Κύριες υποδιαιρέσεις γαστρεντερικού σωλήνα. Επικουρικά όργανα

Transcript

1 Πεπτικό σύστημα Οι διαφάνειες προέρχονται από προηγούμενες διαλέξεις του Καθηγητή κ. Ταραβήρα (με μερικές τροποποιήσεις και προσθήκες όπου κρινόταν απαραίτητο). Η συμβολή σας είναι σημαντική για τη βελτίωση αυτών των διαφανειών. Για τυχόν λάθη, παρακαλώ επικοινωνήστε με τη Δρ. Ευαγγελία Πανταζάκα Να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με τα 2 συγγράμματα που έχετε.

2 Επανάληψη Κύριες υποδιαιρέσεις γαστρεντερικού σωλήνα Επικουρικά όργανα LIVE/wp-content/uploads/2014/12/ gsbj56.gif&imgrefurl= /year-11/revision-and-exampreparation/&h=174&w=213&tbnid=n7pslq8poajapm:&zoom=1&doci d=s979_ht1inj5pm&ei=sbkyvdbuniwvsghypocyca&tbm=isch&v ed=0cb0qmygamaa

3 Επανάληψη

4 Σιελογόνοι αδένες Ο έλεγχος των σιελογόνων αδένων επιτελείται μέσω του συμπαθητικού και του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος, με το δεύτερο να είναι το κυριότερο

5 Λειτουργίες σιέλου Λίπανση τροφής, διάλυση τροφών->αίσθηση γεύσης, διευκόλυνση κατάποσης, διευκόλυνση ομιλίας Βλεννίνες: γλυκοπρωτεΐνες Σιαλική αμυλάση (+ βλ. μερική πέψη πολυσακχαριτών) Σίελος υποτονικός σε σχέση με πλάσμα σε όλους τους ρυθμούς ροής ρυθμός έκκρισης -> τονικότητα σιέλου ph σιέλου

6 Σιελογόνοι αδένες Μεταβολισμό + ροή αίματος -> VIP, ACh διαστολή αιμοφόρων αγγείων των αδένων Παρωτιδικοί αδένες (ορογόνοι) Μεγαλύτεροι - βλεννίνες Υπογλώσσιοι αδένες (μικτοί: βλεννογόνοι/ορογόνοι) + βλεννίνες Υπογνάθιοι αδένες (βλεννογόνοι/ορογόνοι) + βλεννίνες

7 Δομή σιελογόνων αδένων Ζυμογόνα κοκκία με σιαλική αμυλάση Δομή υπογνάθιου αδένα Αδενοκυψέλη ορογόνου σιελογόνου αδένα

8 Μοντέλο σιαλικής έκκρισης

9 Έκκριση σιέλου

10 Έκκριση σιέλου Berridge, M.J. (2014) Cell Signalling Biology; doi: /csb

11 Παθοφυσιολογία ξηροστομία τερηδόνα των οδόντων λοιμώξεις στοματικού βλεννογόνου

12 Πάγκρεας

13 Ρύθμιση λειτουργίας - ορμόνες κύτταρα των αδενοκυψελών κύτταρα του παγκρεατικού πόρου Χολοκυστοκυνίνη (CCK) Σεκρετίνη/Εκκριματίνη I κύτταρα Δωδεκαδάκτυλο και νήστιδα S κύτταρα Δωδεκαδάκτυλο Πεπτίδια αμινοξέα λιπαρά οξέα H + / λιπαρά οξέα

14 Δομή παγκρέατος νησίδια Langerhans Χοληφόρος πόρος από το ήπαρ Κοινός ηπατικός πόρος Ομοιότητες με σιελογόνους αδένες Αδενοκυψέλες -> λόβια Εμβόλιμοι πόροι Ενδολοβιακοί πόροι (εκφορητικοί σε σιελογόνους αδένες) Μεγαλύτεροι πόροι ->δωδεκαδάκτυλο

15 Υδατικό συστατικό παγκρεατικού υγρού

16 Ενζυμικό συστατικό παγκρεατικού υγρού Πρωτεάσες (θρυψίνη, χυμοθρυψίνη, καρβοξυπεπτιδάση) α-αμυλάσηαμυλάση Λιπάσες (υδρολάση της τριακυλογλυκερόλης, υδρολάση του εστέρα της χοληστερόλης, φωσφολιπάση Α 2 )

17 Ρύθμιση έκκρισης παγκρεατικού υγρού Κεφαλική φάση o Η γαστρίνη διεγείρει την παγκρεατική έκκριση Γαστρική φάση o Γαστρίνη o Διάταση του στομάχου Εντερική φάση o Οξέα στο δωδεκαδάκτυλο και στη νήστιδα επάγουν την εκκριματίνη o Παρουσία πεπτιδίων/αμινοξέων/λιπαρών οξέων/μονογλυκεριδίων μέσω επαγωγής της CCK

18 Παθοφυσιολογία Κυστική ίνωση

19 Ηπατικό λόβιο Ήπαρ - Χοληδόχος κύστη

20 Χολή Χολικά άλατα Λεκιθίνη HCO - 3 Χοληστερόλη Χολοχρωστικές Οργανικά απόβλητα Ιχνοστοιχεία Ηπατοκύτταρα και επιθηλιακά Μικρές ποσότητες μεταβολικών τελικών προϊόντων απεκκρίνονται από το γαστρεντερικό σωλήνα, μέσω των συστατικών της χολής

21 Απορρόφηση και επανακυκλοφορία χολικών οξέων Όσο μεγαλύτερη είναι η συγκέντρωση χολικών αλάτων στο πλάσμα, τόσο μεγαλύτερη είναι η έκκρισή τους στους χοληφόρους σωληνίσκους Σύνθεση από χοληστερόλη wordpress.com/2010/07/garfield_pie-eating-comics-the-ideagirl-says-linda-randallreviews.gif&imgrefurl= /?page%3D3&h=315&w=416&tbnid=rYyS_GaBus7iP M:&zoom=1&docid=qto32JHvRDRJ2M&ei=nhoyVcvmGoqZsA GN_ICQBg&tbm=isch&ved=0CB4QMygAMAA απώλεια στα κόπρανα

22 Χολικά άλατα Αμφιπαθή μόρια (γλυκίνη, ταυρίνη) Συζευγμένα χολικά οξέα Δημιουργία μικκυλίων

23 Χολοχρωστικές Χολερυθρίνη Εξάγεται από το αίμα -> ηπατικά κύτταρα -> χολή Κίτρινο -> χρώμα της χολής Μετά την είσοδο στον εντερικό σωλήνα μετατρέπεται σε καστανά χρωστικά μόρια από βακτηριακά ένζυμα Καφέ -> χρώμα κοπράνων Απορρόφηση από το αίμα -> αποβολή με τα ούρα Κίτρινο -> χρώμα ούρων

24 Παθοφυσιολογία Τι επιπτώσεις έχει η χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστεως ; Χολόλιθοι [χοληστερόλη] -> καθίζηση, κρυσταλλοποίηση +χολοχρωστικές - χολόλιθος -> περνά από κοινό χοληφόρο πόρο - χολόλιθος -> μπλοκάρει οπή χοληδόχου κύστης -> επίπονοι σπασμοί - χολόλιθος -> μπλοκάρει διέλευση χολής στο ΛΕ -> πέψη/απορρόφηση λιπών, Η 2 Ο στο ΠΕ + διάρροιες, διατροφικές ελλείψεις Ίκτερος Συσσώρευση χολερυθρίνης στο αίμα (και όχι στην χολή) -> διάχυση στους ιστούς -> κίτρινο χρώμα [χοληστερόλη]

25 Επανάληψη Ποιές είναι οι διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στο γαστρεντερικό σωλήνα; Σε ποιά τμήματα του ΓΕΣ συμβαίνουν οι παραπάνω διεργασίες; Τί περιλαμβάνει η πέψη; Τί περιλαμβάνει η απορρόφηση;

26 Λειτουργίες ΓΕΣ

27 Πέψη και Απορρόφηση Λιπών Υδατανθράκων Πρωτεϊνών

28 Λίπη

29 Πορεία λιπών Διαλυτότητα λιπών Στο στόμα - γλωσσική λιπάση Στον στόμαχο διαχωρίζονται σε μια ελαιώδη φάση, δε διαλύονται από HCl o Χρόνος απομάκρυνσης Στο δωδεκαδάκτυλο και λοιπό ΛΕ πραγματοποιείται γαλακτωματοποίηση Τα παράγωγα πέψης σχηματίζουν μικκύλια

30 Απαραίτητα ένζυμα πέψης Γλωσσική λιπάση Γαστρική λιπάση Τριγλυκερίδιο-> διγλυκερίδιο + λιπαρό οξύ Λιπολυτικά ένζυμα παγκρέατος o Παγκρεατική λιπάση και Συλλιπάση 2 λιπαρά οξέα + μονογλυκερίδιο o Υδρολάση των καρβοξυλικών εστέρων (εστεράση της χοληστερόλης) o Φωσφολιπάση Α 2 Γλυκεροφωσφολιπίδια->λιπαρό οξύ + γλυκεροφωσφολιπίδια

31 Γαλακτωματοποίηση Δημιουργία γαλακτώματος μικρών σταγονιδίων λίπους στο νερό Αύξηση της διαθέσιμης επιφάνειας για δράση των λιπολυτικών ενζύμων Μηχανική διάσπαση Παράγοντες γαλακτωματοποίησης

32 Σχηματισμός μικκυλίων

33 Μεταφορά των προϊόντων πέψης των λιπιδίων στα εντερικά επιθηλιακά κύτταρα Υδάτινη φάση Εξειδικευμένοι υποδοχείς/ μεταφορείς fatty acid-binding protein (MVM-FABP) Niemann Pick C1 like 1 (NPC1L1) Μη-αναμειγνυόμενο Στρώμα βλέννης Διάχυση Ενσωμάτωση στη μεμβράνη Μεταφορά

34 Σύνοψη της απορρόφησης λιπών κατά μήκος του ΛΕ

35 Εργασία (+ χαρά!) Με βάση όσα παρουσιάστηκαν σχετικά με την απορρόφηση των λιπών, συζητήστε τον μηχανισμό πέψης (ένζυμα;) και απορρόφησης των λιποδιαλυτών βιταμινών. Τί συμβαίνει με τις υδατοδιαλυτές βιταμίνες; tressed.jpg&imgrefurl= jv0vvax-bsarsahrzigwba&tbm=isch&ved=0cawqmygemaq4za

36 Υδατάνθρακες στις τροφές Κύρια πηγή θερμίδων Πολυσακχαρίτες: o άμυλο, κυτταρίνη (ίνες-διάσπαση από ένζυμα στο ΛΕ; Ή όχι;), γλυκογόνο Δισακχαρίτες: o σακχαρόζη, λακτόζη, μαλτόζη Μονοσακχαρίτες: ελάχιστες ποσότητες υπάρχουν στις τροφές o γλυκόζη, φρουκτόζη, γαλακτόζη

37 Πέψη υδατανθράκων Σιαλική αμυλάση Χ ph στομάχου Αμυλάση παγκρεατικού υγρού Ολιγοσακχαριδάσες ψηκτροειδούς παρυφής

38 Πέψη ολιγοσακχαριτών Ολιγοσακχαριδάσες ψηκτροειδούς παρυφής Δευτερογενή Διευκολυνόμενη ενεργό διάχυση συμμεταφορά α1-6 δεσμοί Τελικούς α1-4 δεσμούς Δωδεκαδάκτυλο, νήστιδα

39 Απορρόφηση μονοσακχαριτών στο ΛΕ

40 Παθοφυσιολογία Δυσανεξία λακτόζης [λακτάση] Γενετικά προκαθορισμένη Μέρος λακτόζης μένει άπεπτο στον στόμαχο -> προώθηση στο ΠΕ -> > διάσπαση από βακτήρια -> > παραγωγή αερίων + λιπαρών οξέων -> μετακίνηση υγρών προς ΠΕ, διάρροια tzgv-fqhyrm&ei=mxcyvcb4n4bxauhtgpgf&tbm=isch&ved=0cb4qmygamaa

41 Πέψη πρωτεϊνών στον στόμαχο Οι πεψίνες υδρολύουν σημαντικά, αλλά μεταβλητά, ~ 15% τροφικών πρωτεϊνών Η απουσία πεψινών δε δημιουργεί πρόβλημα, καθώς αναλαμβάνουν το δωδεκαδάκτυλο και λοιπό ΛΕ

42 Πέψη πρωτεϊνών στο ΛΕ Εκκρίνεται από τον βλεννογόνο του δωδεκαδακτύλου και της νήστιδας Δωδεκαδάκτυλο

43 Παθοφυσιολογία Τρυπτοφάνης Ουδέτερα αμινοξέα SLC6A19 γονίδιο που αντιστοιχεί σε εξαρτώμενο από Να + μεταφορέα ουδέτερων αμινοξέων Δερματικές αλλοιώσεις, εγκεφαλική αταξία, ψυχικές διαταραχές

44 Παθοφυσιολογία Κατιονικά αμινοξέα SLC3A1, SLC7A9 γονίδια που αντιστοιχούν σε μη-εξαρτώμενο από Να + μεταφορέα κατιονικών αμινοξέων

45 Κολλαγόνο: Θαύμα ή απάτη; Εργασία (+ χαρά!)

46 Γενικοί μηχανισμοί πέψης και απορρόφησης