Ο Amanita Muscaria είναι ένα από τα ωραιότερα μανιτάρια, το μανιτάρι των παραμυθιών. Όταν βγαίνει από τη γη μοιάζει με μικρή μπάλα του γκολφ.

Transcript

1 Ο Amanita Muscaria είναι ένα από τα ωραιότερα μανιτάρια, το μανιτάρι των παραμυθιών. Όταν βγαίνει από τη γη μοιάζει με μικρή μπάλα του γκολφ. Γρήγορα μεγαλώνει σχίζοντας στα δύο τη λευκή παχιά μεμβράνη που το σκεπάζει και προβάλλει το ολοκόκκινο κεφάλι του διάσπαρτο με άσπρες βούλες (αυτές έχουν παραισθησιογόνες και ναρκωτικές ιδιότητες).

2 Τα μανιτάρια αυτά μαζί με αυτά του είδους (phallus impidicus) ήταν τα μανιτάρια των Κένταυρων των Σατύρων και των Μαινάδων της Μυθολογίας και αναπόσπαστο κομμάτι στα Διονυσιακά και στα Ελευσίνια μυστήρια. Επίσης ήταν το κύριο συστατικό ουσιών που χρησιμοποιούνταν στις τελετές των Σαμάνων. Για τους Σαμάνους της Σιβηρίας το Amanita Mouscaria ήταν ένας εναλλακτικός τρόπος για να περιέλθουν σε έκταση. Οι ιθαγενείς του Αμαζονίου τα αφήνουν να ξεραθούν και ύστερα τα καπνίζουν μαζί με καπνό.

3 Ο πατέρας της φαρμακολογίας Διοσκουρίδης διέκρινε τα μανιτάρια σε εδώδιμα και δηλητηριώδη, δίνοντας την απλοϊκή εξήγηση πως επικίνδυνα είναι όσα φυτρώνουν κοντά σε σκουριασμένα σίδερα, πάνω από φωλιές φαρμακερών φιδιών ή κάτω από δέντρα με τοξικούς καρπούς. Ο Διοσκουρίδης θεωρούσε το μύκητα «Agaricum» ως στυπτικό, θερμαντικό, δραστικό κατά των πόνων. Οι τρούφες είναι το γνωστό «ὕδνον», που αναφέρει κατ επανάληψη ο Θεόφραστος και ο Διοσκουρίδης.

4 Οι Αιγύπτιοι και οι Βαβυλώνιοι και αργότερα οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι επιδίδονταν συστηματικά στη συλλογή εδώδιμων μανιταριών. Στην Άπω Ανατολή (Κίνα-Ιαπωνία) τα μανιτάρια θεωρούνται τροφή μακροζωίας και καλλιεργούνται από την αρχαιότητα. Ο Ρωμαίος φυσιοδίφης Πλίνιος αναφέρει τον τραγικό θάνατο του αυτοκράτορα Τιβέριου Κλαύδιου, όταν έφαγε δηλητηριώδη μανιτάρια, που του τα πρόσφερε η σύζυγός του Αγριππίνα.

5 Ο Ιπποκράτης, πριν το 500 π.χ., πρότεινε τη χρήση πυρωμένου μύκητα. Αναφερόταν στο μύκητα «Fomes Fontentanus» ή «Ίσκα» σε περιπτώσεις καυτηριασμού οστών και νεύρων.

6 Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΝΙΤΑΡΙΩΝ Η καλλιέργεια μανιταριών μπορεί να εφαρμοστεί σε δύο επίπεδα: 1. Σαν μικρή οικογενειακή επιχείρηση και να εξασφαλίσει πρόσθετο εισόδημα στην αγροτική οικογένεια. 2. Σαν κύρια επιχείρηση οπότε απαιτεί μία σχετικά σημαντική επένδυση. Η καλλιέργεια μανιταριών απαιτεί γνώση, υπομονή και σχεδιασμό.

7 Η καλλιέργεια των μανιταριών μπορεί να γίνει με υλικά κατάλληλα για να θρέψουν τα μανιτάρια που ονομάζεται υπόστρωμα, αλλά και σε κορμούς δέντρων (όπως ο πλευρωτός, η λεντινούλα ). Τα υποστρώματα μπορεί να τα προμηθευτεί κάποιος είτε έτοιμα, είτε να τα δημιουργήσει μόνος του. Το ίδιο και με τους κορμούς δέντρων. Είναι όμως αρκετά δύσκολο. Το υπόστρωμα κυκλοφορεί σε δύο τύπους.

8 Το <<σπαρμένο υπόστρωμα >> ο σπόρος είναι απλά ενσωματωμένος στο εσωτερικό του. Και το<< επωασμένο>> ο σπόρος έχει αναπτυχθεί στο υπόστρωμα, έχει διανύσει δηλαδή την περίοδο της επώασης. Το σπαρμένο υπόστρωμα πρέπει να το επωάσει κάποιος για 17 περίπου ημέρες.

9 ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΜΕΡΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ Αφού κάποιος επιλέξει ποιο μανιτάρι θα καλλιεργήσει, μετά επιλέγει το μέρος. Χρειάζεται ένα μέρος απάνεμο, να έχει άμεσο φωτισμό, να είναι δροσερό και ζεστό. Π.χ. μια αποθήκη, μπαλκόνι προστατευμένο από αέρα, κάτω από σκάλα, θερμοκήπιο. Σε εξωτερικό περιβάλλον η καλλιέργεια προστατεύεται από άχυρο, φτέρη, μουσαμά ή ψάθα.

10 ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΡΠΟΦΟΡΙΑΣ Φως, υγρασία και θερμοκρασία (14-18 C). Σε ήπιες κλιματικές συνθήκες, οι καλύτερες εποχές για καρποφορία είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο. Σε ορεινές περιοχές είναι εφικτό και το καλοκαίρι. Από τα είδη των φαγώσιμων μανιταριών καλλιεργούμενα είναι μόνα τα 30. Τα γνωστότερα καλλιεργούμενα μανιτάρια είναι το Δίσπορο το αγαρικό(λευκό μανιτάρι), το πλευρώτους, λεντίνος ο εδώδιμος (λεντινούλα)και λιγότερο το γανόδερμα.

11

12

13 ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΕ ΣΑΚΟΥΛΕΣ AGARICUS BISPORUS(ΛΕΥΚΟ ΜΑΝΙΤΑΡΙ) Έτοιμο υπόστωμα σε πλαστικό σάκο με τον απαραίτητο σπόρο. Το υπόστρωμα αποτελεί την τροφή του μύκητα. Υλικό επιχωμάτωσης (τύρφη και κιμωλία ) σε σακούλα που τοποθετείται αργότερα στην επιφάνεια του υποστρώματος. Διατηρεί την υγρασία του υποστρώματος, τη διέγερση του μυκηλίου για καρποφορία και τη στήριξη των μανιταριών. Σε θερμοκρασίες γύρω στους είκοσι βαθμούς κελσίου το μυκήλιο αναπτύσσεται ικανοποιητικά.

14 Σε τρεις τέσσερις εβδομάδες εμφανίζεται στην επιφάνεια άσπρη μούχλα. Κατόπιν τοποθετείται το υλικό της επιχωμάτωσης με το ίδιο πάχος σε όλη την επιφάνεια.το υλικό το ποτίζουμε σε όλη την διάρκεια της καλλιέργειας, να είναι νωπό, να μη στεγνώσει ιδιαίτερα όταν εμφανίζονται τα μανιτάρια. Η υπερβολική υγρασία πρέπει να αποφεύγεται. Το νερό να μη διεισδύσει στο υπόστρωμα. Κυρίως καταφεύγουμε σε ψεκασμό και όχι σε πότισμα. Προφυλάσσουμε την καλλιέργεια με σήτα από τα έντομα. Ασπρίζουμε με ασβέστη ή γαλαζόπετρα το χώρο όπου θα βάλουμε τα υποστρώματα.

15 Τα μανιτάρια εμφανίζονται το λιγότερο σε 5 εβδομάδες από την επώαση του μυκηλίου. Η καρποφορία επαναλαμβάνεται κάθε ημέρες για 15 περίπου εβδομάδες. Το κόψιμο των μανιταριών γίνεται με μια συστροφή του μίσχου τους πριν ανοίξει η ομπρέλα τους. Αμέσως μετά την κοπή φυλάσσονται στο ψυγείο.

16

17 ΠΛΕΥΡΩΤΟΥΣ Τα πλευρώτους είναι γένος εδώδιμων μανιταριών που φυτρώνουν σε νεαρά δέντρα. Πρόκειται για μανιτάρια που καλλιεργούνται πολύ σε όλο τον κόσμο. Έχουν σχήμα υπερμεγέθους αυτιού ή τρομπέτας. Τα πιο γνωστά είδη είναι ο πλευρώτους, ο Οστρεώδης και ο πλευρώτους του Ερυγγίου.

18

19 ΜΕΡΗ ΠΟΥ ΕΥΔΟΚΙΜΟΥΝ Η οικολογία τους περιλαμβάνει πολλούς και διαφορετικούς βιότοπους. Μανιτάρια μπορεί να βρει κανείς στις δασωμένες πλαγιές και τα ρέματα των βουνών, στις όχθες των ποταμών, σε ορεινά και ημιορεινά λιβάδια, στα άλση της πόλης ακόμη και στις αυλές των σπιτιών.

20 Ομάδα Παρουσίασης

21 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΜΑΝΙΤΑΡΙΩΝ Οι περισσότεροι μύκητες αναπτύσσονται πάνω στο έδαφος. Λίγοι έχουν υπόγεια βλάστηση όπως είναι οι τρούφες. Άλλοι αναπτύσσονται πάνω στα δέντρα και στους θάμνους όπως το Πλευρώτους Οστρεάτους. Ορισμένοι είναι γνωστοί από το σχήμα τους και ονομάζονται μύκητες υποστήριξης. Ανάλογα με τη μορφή και το σχήμα τους διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:

22 Βασιδιομύκητες: Ανώτεροι μύκητες,περιλαμβάνουν το 25% του συνόλου των μυκήτων. Έχουν μεγάλη ποικιλία στο μέγεθος και τη μορφή. Τα σπόρια παράγονται πάνω σε μικροσκοπικές ροπαλόμορφες βάσεις (βασίδια). Έχουν σχήμα ομπρέλας, χωνιού, κυλίνδρου, κοραλλιού, κυπέλου ή αστεριού. Ασκομύκητες: Τα σπόρια παράγονται μέσα σε σάκους. Έχουν σχήμα πατάτας, σφαίρας, βολβού, κυπέλου ή δίσκου.

23 Τα μανιτάρια επίσης ανάλογα με το μέγεθος τους διαιρούνται στους μικρομύκητες που δεν φαίνονται με γυμνό μάτι και είναι η πολυπληθέστερη ομάδα και τους μακρομύκητες δηλαδή τα μεγάλα είδη με τα πολύχρωμα σχήματα και τα φανταχτερά χρώματα, αυτά που αποκαλούμε όλοι μανιτάρια. Τέλος τα μανιτάρια ανάλογα με την εδωδιμότητά τους διακρίνονται σε εδώδιμα, μη εδώδιμα,παραισθησιογόνα, δηλητηριώδη και θανατηφόρα είδη.

24

25 ΕΙΔΗ ΜΑΝΙΤΑΡΙΩΝ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΕΔΩΔΙΜΑ 1.Κανθαρίσκος o βρώσιμος (Cantharellus Cibarius) κιτρινούσκα, καΐτσα, γαλέτα, νερατζάκι, κανθαρέλλα. Εξαιρετικά νόστιμο μανιτάρι. Η σάρκα του είναι λευκο-κίτρινη με χαρακτηριστική οσμή φρούτου βερίκοκου και πικάντικη γεύση. Φυτρώνουν την άνοιξη και το φθινόπωρο σε δάση πλατύφυλλων και κωνοφόρων σε ομάδες. 2.Λακτάριος ο Σολομόχρωμος (Lactarius Salmonicolor) καρότο ή καροτίνα (Γρεβενά) Φύεται το καλοκαίρι και το φθινόπωρο συνήθως κατά ομάδες από πολυάριθμα βασιδιώματα, σε ορεινά δάση λεύκης και ελάτης.

26 3.Αμανίτης ο Καισαρικός (Amanita Caesarea) Καρποφορεί καλοκαίρι και φθινόπωρο Σε δάση πλατύφυλλων, σε ομάδες. 4.Βωλίτης ο δικτυωτός (Boletus reticulatus) πορτσίνι ή βασιλικό Είναι ένα από τα νοστιμότερα μανιτάρια και γνωστό στην χώρα μας. Καρποφορεί άνοιξη, καλοκαίρι και φθινόπωρο, σε ομάδες μέσα στα δάση πλατύφυλλων και λιγότερο σε δάση κωνοφόρων.

27 5.Ρουσούλα η πρασινίζουσα (Russala virescens) Καρποφορεί καλοκαίρι και Φθινόπωρο, σε μικρές ομάδες, σε δάση πλατύφυλλων, κυρίως κάτω από βελανιδιές και καστανιές. Ιδανικό για ψήσιμο στη σχάρα, τηγανιτό με βούτυρο και κρεμμυδάκια, σε ομελέτες. 6.Αμανίτης ο κοκκινίζων (Amanita rubescens) Κοκκινοπόδαρος :Εξαιρετικά νόστιμο, ύστερα από καλό μαγείρεμα. Ωμό προκαλεί γαστρεντερικά προβλήματα. Θέλει προσοχή στη συλλογή, γιατί μοιάζει με το Amanita Pantherina. Καρποφορεί τέλος άνοιξης αρχές καλοκαιριού και σπάνια το φθινόπωρο, σε μικρές ομάδες σε δάση κωνοφόρων και πλατύφυλλων.

28 7.Αγροκύβη η Κυλινδρική (Argocybe cylindracea) Καρποφορεί άνοιξη, φθινόπωρο και Χειμώνα σε μεγάλες ομάδες. Φυτρώνει πάνω σε κορμούς από λεύκες και πλατύφυλλα. Περιέχει βιταμίνες, μέταλλα και είναι πλούσιο σε χαλκό. Καλλιεργείται από την εποχή των αρχαίων Ελλήνων και των Ρωμαίων, ενώ εξακολουθεί να καλλιεργείται στην Κίνα. 8.Φλαμμουλίνα η Βελουδόποδη (Flammulina velutipes) Χρησιμοποιείται στην Ασιατική κουζίνα, έχει νόστιμη γεύση και τραγανή υφή. Έχει αντιοξειδωτικά που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, αντι- ιικές και αντιβακτηριακές ιδιότητες. Θεραπεύει γαστρεντερικά έλκη και το STAPHYLOCOCCUS AUREUS

29

30 ΤΟΞΙΚΑ, ΠΑΡΑΙΣΘΗΣΙΟΓΟΝΑ ΚΑΙ ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΔΗ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ 1.-Αμανίτης Ο φαλλοειδής (θανατίτης) (Amanita phalloides) Είναι το πιο επικίνδυνο είδος και έχει τους περισσότερους θανάτους. Καρποφορεί το φθινόπωρο και την άνοιξη σε δάση πλατύφυλλων. 2.Αμανίτης ο μυγοκτόνος (Amanita muscaria) Είναι από τα γνωστότερα μανιτάρια. Έχει κόκκινο καπέλο με άσπρες νιφάδες. Είναι τοξικό και παραισθησιογόνο.