ΠΡΟΛΟΓΟΣ...9. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η ιστορία, η φιλοσοφία και τα κεντρικά χαρακτηριστικά της προσέγγισης του Reggio Emilia... 13

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΡΟΛΟΓΟΣ...9. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η ιστορία, η φιλοσοφία και τα κεντρικά χαρακτηριστικά της προσέγγισης του Reggio Emilia... 13"

Σπύρο Κανακάρης-Ρούφος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η ιστορία, η φιλοσοφία και τα κεντρικά χαρακτηριστικά της προσέγγισης του Reggio Emilia ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Το ιστορικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο της προσέγγισης του Reggio Emilia ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Η θεωρητική θεμελίωση της προσέγγισης του Reggio Emilia.. 21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Από τον Gianni Rodari, την Camille Claudel στον Paulo Freire και όχι μόνο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Η εικόνα για το παιδί ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Τα κέντρα βρεφικής και νηπιακής αγωγής και η ζωή σε αυτά ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Το προσωπικό και ο ρόλος του στην παιδαγωγική της επικοινωνίας, της συνεργασίας και των σχέσεων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: Τα projects στο Reggio Emilia ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: Οι εκατό γλώσσες των παιδιών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 : Υλικά Δίαυλοι και φορείς των εκατό γλωσσών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: Η παιδαγωγική τεκμηρίωση στην προσέγγιση του Reggio Emilia...65 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: Η εξάπλωση του «αγγίγματος του Μίδα». ReMida ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12: Οι εκφραστικές γλώσσες των υλικών προσεγγίζοντας τον Alberto Burri στο Reggio Emilia ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Προκλήσεις για πράξη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13: Οπτικός εγγραμματισμός και οι εκατό γλώσσες των παιδιών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14: «Το χαρτί αντέχει τα πάντα» ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15: Ο ρόλος του σχεδίου και η μεταφορά στις τρεις διαστάσεις στη «προσέγγιση του Reggio Emilia»

2 8 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16: Η φωτοτράπεζα και οι εκατό γλώσσες των παιδιών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17: Υλικά και εργαλεία η συμβολή τους στην καλλιέργεια των εκφραστικών γλωσσών των παιδιών ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

3 9 ΠΡΟΛΟΓΟΣ H ιδέα συγγραφής αυτού του βιβλίου γεννήθηκε μετά την επιστροφή μας, όταν πέντε χρόνια πριν τα βήματά μας μάς οδήγησαν στα κέντρα προσχολικής εκπαίδευσης της πόλης του Reggio Emilia καθώς και στην παράλληλη παρακολούθηση ενός διεθνούς study group στο κέντρο Loris Malaguzzi, Ο εντυπώσεις από την ιδιαίτερη αυτή παιδαγωγική πρακτική ήταν εξαιρετικές. Η μεγαλύτερη πρόκληση του Reggio δεν είναι μόνον η ποιότητα των αισθητικών εμπειριών που παρέχουν στα παιδιά, το αισθητικό περιβάλλον ή η παιδαγωγική τεκμηρίωση η οποία αναφέρεται στις βαθύτερες επιθυμίες, αλλά είναι οι αξίες, οι σχέσεις και η πολιτική βούληση που το στηρίζουν με αποτέλεσμα οι εκπαιδευτικοί του να φέρουν αυτή την απτή αίσθηση της ελπίδας για το έργο που επιτελούν. Η μοναδικότητά του έγκειται ακριβώς στην πορεία, τη διαδρομή που έχουν διανύσει τα άτομα, οι ιδέες, οι συνθήκες, οι συγκυρίες, οι αποφάσεις και οι επιλογές. Η παιδαγωγική προσέγγιση του Reggio Emilia αποτελεί ένα δυναμικό αμάλγαμα, που ξεπερνά τα στεγανά της παιδαγωγικής θεωρίας και πράξης, συνταιριάζοντας στην πρακτική της πολιτικές, κοινωνικές και πολιτισμικές αξίες. Οποιαδήποτε βέβαια προσπάθεια αντιγραφής του δεν μπορεί παρά να είναι επιδερμική και να καταλήξει μοιραία σε μιαν επιπόλαια και ρηχή προσέγγιση της πρακτικής του. Παρατηρήσαμε όλες τις πτυχές των δημοτικών προσχολικών κέντρων που επισκεφθήκαμε,το περιβάλλον, τους χώρους, τις αίθουσες, διδασκαλίας,τους γυάλινους τοίχους, τα έπιπλα,την κουζίνα την piazza, το atelie, τα διαθέσιμα υλικά, τις τεράστιες αναρτήσεις από την τεκμηρίωση, τα φυτά, την υλικοτεχνική υποδομή,τις ομάδες των παιδιών και τη συμμετοχή τους στα projects, τις εργασίες τους σε εξέλιξη που αντανακλούν στην ενεργή συμμετοχή τους, το ρόλο όλων των μελών του προσωπικού και διαπιστώσαμε πως όλα αυτά μαζί συνθέτουν τα κομμάτια του puzzle που κάνει την «προσέγγιση του Reggio Emilia» υποδειγματική. Γνωρίζουμε πως αναφορικά με την «προσέγγιση του Reggio Emilia» έχουν πραγματοποιηθεί πολυάριθμες μελέτες σε διεθνές επίπεδο.στοιχεία για τα γενικά χαρακτηριστικά, παρουσιάζονται τα τελευταία χρόνια και στην ελληνική βιβλιογραφία. Τα στοιχεία αυτά ωστόσο περιγράφουν το γενικό πλαίσιο της παιδαγωγικής προσέγγισης,

4 10 δίχως να παρουσιάζουν τις λειτουργίες εκείνες, που συνδέουν τα γενικά χαρακτηριστικά της προσέγγισης μεταξύ τους και που οδηγούν στην σε βάθος κατανόησή της. Θα θέλαμε λοιπόν να μοιραστούμε με τους αναγνώστες αυτού του βιβλίου, εκπαιδευτικούς, φοιτητές, γονείς, αλλά και τον κάθε ενδιαφερόμενο τα στοιχεία εκείνα που θα τους οδηγήσουν Να παρατηρήσουν τους τρόπους με τους οποίους τα κέντρα αγωγής συνδέονται με την ιστορία και το κοινωνικό πλαίσιο. να εντοπίσουν τα θεωρητικά «δάνεια» στην προσέγγιση του Reggio Emilia και το πώς αυτά ενσωματώνονται και εκφράζονται μέσα από συγκεκριμένες επιλογές και πρακτικές στα δημοτικά κέντρα βρεφικής και νηπιακής αγωγής. Να στοχαστούν πώς τα ονόματα των κέντρων αγωγής μπορούν να μετατραπούν σε οδηγούς για τη δημιουργία ενός εναλλακτικού προτύπου ζωής. Να δουν το πώς οι συνεργασίες οδηγούν σε μια παιδαγωγική του διαλόγου για όλη την κοινότητα και να προβληματιστούν αναφορικά με το αντίστοιχο πλαίσιο στον ελληνικό χώρο και πάνω σε πιθανές παιδαγωγικές προτάσεις σε σχέση με αυτό. Να κατανοήσουν το πώς εκφράζονται οι παιδαγωγικές αρχές στην αρχιτεκτονική και την οργάνωση του χώρου και ότι ο χώρος υποστηρίζει τις παιδαγωγικές πρακτικές. «Η αισθητική ομορφιά θεωρείται στα προσχολικά κέντρα του Reggio Emilia ως ένα σημαντικό μέρος του σεβασμού προς το παιδί και του μαθησιακού περιβάλλοντος» Να αναζητήσουν την ιδέα για περισσότερα ανακυκλώσιμα υλικά κατά το πρότυπο του ReMida ή την εξάπλωση του «αγγίγματος του Μίδα», διότι τα υλικά είναι οι δίαυλοι και οι φορείς των εκατό γλωσσών. Να πιστέψουν πως «Οι εκατό γλώσσες των παιδιών», αποτελούν στην πραγματικότητα μια μεταφορά, με σκοπό να δηλωθεί η πληθώρα των εκφραστικών μέσων, με τα οποία ένα παιδί αναπαριστά και εκφράζει ιδέες και συναισθήματα, οι πολλαπλοί τρόποι με τους οποίους κατανοεί τον κόσμο (Bennett, 2001).

5 11 Επειδή οι καιροί είναι δύσκολοι και συνωμοτούν με πολλούς παράγοντες ώστε να κλέψουν τα όνειρά μας, αντλούμε θάρρος από τις περιγραφές και τις αποφάσεις των κατοίκων του R.E μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου πολέμου που με τα τούβλα των βομβαρδισμένων σπιτιών και έτσι πέτρα πέτρα (mattone su mattone, όπως χαρακτηριστικά λένε στο Reggio Emilia) να οικοδομούν όχι απλώς το πρώτο σχολείο, αλλά και ένα πολιτισμικό όνειρο. Είναι κάπου εδώ, που η ιστορία της ίδιας της πόλης και των κέντρων βρεφικής και νηπιακής αγωγής συναντώνται και ξεκινούν το μακρύ και συναρπαστικό τους ταξίδι. Η προσέγγιση του Reggio Emilia τέλος συνοψίζεται στην έμπρακτη εμπιστοσύνη στο παιδί και στις δυνατότητές του, στον/στην παιδαγωγό ως ερευνητή/-τρια και συμμέτοχο της μάθησης, όπως και στο αποτέλεσμα που μπορεί να επιφέρει η εισαγωγή της φαντασίας στην εκπαίδευση, ένα μανιφέστο των πραγματικών ανθρώπινων δυνατοτήτων (Gardner, 2004). Θωμαΐς Καπουλίτσα Τρούλου Αικατερίνη Ιωαννίδου

Σχετικά έγγραφα

Προσχολική Παιδαγωγική Ενότητα 6: Η προσέγγιση των σχολείων του Reggio Emilia

Προσχολική Παιδαγωγική Ενότητα 6: Η προσέγγιση των σχολείων του Reggio Emilia Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Σκοποί ενότητας Να γνωρίσουν