Παραμύθι και διαπολιτισμικές διαδρομές

Transcript

1 Παραμύθι και διαπολιτισμικές διαδρομές

2 Σύντομες εννοιολογικές αποσαφηνίσεις Το παραμύθι -Οι πηγές του Είναι το παλιότερο είδος του έντεχνου λόγου. Γεννήθηκε όταν οι άνθρωποι δημιούργησαν ομάδες και συγκεντρώνονταν σε χώρους-νυχτέρια/παλιός καφενές

3 Η παρουσία των παραμυθάδων είναι διαχρονική με σημείο αφετηρίας χιλιάδες χρόνια πριν: -αρχαιότητα: λογοποιοί/μυθοποιοί -ρωμαϊκοί χρόνοι: αρετολόγοι Μέχρι και σήμερα -σε πρώην γαλλικές αποικίες στην «conteur» Αφρική: -σε μουσουλμανικές χώρες τις νύχτες του Ραμαζανιού: «μεντάχ».

4 «Κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη» «Μια φορά κι έναν καιρό» Η πραγματικότητα της ζωής με την απαράβατη και σκληρή νομοτέλειά της μας καταθλίβει και λαχταράμε αν ζήσουμε κάποτε και δίχως αυτήν, πλάθοντας μύθους (Μ. Μερακλής)

5 Επιστρέφουμε στα παραμύθια για να μπορέσουμε επιτέλους να ενηλικιωθούμε και ως ενήλικοι, από το περίσσευμα της καρδιάς, να δώσουμε στους άλλους, να είμαστε γενναιόδωροι. Τα παραμύθια εξηγούν τον σκληρό κόσμο των ενηλίκων με τρόπο μυθολογικό και μαγικό. Προτείνουν διακριτικά στάσεις ζωής με ενσυναισθητικές συγκινήσεις σε ένα επίπεδο παραλληλισμού με τα «δρώντα πρόσωπα».

6 Ο κόσμος του παραμυθιού διαχρονικά και σήμερα, ως ολότελα φανταστικός -ως προϊόν μιας σύμβασης μεταξύ παραμυθά και ακροατών/συμμετεχόντωνμπορεί/και το κάνει- να λειτουργήσει ως ασφαλιστική δικλείδα για όποιον -και ειδικότερα για τα παιδιά- ασφυκτιά μέσα στη σοβαροφάνεια και σε στερεοτυπικές αντιλήψεις για τον άνθρωπο και τις κοινωνικές δομές.

7 Τα είδη του παραμυθιού - διεθνή (κλασικά) - ανατολίτικα - παραμύθια από την ελληνική μυθολογία - λαϊκά/μαγικά - σύγχρονα

8 ιαπολιτισμικές διαδρομές

9 Επιχειρείται οριοθέτηση του περιεχομένου του όρου «διαπολιτισμικός» κυρίως με σημείο αναφοράς το αντίστοιχο περιεχόμενου του όρου «πολυπολιτισμικός». Για αρκετούς επιστήμονες με τον όρο πολυπολιτισμικός υπονοείται/δηλώνεται ένα απλό χαρακτηρισμό της συνύπαρξης διάφορων πολιτισμών ενώ με τον όρο διαπολιτισμικός εκφράζεται η σχέση και οι συσχετισμοί μεταξύ των πολιτισμών, αφού αυτή η συσχετιστική σχέση δεν ταυτίζεται απλουστευτικά με μία παράλληλη διαβίωση.

10 Η χρήση του όρου «διαπολιτσμικός», εφόσον αποδοθεί στην πρόθεση δια η πλήρης σημασία της, υπονοεί απαραίτητα την αλληλεπίδραση, την αμοιβαιότητα και την πραγματική αλληλεγγύη. Εάν αποδοθεί πλήρως και ο όρος πολιτισμός υπονοεί την αναγνώριση των αξιών, τουτρόπουζωής, των συμβόλων με τα οποία ανθρώπινες υπάρξεις, ατομικά ή ομαδικά, αναφέρονται στις σχέσεις με τους άλλους και αντιλαμβάνονται τον κόσμο.

11 Η διαπολιτισμικότητα ισοδυναμεί με τη διαρκή αναζήτηση του «άλλου», του ξένου αλλά και με την ταυτόχρονη υπέρβασή του. Γίνεται αυτοσκοπός. Η διαπολιτισμική αναζήτηση είναι διαρκής και στοχεύει στη συνένωση άπειρων πολιτισμικών συνδυασμών. Όταν ο άνθρωπος κινείται στα πολιτισμικά του όρια, τότε συντηρείται και η ελπίδα για τη διεύρυνσή τους.

12 Παραμύθι και διαπολιτισμικές διαδρομές Τρόποι και ρόμοι α. Τα διεθνή/κλασικά παραμύθια 1. Μεταφράστηκαν και μεταφράζονται σχεδόν σε όλες τις γλώσσες «Προικοδοτούνται» με εθνογραφικά και λαογραφικά στοιχεία -κατά περίπτωση-.

13

14 2. Μεταγράφονται με την αναδόμηση/προσαρμογή του μύθου τους σε σύγχρονα προβλήματα/ζητήματα:

15 β. Τα λαϊκά/μαγικά παραμύθια Σύμφωνα με τις μελέτες του Πρόπ (1991) τα λαϊκά παραμύθια, ως προϊόντα κάθε κουλτούρας, παρουσιάζουν κοινή δομή/κοινές λειτουργίες. Παράδειγμα: -Η Πούλια και ο Αυγερινός (ελληνικό λαϊκό παραμύθι) κοινές λειτουργίες/κοινή δομή -Αδερφούλα Αλιόνουσκα, αδερφούλης Ιβάνουσκα (ρωσικό παραμύθι)

16

17

18

19

20

21

22

23 γ. Σύγχρονα παραμύθια Πραγματεύονται και επικοινωνούν 1. «διαπολιτισμικές» θεματικές με σημείο αναφοράς τις παγκόσμιες αξίες: ειρήνη, αγάπη, φιλία, αλληλεγγύη

24

25

26 2. ιδακτικές στρατηγικές για την ικανοποίηση στόχων σε διάφορους γνωστικούς χώρους.

27 3. την αποδοχή και τον σεβασμό του «άλλου», όπου άλλος: εθνικά, θρησκευτικά, κοινωνικά, ανάπηρος κλπ. καιέτσιενισχύειτηναποδόμησηδιαμορφωμένων στερεοτυπικών αντιλήψεων

28

29

30 4. την προετοιμασία των παιδιών για την αντιμετώπιση των κινδύνων της εποχής

31

32 4. τη συνδημιουργία που αποδεικνύει το εφικτό της πραγμάτωσης των προθέσεων και των προσδοκιών ειλικρινούς διαπολιτισμικού διαλόγου.

33

34 Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας έχει αναβιώσει το ερευνητικό ενδιαφέρον για το παραμύθι ως είδος λόγου αλλά και για την παιδαγωγική του αξία στη σύγχρονη πολυπολιτισμική κοινωνία. Αποτελεί πλέον κοινή διαπίστωση ότι τα παραμύθια αποτυπώνουν τις αρχές και το αξιακό σύστημα των κοινωνιών τους και έτσι αποτελούν μοναδικούς δείκτες της εξελικτικής πορείας του/των πολιτισμού/ών.

35 Με δεδομένο ότι δεν χαρακτηρίζονται από πρόδηλη εθνική διάσταση/καταγωγή μπορούν -δυνητικά- να αποτελέσουν ενωτικό στοιχείο μεταξύ των διάφορων πολιτισμών.

36 Ο γνωστός σουηδός σκηνοθέτης και μάγος της αφήγησης Ίνγκμαρ Μπέργκμαν είπε κάποτε πως η διαφορά ανάμεσα στο ψέμα και το παραμύθι είναι ότι το ψέμα (είτε το λες στους άλλους είτε στον εαυτό σου) σεβοηθάναυπεκφεύγειςτιςδυσκολίεςτης ζωής, ενώ το παραμύθι να τις αντιμετωπίζεις.

37 Παραμύθι και διαπολιτισμικές διαδρομές = κριτικός εγγραμματισμός = πρόκληση/πρόσκληση για τον καθένα για όλους