλική άκυκλη κορεσμένη - ετεροκυκλική O HC CH άκυκλη ακόρεστη 3 Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου 4 Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου 5 CH= αλκένιο CH αλκάνιο =CHCH= αλκαδιένιο CHC CH αλκίνιο 6 αιθάνιο:, προπένιο: =CH, -βουτίνιο: CH C,,3-πενταδιένιο: =CHCH=CH, 2-βουτανόλη: CH 7 προπάνιο, CH= -βουτένιο, CH =CHCH= CHC CH 2-προπανόλη,,3-βουταδιένιο, 3-μέθυλο--βουτίνιο

7 6 Γενικό μέρος οργανικής χημείας 8 α Cl β CH γ CO δ CHCHO ε O στ Br 9 Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου 20 Βλέπε θεωρία παρ 4 2 Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου 22 Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου 23 Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου 24 C CH =C= O CHO CO CO COO 25 α μεθάνιο, β αιθάνιο, γ προπάνιο, δ βουτάνιο, ε μεθυλοπροπάνιο 26 CH= : προπένιο, CH : 2-προπανόλη, CHC CH : 3-μεθυλο--βουτίνιο ή μεθυλοβουτίνιο, CHO: βουτανάλη, =CCH= : 2-χλωρο-,3-βουταδιένιο, Cl CO: αιθανικό οξύ (οξικό οξύ), CHCH : 3-μεθυλο-2-βουτανόλη, O : διμεθυλαιθέρας, CO : βουτανόνη 27 Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου 28 Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου 29 C 2 : αλκάνια, C 4 : αλκίνια ή αλκαδιένια, C 2 H 4 O 2 : κορεσμένα μονοκαρβοξυλικά οξέα ή εστέρες, C 2 O: κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες ή κορεσμένοι μονοαιθέρες, C 3 : αλκένια, C 3 O: κορεσμένες αλδεΰδες ή κορεσμένες κετόνες, C 2 H 5 Cl: αλκυλαλογονίδια

8 7 Γενικό μέρος οργανικής χημείας 30 α) CH= : -πεντένιο CH=CH : 2-πεντένιο =CCH : 2-μεθυλο--βουτένιο CHCH= : 3-μεθυλο--βουτένιο C=CH : 2-μεθυλο-2-βουτένιο β) CH -πεντανόλη CH 3-πεντανόλη 2-πεντανόλη CH C 2-μεθυλο--βουτανόλη 2-μεθυλο-2-βουτανόλη CHCH CH 3-μεθυλο-2-βουτανόλη 3-μεθυλο--βουτανόλη C διμεθυλοπροπανόλη γ) CO CHCO βουτανικό οξύ μεθυλοπροπανικό οξύ δ) στο γενικό τύπο C v Η 2ν-2 αντιστοιχούν αλκίνια και αλκαδιένια αλκίνια: C CH C C -βουτίνιο 2-βουτίνιο αλκαδιένια: =C=CH =CHCH=,2-βουταδιένιο,3-βουταδιένιο

9 8 Γενικό μέρος οργανικής χημείας 3 αλκάνιο: C v H 2v+2, CH 4 μεθάνιο αλκένιο: C v H 2v, C 2 H 4 αιθένιο αλκίνιο: C v Η 2ν-2, C 2 H 2 αιθίνιο αλκαδιένιο: C v H 2v-2, C 3 H 4 προπαδιένιο αλκοόλη κορεσμένη μονοσθενής: C v H 2v+, μεθανόλη οξύ κορεσμένο μονοκαρβοξυλικό: C v H 2v+ CO, HCO μεθανικό οξύ αλκυλαλογονίδιο: C v H 2v+ X, Cl χλωρομεθάνιο αλδεΰδη κορεσμένη: C v H 2v+ CHO, HCHO μεθανάλη 32 α) O γενικός τύπος των κετόνων C v H 2v O με ν 3 Άρα η κετόνη με το μικρότερο M r είναι για ν=3 άρα C 3 O, δηλαδή CO β) O γενικός τύπος των κορεσμένων μονοκαρβοξυλικών οξέων είναι C v H 2v O 2 m Ο =8m H ή 32=8 2ν ή ν=2, δηλαδή CO 33 Βλέπε θεωρία παρ 3 και 4 34 Βλέπε θεωρία παρ 4 35 α) πεντάνιο β) μεθυλοβουτάνιο γ) διμεθυλοπροπάνιο δ) προπύλιο και ε) ισοπροπύλιο Ισομερή αλυσίδας είναι τα α, β και γ Ισομερή είναι τα αλκύλια δ και ε 36 Βλέπε θεωρία παρ 5 37 Βλέπε θεωρία παρ 5 και 3 38 Βλέπε θεωρία παρ 5 39 Βλέπε θεωρία παρ 5 40 δ) 80% α) 85,7% β) 90% γ) 92,3% 4 C 80/2=6,66 :6,66 H 20/=20 3 άρα ο εμπειρικός τύπος είναι ( ) ν 42 C 2,4/2=0,2 H 0,2/=0,2 O 6,4/6=0,4 :0,2 2 Άρα ο εμπειρικός τύπος είναι (CHO 2 ) v 43 Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου 44 PV=(m/M r ) RT ή M r =mrt/pv ή M r =ρrt/p ή M r =(,24 g L - 0,082 L atm Κ - mol- 303 K)/, atm ή M r =28 Εμπειρικός τύπος: C v H 2v άρα 4ν=28 ή ν=2 άρα C 2 H 4

10 9 Γενικό μέρος οργανικής χημείας 45 Στα 8 g H 2 O τα 2 g H 9 g ; m H άρα m H = g m C =m ολ -m H =3 g Έχουμε C:3/2=0,25 H:/= : 0,25 4 Εμπειρικός τύπος: (CH 4 ) v 22,4 L M r g 5,6 L 4 g άρα M r =6 Από τον εμπειρικό τύπο C v H 4v έχουμε Μ r =6ν δηλαδή 6ν=6 ή ν= Άρα ο μοριακός τύπος είναι CH 4 46 Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου 47 Από την εκατοστιαία σύσταση έχουμε: C 2,8/2=,06 H 2,/=2, :,06 2 Br 85,0/80=,06 Άρα ο εμπειρικός τύπος της ένωσης είναι ( Br) v H σχετική μοριακή μάζα θα υπολογιστεί από την καταστατική εξίσωση των αερίων με P=765/760 atm=,006 atm, V=0,79 L και T=43 K και από τον τύπο M r =mrt/pv έχουμε M r =88,06 Όμως από τον εμπειρικό τύπο C v H- Br έχουμε M =94v δηλαδή 94ν=88,06 ή ν=2, δηλαδή ο μοριακός 2v v r τύπος είναι C 2 H 4 Br 2 48 m οξυ =(83,33/00) 2 g=0 g και m Ο =0 g-(6-0,44)g=3,56 g C 6/2=0,5 2,25 πολλαπλασιάζουμε H 0,44/=0,44 :0, με το 4 O 3,56/6=0,2225 και έχουμε (C 9 H 8 O 4 ) v και από τον τύπο αυτό M r =80ν και έχοντας M r =80 βρίσκουμε ότι ν=, άρα ο μοριακός τύπος είναι C 9 H 8 O 4 49 Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου