ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε.

Transcript

1

2 ΠΟΙΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΩΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ;

3

4 Χειρουργική ενδοκρινών αδένων Θυροειδής επινεφρίδια Παραθυροειδής ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε.

5

6

7

8 Ο ρόλος του θυρεοειδή αδένα: Ο θυρεοειδής αδένας παράγει και εκκρίνει τρείς βασικές ορμόνες: την θυροξίνη ( T4) την τριιωδοθυρονίνη (Τ3) και την καλσιτονίνη ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε.

9 Παθήσεις Θυρεοειδή Αδένα Διαταραχές στη Διαταραχές στη λειτουργία δομή ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε.

10 Διαταραχές στη λειτουργία: Παθολογική έκκριση της θυρεοειδικής ορμόνης προκαλώντας έτσι υπέρ ή υπολειτουργία του αδένος, χωρίς απαραίτητα να μεταβάλλεται η μορφολογία και το μέγεθος αυτού Υποθυρεοειδισμός (αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα hashimoto) Υπερθυρεοειδισμός(νόσος Graves) Θυρεοειδίτιδες ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε.

11

12

13 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗ ΔΟΜΗ: Οζώδης Βρογχοκήλη Πολυοζώδης Βρογχοκήλη Νεοπλάσματα του Θυροειδή

14 ΘΥΡΟΕΙΔΙΚΟΙ ΟΖΟΙ Θυρεοειδικός όζος είναι μια διόγκωση μέσα στον κατά τα άλλα φυσιολογικό αδένα Οι ψυχροί όζοι δεν είναι λειτουργικοί, δηλαδή δεν παράγουν θυρεοειδικές ορμόνες, δεν προσλαμβάνουν ιώδιο και έτσι δεν σκιαγραφούνται στο σπινθηρογράφημα. Έχουν περίπου 21% πιθανότητα να είναι κακοήθεις. Οι θερμοί όζοι, παράγουν θυρεοειδικές ορμόνες, προσλαμβάνουν ιώδιο και σκιαγραφούνται στο σπινθηρογράφημα, ενώ τις περισσότερες φορές είναι καλοήθεις. ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε. Οι όζοι χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τους ψυχρούς (85%) και τους θερμούς (15%).

15

16 Διάγνωση της Θυρεοειδοπάθειας Κλινική εξέταση-ψηλάφηση του όζου τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών και αντισωμάτων Υπερηχογράφημα- σπινθηρογραφήμα παρακέντηση FNA

17 Καρκίνος θυρεοειδούς Μόνο 1% όλων των καρκίνων του ανθρώπου βρίσκεται στο θυρεοειδή αδένα. Οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου θυρεοειδούς είναι ιάσιμες. Ο καρκίνος του θυρεοειδούς αδένα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Οι περισσότερες περιπτώσεις εκδηλώνονται μετά την ηλικία των 40 ετών. Οι γυναίκες προσβάλλονται 2 3 φορές συχνότερα από τους άνδρες. Όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του θυρεοειδούς, ο κίνδυνος εκδήλωσης της νόσου και σε άλλα μέλη της οικογένειας είναι μεγαλύτερος. Η έγκαιρη και ακριβής διάγνωση, η σωστή θεραπεία και η τακτική παρακολούθηση με διάφορες εξετάσεις μπορούν να εξασφαλίσουν ένα υγιές μέλλον στους ασθενείς με καρκίνο θυρεοειδούς.

18 Υπάρχουν 4 βασικές μορφές καρκίνου του θυρεοειδούς: 1. Θηλώδες καρκίνωμα: Είναι η πιο συχνή μορφή. Αποτελεί το 60-80% των περιπτώσεων. Προέρχεται από τα θυλακιώδη κύτταρα που παράγουν τη θυροξίνη. Μπορεί να εμφανίζει συχνές υποτροπές. Το ποσοστό ίασης ανέρχεται στο 95%. 2. Θυλακιώδες καρκίνωμα: Προέρχεται από τα ίδια κύτταρα που αναπτύσσεται και το θηλώδες καρκίνωμα και έχει επίσης ψηλό ποσοστό ίασης. 3. Μυελοειδές καρκίνωμα: Αποτελεί το 5-10% των περιπτώσεων καρκίνων του θυρεοειδούς. Προέρχεται από τα παραθυλακιώδη κύτταρα C που παράγουν την καλσιτονίνη. Μπορεί να δώσει μεταστάσεις. 4. Αναπλαστικό καρκίνωμα: Είναι σπάνια μορφή. Προέρχεται από τα θυλακιώδη κύτταρα. Εκδηλώνεται κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα. Πρόκειται για την πλέον επιθετική μορφή καρκίνου του θυρεοειδούς και έχει την χειρότερη πρόγνωση. ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε.

19 Μέθοδοι θυρεοειδεκτομής ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε. Η κλασική ανοικτή θυρεοειδεκτομή Η ελάχιστα επεμβατική θυρεοειδεκτομή χωρίς την βοήθεια ενδοσκοπίου Η ελάχιστα επεμβατική ενδοσκοπικά υποβοηθούμενη θυρεοειδεκτομή (MIVAT) Η ρομποτική θυρεοειδεκτομή

20

21 Παραθυροειδείς αδένες Όταν οι παραθυρεοειδείς αδένες παράγουν μεγαλύτερες ποσότητες παραθορμόνης από το φυσιολογικό, τότε αυξάνεται η αποδόμηση των οστών και αυξάνεται η συγκέντρωση του κυκλοφορούντος ασβεστίου. ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε.

22 Η αυτόνομη έκκριση παραθορμόνης από τους παραθυρεοειδείς αδένες μπορεί να οφείλεται σε: 80-85% μονήρες αδένωμα (ένας μοναδικός καλοήθης όγκος σε έναν παραθυρεοειδή αδένα) 12% υπερπλασία 4 αδένων (αύξηση του όγκου και της λειτουργικότητας και των 4 παραθυρεοειδων αδένων) 1% καρκίνος 3% πολλαπλά αδενώματα (πολλαπλοί καλοήθεις όγκοι σε περισσότερους του ενός παραθυρεοειδείς αδένες).

23 Ο Υπερπαραθυροειδισμός μπορεί να είναι: ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε. ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΗΣ ΤΡΙΤΟΠΑΘΗΣ

24 Συμπτώματα υπερπαραθυρεοειδισμού ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟ: Ανορεξία, απώλεια βάρους, ναυτία, έμετοι, δυσκοιλιότητα, έλκος στομάχου ή/και δωδεκαδακτύλου, παγκρεατίτιδα ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ: Πόνοι μυών- αρθρώσεων- οστών, αυτόματα κατάγματα οστών, αδυναμία, κόπωση ΝΕΦΡΟΙ: Λιθίαση και κολικοί (πέτρα στα νεφρά) ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ: Υπέρταση, αρρυθμίες ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Κεφαλαλγία, απάθεια, νεύρωση, ψύχωση, λήθαργος ΔΕΡΜΑ: Κνησμός (φαγούρα).

25 Διάγνωση Αιματολογικές ορμονολογικές- εξετάσεις ούρων Υπερηχογράφημα αξονική - μαγνητική τομογραφία ειδικό σπινθηρογράφημα με τεχνήτιο Sestamibi

26 Χειρουργική αντιμετώπιση Εξαρτάται από την αιτία που τον προκαλεί Μονήρες αδένωμα παραθυρεοειδούς: Στην περίπτωση αυτή σκοπός μας είναι η εξαίρεση του αδενώματος Νόσος πολλαπλών αδένων: Στην περίπτωση αυτή στόχος της χειρουργικής επέμβασης είναι η ανεύρεση και η αφαίρεση όλων των παθολογικών παραθυρεοειδών αδένων ( η παθολογία μπορεί να αφορά είτε υπερπλασία είτε αδένωμα σε έναν ή περισσότερους παραθυρεοειδείς αδένες) Καρκίνος παραθυρεοειδούς αδένα: Αφαίρεση του πάσχοντος παραθυρεοειδούς με σύστοιχη λοβεκτομή και εκτεταμένο λεμφαδενικό καθαρισμό στην γύρω περιοχή. ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε.

27

28 ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑ

29 Οι διαταραχές της λειτουργίας των επινεφριδίων μπορούν γενικά να χωριστούν σε τρεις ομάδες: Ανεπάρκεια των επινεφριδίων (νόσος του Addison) Υπερδραστηριότητα των επινεφριδίων (σύνδρομο Cushing, πρωτοπαθής αλδοστερονισμός(σύνδρομο Cohn), φαιοχρωμοκύττωμα) Όγκοι (καλοήθεις και κακοήθεις) ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε.

30 Η νόσος του Addison (χρόνια επινεφριδιακή ανεπάρκεια) είναι η νόσος των επινεφριδίων που χαρακτηρίζεται από την ανεπαρκή η παντελή έλλειψη έκκρισης κορτιζόλης από τα επινεφρίδια Χαρακτηρίζεται από: Μυϊκή αδυναμία Υπογλυκαιμία Ναυτία Απώλεια της όρεξης Απώλεια βάρους Χαμηλή πίεση του αίματος είτε σε κατάσταση ηρεμίας ή όταν στέκεστε. Μεταβολές του δέρματος επίσης είναι κοινές στη νόσο του Addison, όπως υπέρχρωση, που είναι πιο ορατές σε πτυχώσεις του δέρματος, ουλές, τα δάχτυλα των ποδιών, των χειλιών, των βλεννογόνων, και τα σημεία πίεσης του δέρματος, όπως γύρω από τις μεγάλες (π.χ. αγκώνες, γόνατα) αλλά και τις μικρές αρθρώσεις. ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε.

31 O Η θεραπεία της νόσου του Addison αποτελείται από την αντικατάσταση της κορτιζόλης που λείπει με τη χρήση δισκίων υδροκορτιζόνης και την αντικατάσταση της αλδοστερόνης με τη χρήση fludrocortisone. Η ακριβής φαρμακευτική αγωγή ποικίλει ανάλογα με το άτομο και πρέπει να επανεξετάζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα από τον ενδοκρινολόγο. O Επινεφριδοκτομή O Η πρόγνωση της νόσου του Addison είναι πολύ καλή όταν εξασφαλίζεται η σωστή θεραπεία. ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε.

32 Σύνδρομο ενδογενούς υπερκορτιζολαιμίας ή Cushing Το σύνδρομο αυτό δημιουργείται από την υπερέκκριση κορτιζόλης από τα επινεφρίδια. Η συχνότητα εμφάνισής του είναι 1/1,000,000 γενικού πληθυσμού. Δεν υπάρχει τυπική κλινική εικόνα του συνδρόμου. Τα συνηθέστερα συμπτώματα είναι παχυσαρκία, υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, κεντρική κατανομή λίπους, αδυναμία, μυϊκή αδυναμία άνω και κάτω άκρων, υπερτρίχωση κλπ. Αντιμετωπίζεται με την αφαίρεση μέρους των επινεφριδίων ή με ολική επινεφριδεκτομή, σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή.

33

34 Πρωτοπαθής υπεραλδοστερονισμός ή σύνδρομο Cohn Oφείλεται στην υπερπαραγωγή αλδοστερόνης από τα επινεφρίδια Αυξημένο κίνδυνο για πρωτοπαθή υπεραλδοστερονισμό εμφανίζουν υπερτασικοί ασθενείς που χρειάζονται πάνω από τρία αντιϋπερτασικά φάρμακα για να ρυθμιστεί η αρτηριακή πίεση, παρουσιάζουν υπέρταση από νεαρή ηλικία (< 30 ετών), εμφανίζουν σε εργαστηριακούς ελέγχους χαμηλά επίπεδα καλίου στο αίμα και έχουν συγγενείς που παρουσίασαν εγκεφαλικό επεισόδιο σε νεαρή ηλικία. Όταν υπερλειτουργούν και τα δύο επινεφρίδια συστήνονται φάρμακα και περιορισμός της λήψης αλατιού με τις τροφές. Όταν υπάρχει όγκος στα επινεφρίδια γίνεται συνήθως αφαίρεση του επινεφριδίου που έχει τον όγκο (επινεφριδεκτομή). Μετά την χειρουργική επέμβαση, η αυξημένη αρτηριακή πίεση ίσως να μην διορθωθεί, οπότε θα πρέπει να συνεχιστεί η λήψη ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ φαρμάκων. Ε.

35 Φαιοχρωμοκύττωμα Το φαιοχρωμοκύτωμα είναι ένας σπάνιος όγκος που αναπτύσσεται εντός των επινεφριδίων. Αποτελεί συνήθως καλοήθη όγκο που στο 90% των περιπτώσεων δημιουργείται στο μυελό του ενός από τα δύο επινεφρίδια. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι υψηλή αρτηριακή πίεση, ταχυκαρδία, εφίδρωση, άλγος στο θώρακα ή την κοιλιά, πονοκέφαλοι, ανησυχία, τρόμος και ωχρότητα. Η θεραπεία είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου, αφού πρώτα χορηγηθούν φάρμακα για να φέρουν την πίεση στα φυσιολογικά όρια. Η πιο κοινή επέμβαση είναι χειρουργική αφαίρεση ολόκληρου του επινεφρίδιου που φέρει τον όγκο.

36 Χειρουργική αντιμετώπιση παθήσεων των επινεφριδίων ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε. Λαπαροσκοπική χειρουργική Η κλασσική ανοικτή χειρουργική Το ποσοστό των επιπλοκών της χειρουργικής αφαίρεσης των επινεφριδίων είναι πολύ μικρό

37

38

39 Προεγχειρητική Νοσηλευτική Φροντίδα Πλήρης προεγχειριτικός έλεγχος ρύθμιση φαρμακευτικής αγωγής Ο ασθενής να αναφέρει ότι κατανοεί τις διαδικασίες της προεγχειρητικής και µετεγχειρητικής φροντίδας, καθώς και την αίσθηση που θα έχει µετεγχειρητικά Ο ασθενής θα δείξει την ικανότητά του να εκτελεί τις απαραίτητες ενέργειες, έτσι ώστε να προληφθούν οι µετεγχειρητικές επιπλοκές. Ενηµέρωση του ασθενή ότι θα γίνει έλεγχος για αλλαγές στη φωνή µετά την επέµβαση θυροειδή και παραθυροειδών αδένων. Εξήγηση ότι αναµένεται κάποια βραχνάδα για λίγες ηµέρες και ότι θα πρέπει να αποφεύγεται η οµιλία για αυτό το διάστηµα. ίνουµε χρόνο στον ασθενή για ερωτήσεις και διευκρινίσεις σχετικά µε πληροφορίες που έχουν δοθεί ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε.

40 Δίνουµε τις εξής οδηγίες στον ασθενή για την ελαχιστοποίηση της άσκησης τάσης στα σηµεία ραφής μετά από θυροειδεκτομή+παραθυροειδεκτομή Να υποστηρίζει το κεφάλι και τον λαιµό του µε τα χέρια όταν γυρίζει το κεφάλι, όταν βήχει και όταν µετακινείται στο κρεβάτι, τις πρώτες µέρες µετά την επέµβαση Να αποφεύγει να γυρίζει απότοµα το κεφάλι του και να υπερεκτείνει τον λαιµό του36 Πληροφόρηση του ασθενή ότι θα χρειαστεί να κάνει µια σειρά από κινητικές ασκήσεις στο λαιµό, αρχίζοντας 2 4 µέρες µετά την επέµβαση και κάνουμε επίδειξη της κάµψης, της έκτασης, της περιστροφής και των πλαγίων κινήσεων της κεφαλής και του τραχήλου Δίνουµε χρόνο για ερωτήσεις, διευκρινίσεις και επανάληψη της επίδειξης ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε.

41 Μεσα στο χειρουργείο Σαν μέλος (εργαλειοδότης ή νοσηλευτής κίνησης) της χειρουργικής ομάδας συμμετέχει ενεργά στην εκτέλεση των χειρουργικών επεμβάσεων ενδοκρινών παθήσεων πράγμα το οποίο απαιτεί: Γνώση του είδους της χειρουργικής επέμβασης και της θέσης που πρέπει να έχει ο ασθενής Γνώση των χρόνων της επέμβασης Γνώση των βασικών αρχών εργαλειοδοσίας Γνώση ειδικών εργαλείων που θα χρησιμοποιούνται στις διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε.

42

43

44 Σχέδιο Μετεγχειρητικής φροντίδας Φαρμακευτική θεραπεία ΑΛΙΧΑΝΙΔΟΥ Ε. Αντιμετώπιση πόνου Πρόληψη λοιμώξεων Κινητοποίηση ασθενή και διατροφή Φροντίδα και εξέταση της τομής

45

46