ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΧΕ ΘΤΡΕΟΕΙΔΟΤ

Transcript

1 1 ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΧΕ ΘΤΡΕΟΕΙΔΟΤ Μήπως τελευταία νιώθετε υποτονικά, ή βρίσκεστε συνεχώς σε υπερένταση; Νυστάζετε συνεχώς και ενώ δεν έχετε αλλάξει τις διατροφικές σας συνήθειες, παίρνετε πολύ εύκολα βάρος; Πριν προβείτε σε οποιαδήποτε άλλη ενέργεια, καλό θα ήταν να ελέγξετε το θυρεοειδή σας. Πρόκειται για έναν αδένα που ελέγχει πολλές λειτουργίες του οργανισμού και γι αυτό όταν απορρυθμίζεται, παρουσιάζονται συνήθως έντονα συμπτώματα. Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας μικρός αδένας που εντοπίζεται περίπου στη βάση του λαιμού και από αυτόν εξαρτάται ο ρυθμός μεταβολισμού. Όσο ο θυρεοειδής αδένας παράγει φυσιολογικά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών, θυροξίνης και τριιωδοθυρονίνης (Τ4 και Τ3 αντίστοιχα), ο μεταβολισμός ρυθμίζεται φυσιολογικά. Πολλές φορές όμως, η λειτουργία αυτού του σημαντικού αδένα διαταράσσεται, με αποτέλεσμα να παράγεται μικρότερη ή μεγαλύτερη ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών, καταστάσεις που ορίζονται ως υποθυρεοειδισμός και υπερθυρεοειδισμός αντίστοιχα. Eξετάσεις αίματος : Mια απλή εξέταση αίματος αρκεί για να ελέγξετε τα επίπεδα των ορμονών σας και να δείτε κατά πόσον ο θυρεοειδής σας υπερλειτουργεί, υπολειτουργεί ή λειτουργεί φυσιολογικά. Yπερηχογράφημα: H συγκεκριμένη απεικονιστική εξέταση δείχνει τη μορφολογία του θυρεοειδούς (μέγεθος, σύσταση, αν υπάρχουν όζοι ή όχι κλπ.). πινθηρογράφημα : Σε δεύτερη φάση μπορείτε να καταφύγετε στο σπινθηρογράφημα, το οποίο παρέχει πληροφορίες για τη λειτουργικότητα τυχόν όζων. Aν, δηλαδή, είναι ψυχρός ή θερμός,τοξικός ένας όζος. Επίσης εξάγονται συμπεράσματα γιά πιθανή φλεγμονή-θυρεοειδίτιδα του αδένα,ανάλογα με την πρόσληψη του ραδιοφαρμάκου. Παρακέντηση : Mε μια ειδική βελόνα λαμβάνονται κύτταρα όζων που θεωρούνται ύποπτοι, ώστε να προσδιοριστεί αν υπάρχει κακοήθεια ή όχι.

2 2 Υποθυρεοειδισμός Λειτουργική διαταραχή του θυρεοειδούς κατά την οποία ο αδένας εργάζεται δυσανάλογα λιγότερο σε σχέση με τις ανάγκες του ατόμου. Είναι η παθολογική κατάσταση κατά την οποία έχουμε μειωμένη έκκριση θυρεοειδικών ορμονών. Τα συμπτώματα και οι κλινικές εκδηλώσεις του υποθυρεοειδισμού είναι συνάρτηση της βαρύτητας του αλλά και της ηλικίας του ασθενούς. Στούς ενήλικες η νόσος επικρατεί συνήθως στις γυναίκες (6 φορές πιο συχνή στις γυναίκες απ ότι στους άνδρες). τα κύρια συμπτώματα της πάθησης περιλαμβάνονται: Yποτονικότητα. Mείωση των καύσεων, με αποτέλεσμα να «παίρνετε» εύκολα βάρος και να χάνετε δύσκολα. Tάση υπνηλίας, εύκολη κόπωση. Kρυώνετε πιο εύκολα από το φυσιολογικό. Δυσκοιλιότητα. Bραχνάδα στη φωνή. Ξηρότητα δέρματος. Λεπτά και εύθραυστα μαλλιά, με αποτέλεσμα έντονη τριχόπτωση. Σε πιο «βαριές» καταστάσεις παρατηρείται: Διαταραχές στην έμμηνο ρύση. Aναιμία. Kατάθλιψη. Πλευρίτιδα, περικαρδίτιδα ή ακόμα και οίδημα στα πόδια, λόγω της κατακράτησης υγρών. Πρόσφατα, μελέτες έδειξαν ότι ο υποθυρεοειδισμός προκαλεί στυτική δυσλειτουργία σε ένα ποσοστό 80% των αρρώστων, όπως επίσης ότι επιβαρύνει και το σπέρμα και συγκεκριμένα την κινητικότητα του σπέρματος σε ποσοστό 60% των ασθενών.

3 3 Αυτό σημαίνει ότι κάθε άνδρας με στυτική δυσλειτουργία ή με ελαττωμένη κινητικότητα σπέρματος που έχει ως αποτέλεσμα διαταραχή της γονιμότητας θα πρέπει να ελέγχεται και για τον θυρεοειδή του και, εφ όσον διαπιστωθεί ότι αυτός πάσχει, να θεραπεύεται ανάλογα προτού θεραπεύσουμε το κυρίως σύμπτωμα. Για τη διάγνωση του υποθυρεοειδισμού απαιτείται ο προσδιορισμός των θυρεοειδικών ορμονών και της θυρεοτρόπου ορμόνης σε συνδυασμό με το ιστορικό, υπερηχογράφημα και σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς Μ αυτές διαπιστώνεται αυξημένη τιμή TSH και χαμηλή T3 και T4, εκτός από τον κεντρικό υποθυρεοειδισμό όπου η TSH είναι χαμηλή. Η θεραπεία του υποθυρεοειδισμού είναι απλή με τη χορήγηση υπό μορφή χαπιού της ορμόνης που λείπει, της θυροξίνης. Συνήθως ξεκινάμε με μικρές δόσεις, οι οποίες και αυξάνονται βαθμιαία. Η θεραπεία συνήθως είναι ισόβια. Υπερθυρεοειδισμός Λειτουργική διαταραχή του θυρεοειδούς κατά την οποία ο αδένας εργάζεται δυσανάλογα περισσότερο σε σχέση με τις ανάγκες του ατόμου. Είναι η παθολογική κατάσταση κατά την οποία έχουμε παραγωγή περίσσειας θυρεοειδικών ορμονών η οποία έχει ως επακόλουθο την αύξηση του ρυθμού μεταβολισμού του ανθρώπινου οργανισμού. Πρόκειται για πάθηση που δείχνει «προτίμηση» στο γυναικείο φύλο, ηλικίας ετών, καθώς παρουσιάζει δεκαπλάσια συχνότητα στις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες. Περίπου 3 στις 4 περιπτώσεις υπερθυρεοειδισμού οφείλονται στην νόσο Graves (εξώφθαλμος βρογχοκήλη), μια αυτοάνοση πάθηση που αφορά στη δημιουργία αντισωμάτων, τα οποία διεγείρουν το θυρεοειδή αδένα να παράγει μεγάλη ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών. Σε σπάνιες περιπτώσεις ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να συνδεθεί με άλλες αυτοάνοσες παθήσεις όπως η λεύκη και η κακοήθης αναιμία. Όχι σπάνια ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί για μεγάλο χρονικό διάστημα να υποεκτιμάται, χωρίς να προκαλεί κανένα σύμπτωμα ή να προκαλεί ελαφρά

4 4 συμπτώματα τα οποία τις περισσότερες φορές δεν γίνονται εύκολα αντιληπτά όχι μόνο από τον ασθενή αλλά και από το γιατρό. τα κύρια συμπτώματα της πάθησης περιλαμβάνονται: Tαχυκαρδίες και αύξηση πίεσης. Aπώλεια βάρους, αφού αυξάνεται ο μεταβολικός ρυθμός και γίνονται περισσότερες καύσεις. Aπώλεια οστικής μάζας. Eκνευρισμός, υπερένταση και άγχος. Eφίδρωση. Εξάψεις. Διαταραχές στα μάτια (κοκκινίζουν, είναι ξηρά, «τρέχουν» ή «κόβουν» τον ασθενή, υπάρχει φωτοφοβία ή ακόμα και σύσπαση του άνω βλεφάρου που δημιουργεί ένα «γουρλωτό», αγριωπό βλέμμα κλπ.). Στις πιο σοβαρές μορφές υπάρχει τρόμος των χεριών και ιδιαίτερα των δακτύλων που γίνεται πιο εμφανής όταν τα δάκτυλα βρίσκονται σε υπερέκταση (τεντωμένα) ενώ οι παλάμες τους συνήθως είναι ζεστές και μόνιμα ιδρωμένες. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχουν πόνοι στα οστά, λόγω της προκαλούμενης οστεοπόρωσης, μυαλγίες και προπέτεια των οφθαλμών (ο γνωστός εξόφθαλμος) που παρουσιάζεται συχνότερα σε νεαρά άτομα. Η διάγνωση του υπερθυρεοειδισμού είναι τις περισσότερες φορές σχετικά εύκολη και γίνεται με ειδικές εξετάσεις αίματος όπου προσδιορίζονται οι θυρεοειδικές ορμόνες οι οποίες και μας δίνουν πληροφορίες για τη λειτουργική κατάσταση του θυρεοειδούς αδένα. Παράλληλα το υπερηχογράφημα και το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς μας παρέχουν πολλές πληροφορίες για την ανατομική κατάσταση του αδένα. θεραπευτική αντιμετώπιση του υπερθυρεοειδισμού. Mε την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή μπορεί να υπάρξει ύφεση της νόσου και επαναφορά στη φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς. Aν μέσα σε 6-12 μήνες δεν μπορέσει να ελεγχθεί ο υπερθυρεοειδισμός, τότε θα πρέπει να προχωρήσετε σε κάποια ριζική λύση (λήψη ραδιενεργού ιωδίου ή χειρουργική αφαίρεση θυρεοειδούς).

5 5 Mπορεί να υπάρχουν διαταραχές του θυρεοειδούς καί χωρίς συμπτώματα. Aυτό συμβαίνει στην περίπτωση του υποκλινικού υπερθυρεοειδισμού και του υποκλινικού υποθυρεοειδισμού. O μόνος τρόπος να διαγνωστούν αυτές οι μορφές παθήσεων είναι να μας κινητοποιήσουν ορισμένα άτυπα συμπτώματα, όπως π.χ. το να πάρουμε ή να χάσουμε ξαφνικά κιλά, να έχουμε δυσκοιλιότητα, καταβολή, ταχυκαρδία ή βραδυκαρδία, τριχόπτωση,υπερλιπιδαιμία,εφίδρωση,νευρικότητα,διαταραχές ύπνου,διαταραχές γεννητικού συστήματος κ.ά. (αν και δεν ευθύνεται πάντα ο θυρεοειδής για κάθε «ύποπτο» σύμπτωμα). Ο έλεγχος του θυρεοειδούς ισως θα όφειλε να αποτελεί ετήσια προληπτική εξέταση ρουτίνας, καθώς πέραν των αλλων περιβαλλοντικών αλλαγών η επίπτωση στόν αδένα απο τη διαφυγή ραδιενέργειας (ας θυμηθούμε το Τσερνόμπιλ), ισχύει για πολλές δεκαετίες. Καραγεώργος Γιώργος Ενδοκρινολόγος