ΘΔΜΑ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΘΔΜΑ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ «ΟΘ ΤΓΥΡΟΝΕ ΠΑΓΚΟΜΘΕ ΕΞΕΛΘΞΕΘ ΣΗΝ ΕΡΓΑΘΑ ΗΜΑΘΝΟΤΝ ΤΠΟΥΩΡΗΗ ΣΗ ΠΡΟΣΑΘΑ ΣΟΤ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΤ ΑΠΟ ΣΟ ΕΡΓΑΣΘΚΟ ΔΘΚΑΘΟ; ΠΩ ΑΠΑΝΣΑ Ο ΕΛΛΗΝΑ ΝΟΜΟΘΕΣΗ;» -Η- ΠΟΤΓΑΣΡΙΑ ΔΗΜΗΣΡΑ ΕΛΕΝΗ -Ο- ΔΙΗΓΗΣΗ ΠΑΣΑΚΑ ΑΘΑΝΑΘΟ ΚΑΒΑΛΑ ΙΑΝΟΤΑΡΙΟ 2007

2 «ΟΗ ΤΓΥΡΟΝΔ ΠΑΓΚΟΜΗΔ ΔΞΔΛΗΞΔΗ ΣΖΝ ΔΡΓΑΗΑ ΖΜΑΗΝΟΤΝ ΤΠΟΥΩΡΖΖ ΣΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ΣΟΤ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΟΤ ΑΠΟ ΣΟ ΔΡΓΑΣΗΚΟ ΓΗΚΑΗΟ; ΠΩ ΑΠΑΝΣΑ Ο ΔΛΛΖΝΑ ΝΟΜΟΘΔΣΖ;» ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΩΝ ΔΗΑΓΧΓΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 Ο ΟΗ ΔΞΔΛΗΞΔΗ ΣΖΝ ΔΡΓΑΗΑ ΑΠΟ ΣΖ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΚΖ ΔΠΟΥΖ ΚΑΗ ΟΗ ΤΓΥΡΟΝΔ ΣΑΔΗ ΣΟ ΔΡΓΑΣΗΚΟ ΓΗΚΑΗΟ 1.1 Σν πέξαζκα από ηε βηνκεραληθή ζηε «κεηαβηνκεραληθή» επνρή Οη ζύγρξνλεο ηάζεηο ζην Δξγαηηθό Γίθαην Ζ νηθνλνκηθή παγθνζκηνπνίεζε ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2Ο Ζ ΔΛΑΣΗΚΟΣΖΣΑ Χ ΝΔΟ ΣΟΗΥΔΗΟ ΣΧΝ ΔΡΓΑΗΑΚΧΝ ΥΔΔΧΝ 2.1 Σν αίηεκα γηα ειαζηηθόηεηα ζηελ αγνξά εξγαζίαο Σν δηαθαηλόκελν δίθαην ηεο επειημίαο Οη θαηλνηνκίεο ηνπ δηθαίνπ ηεο επειημίαο Οη πεξαηηέξω αλαηξνπέο από ηηο λέεο κνξθέο νξγάλωζεο ηνπ θεθαιαίνπ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 Ο ΝΔΔ ΜΟΡΦΔ ΑΠΑΥΟΛΖΖ 3.1 πκβάζεηο εξγαζίαο χκβαζε εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξφλνπ πγγελείο ζπκβάζεηο ηεο ζπκβάζεσο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο Δηδηθέο κνξθέο απαζρόιεζεο Καη νίθνλ εξγαζία Δξγαδφκελνη κε «θαζφλ» Σειεξγαζία Μεξηθή απαζρόιεζε Δθ πεξηηξνπήο εξγαζία Σνπηθά ζύκθωλα απαζρόιεζεο Ηδηωηηθά Γξαθεία πκβνύιωλ Δξγαζίαο

3 3.6 Δηαηξίεο Πξνζωξηλήο Απαζρόιεζεο Μεηαβίβαζε επηρεηξήζεωλ θαη Outsourcing ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 Ο ΔΛΔΤΘΔΡΗΑ ΠΡΟΛΖΦΔΧΝ-ΑΠΟΛΤΔΧΝ 4.1 Ζ πξνζωξηλόηεηα ηεο εξγαζίαο Δηδηθνί πεξηνξηζκνί ωο πξνο ηε κνξθή απαζρόιεζεο ηνπ πξνζιακβαλόκελνπ Ζ ππνρξέωζε ηνπ εξγνδόηε γηα έγγξαθε πιεξνθόξεζε ηνπ εξγαδόκελνπ ηωλ όξωλ εξγαζίαο Θέζε ηνπ πξνβιήκαηνο γηα ηνλ έιεγρν ηωλ απνιύζεωλ Οη νκαδηθέο απνιύζεηο Οη δηαδνρηθέο ζπκβάζεηο εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξόλνπ Ζ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 Ο ΑΜΟΗΒΖ ΣΖ ΔΡΓΑΗΑ 5.1 πκβαηηθόο θαη λόκηκνο κηζζόο Ζ αηνκηθή ζπκθωλία γηα ην κηζζό Ο κηζζόο ζε ζπλάξηεζε κε ηελ πνζόηεηα ηεο εξγαζίαο Ζ ζύλδεζε ηνπ κηζζνύ κε ηελ παξαγωγηθόηεηα Μέηξα γηα ηε κείωζε ηνπ κηζζνύ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 Ο Ο ΥΡΟΝΟ ΔΡΓΑΗΑ 6.1 Ζ ειαζηηθόηεηα ζην ρξόλν εξγαζίαο Ζ επέιηθηε νξγάλωζε ηνπ ρξόλνπ εξγαζίαο Οη δηάθνξεο πξνηεηλόκελεο κνξθέο επέιηθηεο νξγάλωζεο ηνπ ρξόλνπ εξγαζίαο Οη λνκνζεηηθέο ξπζκίζεηο ζηελ Διιάδα Σα ρξνληθά φξηα εξγαζίαο Σν ζχζηεκα ζπλερνχο ιεηηνπξγίαο ηεο επηρείξεζεο Ζ δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7 Ο Ζ ΠΡΟΣΑΗΑ ΣΧΝ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ 7.1 Ζ ειαζηηθόηεηα ηωλ εξγαζηαθώλ ζρέζεωλ ζε ζπλάξηεζε κε ηελ πξνζηαζία ηωλ εξγαδνκέλωλ Οη παξάπιεπξεο ζπλέπεηεο ηεο επειημίαο ζηηο ζπιινγηθέο εξγαζηαθέο ζρέζεηο

4 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΟΗ ΡΤΘΜΗΔΗ ΣΧΝ ΔΡΓΑΗΑΚΧΝ ΥΔΔΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΜΔ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ 2639/1998, 2643/1998, 2874/2000 ΚΑΗ 3385/ ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

5 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΤΝΣΜΖΔΩΝ ΑΚ... Αζηηθφο Κψδηθαο β.δ.. βαζηιηθφ δηάηαγκα δ.α. δηαηηεηηθή απφθαζε δ.δ. δηεπζπληηθφ δηθαίσκα Γ.Δ.Ν.. Γειηίν Δξγαηηθήο Ννκνζεζίαο ΓΟΔ...Γηεζλήο Οξγάλσζε Δξγαζίαο ΔΓΔ Δζληθή Γεληθή πιινγηθή χκβαζε Δξγαζίαο ΔΔ.Δπξσπατθή Έλσζε Δ.Δ.Γ Δπηζεψξεζε Δξγαηηθνχ Γηθαίνπ Δπ.Δξγ.ρέζεωλ. Δπηζεψξεζε Δξγαζηαθψλ ρέζεσλ ΔΠΑ... Δηαηξία Πξνζσξηλήο Απαζρφιεζεο Ν.ή λ.νφκνο λ.δ..λνκνζεηηθφ δηάηαγκα ΟΑΔΓ...Οξγαληζκφο Απαζρφιεζεο Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ ν.π. φπσο παξαπάλσ π.δ...πξνεδξηθφ δηάηαγκα ζ.ζ.εξγ. ζπιινγηθή ζχκβαζε εξγαζίαο ΣΑ...Σνπηθά χκθσλα Απαζρφιεζεο - 4 -

6 ΔΗΑΓΧΓΖ Οη εμειίμεηο πνπ γλσξίδεη ζήκεξα ν θιάδνο ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ, φπσο άιισζηε θαη νη ππφινηπνη θιάδνη ηνπ δηθαίνπ, είλαη ζεακαηηθέο. Ο αηψλαο πνπ πέξαζε ήηαλ έλαο αηψλαο κεγάισλ θαηαθηήζεσλ γηα ηελ εξγαζία ζε πνιιέο ρψξεο ηνπ θφζκνπ. Αλαγλσξίζηεθαλ γηα πξψηε θνξά δηθαηψκαηα, φπσο νη πεξηνξηζκφο ζην ρξφλν εξγαζίαο, ην δηθαίσκα γηα απεξγία, νη αξγίεο, νη ζπιινγηθέο δηαπξαγκαηεχζεηο, ηα ζπκκεηνρηθά δηθαηψκαηα, νη άδεηεο αλαςπρήο θιπ. Γπζηπρψο απηά ηα δηθαηψκαηα δελ κπφξεζαλ λα ηα θαηαθηήζνπλ νη ρψξεο ηνπ ιεγφκελνπ Σξίηνπ Κφζκνπ, θαζψο φπσο πξνθχπηεη θαη απφ ηελ ηζηνξία ε επεκεξία ηεο Γχζεο πξηκνδνηήζεθε απφ ηελ εμαζιίσζε ησλ ππφινηπσλ ιαψλ ηνπ εκηζθαηξίνπ. Ο 20 νο αηψλαο ραξαθηεξίδεηαη απφ ξαγδαίεο εμειίμεηο ζηελ ηερλνινγία, ε νπνία έρεη ζπληειέζεη θαζνξηζηηθά θαη πνιπκεηξηθά ζηελ αλαδηάξζξσζε θαη αλαζπγθξφηεζε ηεο θνηλσλίαο, ηεο νηθνλνκίαο θαη ηνπ δηθαίνπ. Απφ ηελ θαζνιηθή απηή επίδξαζε ζε φιν ην θάζκα ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο δε ζα κπνξνχζε λα εμαηξεζεί ε εξγαζία. Ζ εηζαγσγή ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ κεηέβαιε πνηθηινηξφπσο ηελ εξγαζία, νδήγεζε ζε άλνδν ηελ παξαγσγηθφηεηα ηεο εξγαζίαο, πεξηνξίδνληαο ηαπηφρξνλα ηελ αλαγθαία πνζφηεηα εξγαζίαο. ζπλέβαιε ζηε βειηίσζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη ηεο νξγάλσζεο ηεο εξγαζίαο, ππνθαηέζηεζε ζεκαληηθφ κέξνο ησλ παξαγσγηθψλ εξγαζηψλ, νδεγψληαο κεγάιν ηκήκα ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ρακειψλ δεμηνηήησλ εθηφο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο θαη έζεζε ζε ακθηζβήηεζε ην, γηα πεξηζζφηεξν απφ εθαηφ ρξφληα, θπξίαξρν πξφηππν παξαγσγήο. Σα λέα κνληέια νξγάλσζεο ησλ επηρεηξήζεσλ δίλνπλ έκθαζε ζηελ επειημία κε πξνθαλείο ζπλέπεηεο ζηε θχζε θαη ζην πεξηερφκελν ηεο απαζρφιεζεο θαη ησλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ. Ζ ηππηθή ζχκβαζε εξγαζίαο θαη ην θαζεζηψο ηεο πιήξνπο απαζρφιεζεο αληηθαζίζηαληαη απφ ηηο λέεο κνξθέο απαζρφιεζεο (φπσο ε κεξηθή απαζρφιεζε, νη ζπκβάζεηο νξηζκέλνπ ρξφλνπ, ε πξνζσξηλή απαζρφιεζε κέζσ γξαθείσλ «δαλεηζκνχ» εξγαδνκέλσλ θιπ), σο αίηεκα πνπ πξνβάιιεηαη ηα ηειεπηαία ρξφληα, απφ ηηο θπβεξλήζεηο θαη ηελ εξγνδνηηθή πιεπξά, γηα ειαζηηθφηεηα ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Έλα αίηεκα ην νπνίν ππνζηεξίδεηαη απφ πνιινχο σο κέζν γηα ηελ αλάθακςε ηεο νηθνλνκίαο θαη ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο αλεξγίαο, ελψ απνξξίπηεηαη απφ άιινπο πνπ ζεσξνχλ φηη δελ θαηαπνιεκά ηελ αλεξγία θαη ζηεξεί απφ ηνπο εξγαδφκελνπο ηα δηθαηψκαηα πνπ απέθηεζαλ ηνλ πξνεγνχκελν αηψλα κε πνιινχο αγψλεο θαη ζπζίεο. Οη εμειίμεηο πνπ δηακνξθψλνληαη νδεγνχλ ζε κία απνδπλάκσζε ηνπ πξνζηαηεπηηθνχ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ ππέξ ησλ εξγαδνκέλσλ, πνπ έρεη ζαλ ζηφρν ηελ επαλαζπκβαηηθνπνίεζε ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ κε ηελ ηζρπξνπνίεζε ησλ αηνκηθψλ ζπκθσληψλ θαη ηειηθά ηελ απνθέληξσζε ησλ εξγαζηαθψλ ζπκβάζεσλ κε ηε δεκηνπξγία εμαηνκηθεπκέλσλ θαηά επηρείξεζε ξπζκίζεσλ. Σν θχκα κεηαξξπζκίζεσλ πξνηάζζεη σο θπξίαξρε αμία ηελ επειημία πνπ άιινηε άκεζα θαη άιινηε έκκεζα νδεγνχλ ζηελ απφξξηςε ηεο βαζηθήο αξρήο ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ πνπ είλαη ε αξρή ηεο πξνζηαζίαο ηεο εξγαζίαο

7 Ξεθηλψληαο απφ ηηο παξαπάλσ ζθέςεηο ζα εμεηάζσ ηηο εμειίμεηο πνπ παξνπζηάδνληαη ηα ηειεπηαία ρξφληα ζηελ εξγαζία δηεζλψο, ηηο κνξθέο κε ηηο νπνίεο εκθαλίδεηαη ε ειαζηηθφηεηα ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο θαη θαηά πφζν ηειηθά απηφ έρεη επίδξαζε ζηελ πξνζηαζία ησλ εξγαδνκέλσλ απφ ην εξγαηηθφ δίθαην. Σέινο ζα αλαθεξζψ θαη ζηε ζηάζε πνπ θξαηάεη ε Διιάδα ζ απηέο ηηο εμειίμεηο κε ηε ζέζε ζε ηζρχ λέσλ λνκνζεηηθψλ ξπζκίζεσλ ζην πεδίν ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ. Πην ζπγθεθξηκέλα ζα γίλεη ζηελ πηπρηαθή απηή θαη αξρήλ αλαθνξά ζηηο εμειίμεηο ζηελ εξγαζία απφ ηελ πεξίνδν ηεο βηνκεραληθήο επνρήο θαη ζηε ζπλέρεηα ζα δηαηππσζνχλ νη ζχγρξνλεο ηάζεηο ζην εξγαηηθφ δίθαην, ην δήηεκα ηεο επειημίαο ηεο εξγαζίαο ζηηο δηάθνξεο κνξθέο ηεο-ζηηο λέεο κνξθέο απαζρφιεζεο, ζηελ ειεπζεξία πξνζιήςεσλ θαη απνιχζεσλ, ζην θφζηνο θαη ην ρξφλν ηεο εξγαζίαο-θαη νη επηπηψζεηο πνπ κπνξνχλ λα επηθέξνπλ ζηελ πξνζηαζία ησλ εξγαδνκέλσλ. Δπηπιένλ ζην ηέινο ηεο εξγαζίαο ζα αλαθεξζνχλ θαη νη πξφζθαηνη ειιεληθνί λφκνη, πνπ έρνπλ παίμεη θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηηο εμειίμεηο ηεο εξγαζίαο θαη κε ηνπο νπνίνπο επηηπγράλεηαη ζηε ρψξα καο ε ειαζηηθφηεηα ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο

8 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ν ΟΗ ΔΞΔΛΗΞΔΗ ΣΖΝ ΔΡΓΑΗΑ ΑΠΟ ΣΖ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΚΖ ΔΠΟΥΖ ΚΑΗ ΟΗ ΤΓΥΡΟΝΔ ΣΑΔΗ ΣΟ ΔΡΓΑΣΗΚΟ ΓΗΚΑΗΟ 1.1 Τν πέξαζκα από ηε βηνκεραληθή ζηε «κεηαβηνκεραληθή» επνρή Λέγνληαο «βηνκεραληθή επνρή» αλαθεξφκαζηε ζηελ επνρή εθείλε ε νπνία ρξνλνινγείηαη ζηα κέζα ηνπ 19 νπ αηψλα φπνπ αλαπηχρζεθε ηδηαίηεξα ν βηνκεραληθφο ηξφπνο παξαγσγήο, θπξίσο ζηηο ρψξεο ηνπ δπηηθνχ θφζκνπ. Απηφ είρε ζαλ απνηέιεζκα ηε κεγάιε απνξξφθεζε εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζηελ εξγαζία πνπ «γέλλεζε» ηε κηζζσηή εξγαζία. Έηζη γηα λα εμππεξεηεζνχλ νη αλάγθεο απηνχ ηνπ ηξφπνπ παξαγσγήο δηακνξθψζεθε ε ηππηθή ζχκβαζε εξγαζίαο, ην θαζεζηψο ηεο πιήξνπο απαζρφιεζεο θαη ε αλάγθε γηα «ειαζηηθφηεηα» ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο 1, ε νπνία εμππεξεηνχζε θπξίσο ηηο εηδηθέο αλάγθεο ηεο παξαγσγήο πξνζαξκφδνληαο ην ρξφλν πιήξνπο απαζρφιεζεο ζ απηέο. Οη θαηαθηήζεηο ησλ εξγαδνκέλσλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ 20 νπ αηψλα είλαη αλακθηζβήηεηεο, αθνχ γηα πξψηε θνξά αλαγλσξίδνληαη δηθαηψκαηα θη ειεπζεξίεο ζ απηνχο, φπσο νη αξγίεο, ην δηθαίσκα απεξγίαο, νη ζπιινγηθέο δηαπξαγκαηεχζεηο, νη άδεηεο αλαςπρήο θαη νη πεξηνξηζκνί ζην ρξφλν εξγαζίαο. Απηά είλαη κεξηθά κφλν απφ ηα αλαγλσξηζκέλα ζήκεξα δηθαηψκαηα πνπ αλαβάζκηζαλ ηελ πνηφηεηα δσήο ηνπ εξγαδφκελνπ. Γπζηπρψο φκσο απηέο νη θαηαθηήζεηο δελ έγηλαλ γλψξηζκα φινπ ηνπ θφζκνπ, αιιά ηνπ δπηηθνχ κφλν θφζκνπ 2. Οη πξνζπάζεηεο πνπ έθαλε ε Γηεζλήο Οξγάλσζε Δξγαζίαο 3 γηα ηελ απφθηεζε ησλ δηθαησκάησλ εξγαζίαο θαη ζηηο ρψξεο ηνπ ιεγφκελνπ ηξίηνπ θφζκνπ δελ έρνπλ ζεκαληηθά απνηειέζκαηα. ην δεχηεξν κηζφ ηνπ 20 νπ αηψλα παξαηεξνχκε -κέζα απφ ηηο δηάθνξεο κεηαξξπζκίζεηο- ηελ απνξξχζκηζε ησλ εξγαζηαθψλ ζεζκψλ, γεγνλφο πνπ επηθέξεη επηπηψζεηο ζην εξγαηηθφ δίθαην. Με ηελ εηζαγσγή λέσλ ηχπσλ απαζρφιεζεο, ηελ αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο θαη ηε γεληθφηεξε αλαδηάξζξσζε ησλ νηθνλνκηθψλ ζρέζεσλ νη παιαηνί ζεζκνί αλαδνκνχληαη. Ζ δηεζλήο ελνπνίεζε ησλ εζληθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ αγνξψλ επηηξέπεη ηε δπλαηφηεηα επρεξνχο κεηαθίλεζεο θεθαιαίσλ θαη εξγαηηθνχ δπλακηθνχ αιιά θαη κεηαθνξάο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ ζε δηεζλέο επίπεδν. ε Δπξσπατθφ επίπεδν νη ηέζζεξηο απηέο ειεπζεξίεο 1 Γνχθα,2004, Μεξηθή Απαζρφιεζε-Σν θαζεζηψο ησλ κεξηθψο απαζρνινχκελσλ, ζει.86 2 Κνπθηάδεο Ησάλλεο, Σα δηθαηψκαηα εξγαζίαο ζηηο λέεο παξαγσγηθέο ζρέζεηο, Δπ.Δξγ.ρέζεσλ, Σεχρνο 43, Ηνχιηνο 2006, ζει. 4 3 Δπζπκηάηνπ-Πνπιάθνπ, 2000, ζει.28. Ζ ΓΟΔ δεκηνπξγήζεθε απφ ηε δηεζλή δηάζθεςε ηεο εηξήλεο, ην 1919, ζην Παξίζη. Ζ δξαζηεξηφηεηα ηεο επεθηείλεηαη ζηνπο ηνκείο πνπ αθνξνχλ ηε δηακφξθσζε θαλφλσλ εξγαηηθνχ δηθαίνπ, ηελ ελεκέξσζε γηα πξνβιήκαηα εξγαηηθνχ δηθαίνπ θαη ηελ πξνψζεζε επξχηεξεο θνηλσληθννηθνλνκηθήο πνιηηηθήο. Δπίζεο έρεη θαη αξκνδηφηεηα ειέγρνπ ηεο εθαξκνγήο ησλ απνθάζεσλ ηεο θαη ηνπ έξγνπ ηεο πνπ πινπνηείηαη κε ηηο δηεζλείο ζπκβάζεηο εξγαζίαο, ηηο ζπζηάζεηο θαη ηηο απνθάζεηο δηεζλψλ ζπλδηαζθέςεσλ (πνπ αθνξά θπξίσο ηφζν ηελ επηθχξσζε φζν θαη ηελ εθαξκνγή ησλ δηεζλψλ ζπλδηαζθέςεσλ εξγαζίαο). ). απηήλ ζπκκεηέρνπλ ζήκεξα 248 θξάηε, κεηαμχ ησλ νπνίσλ είλαη θαη ε Διιάδα

9 (ειεχζεξε κεηαθίλεζε θεθαιαίσλ, πξνζψπσλ, αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ) ζπκθσλήζεθαλ ζηα πιαίζηα ηεο ΔΔ 1 κε ηε ζπλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη πνπ ππνγξάθζεθε ην 1992 (ηξνπνπνηψληαο εθ λένπ ηε ζπλζήθε ηεο Ρψκεο) 2. Οη αλαηξνπέο πνπ επηρεηξνχληαη ζην εξγαηηθφ δίθαην ζπλδένληαη άκεζα κε ηε κηζζσηή εξγαζία θαη ζπγρξφλσο ζεκαηνδνηνχλ ηε κεηαξξχζκηζή ηεο Ο «κεηαβηνκεραληθφο» ηξφπνο παξαγσγήο ραξαθηεξίζηεθε απφ ηελ έιεπζε ησλ γπλαηθψλ ζηελ εξγαζία, ηελ αχμεζε ηνπ κέζνπ φξνπ ειηθίαο αιιά θαη ηε κείσζε ηνπ πξαγκαηηθνχ εηζνδήκαηνο ηνπ κηζζσηνχ ζε ζπλδπαζκφ κε ηα λέα νηθνλνκηθά, ηερλνινγηθά θαη νξγαλσηηθά δεδνκέλα. 1.2 Οη ζύγρξνλεο ηάζεηο ζην Εξγαηηθό Δίθαην Με ηνλ φξν «ηάζεηο ζην εξγαηηθφ δίθαην» ελλννχκε ην βαζκφ κε ηνλ νπνίν εμειίζζνληαη νη θαλφλεο ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ ζε κία δεδνκέλε ζηηγκή ζχκθσλα κε ηελ θπξίαξρε θάζε θνξά ηδενινγία. Σν γεγνλφο φηη δελ ππήξμε πνηέ νινθιεξσκέλν δίθαην, εληαγκέλν ζηε ινγηθή ηεο έλλνκεο ηάμεο, έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηε δηαξθή αλαζεψξεζή ηνπ ζχκθσλα κε ηηο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ θάζε θνξά. ηαζκφο ζηελ εμέιημε ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ απνηέιεζε ν εκπινπηηζκφο ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο κε ππνρξεψζεηο επηβαιιφκελεο απφ ην λφκν. Δπίζεο ζπνπδαίν ξφιν έπαημε ε ελζσκάησζε ζην δίθαην ηεο ζπιινγηθήο αληηπαξάζεζεο θεθαιαίνπ θαη εξγαζίαο, ζηελ πξνζπάζεηα εμηζνξξφπεζεο ηεο εμνπζίαο ησλ δχν απηψλ ζπληειεζηψλ ηεο εξγαζηαθήο ζρέζεο. Αλαγλσξίζηεθαλ πνιιά ζπιινγηθά δηθαηψκαηα πνπ είλαη γλσζηά σο ζπλδηθαιηζηηθά δηθαηψκαηα. ηελ Διιάδα απηή ηελ εμέιημε ηε ζπλαληνχκε γηα πξψηε θνξά ζην χληαγκα ην 1975, ζηνπο θαλφλεο πνπ εηζήγαγε ν λ.1264/1982 θαη αξγφηεξα ν λ.1876/1990. Αθφκε κία εμέιημε ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ, είλαη φηη απφ δίθαην κε βαζηθφ θξηηήξην αλαθνξάο ηνλ εξγαδφκελν ζηε ζρέζε ηνπ κεηαμχ απηνχ θαη ηνπ εξγνδφηε εμειίζζεηαη ζε δίθαην θαζνιηθφηεξεο ζχιιεςεο ησλ παξαγσγηθψλ ζρέζεσλ. Απηφ έρεη ζαλ απνηέιεζκα: α)νη θαλφλεο ηνπ δηθαίνπ φιν θαη πεξηζζφηεξν λα αθνξνχλ ηηο ηξηγσληθέο ζρέζεηο εξγαδνκέλσλ, εξγνδνηψλ θαη θνξέσλ θνηλσληθήο πνιηηηθήο, φπσο είλαη ζηελ Διιάδα ν ΟΑΔΓ θαη ε Δπηζεψξεζε Δξγαζίαο β)ηε κεηαηφπηζε ηνπ θέληξνπ βάξνπο ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ απφ ην κηζζσηφ ζηνλ εξγνδφηε. Πην ζπγθεθξηκέλα, γηα ηε δηακφξθσζε ησλ θαλφλσλ ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ, φιν θαη πεξηζζφηεξν απνηεινχλ ζεκείν αλαθνξάο ην είδνο, ην κέγεζνο 1 Γεκεηξά Διέλε, Σζαληάθε Άλλα, εκηλαξηαθή εξγαζία ηειεηφθνηησλ 2004, Ζ πξαγκαηνπνίεζε ηεο Δ.Δ. ηέζεθε ζε ηζρχ απφ ηελ 1 ε επηεκβξίνπ ηνπ 1993 έπεηηα απφ ηελ ππνγξαθή ηεο ζπλζήθεο ηνπ Μάαζηξηρη ην1992-απφ ηνπο Αξρεγνχο Κξαηψλ ησλ δψδεθα ηφηε ρσξψλ-κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Οηθνλνκηθήο Κνηλφηεηαο (ΔΟΚ)-φπνπ νλνκάζζεθε επίζεκα «πλζήθε γηα ηελ Δ.Δ.». Κχξηνο ζηφρνο ηεο είλαη ην θνηλφ λφκηζκα θαη ε εληαία αγνξά. ήκεξα αλήθνπλ ζηελ Δ.Δ. 27 ρψξεο-κέιε νη νπνίεο είλαη νη: Μ. Βξεηαλία, Ηξιαλδία, Γαλία, νπεδία, Οιιαλδία, Φηιαλδία, Δζζνλία, Λεηνλία, Ληζνπαλία, Βέιγην, Γεξκαλία, Πνισλία, Λνπμεκβνχξγν, Σζερία, ινβαθία, Γαιιία, Απζηξία, Οπγγαξία, ινβελία, Πνξηνγαιία, Ηζπαλία, Ηηαιία, Μάιηα, Διιάδα, Κχπξνο, Βνπιγαξία, Ρνπκαλία 2 Γηαλλαθνχξνπ Μαηίλα, Ζ επίδξαζε ηεο Δπξσπατθήο ηξαηεγηθήο γηα ηελ απαζρφιεζε ζηελ εμέιημε ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ, Δ.Δ.Γ., ηφκνο 64 νο αξ.ηεχρνπο 4 (1532), 15/2/2005, ζει

10 θαη ε θχζε ηεο επηρείξεζεο. Έηζη φκσο ππάξρεη ν θίλδπλνο ην εξγαηηθφ δίθαην απφ δίθαην πξνζηαζίαο ηεο εξγαζίαο λα γίλεη δίθαην ησλ επηρεηξήζεσλ. γ)ηε δπλαηφηεηα ηνπ εξγνδφηε λα απνιχεη επθνιφηεξα. Με ηα λέα δεδνκέλα θαη ηηο ξπζκίζεηο πνπ αλαθέξνληαη ζηε ζχκβαζε εξγαζίαο ν εξγνδφηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα απφιπζεο θαη επαλαπαζρφιεζεο (δηαδνρηθέο ζπκβάζεηο νξηζκέλνπ ρξφλνπ), γεγνλφο πνπ νδεγεί ην κηζζσηφ ζε ππνςήθην άλεξγν θαη βεβαίσο θαη ην αληίζεην δ)λα αλαβαζκηζζνχλ νη ζρέζεηο κεηαμχ ησλ εξγαδνκέλσλ, κία ηάζε επεξεαζκέλε απφ ηα ζνζηαιηζηηθά πξνγξάκκαηα, πνπ εθθξάδεηαη κε ηελ πξνζπάζεηα αλάπηπμεο θάπνηαο αιιειεγγχεο κεηαμχ ησλ εξγαδνκέλσλ (κφληκνπο θαη κε κφληκνπο, άλεξγνπο θαη κε άλεξγνπο) πνπ απνβιέπεη ζηελ χπαξμε θνηλψλ ζπκθεξφλησλ κεηαμχ ηνπο. Έλα ζρεηηθφ κέηξν είλαη ε εηζθνξά αλεξγίαο απφ δεκφζηνπο ππάιιεινπο. 1.3 Η νηθνλνκηθή παγθνζκηνπνίεζε Θα ήηαλ φκνξθε ε εηθφλα κηαο εληαίαο παγθφζκηαο θνηλσλίαο κε εηξεληθή ζπκβίσζε φισλ ησλ αλζξψπσλ, πνπ ζα ηε ραξαθηήξηδαλ ε δηθαηνζχλε θαη ε ηζφηεηα. Μηαο ζπκβίσζεο πνπ ζα είρε ηε κνξθή ηεο δεκνθξαηίαο, φπνπ δε ζα ππήξραλ πινχζηνη θαη θησρνί, εθκεηαιιεπηέο θαη εθκεηαιιεπφκελνη.. ηηο κέξεο καο ε παγθνζκηνπνίεζε ηεο θνηλσλίαο θαίλεηαη λα γίλεηαη πξαγκαηηθφηεηα, φκσο φπσο φινη ιίγν πνιχ δηαπηζηψλνπκε νη θαηαζηάζεηο πνπ δεκηνπξγεί(θαη κηιάκε θπξίσο γηα ηελ παγθνζκηνπνίεζε ηεο νηθνλνκίαο) ζπλδπαδφκελε κε ηα ζχγρξνλα επηηεχγκαηα ηεο ηερλνινγίαο θαη κε ηελ απμαλφκελε αληαγσληζηηθφηεηα κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ-θπξίσο ησλ κεγάισλεπηρεηξήζεσλ δελ είλαη θαζφινπ επράξηζηεο γηα ηνπο εξγαδφκελνπο. Ζ επθνιία κε ηελ νπνία ζε νξηζκέλεο ρψξεο αλεπξίζθνληαη θζελά εξγαηηθά ρέξηα θαη ε απμαλφκελε δήηεζε εξγαζίαο, παξάιιεια κε ηε κεησκέλε αλάγθε εξγαηηθψλ ρεξηψλ ιφγσ ηεο ρξήζεο ησλ επηηεπγκάησλ ηεο ηερλνινγίαο, έρνπλ κεηψζεη αηζζεηά-αλ δελ έρνπλ εμαθαλίζεη-ηνπο φξνπο πξνζηαζίαο ησλ κηζζσηψλ πνπ κε ηφζνπο αγψλεο θαηαθηήζεθαλ ηηο πξνεγνχκελεο δεθαεηίεο. 1 ηε λέα θάζε πνπ δηέξρεηαη ην νηθνλνκηθφ θαη θνηλσληθφ θαηλφκελν ηεο παγθνζκηνπνίεζεο έλαο λένο ηχπνο επηρείξεζεο θπξηαξρεί κε επέιηθηεο κνξθέο νξγάλσζεο. Σν εξγαηηθφ δίθαην απφ ζχκβνιν ηεο θνηλσληθήο εμέιημεο πέξαζε ζηε ζέζε ηνπ θαηεγνξνχκελνπ κε ηε βαζηθή ζέζε φηη ε πξνζηαζία παξάγεη αλεξγία. 2 Ο εξγαδφκελνο θαίλεηαη λα βξίζθεηαη εληειψο αλππεξάζπηζηνο ζηε θνβεξή δίλε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ νηθνλνκηθψλ θνινζζψλ. Σν ζέκα είλαη αλ φια απηά ζα νδεγήζνπλ ζε θάπνηα θαιπηέξεπζε ηεο δσήο ησλ αλζξψπσλ, γηαηί φπσο βιέπνπκε κέρξη ζήκεξα κάιινλ νη ιίγνη απμάλνπλ ην εηζφδεκά ηνπο θαη νη θησρνί γίλνληαη θησρφηεξνη. Βιέπνπκε π.ρ. πσο νη πεηλαζκέλνη θαη νη 1 Κξνπζηαιάθεο Δπάγγεινο, Παγνζκηνπνίεζε: Έλα φκνξθν φλεηξν ή έλαο ηξαγηθφο εθηάιηεο;, Δ.Δ.Γ., Σφκνο 63 νο, 2004, ζει Κνπθηάδεο, 2005, Δξγαηηθφ Γίθαην-Αηνκηθέο Δξγαζηαθέο ρέζεηο θαη ην Γίθαην ηεο Δπειημίαο ηεο Δξγαζίαο, ζει

11 άλεξγνη, ζηνλ ηξίην ιεγφκελν θφζκν, αιιά θαη ζηηο παξπθέο ησλ κεγαινππφιεσλ ηνπ πνιηηηζκέλνπ θφζκνπ, παξακέλνπλ ζηελ ίδηα θαηάζηαζε

12 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2ν Ζ ΔΛΑΣΗΚΟΣΖΣΑ Χ ΝΔΟ ΣΟΗΥΔΗΟ ΣΧΝ ΔΡΓΑΗΑΚΧΝ ΥΔΔΧΝ 2.1 Τν αίηεκα γηα ειαζηηθόηεηα ζηελ αγνξά εξγαζίαο Σν αίηεκα γηα ειαζηηθφηεηα ζηελ αγνξά εξγαζίαο πξνβάιιεηαη δηεζλψο απφ ηηο θπβεξλήζεηο θαη ηελ εξγνδνηηθή πιεπξά απφ ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80. Βέβαηα σο ηδηφηεηα ηνπ δηθαίνπ είρε θάλεη ηελ εκθάληζή ηεο απφ παιαηφηεξα κε δηάθνξεο παξαιιαγέο ηεο, φπσο δηάζπαζε ηεο ελφηεηαο ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ (θιαδηθή λνκνζεζία) θαη απαγφξεπζε θαηαρξεζηηθήο άζθεζεο δηθαησκάησλ. Με ηελ πξνυπφζεζε ινηπφλ φηη ε ειαζηηθφηεηα δελ θαηαιχεη ηελ αζθάιεηα ηνπ δηθαίνπ, έρεη ζεηηθφ ραξαθηήξα γηαηί ζεσξείηαη κέζσ πξνζαξκνγήο ηνπ δηθαίνπ ζηηο κεηαβαιιφκελεο ζπλζήθεο θαη ζηηο πνιπκνξθίεο ησλ πεξηπηψζεσλ. Σψξα φκσο πξνζδφζεθε ζηελ ειαζηηθφηεηα έλαο ηειείσο δηαθνξεηηθφο ξφινο. Με ην λέν ηεο πεξηερφκελν πήξε ηε δηάζηαζε ξήμεο κε ηελ πξνζηαηεπηηθή ιεηηνπξγία ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ. Ζ ειαζηηθφηεηα ησλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ εξγαζίαο πξνβάιιεηαη σο αλαγθαηφηεηα κε επηρεηξήκαηα φπσο, θαη αξρήλ, ηελ αλάγθε γηα πξνζαξκνγή ησλ ζρέζεσλ εξγαζίαο ζηηο λέεο νξγαλσηηθέο δνκέο ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ ζπλδένληαη κε ηνλ αλνηρηφ αληαγσληζκφ θαη ηηο λέεο ηερλνινγίεο (ε θαηλνηνκία ησλ νπνίσλ έγθεηηαη ζηε δεκηνπξγία ησλ δηθηχσλ, κέζσ ησλ νπνίσλ ε πιεξνθνξία κεηαθέξεηαη θαη κεηαθηλείηαη ζηνλ θπβεξλνρψξν 1 ). Δπίζεο ε δπλαηφηεηα πνπ δίλεηαη ζηνπο εξγαδφκελνπο λα πξνζαξκφδνπλ ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο δσή κε ηελ ηδησηηθή θαζψο θαη νη λέεο αλάγθεο ησλ θαηαλαισηψλ, πνπ σζνχλ ηνπο ίδηνπο ηνπο εξγαδφκελνπο ζηελ αλαδήηεζε λέσλ ηχπσλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ, ηίζεληαη σο επηρεηξήκαηα γη απηή ηελ αλαγθαηφηεηα. Γελ είλαη βέβαηα εχθνιν λα νξηνζεηήζνπκε ηελ φιε εμέιημε, δηφηη ε θαηάζηαζε δελ είλαη ε ίδηα ζε θάζε ρψξα θαζψο παξνπζηάδεηαη κε δηάθνξεο παξαιιαγέο. Όκσο κπνξνχκε λα εληνπίζνπκε θάπνηα ζηαζεξά ζηνηρεία. Έηζη ζήκεξα βιέπνπκε λα πξνσζείηαη έλα ζχζηεκα θαλφλσλ φπνπ θπξηαξρνχλ νη απηφλνκεο ξπζκίζεηο έλαληη ελφο ζπγθεληξσηηθνχ ζπζηήκαηνο θαλφλσλ εξγαηηθνχ δηθαίνπ κε επηβνιή εληαίσλ θαλφλσλ (αξρή ηεο ελφηεηαο ηνπ δηθαίνπ), κε πεξηνξηζκφ ηεο ζπιινγηθήο ή αηνκηθήο απηνλνκίαο ησλ κεξψλ ζην ξφιν ησλ βειηηψζεσλ (αξρή ηεο πξνζηαζίαο). ηα πιαίζηα απηνχ ηνπ ζπζηήκαηνο πξνηάζζεηαη σο αλαγθαίν κέζν γηα ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ησλ επηρεηξήζεσλ ε ζπκβαηηθνπνίεζε ηνπ δηθαίνπ θαη άξα ε ππνλφκεπζε ησλ ζπιινγηθψλ ζπκβάζεσλ θαη ηίζεηαη ππφ ακθηζβήηεζε ε αξρή ηεο πξνζηαζίαο ηεο εξγαζίαο. 1 Μπάθνπ Γξνζηά, Ζ ζεκαζία ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ επηθνηλσλίαο γηα ηε ζπλδηθαιηζηηθή δξάζε, Δ.Δ.Γ., ηφκνο 65 νο, 2006, ζει

13 2.2 Τν δηαθαηλόκελν δίθαην ηεο επειημίαο χκθσλα κε φζα πξναλαθέξακε βιέπνπκε πσο ζηε κεηαβηνκεραληθή επνρή, ζε κία αγνξά πνπ φιν θαη πεξηζζφηεξν ελνπνηείηαη ζε δηεζλέο επίπεδν, ε επηρείξεζε, πξνθεηκέλνπ λα βειηηψζεη ηε ζέζε θαη ηελ αληαγσληζηηθφηεηά ηεο, πξέπεη λα πξνζαξκφδεηαη ζηηο ζπλζήθεο αληαγσληζκνχ θαη ζηελ αλάγθε αλάπηπμεο λέσλ πξντφλησλ. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γη απηφ απνηειεί ε επειημία ζηε ρξήζε ησλ παξαγσγηθψλ ζπληειεζηψλ πνπ ζπλεπάγεηαη ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο ηεο επηρείξεζεο. ηελ θαηεχζπλζε απηή επηρεηξείηαη κία ζεηξά απφ ξπζκίζεηο πνπ ζθνπεχνπλ ζηελ πξνψζεζε ελφο λένπ ηχπνπ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ. Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ηέηνησλ ξπζκίζεσλ είλαη ε κεξηθή απαζρφιεζε, ε δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο, ε 4 ε βάξδηα, ε κείσζε ηνπ θφζηνπο ππεξσξίαο, θαζψο επίζεο θαη ξπζκίζεηο πνπ απνθιίλνπλ απφ παξαδνζηαθνχο θαλφλεο ζπιινγηθψλ ζπκβάζεσλ, λνκηκνπνηνχλ ηα Σνπηθά χκθσλα Απαζρφιεζεο, πξνβιέπνπλ ηε δπλαηφηεηα ηξνπνπνίεζεο θαλνληζκψλ εξγαζίαο ρσξίο ηε ζπκκεηνρή ησλ εξγαδνκέλσλ θ.α. ηε ζπλέρεηα ζα αλαθεξζνχκε ζ απηέο ηηο ξπζκίζεηο πην αλαιπηηθά. Οη θαλφλεο απηνί ζπλππάξρνπλ κε ηνπο παξαδνζηαθνχο θαλφλεο ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ ζηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο ηεο Δ.Δ. Ζ θάζε κεηαξξχζκηζε έρεη ην δηθφ ηεο πεξηερφκελν θαη ζπλεπψο ζπλνιηθή αμηνιφγεζε δελ είλαη δπλαηή. 2.3 Οη θαηλνηνκίεο ηνπ δηθαίνπ ηεο επειημίαο Οη θαηλνηνκίεο ηνπ δηθαίνπ ηεο επειημίαο αλαθέξνληαη σο πξνο ην πεξηερφκελν ησλ λέσλ ξπζκηζηηθψλ θαλφλσλ ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο θαη σο πξνο ηε κέζνδν δηακφξθσζεο απηψλ. πγθξίλνληαο ην πεξηερφκελν ησλ λέσλ ξπζκηζηηθψλ θαλφλσλ δηαπηζηψλνπκε πσο απέλαληη ζηνπο εξγαδφκελνπο κε ηα παξαδνζηαθά πξφηππα, πνπ απνιάκβαλαλ ζπγθεθξηκέλε αζθάιεηα, αληηπαξαηάζζεηαη έλαο λένο ηχπνο εξγαδνκέλσλ ζηε δσή ησλ νπνίσλ θπξηαξρεί ε αλαζθάιεηα. Απηφ πξνθχπηεη απφ ηελ επειημία ζηελ πξφζιεςε, ζην ρξφλν εξγαζίαο, ζηνπο κηζζνχο, ζηηο απνιχζεηο, ε νπνία δηεπθνιχλεηαη απφ κία ζεηξά λέσλ κνξθψλ απαζρφιεζεο. Γεληθφηεξα κπνξνχκε λα παξνπζηάζνπκε δηάθνξα δεχγε εξγαδφκελσλ ζρεηηθά κε ηνλ παξαδνζηαθφ θαη ην λέν ηχπν εξγαδνκέλσλ. Έηζη έρνπκε απέλαληη ζηνπο εξγαδφκελνπο κε ζπκβάζεηο ανξίζηνπ ρξφλνπ ηνπο εξγαδφκελνπο κε ζπκβάζεηο νξηζκέλνπ ρξφλνπ, πνπ παξάγεη ηελ αλαζθάιεηα ηεο θαηά δηαζηήκαηα απαζρφιεζεο θαη κείσζε ησλ αζθαιηζηηθψλ ηνπ δηθαησκάησλ απέλαληη ζην θαζεζηψο ηεο πιήξνπο απαζρφιεζεο, πνπ εμαζθαιίδεη πιήξεο απαζρφιεζε θαη απνδεθηφ ξπζκφ εξγαζίαο, αληηπαξαηάζζεηαη ε κεξηθή απαζρφιεζε. ηνπο εξγαδφκελνπο σο κηζζσηνί, ε λέα ηάμε ησλ εξγαδφκελσλ σο αλεμάξηεησλ. ηνπο εξγαδφκελνπο πνπ είλαη ζπλδεδεκέλνη απεπζείαο κε ηελ επηρείξεζε, νη εξγαδφκελνη πνπ πξνζιακβάλνληαη απφ ππεξγνιάβνπο. ηνπο άκεζα ζπλδεδεκέλνπο κε ηελ επηρείξεζε, ε λέα θαηεγνξία ησλ ελνηθηαδφκελσλ εξγαδφκελσλ κέζσ ησλ γξαθείσλ πξνζσξηλήο απαζρφιεζεο (εξγνδφηεο ρσξίο κηζζσηνχο). ηνπο εξγαδφκελνπο κε ζηαζεξφ κηζζφ, νη εξγαδφκελνη κε βάζε ηελ απφδνζε θαη ζηνπο εξγαδφκελνπο κε εγγπεκέλν κηζζφ νη εξγαδφκελνη κε θαζαξά ζπκβαηηθφ κηζζφ. Αθφκε, κπνξνχκε λα αληηπαξαζέζνπκε απέλαληη ζηνπο εξγαδφκελνπο κε εμαζθαιηζκέλε ηε ζπγθεθξηκέλε ζέζε εξγαζίαο, ηνπο

14 ειεπζέξσο κεηαθηλνχκελνπο εξγαδφκελνπο ζην εζσηεξηθφ ηεο επηρείξεζεο απφ ζέζε ζε ζέζε (εξγαδφκελνη πνιιαπιψλ θαζεθφλησλ). Σέινο, επειημία πξνθχπηεη απφ ηελ απνεδαθνπνίεζε ηεο εξγαζίαο κε ηε δεκηνπξγία ηνπ δεπγαξηνχ εξγαδφκελνη κέζα ζηελ επηρείξεζε θαη ηειεξγαδφκελνη, εξγαδφκελνη κέζσ ππεξγνιάβσλ, εξγαδφκελνη κε ζπκβάζεηο έξγνπ, κε εμαγσγή ηεο εξγαζίαο απφ ηε κνλάδα παξαγσγήο. 2.4 Οη πεξαηηέξω αλαηξνπέο από ηηο λέεο κνξθέο νξγάλωζεο ηνπ θεθαιαίνπ Αθφκε κία πιεπξά ησλ αλαηξνπψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, πέξα απφ ηελ ειαζηηθνπνίεζή ηεο εξγαζίαο, απνηειεί θαη απηή πνπ αθνξά ηηο λέεο κνξθέο νξγάλσζεο ηνπ θεθαιαίνπ. ήκεξα θάλνπλ ηελ εκθάληζή ηνπο λέεο κνξθέο ρξεκαηνδφηεζεο, λένη ηχπνη ζπκκεηνρήο ζην θεθάιαην κηαο εηαηξίαο, λένη ηχπνη ζπλεξγαζίαο θαη ζπκθσλίεο γηα θνηλέο ζηξαηεγηθέο. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη θαη απηή ε νξγάλσζε ησλ επηρεηξήζεσλ ζε νκίινπο γλσξίδεη κία πξσηφγλσξε αλάπηπμε κε δηάθνξνπο ηξφπνπο, πνπ αξρίδεη απφ απιή ζπκκεηνρή κηαο επηρείξεζεο ζην θεθάιαην κηαο άιιεο, πεξηιακβάλεη δηαδνρηθέο αιπζίδεο επηρεηξήζεσλ, πνπ ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο κε νξηδφληην ή θάζεην ηξφπν, θαη θζάλεη κέρξη ζπλεξγαδφκελεο επηρεηξήζεηο ρσξίο ζπκκεηνρή ζην θεθάιαην, επηρεηξήζεηο απιψο κε θνηλή ζηξαηεγηθή ζηε βάζε ζπκθσληψλ ζπλεξγαζίαο (ζπκθσλίεο κεηαθνξάο θεξδψλ, ελνηθίαζεο θιπ). Αθφκε θαη απηή ε έλλνηα ησλ νκίισλ επηρεηξήζεσλ ηείλεη λα ζεσξεζεί μεπεξαζκέλε κε ηελ ππνθαηάζηαζε απφ ηα επξχηεξα δίθηπα επηρεηξεζηαθψλ ζπλεξγαζηψλ. Οη λέεο κνξθέο νξγάλσζεο ηνπ θεθαιαίνπ δελ αθνξνχλ κφλν ηηο κεγάιεο θαη πνιπεζληθέο επηρεηξήζεηο αιιά επεθηείλνληαη θαη ζηηο κηθξνκεζαίεο. Υαξαθηεξηζηηθφ δείγκα απηήο ηεο εμέιημεο απνηειεί θαη ε επέθηαζε ησλ ζπλεξγαζηψλ ηχπνπ franchising 1, πνπ δεκηνπξγεί θαη ην πξφβιεκα ησλ λέσλ κνξθψλ αλεμάξηεηεο απαζρφιεζεο. 2. Φαίλεηαη ινηπφλ φηη ε επειημία ηεο εξγαζίαο είλαη επαθφινπζν θαη ηνπ λένπ ηξφπνπ νξγάλσζεο ηνπ θεθαιαίνπ. Αθφκα θαη νη πην δπλαηέο εθδειψζεηο απηψλ ησλ αιιαγψλ, φπσο ν πνιιαπιαζηαζκφο ησλ ππεξγνιαβηψλ, πνπ νδεγεί ζε δηάζπαζε ηεο νηθνλνκηθήο ελφηεηαο ηεο επηρείξεζεο θαη πνπ επεθηείλεηαη κε ηαρχηεηα θαη ζην δεκφζην, ε αλάπηπμε παξάιιεισλ δξαζηεξηνηήησλ απηφλνκσλ επηρεηξήζεσλ ζε εληαίν ρψξν, πνπ δεκηνπξγεί έλα είδνο θνηλφηεηαο ζηεξηδφκελε ζηνλ θνηλφ ηφπν, φπσο ηα λέα πνιπθαηαζηήκαηα ή θέληξα αγνξάο, εχινγα ζέηνπλ εξσηήκαηα γηα ην 1 Κηφρνο, Παπαληθνιάνπ, 2000, ζει. 409, πξφθεηηαη γηα κία ζχκβαζε ζπλεξγαζίαο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ε κία επηρείξεζε (δηθαηνπάξνρνο) παξαρσξεί ζηελ άιιε (δηθαηνδφρνο) ην δηθαίσκα εθκεηάιιεπζεο ηνπ παθέηνπ franchise, δει. κηαο δέζκεο δηθαησκάησλ βηνκεραληθήο ή πλεπκαηηθήο ηδηνθηεζίαο. Απηά κπνξεί λα είλαη εκπνξηθά ζήκαηα ή επσλπκίεο, δηαθξηηηθά γλσξίζκαηα θαηαζηεκάησλ, πξφηππα ρξήζεσο, ζρέδηα, δηθαίσκα αληηγξαθήο θιπ.. θνπφο ηνπο είλαη ε εκπνξία ζπγθεθξηκέλσλ ηχπσλ πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ. Δπηπιένλ ν δηθαηνπάξνρνο έρεη ηελ ππνρξέσζε ζε φηη αθνξά ηα αληηθείκελα ηνπ κάξθεηηλγθ θαη ηε ρξεκαηννηθνλνκηθή δηαρείξηζε λα παξέρεη ηελ ηερληθή ππνζηήξημε θαη ηελ ηερλνγλσζία ηνπ, ελψ ππνρξέσζε ηνπ δηθαηνδφρνπ είλαη λα ρξεκαηνδνηεί ηηο αλαγθαίεο επελδχζεηο, λα ζπκκνξθψλεηαη κε ηνπο φξνπο ηεο ζχκβαζεο θαη λα ηεξεί ηηο νηθνλνκηθέο ηνπ ππνρξεψζεηο. 2 Κνπθηάδεο Ησάλλεο, Σα δηθαηψκαηα εξγαζίαο ζηηο λέεο παξαγσγηθέο ζρέζεηο, Δπ.Δξγ.ρέζεσλ, Σεχρνο 43, Ηνχιηνο 2006, ζει

15 πνηνο είλαη ν ηειηθφο ππεχζπλνο γηα ηελ εθαξκνγή ησλ λφκσλ εξγαζίαο θαη ησλ ζπιινγηθψλ ζπκβάζεσλ εξγαζίαο θαη πνην είλαη ην επίπεδν ζην νπνίν κπνξεί λα εληνπηζηεί ε θνηλφηεηα ζπκθεξφλησλ ησλ εξγαδνκέλσλ ζε απηέο. Σν εξψηεκα πνπ ηίζεηαη, γηα ην πνηνο είλαη ν ηειηθφο ππεχζπλνο γηα ηελ εθαξκνγή ησλ λφκσλ θαη ησλ ζπιινγηθψλ ζπκβάζεσλ εξγαζίαο ζπλδέεηαη κε ηελ αλαδήηεζε ηνπ πξαγκαηηθνχ εξγνδφηε ή νξηζκέλεο θνξέο ησλ πεξηζζφηεξσλ εξγνδνηψλ κέζα απφ έλα πιέγκα «άπισλ» εξγνδνηψλ πνπ αλαδεηθλχεη ε άπιε νηθνλνκία. Ζ έλλνηα ηνπ εξγνδφηε εγθισβίδεηαη ζήκεξα ζηελ παξαδνζηαθή έλλνηα ηεο λνκηθήο πξνζσπηθφηεηαο πνπ νδεγεί ζε αλαληηζηνηρία απνθάζεσλ θαη ζπλεπεηψλ. Γη απηφ απαηηνχληαη λέεο ιχζεηο. Ζ αλαδήηεζε ιχζεσλ ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο πξνυπνζέηεη θαηά θχξην ιφγσ πεξαηηέξσ απνκάθξπλζε απφ ηελ έλλνηα ηεο ζπκβαηηθήο ζρέζεο πνπ πεξηνξίδεη ηελ αλαδήηεζε ηνπ ππεχζπλνπ ζην πξφζσπν ηνπ αληηζπκβαιιφκελνπ, δηφηη ε ζρέζε εξγαζίαο δε δεκηνπξγείηαη αλαγθαίσο κε ηνλ ηππηθά αληηζπκβαιιφκελν αιιά κπνξεί λα επεθηείλεηαη θαη ζε ζρέζε κε εθείλνλ πνπ έρεη νξηζκέλε δηεπζπληηθή εμνπζία ή ζε εθείλε ηελ παξαγσγηθή κνλάδα ζηελ νπνία ελζσκαηψλεηαη ν εξγαδφκελνο. ηε ζέζε ελφο εληαίνπ εξγνδφηε πνπ ζπγθεληξψλεη εμίζνπ ην ζχλνιν ησλ ππνρξεψζεσλ θαη επζπλψλ, ζα πξέπεη λα ζθεθηνχκε ηε δηαζπνξά επζπλψλ κεηαμχ αξρηθνχ εληνιέα θαη ππεξγνιάβνπ, ή ηε ζπλεπζχλε γηα νξηζκέλεο ππνρξεψζεηο, κε δηάθνξεο θαη πάιη παξαιιαγέο. Θα κπνξεί λα γίλεηαη αλαθνξά ζε ζπλνιηθφ εξγνδφηε ή κεξηθφ εξγνδφηε, ζε άκεζν ή έκκεζν, ζε πξαγκαηηθφ ή πιαζκαηηθφ, ζε πξσηνγελή ή δεπηεξνγελή, ζε εκθαλή ή αθαλή ή αθφκε θαη ζε εηθνληθφ εξγνδφηε κε δηαβαζκίζεηο ησλ επζπλψλ. Άιινηε ζα ππάξρεη θαηακεξηζκφο ηεο επζχλεο, άιινηε ε επζχλε ζα είλαη αιιειέγγπα θαη άιινηε εγγπεηηθή. Σν δεχηεξν εξψηεκα πνπ αθνξά ηελ θνηλφηεηα ζπιινγηθψλ ζπκθεξφλησλ ησλ εξγαδνκέλσλ ζέηεη ππφ ακθηζβήηεζε ηηο παξαδνζηαθέο κνξθέο νξγάλσζεο ησλ ζπιινγηθψλ ζεζκψλ ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ. Σφζν ζηηο αηνκηθέο φζν θαη ζηηο ζπιινγηθέο εξγαζηαθέο ζρέζεηο έρνπλ επέιζεη αλαηξνπέο. ήκεξα ε αξρή ηεο αιιειεγγχεο, πνπ αθνξά ηελ αλαγλψξηζε ησλ θνηλψλ ζπιινγηθψλ ζπκθεξφλησλ ηεο εξγαζίαο, δελ επαιεζεχεηαη πάληνηε απφ ηνπο ζεζκνχο απηνχο. Οη εμειίμεηο πνπ αλαθέξακε θαη θπξίσο ε εμαγσγή ηεο κηζζσηήο εξγαζίαο θαη ε δηάζπαζε ηεο παξαγσγήο ζε παξαγσγή ελδηάκεζσλ πξντφλησλ ζε βάξνο ηνπ ηειηθνχ πξντφληνο, νδεγνχλ ζε λέα θαηαλνκή ηεο εξγαζίαο θαη αλάδεημε λέσλ ζπιινγηθψλ ζπκθεξφλησλ ησλ εξγαδνκέλσλ, ζε δηαθνξεηηθή βάζε απφ απηή ζηελ νπνία ζηεξίρζεθε ε νηθνδφκεζε ησλ παξαδνζηαθψλ ζεζκψλ αληηπξνζψπεπζεο ησλ ζπκθεξφλησλ θαη ησλ κέζσλ ζπιινγηθήο δξάζεο. Ζ νξγάλσζε ησλ πθηζηακέλσλ ζεζκψλ ηνπ ζπιινγηθνχ δηθαίνπ, φπσο ζπκβνχιηα ηεο επηρείξεζεο θαη γεληθά ζπκκεηνρηθνί ζεζκνί, εξγνζηαζηαθά ζσκαηεία, δηάθξηζε ησλ ζπιινγηθψλ ζπκβάζεσλ ζε επηρεηξεζηαθέο θαη θιαδηθέο, δελ πξνζθέξνληαη ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο ζην λα εθθξάζνπλ ηε λέα ζπιινγηθφηεηα. 1 1 Κνπθηάδεο Ησάλλεο, Σν εξγαηηθφ δίθαην ηεο επειημίαο: Ζ άιιε πιεπξά ησλ ειαζηηθψλ ζρέζεσλ εξγαζίαο, Δ.Δ.Γ., ηφκνο 65 νο, αξ.ηεχρνπο 7(1559), 1/4/2006, ζει

16 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 Ο ΝΔΔ ΜΟΡΦΔ ΑΠΑΥΟΛΖΖ 3.1 Σπκβάζεηο εξγαζίαο Ζ αλζξψπηλε εξγαζία απνηειεί ην αληηθείκελν ησλ ζπκβάζεσλ εξγαζίαο. Μπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε δηάθνξεο κνξθέο ζπκβάζεσλ εξγαζίαο. Βαζηθή δηάθξηζε απνηειεί ε ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο-ανξίζηνπ ή νξηζκέλνπ ρξφλνπ-κε ηηο ππφινηπεο ζπγγελείο ηεο ζπκβάζεηο. Οη θαλφλεο ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ εθαξκφδνληαη κφλν γηα ηηο ζπκβάζεηο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο. 1 Έηζη δεκηνπξγείηαη γεληθά πξφβιεκα ζρεηηθά κε ην ραξαθηεξηζκφ ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο απφ ηνλ νπνίν εμαξηάηαη θαη ε εθαξκνγή ηνπ αληίζηνηρνπ θαλφλα δηθαίνπ- θαη παξαηεξείηαη έληνλε θφληξα ζπλήζσο κεηαμχ ησλ ζπκβαιιφκελσλ ζηελ πξνζπάζεηά ηνπο λα πεηχρεη ν θαζέλαο ην ραξαθηεξηζκφ ηεο ζχκβαζεο πνπ επηζπκεί. Βέβαηα ν ιφγνο είλαη πξνθαλήο εθφζνλ θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ απνηειεί ε πξνζηαζία ηεο εξγαζίαο θαη ζπλεπψο ηνπ εξγαδφκελνπ. Έηζη είλαη ινγηθφ ν εξγαδφκελνο λα επηδηψθεη ην ραξαθηεξηζκφ ηεο σο ζχκβαζεο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο ζε αληίζεζε κε ηνλ εξγνδφηε πνπ επηδηψθεη θάπνηνλ άιιν ραξαθηεξηζκφ ύκβαζε εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξόλνπ χκβαζε εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξφλνπ (κε ηελ νπνία ν εξγαδφκελνο λνείηαη «εξγαδφκελνο νξηζκέλνπ ρξφλνπ» 3 )ππάξρεη φηαλ ν ρξφλνο ιήμεσο απηήο είλαη πξνθαζνξηζκέλνο απφ ηνπο ζπκβαιιφκελνπο θαη ε ρξνληθή δηάξθεηα πξνθχπηεη απφ ην είδνο, ην ζθνπφ ηεο θαη ην νξηζκέλν έξγν πνπ πξέπεη λα εθηειεζηεί. Ζ ζχκβαζε νξηζκέλνπ ρξφλνπ παχεη απηνδίθαηα κε ηε ιήμε ηνπ πξνζπκθσλεκέλνπ ρξφλνπ. 4 Έηζη απφ ηε θχζε ηεο αληηηίζεηαη ζην δσηηθφ ζπκθέξνλ ηνπ εξγαδφκελνπ γηα δηαξθή απαζρφιεζε θαη δηαηήξεζε ηεο ζέζεο εξγαζίαο. Ζ ζχκβαζε νξηζκέλνπ ρξφλνπ είλαη πξνζηηή απφ ηνπο εξγνδφηεο, αθνχ ηνπο δίλεηαη ε επθαηξία λα απαζρνινχλ ηνπο εξγαδφκελνπο γηα ην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ επηζπκνχλ ζε αληίζεζε κε ηε ζχκβαζε ανξίζηνπ ρξφλνπ, γηα ηελ νπνία νη θαζηεξσκέλνη λφκνη ζέηνπλ πεξηνξηζκνχο ζηελ ειεπζεξία ηεο θαηαγγειίαο ηεο. Μπνξνχλ επηπιένλ λα ζπλάπηνπλ δηαδνρηθέο ζπκβάζεηο νξηζκέλνπ ρξφλνπ, απνθεχγνληαο έηζη ηνπο πεξηνξηζκνχο ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο ελψ ηαπηφρξνλα εμαζθαιίδνπλ ηε δηαξθή απαζρφιεζε ηνπ εξγαδφκελνπ. Με απηφ ηνλ ηξφπν φκσο ν εξγαδφκελνο δηαθαηέρεηαη ζπλερψο απφ ηελ αβεβαηφηεηα γηα ην αλ ν εξγνδφηεο ζα αλαλεψζεη ή φρη ηε ζχκβαζή ηνπ. 5 1 Λεβέληεο Γεψξγηνο, Ζ ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο, Γ.Δ.Ν, ηφκνο 61 νο, ηεχρνο 1445, 16/3/ Κνπθηάδεο, 2005, ν.π., ζει Μεηδεηάθνο, 2005, Δξγαηηθφ Γίθαην-Αηνκηθφ-πιινγηθφ-Δπξσπατθφ, ζει Κακπάληαεο, 1999, Δξγαηηθά Εεηήκαηα γηα Μηζζσηνχο θαη Δξγνδφηεο, ζει.36 5 Εεξδειήο, 2002, ν.π., ζει

17 Έηζη θαζηεξψζεθε ζηηο δηάθνξεο ρψξεο ε αληίιεςε φηη ε απαζρφιεζε κε ζχκβαζε ανξίζηνπ ρξφλνπ απνηειεί ηνλ θαλφλα, ελψ κε νξηζκέλνπ απνηειεί ηελ εμαίξεζε. Ζ ειιεληθή λνκνζεζία δε δηεπθξηλίδεη ηηο πεξηπηψζεηο θαηά ηηο νπνίεο επηηξέπεηαη ε ζχκβαζε νξηζκέλνπ ρξφλνπ. Ζ δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 8 (παξ.3) ηνπ λ.2112/ νξίδεη φηη νη δηαηάμεηο γηα θαηαγγειία ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο εθαξκφδνληαη θαη ζηηο ζπκβάζεηο γηα νξηζκέλε δηάξθεηα, αλ ν θαζνξηζκφο ηεο δηάξθεηαο δε δηθαηνινγείηαη απφ ηε θχζε ηεο ζχκβαζεο, αιιά ηέζεθε ζθφπηκα γηα θαηαζηξαηήγεζε ησλ δηαηάμεσλ γηα ππνρξεσηηθή θαηαγγειία. Δπίζεο πξνβιέπεη φηη, φηαλ ν θαζνξηζκφο ηεο δηάξθεηαο γίλεηαη γηα λα θαηαζηξαηεγεζνχλ νη πξνζηαηεπηηθέο δηαηάμεηο πνπ αλαθέξνληαη ζηελ θαηαγγειία ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο ανξίζηνπ ρξφλνπ, εθαξκφδνληαη νη δηαηάμεηο απηέο. Απηφ επηηπγράλεηαη κε ην λα ζεσξείηαη άθπξνο ν θαζνξηζκφο νξηζκέλεο δηάξθεηαο θαη λα ζεσξείηαη πιαζκαηηθά φηη θαηαξηίζζεθε ζχκβαζε ανξίζηνπ ρξφλνπ πγγελείο ζπκβάζεηο ηεο ζπκβάζεωο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο χκβαζε αλεμάξηεησλ ππεξεζηψλ Ζ ζχκβαζε αλεμάξηεησλ ππεξεζηψλ είλαη ζε ζρέζε κε ηηο ππφινηπεο ζπγγελείο ζπκβάζεηο ε πην ζπγγεληθή κε ηε ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο. Ο εξγαδφκελνο κε ζχκβαζε παξνρήο αλεμάξηεησλ ππεξεζηψλ είλαη αλεμάξηεηνο επαγγεικαηίαο θαη πξνζθέξεη ηελ εξγαζία ηνπ έλαληη ακνηβήο ζηνλ πειάηε ηνπ. Γελ ππφθεηηαη ζηνλ έιεγρν θαη ζηελ επνπηεία απηνχ θαη ζρεηηθά κε ηνλ ηξφπν, ην ρξφλν θαη ηνλ ηφπν παξνρήο ηεο εξγαζίαο ηνπ δελ ππνβάιιεηαη ζε λνκηθή δέζκεπζε απφ ηνλ εξγνδφηε θαη γεληθά δηαηεξεί ειεπζεξία ελέξγεηαο. χκβαζε κίζζσζεο έξγνπ Με ηε ζχκβαζε κίζζσζεο έξγνπ θάπνηνο αλαιακβάλεη, έλαληη ζπκθσλεκέλεο ακνηβήο, λα παξαδψζεη νξηζκέλν έξγν, πνπ απνηειεί πξντφλ ηεο εξγαζίαο ηνπ. Ο ρξφλνο πνπ ζα ρξεηαζηεί γηα απηφ ην ζθνπφ δελ έρεη ζεκαζία, ελψ κέρξη ηελ πεξάησζε ηνπ έξγνπ δελ ππάξρεη ζρέζε ππεξεζηαθήο εμάξηεζεο. Ο ζπκβαηηθφο δεζκφο ιήγεη κεηά ηελ παξάδνζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ έξγνπ (άξζξν 681 ΑΚ). χκβαζε εηαηξίαο Γηα ηελ χπαξμε ηεο ζχκβαζεο απηήο απαηηείηαη νη ζπλεηαίξνη κεηαμχ ηνπο λα έρνπλ θνηλφ εηαηξηθφ ζθνπφ, δειαδή λα επηδηψθνπλ κε ηηο εηζθνξέο ηνπο θνηλφ φθεινο. Υαξαθηεξηζηηθφ γηα ην είδνο ηεο ζρέζεο απηήο είλαη ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ζηα θέξδε ηεο εηαηξείαο θαζψο θαη ζην ζπλνιηθφ πνζφ πνπ απηή απνδίδεη. 1 Γεξκηηδάθε Φσηεηλή θαη Σνιθαηίδεο Κσλ/λνο, Ζ εξγαζία νξηζκέλνπ ρξφλνπ ππφ ην θσο ησλ ξεηξψλ 5 θαη 8 Οδεγίαο 1999/70/Δ.Κ., Δ.Δ.Γ., ηφκνο 65 νο, αξ.ηεχρνπο 8(1560), 15/4/2006, ζει

18 χκβαζε εληνιήο Με ηε ζχκβαζε απηή ν εληνιέαο ζέηεη γηα ινγαξηαζκφ ηνπ ζηνλ εληνινδφρν ηελ ππνρξέσζε λα εθηειέζεη θάπνην έξγν, ν νπνίνο θαηά ηελ άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπ ζα ηνλ εθπξνζσπεί. Ζ βαζηθή δηαθνξά απφ ηε ζχκβαζε εξγαζίαο είλαη φηη ζηε ζχκβαζε εληνιήο θαηά θαλφλα δελ παξέρεηαη κηζζφο(άξζξν 713 ΑΚ). χκβαζε κεζηηείαο Με ηε ζχκβαζε κεζηηείαο θαηαβάιιεηαη ππνρξεσηηθά ακνηβή απφ ηνλ εληνιέα κφλν εθφζνλ θαηαξηηζηεί ζχκβαζε απφ ηε κεζνιάβεζε ή ηελ ππφδεημε ηνπ κεζίηε. ηε ζχκβαζε κεζηηείαο απνβιέπνπκε ζην απνηέιεζκα ηεο ελέξγεηαο (κεζηηείαο), ελψ ζηε ζχκβαζε εξγαζίαο ζηελ παξνρή απηήο ηεο εξγαζίαο αλεμάξηεηα απφ ηελ επίηεπμε ηνπ απνηειέζκαηνο (άξζξα ΑΚ ) χκβαζε αληηπξνζσπείαο ηελ ζχκβαζε απηή ν αληηπξφζσπνο δελ εμαξηάηαη απφ ηνλ εξγνδφηε, αιιά ελεξγεί ειεχζεξα, αληηπξνζσπεχνληαο ηαπηφρξνλα δηάθνξνπο εξγνδφηεο θαη γηα ινγαξηαζκφ ηνπο (άξζξα ΑΚ) Μίζζσζε πξνζνδνθφξνπ πξάγκαηνο Δίλαη ε πεξίπησζε ζηελ νπνία (ι.ρ. ΣΑΞΗ) ν νδεγφο θαηαβάιινληαο νξηζκέλν ρξεκαηηθφ πνζφ ζηνλ ηδηνθηήηε, δηθαηνχηαη λα εθκεηαιιεχεηαη ην απηνθίλεην γηα ινγαξηαζκφ ηνπ θαη κε δηθφ ηνπ θίλδπλν, θαηά ηελ ειεχζεξε θξίζε ηνπ, ρσξίο λα ππφθεηηαη ζηνλ έιεγρν θαη ηελ επνπηεία ηνπ ηδηνθηήηε, θαζψο επίζεο θαη ρσξίο ππνρξέσζε λα ζπκκνξθψλεηαη ζηηο εληνιέο ηνπ (άξζξν 638 ΑΚ). 1 Δηνηκφηεηα γηα εξγαζία Ο κηζζσηφο ζεσξείηαη φηη ηειεί ζε γλήζηα εηνηκφηεηα γηα εξγαζία φηαλ πεξηνξίδεη ηελ ειεπζεξία ηνπ κέζσ ηεο παξακνλήο ηνπ ζηνλ ηφπν πνπ πξνβιέπεηαη απφ ηε ζχκβαζε ή πνπ δηθαηνχηαη λα νξίδεη ν εξγνδφηεο θαη εθφζνλ δηαηεξεί εθεί ζπλερψο ηηο εξγαζηαθέο δπλάκεηο ηνπ ζε εγξήγνξζε γηα λα εθηειέζεη ηελ ζπκθσλεκέλε εξγαζία ζηελ πεξίπησζε πνπ απηή ζα δεηεζεί απφ ηνλ εξγνδφηε ή ζα πξέπεη λα παξαζρεζεί. Ζ γλήζηα εηνηκφηεηα ηνπ κηζζσηνχ ζεσξείηαη φηη πξνζνκνηάδεη κε ηελ ελεξγφ εξγαζία, γη απηφ ε επηζηήκε θαη ε λνκνινγία δέρνληαη φηη ππάγεηαη θαη απηή ζηνπο θαλφλεο ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ πνπ δηέπνπλ ηελ ελεξγφ εξγαζία. Πην ζπγθεθξηκέλα έρεη λνκνινγεζεί φηη εθαξκφδνληαη θαη σο πξνο ηε γλήζηα εηνηκφηεηα νη θαλφλεο πνπ αθνξνχλ ζηνλ λφκηκν κηζζφ, ζηελ πξνζαχμεζε ηνπ εκεξνκηζζίνπ ησλ εκεξψλ αξγίαο θαη ζηα επηδφκαηα Υξηζηνπγέλλσλ θαη Πάζρα, ζηελ ππεξσξηαθή απαζρφιεζε, ζηελ άδεηα αλαςπρήο θαη ζηελ απφιπζε ηνπ κηζζσηνχ. 2 1 Λαλαξάο, 2005, Ννκνζεζία Δξγαηηθή θαη Αζθαιηζηηθή-Δθαξκνγή, Ννκνινγία, Δξκελεία, ζει.26 2 Γθνχηνο Υ., Μεησκέλνο ρξφλνο εξγαζίαο θαη εηνηκφηεηα γηα εξγαζία, Γ.Δ.Ν., ηφκνο 61, ηεχρνο 1443, 2005, ζει

19 Γαλεηζκφο κηζζσηνχ Πξφθεηηαη γηα ηε ζπκθσλία κεηαμχ ηνπ εξγνδφηε ελφο κηζζσηνχ θαη άιινπ εξγνδφηε ζχκθσλα κε ηελ νπνία ν κηζζσηφο, πνπ ζπλδέεηαη κε ηνλ πξψην εξγνδφηε κε ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο, παξέρεη ζην δεχηεξν εξγνδφηε ηηο ππεξεζίεο ηνπ Εηδηθέο κνξθέο απαζρόιεζεο Με ηελ εηδηθή ηξνπνπνίεζε ηνπ άξζξνπ 1 ηνπ λ.2639/98 ηεο Δξγαηηθήο Ννκνζεζίαο ξπζκίζηεθε ην ζέκα ησλ ιεγφκελσλ «άηππσλ κνξθψλ απαζρφιεζεο», φπσο είλαη ε θαη νίθνλ εξγαζία, ην θαζφλ θαη ε ηειεξγαζία νη νπνίεο πιένλ νλνκάδνληαη «εηδηθέο κνξθέο απαζρφιεζεο»,κνξθέο κε ηηο νπνίεο επηδηψθεηαη ε ειαζηηθφηεηα ζηηο ζρέζεηο εξγαζίαο. Οη εηδηθέο κνξθέο απαζρφιεζεο απνηεινχλ ζηελ νπζία κία ακθηζβεηνχκελε εξγαζηαθή θαηάζηαζε, δηφηη νη εξγαδφκελνη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δελ είλαη αλεμάξηεηνη ππφ κνξθή παξνρήο έξγνπ ή αλεμάξηεησλ ππεξεζηψλ, φπσο θαίλεηαη, αιιά πξφθεηηαη γηα ππνθξππηφκελε εμαξηεκέλε εξγαζία Καη νίθνλ εξγαζία Οη «θαη νίθνλ εξγαδφκελνη», νη νπνίνη δελ πξέπεη λα ζπγρένληαη κε ηνπο νηθηαθνχο κηζζσηνχο, είλαη νη εξγαδφκελνη νη νπνίνη αλαιακβάλνπλ λα εθηειέζνπλ θάπνηα εξγαζία ζηελ θαηνηθία ηνπο κε ή θαη ρσξίο βνεζνχο. Πξφθεηηαη γηα κία ηδηαίηεξε θαηεγνξία εξγαδνκέλσλ αθνχ εληάζζνληαη αλάκεζα ζηνπο εξγαδφκελνπο θαη ζηνπο απηνηειείο επηρεηξεκαηίεο. ε πεξίπησζε ακθηβνιίαο φκσο ζα πξέπεη λα ζεσξνχληαη σο πξαγκαηηθνί εξγαδφκελνη κε ηε δηαθνξά φηη εξγάδνληαη ζηελ θαηνηθία ηνπο θαη φρη ζηνλ ηφπν ηεο επηρείξεζεο θαη ζπλεπψο είλαη εμαξηεκέλνη νηθνλνκηθά απφ ηξίηνλ, γηα ινγαξηαζκφ ηνπ νπνίνπ απαζρνινχληαη, παξ φηη ζπλήζσο θαηά ηελ εθηέιεζε ηεο εξγαζίαο ηνπο δελ ππνβάιινληαη ζηελ επίβιεςε θαη ζηνλ έιεγρν άιινπ. Δξγάδνληαη ζην εξγαζηήξηφ ηνπο ξπζκίδνληαο ηελ εξγαζία ηνπο φπσο απηνί ζέινπλ. Σν γεγνλφο φηη παξέρνπλ ηελ εξγαζία ηνπο θαη νίθνλ κπνξεί λα νθείιεηαη είηε ζε ηδηαίηεξε ζπκθσλία κε ηνλ εξγνδφηε είηε ζηελ έιιεηςε ηνπ απαξαίηεηνπ ρψξνπ ζηνλ ηφπν ηεο επηρείξεζεο Δξγαδόκελνη κε «θαζόλ» Πξφθεηηαη γηα εθείλνπο ηνπο εξγαδφκελνπο πνπ απαζρνινχληαη ζηελ θαηνηθία ηνπο κε ζχζηεκα ακνηβήο θαηά κνλάδα εξγαζίαο (θαζφλ) γηα ινγαξηαζκφ βηνκεραληψλ ή βηνηερληψλ. απηή ηελ πεξίπησζε ζα πξέπεη λα εξεπλάηαη εάλ θαηά ηελ παξνρή ηεο εξγαζίαο ηνπο ππάξρεη πξνζσπηθή ή λνκηθή εμάξηεζή ηνπο απφ ηνλ ηξίην, γηα ινγαξηαζκφ ηνπ νπνίνπ απαζρνινχληαη, ρσξίο λα έρεη ζεκαζία ην γεγνλφο φηη είλαη ηδηνθηήηεο ή κηζζσηέο ηνπ εξγαζηεξίνπ ηνπο ή φηη έρνπλ δηθά ηνπο εξγαιεία θιπ. 3 Παξ φηη πξφθεηηαη γηα εξγαδφκελνπο πνπ ν ηφπνο εξγαζίαο ηνπο είλαη ζηελ νηθία ηνπο δελ ηαπηίδνληαη κε ηνπο θαη νίθνλ 1 Λενληάξεο, 2005, Δξγαηηθφ Γίθαην, ζει Λαλαξάο, 2005, ν.π., ζει Βιαζηφο, 2005, Αηνκηθέο Δξγαζηαθέο ρέζεηο-οπζηαζηηθά θαη δηθνλνκηθά δεηήκαηα, ζει

20 εξγαδφκελνπο. Γεληθφηεξα θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ησλ εξγαδφκελσλ κε θαζφλ είλαη φηη πιεξψλνληαη κε ην θνκκάηη

21 3.2.3 Σειεξγαζία Πξφθεηηαη γηα κία κνξθή εξγαζίαο εμ απνζηάζεσο πνπ ζέηεη λέεο βάζεηο γηα ηελ νξγάλσζε ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ζα θέξεη κεγάιεο αλαηξνπέο ζηελ νξγάλσζε ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, πνπ δελ ήηαλ εμνηθεησκέλε κε ηελ εξγαζία εμ απνζηάζεσο. Δκθαλίδεηαη κε δηάθνξεο κνξθέο θαη κε βάζε ην ρψξν πνπ εθηειείηαη δηαθξίλεηαη θπξίσο ζε ηειεξγαζία θαη νίθνλ -ε νπνία απνηειεί ηε ζεκαληηθφηεξε κνξθή-, θηλεηή ηειεξγαζία, κεηαθεξφκελε κε ελαιιαζζφκελν ηφπν θαη ζε ηειεξγαζία ζε εηδηθά δηακνξθσκέλν ρψξν. Ζ ηειεξγαζία ελδηαθέξεη θαη αξρήλ ηελ εξγαζία απφ παξνρή ππεξεζηψλ θαη πην ζπγθεθξηκέλα παξαηεξείηαη αλάπηπμε ζε κεγάιν θχθιν εξγαζηψλ, φπσο είλαη νη εξγαζίεο δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ, επνπηείαο, πξνγξακκαηηζκνχ, ζρεδηαζηψλ, αλαιπηψλ, κεηαθξαζηψλ, αζθαιηζηψλ, ινγηζηψλ, κάξθεηηλγθ, δαθηπινγξάθσλ, γξακκαηέσλ θιπ. Δπίζεο επεξεάδεη θαη ηε ζσκαηηθή εξγαζία θαη θπξίσο ηηο εξγαζίεο θαηαζθεπήο ή ζπζθεπαζίαο πξντφλησλ, δηφηη πιένλ ε θαη νίθνλ εξγαζία κε ηηο λέεο δπλαηφηεηεο ηειεδηνίθεζεο κπνξεί λα ζεσξεζεί σο εξγαζία εληαγκέλε ζηελ επηρείξεζε. ηελ Δ.Δ. ππνινγίδεηαη φηη ν αξηζκφο ησλ ηειεξγαδφκελσλ έρεη ήδε μεπεξάζεη ηα 4,5 εθαηνκκχξηα θαη απμάλεηαη ζπλερψο Μεξηθή απαζρόιεζε Ζ κεξηθή απαζρφιεζε απνηειεί κία απφ ηηο θπξηφηεξεο ελαιιαθηηθέο κνξθέο απαζρφιεζεο, ε νπνία είλαη ζπλερψο απμαλφκελε ηα ηειεπηαία ρξφληα ζηελ Δ.Δ. θαζψο θαη ζηελ Διιάδα, παξ φηη έρεη ζπγθξηηηθά ρακειφ πνζνζηφ γηα δηάθνξνπο ιφγνπο. Απνηειεί ραξαθηεξηζηηθή κνξθή απαζρφιεζεο κε ηελ νπνία εθθξάδεηαη ε ειαζηηθφηεηα ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο. Βέβαηα απφ ην παξειζφλ ππήξμε γλσζηή ζαλ έλλνηα αξρηθά κε ην λ.δ. 2961/1954 θαη ζηε ζπλέρεηα κε ην άξζξν 38 (παξ. 2) ηνπ λ.1892/1990, φπνπ γηα πξψηε θνξά δεκηνπξγήζεθε λνκηθφ πιαίζην ιεηηνπξγίαο ηεο -σο θαλνληθή κνξθή εξγαζίαο- ζηε βάζε ηεο αλαινγηθήο εμαζθάιηζεο εξγαζηαθψλ δηθαησκάησλ κε ηνπο πιήξσο απαζρνινχκελνπο. Μεηέπεηηα αληηθαηαζηήζεθε απφ ην άξζξν 2 ηνπ λ.2639/1998 ζε ζπλδπαζκφ κε ην άξζξν 14 ηνπ λ.2747/1999θαη ηα άξζξα 7 θαη 8 ηνπ λ.2874/2000 γηα ηελ πην ζπζηεκαηηθή αληηκεηψπηζε ησλ επηκέξνπο πξνβιεκάησλ 2. Όπσο πξνθχπηεη απφ ην λφκν ζηε ζχκβαζε κεξηθήο απαζρφιεζεο ζπκθσλείηαη λα κεησζνχλ νη εξγάζηκεο ψξεο ή θαη εκέξεο θαη ν κηζζσηφο λα ιακβάλεη κηζζφ κεησκέλν αλαιφγσο ζε ζρέζε κε ηνλ πιήξε κηζζφ(ελψ ζηε ζχκβαζε κεησκέλεο απαζρνιήζεσο ζπκθσλείηαη λα κεησζνχλ κφλν νη εξγάζηκεο ψξεο ή θαη εκέξεο, αιιά φρη θαη ν πιήξεο κηζζφο) 3.Ζ κεξηθή απαζρφιεζε κπνξεί λα είλαη νξηζκέλεο ή αφξηζηεο δηάξθεηαο 4 θαη ε δηάξθεηα απηήο είλαη κηθξφηεξε φρη κφλν απφ ην λφκηκν σξάξην εξγαζίαο, αιιά θαη απφ απηφ ην νπνίν νξίδεηαη θαη απφ άιιεο πεγέο, φπσο ηε ζ.ζ.εξγ.. ηελ δ.α., ηνλ θαλνληζκφ εξγαζίαο θιπ. 5 Ζ ζπκθσλία γηα ηε κεξηθή απαζρφιεζε πξέπεη λα γίλεη εγγξάθσο, γηαηί δηαθνξεηηθά είλαη άθπξε, επεηδή ην έγγξαθν ζπληζηά ζπζηαηηθφ ηχπν απηήο. 6 1 Κνπθηάδεο, 2005, ν.π., ζει. 241, Κνπθηάδεο, 2005, ν.π., ζει Γθνχηνο Υ., Μεησκέλνο ρξφλνο εξγαζίαο θαη εηνηκφηεηα γηα εξγαζία, Γ.Δ.Ν., ηφκνο 61,ηεχρνο 1443, 2005, ζει Λενληάξεο, 2005, ν.π., ζει Βιαζηφο, 2005, ν.π., ζει Γ.Δ.Ν., ηφκνο 61, ηεχρνο 1454, 2005, ζει

22 χκθσλα κε ην λφκν ζα πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ππνρξεσηηθά ηνπο εμήο φξνπο :α)ηα ζηνηρεία ηαπηφηεηαο ησλ ζπκβαιιφκελσλ, β)ηνλ ηφπν παξνρήο ηεο εξγαζίαο, ηελ έδξα ηεο επηρείξεζεο ή ηε δηεχζπλζε ηνπ εξγνδφηε, γ)ην ρξφλν ηεο απαζρφιεζεο, ηνλ ηξφπν θαηαλνκήο θαη ηηο πεξηφδνπο εξγαζίαο, δ)ηνλ ηξφπν ακνηβήο θαη ε)ηνπο ηπρφλ φξνπο ηξνπνπνίεζεο ηεο ζχκβαζεο. Γηα λα είλαη έγθπξε είλαη απαξαίηεηε ε αλαγγειία ηεο ζηελ Δπηζεψξεζε Δξγαζίαο εληφο δεθαπελζεκέξνπ απφ ηελ θαηάξηηζή ηεο, δηαθνξεηηθά ε εξγαζία κπνξεί λα ζεσξεζεί πιήξνπο απαζρφιεζεο θαη ν εξγνδφηεο ζε απηή ηελ πεξίπησζε ζα πξέπεη λα απνδείμεη πσο ν εξγαδφκελνο απαζρνιήζεθε ιηγφηεξεο εκέξεο ή ψξεο απφ ηηο λφκηκεο. Ο λνκνζέηεο, φπσο είδακε παξαπάλσ, δίλεη ηε δπλαηφηεηα νη λνκνζεηηθνί φξνη λα ζπκπιεξψλνληαη ή θαη λα ηξνπνπνηνχληαη κε επηρεηξεζηαθέο ζ.ζ.εξγ.. Δπίζεο, ζην πιαίζην εθαξκνγήο ηεο λνκνζεζίαο πεξί νκαδηθψλ απνιχζεσλ, είλαη πηζαλφ λα ζπκθσλεζεί ε επηβνιή ζπζηήκαηνο κεξηθήο απαζρφιεζεο κε ζπκθσλία κεηαμχ ηνπ εξγνδφηε θαη ησλ εθπξνζψπσλ ηνπ πξνζσπηθνχ (λ.1387/1990). 1 Πνιιέο θνξέο νη εξγαδφκελνη κε κεξηθή απαζρφιεζε δέρνληαη πίεζε απφ ηνπο εξγνδφηεο ηνπο λα εξγαζζνχλ πεξηζζφηεξεο ψξεο, γηα ηηο νπνίεο φκσο δελ ακείβνληαη ππεξσξηαθά εθφζνλ δελ ππεξβαίλνπλ ην λφκηκν σξάξην. Γηα ην ιφγν απηφ ηνπο δίλεηαη ην δηθαίσκα απφ ηε λνκνζεζία λα αξλεζνχλ ηελ παξνρή εξγαζίαο πέξαλ ηεο ζπκθσλεκέλεο (ΑΚ659), εάλ βαξχλνληαη κε νηθνγελεηαθέο ππνρξεψζεηο ή έρνπλ θη άιιε απαζρφιεζε(άξζξν 2,παξ.9 ηνπ λ.2639/1998). 2 Ζ αλαδήηεζε απφ ηνλ εξγαδφκελν γηα πιήξε απαζρφιεζε παξακέλεη πην ειθπζηηθή αθνχ ππάξρνπλ ζεκαληηθά αληηθίλεηξα πνπ ηνπο θάλνπλ λα απνξξίπηνπλ ηε κεξηθή απαζρφιεζε. Καη αξρήλ ε ακνηβή ηεο κεξηθήο απαζρφιεζεο είλαη πεξίπνπ ίζε κε ην επίδνκα αλεξγίαο ηνπ ΟΑΔΓ. Δπηπιένλ νη εξγαδφκελνη κε κεξηθή απαζρφιεζε δελ δηθαηνχληαη ηελ απαιιαγή απφ ηελ θαηαβνιή αζθαιηζηηθψλ εηζθνξψλ κε απνηέιεζκα ε κέζε ακνηβή ηεο ηεηξάσξεο απαζρφιεζεο λα είλαη ιηγφηεξν απφ ην 50% ηεο νρηάσξεο απαζρφιεζεο.. Σα αληηθίλεηξα απηά επηρείξεζε αλεπηηπρψο λα ακβιχλεη ν λ.2874/2000 κε ηελ πξνζαχμεζε θαηά 7,5% ησλ απνδνρψλ ησλ κεξηθά απαζρνινχκελσλ, εθφζνλ εξγάδνληαη γηα ιηγφηεξν απφ 4 ψξεο. Δπίζεο ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα δελ απνιακβάλνπλ δηθαηψκαηα ζε ζρέζε κε ηνπο εξγαδφκελνπο κε πιήξε απαζρφιεζε φπσο ηε ιήςε γνληθήο άδεηαο γηα ηε ζρνιηθή παξαθνινχζεζε ησλ παηδηψλ. 3 Ζ κεξηθή απαζρφιεζε δηαθέξεη απφ ηε δηαζεζηκφηεηα ησλ εξγαδνκέλσλ, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ν εξγνδφηεο κε κνλνκεξή δήισζή ηνπ αλαζηέιιεη ηελ εξγαζηαθή ζρέζε, γηα δηάζηεκα πνπ δελ μεπεξλά ηνπο 3 κήλεο ην ρξφλν θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ νπνίνπ θαηαβάιιεηαη ζηνλ εξγαδφκελν ην ½ ησλ απνδνρψλ ηνπ. Δπίζεο δηαθέξεη απφ ηελ επθαηξηαθή ή πξφζθαηξε εξγαζία θαη ηελ επνρηαθή εξγαζία, πνπ έρνπλ ζαλ θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηελ εξγαζία ζε νξηζκέλα κφλν δηαζηήκαηα κέζα ζην ρξφλν θαη ηελ ελαιιαγή εξγνδνηψλ. Σν σξάξην εξγαζίαο κπνξεί λα είλαη θαλνληθφ ελψ δελ απνθιείεηαη ζπλχπαξμε ησλ αλσηέξσ κνξθψλ εξγαζίαο κε ηε κεξηθή απαζρφιεζε, πξάγκα ην νπνίν κπνξεί λα ππάξμεη ζε πεξηπηψζεηο δαλεηζκνχ ηνπ εξγαδφκελνπ, αλ ζπκθσλεζεί φηη ν απαζρνινχκελνο εξγαδφκελνο ζα απαζρνιείηαη κε κεησκέλν σξάξην εξγαζίαο ζηνλ πεξαηηέξσ 1 Λεμνπξηψηεο, 2005, Δξγαηηθφ Γίθαην- Αηνκηθέο Δξγαζηαθέο ρέζεηο, ζει Βιαζηφο, 2005, ζει Γηαλλαθνχξνπ Μαηίλα, Γελδξηλφο Γηάλλεο, Ζ πνηφηεηα ηεο εξγαζίαο, ζεσξεηηθέο πξνζεγγίζεηοζεζκηθέο δηαζηάζεηο, Δπ.Δξγ.ρέζεσλ, ηεχρνο 33, Ηαλνπάξηνο 2004, ζει

23 δεπηεξνγελή εξγνδφηε, θαηά ην πξφζθαηξν δηάζηεκα ηεο παξακνλήο ηνπ ζ απηφλ Δθ πεξηηξνπήο εξγαζία Ζ εθ πεξηηξνπήο εξγαζία, σο έλλνηα, εκθαλίζζεθε γηα πξψηε θνξά ζηνλ αλ. λ. 2000/1939 «πεξί ιήςεσο απνθάζεσλ γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο αλεξγίαο».ζηε ζπλέρεηα κεηαβιήζεθε κεηά ηελ ηζρχ ηνπ λ.δ. 2961/1954, ηε ξχζκηζε ηνπ νπνίνπ επαλέιαβε θαη ν λ.2639/1998 «πεξί ξπζκίζεσλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ θιπ», ν νπνίνο πξνζδηφξηζε εηδηθφηεξα ην ρξφλν ηεο ελαιιάμ, ππφ ζπλερή βεβαίσο απαζρφιεζε, εθ πεξηηξνπήο εξγαζίαο αλά εκέξα, εβδνκάδα ή κήλα. 1 Πξφθεηηαη γηα κία κνξθή κεξηθήο απαζρφιεζεο, ε νπνία κπνξεί λα ζπκθσλείηαη είηε γηα νηθνλνκηθνχο είηε γηα ιεηηνπξγηθνχο ιφγνπο, θαη γηα ηελ νπνία πέξα απφ φζα ηζρχνπλ ζηε κεξηθή απαζρφιεζε έρνπλ ζεζπηζηεί θαη εηδηθνί θαλφλεο. ε απηή ηελ πεξίπησζε ζπλνκνινγείηαη, είηε κε ηελ αξρηθή είηε κε κεηαγελέζηεξε ηεο ζχκβαζεο ζπκθσλία, φηη ν κηζζσηφο ζα παξέρεη ηελ εξγαζία ηνπ ελαιιαζζφκελνο αηνκηθά ή νκαδηθά ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα(θαηά εκέξα, εβδνκάδα ή κήλα) αλεμάξηεηα απφ ην αλ ε επηρείξεζε ηειεί ππφ ζπλερή ιεηηνπξγία Τνπηθά ζύκθωλα απαζρόιεζεο Ο ζεζκφο ησλ «Σνπηθψλ πκθψλσλ Απαζρφιεζεο» θαζηεξψζεθε απφ ηελ πξφζθαηε ηξνπνπνίεζε ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία δεκηνπξγνχληαη λέεο ζέζεηο εξγαζίαο ζε εππαζείο πεξηνρέο ηεο ρψξαο, ζηηο νπνίεο ην πξφβιεκα ηεο αλεξγίαο θαη ηεο απνβηνκεραλνπνίεζεο είλαη πνιχ κεγάιν 3, θπξίσο γηα ηελ πεξηνρή Γ, φπσο απηή νξίδεηαη ζην άξζξν 4,παξ.1, ηνπ λ.2601/1998. Πξφθεηηαη γηα ηελ εθαξκνγή εηδηθψλ πξνγξακκάησλ, πνπ εθαξκφδνληαη ή ζα εθαξκνζζνχλ κε δηάζεζε εζληθψλ θαη θνηλνηηθψλ πφξσλ. θνπφο ηνπο είλαη ε θαηαπνιέκεζε ηεο αλεξγίαο, ε πξνψζεζε ηεο απαζρφιεζεο θαη ε δεκηνπξγία λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο 4. Ζ λέα απηή ξχζκηζε ηνπ ειιεληθνχ εξγαηηθνχ δηθαίνπ κπνξεί λα επηθέξεη ζε βάξνο ησλ εηδηθεπκέλσλ έσο ηψξα κηζζσηψλ ζεκαληηθέο ζπλέπεηεο. 5 Σν πεξηερφκελν ησλ Σνπηθψλ πκθψλσλ Απαζρφιεζεο, ην νπνίν ζρεηίδεηαη κε ζπγθεθξηκέλν έξγν ή θνηλσληθή, νηθνλνκηθή ή πνιηηηζηηθή δξαζηεξηφηεηα, έρεη πξνθαιέζεη ζχγρπζε ελ φςεη ησλ ζπιινγηθψλ ξπζκίζεσλ ηνπ λ.1876/1990 ζρεηηθά κε ηελ ηεξάξρεζε ησλ ζ.ζ.εξγ., δηφηη αθαηξνχληαη αξκνδηφηεηεο ζπλάςεσο ηνπηθψλ ξπζκίζεσλ απφ ηεξαξρεκέλεο ζην λ.1264/1982 επαγγεικαηηθέο νξγαλψζεηο νη νπνίεο κεηαθέξνληαη θαη παξαρσξνχληαη ζε άιινπο νξγαληζκνχο θαη ζπγθεθξηκέλα ζηνπο θνηλσληθνχο εηαίξνπο ηνπ λ.2232/1994 (νη πεξηζζφηεξνη ησλ νπνίσλ δελ έρνπλ ην ρξίζκα νχηε ηελ ηδηφηεηα ηνπ θνξέσο ησλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ) θαζψο θαη ζηα εξγαηηθά θέληξα. Σα ΣΑ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα είλαη απιέο ελνρηθέο ζπκθσλίεο, νη νπνίεο φκσο έξρνληαη πξψηεο έλαληη άιισλ ξπζκίζεσλ, αθφκε θη αλ πξφθεηηαη γηα ζ.ζ.εξγ. 1 Βιαζηφο, 2005, ν.π., ζει Λεμνπξηψηεο, 2005, ν.π., ζει Λαλαξάο, 2005, ν.π., ζει Βιαζηφο, 2005, ν.π., ζει Λενληάξεο, 2005, ν.π., ζει

24 νπνηνπδήπνηε επηπέδνπ ε νπνία ελδερνκέλσο λα έρεη θεξπρζεί θαη ππνρξεσηηθή θαηά ηε έλλνηα ηνπ άξζξνπ 11 ηνπ λ.1876/1990. χκθσλα κε ηα παξαπάλσ πξνθχπηεη φηη, ζχκθσλα κε ηε λνκνινγία, ε ζρεηηθή δηάηαμε ζα πξέπεη λα ζεσξείηαη αληηζπληαγκαηηθή. Καη αξρήλ επεηδή ζηελ πεξίπησζε απηή επηηξέπεηαη λα ζπλνκνινγνχληαη κε απιέο ελνρηθέο ζπκθσλίεο θαλνληζηηθνί φξνη ζε ζπιινγηθφ επίπεδν, φπσο είλαη ε ακνηβή αιιά θαη νη ινηπνί φξνη εξγαζίαο. χκθσλα κε ην άξζξν 22 ηνπ πληάγκαηνο ν θαζνξηζκφο απηψλ ησλ φξσλ εληάζζεηαη απνθιεηζηηθά ζην κεραληζκφ ησλ ζ.ζ.εξγ., σο πξντφλ ειεχζεξσλ δηαπξαγκαηεχζεσλ κεηαμχ ησλ αξκνδίσλ θνξέσλ ησλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ. Δπηπιένλ ζχκθσλα κε ηε δηθαζηεξηαθή λνκνινγία απαγνξεχεηαη ε ξχζκηζε απνδνρψλ αθφκε θαη κε θαλνληζκνχο εξγαζίαο. θάηη πνπ ηζρχεη δειαδή θαη γηα ηηο απιέο ζπιινγηθέο ζπκθσλίεο, φπσο είλαη ηα Σνπηθά χκθσλα Απαζρφιεζεο. Ο Ννκνζέηεο πξνθεηκέλνπ λα απνθχγεη απφ ηνπο εξγαδφκελνπο ηε δηεθδίθεζε ηνπ πςειφηεξνπ κηζζνχ, έλαληη ησλ ηνπηθψλ ζπκθψλσλ απαζρφιεζεο, κέζσ ηεο εθαξκνγήο ηεο νκνηνεπαγγεικαηηθήο, ηεο θιαδηθήο ή θαη ηεο επηρεηξεζηαθήο ζ.ζ.εξγ., επέβαιιε παξάιιεια θαη ηελ θαηάξηηζε αηνκηθήο ζχκβαζεο εξγαζίαο κε φκνηνπο φξνπο κε εθείλνπο πνπ ζα πεξηέρνπλ νη παξαπάλσ ζπκθσλίεο. Δπίζεο ζηελ πξνζπάζεηά ηνπ λα πξνζειθχζεη εξγνδφηεο απφ εππαζείο πεξηνρέο ηεο ρψξαο επαλάθεξε ηηο επηρεηξεζηαθέο ζ.ζ.εξγ. ηνπ λ. 1876/1990, ε θαηάξηηζε ησλ νπνίσλ έγηλε επηηξεπηή κφλν γηα ην δηάζηεκα έσο θαη κε ακνηβέο πνπ θπκαίλνληαλ ζηα χςε ηεο εζληθήο ζ.ζ.εξγ. εθείλεο ηεο πεξηφδνπ. Καηά ηελ πεξίνδν εθείλε ηα επηρεηξεζηαθά ζσκαηεία έπξεπε λα ζπλάπηνπλ δχν θαηεγνξηψλ ζ.ζ.εξγ., κία θαλνληθή γηα ην ηαθηηθφ πξνζσπηθφ ηεο επηρείξεζεο θη άιιε κία γηα ηνπο θαηά ησλ σο άλσ πξνζιακβαλφκελνπο (άλεξγνπο ηεο πεξηνρήο), νη νπνίνη έπαηξλαλ κηθξφηεξν κηζζφ παξά ην γεγνλφο φηη εθηεινχζαλ ηελ ίδηα εξγαζία κε ην ηαθηηθφ πξνζσπηθφ. Ο κηθξφηεξνο κηζζφο έπξεπε λα αλαθέξεηαη θαη ζηελ αηνκηθή ζχκβαζε εξγαζίαο, ην θχξνο θαη ηελ ηζρχ ησλ νπνίσλ ν ηφηε λνκνζέηεο αλχςσζε επί ηνπ λφκηκνπ κέηξνπ, αθνχ επέβαιε φηη, νη παξαπάλσ ξπζκίζεηο (ζ.ζ.εξγ. θαη αηνκηθέο ζπκβάζεηο) ζα ππεξηζρχνπλ νπνηαζδήπνηε άιιεο ζρεηηθήο λνκνζεηηθήο, θαλνληζηηθήο ή άιιεο ζπιινγηθήο ξπζκίζεσο. Λακβάλνληαο ππφςε, ζε ζπλδπαζκφ κε ηα παξαπάλσ, ηε δπλαηφηεηα πνπ δίλεηαη ζηηο επηρεηξήζεηο (λ. 2639/1998) λα θάλνπλ πξνζιήςεηο αλέξγσλ γηα έλα ρξφλν θαη ζηε ζπλέρεηα λα ηνπο απνιχνπλ θαη λα πξνζιακβάλνπλ λένπο κε ηνλ ίδην ηξφπν, ζπκπεξαίλνπκε φηη ν λφκνο απηφο πεξί επέιηθησλ θαη ειαζηηθψλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ δελ θαηαπνιεκά ηελ αλεξγία αιιά ηελ αλαδηαλέκεη Ιδηωηηθά Γξαθεία Σπκβνύιωλ Εξγαζίαο Με ην άξζξν 5 ηνπ λ.2639/1998 -ηηο δηαηάμεηο ηνπ νπνίνπ ζπκπιήξσζε ην άξζξν 12 λ. 2874/2000- δίλεηαη ην δηθαίσκα ίδξπζεο Ηδησηηθψλ Γξαθείσλ πκβνχισλ Δξγαζίαο απφ θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα ψζηε λα βξίζθνπλ εξγαδφκελνπο γηα ινγαξηαζκφ ησλ εξγνδνηψλ. Απηνί νη εξγαδφκελνη κπνξεί λα είλαη θαιιηηέρλεο, ινγηζηέο θαη θνξνηερληθνί, κνληέια, πξνζσπηθφ θαζαξηφηεηαο, απνθιεηζηηθνί λνζνθφκνη, απαζρνινχκελνη ζε νηθνδνκέο θαη ηερληθέο εξγαζίεο θ.α.. Μέρξη ηψξα ηα ηδησηηθά γξαθεία επξέζεσο εξγαζίαο απαγνξεχνληαλ (άξζξν 26,παξ.4,ηνπ λ.1346/1983), αλ θαη σζηφζν ιεηηνπξγνχζαλ γηα νξηζκέλεο 1 Μεηδεηάθνο, 2005, ν.π., ζει

25 θαηεγνξίεο εξγαδνκέλσλ (θαιιηηέρλεο, κνληέια, νηθηαθνί βνεζνί) θαίλεηαη πσο κε ην λέν ζεζκφ ησλ Ηδησηηθψλ Γξαθείσλ πκβνχισλ Δξγαζίαο ππάξρεη ειπίδα λα πξνσζεζεί ε απαζρφιεζε θαη ζα θαηαπνιεκεζεί ε αλεξγία γεγνλφο πνπ ζήκεξα κε ηε δπζθακςία θαη ηελ αλαπνηειεζκαηηθφηεηα ησλ Γξαθείσλ Δπξέζεσο Δξγαζίαο ηνπ ΟΑΔΓ δελ επηηπγράλεηαη. 3.6 Εηαηξίεο Πξνζωξηλήο Απαζρόιεζεο Οη Δηαηξίεο Πξνζσξηλήο Απαζρφιεζεο ζπλάπηνπλ κεηαμχ απηψλ θαη ησλ εξγνδνηψλ, ζηνπο νπνίνπο παξαρσξνχλ ηνπο κηζζσηνχο ηνπο, έγγξαθεο ζπκβάζεηο παξαρψξεζεο ησλ κηζζσηψλ. Οη κηζζσηνί απηνί έρνπλ ήδε πξνζιεθζεί απφ ηηο Δηαηξίεο Πξνζσξηλήο Απαζρφιεζεο κε έγγξαθεο ζπκβάζεηο εξγαζίαο νξηζκέλνπ ή ανξίζηνπ ρξφλνπ, νη νπνίεο ππφθεηληαη ζηνπο θαλφλεο ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ. ηηο ζπκβάζεηο απηέο ζα πξέπεη λα αλαθέξεηαη νηηδήπνηε πξέπεη λα γλσξίδεη ν κηζζσηφο ζρεηηθά κε ηελ παξνρή ηεο εξγαζίαο ηνπ, ε δηάξθεηα ηεο εξγαζίαο, θαζψο θαη νη φξνη ακνηβήο θαη αζθάιηζεο (νη νπνίνη ζα πξέπεη λα είλαη ζχκθσλνη κε ηηο ηζρχνπζεο εξγαηηθέο θαη αζθαιηζηηθέο δηαηάμεηο). ηηο ζπκβάζεηο κεηαμχ ησλ ΔΠΑ θαη ησλ έκκεζσλ εξγνδνηψλ ζα πξέπεη λα νξίδνληαη κε αθξίβεηα νη φξνη ακνηβήο θαη αζθάιηζεο ηνπ κηζζσηνχ, ηα πξνζφληα πνπ απαηηνχληαη απφ ην κηζζσηφ θαζψο θαη νη θίλδπλνη πνπ κπνξεί λα ζρεηίδνληαη κε ηελ εξγαζία απηή, θαζψο θαη ε δηάξθεηα ηεο εξγαζίαο. Ζ δηάξθεηα απηή είλαη πάληα νξηζκέλνπ ρξφλνπ, πνπ κπνξεί λα θηάλεη έσο 8 κήλεο κε δηθαίσκα αθφκε κίαο νρηάκελεο αλαλέσζεο. Με ην πέξαο ησλ 16 κελψλ θαη εθφζνλ ε εξγαζία ηνπ κηζζσηνχ ζπλερηζζεί γηα πεξηζζφηεξν απφ 2 κήλεο ε ζχκβαζε κεηαηξέπεηαη απηνδίθαηα ζε ανξίζηνπ ρξφλνπ κεηαμχ ηνπ κηζζσηνχ θαη ηνπ έκκεζνπ εξγνδφηε, ν νπνίνο αλαιακβάλεη φιεο ηηο εξγνδνηηθέο ππνρξεψζεηο απφ ηνλ αξρηθφ ρξφλν απαζρνιήζεσο ηνπ ζε απηφλ Μεηαβίβαζε επηρεηξήζεωλ θαη Outsourcing Αθφκε έλα ζεζκφ ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ απνηειεί θαη ε κεηαβνιή ηνπ πξνζψπνπ ηνπ εξγνδφηε, γεγνλφο πνπ θέξεη ζπλέπεηεο ζηηο εξγαζηαθέο θαη κηζζνινγηθέο ζρέζεηο ησλ εξγαδφκελσλ. ρεηηθά κε ηηο έλλνκεο ζπλέπεηεο ηεο κεηαβηβάζεσο ηεο εξγαζηαθήο ζρέζεο έρνπλ εθδνζεί ηα πξνεδξηθά δηαηάγκαηα 572/1988 θαη 178/2002 ζε ζπκκφξθσζε ησλ νδεγηψλ 77/1987 θαη 98/1950 ηεο ΔΔ αληίζηνηρα. Σν θαηλφκελν ηνπ Outsourcing θαη ησλ κνξθψλ θαη παξαιιαγψλ ηηο νπνίεο κπνξεί λα πξνζιάβεη ε κεηαβίβαζε επηρεηξήζεσο έρεη απαζρνιήζεη ηδηαίηεξα ηελ θνηλνηηθή λνκνινγία, θαη ηε ζεσξία ηνπ αιινδαπνχ εξγαηηθνχ δηθαίνπ, θπξίσο ηνπ γεξκαληθνχ θαη ηνπ αγγινζαμνληθνχ. Ο φξνο Outsourcing πξνέξρεηαη απφ ηηο ιέμεηο «outside», «resource» θαη «using». Μπνξνχκε λα ηνπ απνδψζνπκε ηελ έλλνηα ηεο «ρξήζεο εμσηεξηθψλ δπλάκεσλ» ή «κεηαβίβαζεο πεγψλ ζηελ επζχλε ηξίησλ επηρεηξήζεσλ». Δπηπιένλ κπνξεί λα εξκελεπζεί σο κία κέζνδνο γηα νηθνλνκηθή βειηίσζε ησλ δνκψλ, ηεο 1 Λενληάξεο, 2005, ν.π., ζει.558,

26 ιεηηνπξγηθφηεηαο θαη ησλ εζσηεξηθψλ δηαδηθαζηψλ κηαο επηρείξεζεο, ε νπνία κπνξεί λα πξνέιζεη απφ ηε ρξήζε εμσηεξηθψλ επηρεηξήζεσλ παξνρήο ππεξεζηψλ ή άκεζα κε ηελ αγνξά πξντφλησλ. Σν εξψηεκα πνπ ηίζεηαη ζπρλά απφ ηηο επηρεηξήζεηο ζρεηηθά κε ην Outsourcing «είλαη λα ην αγνξάζεηο ή λα ην δεκηνπξγήζεηο κφλνο ζνπ». Απηφο ν νηθνλνκηθνεπηρεηξεζηαθφο ζρεδηαζκφο ηνπ εξγνδφηε δεκηνπξγεί πξνβιήκαηα εθφζνλ νη ξπζκίζεηο ζπγθξνχνληαη κε ην ειιεληθφ θαη θπξίσο κε ην επξσπατθφ δίθαην. Σν θαηλφκελν ηνπ Outsourcing, κηα επέιηθηε κνξθή κεηαβίβαζεο επηρεηξήζεσο, ή κέξνπο απηήο, κπνξεί λα δηαθξηζεί θπξίσο ζην «εζσηεξηθφ» θαη ην «εμσηεξηθφ». Σν εμσηεξηθφ Outsourcing εθαξκφδεηαη ζπλήζσο κε ηε κεηαβίβαζε ησλ ίδησλ πεγψλ ή ηεο παξαγσγήο ηεο επηρείξεζεο ζε θάπνηνλ ηξίην. Ωζηφζν κπνξεί λα γίλεη θαη παχζε ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ ηδίσλ εγθαηαζηάζεσλ θαη ε θαζαξά ζε ηξίηνπο αλάζεζε παξαγγειηψλ(θιαζηθφ Outsourcing). Αθφκε κία κνξθή ηνπ εμσηεξηθνχ Outsourcing είλαη ην Management- Buy-Out,θαηά ηελ νπνία ζπλεξγάηεο αλαιακβάλνπλ έλαλ ζπγθεθξηκέλν παξαγσγηθφ ηνκέα ηεο επηρείξεζεο, θαη αλαιακβάλνπλ ηελ εθκεηάιιεπζή ηνπ νπζηαζηηθά σο εξγνδφηεο. Μηα άιιε δηάθξηζε ηνπ Outsourcing είλαη κεηαμχ Inhouse θαη Outhouse Outsourcing. Σν θξηηήξην απηφ είλαη θαζαξά ηνπηθφ, θαη κπνξεί λα εκθαληζζεί ηφζν ζην εζσηεξηθφ φζν θαη ζην εμσηεξηθφ Outsourcing. ην Inhouse Outsourcing ν ηφπνο παξνρήο ή θαη ηφπνο παξαγσγηθήο δξαζηεξηφηεηαο παξακέλεη ν ίδηνο. Αληίζεηα ζην Outhouse Outsourcing ρξεζηκνπνηνχληαη εληειψο δηαθνξεηηθέο εγθαηαζηάζεηο θαη ρψξνη παξαγσγηθήο ιεηηνπξγίαο, απ φηη ρξεζηκνπνηνχληαλ ζηνλ παιαηφ εξγνδφηε. Οη ιφγνη γηα ηελ επηινγή ηνπ Outsourcing είλαη θπξίσο νηθνλνκηθνί, ιφγσ ηεο νηθνλνκηθήο πίεζεο πνπ νθείιεηαη θαηά βάζε ζηελ παγθνζκηνπνίεζε θαη ηε απειεπζέξσζε ηεο αγνξάο, θαζψο θαη ε ελδερφκελε επηδίσμε ηνπ εξγνδφηε λα απνδεζκεπζεί απφ ηελ ηζρχνπζα ζ.ζ.εξγ Μεηδεηάθνο, 2005, ν.π., ζει

27 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 Ο ΔΛΔΤΘΔΡΗΑ ΠΡΟΛΖΦΔΧΝ-ΑΠΟΛΤΔΧΝ 4.1 Η πξνζωξηλόηεηα ηεο εξγαζίαο Μία ραξαθηεξηζηηθή κνξθή κε ηελ νπνία εκθαλίδεηαη δηεζλψο ε ειαζηηθφηεηα ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο είλαη θαη ε πξνζσξηλφηεηα ηεο εξγαζίαο. Οη εξγνδφηεο πάληνηε ζεσξνχζαλ φηη βαζηθή αηηία ηεο δπζθνιίαο ηνπο λα θάλνπλ λέεο πξνζιήςεηο απνηεινχλ ηα ζεζκηθά εκπφδηα πνπ ζπλαληνχλ. Ζ πξνζηαζία ηεο εξγαζίαο πνπ επηβάιιεηαη απφ ην λφκν δε ηνπο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα πξνζαξκφδνπλ ειεχζεξα ζηελ εξγαζία ηνπο ην πξνζσπηθφ ηνπο ζχκθσλα κε ηηο επηθξαηνχζεο θάζε θνξά ζπλζήθεο. Αλ, φπσο ιέλε νη εξγνδφηεο, είραλ ηε δπλαηφηεηα λα απνιχνπλ επθνιφηεξα, κέζσ πην επέιηθησλ ζπκβάζεσλ εξγαζίαο, ζα κπνξνχζαλ αληίζηνηρα λα θάλνπλ θαη επθνιφηεξα πξνζιήςεηο, αληηκεησπίδνληαο έηζη θαη ηελ αλεξγία. Έηζη δεκηνπξγήζεθε ην αίηεκα γηα πξνζαξκνγή ηνπ Δξγαηηθνχ Γηθαίνπ ζηελ απαίηεζε: λα εμαζθαιηζηεί έλα ειάρηζην φξην πξνζηαζίαο ηεο εξγαζίαο ζε πεξηφδνπο έληνλεο αλεξγίαο θαη λα επλνεζεί ε θηλεηηθφηεηα ησλ εξγαδνκέλσλ, φπνπ θξίλεηαη απαξαίηεηε γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ νηθνλνκηθψλ δνκψλ. ηα πιαίζηα ηεο πξνζσξηλφηεηαο ηεο εξγαζίαο ζπλαληνχκε ηηο δηαθνξνπνηεκέλεο ζέζεηο εξγαζίαο ηηο νπνίεο πηνζεηνχλ φιν θαη πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο, επεηδή ηνπο δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα λα πξνρσξήζνπλ πην εχθνια ζηε δηεπζέηεζε ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπο. Ζ εξγαζία κε «παξνρή ππεξεζηψλ», κέζσ ελφο γξαθείνπ απαζρφιεζεο ή κε ηε κνξθή ησλ αλεμάξηεησλ ππεξεζηψλ, θαζψο θαη ε ππεξγνιαβία θεξδίδνπλ ζπλερψο φιν θαη πεξηζζφηεξνπο κε ζθνπφ ηελ πην επέιηθηε δηαρείξηζε ηνπ πξνζσπηθνχ. χκθσλα κε ην Δζληθφ Πξφγξακκα Μεηαξξπζκίζεσλ, πνπ δφζεθε απφ ηνλ ππνπξγφ νηθνλνκίαο Γ.Αινγνζθνχθε, ζηνπο θνξείο γηα δηαβνχιεπζε ζηηο 14/9/2005, «απαηηείηαη ε κεγαιχηεξε επειημία ζηελ αγνξά εξγαζίαο κε ηε δπλαηφηεηα παξνρήο κεγαιχηεξνπ αξηζκνχ ηχπνπ ζπκβάζεσλ, ψζηε λα επηιέγεηαη θάζε θνξά ε θαηάιιειε αλάινγα κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαη ησλ επηρεηξήζεσλ» Εηδηθνί πεξηνξηζκνί ωο πξνο ηε κνξθή απαζρόιεζεο ηνπ πξνζιακβαλόκελνπ Ζ θαηάξηηζε ηεο εξγαζηαθήο ζχκβαζεο απνηειεί ηελ πξφζιεςε, ε νπνία απνηειεί πξσηαξρηθφ ζηνηρείν γηα ηελ απαζρφιεζε ησλ κηζζσηψλ. Τπάξρνπλ δηάθνξεο κνξθέο απαζρφιεζεο, νη νπνίεο θαζνξίδνληαη ζχκθσλα κε ηηο απαηηήζεηο πνπ έρνπλ νη εξγνδφηεο θάζε θνξά θαη ηελ πνιηηηθή πνπ αθνινπζνχλ γηα ηηο πξνζιήςεηο. χκθσλα φκσο κε ηελ αζθνχκελε θνηλσληθή πνιηηηθή ηίζεληαη πεξηνξηζκνί σο πξνο ηελ επηινγή ηνπο, πνπ δελ ηνπο επηηξέπεη λα επηιέγνπλ ειεχζεξα ηε κνξθή πνπ ζα έρεη ε ζχκβαζε εξγαζίαο. Γηα 1 Υξηζηνθνξάηνο Υξηζηφθνξνο, Σν αίηεκα γηα ειαζηηθφηεηα ζηε αγνξά εξγαζίαο είθνζη ρξφληα απφ ηελ εκθάληζή ηνπ, Δ.Δ.Γ., ηφκνο 64 νο, αξ.ηεχρνπο 20(1548), 15/10/2005, ζει

28 παξάδεηγκα, κπνξεί λα θαζνξίδεηαη θάπνην αλψηαην φξην πνζνζηνχ θάπνηαο κνξθήο απαζρφιεζεο, φπσο ε κεξηθή απαζρφιεζε. Ζ δηαθνξνπνίεζε ηεο απαζρφιεζεο κε βάζε ην ρξφλν εξγαζίαο έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία. Ζ δηάθξηζε ζε αφξηζην θαη νξηζκέλν ρξφλν, κε αληίζηνηρε δηάθξηζε ηεο ζχκβαζεο, θξίλεη ηελ αζθάιεηα ηνπ εξγαδφκελνπ ζηε ζέζε εξγαζίαο ηνπ θαζψο θαη ην θαζεζηψο πνπ ζα ηζρχεη θαηά ηελ απφιπζε. Δπίζεο νη λέεο κνξθέο απαζρφιεζεο - πνπ δηαθξίλνληαη θαη απηέο κε ζπκβάζεηο ανξίζηνπ ή νξηζκέλνπ ρξφλνπ, αιιά έρνπλ επηπιένλ ηδηαηηεξφηεηεο ζε ζρέζε κε ην ρξφλν, φπσο ε ζχκβαζε κεξηθήο απαζρφιεζεο, επθαηξηαθήο ή πξνζσξηλήο εξγαζίαο, ε εθ πεξηηξνπήο εξγαζία, ε δηαιείπνπζα ζηνλ εηήζην ρξφλν θιπ.- θαζνξίδνπλ θάζε θνξά θαη ηελ πξφζιεςε αλάινγα. χκθσλα κε ηα παξαπάλσ θαίλεηαη ηειηθά πσο ην πεξηερφκελν ησλ φξσλ απαζρφιεζεο επεξεάδεηαη απφ ηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ ηίζεληαη θαηά ηελ πξφζιεςε, νη νπνίνη ζπλδένληαη άκεζα θαη θαζνξίδνπλ ηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ ηίζεληαη γηα ηελ απφιπζε θαη αληίζηξνθα Η ππνρξέωζε ηνπ εξγνδόηε γηα έγγξαθε πιεξνθόξεζε ηνπ εξγαδόκελνπ ηωλ όξωλ εξγαζίαο Οη φξνη εξγαζίαο ησλ κηζζσηψλ πξέπεη λα γλσζηνπνηνχληαη ζε απηφλ ππνρξεσηηθά απφ ηνπο εξγνδφηεο, είηε εγγξάθσο είηε φρη. Οη εξγαδφκελνη δελ είλαη ζε ζέζε λα γλσξίδνπλ κε αθξίβεηα απφ κφλνη ηνπο φξνπο εξγαζίαο εθφζνλ ε θαηάξηηζε ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο εθηφο ηνπ φηη δελ ππνβάιιεηαη, εθηφο αληίζεηεο ξχζκηζεο, ζε έγγξαθν ηχπν ππνρξεσηηθά, φηαλ απηφ γίλεηαη ζπλήζσο ην πεξηερφκελφ ηεο δελ είλαη αλαιπηηθφ. Γηα ην ιφγν απηφ εθδφζεθε ζηελ Δ.Δ. ε νδεγία 91/553, ην πεξηερφκελν ηεο νπνίαο εηζήρζε αληίζηνηρα ζηελ Διιάδα κε ην π.δ. 156/ Θέζε ηνπ πξνβιήκαηνο γηα ηνλ έιεγρν ηωλ απνιύζεωλ Έλα ζεκαληηθφ εξψηεκα πνπ ηίζεηαη ζρεηηθά κε ηηο απνιχζεηο είλαη θαηά πφζν ν εξγνδφηεο είλαη ειεχζεξνο λα απνιχεη ρσξίο πεξηνξηζκνχο. Δίλαη γεγνλφο φηη ν εξγνδφηεο είλαη απηφο ν νπνίνο έρεη ζηελ θαηνρή ηνπ θαη ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο επηρείξεζεο θαη ηελ επζχλε γηα ηε δηαρείξηζή ηεο, φκσο απηφ δε ηνπ δίλεη ην δηθαίσκα γηα ειεχζεξε θαηαγγειία ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο (ανξίζηνπ ρξφλνπ), αθνχ ε επηρείξεζε ελζσκαηψλεη θαη ηα ζπκθέξνληα ησλ εξγαδνκέλσλ. Απφ ηε ζηηγκή πνπ ν εξγαδφκελνο δελ έρεη θαηνρπξψζεη θάπνηα ζηαζεξφηεηα ζηελ απαζρφιεζή ηνπ είλαη θπζηθφ επαθφινπζν λα είλαη απφιπηα εμαξηεκέλνο απφ ηνλ εξγνδφηε ηνπ, γεγνλφο πνπ έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηελ αλζξψπηλε αμηνπξέπεηα ε νπνία θαηνρπξψλεηαη απφ ην χληαγκά καο. Ζ ζέζε εξγαζίαο είλαη αγαζφ πξνζηαηεπφκελν θαη θάζε εξγαδφκελνο έρεη ην δηθαίσκα θαη πξέπεη λα δηεθδηθεί θάπνηα ζηαζεξφηεηα ζηελ εξγαζία ηνπ. Ζ θαηαγγειία ηεο ζχκβαζεο, εθφζνλ αλαγλσξίδεηαη ην δηθαίσκα ηεο εξγαζίαο, πξέπεη λα είλαη δηθαηνινγεκέλε. Σν θξάηνο πξέπεη λα ζέηεη πεξηνξηζκνχο ζην δηθαίσκα ηνπ εξγνδφηε γηα ειεχζεξε απφιπζε εθφζνλ ελδηαθέξεηαη πξαγκαηηθά γηα ηελ αγνξά εξγαζίαο θαη γηα ην πξφβιεκα ηεο αλεξγίαο. 1 Κνπθηάδεο, 2005, ν.π., ζει Κνπθηάδεο, 2005, ν.π., ζει

29 Έηζη δεκηνπξγήζεθε ε αλάγθε γηα ηελ αλαγλψξηζε ελφο δηθαηψκαηνο ηνπ κηζζσηνχ ζηε ζέζε εξγαζίαο ηνπ, ε νπνία νδεγεί ζε κία ζεκειηψδε δηάθξηζε ησλ απνιχζεσλ πνπ κπνξεί λα νθείινληαη απφ ηε κία κεξηά ζηα εγσηζηηθά ζπκθέξνληα ηνπ εξγνδφηε θαη απφ ηελ άιιε ζηα αληηθεηκεληθά ζπκθέξνληα ηεο επηρείξεζεο. Πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή, θαη κε ηε βνήζεηα θπξίσο ηεο γεληθήο ξήηξαο ηνπ αζηηθνχ δηθαίνπ πνπ απαγνξεχεη ηελ θαηάρξεζε δηθαηψκαηνο, θηλήζεθε αξρηθά ν έιεγρνο γηα ηελ θαηαγγειία ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο. απηφο πεξηνξίζηεθε αξρηθά ζηνλ δηθαζηεξηαθφ έιεγρν ησλ ππνθεηκεληθψλ θξηηεξίσλ ηνπ εξγνδφηε (π.ρ. εθδίθεζε πξνο ηνλ εξγαδφκελν), φπνπ ν κηζζσηφο πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα απνδείμεη ηηο πξνζέζεηο ηνπ εξγνδφηε. ηε ζπλέρεηα ν έιεγρνο ηεο θαηαρξεζηηθήο άζθεζεο ηνπ δηθαηψκαηνο θαηαγγειίαο βαζίζηεθε ζηελ αληηθεηκεληθή αμηνιφγεζε, δειαδή αλ δηθαηνινγείηαη ε απφιπζε απφ ηα αληηθεηκεληθά ζπκθέξνληα ηεο επηρείξεζεο πνπ κπνξεί λα είλαη ε αληθαλφηεηα ηνπ κηζζσηνχ ζηελ εξγαζία ή λα αθνξνχλ νηθνλνκνηερληθνχο ιφγνπο ηεο επηρείξεζεο. Καη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο ν εξγνδφηεο έρεη ην δηθαίσκα λα θαηαγγείιεη ηε ζχκβαζε ρσξίο αηηηνινγία θαη ζηε ζπλέρεηα ν κηζζσηφο, εθφζνλ δελ ππάξρνπλ νη παξαπάλσ αληηθεηκεληθνί ιφγνη θαη κπνξεί λα ην απνδείμεη, έρεη ην δηθαίσκα λα επηθαιεζηεί ηελ θαηαρξεζηηθή άζθεζε απφ ηνλ εξγνδφηε ηνπ δηθαηψκαηφο ηνπ. απηή ηελ εμέιημε επφκελν βήκα απνηέιεζε ε ππνρξεσηηθή πιένλ, ζχκθσλα κε ην λφκν, ξχζκηζε ζχκθσλα κε ηελ νπνία απαηηείηαη ε θαηαγγειία ηεο ζχκβαζεο λα αηηηνινγείηαη κε νξηζκέλνπο ιφγνπο πνπ λα ηε δηθαηνινγνχλ. Βέβαηα ε ξχζκηζε απηή απφ δίθαην ζε δίθαην έρεη δηάθνξεο ιεπηνκέξεηεο ζηηο νπνίεο δηαθέξεη. Ζ Γπηηθή Γεξκαλία ήηαλ πξσηνπφξνο απηήο ηεο εμέιημεο, ζχκθσλα κε ην λφκν ηεο νπνίαο ε θαηαγγειία ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο ανξίζηνπ ρξφλνπ είλαη ηζρπξή κφλν φηαλ είλαη θνηλσληθά δηθαηνινγεκέλε, δειαδή φηαλ ππάξρεη θάπνηνο εηδηθφο ιφγνο ζρεηηθά κε ην κηζζσηφ ή ηηο επηηαθηηθέο αλάγθεο ηεο επηρείξεζεο πνπ επηηξέπεη ηε ζπλέρηζε ηεο απαζρφιεζεο. ε θάζε πεξίπησζε ζηαζκίδνληαη νη ιφγνη πνπ επηθαιείηαη ν εξγνδφηεο κε ηα ζπκθέξνληα πνπ ζπλδέεη ν κηζζσηφο κε ηελ απφιπζε θαη έηζη εθηηκάηαη εάλ είλαη δηθαηνινγεκέλε ε απφιπζε ή φρη. Απηή ε αξρή εθαξκφδεηαη θαη ζην ειιεληθφ εξγαηηθφ δίθαην θαηά ηελ εμεηδίθεπζε ηεο αξρήο ηεο θαιφπηζηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ εξγνδφηε απέλαληη ζην κηζζσηφ. ε άιιεο έλλνκεο ηάμεηο ε απφιπζε επηηξέπεηαη κφλν γηα ζνβαξνχο αληηθεηκεληθνχο ιφγνπο. Γηα παξάδεηγκα, ζηε Γαιιία, ζχκθσλα κε ην λφκν πνπ ηζρχεη απφ ηηο 13/7/73, είλαη ππνρξεσηηθή ε αθξφαζε θάζε κηζζσηνχ πξηλ ηελ αηνκηθή απφιπζή ηνπ. Ο εξγνδφηεο ηνπ ζα πξέπεη λα επηθαιεζηεί θάπνηνλ αιεζηλφ ιφγν πνπ αθνξά είηε ζηε ζπκπεξηθνξά ηνπ είηε ζε νηθνλνκνηερληθνχο ιφγνπο ηεο επηρείξεζεο. ε πεξίπησζε πνπ δελ δηθαηνινγείηαη ε απφιπζε ρνξεγείηαη ζην κηζζσηφ θάπνηα πξφζζεηε απνδεκίσζε, ζε αληίζεζε κε ηε Γεξκαλία φπνπ ζε απηή ηελ πεξίπησζε ν κηζζσηφο επαλέξρεηαη ζηε ζέζε ηνπ. Όιεο απηέο νη εμειίμεηο, πνπ θαηνρχξσζαλ ζηνλ εξγαδφκελν θάπνηα δηθαηψκαηα ζρεηηθά κε ηελ θαηαγγειία ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο ανξίζηνπ ρξφλνπ, ζήκεξα βξίζθνληαη ππφ δνθηκαζία πξνο φθεινο ηνπ θεθαιαίνπ θαη ηεο επέιηθηεο δηαθίλεζήο ηνπ ζην δηεζλή ρψξν. Δθηφο απφ ηελ θαηάξγεζε ησλ θάζε είδνπο ειέγρσλ ζηηο απνιχζεηο επηδηψθεηαη θαη ε απαιιαγή απφ ην θφζηνο ησλ απνδεκηψζεσλ ή κε ηε κεηαθνξά ηνπο ζην θνηλσληθφ ζχλνιν. ηελ πξννπηηθή απηή εληάζζεηαη θαη ε θαηάξγεζε ηεο ιεγφκελεο «κνληκφηεηαο» ησλ ππαιιήισλ κε εηδηθφ θαζεζηψο, πνπ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα πξφθεηηαη γηα θαζεζηψο

30 πεξηνξηζκνχ ησλ απζαίξεησλ απνιχζεσλ. Οη πξνηεηλφκελεο αλαηξνπέο παξνπζηάδνληαη σο κέηξα θαηάξγεζεο ησλ πξνλνκίσλ ησλ εξγαδνκέλσλ κε θαζεζηψο ξπζκηδφκελν κε θαλνληζκνχο θαη ζ.ζ.εξγ.. Πξαγκαηηθή επηδίσμή ηνπο είλαη ε εμίζσζε πξνο ηα θάησ ησλ φξσλ εξγαζίαο, πνπ απνηειεί ηε δεχηεξε θάζε ησλ αιιαγψλ κεηά ηελ πξνψζεζε ησλ ηδησηηθνπνηήζεσλ, κε ηξίηε θάζε ηελ πιήξε απειεπζέξσζε ηνπ πεδίνπ γηα ηελ ηειηθή αλαηξνπή. Πάλησο κε ηηο κέρξη ζήκεξα κεηαξξπζκίζεηο ρσξίο λα θαηαξγείηαη άκεζα ν ζρεηηθφο έιεγρνο απνιχζεσλ, απηφο απνδπλακψλεηαη κε εηδηθέο απνθιίζεηο, άιινηε επζέσο άιινηε κε ηελ πξνψζεζε ησλ επέιηθησλ κνξθψλ απαζρφιεζεο, ησλ νπνίσλ κία δηάζηαζε είλαη ε επρέξεηα ζηελ απαιιαγή ηνπ εξγνδφηε απφ ην κηζζσηφ Οη νκαδηθέο απνιύζεηο Φαηλφκελν ησλ βηνκεραληθψλ αλαδηαξζξψζεσλ είλαη νη νκαδηθέο απνιχζεηο, νη νπνίεο κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ εθαηνκκχξηα εξγαδφκελνπο απφ ηε ζηαζεξή δνπιεηά ζηε αβεβαηφηεηα είηε ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο είηε θαη ηεο αλεξγίαο. ηελ θαιχηεξε πεξίπησζε νη κηζζσηνί απηνί απνδέρνληαη κίαο ζπιινγηθήο ζχκβαζεο, ε νπνία ζηα πιαίζηα ηεο εζληθήο αιιειεγγχεο επηθέξεη κία δηαλνκή κεηαμχ ησλ δεκφζησλ αξρψλ θαη ησλ ζπγθεθξηκέλσλ επηρεηξήζεσλ ηνπ βάξνπο ηεο απνδεκίσζεο, ηεο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο ή ηεο επαλέληαμεο ησλ κηζζσηψλ πνπ θαηέζηεζαλ άλεξγνη. ηηο Ζ.Π.Α., ζχκθσλα κε πνιιέο ζπιινγηθέο ζπκβάζεηο, ε ειαζηηθφηεηα ζην δίθαην ησλ απνιχζεσλ έρεη πηνζεηεζεί γηα λα ζέηεη ηνπο εξγαδφκελνπο πξνζσξηλά εθηφο επηρείξεζεο ζην δηάζηεκα ηεο κείσζεο ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηεο, ελψ ηνπο παξέρεηαη ε επρέξεηα επαλαπξφζιεςεο αξθεηά ζχληνκα, απφ ηε ζηηγκή πνπ ε νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ην επηηξέςεη. Σν κέηξν ράλεη ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ηνπ δηθαηνινγία, φηαλ εθιεθζεί σο κέηξν γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο δηαξζξσηηθήο αλεξγίαο ηεο νπνίαο ε δηάξθεηα θαη ε έθηαζε δελ δίλνπλ ζηνπο εξγαδφκελνπο παξά κφλν κία κηθξή επθαηξία επαλαπξφζιεςεο. Με άιια ιφγηα ε ειαζηηθφηεηα ησλ φξσλ ηεο απαζρφιεζεο ζεσξείηαη έλα αμηφινγν κέξνο ησλ κέηξσλ γηα ηελ πξνζαξκνγή θαη ηελ αλαλέσζε ησλ νηθνλνκηθψλ δνκψλ, φκσο ρσξίο νηθνλνκηθή αλάθακςε θηλδπλεχεη λα θαηαζηεί κέζν αλαθχθισζεο ηεο αλεξγίαο Οη δηαδνρηθέο ζπκβάζεηο εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξόλνπ πρλά ζπλάπηεηαη κία ζχκβαζε εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξφλνπ θαη κεηά ηε ιήμε ηεο παξαηεξείηαη ην θαηλφκελν ή λα παξαηείλεηαη γηα νξηζκέλν ρξφλν ή λα ζπλάπηεηαη εθ λένπ κε ηελ ίδηα κνξθή. Πξφθεηηαη γηα κία πξαθηηθή πνπ πνιιέο θνξέο εθαξκφδνπλ νη εξγνδφηεο πξνθεηκέλνπ λα απνθχγνπλ ηηο δεζκεχζεηο απφ ηηο ζπκβάζεηο ανξίζηνπ ρξφλνπ, φπσο είλαη θπξίσο ε θαηαγγειία απηψλ ησλ ζπκβάζεσλ. Έηζη έρεη θαζηεξσζεί ε αληίιεςε ζε δηάθνξεο ρψξεο φηη ε απαζρφιεζε ανξίζηνπ ρξφλνπ απνηειεί ηνλ θαλφλα ελψ ε απαζρφιεζε νξηζκέλνπ ρξφλνπ απνηειεί ηελ εμαίξεζε. 1 Κνπθηάδεο, 2005, ν.π., ζει Υξηζηνθνξάηνο Υξηζηφθνξνο, Σν αίηεκα γηα ειαζηηθφηεηα ζηε αγνξά εξγαζίαο είθνζη ρξφληα απφ ηελ εκθάληζή ηνπ, Δ.Δ.Γ., ηφκνο 64 νο, αξ.ηεχρνπο 20(1548), 15/10/2005, ζει

31 Ζ δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 8 ηνπ λ.2112/1920 πξνυπήξρε ζην ειιεληθφ δίθαην πξηλ ηελ πηνζέηεζε ηεο Οδεγίαο 1999/70/ΔΚ 1 θαη απνηειεί έλα παξάδεηγκα απηήο ηεο αληίιεςεο, αθνχ ζχκθσλα κε απηήλ νη πξνυπνζέζεηο γηα λα ζεσξεζεί σο ανξίζηνπ ρξφλνπ ε ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο ε νπνία ζπκθσλείηαη σο νξηζκέλνπ ρξφλνπ είλαη: α)ν θαζνξηζκφο ηεο νξηζκέλεο ρξνληθήο δηάξθεηάο ηεο λα κελ δηθαηνινγείηαη απφ ηε θχζε ηεο, θαη β)ν ελ ιφγσ θαζνξηζκφο λα έγηλε ζθφπηκα, κε ζηφρν ηελ θαηαζηξαηήγεζε ηνπ λφκνπ. Ο θχξηνο ιφγνο γηα ηνλ νπνίν ζεζπίζηεθε απηή ε δηάηαμε φκσο ήηαλ γηα ηε ζπκκφξθσζε ηνπ εξγνδφηε, ν νπνίνο ελψ γλσξίδεη φηη ε θχζε ηεο ζπκβάζεσο δε δηθαηνινγεί ηε ζπλνκνιφγεζή ηεο σο νξηζκέλνπ ρξφλνπ θαη ζπλάπηεη ζθφπηκα σο νξηζκέλνπ ρξφλνπ πξνθεηκέλνπ λα απνθχγεη ηηο λφκηκεο ππνρξεψζεηο ηνπ. Απηφ ινηπφλ πνπ πξέπεη λα εξεπλάηαη θαηά πξψην ιφγν είλαη ε πξφζεζε ηνπ εξγνδφηε γηα θαηαζηξαηήγεζε, δειαδή γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο σο νξηζκέλνπ ρξφλνπ ζθφπηκα, ρσξίο ηηο απαξαίηεηεο πξνυπνζέζεηο. Ζ δηαδηθαζία απηή εθαξκφδεηαη είηε πξφθεηηαη γηα δηαδνρηθέο ζπκβάζεηο νξηζκέλνπ ρξφλνπ, είηε πξφθεηηαη κφλν γηα ζχκβαζε νξηζκέλνπ ρξφλνπ, είηε θαη φηαλ αθφκε αλάκεζα ζε δχν ή πεξηζζφηεξεο ζπκβάζεηο νξηζκέλνπ ρξφλνπ κεζνιαβεί θελφ, αιιά κηθξήο δηάξθεηαο. 2 ηελ ειιεληθή λνκνζεζία δελ απνζαθελίδεηαη πφηε επηηξέπεηαη ε ζχκβαζε νξηζκέλνπ ρξφλνπ. Αλαθέξεη απιά ηε γεληθή ξήηξα ηεο θαηαζηξαηήγεζεο. Όκσο ζχκθσλα κε ην απνηέιεζκα γίλεηαη ζαθέο φηη ε ζχκβαζε εξγαζίαο είλαη ζχκβαζε ανξίζηνπ ρξφλνπ. 1 Γεξκηηδάθε Φσηεηλή θαη Σνιθαηίδεο Κσλ/λνο, Ζ εξγαζία νξηζκέλνπ ρξφλνπ ππφ ην θσο ησλ ξεηξψλ 5 θαη 8 Οδεγίαο 1999/70/Δ.Κ., Δ.Δ.Γ., ηφκνο 65 νο, αξ.ηεχρνπο 8(1560), 15/4/2006, ζει Βιαζηφο, 2005, ν.π., ζει

32 Ζ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 Ο ΑΜΟΗΒΖ ΣΖ ΔΡΓΑΗΑ 5.1 Σπκβαηηθόο θαη λόκηκνο κηζζόο Με ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ, ηελ εμέιημε ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ, θαη ηηο επηδξάζεηο πνπ δέρζεθε απφ ηηο λεφηεξεο θνηλσληνινγηθέο αληηιήςεηο, ν θαζαξά αηνκηζηηθφο ηξφπνο θαζνξηζκνχ ηνπ κηζζνχ ν ιεγφκελνο «ζπκβαηηθφο κηζζφο», πνπ μεθηλνχζε απφ ηελ αληίιεςε ε νπνία αληηκεηψπηδε ηελ αλζξψπηλε εξγαζία σο εκπφξεπκα, άξρηζε λα ππνρσξεί θαη λα ππνθαζίζηαηαη ζηαδηαθψο απφ ηελ νινέλα θαη κεγαιχηεξε θξαηηθή παξέκβαζε ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ κηζζψλ. Ζ παξέκβαζε απηή, αξρηθά κελ εθδειψζεθε σο κέζν εηδηθψλ λφκσλ ή ππνπξγηθψλ απνθάζεσλ νη νπνίεο εθδίδνληαλ κεηά απφ εμνπζηνδφηεζε λφκνπ (θαη είραλ ζπλεπψο ηζρχ νπζηαζηηθνχ λφκνπ), γηα λα εμειηρζεί ζήκεξα ζην, θαηά βάζε, ηζρχνλ ζχζηεκα θαζνξηζκνχ ησλ κηζζψλ κέζσ ειεχζεξσλ δηαπξαγκαηεχζεσλ κεηαμχ ησλ νηθείσλ επαγγεικαηηθψλ νξγαλψζεσλ ησλ εξγνδνηψλ θαη ησλ εξγαδνκέλσλ, κέζσ δειαδή ησλ ζ.ζ.εξγ. ή ησλ ηζφηηκσλ κε απηέο δ.α. (αξρή ηεο ζπιινγηθήο απηνλνκίαο). Ο ηειεπηαίνο ηξφπνο θαζνξηζκνχ ηνπ κηζζνχ απνηειεί νπζηαζηηθά έλα θαζ ππνθαηάζηαζε ή νηνλεί ζχζηεκα λνκίκνπ θαζνξηζκνχ ηνπ, επεηδή ν ζεζκφο ησλ ζπιινγηθψλ δηαπξαγκαηεχζεσλ γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ πξνβιέπεηαη απφ ηνλ ήδε ππάξρσλ ζήκεξα λ.1876/1990. ν κηζζφο πνπ θαζνξίδεηαη κέζσ θξαηηθήο παξεκβάζεσο θαιείηαη «λφκηκνο κηζζφο». Ο ζπκβαηηθφο κηζζφο, φπσο πξνθχπηεη απφ ηα άξζξα 648,649 θαη 653 ηνπ ΑΚ, θαζνξίδεηαη κε ηελ αηνκηθή εξγαζηαθή ζχκβαζε θαη είλαη εθείλνο ηνλ νπνίν ηα ζπκβαιιφκελα κέξε, ζηα πιαίζηα ηεο αλαθεξζείζαο αξρήο ηεο απηνλνκίαο ηεο ηδησηηθήο βνπιήζεσο, ζπκθσλνχλ σο αληηπαξνρή ηεο εξγαζίαο ηνπ εξγαδφκελνπ. Ζ αλσηέξσ θνηλή ζπκθσλία ησλ κεξψλ κπνξεί λα είλαη αξρηθή (δειαδή θαηά ηελ θαηάξηηζε ηεο εξγαζηαθήο ζπκβάζεσο, φπσο ζπκβαίλεη ζπλήζσο), κπνξεί φκσο λα είλαη θαη κεηαγελέζηεξε. Ο λφκηκνο κηζζφο, ππφ ηελ έλλνηα ηνπ θαζνξηζκνχ ελφο ειάρηζηνπ (θαηψηαηνπ) νξίνπ απνδνρψλ, θαζνξίδεηαη, θαηά βάζε κε ζ.ζ.εξγ., ή κε ίζεο ηζρχνο δ.α.. Ζ ζπιινγηθή δηαπξαγκάηεπζε γηα ην χςνο θαη ην πεξηερφκελν ηνπ λνκίκνπ κηζζνχ αλήθεη ζηηο επαγγεικαηηθέο νξγαλψζεηο ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ησλ εξγνδνηψλ, εθφζνλ κπνξνχλ λα θαηαξηίδνπλ ζ.ζ.εξγ.. Σπρφλ αδηέμνδν ηεο ζπιινγηθήο δηαπξαγκάηεπζεο αίξεηαη κε ηελ πξνζθπγή ζηελ ππνρξεσηηθή δηαηηεζία επηιχζεσο ζπιινγηθψλ δηαθνξψλ εξγαζίαο, ε νπνία απνηειεί εμίζνπ ζπιινγηθφ ηξφπν θαζνξηζκνχ ηνπ λνκίκνπ κηζζνχ. Σα ειάρηζηα φξηα ηνπ λνκίκνπ κηζζνχ ηζρχνπλ αλεμάξηεηα ηνπ είδνπο ηεο παξερφκελεο εξγαζίαο θαη απνηεινχλ ηα ιεγφκελα γεληθά θαηψηαηα φξηα κηζζψλ θαη εκεξνκηζζίσλ. Δθηφο φκσο απφ απηά θαζνξίδεηαη ηδηαηηέξσο θαη έλα άιιν θαηψηαην φξην κηζζνχ, ην ιεγφκελν θιαδηθφ, ην νπνίν δηαθνξνπνηείηαη θαηά θαηεγνξίεο εξγαδνκέλσλ. Σν γεληθφ θαηψηαην φξην ηνπ λνκίκνπ κηζζνχ θαζνξίδεηαη κε ηηο εζληθέο γεληθέο ζπιινγηθέο ζπκβάζεηο εξγαζίαο(άξζξν 8, παξ.1, λ.1876/1990). 1 ε πεξίπησζε φπνπ δελ ππάξρεη ζπκθσλία γηα κηζζφ θαη παξάιιεια ιείπεη απνηίκεζε απφ ην λφκν ή ηε 1 Βιαζηφο, 2005, ν.π., ζει

33 ζπιινγηθή ζχκβαζε ηεο παξερφκελεο εξγαζίαο, ηφηε εθαξκφδεηαη ην άξζξν 653 ηνπ ΑΚ πνπ αλαθέξεηαη ζηνλ «εηζηζκέλν κηζζφ» θαη ην νπνίν ππνρξεψλεη ηνλ εξγνδφηε λα ηνλ θαηαβάιεη φηαλ δελ ππάξρεη ζπκθσλία γηα κηζζφ ή φηαλ δελ πξνβιέπεηαη λφκηκνο κηζζφο. Ο εηζηζκέλνο κηζζφο πξνζδηνξίδεηαη κε αληηθεηκεληθά θξηηήξηα απφ ην δηθαζηήξην, ε θξίζε ηνπ νπνίνπ γηα ην χςνο ηνπ κηζζνχ είλαη θξίζε πεξί ηα πξάγκαηα Η αηνκηθή ζπκθωλία γηα ην κηζζό Ζ ζπκθσλία γηα ην κηζζφ κπνξεί λα είλαη ξεηή ή ζησπεξή θαη δελ απνηειεί ρσξηζηή ζχκβαζε, αιιά απνηειεί έλα ζψκα κε ηε ζχκβαζε εξγαζίαο, φπσο απηφ ζπκβαίλεη θαη κε ηηο άιιεο ακθνηεξνβαξείο ζπκβάζεηο. Παξφηη ππάξρνπλ θάπνηεο-ιαλζαζκέλεο-απφςεηο, φηαλ αλαθεξφκαζηε ζε ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο πάληνηε παξέρεηαη κε κηζζφ. Ζ δηαπξαγκάηεπζε ηνπ κηζζνχ ζε αηνκηθέο ζπκθσλίεο, πνπ ζηεξίδεηαη ζηε ζπκβαηηθή ειεπζεξία(ακ 361), ππφθεηηαη ζε δχν βαζηθνχο πεξηνξηζκνχο: ν έλαο πξνέξρεηαη απφ ηε ζέζπηζε ησλ θαηψηαησλ νξίσλ, φπσο αλαθέξεηαη πην πάλσ, θαη ν άιινο απφ ηελ επέθηαζε ηεο αξρήο ηεο ηζφηεηαο ζηελ ακνηβή ησλ θχισλ θαη ζηηο ηδησηηθέο ζπκθσλίεο. Καηά ηα ινηπά ηζρχνπλ νη θαλφλεο ηνπ αζηηθνχ δηθαίνπ. Έηζη κπνξεί λα γίλεη αλαθνξά θαη ζηε δίθαηε θξίζε ηνπ εξγνδφηε ή ηξίηνπ ή αλαθνξά ζε ζπιινγηθή ζχκβαζε πνπ δελ είλαη δεζκεπηηθή γηα ηα κέξε. 5.3 Ο κηζζόο ζε ζπλάξηεζε κε ηελ πνζόηεηα ηεο εξγαζίαο ε θάζε δηαπξαγκάηεπζε ηνπ κηζζνχ, αλεμάξηεηα απφ ηνπο παξάγνληεο πνπ κπνξεί λα δηακνξθψζνπλ ην χςνο ηνπ, ηειηθά γίλεηαη ζπζρέηηζε ηνπ πνζνχ ηνπ κηζζνχ κε ηελ πνζφηεηα θαη είδνο ηεο εξγαζίαο. Απηφ είλαη απηνλφεην γηα κία παξνρή πνπ ην θχξην κέξνο ηεο ζεσξείηαη σο αληάιιαγκα γηα ηελ εξγαζία πνπ παξέρεηαη. Γελ απνθιείεηαη φκσο ε ζπζρέηηζε λα γίλεηαη θαη κε ην απνηέιεζκα ηεο επηρείξεζεο. Ο ζπζρεηηζκφο φκσο ηνπ κηζζνχ κε ηα κεγέζε απηά γίλεηαη κα δηάθνξνπο ηξφπνπο θαη δεκηνπξγεί πνιπάξηζκα πξνβιήκαηα, άιινηε θνηλά θαη άιινηε ηδηαίηεξα. Τπάξρνπλ δχν βαζηθνί ηξφπνη έθθξαζεο ηνπ χςνπο ηνπ κηζζνχ ζε ζπλάξηεζε κε ηελ πνζφηεηα ηεο εξγαζίαο. Καηά ηνλ έλαλ ν κηζζφο ζπλδέεηαη κε ην ρξφλν ηεο εξγαζίαο, ελψ θαηά ηνλ άιιν ζπλδέεηαη κε ην απνηέιεζκα ηεο εξγαζίαο. έηζη δηαθξίλνπκε ην ρξνληθφ κηζζφ απφ ην κηζζφ ζχκθσλα κε ην απνηέιεζκα (κε ην θνκκάηη) ή κηζζφ «θαη απνθνπήλ» Η ζύλδεζε ηνπ κηζζνύ κε ηελ παξαγωγηθόηεηα Σελ ηειεπηαία δεθαεηία πξνσζείηαη κε πξσηνβνπιία ησλ εξγνδνηψλ ε πνιηηηθή ηεο ζχλδεζεο ηεο ακνηβήο κε ηελ παξαγσγηθφηεηα. Βέβαηα θάζε ζχζηεκα ακνηβήο πεξηέρεη έκκεζα ηε ζχλδεζε ηεο ηνπιάρηζηνλ κε ηε ζπιινγηθή παξαγσγηθφηεηα, εθηφο απφ ην κέξνο ακνηβήο πνπ ζπλδέεηαη κε θνηλσληθέο αμηνινγήζεηο (π.ρ. επίδνκα γάκνπ), αιιά ζηε λέα απηή πνιηηηθή, ε ζχλδεζε λνείηαη άκεζε, κε απνηέιεζκα ν θαζνξηζκφο ηνπ κηζζνχ λα κελ είλαη ζηαζεξφο, 1 Κνπθηάδεο, 2005, ν.π., ζει Κνπθηάδεο, 2005, ν.π., ζει

34 αιιά λα πξνθχπηεη απφ ηε κέηξεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο πνπ έρεη επηηεπρζεί. Απφ ηελ άπνςε απηή γηα ηε λνκηθή αμηνιφγεζή ηεο είλαη έλαο ηξφπνο ακνηβήο κε βάζε θάπνην απνηέιεζκα, πνπ εδψ είλαη ην πνζνζηφ αχμεζεο ηεο παξαγσγηθφηεηαο. Ζ αλάιπζε ηεο έλλνηαο ηεο παξαγσγηθφηεηαο αλήθεη ζηελ νηθνλνκηθή επηζηήκε. Δθείλν πνπ πξέπεη λα δηεπθξηλίζνπκε είλαη φηη ε παξαγσγηθφηεηα εθθξάδεη ζρέζε παξαγσγηθψλ εηζξνψλ(ζπκβνιή δηαθφξσλ παξαγφλησλ)θαη παξαγσγήο πξντφλησλ(ζρέζε κεγέζνπο παξαγσγήο κ έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο ηνπο ζπληειεζηέο θφζηνπο παξαγσγήο). ην ζεκείν απηφ δηαθέξεη απφ νηθνλνκηθή άπνςε, απφ ηελ παξαδνζηαθή ζχλδεζε ηεο ακνηβήο κε ην απνηέιεζκα εξγαζίαο, γηαηί ζηελ πεξίπησζε απηή αμηνινγείηαη κφλν έλα ηειηθφ απνηέιεζκα, ελψ εδψ έρνπλ ζεκαζία νη φξνη κε ηνπο νπνίνπο επηηπγράλεηαη ην απνηέιεζκα. Απηφ ζεκαίλεη φηη ζα πξέπεη λα πξνθαζνξηζζνχλ ηα ζηνηρεία πνπ ζα ιεθζνχλ ππφςε γηα ηελ απφδνζε ηεο ζρέζεο, ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ζα γίλεη ε κέηξεζε (αλεχξεζε αληηθεηκεληθψλ δεδνκέλσλ) θαη ν ηξφπνο θαηαλνκήο ηεο σθέιεηαο γηα ην θεθάιαην (θέξδε) θαη ηελ εξγαζία (κηζζφο). Απφ ηερλνθξαηηθή ζθνπηά απηφ είλαη ηδηαίηεξα δχζθνιν γηαηί ππάξρνπλ δηάθνξεο πξνζεγγίζεηο πνπ δελ είλαη άκνηξεο απφ ππνθεηκεληθέο αμηνινγήζεηο αλάινγα κε ηα ζπκθέξνληα πνπ εθθξάδνπλ. Σν πξφβιεκα πεξηπιέθεηαη γηαηί ε εξγαζία απνηειεί έλαλ απφ ηνπο δηάθνξνπο ζπληειεζηέο θαη ζπλεπψο ηίζεηαη ην εξψηεκα αλ ζα απνκνλσζεί ε παξαγσγηθφηεηα ηεο εξγαζίαο θαη πσο. Απφ λνκηθή ζθνπηά πξέπεη κε ζπκβαηηθφ ηξφπν λα κεησζνχλ ηα ζηνηρεία ηεο ανξηζηίαο πνπ ζα θαζηζηνχζαλ πξνβιεκαηηθφ ηνλ ηειηθφ πξνζδηνξηζκφ ηεο ακνηβήο. Ζ ζπκθσλία ζχλδεζεο πξέπεη λα πξνζδηνξίδεη πνηεο ακνηβέο ζα εμαξηψληαη απφ ηελ απμνκείσζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο (ζχλνιν ηνπ κηζζνχ, βαζηθφο κηζζφ θιπ) θαη αλ ε ζχλδεζε ζα είλαη πιήξεο, πνπ ζα επηηξέπεη δειαδή απμνκείσζε ηεο ακνηβήο, ή ζα είλαη κεξηθή, πνπ ζα επηηξέπεη κφλν ηελ πξφζζεηε ακνηβή ζε πεξίπησζε αχμεζεο ηεο παξαγσγηθφηεηαο, αλ ζα είλαη νιηθή ή επηιεθηηθή, δειαδή αλ ζα ζπλδέεηαη κε ηελ ζπλνιηθή παξαγσγηθφηεηα ή κε ηελ παξαγσγηθφηεηα ηεο εξγαζίαο. αθφκε ζα πξέπεη λα πξνζδηνξηζζεί ν ηξφπνο ηεο ακνηβήο πνπ αλαινγεί. Οη αληηδξάζεηο απφ ην ζπλδηθαιηζηηθφ θίλεκα γηα ην ζχζηεκα απηήο ηεο ακνηβήο, είλαη πνιιέο. Καηά ην κέηξν πνπ επηδίσμε ησλ εξγνδνηψλ είλαη λα θαηαξγήζνπλ ηα ππάξρνληα φξηα αζθαιείαο ησλ κηζζψλ πνπ θαζνξίδνληαη κε ηηο ζπιινγηθέο ζπκβάζεηο θαη λα εηζάγνπλ έλαλ πιήξσο θπκαηλφκελν κηζζφ, ε νπνία απνηειεί κέξνο ηεο πνιηηηθήο γηα ειαζηηθφηεηα ηεο εξγαζίαο, νη αληηδξάζεηο είλαη απφιπηεο. Μφλν σο ζπκπιεξσκαηηθφ ηξφπν ακνηβήο ζε ζρέζε κε έλα ζχζηεκα ακνηβήο βαζηδφκελν ζην ρξφλν, γίλεηαη δεθηφ ην ζχζηεκα απηφ, νπφηε πξφθεηηαη γηα ην πξηκ ηεο παξαγσγηθφηεηαο πνπ κπνξεί λα ζπληζηά νηθηνζειή παξνρή ή κηζζνινγηθφ επίδνκα. Βαζηθή, ζην ζεκείν απηφ, παξακέλεη ε δηάθξηζε αλάκεζα ζηα αηνκηθά θαη ζπιινγηθά πξηκ παξαγσγηθφηεηαο. Σα πξψηα δε δηαθξίλνληαη πνιιέο θνξέο απφ ηα πξηκ παξαγσγήο ή απφδνζεο, παξ φηη πξφθεηηαη γηα δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο απνηίκεζεο. Σα πξηκ παξαγσγήο απνβιέπνπλ ζηε κεγηζηνπνίεζε ηνπ απνηειέζκαηνο κε δεδνκέλε ηελ απνδνηηθή ρξήζε ησλ ζπληειεζηψλ, ελψ ηα πξηκ παξαγσγηθφηεηαο απνβιέπνπλ ζηελ απνδνηηθή ρξεζηκνπνίεζε ησλ ζπληειεζηψλ κε κείσζε αλά κνλάδα παξαγσγήο πξντφληνο ηνπ θφζηνπο ησλ ζπληειεζηψλ

35 Όπσο παξαηεξήζεθε ε έλλνηα ηνπ πξηκ παξαγσγηθφηεηαο ζα είλαη έλλνηα θάληαζκα, φζν ην θξηηήξην αηνκηθήο απφδνζεο ζπλδέεη απνθιεηζηηθά ηελ επζχλε ηνπ απνηειέζκαηνο κε ην ζπληειεζηή εξγαζίαο. ηα ζπιινγηθά πξηκ, πνπ απνηεινχλ ηξφπν ακνηβήο γηα ζπλνιηθή ππνθίλεζε, αθνξνχλ πξφζζεηεο ακνηβέο πνπ εμαξηψληαη απφ ηελ αχμεζε ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγηθφηεηαο. Ζ ακνηβή αθνξά ην ζχλνιν ηνπ πξνζσπηθνχ ή ηκήκα απηνχ, ρσξίο λα ιακβάλεηαη ππφςε ε αηνκηθή ζπκβνιή, θαη πξνζδηνξίδεηαη κε δηάθνξνπο ηξφπνπο. Καη ζηελ πεξίπησζε απηή ε δηάθξηζε απφ ηα πξηκ παξαγσγήο δελ είλαη επρεξήο, αθνχ ζηελ πξάμε ε ζχλδεζε γίλεηαη πνιιέο θνξέο κε ην κέγεζνο παξαγσγήο, ή ηελ αχμεζε ησλ πσιήζεσλ, ή ηνλ αξηζκφ ησλ λέσλ πειαηψλ. Ο θάζε εξγαδφκελνο έρεη αηνκηθή αμίσζε γηα ν αλαινγνχλ πνζνζηφ κε βάζε ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν έρεη πξνζδηνξηζζεί ε θαηαλνκή. Δηδηθφηεξε κνξθή ηέηνησλ ζπιινγηθψλ πξηκ είλαη ε ζπκκεηνρή ζηα θέξδε, πνπ απνηειεί έλαλ απφ ηνπο ηξφπνπο ζχλδεζεο ησλ κηζζσηψλ κε ηα απνηειέζκαηα ηεο επηρείξεζεο θαη ζπλαθφινπζα ηξφπν έκκεζεο ζχλδεζεο κε ηελ παξαγσγηθφηεηα. Ζ θαηαβνιή κπνξεί λα γίλεηαη ζε κεηξεηά ή κεηνρέο. Σε δηαλνκή θεξδψλ κε ηε κνξθή κεηνρψλ ελζαξξχλεη θαη ν Έιιελαο λνκνζέηεο σο κέζν γηα ηελ αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο κε ηελ πξφβιεςε νξηζκέλσλ απαιιαγψλ(άξζξν 12 ηνπ λ.1882/1990) Μέηξα γηα ηε κείωζε ηνπ κηζζνύ ε πνιιέο ρψξεο θαη ηδηαίηεξα ζε εθείλεο κε θεληξηθφ ζχζηεκα δηαπξαγκάηεπζεο, φπνπ ε δηακφξθσζε ηνπ κηζζνχ γίλεηαη νινθιεξσηηθά αληηθείκελν ηξηκεξψλ ζπκθσληψλ εζληθήο εκβέιεηαο, θπβεξλήζεηο θαη εξγνδφηεο ζπλέθιηλαλ ζην ζηφρν λα επηηεπρζεί ε θαηάξηηζε ζπκθσληψλ κείσζεο ησλ κηζζψλ θαη κε αλαπξνζαξκνγή ηνπο. Ζ ηάζε απηή ζπλνςίδεηαη ζηηο εμήο αξρέο: ε αχμεζε ησλ κηζζψλ ζα είλαη ρξνληθά πεξηνξηζκέλε, δελ ζα ζπλδέεηαη κε έλα δείθηε ηηκψλ, αιιά κε ηελ ηθαλφηεηα ησλ επηρεηξήζεσλ λα αληέμνπλ κία αχμεζε ηνπ θφζηνπο, δειαδή ηειηθά νη απμήζεηο ησλ κηζζψλ ζα εμαξηψληαη απφ ηελ αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο. Τπάξρεη ε άπνςε (φπσο ηνπ Paul Krugman(1994))πψο ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη ε ηερλνινγία ε νπνία έρεη αλαβαζκίζεη ηε δήηεζε γηα εξγαδνκέλνπο κε πςειέο δεμηφηεηεο, ελψ ηαπηφρξνλα έρεη κεηψζεη ηε δήηεζε γηα άηνκα ρακειψλ δεμηνηήησλ. Ο αληίθηππνο φκσο απηφο είλαη δηαθνξεηηθφο ζε Ζ.Π.Α θαη Δπξψπε. ηηο Ζ.Π.Α. φπνπ ε αγνξά θηλείηαη ειεχζεξα ρσξίο πεξηνξηζκνχο, ην θαηλφκελν απηφ έρεη νδεγήζεη ζε απμεκέλε αληζφηεηα αθνχ νη εξγαδφκελνη ησλ νπνίσλ νη δεμηφηεηεο έρνπλ απαμησζεί αλαγθάδνληαη λα δερζνχλ εξγαζίεο κε ρακεινχο κηζζνχο. Απφ ηελ άιιε ζηελ Δπξψπε, φπνπ ηα ζπζηήκαηα θνηλσληθήο πξφλνηαο είλαη πεξηζζφηεξν γελλαηφδσξα, ηα ίδηα άηνκα δε δέρνληαη λα ππνζηνχλ κείσζε ηνπ κηζζνχ ηνπο θαη ιφγσ ησλ πξνλνκίσλ βιέπνπλ ηελ αλεξγία ειθπζηηθή. Οη εξγνδφηεο θαη νξηζκέλεο θπβεξλήζεηο δηαηχπσζαλ ηελ άπνςε φηη ν ειάρηζηνο εγγπεκέλνο κηζζφο επηθέξεη κία αθακςία, πνπ απνηειεί κία απφ ηηο πιένλ αμηφινγεο αηηίεο ηεο αλεξγίαο ησλ λέσλ. Ζ ζέζε απηή βαζίδεηαη ζην επηρείξεκα φηη νη λένη απνθιείνληαη απφ ηελ απαζρφιεζε, επεηδή νη κηζζνί πνπ πξέπεη λα ηνπο θαηαβιεζνχλ είλαη ηδηαίηεξα πςεινί ζε ζρέζε κε ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο θαηάζηαζε, έηζη ψζηε νη εξγνδφηεο λα πξνηηκνχλ ηελ πξφζιεςε ελειίθσλ πνπ είλαη πην εμεηδηθεπκέλνη. Γη απηφ θαη πξνηείλεηαη ε θαηάξγεζε ησλ ξπζκίζεσλ 1 Κνπθηάδεο, 2005, ν.π., ζει

36 πνπ θαζνξίδνπλ ηνπο ειάρηζηνπο κηζζνχο. ηηο 10/4/2005 ν πξφεδξνο ηνπ πλδέζκνπ Διιήλσλ Βηνκεράλσλ ππνζηήξημε ζηνλ ηχπν φηη:«πνιιέο επηρεηξήζεηο δελ κπνξνχλ λα θαιχςνπλ ην επίπεδν κηζζψλ πνπ θαζνξίδεη ε ζπιινγηθή ζχκβαζε. Ζ ηάζε δηεζλψο είλαη λα επηιέγεη ε θάζε επηρείξεζε ηνλ ηξφπν πνπ ζα ακείβεη ηνπο εξγαδφκελνπο», ελψ δελ πεξλάλε απαξαηήξεηεο απφ ην Γηεζλέο Ννκηζκαηηθφ Σακείν πνπ ζε εξσηεκαηνιφγην πνπ απεχζπλε πξφζθαηα πξνο ζπλαξκφδηα ππνπξγεία ηεο ρψξαο καο, ζέηεη ην εξψηεκα:«πνηα είλαη ε επίπησζε ζηελ αλεξγία απφ ην πςειφ επίπεδν ηνπ θαηψηαηνπ κηζζνχ;»(βι.εθεκεξίδα «Ναπηεκπνξηθή», 5/9/2005). ην Βέιγην ήδε ην 1982 ην β.δ. 179 φξηζε φηη, ν ππνπξγφο εξγαζίαο κπνξεί λα απαιιάζζεη νξηζκέλνπο εξγνδφηεο απφ ηελ εθαξκνγή ησλ ζ.ζ.εξγ., επηηξέπνληάο ηνπο λα θαηαξηίδνπλ κε ηνπο εξγαδφκελνπο αηνκηθέο ζπκβάζεηο κε πεξηερφκελν δπζκελέζηεξν γηα ηνπο ηειεπηαίνπο απφ απηφ πνπ θαζνξίδεη ε νηθεία ζ.ζ.εξγ.. Αιιά θαη ζηελ Διιάδα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 27 ηνπ λ 1320/1983 θαη ηελ απφ 18/10/1985 Πξάμε Ννκνζεηηθνχ Πεξηερνκέλνπ, πνπ θπξψζεθε κε ην λ. 1584/1986, απαγνξεχηεθε γηα ην 1983 θαη απφ 18/10/1985 έσο 31/12/1987 ε ζπκθσλία φπσο θαη ε θαηαβνιή κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν απμήζεσλ θάζε είδνπο ησλ απνδνρψλ, εθφζνλ δε βξηζθφηαλ ζηα πιαίζηα ηεο θπβεξλεηηθήο πνιηηηθήο. Όπνπ πηνζεηήζεθαλ νη πην πάλσ απφςεηο δελ απνδεηθλχεηαη φηη βειηίσζαλ ηε ζέζε ησλ λέσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Ζ Γεληθή Γηεχζπλζε Απαζρφιεζεο ηεο ΔΔ θαηέιεμε, εξεπλψληαο ην ζέκα, ζην ζπκπέξαζκα φηη ν κηζζφο θαη νη δαπάλεο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο δελ απνηεινχλ παξά έλα απφ ηα ζηνηρεία πνπ θξελάξνπλ ηε πξφζιεςε ησλ λέσλ, φρη φκσο απφ ηα πιένλ αμηφινγα. Τπάξρεη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα κηα έιιεηςε ζρέζεο κεηαμχ πξνζθνξάο εξγαζίαο θαη κηζζνχ αλαθνξάο, ελψ νη εξγνδφηεο ελδηαθέξνληαη πεξηζζφηεξν γηα ηελ επαγγεικαηηθή εκπεηξία ησλ αηφκσλ πνπ πξνζιακβάλνπλ θαη ηα ζεζκηθά εκπφδηα πνπ ζπλαληνχλ θαηά ηε δηαρείξηζε ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπο. Πξσηαξρηθφο παξάγνληαο παξακέλεη ν ζπλνιηθφο φγθνο ηεο δηαζέζηκεο απαζρφιεζεο. 1 1 Υξηζηνθνξάηνο Υξηζηφθνξνο, Σν αίηεκα γηα ειαζηηθφηεηα ζηε αγνξά εξγαζίαο είθνζη ρξφληα απφ ηελ εκθάληζή ηνπ, Δ.Δ.Γ., ηφκνο 64 νο, αξ.ηεχρνπο 20(1548), 15/10/2005, ζει

37 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 Ο Ο ΥΡΟΝΟ ΔΡΓΑΗΑ 6.1 Η ειαζηηθόηεηα ζην ρξόλν εξγαζίαο Αθφκε κία ραξαθηεξηζηηθή κνξθή κε ηελ νπνία εκθαλίδεηαη δηεζλψο ε ειαζηηθφηεηα ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο είλαη ε ειαζηηθφηεηα ζην ρξφλν εξγαζίαο. 1 Ζ κείσζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο είλαη ην ζρήκα ηεο ειαζηηθφηεηαο ην νπνίν ζπλάληεζε ηε κεγαιχηεξε απνδνρή απφ ηα ζπλδηθάηα. Σα ζπλδηθάηα ζεψξεζαλ φηη αληαπνθξίλεηαη ζηελ ηδέα ηεο αιιειεγγχεο ησλ εξγαδνκέλσλ απέλαληη ζηελ αλεξγία θαη ζηελ έλλνηα ηεο ηζφηεηαο ζηε δηαλνκή ηεο εξγαζίαο. Απφ ην 1960 αξρίδεη κία κείσζε ηεο δηάξθεηαο ηεο πξαγκαηηθήο εβδνκάδαο εξγαζίαο, ελψ δηπιαζηάδεηαη ν αξηζκφο ησλ εκεξψλ αδείαο. Ζ κείσζε απηή έπξεπε λα ζπλνδεχεηαη απφ πξαγκαηηθέο πξνζιήςεηο, ρσξίο λα απμεζεί ηη θφζηνο παξαγσγήο. Υσξίο ηε δηαηήξεζε ηνπ επηπέδνπ ησλ απνδνρψλ ζα κεησλφηαλ ε αγνξαζηηθή δχλακε ησλ εξγαδνκέλσλ θαη κέζσ απηήο ζα εληζρχνληαλ ε κείσζε ηεο εζσηεξηθήο δήηεζεο θαη ε χθεζε. Με ηε δηαηήξεζε ηνπ ίδηνπ επηπέδνπ απνδνρψλ ζα απμαλφηαλ ην κηζζνινγηθφ θφζηνο, ζα αθπξψλνληαλ ηα νθέιε απφ ηελ αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο θαη ζα απνζαξξχλνληαλ νη πξνζιήςεηο. Οη θπβεξλήζεηο είλαη ππνρξεσκέλεο λα απνθχγνπλ ηηο δχν απηέο ζπλέπεηεο, αλαιακβάλνληαο αθελφο κέζσ επηρνξεγήζεσλ ή απαιιαγψλ έλα κέξνο ηνπ θφζηνπο ησλ πξνζιήςεσλ πνπ ζα επέηξεπε ηε κείσζε ηεο δηάξθεηαο ηεο εξγαζίαο θαη αίξνληαο αθεηέξνπ ηα λνκηθά εκπφδηα πνπ ζα αλέθππηαλ κεηαθέξνληαο ζε ζπκθσλίεο θιαδηθέο ή επηρεηξεζηαθέο ηε θξνληίδα λα εθηηκήζνπλ ην εχξνο, ηα ζρήκαηα θαη ηηο νηθνλνκηθέο παξακέηξνπο απφ ηε κείσζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο. Οη ηειεπηαίεο εμειίμεηο νδεγνχζαλ ζηελ απνξξχζκηζε ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο. Οη πξφζθαηεο λνκνζεηηθέο παξεκβάζεηο γηα ην ρξφλν εξγαζίαο επηζθξαγίδνπλ κία δηαθνξεηηθή αληίιεςε σο πξνο ηηο πνιηηηθέο δηαρείξηζεο ηνπ εξγάζηκνπ ρξφλνπ Η επέιηθηε νξγάλωζε ηνπ ρξόλνπ εξγαζίαο Ζ παξαδνζηαθή νξγάλσζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο ζηεξίδεηαη ζε ηξία αμηψκαηα. Σν πξψην πεξηιακβάλεη σο θχξηα βάζε νξγάλσζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο ηνλ εκεξήζην ρξφλν(8σξν) θαη ζπκπιεξσκαηηθά ηνλ εβδνκαδηαίν ρξφλν (48 1 Υξηζηνθνξάηνο Υξηζηφθνξνο, Σν αίηεκα γηα ειαζηηθφηεηα ζηε αγνξά εξγαζίαο είθνζη ρξφληα απφ ηελ εκθάληζή ηνπ, Δ.Δ.Γ., ηφκνο 64 νο, αξ.ηεχρνπο 20(1548),ζει Κνπδήο Γηάλλεο, Οη πξφζθαηεο ξπζκίζεηο γηα ην ρξφλν εξγαζίαο, Δ.Δ.Γ., ηφκνο 65 νο, αξ.ηεχρνπο 2(1554),15/1/2006, ζει

38 ψξεο). Ζ εκέξα απνηειεί βαζηθή κνλάδα κέηξεζεο, ε εβδνκάδα κνλάδα θαηαλνκήο. Σν δεχηεξν ηζρπξνπνηεί ην πξψην κε ηελ απαγφξεπζε ζπκςεθηζκνχ ιηγφηεξσλ σξψλ εξγαζίαο κηαο εκέξαο κε πεξηζζφηεξεο άιιεο εκέξαο θαη πεξηνξίδεη ηε δπλαηφηεηα απμνκείσζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο. Σν ηξίην αμίσκα αθνξά ην απμαλφκελν θφζηνο θαη ηηο απζηεξέο πξνυπνζέζεηο ζε φζεο πεξηπηψζεηο ζπγρσξνχληαη απνθιίζεηο πξνο ηα πάλσ απφ ην λφκηκν σξάξην. Καηά ζπκπέξαζκα νη παξεθθιίζεηο απφ ηνλ απζηεξά νξηνζεηεκέλν ρξφλν εξγαζίαο δελ ήηαλ άγλσζηεο. Όκσο απηέο είραλ εμαηξεηηθφ ραξαθηήξα, δηθαηνινγνχληαλ απφ ζπγθεθξηκέλνπο ιφγνπο, πνπ είραλ θαηά βάζε ζρέζε κε ηηο ιεηηνπξγηθέο αλάγθεο ηεο επηρείξεζεο, θαη ξπζκίδνληαλ κε απζηεξνχο φξνπο. Σν ζχζηεκα απηφ νξγάλσζεο εμαθνινπζεί λα ηζρχεη θαη ζήκεξα φρη φκσο σο απνθιεηζηηθφ ζχζηεκα. Απέλαληη ζ απηφ πξνσζήζεθε σο ελαιιαθηηθφ ζχζηεκα, ην ζχζηεκα επέιηθηεο νξγάλσζεο πνπ εθθξάδεηαη κε ηελ απειεπζέξσζε, κε νξηζκέλνπο βέβαηα φξνπο, απφ ηηο δεζκεχζεηο θαη ησλ ηξηψλ παξαπάλσ αμησκάησλ. Σν παξαδνζηαθφ ζχζηεκα είλαη ππνρξεσηηθφ αιιά κπνξεί λα θαηαζηεί επηθνπξηθφ, φηαλ εθαξκφδεηαη ην λέν, πνπ ε εηζαγσγή ηνπ είλαη πξναηξεηηθή θαη πξνυπνζέηεη ζπιινγηθή θαηά πεξίπησζε ζπκθσλία. Σν ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ λένπ ζπζηήκαηνο (βι. λ. 3385/2005) είλαη ε απειεπζέξσζε απφ ηηο παξαδνζηαθέο δεζκεχζεηο. Πην ζπγθεθξηκέλα απφ ηηο βαζηθέο ρξνληθέο κνλάδεο νξγάλσζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο, πνπ ήηαλ ε εκέξα θαη ε εβδνκάδα, πεξάζακε ζε δχν αθξαίεο ρξνληθέο κνλάδεο αιιεινηξνθνδνηνχκελεο, πνπ είλαη ην έηνο θαη ε ψξα. Όιν θαη πεξηζζφηεξν αληί ηνπ 8σξνπ γίλεηαη αλαθνξά ζηνλ εηήζην ρξφλν εξγαζίαο πνπ πξνζκεηξάηαη κε ψξεο, γεγνλφο πνπ αλέδεημε ηνλ σξηαίν ρξφλν ζε θπξίαξρε κνξθή. Καηά δεχηεξν ιφγν κε ηηο λέεο ξπζκίζεηο επηηξέπεηαη πνιχ πην εχθνια απφ παιαηφηεξα ν ζπκςεθηζκφο ιηγφηεξσλ σξψλ εξγαζίαο κηαο πεξηφδνπ κε πεξηζζφηεξεο ψξεο κηαο άιιεο αληίζηνηρεο θαη κάιηζηα κε κνλάδα αλαθνξάο επξχηεξε ηεο εβδνκάδαο (ηξίκελα-εμάκελα). Σέινο νη απμνκεηψζεηο ηνπ ρξφλνπ γίλνληαη πηα ρσξίο ηα απμεκέλα θφζηε πνπ είραλ παιαηφηεξα νη ηηκνινγήζεηο ηεο ππεξσξίαο θαη ππεξεξγαζίαο. Δμάιινπ νη ιφγνη πνπ επηηξέπνπλ ηηο παξεθθιίζεηο δελ πεξηνξίδνληαη πιένλ ζηηο ιεηηνπξγηθέο αλάγθεο (π.ρ. επηρεηξήζεηο ζπλερνχο ππξφο) ή απφ εηδηθά αηηηνινγεκέλεο πεξηπηψζεηο, αιιά αθήλνληαη ζηελ ειεχζεξε εθηίκεζε ηνπ εξγνδφηε γηα ηηο επηρεηξεκαηηθέο ηνπ αλάγθεο. χκθσλα κε κία πξφζθαηε επηρεηξεκαηνινγία γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο αλαγθαηφηεηαο γηα επέιηθηε νξγάλσζε, απηή γίλεηαη ρξήζηκε θαη γηα ηνλ εξγαδφκελν, κε ηηο δπλαηφηεηεο πνπ ηνπ δίλνληαη γηα σξάξηα εξγαζίαο πξνζαξκνζκέλα ζηηο βηνηηθέο ηνπ αλάγθεο θαη ηθαλά γηα επαλανξηνζέηεζε ηνπ ειεχζεξνπ θαη ηνπ επαγγεικαηηθνχ ρξφλνπ, γεγνλφο ην νπνίν ζπλδέεηαη θαη κε ηελ είζνδν ηεο γπλαίθαο ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ηελ επηηαθηηθή ηεο αλάγθε γηα δηαρείξηζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο. 1 Απηφ βέβαηα πξνυπνζέηεη φηη εμαζθαιίδεηαη ζηνλ εξγαδφκελν ην δηθαίσκα επηινγήο, πξάγκα πνπ δελ είλαη φκσο πάληνηε νξαηφ. Γελ πξέπεη λα ιεζκνλείηαη πάλησο φηη θεληξηθφο ζηφρνο ησλ λέσλ 1 Γηαλλαθνχξνπ Μαηίλα, Γελδξηλφο Γηάλλεο, Ζ πνηφηεηα ηεο εξγαζίαο, ζεσξεηηθέο πξνζεγγίζεηοζεζκηθέο δηαζηάζεηο, Δπ.Δξγ.ρέζεσλ, ηεχρνο 33, Ηαλνπάξηνο 2004, ζει

39 ξπζκίζεσλ είλαη θπξίσο ε αληηζηνηρία κε ηηο νηθνλνκηθέο αλάγθεο ηεο επηρείξεζεο πξνθεηκέλνπ λα θαηαζηεί απηή αληαγσληζηηθή θαη πεγή απμεκέλεο απαζρφιεζεο. Έηζη κε ηε ζχλδεζή ηεο κε ηελ πνιηηηθή ηεο αχμεζεο ηεο απαζρφιεζεο αλαδεηείηαη ε επξχηεξε θνηλσληθή λνκηκνπνίεζε. Οη ζρεηηθέο κεηαξξπζκίζεηο εηζήρζεζαλ ζε φιεο ζρεδφλ ηηο ρψξεο κε άιινηε πεξηζζφηεξα θαη άιινηε ιηγφηεξα ζεηηθά απνηειέζκαηα. Σελ εμέιημε απηή αθνινπζεί θαη ν Έιιελαο Ννκνζέηεο, αθνχ ην ειιεληθφ εξγαηηθφ δίθαην ζε φιε ηνπ ηελ ηζηνξία παξαθνινπζεί (επηπρψο ή δπζηπρψο κε ζρεηηθή πάληα απφζηαζε ρξφλνπ) ηηο εμειίμεηο ζηνλ ινηπφ επξσπατθφ ρψξν Οη δηάθνξεο πξνηεηλόκελεο κνξθέο επέιηθηεο νξγάλωζεο ηνπ ρξόλνπ εξγαζίαο Οη επηκέξνπο ξπζκίζεηο δηεπζεηνχληαη, φπσο είλαη επφκελν, κε δηαθνξεηηθνχο φξνπο απφ ρψξα ζε ρψξα αλάινγα κε ηηο πξνηεξαηφηεηεο πνπ ηίζεληαη θαη ην ξπζκφ αλάπηπμεο. ηεξίδνληαη φιεο φκσο ζηηο ίδηεο αξρέο πνπ θαηαιήγνπλ ζηε δηακφξθσζε λέσλ ζεζκψλ. Δηδηθφηεξα: 1.Ζ πξνέθηαζε ηεο κεζφδνπ αλαθαηαλνκήο ηνπ εβδνκαδηαίνπ ρξφλνπ εξγαζίαο, κε ηελ νπνία θαζηεξψζεθε ην πελζήκεξν, γηα πεξαηηέξσ ζχληκεζε ησλ εκεξψλ απαζρφιεζεο νδεγεί ζηελ αλαγλψξηζε ηεο δπλαηφηεηαο γηα ζπληεηκεκέλε εβδνκάδα εξγαζίαο. Αιιά ελψ ε θαζηέξσζε ηνπ πελζεκέξνπ εκπλέεηαη απφ ηελ αξρή ηεο αχμεζεο ησλ εκεξψλ αλάπαπζεο αλά εβδνκάδα, ε λέα ζπληεηκεκέλε εβδνκάδα θαζηεξψλεηαη σο ελαιιαθηηθή κνξθή κνλάδα εξγαζίαο κε θάπνηα άιιε εβδνκάδα, κε εξγαζία φιεο ηηο κέξεο ηεο εβδνκάδαο (δηεπξπκέλε εβδνκάδα ελαιιαθηηθά κε ζπληεηκεκέλε). 2.Σν εμαηνκηθεπκέλν σξάξην κε δηάθνξεο παξαιιαγέο, νη νπνίεο εκθαλίδνληαη είηε σο απνδέζκεπζε απφ ηηο γεληθέο ξπζκίζεηο γηα ην ρξφλν πξνζέιεπζεο θαη απνρψξεζεο, είηε σο δπλαηφηεηα επηινγήο σξαξίνπ (σξάξην a la carte), είηε σο δπλαηφηεηα απμνκείσζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο, είηε αθφκε σο δηθαίσκα δηαλνκήο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο αλάκεζα ζε ζπγθεθξηκέλνπο εξγαδφκελνπο κεηά απφ θνηλή ζπκθσλία (job sharing), ζπλνδεχεηαη απφ ηε δπλαηφηεηα κεηαθνξάο σξψλ εξγαζίαο απφ εκέξα ζε εκέξα θη απφ εβδνκάδα ζε εβδνκάδα. Άιινηε απηφ γίλεηαη ρσξίο λα ζίγεηαη ε πιήξεο απαζρφιεζε, ε νπνία φκσο αμηνινγείηαη πιένλ ζε επξχηεξε βάζε απφ ηελ εβδνκάδα(ηξίκελν-εμάκελνέηνο) θαη άιινηε ζπλδπάδεηαη κε ηε κεξηθή απαζρφιεζε ή ηελ απαζρφιεζε κεηά απφ θιήζε, νπφηε ζπλδέεηαη κε ην πξφβιεκα ηεο εηνηκφηεηαο γηα εξγαζία. Ζ ηειεπηαία ήηαλ βέβαηα γλσζηή θαη ζην παξειζφλ, αιιά πιένλ κεηεμειίζζεηαη σο ζεζκφο, άκεζα ζπλδεδεκέλνο κε ηελ θαηαλνκή ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο. Οη θίλδπλνη γηα θαηαζηξαηεγήζεηο ζε βάξνο ηνπ εξγαδφκελνπ, απφ ηηο αηνκηθέο ζπκθσλίεο γηα εμαηνκηθεπκέλν σξάξην, πεξηνξίδνληαη κε δηαζθαιίζεηο πνπ πξνβιέπνληαη ζε ζπιινγηθφ επίπεδν (ζπκθσλίεο κε εθπξνζψπνπο ησλ εξγαδνκέλσλ ή ζ.ζ.εξγ.). 3. Απφ ηε ζηηγκή πνπ ε ηήξεζε ηνπ λφκηκνπ ρξφλνπ εξγαζίαο δελ αμηνινγείηαη κε βάζε ηελ εκεξήζηα ή ηελ εβδνκαδηαία απαζρφιεζε, πξνέρνπζα ζεκαζία απνθηά ν κέζνο φξνο εξγαζίαο ζε κία ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν. 1 Κνπθηάδεο, 2005, ν.π., ζει

40 Οπζηαζηηθά ε ιχζε πνπ ίζρπε γηα ηηο επηρεηξήζεηο ζπλερνχο ιεηηνπξγίαο ή ελαιιαζζφκελεο βάξδηαο γεληθεχεηαη κε δηεχξπλζε κάιηζηα ησλ ρξνληθψλ ζεκείσλ αλαθνξάο, πξνθεηκέλνπ ην σξάξην λα πξνζαξκφδεηαη ζηηο θπκαηλφκελεο αλάγθεο ηεο επηρείξεζεο. Δλψ κέρξη ζήκεξα ιακβάλνληαλ ππφςε κφλν νη ιεηηνπξγηθέο αλάγθεο, ηψξα παίδνπλ ηζνδχλακν ξφιν θαη νη νηθνλνκηθέο αλάγθεο. Ζ δπλαηφηεηα απηή επηηξέπεη βέβαηα ηε κείσζε πξνζθπγήο ζε έθηαθην πξνζσπηθφ αιιά ειαζηηθνπνηεί ην ρξφλν εξγαζίαο φζσλ έρνπλ δηαξθή απαζρφιεζε. πγρξφλσο θαζίζηαηαη εκθαλέο φηη ην θαζεζηψο ηεο ππεξσξηαθήο εξγαζίαο δε ζηεξίδεηαη κφλν ζηελ ππέξβαζε ηνπ εκεξήζηνπ ρξφλνπ, αθνχ επηηξέπεηαη νη εξγαδφκελνη λα πξνζθέξνπλ εξγαζία άιινηε κε απμεκέλν σξάξην, άιινηε κε κεησκέλν θαη άιινηε κε θαλνληθφ, ρσξίο απμνκεηψζεηο ζηηο απνδνρέο ηνπο. Τπεξσξία είλαη πιένλ θαη ε εηήζηα ππέξβαζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο. πξνβιέπνληαη νξηζκέλνη θξαγκνί ζηελ ειαζηηθφηεηα απηή, κε ηελ θαζηέξσζε ησλ πεξηνξηζκψλ ζηα ζπλνιηθά αλψηαηα θαη θαηψηαηα φξηα εκεξήζηαο ή εβδνκαδηαίαο απαζρφιεζεο. Οπζηαζηηθά δειαδή πξφθεηηαη γηα επαλανξηνζέηεζε ησλ νξίσλ. Με ηελ εμέιημε απηή αλαπηχζζεηαη παξάιιεια ν ζεζκφο ησλ πιενλαδνπζψλ σξψλ εξγαζίαο ή ησλ απνζεκάησλ σξψλ εξγαζίαο, πξάγκα πνπ ζεκαίλεη φηη νη πξφζζεηεο ψξεο εξγαζίαο αληινχληαη απφ ην πεξίζζεπκα σξψλ άιισλ εκεξψλ, δειαδή απφ ψξεο πνπ ν κηζζσηφο δελ εξγάζζεθε παξφιν φηη δελ είρε εμαληιήζεη ην λφκηκν σξάξηφ ηνπ. Οη ψξεο απηέο δελ ακείβνληαη κε επηπιένλ ακνηβή. Απφ ηελ άιιε κεξηά ηηο ψξεο ηηο νπνίεο δελ εξγάζζεθε ν κηζζσηφο ηηο πιεξψλεηαη θαλνληθά, κε αληίζηνηρε ρξέσζή ηνπ γηα λα απαζρνιεζεί, φηαλ ην επηβάιινπλ νη αλάγθεο ηεο επηρείξεζεο. Απηφ πξνυπνζέηεη ζπλνιηθέο ζπκθσλίεο φπνπ θαζνξίδνληαη αλαιπηηθά νη φξνη πινπνίεζεο. Αληηθείκελν δηαπξαγκάηεπζεο είλαη θαη ε θάιπςε ηεο απψιεηαο εηζνδήκαηνο απφ ηε κείσζε ησλ πξφζθαησλ ακνηβψλ. Αθφκε αιινίσζε πθίζηαληαη θαη νη ζεζκνί ηεο ππεξσξηαθήο θαη ηεο κεξηθήο απαζρφιεζεο. Έρνπλ φκσο επίπησζε θαη ζην ζεζκφ ηεο εβδνκαδηαίαο αλάπαπζεο πνπ κεηεμειίζζεηαη πιένλ επξχηαηα ζε ζπκςεθηζηηθέο εκέξεο αλάπαπζεο κε ηε ζπγθέληξσζε ησλ εκεξψλ αλάπαπζεο θαηά ηελ νπνία ν εξγαδφκελνο εξγάζζεθε. Καη απηφο ν ζεζκφο δελ ήηαλ άγλσζηνο κέρξη ζήκεξα. Ρπζκηδφηαλ φκσο κε απζηεξνχο φξνπο απφ ην λνκνζέηε θαη δελ ππήξρε δπλαηφηεηα απμνκείσζή ηνπ κε ζπκθσλίεο. Αθφκε κε ηηο λέεο ξπζκίζεηο δηεπξχλνληαη νη πεξηπηψζεηο πνπ επηηξέπνπλ ηηο ζπκςεθηζηηθέο εκέξεο αλάπαπζεο, αθνχ απηέο ζπλδένληαη πιένλ κε φιεο ηηο ξπζκίζεηο γηα ειαζηηθφηεηα ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο. γη απηφ θαη θαινχληαη θαη άδεηεο ειαζηηθφηεηαο ζηελ αμηνπνίεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο. 4. Έλα άιιν ζέκα πνπ απνηέιεζε αληηθείκελν ησλ λεφηεξσλ κεηαξξπζκίζεσλ είλαη νη πξφζζεηεο νκάδεο εξγαζίαο. ε ιεγφκελε 4 ε βάξδηα απνηειεί εξγαζία αλαπιήξσζεο ησλ εξγαδνκέλσλ ζε βάξδηα εξγαζίαο θαηά ην ρξφλν πνπ απηνί έπξεπε λα αζθνχλ ην δηθαίσκα ηεο εβδνκαδηαίαο αλάπαπζεο. Ο εβδνκαδηαίνο ρξφλνο εξγαζίαο απνδεζκεχεηαη απφ ηνπο πεξηνξηζκνχο γηα εξγαζία ηελ Κπξηαθή. ε φιεο ηηο παξαπάλσ πεξηπηψζεηο ν επηηξεπφκελνο λφκηκνο ρξφλνο εξγαζίαο εμαθνινπζεί λα δηαζθαιίδεηαη αιιά κε βάζε ηελ αξρή ηνπ κέζνπ φξνπ. 1 1 Κνπθηάδεο, 2005, ν.π., ζει

41 6.4 Οη λνκνζεηηθέο ξπζκίζεηο ζηελ Ειιάδα Ζ πξψηε λνκνζεηηθή παξέκβαζε έγηλε κε ηα άξζξα ηνπ λ. 1892/1990. κε ην λφκν απηφ ξπζκίζηεθε ζε λέα βάζε ην δηθαίσκα ιεηηνπξγίαο ησλ επηρεηξήζεσλ ζε φιεο ηηο εκέξεο ηεο εβδνκάδαο, πξνζδηνξίζηεθε ε δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο ζε ρξνληθέο κνλάδεο επξχηεξεο ηεο εβδνκάδαο θαη πξνβιέθζεθε ν θαζνξηζκφο κε ζεζκηθφ πιαίζην ηεο κεξηθήο απαζρφιεζεο πνπ ηελ πηνζεηεί πιένλ σο παξάιιειε κνξθή απαζρφιεζεο κε ηελ πιήξε απαζρφιεζε. Ο ζεζκφο ηεο κεξηθήο απαζρφιεζεο, πνπ ζπληζηά απηνηειή κνξθή απαζρφιεζεο πξνο ηα θάησ απφ ην λφκηκν ρξφλν εξγαζίαο, εμεηάζζεθε σο αληίπνδαο ησλ απνθιίζεσλ πξνο ηα πάλσ κε ηηο ππεξσξίεο. Παξαθάησ ζα εμεηάζνπκε θάπνηεο άιιεο λνκνζεηηθέο παξεκβάζεηο πνπ αθνξνχλ ζην ρξφλν εξγαζίαο Σα ρξνληθά όξηα εξγαζίαο Με ηηο δηαηάμεηο ηνπ λένπ λνκνζεηήκαηνο 3385/2005 «Ρπζκίζεηο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο απαζρφιεζεο, ηελ ελίζρπζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο θαη άιιεο δηαηάμεηο», (άξζξν 1) επαλέξρεηαη ζε ηζρχ ν ζεζκφο ηεο ππεξεξγαζίαο, κεραληζκφο πνπ είρε εηζαρζεί ζην δίθαηφ καο κε ηελ εζληθή γεληθή ζ.ζ.εξγ. ην 1975, θαη πνπ ζηε ζπλέρεηα θαηαξγήζεθε κε ην άξζξν 4 ηνπ λ.2874/2000. Ωο ππεξεξγαζία, κε ην λέν λνκνζέηεκα, ζεσξείηαη ε απαζρφιεζε ησλ κηζζσηψλ θαηά ηηο ψξεο 41 έσο θαη 45 ηεο εβδνκάδνο γηα επηρεηξήζεηο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζε πελζήκεξε βάζε. Γηα επηρεηξήζεηο πνπ απαζρνινχλ ην πξνζσπηθφ ηνπο γηα έμη ψξεο ηελ εβδνκάδα, σο ππεξεξγαζία ζεσξείηαη ε απαζρφιεζε, θαηά ηηο ψξεο 41 έσο θαη 48. Τπφ ηνλ πξνγελέζηεξν θαζεζηψο ηνπ λ.2874/2000, ε απαζρφιεζε ησλ κηζζσηψλ απφ ηηο 41 έσο ηηο 45 ψξεο ηεο εβδνκάδαο ζεσξνχληαλ θαη πάιη ππεξεξγαζία θαη απφ 45 έσο 48 ψξεο ηδηφηππε ππεξσξία. Γηα ηηο ψξεο 41 έσο 45 ε ακνηβή ήηαλ θαη πάιη ίζε πξνο ην θαηαβαιιφκελν(γηα θάζε ψξα) σξνκίζζην πξνζαπμεκέλν θαηά 25% έλαληη ηνπ 50% πνπ θαζφξηζε ν λ.2874/2000. ε ακνηβή γηα ηελ απαζρφιεζε ησλ σξψλ 46 έσο 48, ε νπνία δελ ζπκςεθίδνληαλ ζηα επηηξεπφκελα φξηα ππεξσξηψλ ήηαλ εθείλε ηεο λφκηκεο ππεξσξίαο. Οη ηξεηο δειαδή απηέο ψξεο ζπλππνινγίδνληαλ ζηηο ψξεο λφκηκεο ππεξσξίαο γηα λα εμεπξεζεί ε θαηά ην λ.435/76 πξνζαχμεζε. Ζ ππέξβαζε ησλ 45 σξψλ ηελ εβδνκάδα ζην πελζήκεξν ή ησλ 48 σξψλ ηελ εβδνκάδα ζην εμαήκεξν ζπληζηά ππεξσξηαθή απαζρφιεζε, σο πξνο φιεο ηηο λφκηκεο ζπλέπεηεο, δηαηππψζεηο θαη δηαδηθαζίεο εγθξίζεσο(άξζξν 1, παξ.2). ζηηο πεξηπηψζεηο απηέο ε πξνζαχμεζε ηνπ θαηαβαιιφκελνπ σξνκηζζίνπ, ιφγσ λφκηκεο ππεξσξηαθήο εξγαζίαο, παξακέλεη σο έρεη. Γειαδή, 50% κέρξη ηε ζπκπιήξσζε ησλ 120 σξψλ θαη 75% γηα ηελ πέξα ησλ 120 σξψλ απαζρφιεζε. Ζ απνδεκίσζε ηεο θαη εμαίξεζε ππεξσξίαο (ε νπνία κέρξη πξφηηλνο ραξαθηεξηδφηαλ σο παξάλνκε ππεξσξία), νξίδεηαη ίζε κε ην θαηαβαιιφκελν σξνκίζζην πξνζαπμεκέλν θαηά 100% έλαληη ηνπ κέρξη πξφηηλνο απηνχ 150%. Τπφςε φηη σο θαη εμαίξεζε ππεξσξία ζεσξείηαη εθείλε γηα ηελ νπνία δελ ηεξνχληαη νη πξνυπνζέζεηο λνκηκφηεηαο. Γηα θάζε ψξα ππεξσξηαθήο απαζρφιεζεο ηζρχνπλ ηα εμήο: α)δε ρξεηάδεηαη άδεηα γηα ηελ εθηέιεζή ηεο απφ ηηο αξκφδηεο Αξρέο

42 β)ε εθηέιεζή ηεο ππφθεηηαη ζηελ θξίζε ηνπ εξγνδφηε. γ)ε απαζρφιεζε απηή δελ ππνινγίδεηαη ζηα επηηξεπηά φξηα ππεξσξίαο ησλ 120 σξψλ εηεζίσο. δ)ε θαηαλνκή ησλ σξψλ ηεο ππεξεξγαζίαο γηα θάζε κέξα ηεο εβδνκάδαο επηηξέπεηαη λα γίλεηαη θαηά ηελ θξίζε ηνπ εξγνδφηε ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη δελ ππάξρεη ππέξβαζε ησλ 9 σξψλ εκεξεζίσο ζην πελζήκεξν θαη ησλ 8 σξψλ ζην εμαήκεξν, ε νπνία έρεη ην ραξαθηήξα ηεο ππεξσξίαο. ε)ηπρφλ άξλεζε ηνπ κηζζσηνχ λα πξνζθέξεη εξγαζία θαηά ηηο ψξεο ηεο ππεξεξγαζίαο είλαη δπλαηφλ λα εθιεθζεί σο αληηζπκβαηηθή ζπκπεξηθνξά απηνχ, ε νπνία ππφ νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο αγγίδεη ηα φξηα ηνπ ζπνπδαίνπ ιφγνπ θαη σο εθ ηνχηνπ δηθαηνινγεί(πέξα νπνηαζδήπνηε άιιεο πεηζαξρηθήο πνηλήο, πξνβιεπφκελεο απφ ηνλ εζσηεξηθφ θαλνληζκφ ηεο επηρείξεζεο) θαη ηε ιχζε (θαηαγγειία) ηεο νξηζκέλνπ ρξφλνπ εξγαζηαθήο ζρέζεο ηνπ εξγαδφκελνπ. Απφ ηα παξαπάλσ πξνθχπηεη φηη, ζηα δεηήκαηα ηεο επαλαθεξζείζαο ππεξεξγαζίαο, φπσο άιισζηε θαη ζηα αληίζηνηρα ηεο πξνεγνχκελεο «ηδηφξξπζκεο» ππεξσξίαο ηνπ λ.2874/2000, ιεηηνπξγεί θαη βξίζθεη έδαθνο εθαξκνγήο ην δηεπζπληηθφ δηθαίσκα ηνπ εξγνδφηε κε φηη ζπλεπάγεηαη απηφ. Σν δ.δ. ηνπ εξγνδφηε δε ιεηηνπξγεί θαη δελ ηζρχεη κφλν σο πξνο ηα ζέκαηα ηεο δηεπζεηήζεσο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο, αθνχ ν λεφηεξνο λνκνζέηεο πξνέβιεςε εηδηθά γηα ηηο ξπζκίζεηο ηεο δηεπζεηήζεσο (φπσο θαη ησλ ππεξσξηψλ) ηε δπλαηφηεηα θαη ην δηθαίσκα ηνπ εξγαδφκελνπ λα αξλεζεί ηελ παξνρή ηεο επηπιένλ εξγαζίαο αλ δελ είλαη ζε ζέζε λα ηελ εθηειέζεη θαη ε άξλεζή ηνπ απηή δελ είλαη αληίζεηε κε ηελ θαιή πίζηε(άξζξν 659ΑΚ). Έηζη, ε άξλεζε ηνπ εξγαδφκελνπ λα πξνζθέξεη επηπιένλ εξγαζία (εληφο ηνπ ζπζηήκαηνο ηεο δηεπζέηεζεο) δελ ζπληζηά ιφγν θαηαγγειίαο ηεο ζπκβάζεσο εξγαζίαο. Δμ εηέξνπ, ε επαλαθνξά ηνπ ζπζηήκαηνο ηεο ππεξεξγαζίαο ησλ πέληε σξψλ (41 ε, 42 ε, 43 ε, 44 ε έσο θαη 45 ε ) γηα ην πελζήκεξν ελαξκνλίδεηαη πξνο ην βάζε ηεο ΔΓΔ 1975 ηζρχνλ λφκηκν εκεξήζην σξάξην εξγαζίαο ησλ 9 σξψλ, ην νπνίν νπδέπνηε θαηαξγήζεθε, αθφκε θαη ππφ ην θαζεζηψο ηνπ λ.2874/2000, φηαλ ην εβδνκαδηαίν λφκηκν σξάξην ζπκπηέζζεθε πξνο ηα θάησ θαη θαζνξίζηεθε ζε 43 ψξεο. Τπφ ην λ.2874/2000 νη επηρεηξήζεηο πνπ εθάξκνδαλ θάζε κέξα σξάξην εξγαζίαο 9 σξψλ έπξεπε λα πξνζηξέρνπλ ζηηο νηθείεο Δπηζεσξήζεηο Δξγαζίαο αηηνχκελεο ηελ έγθξηζε ππεξσξίαο γηα ηελ πέξα ησλ 43 σξψλ θαη κέρξη ηελ 45 σξψλ απαζρφιεζε ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπο, γηα ηελ νπνία νθείινληαλ ακνηβή πξνζαπμεκέλε θαηά 50%. Τπφ ην λέν θαζεζηψο(ην νπνίν ηζρχεη απφ 1/10/2005) κπνξνχλ θαη επηηξέπεηαη νη ελδηαθεξφκελεο επηρεηξήζεηο λα δειψλνπλ ζην εμήο ζηηο θαηαζηάζεηο πξνζσπηθνχ πνπ ππνβάιινπλ ζηηο θαηά ηφπνπο ππεξεζίεο ηνπ Τπνπξγείνπ Δξγαζίαο, εκεξήζηα εξγαζία ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπο 9 σξψλ, κε ηελ πξνυπφζεζε βέβαηα φηη ε αληηκηζζία ησλ εξγαδνκέλσλ γηα ηελ πέξα ησλ 40 σξψλ απαζρφιεζή ηνπο ζα είλαη πξνζαπμεκέλε θαηά 25%, ήηνη κε ηελ ακνηβή ηεο ππεξεξγαζίαο. Ζ ακνηβή ηεο ππεξεξγαζίαο φπσο είλαη γλσζηφ εληάζζεηαη ζηελ ρσξεία ησλ ηαθηηθψλ απνδνρψλ, δειαδή εθείλσλ πνπ εκθαλίδνπλ ζπρλφηεηα επαλαιήςεσο κε φηη ζπλεπάγεηαη απηφ θαηά ηελ θείκελε λνκνζεζία. Σέινο, αλάγθε λα δηεπθξηληζηεί φηη, ζηηο πεξηπηψζεηο θαηά ηηο νπνίεο ην ζπκβαηηθφ σξάξην εξγαζίαο έρεη θαζνξηζζεί, είηε δπλάκεη φξνπ ζ.ζ.εξγ., ή εζσηεξηθνχ θαλνληζκνχ εξγαζίαο, είηε κε ειεπζεξία ηνπ εξγνδφηε, ζε ιηγφηεξεο

43 ψξεο έλαληη ησλ 40, ηφηε ε ηπρφλ απαζρφιεζε ηνπ κηζζσηνχ πέξα ηνπ επλντθφηεξνπ ζπκβαηηθνχ ηνχηνπ σξαξίνπ θαη κέρξη ηηο 40 εβδνκαδηαίσο δε ζεσξείηαη ππεξεξγαζία θαηά ηελ πξνεθηεζείζα έλλνηα ακεηβφκελε κε ηα πξνζαπμεκέλα πνζά πνπ αλαθέξζεθαλ αλσηέξσ (25%), αιιά πξφζζεηε εξγαζία. Έηζη εξγαζία πνπ ζχκθσλα κε ην άξζξν 659ΑΚ παξέρεηαη απφ ην κηζζσηφ αλ παξαζηεί αλάγθε θαη εθφζνλ είλαη ζε ζέζε απηφο λα ηελ πξνζθέξεη θαηά ηηο αξρέο ηεο θαιήο πίζηεσο. Ζ ακνηβή ηνπ εξγαδφκελνπ γηα ηελ πξφζζεηε απηή απαζρφιεζε (κέρξη ηηο 40 ψξεο εβδνκαδηαίσο) είλαη ίζε γηα θάζε ψξα κε έλα απιφ εκεξνκίζζην, δειαδή ρσξίο πξνζαχμεζε. Δπίζεο είλαη αλάγθε λα δηεπθξηληζζεί θαη λα ππελζπκηζηεί φηη ππεξσξηαθή εξγαζία ζπληξέρεη θαη φηαλ δε γίλεηαη ππέξβαζε ηνπ λφκηκνπ εβδνκαδηαίνπ σξαξίνπ, αιιά κφλν ηνπ λφκηκνπ εκεξήζηνπ σξαξίνπ. Γεγνλφο πνπ ζεκαίλεη φηη δε ρσξεί ζπκςεθηζκφο ησλ ππεξσξηψλ κηαο εκέξαο κε ηηο ψξεο κε απαζρνιήζεσο θαη άιιε εκέξα. Σέηνηεο ζπκθσλίεο, είηε ζε ζπιινγηθφ επίπεδν, είηε θπξίσο ζε αηνκηθφ, είλαη άθπξεο. Όκσο ηα αλσηέξσ δε βξίζθνπλ έδαθνο εθαξκνγήο ζηα ζπζηήκαηα ησλ δηεπζεηήζεσλ ζηα νπνία γίλεηαη αλαθνξά παξαθάησ. Τπνρξεψζεηο εξγνδνηψλ ζηηο πεξηπηψζεηο ηξνπνπνηήζεσο ηνπ σξαξίνπ εξγαζίαο-γηνηθεηηθέο θαη πνηληθέο θπξψζεηο Με ηηο λεφηεξεο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 3 ηνπ λ.3385/2005 ε ππνρξέσζε ηνπ εξγνδφηε γηα ηελ θαηάζεζε ζπκπιεξσκαηηθψλ πηλάθσλ πξνζσπηθνχ ζηηο Δπηζεσξήζεηο Δξγαζίαο ζε πεξίπησζε αιιαγήο ή ηξνπνπνηήζεσο ηνπ σξαξίνπ, ή ηεο νξγάλσζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο δελ εθηείλεηαη πιένλ κέζα ζε δηάζηεκα 15 εκεξψλ απφ ηελ επέιεπζε ηεο κεηαβνιήο, αιιά ε θαηάζεζε απηή-ζε φηη αθνξά ηηο κεηαβνιέο-πξέπεη λα γίλεηαη κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν ην αξγφηεξν έσο θαη 2 εκέξεο απφ ηελ εκέξα αιιαγήο ηνπ σξαξίνπ ή ηεο νξγαλψζεσο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο. παξαβίαζε ησλ παξαπάλσ δηαηάμεσλ, αιιά θαη γεληθφηεξα δηαηάμεσλ ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο, επηζχξεη ηελ πνηληθή δίσμε ηνπ παξαβάηε εξγνδφηε. Ζ επαπεηινχκελε ηηκσξία είλαη ε πνηλή θπιάθηζεο ηνπιάρηζηνλ 6 κελψλ ή ρξεκαηηθή πνηλή ηνπιάρηζηνλ 900 επξψ ή θαη νη δχν απηέο πνηλέο(παξ.2). Τπφςε φηη εηδηθέο δηαηάμεηο ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο πνπ πξνβιέπνπλ βαξχηεξε πνηληθή κεηαρείξηζε εμαθνινπζνχλ λα ηζρχνπλ θαη φηη ηα ακέζσο πξναλαθεξζέληα αληηθαζηζηνχλ ηηο αληίζηνηρεο πεξί πνηληθήο δηψμεσο ηνπ εξγνδφηε, δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 17 ηνπ λ.2639/1998. Δμάιινπ κε ηηο λεφηεξεο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 3 ηνπ ίδηνπ σο άλσ λφκνπ, γίλεηαη επαρζέζηεξε θαη ε πεηζαξρηθή (δηνηθεηηθή) δίσμε ηνπ παξάβαζε εξγνδφηε. πγθεθξηκέλα, ην πξφζηηκν γηα θάζε κία παξάβαζε θαζνξίδεηαη απφ επξψ κέρξη επξψ, έλαληη ησλ 500 έσο επξψ πνπ είραλ νξηζζεί κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 4 ηνπ λ.3227/2004, νη νπνίεο θαη αληηθαζίζηαληαη κε ηηο πξναλαθεξζείζεο λεφηεξεο δηαηάμεηο. Με ηηο ίδηεο σο άλσ δηνηθεηηθέο θπξψζεηο απεηινχληαη θαη παξαβάηεο ησλ κέηξσλ πγηεηλήο θαη αζθάιεηαο ηεο εξγαζίαο. Οη λεφηεξεο σο άλσ δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 3 ηνπ λ.3385/2005 δελ ηξνπνπνίεζαλ ηηο αληίζηνηρεο ηνπ άξζξνπ 16,παξ.5. ηνπ λ.2874/2000 ζε φηη αθνξά ηελ ππνρξέσζε ηνπ εξγνδφηε γηα ηελ ππνβνιή (θαηάζεζε) ζπκπιεξσκαηηθψλ πηλάθσλ πξνζσπηθνχ σο πξνο ηα λέα ζηνηρεία (πξνζιήςεηο λέσλ εξγαδνκέλσλ) ή ηελ αιιαγή ηεο λνκηθήο εθπξνζψπεζεο ηεο επηρείξεζεο. Έηζη σο πξνζεζκία θαηάζεζεο ησλ ζηνηρείσλ απηψλ εμαθνινπζεί λα παξακέλεη ην ρξνληθφ δηάζηεκα ησλ 15 εκεξψλ απφ ηεο επειεχζεσο ηεο κεηαβνιήο

44 Σα φζα εμεηέζεζαλ παξαπάλσ, ζρεηηθά κε ηελ ππνβνιή ζρεηηθψλ πηλάθσλ πξνζσπηθνχ, ηζρχνπλ απφ ηελ εκεξνκελία δεκνζηεχζεσο ηνπ λ 3385/2005 ζην ΦΔΚ, δειαδή απφ 19/8/2005, ζε αληίζεζε κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 1, πεξί ρξνληθψλ νξίσλ εξγαζίαο, θαη ηνπ άξζξνπ 2, πεξί δηεπζέηεζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο, ησλ νπνίσλ ε έλαξμε ηζρχνο νξίζηεθε ζηηο 1/10/ Σν ζύζηεκα ζπλερνύο ιεηηνπξγίαο ηεο επηρείξεζεο ην ζέκα ηεο ζπλερνχο ιεηηνπξγίαο ησλ επηρεηξήζεσλ ζε φιν ην ρξφλν επηαεκέξνπ ή ηνπ εμαεκέξνπ θάζε εβδνκάδαο ν λφκνο παξέρεη κε ην άξζξν 40 ηξεηο δπλαηφηεηεο. Δπηηξέπεη θαη ζηηο επηρεηξήζεηο πνπ δελ είλαη απφ ηε θχζε ηνπο ζπλερνχο ιεηηνπξγίαο, λα ιεηηνπξγνχλ ζπλερψο ζην ζχλνιν ή θαηά ηκήκαηα κε ην ζχζηεκα ιεηηνπξγίαο ηεζζάξσλ ελαιιαζζφκελσλ νκάδσλ εξγαζίαο, πξάγκα πνπ ζεκαίλεη φηη ε φιε ιεηηνπξγία ηνπο πξνζαξκφδεηαη επθνιφηεξα ζηηο δηαθπκαηλφκελεο αλάγθεο ηνπο. Ζ επηβνιή φκσο ηνπ ζπζηήκαηνο απηνχ δελ κπνξεί λα είλαη κνλνκεξήο, αιιά πξνυπνζέηεη ηε ζπλαίλεζε ηνπ εξγαδφκελνπ. Ο λφκνο αξθείηαη ζηηο αηνκηθέο ζπκθσλίεο θαη δελ απαηηεί ζπλαίλεζε ησλ αληηπξνζσπεπηηθψλ νξγάλσλ ησλ επηρεηξήζεσλ. Δδψ είλαη εκθαλέο ην ζηνηρείν ηεο απνθαηάζηαζεο ηεο ζπκβαηηθήο ειεπζεξίαο. Ο λφκνο επηηξέπεη ειεχζεξα ηε ζπλερή ιεηηνπξγία θαη ζπλεπψο ηελ εξγαζία ην άββαην θαη ηελ Κπξηαθή, εθφζνλ ε επηρείξεζε πξνζιάβεη πξφζζεην πξνζσπηθφ, κε δηθαίσκα απαζρφιεζεο επί 12 ψξεο ηελ εκέξα ζε θαζεκία απφ ηηο δχν απηέο εκέξεο. ε απηή ηελ πεξίπησζε ε ζπλνιηθή ακνηβή γηα εξγαζία 40 σξψλ ή ηπρφλ ιηγφηεξσλ σξψλ αλ ην σξάξην ηεο εξγαζίαο είλαη κηθξφηεξν ζηελ επηρείξεζε. Αληίζηνηρα θαη ε αζθαιηζηηθή θάιπςε είλαη γηα έμη εκέξεο. Έηζη έρνπκε απφ ηε κία κεξηά θαηάξγεζε φισλ ησλ πεξηνξηζκψλ γηα Κπξηαθή αξγία, ππεξσξηαθή απαζρφιεζε, λπρηεξηλή εξγαζία, κε ηνπο φξνπο βέβαηα πνπ ζέηεη ν λφκνο, θαη απφ ηελ άιιε λέν είδνο θαη απνθνπή απμεκέλεο ακνηβήο γηα εξγαζία γηα ηελ νπνία ζχκθσλα κε ηε λνκνζεζία πξνβιέπνληαη εηδηθέο θαηά πεξίπησζε πξνζαπμήζεηο. Δίλαη εκθαλήο ε πξφζεζε ηνπ λνκνζέηε λα ζπλδέζεη ηε ξχζκηζε απηή κε ηελ πνιηηηθή ηεο απαζρφιεζεο (δεκηνπξγία λέσλ ζέζεσλ). Ο λνκνζέηεο παξέρεη ηέινο ηε δπλαηφηεηα ζηηο επηρεηξήζεηο απηέο λα ιεηηνπξγνχλ ζην ζχλνιν ή θαηά ηκήκαηα κφλν έμη εκέξεο ηελ εβδνκάδα. Σν δηθαίσκα ηεο δηήκεξεο εβδνκαδηαίαο αλάπαπζεο δε ζίγεηαη. Απηφ ζεκαίλεη φηη ε ιεηηνπξγία ησλ επηρεηξήζεσλ ζα επηηπγράλεηαη κε αλαθαηαλνκή ηνπ εβδνκαδηαίνπ ρξφλνπ. Γηα λα θαηαζηεί δπλαηή απηή, ν λνκνζέηεο παξέρεη ην δηθαίσκα γηα κεξηθή δηάζπαζε ηεο αξρήο γηα αλάπαπζε κε ζπλερφκελεο κέξεο κε ηελ Κπξηαθή. Έηζη εηδηθφηεξα ε ππνρξέσζε ησλ επηρεηξήζεσλ πεξηνξίδεηαη ζην λα παξέρνπλ εκέξα αλάπαπζεο ζπλερφκελε κε ηελ Κπξηαθή, θάζε ηξεηο εβδνκάδεο. Καη πάιη, φπσο θαη ζηηο πξνεγνχκελεο πεξηπηψζεηο, νη αιιαγέο απηέο ζην ρξφλν απαζρφιεζεο πξνυπνζέηνπλ ηε ζπκθσλία ησλ κηζζσηψλ Ζ δηεπζέηεζε ηνπ ρξόλνπ εξγαζίαο Ζ έλλνηα ηεο δηεπζέηεζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο Ζ δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο απνηειεί λεφηεξν ηξφπν νξγάλσζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο, απνδεζκεπκέλν απφ ηελ θχξηα κνλάδα κέηξεζεο ηνπ 1 Μεηδεηάθνο Απφζηνινο, Υξνληθά φξηα εξγαζίαο, Γ.Δ.Ν., ηφκνο 61, ηεχρνο 1457, 2005, ζει Κνπθηάδεο, 2005, ν.π., ζει

45 ρξφλνπ εξγαζίαο, πνπ είλαη ε εκέξα θαη ηε ζπκπιεξσκαηηθή κνλάδα πνπ είλαη ε εβδνκάδα. Καη νη δχν απηέο κνλάδεο απνηεινχλ παξαδνζηαθέο κνλάδεο κέηξεζεο ηεο πνζφηεηαο ηεο παξερφκελεο εξγαζίαο. ε άκεζε ζπλέπεηα ηεο λέαο νξγάλσζεο είλαη ε παξνρή ηεο δπλαηφηεηαο ηεο ζπλνιηθήο απνηίκεζεο εξγαζίαο ζε επξχηεξεο ρξνληθέο πεξηφδνπο, ρσξίο κεηαβνιή ζην χςνο ηνπ κηζζνχ, παξά ηηο απμνκεηψζεηο ζηηο ψξεο απαζρφιεζεο, κε ηελ πξνυπφζεζε φηη δηαηεξείηαη ζηαζεξφο ν κέζνο φξνο ησλ σξψλ απαζρφιεζεο. Ζ δηεπζέηεζε δε ζπληζηά κέζν αχμεζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο αιιά κέζν ζπκςεθηζκνχ απμεκέλσλ σξψλ απαζρφιεζεο κηαο πεξηφδνπ κε ηηο ιηγφηεξεο ψξεο κηαο άιιεο πεξηφδνπ. Έηζη, γηα ηε ζπλνιηθή απνηίκεζε ηεο εξγαζίαο απνθηνχλ ζεκαζία επξχηεξεο ρξνληθέο κνλάδεο, φπσο είλαη ν κήλαο, έλα ζχλνιν κελψλ, ή θαη ην έηνο, ρξνληθνί πεξίνδνη κέζα ζηηο νπνίεο γίλεηαη ν ζπκςεθηζκφο σξψλ απαζρφιεζεο. Πξφθεηηαη γηα ηε ιεγφκελε πεξίνδν αλαθνξάο ε νπνία ρσξίδεηαη ζε κία πεξίνδν απμεκέλεο απαζρφιεζεο θαη ζε κία άιιε κεησκέλεο απαζρφιεζεο. ε θάζε πεξίπησζε ηειηθφ ζεκείν αλαθνξάο είλαη ην έηνο. Τπελζπκίδεηαη φηη ε δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο ζεζκνζεηήζεθε αξρηθά κε ην άξζξν 41 ηνπ λ.1892/1990(φδκ 101/Α/ ) θαη ζηε ζπλέρεηα ηξνπνπνηήζεθε κε ηα κεηαγελέζηεξα λνκνζεηήκαηα 2639/1998, άξζξν 3(ΦΔΚ 205/Α/2-9-98) θαη 2874/2000, άξζξν 5(ΦΔΚ 286/Α/ ), ηα νπνία αληηθαηέζηεζε ην άξζξν 2 ηνπ λ.3385/2005 βάζε ηνπ νπνίνπ ζα γίλεηαη αλαθνξά ζην εμήο, 1 Απφ ηελ άιιε κεξηά απηή ε δηεχξπλζε είρε σο ζπλέπεηα ηελ αλάγθε κέηξεζεο ηεο παξερφκελεο πνζφηεηαο εξγαζίαο κε κηθξφηεξεο ρξνληθέο κνλάδεο απφ ηελ εκέξα θαη σο ηέηνηα πξνθξίζεθε ε ψξα πνπ θαζίζηαηαη έηζη βαζηθή κνλάδα κέηξεζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο. κηθξή κνλάδα κέηξεζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο θαη επξείεο ρξνληθέο πεξίνδνη ζπλνιηθήο απνηίκεζεο είλαη ηα δχν αλαγθαία ζηνηρεία ηεο ειαζηηθήο νξγάλσζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο απφ θνηλνχ κε ην κέζν φξν απαζρφιεζεο. Ζ δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο επηθέξεη ζεκαληηθή ξσγκή ζην παξαδνζηαθφ εξγαηηθφ δίθαην. Γείγκαηα ειαζηηθήο νξγάλσζεο ππάξρνπλ θαη ζε απηφ αιιά σο κέζν γηα ζπγθεθξηκέλεο ιεηηνπξγηθέο αλάγθεο. Αληίζεηα ε δηεπζέηεζε πξνσζείηαη σο κέζν γηα ηελ αχμεζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ επηρεηξήζεσλ ρσξίο αληάιιαγκα. Γηα ηνλ εξγνδφηε, ηνπ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα λα ππνθαηαζηήζεη ηνπο ζεζκνχο ηεο ππεξεξγαζίαο θαη ηεο ππεξσξίαο θαη λα αμηνπνηεί ηελ εξγαζία ηνπ κηζζσηνχ φηαλ είλαη απαξαίηεηε, απηφ πνπ νξηζκέλνη απνθαινχλ «πάλσ ζηελ ψξα». Γηα ην κηζζσηφ απνηειεί δξαζηηθή κείσζε ησλ λφκηκσλ απνδνρψλ ηνπ ζε κεληαία, εηήζηα θαη καθξνρξφληα βάζε. ε κεληαία γηαηί ηνπ ζηεξεί ηηο πξφζζεηεο ακνηβέο θαη ηηο πξνζαπμήζεηο πνπ ζπληζηνχλ ζεκαληηθφ κέξνο ησλ απνδνρψλ ηνπο. ε εηήζηα βάζε, γηαηί κεηψλεη ην χςνο ησλ ζπλήζσλ θαη ηαθηηθψλ απνδνρψλ πνπ απνηεινχλ ηε βάζε γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ απνδνρψλ άδεηαο, επηδνκάησλ ενξηψλ. ε καθξνρξφληα βάζε, γηαηί κεηψλεηαη ην χςνο ηεο απνδεκίσζεο θαηαγγειίαο θαη ζπξξηθλψλεηαη ε βάζε γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ αζθαιηζηηθψλ ηνπ δηθαησκάησλ. Σα δχν ζπζηήκαηα ειαζηηθήο δηεπζέηεζεο Με ην ηζρχνλ θαζεζηψο ππάξρνπλ δχν ζπζηήκαηα δηεπζέηεζεο γηα φιεο ηηο επηρεηξήζεηο πνπ εθαξκφδνπλ ην ζπιινγηθφ σξάξην εξγαζίαο ησλ 40 σξψλ 1 Μεηδεηάθνο, 2005, ν.π., ζει

46 εβδνκαδηαίσο ή κηθξφηεξν, αλεμάξηεηα απφ ηνλ αξηζκφ ησλ απαζρνινπκέλσλ κηζζσηψλ ην έλα ζχζηεκα είλαη ηεηξάκελεο δηάξθεηαο θαη ην άιιν εηήζηαο. 1 Καη ζηα δχν ζπζηήκαηα δηεπζέηεζεο ππάξρεη κία πεξίνδνο απμεκέλεο απαζρφιεζεο θαη κία πεξίνδνο κεησκέλεο απαζρφιεζεο, νη νπνίεο ζπληζηνχλ ηελ πεξίνδν αλαθνξάο θαη δίλνπλ ηελ ηαπηφηεηα ηνπ ηχπνπ δηεπζέηεζεο. Καηά ην πξψην ζχζηεκα ε πεξίνδνο κεησκέλεο θαη ε πεξίνδνο απμεκέλεο απαζρφιεζεο δελ κπνξνχλ λα μεπεξάζνπλ ηνπο ηέζζεξηο κήλεο κέζα ζε έλα έηνο. ην πιαίζην ηνπ ηεηξάκελνπ νη δχν πεξίνδνη θαζνξίδνληαη ειεχζεξα, αξθεί λα είλαη δπλαηφο ν ζπκςεθηζκφο κέζα ζην ηεηξάκελν ηνπ ρξφλνπ ηεο κίαο πεξηφδνπ κε ην ρξφλν εξγαζίαο ηεο άιιεο πεξηφδνπ. Απηφ είλαη απαξαίηεην γηαηί ν ρξφλνο εξγαζίαο δε κπνξεί λα ππεξβεί γηα ην ζχλνιν ηνπ ηεηξάκελνπ ηηο 40 ψξεο εξγαζίαο θαηά κέζν φξν ή αλ εθαξκφδεηαη κηθξφηεξν σξάξην, ην κηθξφηεξν απηφ σξάξην. Ζ θάζε επηκέξνπο πεξίνδνο κπνξεί λα ζπληίζεηαη απφ νκάδεο εβδνκάδσλ ή απφ πιείνλεο κήλεο. ην δεχηεξν ζχζηεκα δηεπζέηεζεο ε πεξίνδνο απμεκέλεο απαζρφιεζεο πξνβιέπεηαη κέρξη ηηο 32 εβδνκάδεο (8 κήλεο) θαη ε πεξίνδνο κεησκέλεο απαζρφιεζεο γηα ην ππφινηπν δηάζηεκα κέζα ζε έλα έηνο. Όκσο παξάιιεια νξίδεηαη αλψηαην ζπλνιηθφ φξην απμεκέλεο απαζρφιεζεο, πνπ είλαη νη 256 ψξεο, απφ ην ζπλνιηθφ ρξφλν εηήζηαο απαζρφιεζεο, ελψ θαη πάιη παξακέλνπλ σο κέζνο φξνο νη 40 ψξεο εβδνκαδηαίσο. Δίλαη ζαθέο φηη θαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε ν λφκνο ζέηεη ην πιαίζην κέζα ζην νπνίν νη ελδηαθεξφκελνη κπνξνχλ λα θαζνξίδνπλ ηηο πεξηφδνπο απμεκέλεο θαη κεησκέλεο απαζρφιεζεο. Καηά ηε δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο ζε εηήζηα βάζε, επηηξέπεηαη λα ρνξεγείηαη ζηνπο εξγαδνκέλνπο αληί κείσζε ησλ σξψλ εξγαζίαο, αλάινγε εκεξήζηα αλάπαπζε (ξεπφ), ε αλάινγε πξνζαχμεζε ηεο εηήζηαο αδείαο κε απνδνρέο, ή ηέινο ζπλδπαζκφο κεησκέλσλ σξψλ θαη εκεξψλ αλάπαπζεο ή εκεξψλ αδείαο. Τπφςε φηη, ην αληάιιαγκα ρνξεγήζεσο απμεκέλσλ εκεξψλ αδείαο κε απνδνρέο πξνο αληηζηάζκηζε ησλ πξφζζεησλ σξψλ εξγαζίαο θαηά ηελ πεξίνδν ησλ απμεκέλσλ αλαγθψλ, δε πξνβιέπεηαη ζηε δηεπζέηεζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζε ηεηξάκελε βάζε. 2 Οη πξνυπνζέζεηο γηα ηε λφκηκε δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο Καη γηα ηα δχν ζπζηήκαηα δηεπζέηεζεο ν λνκνζέηεο ζέηεη νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο γηα ην επηηξεπηφ ηνπο, πνπ άιιεο είλαη νπζηαζηηθέο θαη άιιεο αθνξνχλ ηνλ ηξφπν επηβνιήο ηεο θαη γη απηφ ζα κπνξνχζακε λα ηηο νλνκάζνπκε δηαδηθαζηηθέο. 1.Οπζηαζηηθέο πξνυπνζέζεηο: α)φξην αλψηαηεο εκεξήζηαο απμεκέλεο απαζρφιεζεο, ην νπνίν πξνζδηνξίδεηαη ζηηο δχν ψξεο ηελ εκέξα επηπιένλ ησλ 8 σξψλ. Γηα ηηο επηρεηξήζεηο κε κηθξφηεξν σξάξην απφ ην 40σξν ιακβάλεηαη ππφςε ην ηπρφλ κηθξφηεξν σξάξην. 1 Κνπδήο Γηάλλεο, Οη πξφζθαηεο ξπζκίζεηο γηα ην ρξφλν εξγαζίαο, Δ.Δ.Γ., ηφκνο 65 νο, αξ.ηεχρνπο 2(1554),15/1/2006, ζει Μεηδεηάθνο Απφζηνινο, Υξνληθά φξηα εξγαζίαο, Γ.Δ.Ν., ηφκνο 61, ηεχρνο 1457, 2005, ζει

47 β)ε ηήξεζε ηεο ππνρξεσηηθήο εκεξήζηαο αλάπαπζεο, πνπ είλαη ηνπιάρηζηνλ νη 12 ψξεο ζε θάζε 24σξν θαη ε ηήξεζε ηεο εβδνκαδηαίαο αλάπαπζεο24 σξψλ (αλάπαπζε ηελ Κπξηαθή) αιιά θαη ηεο 6 εο εκέξαο ζην πιαίζην ηνπ πελζεκέξνπ. γ)ε ζπλδξνκή νξηζκέλσλ ιφγσλ. Απηή θαηά ην λνκνζέηε είλαη ε ζψξεπζε ηεο εξγαζίαο πνπ νθείιεηαη είηε ζηε θχζε, ζην είδνο ή ζην αληηθείκελν ησλ εξγαζηψλ ηεο, είηε ζε αζπλήζεηο ή απξφβιεπηνπο ιφγνπο. Οη ιφγνη είλαη δηαηππσκέλνη θαηά πξφηππν ησλ ιφγσλ πνπ δηθαηνινγνχλ ηηο ππεξσξίεο. δ)ε πξφβιεςε πεξηφδσλ ζην πιαίζην έθαζηνπ ηχπνπ δηεπζέηεζεο, απμεκέλεο θαη κεησκέλεο απαζρφιεζεο, πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιηζζεί ν πξνβιεπφκελνο κέζνο φξνο εξγαζίαο ησλ 40 σξψλ. Οη απμνκεηψζεηο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο, εθφζνλ εμαζθαιίδεηαη ν κέζνο φξνο, δελ επηθέξνπλ απμνκεηψζεηο ζηηο απνδνρέο γηα ππεξεξγαζία θαη ππεξσξίεο. Απηέο είλαη ζηαζεξέο θαη ζηελ πεξίνδν απμεκέλεο θαη ζηελ πεξίνδν κεησκέλεο απαζρφιεζεο. ε πεξίπησζε πνπ ηπρφλ ιπζεί ε ζχκβαζε κέζα ζηελ πεξίνδν αλαθνξάο ή γηα άιιν νπνηνδήπνηε ιφγν δελ νινθιεξσζεί ε δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ ζηελ πεξίνδν απηή, ηφηε εθαξκφδεηαη ην παξαδνζηαθφ ζχζηεκα νξγάλσζεο ηεο εξγαζίαο κε ηηο αληίζηνηρεο ξπζκίζεηο γηα ηελ ππεξεξγαζία θαη ηελ ππεξσξία. ην εξψηεκα γηα ην αλ ε επρέξεηα αμηνπνηείηαη κε απφθαζε ηνπ εξγνδφηε ή κε επηινγή απφ κηζζσηφ ή αλ πξέπεη λα πξνβιέπεηαη απφ ζπκθσλία, ε απάληεζε είλαη πσο απηφ ζα πξέπεη λα θαζνξίδεηαη ζην ζρέδην δηεπζέηεζεο. Αλ παξ φια απηά δελ πεξηιήθζεθε ηέηνηνο φξνο, πνπ βαζηθά απνηειεί επζχλε ηνπ εξγνδφηε, ην δηθαίσκα επηινγήο ζα πξέπεη λα αλαγλσξηζηεί ζηνλ εξγαδφκελν, γηαηί πξφθεηηαη γηα δηθαίσκα αμηνπνίεζεο ηνπ απειεπζεξσκέλνπ ρξφλνπ εξγαζίαο, γηα ηνλ νπνίν ε επηινγή ηνπ θαιχηεξνπ ηξφπνπ αμηνπνίεζεο είλαη ζέκα δηθήο ηνπ θξίζεο. 2.Ο ηξφπνο επηβνιήο Έλα απφ ηα θξίζηκα εξσηήκαηα πνπ απαζρνινχλ ηνπο λνκνζέηεο θαηά ηε ξχζκηζε ηνπ ζεζκνχ ηεο δηεπζέηεζεο εξγαζίαο είλαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν απηφο ζα πξνβιεθζεί. πγθεθξηκέλα ην εξψηεκα πνπ ηίζεηαη είλαη, αλ ε δηεπζέηεζε ζα πξνβιεθζεί κε ζπιινγηθή ζπκθσλία ή ζπιινγηθή ζχκβαζε, ή κε αηνκηθή ζπκθσλία, ή κνλνκεξψο απφ ηνλ εξγνδφηε ζην πιαίζην ηνπ δ.δ. ηνπ. Με ηε λέα ξχζκηζε (άξζξν 2,παξ.6) ε δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο πξνβιέθζεθε κε έλα κεηθηφ ζχζηεκα ζπλδπαζκνχ ζπιινγηθψλ ζπκθσληψλ θαη δηνηθεηηθήο παξέκβαζεο, φπνπ ηνλ θχξην ιφγν ζα έρνπλ ηειηθά νη εξγνδφηεο θαη ε Γεκφζηα δηνίθεζε. Με ηηο λέεο ξπζκίζεηο νπζηαζηηθά εληζρχζεθαλ νη δπλαηφηεηεο ηνπ εξγνδφηε γηα επηβνιή ηεο δηεπζέηεζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο ρσξίο ηε ζέιεζε ησλ κηζζσηψλ, παξά ηηο επηκέξνπο δηαηάμεηο πνπ πεξηνξίδνπλ ηε κνλνκέξεηα ηνπ εξγνδφηε. Απηφ ηζρχεη γηα ην πξψην ζχζηεκα, πνπ έρεη θαη πεξηζζφηεξε πξαθηηθή ζεκαζία, γηαηί είλαη ην ζχζηεκα πνπ αθνξά θπξίσο ηηο επνρηαθέο επηρεηξήζεηο, πνπ έρνπλ κεγαιχηεξε αλάγθε γηα ειαζηηθά σξάξηα. Γηα ην δεχηεξν ζχζηεκα ν λνκνζέηεο απαηηεί νπσζδήπνηε ηελ χπαξμε ζπιινγηθήο ζπκθσλίαο. Ζ φιε δηαδηθαζία ρσξίδεηαη ζε δχν θάζεηο. ηελ πξψηε θάζε ην ζρέδην γηα δηεπζέηεζε πνπ νπζηαζηηθά ζα πξνέιζεη απφ ηνλ εξγνδφηε, ππνβάιιεηαη γηα δηαβνχιεπζε θαη ζπκθσλία ζηελ πιένλ αληηπξνζσπεπηηθή νξγάλσζε ηεο επηρείξεζεο ή, αλ ιείπεη ηέηνηα νξγάλσζε, ζην ζπκβνχιην εξγαδνκέλσλ. ηελ αληίιεςε ηνπ λνκνζέηε ε φιε πξσηνβνπιία αλήθεη ζηνλ εξγνδφηε, αθνχ απηφο

48 είλαη αξκφδηνο λα θξίλεη ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο επηβάιιεηαη ε δηεπζέηεζε. Γηα ηηο επηρεηξήζεηο ζηηο νπνίεο δελ ιεηηνπξγνχλ ζπλδηθαιηζηηθή νξγάλσζε ή ζπκβνχιην εξγαδνκέλσλ, πνπ πξαθηηθά αθνξά ην κεγαιχηεξν αξηζκφ ησλ κηθξνκεζαίσλ επηρεηξήζεσλ, ν λνκνζέηεο πξνβιέπεη ζπκθσλία κεηά απφ ππνβνιή θνηλνχ εγγξάθνπ αηηήκαηνο ηνπ ζπλφινπ ησλ εξγαδνκέλσλ. Ο λφκνο ζέηεη πξνζεζκία δέθα εκεξψλ εληφο ηεο νπνίαο ηα δχν κέξε ζα πξέπεη λα θαηαιήμνπλ ζε ζπκθσλία ηελ νπνία ν λνκνζέηεο απνθαιεί πξαθηηθφ ζπκθσλίαο. Ζ νπνηαδήπνηε απφπεηξα λα δηαθνξνπνηήζεη απηέο ηηο ζπκθσλίεο απφ ηηο ζ.ζ.εξγ., δε κπνξεί λα αλαηξέζεη ην γεγνλφο φηη απηέο εληάζζνληαη ζηε ζπιινγηθή απηνλνκία θη φηη ππέρνπλ ξφιν ζ.ζ.εξγ.. πλεπψο ε αλαινγηθή εθαξκνγή ησλ ζρεηηθψλ δηαηάμεσλ είλαη αλαπφθεπθηε. Ζ φιε δηαδηθαζία νινθιεξψλεηαη κε ηελ αλαγθαία πξάμε δεκνζηφηεηαο πνπ είλαη ε θαηαρψξεζή ηεο ζε εηδηθφ βηβιίν ηεο νηθείαο θαηά ηφπν Δπηζεψξεζεο Δξγαζίαο. ε ζπκθσλία απνθηά ηελ θαλνληζηηθή ηεο ηζρχ απφ ηελ εκεξνκελία ηεο θαηαρψξεζεο. Ζ δεχηεξε θάζε αξρίδεη απφ ηελ απνηπρία ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ γηα θαηάξηηζε ζπιινγηθήο ζπκθσλίαο ή κε ηελ ππνβνιή θνηλνχ αηηήκαηνο ηνπ ζπλφινπ ησλ εξγαδνκέλσλ. Με ηε ιήμε ηεο πξνζεζκίαο ησλ 10 εκεξψλ ν εξγνδφηεο κπνξεί λα ππνβάιιεη αίηεζε γηα δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο ζε εηδηθή επηηξνπή, πνπ θαιείηαη Δπηηξνπή ηνπ ρξφλνπ δηεπζέηεζεο. Δίλαη ζαθέο φηη θαη πάιη ε φιε πξσηνβνπιία αλήθεη ζηνλ εξγνδφηε. Ζ δηαθνξά απφ ηηο ζ.ζ.εξγ., πνπ ηελ πξσηνβνπιία πξνβνιήο αηηεκάησλ έρνπλ νη εξγαδφκελνη, είλαη ραξαθηεξηζηηθή ηεο λέαο θαηάζηαζεο ησλ πξαγκάησλ ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο. Ζ αίηεζε ζπλνδεχεηαη κε φιν ην ζρέδην ηεο δηεπζέηεζεο, ηνπο ιφγνπο πνπ ηελ επηβάιινπλ θαη ην γεγνλφο πνπ απέηπραλ νη δηαπξαγκαηεχζεηο. Αληίγξαθφ ηεο θνηλνπνηείηαη ζηελ πιένλ αληηπξνζσπεπηηθή νξγάλσζε ηεο επηρείξεζεο ή ζην ζπκβνχιην εξγαδνκέλσλ θαη ζην ηνπηθφ εξγαηηθφ θέληξν, πνπ έρνπλ δηθαίσκα ππνβνιήο ππνκλήκαηνο ζηελ επηηξνπή, ε νπνία απνθαζίδεη γηα ην αλ ζα θάλεη δεθηή ηελ αίηεζε ή ζα ηελ απνξξίςεη. Ζ απφθαζή ηεο έρεη θαλνληζηηθή ηζρχ θαη δεζκεχεη ην ζχλνιν ησλ εξγαδνκέλσλ, φπσο αληίζηνηρα ζπκβαίλεη θαη κε ηε ζπιινγηθή ζπκθσλία. 3.Ζ ζπγθξφηεζε ηεο επηηξνπήο Ζ Δπηηξνπή απνηειεί δηνηθεηηθφ φξγαλν πνπ ζπγθξνηείηαη κε ζρεηηθή απφθαζε ηνπ Τπνπξγείνπ Απαζρφιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο. Ζ ζχλζεζε ηεο επηηξνπήο είλαη ηξηκεξήο κε πέληε κέιε, απφ ηα νπνία ηα δχν ππνδεηθλχνληαη απφ ην ηνπηθφ εξγαηηθφ θέληξν, ηα άιια δχν απφ ηηο νηθείο ηνπηθέο εξγνδνηηθέο νξγαλψζεηο, ην δε πέκπην είλαη ν θνηλσληθφο επηζεσξεηήο, πνπ είλαη θαη ν πξφεδξνο ηεο επηηξνπήο. Πξαθηηθά ε απφθαζε αλήθεη ζηνλ επηζεσξεηή πνπ είλαη δηνηθεηηθφο ππάιιεινο. Έηζη θαηαιήγνπκε ζε κία δηνηθεηηθνπνίεζε ηεο ζπιινγηθήο απηήο εξγαηηθήο δηαθνξάο, ε νπνία ζπκίδεη ηηο παιαηφηεξεο επνρέο δηαηηεζίαο ηνπ λ.3239/1955, κε αθφκε ρεηξφηεξνπο φξνπο αλεμαξηεζίαο. Ζ ξχζκηζε ηνπ λφκνπ επηθέξεη ζεκαληηθή ξσγκή ζην ζεζκφ ησλ ζπιινγηθψλ δηαθνξψλ εξγαζίαο. ην ζέκα δελ πεξηνξίδεηαη ζηνλ δξαζηηθφ πεξηνξηζκφ ηεο ζπιινγηθήο απηνλνκίαο, πνπ εκπεξηέρεη ην δηθαίσκα ηεο απηνλνκίαο ζηελ επίιπζε ησλ ζπιινγηθψλ δηαθνξψλ εξγαζίαο. Απηφ παίξλεη θαη επξχηεξεο δηαζηάζεηο απφ ην γεγνλφο φηη αλαηξέπεη ην κνλαδηθφ θνηλσληθφ ζπκβφιαην, πνπ ηζρχεη γηα ηηο ζρέζεηο εξγνδνηψλ θαη εξγαδνκέλσλ εδψ θαη αξθεηά ρξφληα. Πξάγκαηη ν λφκνο 1876/1990 απνηειεί ζπκθσλεκέλν λφκν

49 εξγνδνηψλ θαη εξγαδνκέλσλ θαη ςεθίζηεθε κε ηελ ζχκθσλε γλψκε φισλ ησλ θνκκάησλ. Έθηνηε απνηειεί βαζηθφ ράξηε ζηηο ζρέζεηο εξγνδνηψλ θαη εξγαδνκέλσλ. Με ηελ παξαπάλσ επέκβαζε ηνπ λνκνζέηε, πνπ νπζηαζηηθά πξνζβάιιεη θαη ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο, αλαηξέπνληαη ηα δεδνκέλα απηά θαη ζπγρξφλσο αλνίγεη εθ λένπ ν δξφκνο γηα δηνηθεηηθνπνίεζε ησλ ζπιινγηθψλ δηαθνξψλ εξγαζίαο. Μαθξνρξφληα απηή ε εμέιημε ζα είλαη δπζκελήο θαη γηα ηηο δχν πιεπξέο, εξγνδφηεο θαη εξγαδφκελνπο, πνπ επί ζεηξά εηψλ δεηνχζαλ ηελ απαιιαγή ηνπο απφ ηνλ ελαγθαιηζκφ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Δίλαη φλησο πεξίεξγν πσο ζε κία πεξίνδν ηδησηηθνπνηήζεσλ, ζην θξίζηκν απηφ ζέκα μαλαλνίγεη ν δξφκνο γηα δηνηθεηηθέο παξεκβάζεηο. Σν δηθαίσκα απνδέζκεπζεο ησλ εξγαδνκέλσλ γηα πξνζσπηθνχο ιφγνπο Ζ ζπκθσλία γηα δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο, φπσο θαη ε ζρεηηθή απφθαζε ηεο επηηξνπήο, δεζκεχνπλ φπσο είπακε ην ζχλνιν ησλ εξγαδνκέλσλ κηαο επηρείξεζεο. Ωζηφζν, ν λνκνζέηεο δίλεη ην δηθαίσκα αηνκηθά ζε θάζε εξγαδφκελν λα αξλεζεί ηε δηεπζέηεζε, αλ δελ είλαη ζε ζέζε λα εθηειέζεη ηελ παξνρή ηεο επηπιένλ εξγαζίαο θαη ε άξλεζή ηνπ δελ είλαη αληίζεηε κε ηελ θαιή πίζηε ζχκθσλα κε ην άξζξν 659 ηνπ ΑΚ. Απφ ηε δηαηχπσζε πξνθχπηεη φηη ηα πεξηζψξηα γηα λφκηκε άξλεζε είλαη πεξηνξηζκέλα. Σν δηθαίσκα άξλεζεο ηζρχεη θαη γηα ηα δχν ζπζηήκαηα δηεπζέηεζεο. Σπρφλ άξλεζε ησλ εξγαδνκέλσλ κε ηνπο φξνπο απηνχο δε ζπληζηά ιφγσ θαηαγγειίαο ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο. Ζ δπλαηφηεηα ηπεξεξγαζίαο θαη ππεξσξηαθήο απαζρφιεζεο θαηά ηελ πεξίνδν ηεο ειιαησκέλεο απαζρφιεζεο ηε θχζε ηεο δηεπζέηεζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο εληάζζεηαη ε πξφβιεςε πεξηφδνπ κεησκέλεο απαζρφιεζεο, πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιηζηεί ν κέζνο φξνο ησλ 40 σξψλ εβδνκαδηαίαο εξγαζίαο ζην πιαίζην ηεο πεξηφδνπ αλαθνξάο, ή ηνπ ηπρφλ κηθξφηεξνπ εβδνκαδηαίνπ ρξφλνπ. Καλνληθά δελ ζα έπξεπε ζηελ πεξίνδν απηή λα επηηξέπεηαη ε πξνζθνξά νπνηαζδήπνηε πξφζζεηεο εξγαζία. Ωζηφζν, ν λνκνζέηεο γηα ηελ επηδίσμή ηνπ λα εληζρχζεη ηελ ειαζηηθφηεηα ζηελ νξγάλσζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο, πξνζθέξεη θαη πάιη ζηνλ εξγνδφηε ηε δπλαηφηεηα λα απαζρνιήζεη ην κηζζσηφ πέξα απφ ηελ πξνγξακκαηηζκέλν κεησκέλν σξάξην, θαη κάιηζηα θαη κε ηνπο δχν ηξφπνπο πξφζζεηεο εξγαζίαο, ηελ ππεξεξγαζία θαη ηελ ππεξσξία. Όκσο ζε θάζε πεξίπησζε δελ επηηξέπεηαη ε ππέξβαζε ησλ 48 σξψλ εβδνκαδηαίσο. Ο ρξφλνο ππεξεξγαζίαο πεξηνξίδεηαη ζε πέληε ψξεο εβδνκαδηαίσο, πνπ πξέπεη λα θαηαλέκεηαη απφ κία ψξα ηελ εκέξα, φπσο θαη ζην παξαδνζηαθφ ζχζηεκα νξγάλσζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο, αιιά ε ακνηβή απηή ηε θνξά πξνβιέπεηαη πην απμεκέλε θαη ζπγθεθξηκέλα ζην πνζνζηφ 30% ζην θαηαβαιιφκελν σξνκίζζην. Ζ ππεξσξία είλαη θαη πάιη ε πξφζζεηε εξγαζία κεηά ηελ ζπκπιήξσζε ησλ πέληε σξψλ πξφζζεηεο εξγαζίαο θαη ακείβεηαη απφ ηελ πξψηε ψξα κε πνζνζηφ 75%, θαη κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ηεξήζεθαλ νη δηαηππψζεηο γηα λφκηκε ππεξσξηαθή απαζρφιεζε. Γηαθνξεηηθά ζα ζεσξεζεί παξάλνκε ε θαηά ηε λέα νξνινγία θαη εμαίξεζε ππεξσξία θαη ε ακνηβή ηεο ζα ππνινγίδεηαη ζην 100% ζην θαηαβαιιφκελν σξνκίζζην. ε θάζε πεξίπησζε δε κπνξεί λα ππάξμεη ππέξβαζε ησλ 48 σξψλ θαηά κέζν φξν ηελ εβδνκάδα γηα φιε ηελ πεξίνδν αλαθνξάο

50 Ο λνκνζέηεο δελ πξνβιέπεη δπλαηφηεηα ππεξεξγαζίαο θαη ππεξσξηαθήο απαζρφιεζεο γηα ηελ πεξίνδν απμεκέλεο απαζρφιεζεο. Κάηη ηέηνην ζα ζήκαηλε αλαηξνπή ηνπ πξνγξάκκαηνο δηεπζέηεζεο θαη ζπλεπψο ζα πξέπεη λα εθαξκφδεηαη ην παξαδνζηαθφ ζχζηεκα πξφζζεηεο εξγαζίαο. Αλ ν λνκνζέηεο ήζειε κηθηφ ζχζηεκα παξαδνζηαθνχ θαη ειαζηηθνχ ηξφπνπ εξγαζίαο, ζα έπξεπε λα ην είρε πξνβιέςεη ξεηψο, νπφηε θαη ζα θαζφξηδε ηνπο φξνπο ηνπ. 1 1 Κνπθηάδεο, 2005, ν.π., ζει

51 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7 Ο Ζ ΠΡΟΣΑΗΑ ΣΧΝ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ 7.1 Η ειαζηηθόηεηα ηωλ εξγαζηαθώλ ζρέζεωλ ζε ζπλάξηεζε κε ηελ πξνζηαζία ηωλ εξγαδνκέλωλ Μηα πξψηε πξνζέγγηζε ζηελ νξγαληθή δηαζχλδεζε ησλ παξαπάλσ ελλνηψλ, δειαδή ηεο επειημίαο ηεο εξγαζίαο (κέζσ ησλ λέσλ κνξθψλ απαζρφιεζεο) θαη ηεο πνηφηεηαο ηεο εξγαζίαο, είλαη απηή πνπ εθθξάδεη έλαλ πξνβιεκαηηζκφ γηα ηε δηαθαηλφκελε ρεηξνηέξεπζε ησλ ζπλζεθψλ απαζρφιεζεο θαη ηελ αβεβαηφηεηα, πνπ ραξαθηεξίδεη ζηνπο εξγαδφκελνπο. 1 Οη λέεο ηερλνινγίεο δεκηνπξγνχλ λέεο επηπηψζεηο ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο. Ζ αλάγθε γηα δηαξθή ζσκαηηθή παξνπζία ηνπ εξγαδφκελνπ ζην ρψξν εξγαζίαο θαη γηα ζσκαηηθή πεηζαξρεία ζηνπο ξπζκνχο παξαγσγήο αληηθαζίζηαηαη πιένλ απφ ηελ δπλαηφηεηα λα κελ είλαη κελ ζπλερψο παξψλ ζηελ επηρείξεζε, αιιά αλαγθαία λα είλαη ζπλερψο ζηε δηάζεζε ηεο επηρείξεζεο. Παξάιιεια εμαηηίαο ηεο ζπλερνχο αχμεζεο θαη αλαλέσζεο ησλ γλψζεσλ πνπ είλαη αλαγθαίεο γηα ηελ παξαγσγή απαμηψλνληαη ζε ζπληνκφηεξα ρξνληθά δηαζηήκαηα νη δεμηφηεηεο ηνπ πξνζσπηθνχ ηεο επηρείξεζεο. Με ηηο ζπλζήθεο απηέο ε ζηαδηαθή αχμεζε ηεο πξνζθπγήο ζηηο λέεο άηππεο ζπκβάζεηο εξγαζίαο θαζηζηά πεξηζζφηεξν αβέβαην ην εξγαζηαθφ θαζεζηψο θαη ην επαγγεικαηηθφ κέιινλ ησλ εξγαδνκέλσλ. ηελ πξάμε νη φξνη εξγαζίαο γηα ηνπο κεξηθψο απαζρνινχκελνπο είλαη δπζκελέζηεξνη απφ ηνπο φξνπο εξγαζίαο ησλ πιήξσο απαζρνινχκελσλ, ελδεηθηηθά δε αλαθέξεηαη φηη είλαη ζπλήζεο ε θαηαβνιή κηθξφηεξσλ απνδνρψλ, δελ έρνπλ πξφζβαζε ζηα ζπζηήκαηα επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο, ζπλήζσο δελ έρνπλ πξφζβαζε ζε ζέζεηο επζχλεο ή ηεξαξρηθά ζεκαληηθέο ζέζεηο, επεξεάδνληαη αξλεηηθά ζηελ επαγγεικαηηθή ζηαδηνδξνκία ηνπο εμαηηίαο ηεο κηθξφηεξεο ρξνληθήο δηάξθεηαο πνπ βξίζθνληαη ζην ρψξν ηεο επηρείξεζεο, θαη γεληθά ζηελ πξάμε δηακνξθψλεηαη γη απηνχο έλα ειιεηκκαηηθφ πιέγκα λνκηθήο πξνζηαζίαο, ελψ ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ε δπζκελήο δηάθξηζε επηβάιιεηαη απφ ην λνκνζεηηθφ πιαίζην ( φξνπο θαλνληζκψλ εξγαζίαο θαη ζ.ζ.εξγ.) κε απνηέιεζκα νη άηππα εξγαδφκελνη λα θαζίζηαληαη ζηελ πξάμε «εξγαδφκελνη δεχηεξεο θαηεγνξίαο». ε ζπλάξηεζε κε ηηο επηπηψζεηο πνπ επηθέξνπλ ε δηεζλνπνίεζε ησλ νηθνλνκηθψλ ζρέζεσλ θαη ηα λέα νηθνλνκηθά, ηερλνινγηθά θαη νξγαλσηηθά δεδνκέλα ηεο επηρείξεζεο γίλεηαη ζπλερψο αλαθνξά ζε «δηαξζξσηηθέο κεηαξξπζκίζεηο» ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ζε δνκηθέο κεηαβνιέο ηνπ ηξφπνπ παξαγσγήο. Οη εξγνδφηεο πξνβάιινπλ ην αίηεκα γηα επειημία ηεο εξγαζίαο, σο πξφηαζε γηα κεηαβνιή ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο πξνο κία ζπγθεθξηκέλε θαηεχζπλζε θαη έλα ζπγθεθξηκέλν ζθνπφ, ηε κεηξίαζε, αλ φρη ηελ πιήξε θαηάξγεζε, ησλ ξπζκίζεσλ ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ πνπ ζέηνπλ πεξηνξηζκνχο ζηελ εμνπζία ηνπο. Ζ πξφηαζε απηή ζεκαίλεη άκβιπλζε ή θαη πιήξε άξζε ηεο πξνζηαζίαο πνπ σο ζήκεξα παξείρε ην εξγαηηθφ δίθαην ζηνπο εξγαδνκέλνπο κε ηελ θαηάξγεζε ή ηξνπνπνίεζε ησλ πξνζηαηεπηηθψλ δηαηάμεψλ ηνπ θαη ηδηαίηεξα 1 Γηαλλαθνχξνπ Μαηίλα, Γελδξηλφο Γηάλλεο, Ζ πνηφηεηα ηεο εξγαζίαο, ζεσξεηηθέο πξνζεγγίζεηοζεζκηθέο δηαζηάζεηο, Δπ.Δξγ.ρέζεσλ, ηεχρνο 33, Ηαλνπάξηνο 2004, ζει

52 νξηζκέλσλ ζεζκψλ ή νκάδσλ ξπζκίζεσλ, φπσο απηψλ πνπ πξνζηαηεχνπλ ηε ζέζε εξγαζίαο θαη ξπζκίδνπλ ην ρξφλν εξγαζίαο. 1 Βέβαηα ππνζηεξίδεηαη φηη ε επειημία ηεο εξγαζίαο θαζίζηαηαη αλαγθαία θαη ιφγσ κεηαβνιήο ηνπ πξνηχπνπ ηνπ εξγαδνκέλνπ, επεηδή ζπλδέεηαη κε ηε δπλαηφηεηά ηνπ λα πξνζαξκφδεη ην ρξφλν εξγαζίαο ηνπ ζηηο πξνζσπηθέο ηνπ αλάγθεο θαη ηηο νηθνγελεηαθέο ηνπ ππνρξεψζεηο θαη λα πξνεηνηκάδεη ηελ νκαιή έμνδφ ηνπ απφ ηελ επαγγεικαηηθή δσή. Ζ άπνςε απηή ρσξίο λα ζηεξείηαη βεβαίσο βάζεο, ππνηηκά ην φηη ε επειημία ζην επίπεδν απηφ πξνυπνζέηεη ηελ χπαξμε ζέζεσλ εξγαζίαο πιήξνπο απαζρφιεζεο θαη ηε δπλαηφηεηα ηνπ εξγαδφκελνπ λα επηιέμεη αληί απηψλ κηα ζέζε άηππεο κνξθήο απαζρφιεζεο. Ζ επηινγή φκσο ηνπ εξγαδνκέλνπ δε κπνξεί λα ππάξμεη πξάγκαηη, φηαλ απηφο αληηκεησπίδεη θαζεκεξηλά ην πξφβιεκα ηεο αλεξγίαο. 7.2 Οη παξάπιεπξεο ζπλέπεηεο ηεο επειημίαο ζηηο ζπιινγηθέο εξγαζηαθέο ζρέζεηο Όιεο απηέο νη εμειίμεηο ζηηο ξπζκίζεηο ησλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ δελ κπνξνχλ λα θαηαλνεζνχλ ζσζηά ρσξίο λα ζπλδεζνχλ κε ηηο εμειίμεηο ζην ζπλδηθαιηζηηθφ ρψξν. ην επίπεδν απηφ εκθαλήο είλαη ε αληηζηξνθή ησλ ξφισλ αλάκεζα ζηηο ζπλδηθαιηζηηθέο νξγαλψζεηο ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ηνπο εξγνδφηεο. ηε ζέζε ησλ ζπλδηθαιηζηηθψλ δηεθδηθήζεσλ σο θπξίαξρε κνξθή δξάζεο ζηηο εμειίμεηο ησλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ, φιν θαη πεξηζζφηεξν απνθηά βαξχηεηα ν ξφινο ηεο πξσηνβνπιίαο ησλ εξγνδνηψλ. Καη απνηίκεζε ηεο κέρξη ζήκεξα ζπλδηθαιηζηηθήο πξαθηηθήο, είλαη απηνί πνπ πξνβάιινπλ δηεθδηθήζεηο, κε ην ζπλδηθαιηζηηθφ θίλεκα σζνχκελν ζε ζέζε άκπλαο. Ζ εμαζζέληζε ηεο ζπλδηθαιηζηηθήο εμνπζίαο πξνο φθεινο ηεο νηθνλνκηθήο εμνπζίαο ζίγεη έλα βαζηθφ ζεκείν ηζνξξνπίαο ησλ ζχγρξνλσλ δεκνθξαηηψλ. Γηα λα επαλαθηήζνπλ ηελ πξσηνβνπιία ηα ζπλδηθάηα εηδηθφηεξα, είλαη αλαγθαία ε ζηαδηαθή αλακφξθσζε ζε εζληθφ επίπεδν ηνπ ζπλδηθαιηζηηθνχ θηλήκαηνο θαη ε επηδίσμε δηακφξθσζεο απζεληηθψλ ζπιινγηθψλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ ζε επίπεδν ΔΔ. ε εζληθφ επίπεδν ν παξαδνζηαθφο ηχπνο εξγαζίαο καο έδσζε ηηο κνξθέο ηνπ νκνηεπαγγεικαηηθνχ, θιαδηθνχ θαη επηρεηξεζηαθνχ ζπλδηθαιηζκνχ. Απηή ε δηάξζξσζε δελ αληαπνθξίλεηαη ζηα ζχγρξνλα ζπκθέξνληα ησλ λέσλ ηχπσλ εξγαδνκέλσλ, φπσο παξνπζηάζηεθαλ πην πάλσ. Οη ελνηθηαδφκελνη π.ρ. εξγαδφκελνη έρνπλ κεηαμχ ηνπο πεξηζζφηεξα θνηλά ζπκθέξνληα κε βάζε ην θαζεζηψο ηελ πξνζσξηλήο απαζρφιεζεο πνπ ηνπο ζπλδέεη, παξά κε βάζε ην επάγγεικά ηνπο ή ηνλ θιάδν ζηνλ νπνίν ζα εξγαζζνχλ. Σν ζπλδηθαιηζηηθφ θίλεκα ζα πξέπεη λα επαλεμεηάζεη ηα λέα ζηνηρεία ηεο αιιειεγγχεο πξνθεηκέλνπ λα επαλαθηήζεη ηελ εγεκνλία ηνπ ζην ρψξν ηεο εξγαζίαο. 2 Απηφ ζπλεπάγεηαη θπξίσο ηελ αληηθαηάζηαζε ηεο ζπλδηθαιηζηηθήο εγεζίαο ε νπνία έρεη κεγάιε επζχλε γηα ηελ απνδπλάκσζε ηνπ ζπλδηθαιηζηηθνχ θηλήκαηνο ηελ ηειεπηαία εηθνζαεηία. Δπηπιένλ ζα πξέπεη νη θνηλσληθνί εηαίξνη λα επεμεξγαζζνχλ έλα λέν θνηλσληθφ ζπκβφιαην ζε καθξνρξφληα βάζε, πεξίπνπ 20 εηψλ, πνπ ζα ζηεξίδεηαη ζηα λέα θνηλσληθννηθνλνκηθά δεδνκέλα. Ζ κεγαιχηεξε αλαζθάιεηα δελ πξνθχπηεη απφ ηηο επηκέξνπο κνξθέο επέιηθηεο εξγαζίαο αιιά απφ ην γεγνλφο φηη δελ ππάξρεη έλαο νξίδνληαο πνπ λα δεηθλχεη ηα αλαγθαία φξηα ηεο επειημίαο. Απηφ 1 Γνχθα, 2004, ν.π., ζει Κνπθηάδεο, 2005, ν.π., ζει

53 ζπρλά επηβεβαηψλεηαη κε ηηο κεγαιφζηνκεο δηαθεξχμεηο, ζπλήζσο ρσξίο ζπγθεθξηκέλν πεξηερφκελν, γηα απειεπζέξσζε ηεο αγνξάο εξγαζίαο. κηα ηέηνηα ηαθηηθή επαπμάλεη θαη ηηο θαρππνςίεο γηα ηνπο ηειηθνχο ζθνπνχο ηνπ θεθαιαίνπ θαη εκπνδίδεη ηελ έγθαηξε ξχζκηζε. Απαηηείηαη ινηπφλ πξσηαξρηθά κία ζπλνιηθή δηαπξαγκάηεπζε ηεο επειημίαο ζην πιαίζην ηεο νπνίαο ζα εληάζζνληαη νη εμεηδηθεπκέλεο ξπζκίζεηο. Με βάζε απηέο ηηο παξαηεξήζεηο ε ζπιινγηθή δηαπξαγκάηεπζε απνθηά λέν πεξηερφκελν. ε απηφ εληάζζεηαη αλάκεζα ζηα άιια ε θνηλή απνδνρή ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο σο βαζηθήο ηεο αμίαο ζηελ αγνξά θαη ε ελζσκάησζε ηεο θνηλσληθήο δηάζηαζεο ζηελ πνιηηηθή ηνπ αληαγσληζκνχ. Έκθαζε φκσο πνπ ζα πξέπεη λα δνζεί ζηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηεο πνηφηεηαο θαη φρη ζηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηεο κείσζεο ηνπ θφζηνπο εξγαζίαο. Όζνλ αθνξά ηελ ΔΔ ην κεγάιν θνηλσληθφ έιιεηκκα είλαη ε κε αλαγλψξηζε απφ θνηλνηηθφ δίθαην ζπλδηθαιηζηηθψλ ειεπζεξηψλ ζην ζχλνιφ ηνπο (απεξγία, ζπιινγηθέο ζπκβάζεηο) κε απνηέιεζκα απέλαληη ζηε δηεπζπληηθή θαη νηθνλνκηθή δχλακε ησλ πνιπεζληθψλ λα κελ ππάξρεη ζνβαξφ αληίβαξν. 1 1 Κνπθηάδεο, 2005, ν.π., ζει

54 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Απφ ηα παξαπάλσ πξνθχπηεη φηη ηελ ηειεπηαία εηθνζαεηία επηρεηξείηαη ε αλαδηάξζξσζε ησλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ, πνπ αθήλεη πίζσ ην παξαδνζηαθφ ζχζηεκα εξγαζίαο θαη ηα θεθηεκέλα ηνπ. Σα δηθαηψκαηα πνπ αλαγλσξίζζεθαλ ζηνπο εξγαδνκέλνπο κέζα απφ ηππηθέο ζπκβάζεηο εξγαζίαο θαη κε θαζεζηψο πιήξνπο απαζρφιεζεο, ζήκεξα δίλνπλ ηε ζέζε ηνπο κε επηηαρπλφκελνπο ξπζκνχο ζηηο άηππεο ζπκβάζεηο εξγαζίαο ζηηο αλεπηπγκέλεο ρψξεο, κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη ηα θξάηε-κέιε ηεο Δ.Δ., ζπλεπψο θαη ε Διιάδα. Σν εξγαηηθφ δίθαην παγθνζκίσο παχεη λα είλαη δίθαην κε θχξην άμνλα ηηο ζρέζεηο εξγαδνκέλσλ θαη εξγνδνηψλ, φπνπ βαζηθφ ζεκείν αλαθνξάο ήηαλ ν εξγαδφκελνο., θαη κεηαζηξέθεηαη ζε δίθαην θαζνιηθφηεξεο ζχιιεςεο ησλ παξαγσγηθψλ ζρέζεσλ. Απηφ έρεη ζαλ απνηέιεζκα φιν θαη απμαλφκελν κέξνο ησλ θαλφλσλ ηνπ λα είλαη δίθαην ζρέζεσλ εξγαδνκέλσλ, εξγνδνηψλ θαη θνξέσλ θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Δπίζεο παξαηεξνχκε θάπνηα κεηαηφπηζε ηνπ θέληξνπ βάξνπο απφ ην κηζζσηφ ζηνλ εξγνδφηε θαη βιέπνπκε πσο, φιν θαη πεξηζζφηεξν, ην είδνο, ην κέγεζνο θαη ε θχζε ηεο επηρείξεζεο απνηεινχλ ζεκείν αλαθνξάο γηα ηε δηακφξθσζε ησλ θαλφλσλ ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ. Ο πεξηνξηζκφο ηεο δηαθξηηηθήο εμνπζίαο ηνπ εξγνδφηε ζηα ζέκαηα απνιχζεσλ αληηθαζίζηαηαη κε ηε δπλαηφηεηα, πνπ ηνπ δίλεηαη ζήκεξα, κέζσ ηεο ζχλδεζεο ησλ απνιχζεσλ κε ηε δπλαηφηεηα επαλαπαζρφιεζεο, φπσο είλαη γηα παξάδεηγκα ε δπλαηφηεηα λα θάλεη πξνζιήςεηο κε ζπκβάζεηο νξηζκέλνπ ρξφλνπ εξγαζίαο θαηά ηηο πεξηφδνπο πνπ ηνπ ην επηηξέπνπλ νη ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηελ επηρείξεζε. Οη κεγάιεο νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο αιιαγέο ησλ ηειεπηαίσλ είθνζη εηψλ είραλ αλακθηζβήηεηα ζνβαξέο παξελέξγεηεο, φπσο ε παγθνζκηνπνίεζε ησλ νηθνλνκηθψλ ζπλαιιαγψλ, ε επηηάρπλζε ησλ ηερλνινγηθψλ θαηλνηνκηψλ, ε εληππσζηαθή αχμεζε ηεο αλεξγίαο, ηεο ππναπαζρφιεζεο θαη ησλ άηππσλ κνξθψλ εξγαζίαο. Παξνπζηάζηεθε, ινηπφλ, ην αίηεκα γηα ειαζηηθφηεηα ζηελ εξγαζία κε επηρεηξήκαηα ηελ αλάγθε πξνζαξκνγήο ησλ ζρέζεσλ εξγαζίαο ζηηο λέεο νξγαλσηηθέο δνκέο ησλ επηρεηξήζεσλ, πνπ ζπλδένληαη κε ηε λέα ηερλνινγία θαη ηνλ αλνηρηφ αληαγσληζκφ, κε ηε δπλαηφηεηα ησλ εξγαδφκελσλ λα πξνζαξκφζνπλ ζχκθσλα κε ηηο αλάγθεο ηνπο ηελ πξνζσπηθή θαη νηθνγελεηαθή ηνπο δσή κε ηελ επαγγεικαηηθή, θαζψο επίζεο θαη ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο αλεξγίαο. Έηζη δηαπηζηψλεηαη φηη ην εξγαηηθφ δίθαην πεξλάεη ζε κία λέα θάζε κέζα απφ ξπζκίζεηο πνπ επαλαθαζνξίδνπλ ην πεξηερφκελν θαη ηνπο ζηφρνπο ηνπ. Οη λέεο κνξθέο απαζρφιεζεο έρνπλ ζαλ ζηφρν ηε κεγαιχηεξε πξνζαξκνγή ησλ θαλφλσλ εξγαζίαο ζηηο αλάγθεο ησλ επηρεηξήζεσλ. πκβάζεηο εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξφλνπ, θαζψο θαη άιιεο ζπγγελείο ζπκβάζεηο ηεο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο, κεξηθή απαζρφιεζε, εηδηθέο κνξθέο απαζρφιεζεο (θαη νίθνλ εξγαδφκελνη, εξγαδφκελνη κε «θαζφλ», ηειεξγαζία), ηνπηθά ζχκθσλα απαζρφιεζεο, ηδησηηθά γξαθεία ζπκβνχισλ εξγαζίαο, εηαηξίεο πξνζσξηλήο απαζρφιεζεο, outsourcing είλαη νη ζεκαληηθφηεξεο κνξθέο κε ηηο νπνίεο επηρεηξείηαη ζήκεξα λα απαζρνινχληαη νη εξγαδφκελνη

55 Απηέο νη κνξθέο απαζρφιεζεο πηνζεηνχληαη ζήκεξα απφ φιν θαη πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο, γηα ην ιφγν φηη ηνπο δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα λα πξνρσξήζνπλ κε ιηγφηεξνπο θηλδχλνπο ζε πνζνηηθέο θαη πνηνηηθέο δηεπζεηήζεηο ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπο. Πάληα ε επηθπιαθηηθφηεηα ησλ εξγνδνηψλ γηα λέεο πξνζιήςεηο νθεηιφηαλ ζηε λνκνζεηηθά επηβιεζείζα πξνζηαζία ηεο εξγαζίαο θαη ηε κε δπλαηφηεηά ηνπο λα απνιχνπλ εχθνια. Όπσο αλαθέξζεθε, ε ζχκβαζε νξηζκέλνπ ρξφλνπ π.ρ. ιχεηαη κε ηελ έιεπζε ηνπ πξνθαζνξηζκέλνπ ρξφλνπ, ρσξίο λα νθείιεηαη απνδεκίσζε ή άιιε πξνζηαζία, γεγνλφο πνπ ηελ θαζηζηά αξθεηά ειθπζηηθή απφ ηνλ εξγνδφηε, ζε αληίζεζε κε ηνλ εξγαδφκελν. Βέβαηα ζρεηηθά κε ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο εξγαζίαο, πνπ απνηειεί αθφκε κία κνξθή ηεο πξνσζνχκελεο ειαζηηθφηεηαο ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, πξνηείλεηαη επηπιένλ, απφ ηνπο εξγνδφηεο, νη κηζζνί λα εμαξηψληαη απφ ηελ παξαγσγηθφηεηα, θαζψο επίζεο θαη λα θαηαξγεζνχλ νη ξπζκίζεηο πνπ θαζνξίδνπλ ηνπο ειάρηζηνπο κηζζνχο. Σέινο, ε ειαζηηθφηεηα ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηελ επηρείξεζε λα πξνζαξκφζεη ζχκθσλα κε ηηο νηθνλνκηθέο ηεο αλάγθεο ηελ νξγάλσζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο έηζη ψζηε λα κπνξεί λα θαηαζηεί αληαγσληζηηθή θαη πεγή απμεκέλεο απαζρφιεζεο. Υαξαθηεξηζηηθέο κνξθέο ηεο νξγάλσζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο απνηεινχλ ε πξνέθηαζε αλαθαηαλνκήο ηνπ εβδνκαδηαίνπ ρξφλνπ εξγαζίαο, ην εμαηνκηθεπκέλν σξάξην κε δηάθνξεο παξαιιαγέο, νη πξφζζεηεο νκάδεο εξγαζίαο (4 ε βάξδηα), ε αιινίσζε ησλ ζεζκψλ ηεο ππεξσξηαθήο θαη ηεο κεξηθήο απαζρφιεζεο θαζψο θαη ηεο εβδνκαδηαίαο αλάπαπζεο. Σηο δηεζλείο απηέο εμειίμεηο ζηελ εξγαζία ήηαλ επφκελν λα αθνινπζήζεη θαη ν Έιιελαο λνκνζέηεο. Οη λφκνη (φπσο αλαθέξνληαη αλαιπηηθά θαη ζην παξάξηεκα) 2639/1998 γηα ηε «Ρχζκηζε εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ, χζηαζε ψκαηνο Δπηζεψξεζεο Δξγαζίαο θαη άιιεο δηαηάμεηο», 2874/2000 γηα ηελ «πξνψζεζε ηεο απαζρφιεζεο θαη άιιεο δηαηάμεηο», 2643/1998 γηα ηε «Μέξηκλα γηα ηελ απαζρφιεζε πξνζψπσλ εηδηθψλ θαηεγνξηψλ θαη άιιεο δηαηάμεηο»θαη 3385/2005 γηα ηηο«ρπζκίζεηο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο απαζρφιεζεο, ηελ ελίζρπζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο θαη άιιεο δηαηάμεηο» είλαη νη πην ζχγρξνλνη λφκνη κε ηνπο νπνίνπο εθαξκφδεηαη ζηγά θαη ζηελ Διιάδα ε επειημία ζηελ εξγαζία κέζσ ειαζηηθψλ ζρέζεσλ εξγαζίαο. Γηαπηζηψλνπκε ινηπφλ πσο ην εξγαηηθφ δίθαην πεξλάεη κηα θάζε εθηεηακέλσλ κεηαξξπζκίζεσλ κε ζπγθεθξηκέλνπο λένπο ζηφρνπο, πνπ έρνπλ σο θχξην ζθνπφ ηελ πξνψζεζε ελφο λένπ ηχπνπ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ, κε θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηνπο είλαη ε ειαζηηθφηεηα. Μπνξνχκε ινηπφλ λα κηιήζνπκε γηα ην δίθαην ηεο επειημίαο, ην δίθαην δειαδή ησλ παξεθθιίζεσλ θαη εμαηξέζεσλ απφ ην παξαδνζηαθφ εξγαηηθφ δίθαην. Με απηή ηελ έλλνηα ππάξρεη έλα θνηλφ ζηνηρείν ζε φινπο ηνπο λένπο ζεζκνχο επέιηθηεο εξγαζίαο, ην νπνίν είλαη ε κείσζε ηεο αζθάιεηαο γηα ηνλ εξγαδφκελν, πνπ ήηαλ ζπλδεδεκέλε κε ηελ παξαδνζηαθή ζχκβαζε εξγαζίαο ανξίζηνπ ρξφλνπ. ην εξψηεκα, ινηπφλ, πνπ ηίζεηαη γηα ην αλ νη ζχγρξνλεο παγθφζκηεο εμειίμεηο ζεκαίλνπλ θαη ππνρψξεζε πξνζηαζίαο ηνπ εξγαδφκελνπ απφ ην εξγαηηθφ δίθαην ε απάληεζή κνπ είλαη ζεηηθή. Ζ αβεβαηφηεηα είλαη πιένλ ην θχξην ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ησλ εξγαδνκέλσλ αθνχ, φπσο πξνέθπςε παξαπάλσ απφ ηελ εμέηαζε ηνπ ζέκαηνο, δε κπνξνχλ απηνί λα μέξνπλ (κε ηηο λέεο κνξθέο απαζρφιεζεο) πφζν ζα δνπιεχνπλ θαη θάησ απφ πνηεο ζπλζήθεο. Όπσο αλαθέξακε, ήδε, νη ζεκεξηλνί εξγαδφκελνη είλαη νη απξηαλνί άλεξγνη θαη βεβαίσο θαη ην αληίζεην

56 Έηζη, θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ ηα κέηξα πνπ πηνζεηνχληαη έρνπλ ζαλ απνηέιεζκα ηε ζπξξίθλσζε ηνπ πξνζηαηεπηηθνχ ξφινπ ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο θαη ηελ αχμεζε ηεο επειημίαο ηεο εξγαζίαο, ε νπνία θαιείηαη ζήκεξα λα ζπκβάιιεη ζηελ απειεπζέξσζε ηεο αγνξάο, ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο εξγαζίαο θαη ηελ ελίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο. ην πιαίζην απηψλ ησλ αλαδηαξζξψζεσλ θαη κεηαξξπζκίζεσλ ζεσξψ φηη είλαη απαξαίηεηε ε ζπζπείξσζε ηνπ εξγαηηθνχ θηλήκαηνο κέζα απφ ηα ζπλδηθάηα παγθνζκίσο θαη γεληθφηεξα ε ελδπλάκσζε ηνπ ζπλδηθαιηζηηθνχ θηλήκαηνο γηα ηε δηεθδίθεζε εθ λένπ ησλ δηθαησκάησλ ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζηε λέα παγθνζκηνπνηεκέλε θνηλσλία θαη νηθνλνκία. Θεσξψ πάλησο φηη ε εμεχξεζε ιχζεσλ αλάκεζα ζηνπο ππνζηεξηθηέο ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη ηεο επειημίαο, ζην ρψξν ηεο αλζξψπηλεο εξγαζίαο, απφ ηελ κία πιεπξά θαη ζηνπο ππέξκαρνπο ηεο πιήξνπο θνηλσληθήο αζθάιεηαο θαη θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, απφ ηελ άιιε, ήηαλ θαη ζα είλαη θαη ζην κέιινλ κία εμαηξεηηθά δχζθνιε απφθαζε

57 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Οη ξπζκίζεηο ηωλ εξγαζηαθώλ ζρέζεωλ ζηελ Διιάδα κε ηνπο λόκνπο 2639/1998, 2643/1998, 2874/2000 θαη 3385/2005 ΝΟΜΟ 3385/ ΦΔΚ 210/Α'/ Οπζκίζεηο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο απαζρφιεζεο, ηελ ελίζρπζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο θαη άιιεο δηαηάμεηο. Ν ΞΟΝΔΓΟΝΠ ΡΖΠ ΔΙΙΖΛΗΘΖΠ ΓΖΚΝΘΟΑΡΗΑΠ Δθδίδνκε ηνλ αθφινπζν λφκν πνπ ςήθηζε ε Βνπιή: Άξζξν 1 Σξνληθά φξηα εξγαζίαο ΘΔΦΑΙΑΗΝ Α ΟΘΚΗΠΔΗΠ ΓΗΑ ΡΖΛ ΞΟΝΩΘΖΠΖ ΡΖΠ ΑΞΑΠΣΝΙΖΠΖΠ Ρν άξζξν 4 ηνπ λ. 2874/2000 (ΦΔΘ 286 Α) αληηθαζίζηαηαη σο εμήο: «1. Πε επηρεηξήζεηο ζηηο νπνίεο εθαξκφδεηαη ζπκβαηηθφ σξάξην εξγαζίαο έσο ζαξάληα (40) ψξεο ηελ εβδνκάδα, ν εξγαδφκελνο κπνξεί λα απαζρνιείηαη πέληε (5) επηπιένλ ψξεο ηελ εβδνκάδα θαηά ηελ θξίζε ηνπ εξγνδφηε (ππεξεξγαζία). Νη ψξεο απηέο ππεξεξγαζίαο (41ε, 42ε, 43ε, 44ε, 45ε ψξα) ακείβνληαη κε ην θαηαβαιιφκελν σξνκίζζην πξνζαπμεκέλν θαηά 25% θαη δελ ζπλππνινγίδνληαη ζηα επηηξεπφκελα, ζχκθσλα κε ηηο ηζρχνπζεο δηαηάμεηο, φξηα ππεξσξηαθήο απαζρφιεζεο. Γηα φζνπο εξγαδνκέλνπο ηζρχεη ζχζηεκα εξγαζίαο έμη (6) εξγάζηκσλ εκεξψλ ηελ εβδνκάδα ε, ζχκθσλα κε ην πξνεγνχκελν εδάθην, ππεξεξγαζία αλέξρεηαη ζε νθηψ (8) ψξεο ηελ εβδνκάδα (απφ 41ε έσο 48ε ψξα). 2. Ζ πέξαλ ησλ ζαξάληα πέληε (45) σξψλ ηελ εβδνκάδα απαζρφιεζε ηνπ κηζζσηνχ ζηηο επηρεηξήζεηο ηεο παξαγξάθνπ 1 ζεσξείηαη ππεξσξηαθή απαζρφιεζε σο πξνο φιεο ηηο λφκηκεο ζπλέπεηεο, δηαηππψζεηο θαη δηαδηθαζίεο έγθξηζεο. Γηα φζνπο εξγαδνκέλνπο ηζρχεη ζχζηεκα εξγαζίαο έμη (6) εξγάζηκσλ εκεξψλ ηελ εβδνκάδα, ππεξσξηαθή απαζρφιεζε ζεσξείηαη ε εξγαζία πέξαλ ησλ ζαξάληα νθηψ (48) σξψλ ηελ εβδνκάδα. Πε θάζε πεξίπησζε δηαηεξνχληαη ζε ηζρχ νη ξπζκίζεηο γηα ην λφκηκν εκεξήζην σξάξην εξγαζίαο. 3. Κηζζσηνί απαζρνινχκελνη ππεξσξηαθά δηθαηνχληαη γηα θάζε ψξα λφκηκεο ππεξσξίαο θαη κέρξη ηε ζπκπιήξσζε εθαηφλ είθνζη (120) σξψλ εηεζίσο ακνηβή ίζε κε ην θαηαβαιιφκελν σξνκίζζην πξνζαπμεκέλν θαηά 50%. Ζ ακνηβή γηα ηελ πέξαλ ησλ εθαηφλ είθνζη (120) σξψλ εηεζίσο λφκηκε ππεξσξηαθή απαζρφιεζε είλαη ην θαηαβαιιφκελν σξνκίζζην πξνζαπμεκέλν θαηά 75%. 4. Θάζε ψξα ππεξσξίαο, γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο νπνίαο δελ ηεξνχληαη νη πξνβιεπφκελεο απφ ην λφκν δηαηππψζεηο θαη δηαδηθαζίεο έγθξηζεο, ραξαθηεξίδεηαη εθεμήο θαη' εμαίξεζε ππεξσξία. 5. Γηα θάζε ψξα θαη' εμαίξεζε ππεξσξίαο ν κηζζσηφο δηθαηνχηαη απνδεκίσζε ίζε κε ην θαηαβαιιφκελν σξνκίζζην πξνζαπμεκέλν θαηά 100%.» Άξζξν 2 Γηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο Ρν άξζξν 41 ηνπ λ.1892/1990 (ΦΔΘ 101 Α), φπσο αληηθαηαζηάζεθε κε ην άξζξν 3 ηνπ λ.2639/1998 (ΦΔΘ 205 Α) θαη ηξνπνπνηήζεθε κε ην άξζξν 5 ηνπ λ.2874/2000 (ΦΔΘ 286 Α), αληηθαζίζηαηαη σο εμήο: «1. Πε επηρεηξήζεηο ζηηο νπνίεο εθαξκφδεηαη ζπκβαηηθφ σξάξην εξγαζίαο έσο ζαξάληα (40) σξψλ εβδνκαδηαίσο, επηηξέπεηαη γηα κία ρξνληθή πεξίνδν (πεξίνδνο απμεκέλεο απαζρφιεζεο) ν εξγαδφκελνο λα απαζρνιείηαη δχν (2) ψξεο ηελ εκέξα επηπιένλ ησλ νθηψ (8) σξψλ, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη νη επηπιένλ ησλ ζαξάληα (40) (ή ηνπ κηθξφηεξνπ ζπκβαηηθνχ σξαξίνπ) ψξεο εξγαζίαο ηελ εβδνκάδα αθαηξνχληαη απφ ηηο ψξεο εξγαζίαο κηαο άιιεο ρξνληθήο πεξηφδνπ (πεξίνδνο κεησκέλεο απαζρφιεζεο). Αληί ηεο παξαπάλσ κεηψζεσο ησλ σξψλ εξγαζίαο, επηηξέπεηαη λα ρνξεγείηαη ζηνλ εξγαδφκελν αλάινγε εκεξήζηα αλάπαπζε (ξεπφ) ή ζπλδπαζκφο κεησκέλσλ σξψλ θαη εκεξψλ αλαπαχζεσο. Ρν ρξνληθφ δηάζηεκα ησλ πεξηφδσλ απμεκέλεο θαη κεησκέλεο απαζρφιεζεο δελ ππεξβαίλεη ζπλνιηθά ηνπο ηέζζεξηο (4) κήλεο θαηά εκεξνινγηαθφ έηνο (πεξίνδνο αλαθνξάο)

58 Ζ ζχκθσλα κε ηα πξνεγνχκελα εδάθηα επηπιένλ απαζρφιεζε παξέρεηαη απφ ηνλ εξγαδφκελν ππφ ηηο πξνυπνζέζεηο ηεο παξαγξάθνπ 6α, εθφζνλ ε επηρείξεζε εκθαλίδεη ζψξεπζε εξγαζίαο πνπ νθείιεηαη είηε ζηε θχζε, ζην είδνο ή ζην αληηθείκελν ησλ εξγαζηψλ ηεο είηε ζε αζπλήζεηο ή απξφβιεπηνπο ιφγνπο. Ν εξγαδφκελνο έρεη δηθαίσκα λα αξλεζεί ηελ παξνρή ηεο επηπιένλ απηήο εξγαζίαο, αλ δελ είλαη ζε ζέζε λα ηελ εθηειέζεη θαη ε άξλεζε ηνπ δελ είλαη αληίζεηε κε ηελ θαιή πίζηε (659 ΑΘ). Ζ άξλεζε ηνπ εξγαδνκέλνπ λα παξάζρεη ηελ επηπιένλ εξγαζία δελ ζπληζηά ιφγν θαηαγγειίαο ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο ηνπ. Νη θείκελεο πξνζηαηεπηηθέο δηαηάμεηο γηα ην ρξφλν ππνρξεσηηθήο αλάπαπζεο ησλ εξγαδνκέλσλ έρνπλ πιήξε εθαξκνγή θαη θαηά ηελ πεξίνδν ηεο απμεκέλεο απαζρφιεζεο. Θαηά ηε δηεπζέηεζε ν κέζνο φξνο ησλ σξψλ εβδνκαδηαίαο εξγαζίαο θαηά ηελ πεξίνδν ηνπ ηεηξακήλνπ (πεξίνδνο αλαθνξάο), κε ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ππεξεξγαζίαο θαη ησλ λφκηκσλ ππεξσξηψλ ηεο πεξηφδνπ κεησκέλεο απαζρφιεζεο, παξακέλεη ζηηο ζαξάληα (40) ψξεο ή, εάλ εθαξκφδεηαη κηθξφηεξν ζπκβαηηθφ σξάξην, παξακέλεη ζηνλ αξηζκφ σξψλ ηνπ κηθξφηεξνπ απηνχ σξαξίνπ, ελψ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ αλσηέξσ σξψλ ππεξεξγαζίαο θαη λφκηκσλ ππεξσξηψλ, δελ επηηξέπεηαη λα ππεξβαίλεη ηηο ζαξάληα νθηψ (48) ψξεο. 2. Πε επηρεηξήζεηο ζηηο νπνίεο εθαξκφδεηαη ζπκβαηηθφ σξάξην εξγαζίαο έσο ζαξάληα (40) σξψλ εβδνκαδηαίσο, εθφζνλ ε επηρείξεζε εκθαλίδεη ζψξεπζε εξγαζίαο πνπ νθείιεηαη είηε ζηε θχζε, ζην είδνο ή ζην αληηθείκελν ησλ εξγαζηψλ ηεο είηε ζε αζπλήζεηο ή απξφβιεπηνπο ιφγνπο, επηηξέπεηαη, αληί ηεο θαηά ηελ πξνεγνχκελε παξάγξαθν δηεπζέηεζεο, λα ζπκθσλείηαη, ππφ ηηο πξνυπνζέζεηο ηεο παξαγξάθνπ 6β, φηη κέρξη δηαθφζηεο πελήληα έμη (256) ψξεο εξγαζίαο απφ ην ζπλνιηθφ ρξφλν απαζρφιεζεο εληφο ελφο (1) εκεξνινγηαθνχ έηνπο, θαηαλέκνληαη κε απμεκέλν αξηζκφ σξψλ ζε νξηζκέλεο ρξνληθέο πεξηφδνπο, πνπ δελ κπνξνχλ λα ππεξβαίλνπλ ηηο ηξηάληα δχν (32) εβδνκάδεο εηεζίσο θαη κε αληηζηνίρσο κεησκέλν αξηζκφ σξψλ θαηά ην ινηπφ δηάζηεκα ηνπ εκεξνινγηαθνχ έηνπο. Ν εξγαδφκελνο έρεη δηθαίσκα λα αξλεζεί ηελ παξνρή ηεο επηπιένλ απηήο εξγαζίαο, αλ δελ είλαη ζε ζέζε λα ηελ εθηειέζεη θαη ε άξλεζε ηνπ δελ είλαη αληίζεηε κε ηελ θαιή πίζηε (659 ΑΘ). Ζ άξλεζε ηνπ εξγαδνκέλνπ λα παξάζρεη ηελ επηπιένλ εξγαζία δελ ζπληζηά ιφγν θαηαγγειίαο ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο ηνπ. Νη θείκελεο πξνζηαηεπηηθέο δηαηάμεηο γηα ην ρξφλν ππνρξεσηηθήο αλάπαπζεο ησλ εξγαδνκέλσλ πξέπεη λα ηεξνχληαη θαη θαηά ηελ πεξίνδν ηεο απμεκέλεο απαζρφιεζεο. Θαηά ηε δηεπζέηεζε ν κέζνο φξνο ησλ σξψλ εβδνκαδηαίαο εξγαζίαο εηεζίσο (πεξίνδνο αλαθνξάο), κε ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ππεξεξγαζίαο θαη ησλ λφκηκσλ ππεξσξηψλ ηεο πεξηφδνπ κεησκέλεο απαζρφιεζεο, παξακέλεη ζηηο ζαξάληα (40) ψξεο ή, εάλ εθαξκφδεηαη κηθξφηεξν ζπκβαηηθφ σξάξην, παξακέλεη ζηνλ αξηζκφ σξψλ ηνπ κηθξφηεξνπ απηνχ σξαξίνπ, ελψ ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ αλσηέξσ σξψλ ππεξεξγαζίαο θαη λφκηκσλ ππεξσξηψλ, δελ επηηξέπεηαη λα ππεξβαίλεη ηηο ζαξάληα νθηψ (48) ψξεο. 3. Θαηά ηε δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο ηεο πξνεγνχκελεο παξαγξάθνπ επηηξέπεηαη λα ρνξεγείηαη ζηνλ εξγαδφκελν, αληί κεηψζεσο ησλ σξψλ εξγαζίαο, πξνο αληηζηάζκηζε ησλ πξφζζεησλ σξψλ πνπ εξγάζζεθε θαηά ηελ πεξίνδν απμεκέλνπ σξαξίνπ, αλάινγε εκεξήζηα αλάπαπζε (ξεπφ) ή αλάινγε πξνζαχμεζε ηεο εηήζηαο άδεηαο κε απνδνρέο ή ζπλδπαζκφο κεησκέλσλ σξψλ θαη εκεξψλ αλαπαχζεσο ή εκεξψλ αδείαο. 4. Ζ θαηαβαιιφκελε ακνηβή θαηά ην ρξνληθφ δηάζηεκα ηεο δηεπζέηεζεο ησλ παξαγξάθσλ 1 θαη 2 είλαη ίζε κε ηελ ακνηβή γηα εξγαζία ζαξάληα (40) σξψλ εβδνκαδηαίσο, εθφζνλ ζηελ επηρείξεζε ηζρχεη εβδνκαδηαίν σξάξην ζαξάληα (40) σξψλ. Αλ ζηελ επηρείξεζε ηζρχεη εβδνκαδηαίν σξάξην κηθξφηεξν ησλ ζαξάληα (40) σξψλ, ε θαηαβαιιφκελε θαηά ην ρξνληθφ δηάζηεκα ηεο δηεπζέηεζεο ακνηβή είλαη ίζε κε ηελ ακνηβή πνπ πξνβιέπεηαη γηα ην εβδνκαδηαίν απηφ σξάξην. 5.α. Θαηά ηελ πεξίνδν ηεο απμεκέλεο απαζρφιεζεο ησλ παξαγξάθσλ 1 θαη 2 ε εκεξήζηα απαζρφιεζε ηνπ εξγαδνκέλνπ δελ επηηξέπεηαη λα ππεξβαίλεη ηηο δέθα (10) ψξεο. Πηηο ππεξβάζεηο ηνπ λφκηκνπ εκεξήζηνπ σξαξίνπ κέρξη ην αλψηαην φξην ησλ δέθα (10) σξψλ, θαζψο θαη ζηηο ππεξβάζεηο ησλ ζαξάληα (40) σξψλ εβδνκαδηαίσο δελ εθαξκφδνληαη νη δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 1 ηνπ παξφληνο λφκνπ. β. Θαηά ηελ πεξίνδν ηεο κεησκέλεο απαζρφιεζεο ησλ παξαγξάθσλ 1 θαη 2, ε ππέξβαζε ηνπ ζπκθσλεζέληνο κεησκέλνπ εβδνκαδηαίνπ σξαξίνπ, ε νπνία επηηξέπεηαη θαη' εμαίξεζε, αληηκεησπίδεηαη σο εμήο: Νη πξψηεο πέληε (5) ψξεο ππεξβάζεσο γηα ηνπο απαζρνινπκέλνπο κε ην ζχζηεκα ηεο πελζήκεξεο εβδνκαδηαίαο εξγαζίαο θαη νη πξψηεο νθηψ (8) ψξεο ππεξβάζεσο γηα ηνπο απαζρνινπκέλνπο κε ην ζχζηεκα ηεο εμαήκεξεο εβδνκαδηαίαο εξγαζίαο ζεσξνχληαη ππεξεξγαζία θαη ακείβνληαη κε ην θαηαβαιιφκελν σξνκίζζην πξνζαπμεκέλν θαηά 30%. Νη ψξεο ππεξβάζεσο πέξαλ ησλ πέληε (5) πξψησλ ή ησλ νθηψ (8) πξψησλ, ζχκθσλα κε ην πξνεγνχκελν εδάθην, ζεσξνχληαη ψξεο ππεξσξίαο. Δθφζνλ ηεξεζνχλ νη πξνυπνζέζεηο λνκηκφηεηαο ησλ ππεξσξηψλ, θάζε ψξα ππεξβάζεσο πέξαλ ησλ πέληε (5) ή νθηψ (8) πξψησλ σξψλ απνηειεί λφκηκε ππεξσξία θαη ακείβεηαη κε ην θαηαβαιιφκελν σξνκίζζην πξνζαπμεκέλν θαηά 75%, άιισο απνηειεί θαη' εμαίξεζε ππεξσξία θαη απνδεκηψλεηαη κε ην θαηαβαιιφκελν σξνκίζζην πξνζαπμεκέλν θαηά 100%. 6.α. Ζ δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο ηεο παξαγξάθνπ 1 ζπκθσλείηαη κε πξαθηηθφ ζπκθσλίαο πνπ θαηαξηίδεηαη κεηαμχ ηνπ εξγνδφηε θαη ηεο πιένλ αληηπξνζσπεπηηθήο επηρεηξεζηαθήο ζπλδηθαιηζηηθήο νξγάλσζεο ησλ εξγαδνκέλσλ, κεηά απφ δηαβνχιεπζε ηνπο. Αλ ζηελ επηρείξεζε δελ έρεη ζπζηαζεί ή δελ ιεηηνπξγεί επηρεηξεζηαθή ζπλδηθαιηζηηθή νξγάλσζε, ε ζπκθσλία γηα ηε δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο θαηαξηίδεηαη κεηαμχ ηνπ εξγνδφηε θαη ηνπ ζπκβνπιίνπ εξγαδνκέλσλ, κεηά απφ δηαβνχιεπζε ηνπο. Ζ ζπκθσλία

59 θαηαηίζεηαη ζηελ ηνπηθή Δπηζεψξεζε Δξγαζίαο θαη δεζκεχεη ην ζχλνιν ησλ εξγαδνκέλσλ ηεο επηρείξεζεο. Πε επηρεηξήζεηο ζηηο νπνίεο δελ ππάξρεη ζπλδηθαιηζηηθή νξγάλσζε ή ζπκβνχιην εξγαδνκέλσλ ή έλσζε πξνζψπσλ ηνπ άξζξνπ 1 παξάγξαθνο 3 ηνπ λ. 1264/1982 (ΦΔΘ 78 Α'), είηε γηαηί δελ ζπληξέρνπλ νη λφκηκεο πξνυπνζέζεηο γηα ηε ζχζηαζε ηνπο είηε γηα νπνηνλδήπνηε άιιν ιφγν, ε δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο είλαη δπλαηφλ λα εθαξκνζηεί θαηφπηλ θνηλνχ ζρεηηθνχ εγγξάθνπ αηηήκαηνο ηνπ ζπλφινπ ησλ εξγαδνκέλσλ ηεο επηρείξεζεο πνπ αθνξά ε δηεπζέηεζε θαη ηνπ εξγνδφηε. Ρν θνηλφ αίηεκα ππνβάιιεηαη πξνο επηθχξσζε απφ ηα ελδηαθεξφκελα κέξε ζηελ αξκφδηα Δπηηξνπή Γηεπζέηεζεο ηνπ Σξφλνπ Δξγαζίαο. Ζ Δπηηξνπή επηθπξψλεη ην ζρεηηθφ αίηεκα εληφο πξνζεζκίαο ηξηψλ (3) εξγάζηκσλ εκεξψλ. Απφ ηεο επηθπξψζεσο ηνπ ην ζχζηεκα δηεπζέηεζεο δεζκεχεη ην ζχλνιν ησλ εξγαδνκέλσλ ηεο επηρείξεζεο πνπ αθνξά ε δηεπζέηεζε. Πε πεξίπησζε απνηπρίαο ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ πξνο ζχλαςε ζπκθσλίαο γηα ηε δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο ή κε ππνβνιήο θνηλνχ ζρεηηθνχ αηηήκαηνο, απφ πιεπξάο εξγαδνκέλσλ θαη εξγνδφηε, ππνβάιιεηαη απφ ηνλ εξγνδφηε ζρεηηθή αίηεζε ζηελ Δπηηξνπή Γηεπζέηεζεο ηνπ Σξφλνπ Δξγαζίαο ηεο παξαγξάθνπ 11 (εθεμήο Δπηηξνπή). Ζ Δπηηξνπή απνθαζίδεη επί ηεο αηηήζεσο κέζα ζε πξνζεζκία ηξηψλ (3) εξγάζηκσλ εκεξψλ. Πηελ αίηεζε ηνπ εξγνδφηε εθηίζεληαη ππνρξεσηηθά νη ιφγνη πνπ επηβάιινπλ ηε δηεπζέηεζε, ε ρξνληθή πεξίνδνο ζηελ νπνία θαηαλέκνληαη νη πξνο δηεπζέηεζε ψξεο εξγαζίαο, ν αξηζκφο ησλ σξψλ εξγαζίαο πνπ πξφθεηηαη λα δηεπζεηεζνχλ αλά εξγαδφκελν, ν ηξφπνο θαηά ηνλ νπνίν ε επηρείξεζε αληηζηαζκίδεη ηηο δηεπζεηνχκελεο ψξεο εξγαζίαο, θαζψο θαη ην γεγνλφο φηη απέηπραλ νη δηαπξαγκαηεχζεηο πξνο ζχλαςε ζπκθσλίαο γηα ηε δηεπζέηεζε. Νη δηαπξαγκαηεχζεηο ζεσξείηαη φηη απέηπραλ, αλ κεηά δεθαήκεξν απφ ηε γξαπηή πξφηαζε ηνπ εξγνδφηε ηα κέξε δελ θαηέιεμαλ ζε ζπκθσλία. Αληίγξαθν ηεο αηηήζεσο ηνπ εξγνδφηε θνηλνπνηείηαη θαηά ηελ εκέξα ηεο ππνβνιήο ηεο θαη ζηελ πιένλ αληηπξνζσπεπηηθή ζπλδηθαιηζηηθή νξγάλσζε ηεο επηρείξεζεο ή ζην ζπκβνχιην εξγαδνκέλσλ, θαζψο θαη ζην ηνπηθφ εξγαηηθφ θέληξν. Ζ πιένλ αληηπξνζσπεπηηθή ζπλδηθαιηζηηθή νξγάλσζε ή ην ζπκβνχιην εξγαδνκέλσλ, θαζψο θαη ην Δξγαηηθφ Θέληξν κπνξνχλ λα ππνβάινπλ ζηελ αξκφδηα Δπηηξνπή ππφκλεκα κε ηηο ζέζεηο ηνπο αλαθνξηθά κε ηελ αηηνχκελε δηεπζέηεζε. Ζ απφθαζε ηεο Δπηηξνπήο πνπ θάλεη δεθηή ηελ αίηεζε ηνπ εξγνδφηε θαηαηίζεηαη ζηελ ηνπηθή Δπηζεψξεζε Δξγαζίαο θαη δεζκεχεη ην ζχλνιν ησλ εξγαδνκέλσλ ηεο επηρείξεζεο. β. Ζ δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο ηεο παξαγξάθνπ 2 ζπκθσλείηαη κε πξαθηηθφ ζπκθσλίαο, πνπ θαηαξηίδεηαη κεηαμχ ηνπ εξγνδφηε θαη ηεο πιένλ αληηπξνζσπεπηηθήο επηρεηξεζηαθήο ζπλδηθαιηζηηθήο νξγάλσζεο ησλ εξγαδνκέλσλ, κεηά απφ δηαβνχιεπζε ηνπο. Αλ ζηελ επηρείξεζε δελ έρεη ζπζηαζεί ή δελ ιεηηνπξγεί επηρεηξεζηαθή ζπλδηθαιηζηηθή νξγάλσζε, ηφηε ε ζπκθσλία γηα ηε δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο θαηαξηίδεηαη κεηαμχ ηνπ εξγνδφηε θαη ηνπ ζπκβνπιίνπ εξγαδνκέλσλ, κεηά απφ δηαβνχιεπζε. Ζ ζπκθσλία θαηαηίζεηαη ζηελ ηνπηθή Δπηζεψξεζε Δξγαζίαο θαη δεζκεχεη ην ζχλνιν ησλ εξγαδνκέλσλ ηεο επηρείξεζεο. 7. Γηαθνξέο πνπ πξνθχπηνπλ θαηά ηελ εθαξκνγή ηεο δηεπζέηεζεο ησλ παξαγξάθσλ 1 θαη 2 επηιχνληαη απφ ηελ θαηά ηφπν αξκφδηα Δπηζεψξεζε Δξγαζίαο, αθνχ αθνπζζνχλ νη απφςεηο θαη ησλ δχν πιεπξψλ. 8. Πε θάζε Δπηζεψξεζε Δξγαζίαο ηεξείηαη εηδηθφ βηβιίν, ζην νπνίν θαηαρσξνχληαη νη δηεπζεηήζεηο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο πνπ ηζρχνπλ ζηελ πεξηθέξεηα ηεο αξκνδηφηεηαο ηεο. 9. Αλ γηα νπνηνλδήπνηε ιφγν, ηδίσο εμαηηίαο παξαίηεζεο ή απφιπζεο ηνπ εξγαδνκέλνπ, δελ εθαξκφδεηαη ή δελ νινθιεξψλεηαη ε δηεπζέηεζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο ζχκθσλα κε ηνλ παξφληα λφκν, έρνπλ πιήξε εθαξκνγή φιεο νη πξνζηαηεπηηθέο δηαηάμεηο πνπ θαζνξίδνπλ ηηο ζπλέπεηεο ηεο ππεξβάζεσο ηνπ εκεξήζηνπ θαη εβδνκαδηαίνπ σξαξίνπ εξγαζίαο. 10. Νη δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο άξζξνπ εθαξκφδνληαη αλαιφγσο θαη γηα: α) επνρηαθέο επηρεηξήζεηο θαη β) εξγαδνκέλνπο κε ζχκβαζε εξγαζίαο δηάξθεηαο κηθξφηεξεο ηνπ ελφο (1) έηνπο. 11. Ππληζηάηαη ζε θάζε λνκφ Δπηηξνπή Γηεπζέηεζεο ηνπ Σξφλνπ Δξγαζίαο δηεηνχο ζεηείαο, ε νπνία απνηειείηαη απφ: α) Έλαλ Θνηλσληθφ Δπηζεσξεηή σο Ξξφεδξν, πνπ αλαπιεξψλεηαη απφ νκνηφβαζκφ ηνπ. β) Γχν εθπξνζψπνπο ησλ εξγαδνκέλσλ πνπ ππνδεηθλχνληαη ζηνλ πνπξγφ Απαζρφιεζεο θαη Θνηλσληθήο Ξξνζηαζίαο καδί κε ηνπο αλαπιεξσηέο ηνπο απφ ην ηνπηθφ Δξγαηηθφ Θέληξν, ην αξγφηεξν έσο ηελ 15ε Λνεκβξίνπ ηνπ έηνπο πνπ πξνεγείηαη ηεο ζπγθξφηεζεο ηεο Δπηηξνπήο, αξρήο γελνκέλεο απφ ην έηνο γ) Γχν εθπξνζψπνπο ησλ εξγνδνηψλ πνπ ππνδεηθλχνληαη ζηνλ πνπξγφ Απαζρφιεζεο θαη Θνηλσληθήο Ξξνζηαζίαο καδί κε ηνπο αλαπιεξσηέο ηνπο απφ ηηο νηθείεο ηνπηθέο Δξγνδνηηθέο Νξγαλψζεηο ην αξγφηεξν έσο ηελ 15ε Λνεκβξίνπ ηνπ έηνπο πνπ πξνεγείηαη ηεο ζπγθξφηεζεο ηεο Δπηηξνπήο, αξρήο γελνκέλεο απφ ην έηνο Δηδηθά γηα ην Λνκφ Αηηηθήο ζπληζηψληαη ηέζζεξηο (4) Δπηηξνπέο. Κέρξη ηελ 15ε Νθησβξίνπ ηνπ έηνπο πνπ πξνεγείηαη ηεο ζπγθξφηεζεο ηεο Δπηηξνπήο, αξρήο γελνκέλεο απφ ην έηνο 2005, ε αξκφδηα Γηεχζπλζε ηνπ πνπξγείνπ Απαζρφιεζεο θαη Θνηλσληθήο Ξξνζηαζίαο πξνζθαιεί κε ζπζηεκέλε επηζηνιή ηα νηθεία Δξγαηηθά Θέληξα θαη ηηο νηθείεο Δξγνδνηηθέο Νξγαλψζεηο λα ππνδείμνπλ ηνπο εθπξνζψπνπο ηνπο καδί κε ηνπο αλαπιεξσηέο ηνπο γηα ηε ζπγθξφηεζε ησλ Δπηηξνπψλ Γηεπζέηεζεο ηνπ Σξφλνπ Δξγαζίαο. Ζ Δπηηξνπή ζπγθξνηείηαη κε απφθαζε ηνπ πνπξγνχ Απαζρφιεζεο θαη Θνηλσληθήο Ξξνζηαζίαο, ε νπνία δεκνζηεχεηαη ζην Φχιιν Δθεκεξίδαο ηεο Θπβεξλήζεσο ην αξγφηεξν έσο ηελ 15ε Ηαλνπαξίνπ ηνπ έηνπο ζπγθξφηεζεο ηεο Δπηηξνπήο, αξρήο γελνκέλεο απφ ην έηνο

60 12. Κε απφθαζε ηνπ πνπξγνχ Απαζρφιεζεο θαη Θνηλσληθήο Ξξνζηαζίαο ξπζκίδνληαη ν ηξφπνο θαη ε δηαδηθαζία ιεηηνπξγίαο ηεο Δπηηξνπήο, νη δηαδηθαζίεο εθπξνζψπεζεο, ν ηξφπνο θαηάζεζεο ησλ ζπκθσληψλ δηεπζέηεζεο, ε επηβνιή θπξψζεσλ ζε πεξίπησζε κε ηήξεζεο απηψλ, ε ηεξνχκελε δηαδηθαζία, θαζψο θαη θάζε άιιν ζπλαθέο ζέκα ή αλαγθαία ιεπηνκέξεηα γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ άξζξνπ απηνχ. 13. Κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο άξζξνπ δελ ζίγνληαη νη ζρεηηθέο ξπζκίζεηο ηνπ λ. 2602/1998 (ΦΔΘ 83 Α') ή άιισλ εηδηθψλ λφκσλ, πνπ απνζθνπνχλ ζηελ εμπγίαλζε θνξέσλ ηνπ επξχηεξνπ δεκφζηνπ ηνκέα.» Άξζξν 3 πνβνιή ζπκπιεξσκαηηθψλ πηλάθσλ πξνζσπηθνχ - Θπξψζεηο 1. Ζ παξ. 5 ηνπ άξζξνπ 16 ηνπ λ. 2874/2000 (ΦΔΘ286 Α') ηξνπνπνηείηαη σο αθνινχζσο: «5. Πε πεξίπησζε αιιαγήο ηεο λνκηθήο εθπξνζψπεζεο ηεο επηρείξεζεο ή εθκεηάιιεπζεο ή ζε πεξίπησζε πξνζιήςεσο λέσλ εξγαδνκέλσλ, ν εξγνδφηεο ππνρξενχηαη λα θαηαζέζεη ζπκπιεξσκαηηθνχο πίλαθεο πξνζσπηθνχ κφλν σο πξνο ηα λέα ζηνηρεία, θαηά πεξίπησζε, εληφο δεθαπέληε (15) εκεξψλ απφ ηεο επειεχζεσο ηεο κεηαβνιήο. Πε πεξίπησζε αιιαγήο ή ηξνπνπνίεζεο ηνπ σξαξίνπ ή ηεο νξγάλσζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο, ν εξγνδφηεο ππνρξενχηαη λα θαηαζέηεη κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν ζπκπιεξσκαηηθνχο πίλαθεο πξνζσπηθνχ κφλν σο πξνο ηηο κεηαβνιέο απηέο ην αξγφηεξν έσο θαη δχν (2) εκέξεο απφ ηελ εκέξα αιιαγήο ηνπ σξαξίνπ ή ηεο νξγάλσζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο.» 2. Ρν άξζξν 17 ηνπ λ.2639/1998 (ΦΔΘ205 Α') ηξνπνπνηείηαη σο αθνινχζσο: «1. Θάζε εξγνδφηεο, πνπ παξαβαίλεη ηηο δηαηάμεηο ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο, πνπ αθνξνχλ ζηνπο φξνπο θαη ηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο θαη ζπγθεθξηκέλα ηα ρξνληθά φξηα εξγαζίαο ή ηελ ακνηβή ή ηελ αζθάιεηα θαη ηελ πγεία ησλ εξγαδνκέλσλ, ηηκσξείηαη κε πνηλή θπιάθηζεο ηνπιάρηζηνλ έμη (6) κελψλ ή κε ρξεκαηηθή πνηλή ηνπιάρηζηνλ ελληαθνζίσλ (900) επξψ ή θαη κε ηηο δχν απηέο πνηλέο. 2. Δηδηθέο δηαηάμεηο ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο πνπ πξνβιέπνπλ βαξχηεξε πνηληθή κεηαρείξηζε εμαθνινπζνχλ λα ηζρχνπλ.» 3. Ρν άξζξν 4 ηνπ λ. 3227/2004 (ΦΔΘ 31 Α') ηξνπνπνηείηαη σο αθνινχζσο: «Ζ πεξίπησζε α' ηεο παξ. 1 ηνπ άξζξνπ 16 ηνπ λ. 2639/ 1998 (ΦΔΘ 205 Α') θαη ε πεξίπησζε α' ηεο παξ. 1 ηνπ άξζξνπ 24 ηνπ λ. 2224/1994 (ΦΔΘ 112 Α') αληηθαζίζηαληαη σο αθνινχζσο: α. Ξξφζηηκν γηα θαζεκία παξάβαζε, απφ ρίιηα (1.000) επξψ κέρξη ηξηάληα ρηιηάδεο (30.000) επξψ.» Άξζξν 4 Πχληαμε ιφγσ ζαλάηνπ ΘΔΦΑΙΑΗΝ Β' ΑΠΦΑΙΗΠΡΗΘΔΠ ΟΘΚΗΕΔΗΠ ΓΗΑ ΡΖΛ ΔΛΗΠΣΠΖ ΡΖΠ ΘΝΗΛΩΛΗΘΖΠ ΠΛΝΣΖΠ Ρν άξζξν 62 ηνπ λ. 2676/1999 (ΦΔΘ 1 Α') αληηθαζίζηαηαη σο εμήο: «1.α. Πε πεξίπησζε ζαλάηνπ αζθαιηζκέλνπ ή ζπληαμηνχρνπ αζθαιηζηηθνχ νξγαληζκνχ θχξηαο ή επηθνπξηθήο αζθάιηζεο αξκνδηφηεηαο πνπξγείνπ Απαζρφιεζεο θαη Θνηλσληθήο Ξξνζηαζίαο, ζηνλ επηδψληα ησλ ζπδχγσλ, πνπ ζεκειηψλεη ζπληαμηνδνηηθφ δηθαίσκα ιφγσ ζαλάηνπ ζχκθσλα κε ηηο γεληθέο ή θαηαζηαηηθέο δηαηάμεηο ηνπ θάζε νξγαληζκνχ, θαηαβάιιεηαη ε ζχληαμε, εθφζνλ δελ εξγάδεηαη ή δελ απαζρνιείηαη ή δελ ιακβάλεη ζχληαμε απφ νπνηνλδήπνηε αζθαιηζηηθφ νξγαληζκφ ή ην Γεκφζην. β. Πηελ πεξίπησζε πνπ ν επηδψλ ησλ ζπδχγσλ εξγάδεηαη ή απαζρνιείηαη ή ιακβάλεη ζχληαμε απφ νπνηνλδήπνηε αζθαιηζηηθφ νξγαληζκφ ή ην Γεκφζην, ε ζχληαμε πεξηνξίδεηαη ζην 50% ηεο ζχληαμεο ιφγσ ζαλάηνπ έσο ηε ζπκπιήξσζε ηνπ 65νπ έηνπο. Κεηά ηε ζπκπιήξσζε ηνπ νξίνπ απηνχ ν επηδψλ ζχδπγνο ιακβάλεη ην 70% ηεο ζχληαμεο απηήο. γ. Δάλ ν επηδψλ ησλ ζπδχγσλ, θαηά ηελ εκεξνκελία ζαλάηνπ, είλαη αλάπεξνο ζσκαηηθά ή πλεπκαηηθά ζε πνζνζηφ 67% θαη άλσ, ιακβάλεη νιφθιεξε ηε ζχληαμε, γηα φζν ρξνληθφ δηάζηεκα δηαξθεί ε αλαπεξία ηνπ, αλεμαξηήησο άιισλ πξνυπνζέζεσλ. δ. Πηελ πεξίπησζε πνπ ν επηδψλησλ ζπδχγσλ ιακβάλεη θαη ζχληαμε απφ ίδην δηθαίσκα ή πεξηζζφηεξεο ηεο κίαο ζπληάμεηο ιφγσ ζαλάηνπ, θχξηεο ή επηθνπξηθέο, ν πεξηνξηζκφο ηνπ πνζνχ ηεο ζχληαμεο πνπ πξνβιέπεηαη ζηελ παξάγξαθν απηή γίλεηαη ζε κία απφ ηηο θχξηεο, θαζψο θαη κία απφ ηηο επηθνπξηθέο ζπληάμεηο ηεο επηινγήο ηνπ. 2. Δάλ ν ζαλψλ θαηαιείπεη ηέθλα αλάπεξα ή αλήιηθα ή ζπνπδάδνληα ζε αλψηεξεο ή αλψηαηεο ζρνιέο θαη κέρξη ηνπ 24νπ έηνπο ηεο ειηθίαο ηνπο, πνπ δηθαηνχληαη ζχληαμε ζχκθσλα κε ηηο γεληθέο ή θαηαζηαηηθέο δηαηάμεηο θάζε Αζθαιηζηηθνχ Νξγαληζκνχ, ην ππφινηπν ηεο ζχληαμεο ηνπ επηδψληα ησλ ζπδχγσλ, ζε πεξίπησζε πνπ θαηαβάιιεηαη κεησκέλε, επηκεξίδεηαη ζηα ηέθλα ζε ίζα κέξε. Ν θαηά ηα αλσηέξσ επηκεξηζκφο ρσξεί θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ε ζχληαμε ηνπ επηδψληα πνπ θαηαβάιιεηαη απφ ηνπο Αζθαιηζηηθνχο Νξγαληζκνχο αξκνδηφηεηαο πνπξγείνπ

61 Απαζρφιεζεο θαη Θνηλσληθήο Ξξνζηαζίαο αλαζηέιιεηαη θαη' εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηεο παξ. 2 ηνπ άξζξνπ 6 ηνπ λ. 1379/1983 (ΦΔΘ 101 Α'), φπσο θάζε θνξά ηζρχνπλ ή κεηψλεηαη ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο παξ. 14 ηνπ άξζξνπ 8 ηνπ λ. 2592/1998 (ΦΔΘ57 Α'), φπσο ηζρχνπλ. Ξνζά ζπληάμεσλ πνπ κέρξη ηελ εκεξνκελία ηζρχνο ηνπ παξφληνο άξζξνπ έρνπλ ήδε θαηαβιεζεί απφ ηνλ θαηά ηα αλσηέξσ επηκεξηζκφ ζεσξείηαη φηη θαιψο θαηεβιήζεζαλ θαη δελ αλαδεηνχληαη. 3. Γελ θαηαιακβάλνληαη απφ ηηο αλσηέξσ ξπζκίζεηο φζνη ιακβάλνπλ πνιεκηθή ζχληαμε απφ ίδην δηθαίσκα, θαζψο θαη φζνη ιακβάλνπλ ζχληαμε κε βάζε ηηο δηαηάμεηο ησλ λφκσλ 1897/1990 (ΦΔΘ 120 Α') θαη 1977/1991 (ΦΔΘ 185Α'). Δπίζεο νη δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο άξζξνπ δελ εθαξκφδνληαη ζε πεξίπησζε ζαλάηνπ αζθαιηζκέλνπ ή ζπληαμηνχρνπ ηνπ Ν.ΓΑ, ν νπνίνο ιακβάλεη ζχληαμε κε βάζε ηηο δηαηάμεηο ηνπ λ. 4169/1961 (ΦΔΘ81 Α'), ηνπ λ.δ. 4575/1966 (ΦΔΘ 227 Α'), ηνπ λ.δ. 1390/ 1973 (ΦΔΘ 103 Α'), ηνπ λ. 1745/1987 (ΦΔΘ234 Α') θαη ηνπ λ. 2458/1997 (ΦΔΘ 15 Α'), θαζψο θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ν επηδψλ ζχδπγνο είλαη αζθαιηζκέλνο ή ζπληαμηνχρνο ηνπ Ν.Γ.Α. θαη ιακβάλεη ζχληαμε ζχκθσλα κε ηηο πξναλαθεξφκελεο δηαηάμεηο. 4. Νη δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ απηνχ εθαξκφδνληαη ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ν ζάλαηνο επέξρεηαη κεηά ηελ εκεξνκελία έλαξμεο ηζρχνο ηνπ παξφληνο άξζξνπ. Δθαξκφδνληαη επίζεο θαη ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ν ζάλαηνο έρεη ήδε επέιζεη, εθφζνλ θαηά ηηο πξντζρχνπζεο δηαηάμεηο ε ζχληαμε ζηνλ επηδψληα ησλ ζπδχγσλ έρεη δηαθνπεί. Πηελ πεξίπησζε απηή ηα νηθνλνκηθά απνηειέζκαηα επέξρνληαη απφ ηελ εκεξνκελία ππνβνιήο ζρεηηθήο αίηεζεο. 5. Γηαηάμεηο πνπ ξπζκίδνπλ ην ζέκα απηφ δηαθνξεηηθά θαηαξγνχληαη.» Ρπρφλ επλντθφηεξεο ξπζκίζεηο ηνπ άξζξνπ 62 ηνπ λ.2676/1999 (ΦΔΘ 1 Α') εμαθνινπζνχλ λα ηζρχνπλ. Άξζξν 5 Δμαγνξά ρξφλνπ αζθάιηζεο γηα ζεκειίσζε ζπληαμηνδνηηθνχ δηθαηψκαηνο 1. Αζθαιηζκέλνη ησλ νξγαληζκψλ θχξηαο θαη επηθνπξηθήο αζθάιηζεο κηζζσηψλ, αξκνδηφηεηαο ηνπ πνπξγείνπ Απαζρφιεζεο θαη Θνηλσληθήο Ξξνζηαζίαο, πνπ έρνπλ ζπκπιεξψζεη ζε έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο αζθαιηζηηθνχο νξγαληζκνχο κηζζσηψλ αζξνηζηηθά ηέζζεξηο ρηιηάδεο ηξηαθφζηεο πελήληα (4.350) εκέξεο, είλαη άλσ ησλ 65 εηψλ γηα ηνπο άλδξεο θαη 60 εηψλ γηα ηηο γπλαίθεο θαη δελ παίξλνπλ ή δελ δηθαηνχληαη ζχληαμε απφ ην Γεκφζην, Λ.Ξ.Γ.Γ., Ν.Ρ.Α. ή άιινλ νξγαληζκφ ή θιάδν θχξηαο θαη επηθνπξηθήο αζθάιηζεο αληίζηνηρα, κπνξνχλ λα δεηήζνπλ ηελ αλαγλψξηζε κε εμαγνξά ηνπ ρξφλνπ αζθάιηζεο πνπ ππνιείπεηαη γηα ηε ζεκειίσζε δηθαηψκαηνο ζπληαμηνδφηεζεο ιφγσ γήξαηνο θαη κέρξη εθαηφλ πελήληα (150) εκέξεο αζθάιηζεο, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο λνκνζεζίαο ηνπ αξκφδηνπ νξγαληζκνχ. Πε πεξίπησζε ζαλάηνπ ηνπ άκεζα αζθαιηζκέλνπ πξηλ ηελ ππνβνιή ηεο αίηεζεο γηα ζχληαμε γήξαηνο ή πξηλ ηελ εμφθιεζε ηνπ πνζνχ εμαγνξάο, ην δηθαίσκα κπνξεί λα αζθεζεί απφ ηα δηθαηνδφρα πξφζσπα κε ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ αλαθέξνληαη αλσηέξσ θαη αθνξνχλ ηνλ άκεζα αζθαιηζκέλν. Γηθαίσκα αλαγλψξηζεο ρξφλνπ αζθάιηζεο θαη κέρξη πελήληα (50) εκέξεο θαη' αλψηαην φξην παξέρεηαη θαη γηα ζπκπιήξσζε ησλ θαη' ειάρηζην απαηηνχκελσλ ρξνληθψλ πξνυπνζέζεσλ ζπληαμηνδφηεζεο ιφγσ αλαπεξίαο κε πνζνζηφ 67% θαη άλσ. Πηελ πεξίπησζε απηή νη αλαγλσξηδφκελεο εκέξεο ζπλππνινγίδνληαη θαη γηα ηε ζπκπιήξσζε ησλ εηδηθψλ ρξνληθψλ πξνυπνζέζεσλ (ελεξγνχ αζθαιηζηηθνχ δεζκνχ), φπνπ απηέο απαηηνχληαη. Ρα δηθαηνδφρα πξφζσπα κπνξνχλ επίζεο, ζε πεξίπησζε ζαλάηνπ αζθαιηζκέλνπ πνπ δελ έρεη πξαγκαηνπνηήζεη ηηο ειάρηζηεο πξνυπνζέζεηο ζπληαμηνδφηεζεο ιφγσ ζαλάηνπ, λα αλαγλσξίζνπλ κέρξη θαη πελήληα (50) εκέξεο αζθάιηζεο γηα ηε ζπκπιήξσζε ηνπο. Πηελ πεξίπησζε απηή νη αλαγλσξηδφκελεο εκέξεο ζπλππνινγίδνληαη θαη γηα ηε ζπκπιήξσζε ησλ εηδηθψλ ρξνληθψλ πξνυπνζέζεσλ, φπνπ απηέο απαηηνχληαη. 2. Αξκφδηνο νξγαληζκφο γηα ηελ αλαγλψξηζε ηνπ ρξφλνπ είλαη εθείλνο ζηελ αζθάιηζε ηνπ νπνίνπ έρεη ππαρζεί ν εξγαδφκελνο, αλ έρεη αζθαιηζηεί ζε έλα κφλν νξγαληζκφ, ή εθείλνο ζηνλ νπνίν έρεη πξαγκαηνπνηήζεη ηνλ πεξηζζφηεξν ρξφλν αζθάιηζεο θαηά ηελ εκεξνκελία ππνβνιήο ηεο αίηεζεο, αλ έρεη αζθαιηζηεί ζε πεξηζζφηεξνπο δηαδνρηθά νξγαληζκνχο. 3. Ρν δηθαίσκα πνπ παξέρεηαη κε ηηο πην πάλσ δηαηάμεηο αζθείηαη κφλν ζε έλαλ νξγαληζκφ θχξηαο αζθάιηζεο κηζζσηψλ θαη έλαλ νξγαληζκφ επηθνπξηθήο αζθάιηζεο. 4. Πηελ πεξίπησζε δηαδνρηθήο αζθάιηζεο, ην αλσηέξσ δηθαίσκα αζθείηαη κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ν ζπλνιηθφο ρξφλνο αζθάιηζεο ζε φινπο ηνπο νξγαληζκνχο πνπ αζθαιίζηεθε δηαδνρηθά ν αζθαιηζκέλνο δελ επαξθεί γηα ηε ζεκειίσζε δηθαηψκαηνο ζχληαμεο γήξαηνο, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο λνκνζεζίαο νπνηνπδήπνηε απφ ηνπο αζθαιηζηηθνχο απηνχο νξγαληζκνχο. 5. Όπνπ ππάξρεη παξάιιειε αζθάιηζε ην δηθαίσκα απηφ παξέρεηαη εθφζνλ ν αζθαιηζκέλνο έρεη δηαθφςεη νξηζηηθά ηελ απαζρφιεζε θαη ηελ αζθάιηζε ηνπ θαη δελ ζεκειηψλεη δηθαίσκα γηα ζχληαμε ζε θαλέλαλ απφ ηνπο νξγαληζκνχο απηνχο

62 6. Σξφλνο αζθάιηζεο γηα ηελ εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηνπ άξζξνπ απηνχ είλαη εθείλνο πνπ ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο λνκνζεζίαο ηνπ θάζε νξγαληζκνχ ιακβάλεηαη ππφςε γηα ηε ζεκειίσζε ζπληαμηνδνηηθνχ δηθαηψκαηνο. 7. Ζ εμαγνξά ηνπ ρξφλνπ απηνχ πνπ αλαγλσξίδεηαη ζχκθσλα κε ηηο πξνεγνχκελεο παξαγξάθνπο γίλεηαη σο εμήο: Αζθαιηζκέλνη πνπ αζθνχλ ην δηθαίσκα αλαγλψξηζεο ζηνπο νξγαληζκνχο θχξηαο θαη επηθνπξηθήο αζθάιηζεο κηζζσηψλ θαηαβάιινπλ ην άζξνηζκα ηνπ πνζνζηνχ εηζθνξάο αζθαιηζκέλνπ θαη εξγνδφηε θιάδνπ ζχληαμεο πνπ ηζρχεη ζε θάζε νξγαληζκφ θαηά ηελ εκεξνκελία ππνβνιήο ηεο αίηεζεο θαη πνπ δελ κπνξεί λα είλαη θαηψηεξν απφ ην άζξνηζκα ηνπ πνζνζηνχ εηζθνξάο αζθαιηζκέλνπ θαη εξγνδφηε γηα ηνλ θιάδν ζπληάμεσλ ηνπ Η.Θ.Α. - Δ.Ρ.Α.Κ. θαη ηνπ Δ.Ρ.Δ.Α.Κ.. Ρν πνζφ ηεο εηζθνξάο γηα θάζε εκέξα αζθάιηζεο πνπ εμαγνξάδεηαη ππνινγίδεηαη κε βάζε ην εκεξνκίζζην αλεηδίθεπηνπ εξγάηε, φπσο απηφ ηζρχεη θαηά ηελ εκεξνκελία ππνβνιήο ηεο ζρεηηθήο αίηεζεο. Όπνπ ε αζθάιηζε θαζνξίδεηαη ζε κήλεο ή έηε, ν αζθαιηζκέλνο ζεσξείηαη φηη πξαγκαηνπνίεζε είθνζη πέληε (25) εκέξεο θάζε κήλα. 8. Ρν πνζφ ηεο νθεηιήο πνπ πξνθχπηεη απφ ηνλ εμαγνξαδφκελν ρξφλν, ζχκθσλα κε ηηο παξαπάλσ δηαηάμεηο, εμνθιείηαη εθάπαμ. 9. Ρν ζπληαμηνδνηηθφ δηθαίσκα γελλάηαη θαη ε ζχληαμε θαηαβάιιεηαη απφ ηελ πξψηε ηνπ επφκελνπ ηεο εμφθιεζεο ηεο νθεηιήο κήλα. 10. Νη δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ απηνχ εθαξκφδνληαη γηα ηξία (3) έηε απφ ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ λφκνπ απηνχ. Άξζξν 6 Οχζκηζε νθεηιφκελσλ εηζθνξψλ ζην Ρ.Α.Μ.. Νη θαζπζηεξνχκελεο, κέρξη ην ηέινο ηνπ πξνεγνχκελνπ κήλα απφ ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ λφκνπ απηνχ, αζθαιηζηηθέο εηζθνξέο πξνο ην Ρακείν Αζθάιηζεο Μελνδνρνυπαιιήισλ θαη γηα φινπο ηνπο θιάδνπο αζθάιηζεο ηνπ, καδί κε ηα πξφζζεηα ηέιε θαη ινηπέο επηβαξχλζεηο εμνθινχληαη κε ηνπο φξνπο θαη ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ ζέηνπλ νη δηαηάμεηο ηεο παξ. 1 ηνπ άξζξνπ 8 ηνπ λ. 3232/2004 (ΦΔΘ 48 Α'), πιελ ηνπ πνζνχ ηεο πξνθαηαβνιήο ην νπνίν νξίδεηαη ίζν κε ην 5% ηεο νθεηιήο. Γηα ηελ ππαγσγή ζηε ξχζκηζε ππνβάιιεηαη ζρεηηθή αίηεζε εληφο ηξηψλ (3) κελψλ απφ ηε δεκνζίεπζε ηνπ λφκνπ απηνχ. Άξζξν 7 Οχζκηζε νθεηιφκελσλ εηζθνξψλ ζε πιεκκπξνπαζείο Νη εηζθνξέο πνπ δελ έρνπλ θαηαβιεζεί κέρξη ηελ ηειεπηαία εκέξα ηνπ πξνεγνχκελνπ κήλα απφ ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ λφκνπ απηνχ πξνο φινπο ηνπο αζθαιηζηηθνχο νξγαληζκνχο αξκνδηφηεηαο πνπξγείνπ Απαζρφιεζεο θαη Θνηλσληθήο Ξξνζηαζίαο θαη νθείινληαη απφ επηρεηξήζεηο, εξγνδφηεο ή αζθαιηζκέλνπο πνπ επιήγεζαλ απφ ηηο πιεκκχξεο Ηνπιίνπ θαη Απγνχζηνπ 2002 θαη έρνπλ επαγγεικαηηθή εγθαηάζηαζε ή δξαζηεξηφηεηα ζηηο πεξηνρέο Θαιιηζέαο, Κνζράηνπ, Αγίνπ Ησάλλε Οέληε θαη ζην 3ν δεκνηηθφ δηακέξηζκα Ξεηξαηά, εμνθινχληαη ζε νγδφληα (80) ηζφπνζεο κεληαίεο δφζεηο, ρσξίο ππνρξέσζε πξνθαηαβνιήο. Ρα πνζά ησλ πξφζζεησλ ηειψλ, πξνζαπμήζεσλ, ινηπψλ επηβαξχλζεσλ, δηθαζηηθψλ εμφδσλ, εμφδσλ θαη δηθαησκάησλ εθηέιεζεο θ.ιπ. πνπ αλαινγνχλ ζηηο παξαπάλσ εηζθνξέο δηαγξάθνληαη. Γηα ηελ ππαγσγή ζηε ξχζκηζε απηή πξέπεη λα θαηαβάιινληαη νη ηξέρνπζεο εηζθνξέο κέζα ζηηο πξνβιεπφκελεο πξνζεζκίεο θαη λα ππνβιεζεί αίηεζε κέζα ζε έμη (6) κήλεο απφ ηε δεκνζίεπζε ηνπ λφκνπ απηνχ. Πηε ξχζκηζε απηή ππάγνληαη θαη φζεο επηρεηξήζεηο, εξγνδφηεο ή αζθαιηζκέλνη έρνπλ επαγγεικαηηθή δξαζηεξηφηεηα ζηηο αλσηέξσ πεξηνρέο θαη έρνπλ ξπζκίζεη ηηο νθεηιέο ηνπο κε άιιεο δηαηάμεηο γηα ην κέξνο ηεο νθεηιήο πνπ δελ έρεη αθφκε θαηαβιεζεί. Νη ξπζκίζεηο ηεο παξαγξάθνπ απηήο έρνπλ εθαξκνγή θαη γηα ηηο νθεηιέο ηεο απηήο σο άλσ ρξνληθήο πεξηφδνπ ησλ επηρεηξήζεσλ, εξγνδνηψλ ή αζθαιηζκέλσλ πνπ επιήγεζαλ απφ ηηο πιεκκχξεο ηεο 24εο - 26εο Ηαλνπαξίνπ 2003 θαη έρνπλ επαγγεικαηηθή εγθαηάζηαζε ή δξαζηεξηφηεηα ζηνπο Γήκνπο Καξαζψλαο, Λ. Κάθξεο θαη ζηηο Θνηλφηεηεο Αγ. Θσλζηαληίλνπ, Θαιάκνπ, Θνπβαξά, Καιαθάζεο, Καξθνπνχινπ, Ωξσπνχ, Λ. Ξαιαηηψλ, Πθάιαο Ωξσπνχ θαη Ωξσπνχ ηεο Λνκαξρίαο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο. Κε απφθαζε ηνπ πνπξγνχ Απαζρφιεζεο θαη Θνηλσληθήο Ξξνζηαζίαο θαζνξίδεηαη θάζε ζέκα ζρεηηθφ κε ηελ εθαξκνγή ηεο δηάηαμεο απηήο. Άξζξν 8 Αλαγλψξηζε ρξφλνπ ζηε Λαππεγνεπηζθεπαζηηθή Εψλε Ξεξάκαηνο Θαη' εμαίξεζε, ζεσξείηαη σο ρξφλνο αζθάιηζεο, δηαλπζείο ζηα βαξέα θαη αλζπγηεηλά επαγγέικαηα κε θαηαβνιή ησλ πξνβιεπφκελσλ απφ ην άξζξν 62 ηνπ λ.2084/ 1992 (ΦΔΘ 165 Α') εηζθνξψλ, ν ρξφλνο απαζρφιεζεο ζηε Λαππεγνεπηζθεπαζηηθή Εψλε Ξεξάκαηνο

63 πξηλ ην έηνο 1983, κε ηελ πξνυπφζεζε ππαγσγήο θαηά ην ρξνληθφ δηάζηεκα πξηλ ην αλσηέξσ έηνο ζηε κηθηή αζθάιηζε ηνπ Η.Θ.Α. - Δ.Ρ.Α.Κ., γηα δεηφ κεηαγελέζηεξν ζηελ αζθάιηζε ηνπ Θαλνληζκνχ Βαξέσλ θαη Αλζπγηεηλψλ Δπαγγεικάησλ. Ν θαηά ηα αλσηέξσ αλαγλσξηδφκελνο ρξφλνο αζθάιηζεο δελ κπνξεί λα ππεξβεί ηνλ απαηηνχκελν γηα ηε ζπκπιήξσζε ησλ πξνυπνζέζεσλ ζπληαμηνδφηεζεο ιφγσ γήξαηνο ρξφλν, κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ νηθείνπ Θαλνληζκνχ. Άξζξν 9 Ππκςεθηζκφο θαζπζηεξνχκελσλ εηζθνξψλ Νη παξάγξαθνη 9 θαη 10 ηνπ άξζξνπ 61 ηνπ λ.2676/1999 (ΦΔΘ 1 Α') ηξνπνπνηνχληαη σο εμήο: «9. Ζ ζχληαμε θαηαβάιιεηαη απφ ηελ εκεξνκελία πνπ νξίδνπλ νη θαηαζηαηηθέο δηαηάμεηο, αλ ην νθεηιφκελν πνζφ δελ είλαη κεγαιχηεξν ησλ είθνζη (20) κεληαίσλ ζπληάμεσλ θαηψηαησλ νξίσλ, φπσο απηά ηζρχνπλ θάζε θνξά γηα θαζέλαλ αζθαιηζηηθφ νξγαληζκφ. 10. Ρα αλσηέξσ πνζά νθεηιήο πξνζαπμεκέλα κε ηα πξφζζεηα ηέιε ζπκςεθίδνληαη ή παξαθξαηνχληαη απφ ηα πνζά ησλ ζπληάμεσλ ζε ίζεο κεληαίεο δφζεηο πνπ δελ κπνξεί λα είλαη πεξηζζφηεξεο ησλ ζαξάληα (40). Ζ 1ε δφζε παξαθξαηείηαη απφ ηνλ πξψην κήλα απνλνκήο ηεο ζχληαμεο.» Άξζξν 10 Δμφθιεζε θαζπζηεξνχκελσλ εηζθνξψλ απφ ειεχζεξνπο επαγγεικαηίεο θαη απηνηειψο απαζρνινπκέλνπο 1. Ζ εμφθιεζε ησλ θαζπζηεξνχκελσλ αζθαιηζηηθψλ εηζθνξψλ πξνο ηνπο αζθαιηζηηθνχο νξγαληζκνχο θχξηαο αζθάιηζεο ειεπζέξσλ επαγγεικαηηψλ θαη αλεμάξηεηα απαζρνινπκέλσλ αξκνδηφηεηαο πνπξγείνπ Απαζρφιεζεο θαη Θνηλσληθήο Ξξνζηαζίαο καδί κε ηα πξφζζεηα ηέιε θαη ινηπέο επηβαξχλζεηο, πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηηο δηαηάμεηο ηεο παξαγξάθνπ 13 ηνπ άξζξνπ 17 ηνπ λ. 3144/2003 (ΦΔΘ 111 Α'), φπσο ηξνπνπνηήζεθαλ κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 26ηνπ λ. 3227/2004 (ΦΔΘ31 Α') θαη ηνπ άξζξνπ 9 παξ. 1 ηνπ λ. 3250/2004 (ΦΔΘ 124 Α'), παξαηείλεηαη απφ ηελ επνκέλε ηεο ιήμεο ηεο θαη κέρξη ην ηέινο ηνπ ηξίηνπ κήλα απφ ηε δεκνζίεπζε ηνπ παξφληνο. Γηα ηελ ππαγσγή ζηε ξχζκηζε ππνβάιιεηαη ζρεηηθή αίηεζε εληφο ηξηψλ (3) κελψλ απφ ηε δεκνζίεπζε ηνπ λφκνπ απηνχ. Πε πεξίπησζε ξχζκηζεο ησλ νθεηιψλ ζε δφζεηο ε πξνθαηαβνιή νξίδεηαη ζε πνζνζηφ 5% επί ηεο θεθαιαηνπνηνχκελεο ζπλνιηθήο νθεηιήο. Νη αλσηέξσ δηαηάμεηο έρνπλ εθαξκνγή θαη γηα ηηο θαζπζηεξνχκελεο νθεηιέο ησλ απηναπαζρνινπκέλσλ πνπ αζθαιίδνληαη ζε θνξείο επηθνπξηθήο αζθάιηζεο. 2. Ν αξηζκφο ησλ δφζεσλ, πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηηο δηαηάμεηο ηεο παξ. 4 ηνπ άξζξνπ 8 ηνπ λ. 3232/2004 (ΦΔΘ 48 Α'), γηα ηελ θαηαβνιή ησλ ηξερνπζψλ, θαζψο θαη ηελ εμφθιεζε θαζπζηεξνχκελσλ αζθαιηζηηθψλ εηζθνξψλ, επηρεηξήζεσλ, εξγνδνηψλ ή αζθαιηζκέλσλ πνπ έρνπλ επαγγεικαηηθή εγθαηάζηαζε ή δξαζηεξηφηεηα ζηηο πεξηνρέο ηνπ Λνκνχ Ιεπθάδαο, ζηα δηνηθεηηθά φξηα ησλ Γήκσλ Θεθξνπίαο θαη Αλαθηνξίνπ ηνπ Λνκνχ Αηησιναθαξλαλίαο, θαζψο θαη ζηα δηνηθεηηθά φξηα ηνπ Γήκνπ Ξξεβέδεο ηνπ Λνκνχ Ξξεβέδεο, νξίδεηαη ζε νγδφληα (80) ηζφπνζεο κεληαίεο δφζεηο. Αξζξν 11 Οχζκηζε αρξεσζηήησο θαηαβιεζεηζψλ ζπληάμεσλ απφ ηνλ Ν. Γ.Α. 1. Ξνζά ζπληάμεσλ, ηα νπνία θαηαβιήζεθαλ αρξεσζηήησο ιφγσ κεραλνγξαθηθνχ ζθάικαηνο γηα ην ρξνληθφ δηάζηεκα απφ έσο , ζε πξνζσξηλά αλαπήξνπο ζπληαμηνχρνπο ηνπ Ν.Γ.Α. κεηά ηε ιήμε ηνπ ρξφλνπ ηεο πξνζσξηλήο αλαπεξίαο ηνπο θαη κέρξη ηελ έθδνζε θαη εθηέιεζε νξηζηηθψλ απνθάζεσλ απφ ηα αξκφδηα φξγαλα θαη ζε θάζε πεξίπησζε κέρξη ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ παξφληνο λφκνπ, ζεσξνχληαη φηη θαιψο θαηεβιήζεζαλ θαη δελ αλαδεηνχληαη θαζ' νηνλδήπνηε ηξφπν. 2. Ρν ηέηαξην εδάθην ηεο παξ. 2 ηνπ άξζξνπ 21 ηνπ λ. 3232/2004 (ΦΔΘ 48 Α') αληηθαζίζηαηαη σο εμήο: «Ζ ιεηηνπξγία ηνπ Θιάδνπ αξρίδεη απφ » Αξζξν 12 Ρακεία Δπαγγεικαηηθήο Αζθάιηζεο Ζ παξάγξαθνο 15 ηνπ άξζξνπ 7 ηνπ λ. 3029/2002 (ΦΔΘ 160 Α') αληηθαζίζηαηαη σο εμήο: «15. Θάζε ηακείν επαγγεικαηηθήο αζθάιηζεο κπνξεί λα επελδχεη: α) πνζνζηφ κέρξη 70% ηνπ ελεξγεηηθνχ πνπ θαιχπηεη ηα ηερληθά απνζεκαηηθά ή ηνπ ζπλνιηθνχ ραξηνθπιαθίνπ γηα ηακεία επαγγεικαηηθήο αζθάιηζεο, ζηα νπνία νη

64 αζθαιηζκέλνη θέξνπλ ηνλ θίλδπλν επελδχζεσλ ζε κεηνρέο, δηαπξαγκαηεχζηκα αμηφγξαθα εμνκνηνχκελα πξνο κεηνρέο θαη ζε εηαηξηθά νκφινγα εηζεγκέλα πξνο δηαπξαγκάηεπζε ζε νξγαλσκέλεο ρξεκαηννηθνλνκηθέο αγνξέο, θαζψο θαη λα απνθαζίδεη γηα ην κεξίδην ησλ ελ ιφγσ αμηφγξαθσλ ζην επελδπηηθφ ηνπ ραξηνθπιάθην, β) πνζνζηφ κέρξη 30% ηνπ ελεξγεηηθνχ πνπ θαιχπηεη ηα ηερληθά απνζεκαηηθά ζε ζηνηρεία ελεξγεηηθνχ εθπεθξαζκέλα ζε λνκίζκαηα δηαθνξεηηθά απφ εθείλα ζηα νπνία είλαη εθπεθξαζκέλεο νη ππνρξεψζεηο ηνπ, γ) πνζνζηφ κέρξη 5% ζε επηρεηξεκαηηθά θεθάιαηα θαη ζε λέα ρξεκαηννηθνλνκηθά πξντφληα. Ζ επέλδπζε ηνπ ηακείνπ επαγγεικαηηθήο αζθάιηζεο ζε ρξεκαηννηθνλνκηθά κέζα πνπ εθδίδεη ε ρξεκαηνδνηνχζα επηρείξεζε δελ πξέπεη λα ππεξβαίλεη ην 5% ηνπ ζπλφινπ ηνπ ραξηνθπιαθίνπ θαη φηαλ ε ρξεκαηνδνηνχζα επηρείξεζε αλήθεη ζε φκηιν, ε επέλδπζε ηνπ ηακείνπ ζηηο επηρεηξήζεηο πνπ αλήθνπλ ζηνλ ίδην φκηιν κε ηε ρξεκαηνδνηνχζα επηρείξεζε δελ πξέπεη λα ππεξβαίλεη ην 10% ηνπ ραξηνθπιαθίνπ.» Άξζξν 13 Οχζκηζε νθεηιφκελσλ εηζθνξψλ ησλ Γεσξγηθψλ Ππλεηαηξηζηηθψλ Νξγαλψζεσλ Νη αζθαιηζηηθέο εηζθνξέο πξνο ην Ρακείν Ππληάμεσλ Δπηθνπξηθήο Αζθάιηζεο Ξξνζσπηθνχ Γεσξγηθψλ Ππλεηαηξηζηηθψλ Νξγαλψζεσλ (Ρ.Π.Δ.Α.Ξ.Γ.Π.Ν.), ην Η.Θ.Α.-Δ.Ρ.Α.Κ., ηνπο νξγαληζκνχο, ηακεία θαη ινγαξηαζκνχο ησλ νπνίσλ νη εηζθνξέο εηζπξάηηνληαη ή ζπλεηζπξάηηνληαη απφ ην Η.Θ.Α. - Δ.Ρ.Α.Κ., πνπ δελ έρνπλ θαηαβιεζεί απφ ηηο Αγξνηηθέο Ππλεηαηξηζηηθέο Νξγαλψζεηο, θαζψο θαη απφ ηνλ Νξγαληζκφ Θσπαΐδαο - Λ. Ξ.Γ.Γ. (λ.δ. 2488/1953) θαη αθνξνχλ ρξνληθή πεξίνδν απαζρφιεζεο κέρξη ην ηέινο ηνπ πξνεγνχκελνπ κήλα απφ ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ λφκνπ απηνχ, εμνθινχληαη ζε εθαηφλ είθνζη (120) ηζφπνζεο κεληαίεο δφζεηο, ρσξίο ππνρξέσζε πξνθαηαβνιήο. Ρα πνζά ησλ πξφζζεησλ ηειψλ, πξνζαπμήζεσλ, ινηπψλ επηβαξχλζεσλ, δηθαζηηθψλ εμφδσλ, εμφδσλ θαη δηθαησκάησλ εθηέιεζεο πνπ αλαινγνχλ ζηηο παξαπάλσ εηζθνξέο δηαγξάθνληαη. Γηα ηελ ππαγσγή ζηε ξχζκηζε απηή απαηηείηαη ε θαηαβνιή ησλ ηξερνπζψλ εηζθνξψλ κέζα ζηηο πξνβιεπφκελεο πξνζεζκίεο, ε ππνβνιή ζρεηηθήο αίηεζεο θαη ε πξνζθφκηζε φισλ ησλ απαξαίηεησλ δηθαηνινγεηηθψλ ζηνλ αξκφδην αζθαιηζηηθφ νξγαληζκφ εληφο δχν (2) κελψλ απφ ηε δεκνζίεπζε ηνπ λφκνπ απηνχ. Ζ πξψηε δφζε θαηαβάιιεηαη κέρξη ην ηέινο ηνπ έθηνπ κήλα απφ ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ λφκνπ απηνχ. Πηε ξχζκηζε απηή ππάγνληαη θαη φζεο Αγξνηηθέο Ππλεηαηξηζηηθέο Νξγαλψζεηο έρνπλ ξπζκίζεη ηηο νθεηιέο ηνπο κε άιιεο δηαηάμεηο γηα ην κέξνο ηεο νθεηιήο πνπ δελ έρεη αθφκε θαηαβιεζεί. Ζ κε εκπξφζεζκε θαηαβνιή ηεζζάξσλ (4) ζπλερφκελσλ δφζεσλ ή έμη (6) ζπλνιηθψλ δφζεσλ, θαζψο θαη ε κε θαηαβνιή ησλ ηξερνπζψλ απαηηεηψλ αζθαιηζηηθψλ εηζθνξψλ ζπλεπάγεηαη ηελ ακεηάθιεηε απψιεηα ηεο ηκεκαηηθήο εμφθιεζεο ησλ νθεηιφκελσλ εηζθνξψλ κε ηε δηάηαμε απηή θαη ηελ αλαβίσζε ησλ πξφζζεησλ ηειψλ θαη ινηπψλ πξνζαπμήζεσλ. Πε ζέκαηα πνπ δελ ξπζκίδνληαη απφ ηηο δηαηάμεηο απηέο εθαξκφδνληαη σο πξνο ην Η.Θ.Α. - Δ.Ρ.Α.Κ. νη δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 51-55ηνπ λ. 2676/1999 (ΦΔΘ1 Α'), φπσο ηζρχνπλ. Βεβαίσζε αζθαιηζηηθήο ελεκεξφηεηαο ρνξεγείηαη απφ ην Ρ.Π.Δ.Α.Ξ.Γ.Π.Ν. θαη ζηηο Αγξνηηθέο Ππλεηαηξηζηηθέο Δλψζεηο πνπ ππάγνληαη ζηελ παξνχζα ξχζκηζε. Αξζξν 14 Ινηπέο δηαηάμεηο ΘΔΦΑΙΑΗΝ Γ 1. Νη δηαηάμεηο ηεο παξ. 23 ηνπ άξζξνπ 1 ηνπ λ.2328/ 1995 (ΦΔΘ 159 Α'), φπσο ηξνπνπνηήζεθε κε ηελ παξ. 1 ηνπ άξζξνπ 22 ηνπ λ. 3166/2003 (ΦΔΘ 178 Α'), θαζψο θαη ηεο παξ. 2 ηνπ άξζξνπ 22 ηνπ λ. 3166/2003 (ΦΔΘ 178 Α'), έρνπλ αλάινγε εθαξκνγή γηα ηνπο λνκίκσο ιεηηνπξγνχληεο αδεηνχρνπο παξνρήο ζπλδξνκεηηθψλ ξαδηνθσληθψλ θαη ηειενπηηθψλ ππεξεζηψλ θαη δηαρεηξηζηψλ πξνγξακκάησλ ησλ άξζξσλ 1 παξ. 1 θαη 3 παξ. 1 ηνπ λ. 2644/1998 (ΦΔΘ 233 Α') αληίζηνηρα. 2. Ρν λνκηθφ πξφζσπν ηδησηηθνχ δηθαίνπ πνπ ηδξχζεθε κε ηελ παξ. 1 ηνπ άξζξνπ 22 ηνπ λ. 2469/1997 (ΦΔΘ 38 Α') κε ηελ επσλπκία «Δζληθφ Θέληξν Ξηζηνπνίεζεο Γνκψλ Ππλερηδφκελεο Δπαγγεικαηηθήο Θαηάξηηζεο θαη Ππλνδεπηηθψλ πνζηεξηθηηθψλ πεξεζηψλ» κεηνλνκάδεηαη θαη εθεμήο θέξεη ηελ επσλπκία «Δζληθφ Θέληξν Ξηζηνπνίεζεο Ππλερηδφκελεο Δπαγγεικαηηθήο Θαηάξηηζεο» (Δ.ΘΔ.ΞΗΠ.). 3. Ζ ζέζε ηνπ Ξξνέδξνπ ηνπ Γηνηθεηηθνχ Ππκβνπιίνπ ηνπ Δ.ΘΔ.ΞΗΠ. είλαη ηεηξαεηνχο ζεηείαο θαη πιήξνπο απαζρφιεζεο. Κε απφθαζε ηνπ πνπξγνχ Απαζρφιεζεο θαη Θνηλσληθήο Ξξνζηαζίαο δχλαηαη λα κεηαηξαπεί ζε ζέζε πιήξνπο θαη απνθιεηζηηθήο απαζρφιεζεο. Κε θνηλή απφθαζε ησλ πνπξγψλ Νηθνλνκίαο θαη Νηθνλνκηθψλ θαη Απαζρφιεζεο θαη Θνηλσληθήο Ξξνζηαζίαο θαζνξίδνληαη νη απνδνρέο ηνπ Ξξνέδξνπ. 4. Ζ εηδηθή επηδφηεζε αλεξγίαο, ε νπνία πξνβιέπεηαη απφ ηελ ππ' αξηζκ / (ΦΔΘ 272 Β') θνηλή απφθαζε ησλ πνπξγψλ Δζληθήο Νηθνλνκίαο θαη Νηθνλνκηθψλ θαη Δξγαζίαο θαη Θνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ θαη παξαηάζεθε κε ηελ παξ. 2 ηνπ άξζξνπ 15 ηνπ λ. 3144/2003 (ΦΔΘ 111 Α'), παξαηείλεηαη γηα άιια δχν (2) έηε αθφηνπ έιεμε. Θαηά ηα ινηπά

65 ηζρχνπλ νη δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 43 ηνπ λ. 2778/1999 (ΦΔΘ 295 Α') θαη ηεο αλσηέξσ θνηλήο ππνπξγηθήο απφθαζεο. Άξζξν 15 Έλαξμε ηζρχνο Ζ ηζρχο ηνπ λφκνπ απηνχ αξρίδεη απφ ηε δεκνζίεπζε ηνπ ζηελ Δθεκεξίδα ηεο Θπβεξλήζεσο, πιελ ησλ δηαηάμεσλ ησλ άξζξσλ 1 θαη 2 νη νπνίεο αξρίδνπλ απφ Ξαξαγγέιινκε ηε δεκνζίεπζε ηνπ παξφληνο ζηελ Δθεκεξίδα ηεο Θπβεξλήζεσο θαη ηελ εθηέιεζε ηνπ σο λφκνπ ηνπ Θξάηνπο

66 - 65 -

67 - 66 -

68 - 67 -

69 - 68 -

70 - 69 -

71 - 70 -

72 - 71 -

73 - 72 -

74 - 73 -

75 - 74 -

76 - 75 -

77 - 76 -

78 - 77 -

79 - 78 -

80 - 79 -

81 - 80 -

82 - 81 -

83 - 82 -

84 - 83 -

85 - 84 -

86 - 85 -

87 - 86 -

88 - 87 -

89 - 88 -

90 - 89 -

91 - 90 -

92 - 91 -

93 - 92 -

94 - 93 -

95 - 94 -

96 - 95 -

97 - 96 -

98 - 97 -

99 - 98 -

100 - 99 -

101

102

103

104

105

106