Ετήσια έκθεση. για την αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και την εφαρμογή της εξωτερικής βοήθειας το 2007 Κ Ύ Ρ Ι Α Σ Η Μ Ε Ί Α

Transcript

1 Κ Ύ Ρ Ι Α Σ Η Μ Ε Ί Α Ετήσια έκθεση 2008 ΕΥΡΩΠΑΪΚH ΕΠΙΤΡΟΠH για την αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και την εφαρμογή της εξωτερικής βοήθειας το 2007

2 ΚΎΡΙΑ ΣΗΜΕΊΑ 2008 Ευρωπαϊκή Επιτροπή Υπηρεσία Συνεργασίας EuropeAid Rue de la Loi 41 I B-1049 Brussels Φαξ + 32 (0) Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: europeaid-info@ec.europa.eu Διαδίκτυο

3 Στο πίσω μέρος της παρούσας δημοσίευσης θα βρείτε CD-ROM με το πλήρες κείμενο της «Ετήσιας έκθεσης 2008» στα αγγλικά και τα γαλλικά, καθώς επίσης τον «Άτλαντα των χορηγών βοήθειας της ΕΕ 2008», περιπτωσιολογικές μελέτες και βίντεο σχετικά με την εξωτερική βοήθεια. Μπορείτε επίσης να συμβουλευθείτε το σύνολο της έκθεσης στα γαλλικά και τα αγγλικά, καθώς και τα κύρια σημεία της σε 22 επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Διαδίκτυο, στην εξής διεύθυνση: Αντίγραφα σε χαρτί αμφοτέρων των εγγράφων είναι διαθέσιμα κατόπιν αιτήσεως Ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ούτε οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο το οποίο ενεργεί εξ ονόματός της φέρει ευθύνη για οποιαδήποτε πιθανή χρήση των κατωτέρω πληροφοριών. Στοιχεία καταλογογράφησης παρατίθενται στο τέλος της παρούσας δημοσίευσης. Σχεδιασμός/προεκτύπωση: Tipik Communication Agency. Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 2008 FAO/Giulio Napolitano (σ.2, σ.7, σ.10) // FAO/Ado Youssouf (σ.8) Οι υπόλοιπες φωτογραφίες: Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πρόσθετες πληροφορίες: Enrique Castro Mendívil (εξώφυλλο, σ.3, σ.9) // Jean-Michel Clajot (σ.4 - Louis Michel) // Etienne Claeye (σ.11) Ευρωπαϊκές Κοινότητες, 2008 Επιτρέπεται η αναπαραγωγή με αναφορά της πηγής. Τυπώθηκε στο Βέλγιο, Οκτώβριος Τυπώθηκε σε λευκασμένο χαρτί χωρίς χλώριο.

4 Πρόλογος Benita Ferrero-Waldner, Επίτροπος Εξωτερικών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει, με μεγάλη απόσταση, ο σημαντικότερος χορηγός σε ολόκληρο τον κόσμο. Το 2007, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη από κοινού παρείχαν το 60% της συνολικής αναπτυξιακής βοήθειας. Περισσότερο από το ένα πέμπτο της βοήθειας αυτής τελεί υπό τη διαχείριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Βοήθεια χορηγείται σε περισσότερες από 160 χώρες, επικράτειες ή οργανώσεις σε όλο τον κόσμο με σκοπό την καταπολέμηση της φτώχειας και την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της δημοκρατίας. Το 2006 η Επιτροπή υποσχέθηκε να προσφέρει «περισσότερη, καλύτερη και ταχύτερη βοήθεια»*. Πώς προωθήσαμε στην επίτευξη των στόχων μας το 2007; Περισσότερη βοήθεια: ο προϋπολογισμός βοήθειας της Ευρωπαϊκής Κοινότητας αυξήθηκε από 8,1 δισ. ευρώ το 2006 σε 8,5 δισ. ευρώ το Το 2007 ήταν το πρώτο έτος εφαρμογής της βοήθειας στους γείτονες της ΕΕ μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Γειτονίας και Εταιρικής Σχέσης στον οποίο συμμετέχουν δεκαεπτά χώρες. Ο προϋπολογισμός του για την περίοδο ανέρχεται σε 12 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο σε πραγματικούς όρους αντιπροσωπεύει αύξηση κατά 32% σε σχέση με την προηγούμενη δημοσιονομική περίοδο. Για το ίδιο χρονικό διάστημα έχει προβλεφθεί πρόσθετο ποσό ύψους 700 εκατ. ευρώ για Διευκόλυνση της Διακυβέρνησης. Στο πλαίσιο του 10 ου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης, ο προβλεπόμενος προϋπολογισμός για τις χώρες ΑΚΕ είναι 23 δισ.ευρώ για την περίοδο , ποσό σχεδόν διπλάσιο του 9ου ΕΤΑ. Από το ποσό αυτό, 3 δισ. ευρώ προορίζονται για Δόση Κινήτρου με σκοπό την προώθηση και στήριξη του Προγράμματος Διακυβέρνησης στις χώρες ΑΚΕ. Σε συμφωνία με τον Louis Michel, Επίτροπο Ανάπτυξης και Ανθρωπιστικής Βοήθειας Αποτελεσματικότερη βοήθεια: έγκριση της Ευρωπαϊκής Κοινής Αντίληψης για την Ανάπτυξη σημαίνει ότι η πολιτική της Επιτροπής είναι πιο συγκροτημένη και ότι λαμβάνεται υπόψη η αλληλεπίδραση και η συμπληρωματικότητα της αναπτυξιακής πολιτικής με τις άλλες πολιτικές της ΕΕ που έχουν αντίκτυπο στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπως το εμπόριο, η γεωργία, οι συμφωνίες για την αλιεία, η μετανάστευση και η έρευνα. Η Επιτροπή βελτιώνει το συντονισμό και την εναρμόνιση μεταξύ των κοινοτικών χορηγών με σκοπό να βοηθήσει στην επιλογή του καλύτερου τρόπου χρησιμοποίησης των συλλογικών ικανοτήτων και πόρων της ΕΕ για τη στήριξη των χωρών-εταίρων. Στον τομέα αυτό, η Επιτροπή έχει προωθήσει τον κοινό προγραμματισμό σε εθνικό επίπεδο και έχει προτείνει κώδικα δεοντολογίας για την κατανομή εργασίας μεταξύ των χορηγών ώστε να αποφεύγονται οι τμηματικές προσεγγίσεις και να μην υπάρχουν «ορφανές από βοήθεια χώρες». Σύμφωνα με τη Δήλωση του Παρισιού για την Αποτελεσματικότητα της Βοήθειας, η Επιτροπή έχει βελτιώσει την παράδοση της βοήθειας αναπτύσσοντας τη δημοσιονομική στήριξη ως πειστικότερο μέσο για την προώθηση της οικειοποίησης και, για το λόγο αυτό, ως εγγύηση μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας. Αναγνώρισε επίσης τη ζωτική συνεισφορά των μη κρατικών φορέων. * Ανακοίνωση της Επιτροπής της 2ας Μαρτίου Βοήθεια της ΕΕ Περισσότερη, αποτελεσματικότερη και ταχύτερη

5 Ταχύτερη βοήθεια: Για την περίοδο θα διατεθούν 2 δις ευρώ μέσω του Μέσου Σταθερότητας, το οποίο αυξάνει σημαντικά την ικανότητα ανταπόκρισης της Επιτροπής στις κρίσεις. Παράλληλα, η Επιτροπή ανέπτυξε μία νέα προσέγγιση για τον τρόπο παραγωγής αποτελεσμάτων σε ευαίσθητες καταστάσεις και την αντιμετώπισή τους. Από επιχειρησιακή άποψη, στο τέλος του 2007, για πρώτη φορά όλα τα υπόλοιπα κονδύλια βάσει του 9 ου και των προηγούμενων Ευρωπαϊκών Ταμείων Ανάπτυξης είχαν δεσμευθεί σε συγκεκριμένα προγράμματα και κατ αυτόν τον τρόπο η εκτέλεση των ΕΤΑ πλησίασε περισσότερο στο δημοσιονομικό κύκλο. Η Αφρική λαμβάνει τη μερίδα του λέοντος από την εξωτερική βοήθεια της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Τον προηγούμενο Δεκέμβριο, στη διάρκεια της διάσκεψης κορυφής ΕΕ - Αφρικής στη Λισσαβώνα, οι ηγέτες συζήτησαν τα κύρια πολιτικά θέματα που σχετίζονται με την ήπειρο αυτή και δεσμεύτηκαν να επιταχύνουν τις θετικές εξελίξεις που παρατηρήθηκαν κατά τα τελευταία έτη. Περισσότερη ανάπτυξη, περισσότερες δημοκρατικές εκλογές Περισσότερη εμπιστοσύνη στη διεθνή σκηνή. Ως αποτέλεσμα, δημιουργήθηκαν 9 ειδικές, φιλόδοξες και ολοκληρωμένες εταιρικές σχέσεις. Η Επιτροπή στηρίζει από το 2003 την ανασυγκρότηση του Ιράκ. Η διαδικασία αυτή έχει συμβάλει στο μετριασμό των δυσκολιών που αντιμετωπίζει ο ιρακινός λαός. Η Επιτροπή είναι ο μεγαλύτερος χορηγός βοήθειας στους Παλαιστίνιους. Το 2007 ήταν στο μέσο της προθεσμίας για την επίτευξη των Στόχων της Χιλιετίας του ΟΗΕ, που συνιστούν αναπτυξιακά αποτελέσματα πρωταρχικής σημασίας τα οποία η ΕΕ θέλει να επιτύχει από σήμερα μέχρι το 2015 από κοινού με την υπόλοιπη διεθνή κοινότητα. Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της φτώχειας, ταυτόχρονα με την προώθηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του παιδιού καθώς και της ισότητας των φύλων έχουν θεμελιώδη σημασία στον τομέα της εξωτερικής βοήθειας. Benita Ferrero-Waldner

6 Η ΕΕ συνεχίζει να εδραιώνει τη θέση της ως του κυριότερου χορηγού βοήθειας σε παγκόσμιο επίπεδο, δεδομένου ότι χορηγεί το 60% της συνολικής επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας. Το 2007, η Επιτροπή βελτίωσε γρήγορα την αποτελεσματικότητα της βοήθειάς της, χάρη στις σημαντικές καινοτομίες που εισήχθησαν στην πολιτική και στις διαδικασίες κατά τα τελευταία δύο έτη: την έγκριση της ευρωπαϊκής κοινής αντίληψης για την ανάπτυξη, το Δεκέμβριο 2005, την ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανθρωπιστική βοήθεια, το Δεκέμβριο 2007, και την αναδιάρθρωση των μέσων των προγραμμάτων εξωτερικής βοήθειας. Συνοχή της πολιτικής Η πρώτη Έκθεση σχετικά με τη συνοχή της πολιτικής (Σεπτέμβριος) υπογραμμίζει τις αλληλεπιδράσεις και τις συμπληρωματικότητες μεταξύ της αναπτυξιακής πολιτικής και δώδεκα άλλων πολιτικών της ΕΕ που έχουν αντίκτυπο στις αναπτυσσόμενες χώρες. Το εμπόριο θεωρείται βασικό στοιχείο κάθε συνεκτικής αναπτυξιακής στρατηγικής. Σε αυτό το πλαίσιο, η πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ είναι κατά κανόνα ευνοϊκή για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Στη γεωργία, πραγματοποιήθηκε σημαντική πρόοδος όσον αφορά τις επιδοτήσεις στις εξαγωγές, οι οποίες έχουν μειωθεί δραστικά μέσω των διαδοχικών μεταρρυθμίσεων της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ). Μία νέα γενιά αλιευτικών συμφωνιών εστιάζει περισσότερο στη στήριξη του τομέα της αλιείας των χωρών εταίρων. Η μετανάστευση και η έρευνα θεωρούνται τομείς πολιτικής με τεράστιο δυναμικό για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Όσον αφορά την αλλαγή του κλίματος, καταβάλλεται κάθε προσπάθεια για να διασφαλιστεί ότι τα μέτρα ωφελούν άμεσα τις φτωχότερες και τις πλέον ευάλωτες αναπτυσσόμενες χώρες. Οι προσπάθειες για την περιβαλλοντική ολοκλήρωση προσανατολίζονται προς τη διασφάλιση της περιβαλλοντικής προστασίας και τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων τόσο μέσω συγκεκριμένων δράσεων όσο και δράσεων οριζόντιου χαρακτήρα, συμπεριλαμβανομένων της προετοιμασίας των περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών ανά χώρα και της χρησιμοποίησης στρατηγικών περιβαλλοντικών αξιολογήσεων. Η ισότητα μεταξύ των φύλων είναι ένα από τα βασικά θέματα που λαμβάνονται υπόψη στην εξωτερική βοήθεια. Η ανακοίνωση «Ισότητα των φύλων και χειραφέτηση των γυναικών στην αναπτυξιακή συνεργασία» που εκδόθηκε το Μάρτιο, εισάγει, για πρώτη φορά, μία στρατηγική σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ενσωμάτωση της ισότητας των φύλων σε όλες τις πολιτικές γίνεται αποτελεσματικότερη. Επίσης, προτείνει ειδικές δράσεις σε πέντε τομείς και περιγράφει τους διάφορους τρόπους προώθησης του θέματος της ισότητας των φύλων μέσω των νέων μεθόδων παράδοσης της βοήθειας. Ένα σχέδιο δράσης θα διασφαλίσει την παρακολούθησή του. Επιπλέον, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή κοινή προσέγγιση, στις δράσεις εξωτερικής βοήθειας πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα δικαιώματα των παιδιών. Η προσέγγιση αυτή αρχίζει τώρα να αποφέρει καρπούς. Πολλά έγγραφα στρατηγικής ανά χώρα, που εγκρίθηκαν το 2007, δείχνουν μία πραγματική ενσωμάτωση των δικαιωμάτων των παιδιών στις δραστηριότητες και στον τρόπο αντιμετώπισης των πληθυσμών-στόχων. Η Επιτροπή και η UNICEF συνεργάστηκαν για να προετοιμάσουν ένα σύνολο εργαλείων για την αντιμετώπιση και την ένταξη των δικαιωμάτων του παιδιού στην ευρωπαϊκή αναπτυξιακή συνεργασία και τις εξωτερικές σχέσεις. Το Μάιο, εγκρίθηκε ανακοίνωση σχετικά με μία Ευρωπαϊκή Ατζέντα για τον πολιτισμό σε ένα κόσμο παγκοσμιοποίησης. Στην ανακοίνωση αυτή τονίζεται ο ρόλος του πολιτισμού στην Ευρώπη και στις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ και προτείνει στόχους για μία νέα κοινή ατζέντα της ΕΕ για τον πολιτισμό. Συνεργασία Σε απάντηση στην έκκληση για αυξημένο συντονισμό και εναρμόνιση μεταξύ των χορηγών της ΕΕ, ένας νέος κώδικας δεοντολογίας για τον καταμερισμό της εργασίας μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών εισάγει ειδικές αρχές, για να επιτρέψει τη βέλτιστη χρησιμοποίηση των συλλογικών ικανοτήτων και πόρων της ΕΕ υπέρ των χωρών εταίρων. Οι καινοτομίες αυτές αποτελούν ορόσημο στην εφαρμογή της Δήλωσης του Παρισιού για την αποτελεσματικότητα της βοήθειας και σταθμό για την εφαρμογή της υπόσχεσης της ΕΕ να παραδίδει «περισσότερη, καλύτερη και ταχύτερη βοήθεια». Η εφαρμογή λαμβάνει ήδη χώρα μέσω διαβουλεύσεων σε τομεακό επίπεδο μεταξύ των αντιπροσωπειών της Επιτροπής, των κρατών μελών, των χωρών εταίρων και άλλων χορηγών. Η συγχρηματοδότηση με τα κράτη μέλη είναι τώρα δυνατή, ιδίως στον τομέα της διαχείρισης του ταμείου και της συνεργασίας κατ ανάθεση. Εξάλλου, η Επιτροπή ετοιμάζει έναν Οδηγό για τις βέλτιστες πρακτικές στον τομέα του καταμερισμού της εργασίας. Ο οδηγός αυτός θα περιλαμβάνει μελέτες περιπτώσεων βέλτιστων πρακτικών και θα εντοπίζει σημεία συμφόρησης και παράγοντες καταμερισμού της εργασίας και θα επιχειρήσει να καθορίσει δείκτες. Μία μελέτη για την κοινοτική συγχρηματοδότηση παρέχει πληροφορίες για το «ποιος κάνει τι με ποιον και πώς», αντλώντας διδάγματα από εμπειρίες διμερούς, κοινοτικής και αποκεντρωμένης συγχρηματοδότησης, προσδιορίζοντας ταυτόχρονα ενδεχόμενες μελλοντικές δράσεις για την ανάπτυξη συνεκτικής στρατηγικής συγχρηματοδότησης της ΕΕ. 6 ΚΎΡΙΑ ΣΗΜΕΊΑ ΕΤΉΣΙΑ ΈΚΘΕΣΗ 2008

7 ΚΎΡΙΑ ΣΗΜΕΊΑ Οι σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Εθνών και της ΕΕ καλύπτουν τώρα σχεδόν όλους τους τομείς των εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ και το σύνολο του χάρτη των ΗΕ. Το 2007 βρίσκεται σχεδόν στη μέση της πορείας προς το οριακό έτος 2015, ημερομηνία που καθορίστηκε για την επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων της χιλιετίας (ΑΣΧ). Ο Γενικός Γραμματέας των ΗΕ δημιούργησε την ομάδα καθοδήγησης για την υλοποίηση των ΑΣΧ στην Αφρική η οποία θα χαράξει στρατηγικές και θα προετοιμάσει δράσεις που θα επιτρέψουν ιδίως στην υποσαχάρια Αφρική να τεθεί σε τροχιά για να υλοποιήσει τους ΑΣΧ. Ο Πρόεδρος Μπαρόζο είναι μέλος αυτής της ομάδας, στην οποία η Επιτροπή μοιράστηκε ενεργά την πείρα της και τις απόψεις της. Εξάλλου, το 2007 ήταν το πρώτο πλήρες έτος λειτουργίας της νέας επιτροπής του ΟΗΕ για την εδραίωση της ειρήνης. Σε συνεργασία με τους άλλους φορείς της ΕΕ, η Επιτροπή συμμετέσχε στις εργασίες της, τόσο σε θέματα που αφορούν ειδικά ορισμένες χώρες όσο και σε θεματικό επίπεδο. Η επιτροπή για την εδραίωση της ειρήνης ενέκρινε ολοκληρωμένες στρατηγικές για την εδραίωση της ειρήνης για το Μπουρούντι και τη Σιέρα Λεόνε και διοργάνωσε πολλές συζητήσεις για οριζόντια θέματα. Βελτίωση των στρατηγικών Μετά την έγκριση, στα τέλη του 2006, ενός απλουστευμένου συνόλου χρηματοδοτικών μέσων της βοήθειας από τον προϋπολογισμό της ΕΚ, εγκρίθηκε ευρύ φάσμα θεματικών και ανά χώρα/περιφερειακών στρατηγικών για την περίοδο Η ΕΕ αναγνωρίζει τη ζωτικής σημασίας συμβολή των μη κρατικών φορέων (ΜΚΦ) ως στρατηγικών εταίρων στον πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό διάλογο και ως φορέων που διαδραματίζουν καθοριστικής σημασίας ρόλο στην παράδοση της βοήθειας. Η ΕΕ προωθεί τον εποικοδομητικό διάλογο με όλα τα είδη των ΜΚΦ και τις τοπικές αρχές. Η στρατηγική για το του νέου θεματικού προγράμματος οι μη κρατικοί φορείς και οι τοπικές αρχές στην ανάπτυξη εγκρίθηκε τον Ιούνιο μετά από διαβουλεύσεις με την κοινωνία των πολιτών και διάλογο με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο κατεξοχήν στόχος του είναι η μείωση της φτώχειας στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένης της επιδίωξης των ΑΣΧ. Η εξέλιξη της πολιτικής, όσον αφορά τις συμμετοχικές προσεγγίσεις, κατέληξε σε πολλές σημαντικές καινοτομίες, συμπεριλαμβανομένης της χαλάρωσης των κριτηρίων επιλεξιμότητας για όλα τα είδη των ΜΚΦ και τις τοπικές αρχές, καθώς και για τους συμμετέχοντες στις χώρες εταίρους. Για να διασφαλιστεί η συμμετοχή των ενδιαφερομένων στις χώρες εταίρους, οι αντιπροσωπείες της Επιτροπής θα αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για παρεμβάσεις σε επίπεδο χώρας, συμπεριλαμβανομένων προσκλήσεων υποβολής προτάσεων σε τοπικό επίπεδο. Το Μάιο, εγκρίθηκε θεματική στρατηγική για την ανθρώπινη και κοινωνική ανάπτυξη, Επενδύοντας στους ανθρώπινους πόρους. Με γνώμονα τη φιλοδοξία να υποστηριχθούν οι χώρες εταίροι για να επιτύχουν τους ΑΣΧ, η στρατηγική προτείνει να αρθρωθεί η βοήθεια γύρω από τέσσερις κύριους πυλώνες: την καλή υγεία για όλους, την εκπαίδευση, τη γνώση και τις δεξιότητες, την ισότητα των φύλων και άλλες πτυχές της ανθρώπινης και κοινωνικής ανάπτυξης, με συνολικό προϋπολογισμό 1,06 δισεκατ. ευρώ για την περίοδο Η Επιτροπή ενίσχυσε τον ηγετικό της ρόλο και την επιρροή της διεθνώς στους τομείς της εκπαίδευσης και της υγείας, συνεργαζόμενη με τα κράτη μέλη και άλλους χορηγούς και ενδιαφερομένους. Σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα και τη βρετανική κυβέρνηση, διοργάνωσε, το Μάιο του 2007, μία εκδήλωση για την εκπαίδευση με τίτλο Να τηρήσουμε τις υποσχέσεις μας στον τομέα της εκπαίδευσης, για να προωθήσει την πολιτική δέσμευση. Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, η Επιτροπή διαδραμάτισε αποφασιστικό ρόλο στο Παγκόσμιο Ταμείο για την καταπολέμηση του HIV/AIDS, της φυματίωσης και της ελονοσίας, συνεισφέροντας με 100 εκατ. ευρώ το Η θεματική στρατηγική για το περιβάλλον και τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων ενσωματώνει την περιβαλλοντική προστασία στην ανάπτυξη και σε άλλες εξωτερικές πολιτικές. Επίσης, θα βοηθήσει στην προώθηση της περιβαλλοντικής και της ενεργειακής πολιτικής της ΕΚ στο εξωτερικό. Η στρατηγική αντιμετωπίζει προκλήσεις που επηρεάζουν σε βάθος τη ζωή των φτωχών ανθρώπων, ιδίως, με την υποβάθμιση των οικοσυστημάτων, την αλλαγή του κλίματος, την ανεπαρκή περιβαλλοντική διακυβέρνηση σε παγκόσμιο επίπεδο και την ακατάλληλη πρόσβαση (και ασφάλεια) στον ενεργειακό εφοδιασμό. Χαρακτηρίζεται από ευελιξία, όσον αφορά την επιλογή των εταίρων εφαρμογής, και περιλαμβάνει δύο νέες πρωτοβουλίες, τη συμμαχία κατά της παγκόσμιας αλλαγής του κλίματος και το Διεθνές Ταμείο για την Προώθηση της Ενεργειακής Απόδοσης και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενεργείας. Οι επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος είναι ήδη πραγματικότητα, θα αυξηθούν συν τω χρόνω και ενδέχεται να υπονομεύσουν τις αναπτυξιακές προσπάθειες. Ως εκ τούτου, η προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος είναι αναγκαία για την αειφόρο ανάπτυξη (για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ. κύριο άρθρο). Από τη θέση του σε εφαρμογή, το μέσο σταθεροποίησης ενίσχυσε σημαντικά την ικανότητα αντιμετώπισης κρίσεων της Επιτροπής, εκτός από το ότι προβλέπει τη χρηματοδότηση δράσεων ετοιμότητας για την αντιμετώπιση κρίσεων και δημιούργησε τη δυνατότητα για την αντιμετώπιση διαπεριφερειακών απειλών για την ασφάλεια σε πιο μακροπρόθεσμη βάση. Το νέο μέσο συνεπάγεται σημαντική αύξηση των χρηματοδοτικών χορηγήσεων (κατά μέσο όρο 200 εκατ. ευρώ ετησίως κατά την περίοδο ) και της διάρκειας των προγραμμάτων. ΕΤΉΣΙΑ ΈΚΘΕΣΗ 2008 ΚΎΡΙΑ ΣΗΜΕΊΑ 7

8 Το Ευρωπαϊκό Μέσο για τη Δημοκρατία και τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΜΔΔΑ) συμπληρώνει και ενισχύει τη δράση για τα δικαιώματα του ανθρώπου και τη δημοκρατία στο πλαίσιο άλλων μέσων (1,104 δισεκατ. ευρώ ). Αντιμετωπίζει άμεσα θέματα δικαιωμάτων του ανθρώπου, με ιδιαίτερη αναφορά στους υπερασπιστές των δικαιωμάτων του ανθρώπου, στα βασανιστήρια και στην κακή μεταχείριση, καθώς και τη δημοκρατική μεταρρύθμιση και τα δικαιώματα του ανθρώπου σε τοπικό επίπεδο. Για την περίοδο , το ΕΜΔΔΑ έχει σκοπό να ενισχύσει το σεβασμό για τα δικαιώματα του ανθρώπου σε χώρες και περιοχές όπου απειλούνται περισσότερο, να ενδυναμώσει το ρόλο της κοινωνίας των πολιτών, να υποστηρίξει τις ενέργειες που συνδέονται με τα δικαιώματα του ανθρώπου και τη δημοκρατία στους τομείς που καλύπτονται από τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ (π.χ. θανατική ποινή, παιδιά και ένοπλες συγκρούσεις), να ενισχύσει τα διεθνή και περιφερειακά πλαίσια για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, τη δικαιοσύνη, το κράτος δικαίου και την προώθηση της δημοκρατίας, ενισχύοντας παράλληλα την αξιοπιστία και τη διαφάνεια των εκλογικών διαδικασιών. Το 2007, η ΕΕ πραγματοποίησε επιτυχώς δέκα αποστολές παρατήρησης των εκλογών, αποστέλλοντας συνολικά επιτόπου 800 παρατηρητές. Οι αποστολές αυτές έπαιξαν αποφασιστικής σημασίας ρόλο, καθιστώντας δυνατή την αξιολόγηση της εκλογικής διαδικασίας, ιδίως σε χώρες στις οποίες αμφισβητήθηκαν τα αποτελέσματα των εκλογών (π.χ. Νιγηρία, Κένυα). Όσον αφορά τα γεωγραφικά προγράμματα, το 2007 ήταν το πρώτο έτος χορήγησης της βοήθειας στους ανατολικούς και νότιους γείτονες της ΕΕ μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Γειτονίας και Εταιρικής Σχέσης (ΕΜΓΕΣ). Το εν λόγω μέσο οριοθετεί το πλαίσιο της βοήθειας που χορηγεί η Ευρωπαϊκή Κοινότητα για να στηρίξει τη σχέση της με 17 χώρες καθώς και προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας στα εξωτερικά της σύνορα. Η καθιέρωση ενός ενιαίου μέσου με άξονα τις πολιτικές, του οποίου η διαχείριση πραγματοποιείται βάσει ενιαίων αρχών για όλες τις χώρες και του οποίου οι πόροι είναι αυξημένοι, επέτρεψε την εφαρμογή μιας πιο φιλόδοξης και συνεκτικής πολιτικής έναντι των γειτονικών χωρών της ΕΕ. Ο προϋπολογισμός του ΕΜΓΕΣ για την περίοδο ανέρχεται σε 12 δισεκατ. ευρώ, ποσό το οποίο σε πραγματικούς όρους αντιπροσωπεύει αύξηση κατά 32% σε σχέση με την προηγούμενη δημοσιονομική περίοδο. Όλα τα έγγραφα στρατηγικής ανά χώρα για την περίοδο καθώς και τα έγγραφα στρατηγικής περιφερειακής, διαπεριφερειακής και διασυνοριακής συνεργασίας εγκρίθηκαν το Μάρτιο. Για να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα του ΕΜΓΕΣ, η Επιτροπή θέσπισε πρόσθετους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς. Ένα μέσο διευκόλυνσης της διακυβέρνησης προβλέπει συμπληρωματική στήριξη για τις χώρες που σημειώνουν ιδιαίτερη πρόοδο όσον αφορά την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Μία επενδυτική διευκόλυνση γειτονίας συγκεντρώνει τους πόρους που συνδέονται με τις χορηγήσεις για να υποστηρίξει τις επενδύσεις που πραγματοποιούνται στις χώρες εταίρους από τα ευρωπαϊκά αναπτυξιακά και χρηματοδοτικά ιδρύματα. Η συνεργασία με την Ασία, τη Λατινική Αμερική και τη Νότιο Αφρική χρηματοδοτείται από το Μηχανισμό Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΜΑΣ) (συνολικό ποσό: 16,897 δισεκατ. ευρώ για την περίοδο ). Η βοήθεια αυτή προορίζεται να στηρίξει την εξάλειψη της φτώχειας και την επίτευξη των ΑΣΧ. Για την Ασία, η Επιτροπή ενέκρινε 18 στρατηγικές ανά χώρα και μία περιφερειακή στρατηγική για την περίοδο με συνολικό προϋπολογισμό περίπου 5,2 δισεκατ. ευρώ, οι οποίες βρίσκονται στο στάδιο της υλοποίησης. Αν και κατά τη διάρκεια του έτους, η Ασία σημείωσε πρόοδο όσον αφορά την επίτευξη των ΑΣΧ, η φτώχεια παραμένει μία σημαντική πρόκληση, δεδομένου ότι στην περιοχή αυτή βρίσκονται ακόμη τα δύο τρίτα των φτωχών όλου του πλανήτη. Εντούτοις, το 2007, η Ασία ξεπέρασε την ΒΑΣΕΣ (NAFTA) και έγινε ο κύριος εμπορικός εταίρος της Ευρώπης, αντιπροσωπεύοντας το ένα τρίτο των συνολικών εμπορικών ροών της Ευρώπης. Εξάλλου, οι ευρωπαϊκές άμεσες επενδύσεις στην Ασία αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο των ευρωπαϊκών επενδύσεων στο εξωτερικό και εξακολουθούν να αυξάνονται. Συνεπώς, η ΕΕ χρηματοδοτεί όλο και περισσότερα προγράμματα για ορισμένες χώρες της Ασίας με το μέσο βιομηχανικής συνεργασίας, το οποίο, εκτός από τους παραδοσιακούς αναπτυγμένους εταίρους (π.χ. Ιαπωνία), περιλαμβάνει τώρα πέντε ακόμη χώρες και εδάφη στην περιοχή. Η στρατηγική της Επιτροπής για την Κεντρική Ασία, που εγκρίθηκε τον Απρίλιο, προβλέπει διπλασιασμό των κονδυλίων του προϋπολογισμού, που ανέρχονται πλέον σε 750 εκατ. ευρώ. Το ογδόντα τοις εκατό της κοινοτικής βοήθειας αφιερώνεται στη διμερή συνεργασία, λαμβάνοντας υπόψη τις πολιτικές ατζέντες των χωρών της Κεντρικής Ασίας και την ιδιαιτερότητα της πολιτικής και κοινωνικής κατάστασής τους, έχοντας ως προτεραιότητα την επίτευξη των ΑΣΧ. Το είκοσι τοις εκατό προορίζεται για τις περιφερειακές προκλήσεις, όπως το περιβάλλον και η διαχείριση του νερού, η ενέργεια και οι μεταφορές, η διαχείριση των συνόρων και η καταπολέμηση του εμπορίου ναρκωτικών. Η ευθυγράμμιση των προτεραιοτήτων σε αυτούς τους τομείς με την περιφερειακή στρατηγική του ΕΜΓΕΣ επιτρέπει στους εταίρους της Κεντρικής Ασίας να συμμετέχουν στα περιφερειακά προγράμματα του ΕΜΓΕΣ. Όσον αφορά τη Λατινική Αμερική, οι βασικοί στόχοι περιλαμβάνουν τη στήριξη της κοινωνικής συνοχής και της περιφερειακής ολοκλήρωσης, την ενίσχυση της χρηστής διακυβέρνησης και των δημόσιων θεσμών, τη δημιουργία ενός κοινού χώρου ΕΕ-Λατινικής Αμερικής της ανώτερης εκπαίδευσης καθώς και την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης. Εντός αυτού του πλαισίου, καθορίστηκαν πολλές στρατηγικές προτεραιότητες, περιλαμβανομένης της διατήρησης του υψηλού επιπέδου πολιτικού διαλόγου, τόσο σε περιφερειακό όσο και υποπεριφερειακό επίπεδο. Για τη Λατινική Αμερική, εγκρίθηκαν 21 έγγραφα στρατηγικής για την περίοδο Η βοήθεια που χορηγείται απευθείας για τους τομείς της βασικής υγείας και της εκπαίδευσης 1 έφθασε περίπου το 17% των συνολικών δεσμεύσεων στο πλαίσιο των σχετικών γεωγραφικών προγραμμάτων του ΜΑΣ (Ασία, Λατινική Αμερική και Νότιος Αφρική), χωρίς να περιλαμβάνεται η υπό όρους στήριξη του γενικού προϋπολογισμού που συνδέεται με αυτούς τους τομείς. 1 Τομεακοί κώδικες ΟΟΣΑ ΕΑΒ 112 (πρωτοβάθμια εκπαίδευση), 113 (δευτεροβάθμια εκπαίδευση) και 122 (βασική υγεία). 8 ΚΎΡΙΑ ΣΗΜΕΊΑ ΕΤΉΣΙΑ ΈΚΘΕΣΗ 2008

9 ΚΎΡΙΑ ΣΗΜΕΊΑ Έτσι, η Επιτροπή βρίσκεται σε καλό δρόμο για να φτάσει, μέχρι το 2009, το στόχο του 20% που συμφωνήθηκε με τη θέσπιση του κανονισμού ΜΑΣ για χορήγηση βοήθειας σε αυτούς τους τομείς στο πλαίσιο των προγραμμάτων ανά χώρα του ΜΑΣ. Για ορισμένες βασικές χώρες, η κατάσταση δεν επιτρέπει ακόμη την προετοιμασία στρατηγικής. Η Επιτροπή υποστηρίζει την ανασυγκρότηση του Ιράκ από το 2003, εστιάζοντας στην καταπολέμηση της φτώχειας και αμβλύνοντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο λαός του Ιράκ. Το πρόγραμμα καλύπτει όλους τους τομείς δραστηριότητας, από τις βασικές υπηρεσίες έως τη στήριξη της πολιτικής διαδικασίας, με ειδική έμφαση στη διεξαγωγή εκλογών. Μέχρι τώρα, το μεγαλύτερο μέρος της κοινοτικής βοήθειας διοχετεύθηκε μέσω του Διεθνούς Ταμείου για την Ανασυγκρότηση του Ιράκ. Η πολυμερής αυτή προσέγγιση διευκόλυνε την παράδοση της κοινοτικής στήριξης σε δύσκολες συνθήκες στις οποίες δεν θα ήταν δυνατόν να δράσει άμεσα η Επιτροπή. Επίσης, καταβλήθηκαν προσπάθειες για να δρομολογηθούν διμερείς δράσεις με το Ιράκ, όπως η αποστολή εκλογικών παρατηρητών, η στήριξη οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στον τομέα των δικαιωμάτων του ανθρώπου και η παροχή τεχνικής βοήθειας στην κυβέρνηση. Η Επιτροπή εξακολουθεί να είναι ο μεγαλύτερος χορηγός βοήθειας στους Παλαιστινίους, η οποία ανήλθε στο πρωτοφανές ύψος των 550 εκατ. ευρώ. Τον Ιούνιο, η ΕΕ αποκατάστησε κανονικές σχέσεις με την Παλαιστινιακή Αρχή, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής βοήθειας. Ο προσωρινός διεθνής μηχανισμός συνέχισε να παρέχει ζωτική βοήθεια απευθείας στον πληθυσμό. Η Επιτροπή συνέχισε επίσης να αποκρίνεται στη δύσκολη κοινωνικοοικονομική κατάσταση στη Γάζα, αλλά διάφορα προβλήματα πρόσβασης παρεμποδίζουν την παράδοση της βοήθειας. Μετά από τη θέσπιση, το Δεκέμβριο του 2005, μιας κοινής συνεκτικής στρατηγικής της ΕΕ για την Αφρική, το 2007, η ΕΕ και η Αφρικανική Ένωση σύσφιξαν την εταιρική τους σχέση κατά τη διοργάνωση της δεύτερης συνόδου κορυφής ΕΕ-Αφρικής, η οποία πραγματοποιήθηκε το Δεκέμβριο στη Λισαβόνα. Για δύο ημέρες, οι ηγέτες συζήτησαν πολλά σημαντικά πολιτικά θέματα, περιλαμβανομένων της ασφάλειας, του εμπορίου, της περιφερειακής ολοκλήρωσης και της αλλαγής του κλίματος. Οι συμμετέχοντες υπογράμμισαν τις θετικές εξελίξεις που σημειώθηκαν στην Αφρική κατά τα πρόσφατα έτη - οικονομική μεγέθυνση, περισσότερο δημοκρατικές εκλογές, αύξηση της εμπιστοσύνης στη διεθνή σκηνή και ανάδειξη της Αφρικανικής Ένωσης ως ισχυρού και ανεξάρτητου διεθνούς φορέα και βασικού εταίρου για την ΕΕ. Οι ηγέτες εξέδωσαν τη Δήλωση της Λισαβόνας, μία ευρωαφρικανική κοινή αντίληψη για αξίες, κοινά συμφέροντα και στρατηγικούς στόχους. Τα βασικά έγγραφα πολιτικής που εγκρίθηκαν ήταν η κοινή στρατηγική Αφρικής-ΕΕ και ένα πρώτο σχέδιο δράσης που καλύπτει δράσεις προτεραιότητας στο πλαίσιο οκτώ θεματικών εταιρικών σχέσεων για την περίοδο Στη βάση αυτή, ο διάλογος και η συνεργασία ΕΕ-Αφρικής θα εξελιχθεί προοδευτικά, υπερβαίνοντας, πρώτον, το πλαίσιο της ανάπτυξης (με στενότερη συνεργασία σε θέματα όπως το εμπόριο, η ειρήνη και η ασφάλεια, καθώς και το περιβάλλον), το πλαίσιο της αφρικανικής ηπείρου (με την από κοινού εξέταση θεμάτων όπως η μεταρρύθμιση του ΟΗΕ, η κατάσταση στα Βαλκάνια, ή η αλλαγή του κλίματος) και το πλαίσιο των θεσμών (αύξηση της σημασίας του ρόλου των μη κρατικών φορέων). Η πρόκληση τώρα είναι να υπάρξουν απτά αποτελέσματα. Ο προγραμματισμός της συνεργασίας με τη Νότιο Αφρική για την περίοδο (980 εκατ. ευρώ) ολοκληρώθηκε με την έγκριση ενός εγγράφου στρατηγικής ανά χώρα και ενός πολυετούς ενδεικτικού προγράμματος. Το έγγραφο στρατηγικής ήταν το πρώτο που ετοιμάστηκε από κοινού από την Επιτροπή, τη Νότιο Αφρική και τα έντεκα κράτη μέλη της ΕΕ. Βελτίωση της εφαρμογής Όσον αφορά την εφαρμογή, τα αριθμητικά στοιχεία της ΔΑΒ ήταν και πάλι εντυπωσιακά : 9,949 δισεκατ. ευρώ αναλήψεις υποχρεώσεων και 8,493 δισεκατ. ευρώ πληρωμές. Το κύριο χαρακτηριστικό ήταν ότι κατέστη δυνατό να αναληφθούν όλα τα υπολειπόμενα κεφάλαια ήτοι 3,64 δισεκατ. ευρώ στο προηγούμενο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης πριν αρχίσει να ισχύει το δέκατο Ταμείο. Πρόκειται για άνευ προηγουμένου επιτυχία. Οι εκταμιεύσεις από το ΕΤΑ ανήλθαν σε 2,92 δισεκατ. ευρώ και θα ήταν υψηλότερες εάν υπήρχαν διαθέσιμα κεφάλαια. Η εξωτερική βοήθεια της Επιτροπής εφαρμόζεται μέσω τριών βασικών τρόπων. Οι επιλογές εξαρτώνται από μία κοινή ανάλυση Επιτροπής/κυβέρνησης της χώρας και του τομέα του περιβάλλοντος. Η προσέγγιση ανά έργο χρησιμοποιείται για να υποστηριχθούν οι μη κρατικοί φορείς, για τα περιφερειακά προγράμματα ή σε συνθήκες που δεν επιτρέπουν την προσφυγή σε δημόσια συστήματα. Η τομεακή προσέγγιση έχει στόχο να ενισχυθεί μία τομεακή πολιτική και ένα στρατηγικό πλαίσιο που ελέγχεται μέσω κριτηρίων απόδοσης και δεικτών. Η ΕΕ στηρίζει επίσης τους εθνικούς στόχους ή στόχους μεγαλύτερης εμβέλειας που καθορίζονται σε έγγραφα εθνικής πολιτικής και στρατηγικής μέσω της στήριξης του γενικού προϋπολογισμού με κεφάλαια που μεταφέρονται στο δημόσιο ταμείο της δικαιούχου χώρας. Η τομεακή προσέγγιση και η στήριξη του προϋπολογισμού, ως προτιμώμενος τρόπος εφαρμογής της βοήθειας, ακολουθούν τις κατευθύνσεις της ευρωπαϊκής αντίληψης για την ανάπτυξη. Εξάλλου, η Δήλωση του Παρισιού για την αποτελεσματικότητα της βοήθειας δημιούργησε ευνοϊκούς όρους γι αυτά τα είδη εφαρμογής της βοήθειας, τα οποία εκ φύσεως ευθυγραμμίζονται με τα εθνικά συστήματα, αποτρέπουν τις παράλληλες δομές εφαρμογής και ευνοούν τη συντονισμένη προσέγγιση της ενίσχυσης των ικανοτήτων καθώς και την πραγματοποίηση κοινών αποστολών επιτόπου και τη χρησιμοποίηση κοινών αναλύσεων. Η εισαγωγή των νέων χρηματοδοτικών μέσων ήταν ένα σημαντικό βήμα στην εναρμόνιση της προσφυγής στη στήριξη του προϋπολογισμού των διαφόρων περιοχών. Το έτος αυτό, οι αναλήψεις υποχρεώσεων στο πλαίσιο της στήριξης του προϋπολογισμού ανήλθαν σε 1,79 δισεκατ. ευρώ, ήτοι σε 23% του συνόλου. ΕΤΉΣΙΑ ΈΚΘΕΣΗ 2008 ΚΎΡΙΑ ΣΗΜΕΊΑ 9

10 Πρόκειται για ουσιαστική αύξηση σε σύγκριση με το 2006, η οποία εξηγείται από την αύξηση των αναλήψεων υποχρεώσεων στην Ασία και στην περιοχή της ΕΠΓ. Για το ΕΤΑ, οι αναλήψεις δεσμεύσεων στο πλαίσιο της στήριξης του προϋπολογισμού παρέμειναν κατά κύριο λόγο σταθερές, με αύξηση της στήριξης του γενικού προϋπολογισμού η οποία αντισταθμίστηκε από πτώση της στήριξης του τομεακού προϋπολογισμού. Οι ΑΣΧ είναι τα βασικά αναπτυξιακά αποτελέσματα που η ΕΕ, μαζί με τις ενδιαφερόμενες χώρες και άλλους εταίρους της αναπτυξιακής κοινότητας θέλει να επιτύχει από σήμερα μέχρι το Η Επιτροπή εργάστηκε με μία ομάδα εμπειρογνωμόνων από τα κράτη μέλη, την επιτροπή αναπτυξιακής βοήθειας του ΟΟΣΑ, το ΑΠΗΕ και την Παγκόσμια Τράπεζα για να καταρτίσει μία βασική σειρά 10 δεικτών που προέρχονται από τους ΑΣΧ. Έξι από αυτούς τους δείκτες συνδέονται άμεσα με την ευημερία του παιδιού, ενώ τρεις έχουν μία ειδική διάσταση που αφορά το φύλο. Η Επιτροπή προετοιμάζει τα εργαλεία για να μετρά τα ποσοτικοποιημένα αποτελέσματα των ενεργειών της και για να υποβάλει εκθέσεις σχετικά με τα αναπτυξιακά αποτελέσματα καθώς και για να ενισχύσει τη λογοδοσία προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη. Το Σεπτέμβριο, η Επιτροπή ξεκίνησε την πιλοτική φάση της συστηματικής χρήσης των τυποποιημένων δεικτών αποτελεσμάτων σε ειδικούς τομείς, οι οποίοι είναι βασικοί για την πρόοδο προς την επίτευξη των ΑΣΧ. Οι ποσοτικοποιημένοι δείκτες απόδοσης χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση της αποτελεσματικότητας της εξωτερικής βοήθειας και για την εκτίμηση των τάσεων σε μία δεδομένη χρονική περίοδο. Η αυξανόμενη στήριξη της ΕΕ για στατιστικές καλής ποιότητας συμβάλλει ουσιαστικά στη διάθεση κατάλληλων δεικτών. Η Επιτροπή παρακολουθεί τα προγράμματά της τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά την υλοποίησή τους και διαθέτει επίσης ένα αυστηρό σύστημα αξιολογήσεων. Το σύστημα παρακολούθησης με άξονα τα αποτελέσματα παρέχει μία επισκόπηση της προόδου των έργων προς την επίτευξη των αναμενόμενων αποτελεσμάτων και βασίζεται σε τακτικές επιτόπου αξιολογήσεις των υπό εξέλιξη και ολοκληρωθέντων έργων και προγραμμάτων. Κατά το τρέχον έτος, το σύστημα κάλυψε 148 χώρες και 1630 επιχειρήσεις συνολικής αξίας περίπου 10 δισεκατ. ευρώ. Μεταξύ του 2005 και 2007, οι επιδόσεις σταθεροποιήθηκαν. Η καταλληλότητά τους αυξήθηκε καθώς η αποκέντρωση της διαχείρισης της ενίσχυσης οδήγησε σε έργα που ανταποκρίνονται καλύτερα στις τοπικές ανάγκες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, οι στόχοι είναι υπερβολικά φιλόδοξοι. Ο προσεκτικός και αποτελεσματικός προσδιορισμός και σχεδιασμός ενός έργου είναι βασικές προϋποθέσεις για τη βιωσιμότητά του μετά από την παύση της στήριξης της ΕΕ. Υπάρχει μεγάλος συσχετισμός μεταξύ της οικειοποίησης και της αποτελεσματικής συμμετοχής των εταίρων κατά τη φάση του σχεδιασμού. Πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για να χαραχτούν στρατηγικές σταδιακής παύσης της βοήθειας που θα επιτρέψουν να αυξηθεί η βιωσιμότητα των έργων. Πρέπει επίσης να δοθεί περισσότερη προσοχή στη διαχείριση των κινδύνων κατά την υλοποίηση. Εκτός από τα 1421 υπό εκτέλεση έργα, 198 έργα που έχουν περατωθεί αποτέλεσαν αντικείμενο εκ των υστέρων παρακολούθησης. Το μέρος των έργων που ταξινομήθηκαν ως (πολύ) ικανοποιητικά καθώς και των έργων που παρουσιάζουν (σοβαρά) προβλήματα, παραμένει σταθερό τόσο για τα υπό εξέλιξη όσο και για τα περατωθέντα έργα σε κάθε περιοχή. Εντούτοις, το μέρος των έργων με πραγματικά καλά αποτελέσματα καθώς και των έργων με πολύ πενιχρά αποτελέσματα αυξάνεται όταν πραγματοποιούνται μετρήσεις εκ των υστέρων. Τα ικανοποιητικά έργα τείνουν να έχουν καλύτερα αποτελέσματα μετά την παύση της βοήθειας, ενώ τα έργα με τα πενιχρά αποτελέσματα έχουν την τάση να φθίνουν. Αν και τα περισσότερα έργα έχουν λεπτομερή συστήματα αναφοράς, ελάχιστα είναι εκείνα που καταγράφουν συστηματικά τις θετικές και αρνητικές εμπειρίες τους έτσι ώστε να είναι δυνατόν να αντληθούν τα κατάλληλα διδάγματα. Τέλος, η στήριξη της πολιτικής, η οικειοποίηση και η οικονομική βιωσιμότητα είναι οι πλέον αποφασιστικής σημασίας παράγοντες για τη βιωσιμότητα των έργων. Το πρόγραμμα αξιολόγησης καλύπτει τόσο τις αξιολογήσεις στρατηγικής όσο και τις αξιολογήσεις έργου. Σύμφωνα με τις στρατηγικές αξιολογήσεις του 2007, η ευστοχία του προγραμματισμού και της εφαρμογής της Επιτροπής είναι σε γενικές γραμμές ικανοποιητική. Η απόκριση της Επιτροπής ικανοποιεί τις ανάγκες των χωρών εταίρων και είναι συναφής με τους στόχους της ΕΕ. Καταγράφηκαν πολλές σημαντικές θετικές επιπτώσεις, π.χ., στους κοινωνικούς τομείς στην Ινδία, στην οικονομική σταθερότητα στην Ιορδανία και στη Μοζαμβίκη, στον τομέα του νερού στην Ιορδανία, στην επισιτιστική ασφάλεια στη Μοζαμβίκη και στην οικονομική ολοκλήρωση στην Κεντρική Αμερική. Ωστόσο, οι καθυστερήσεις στην εφαρμογή, η έλλειψη ευελιξίας και η δυσκαμψία των διαδικασιών οδήγησαν σε συνεχώς επανερχόμενες ελλείψεις όσον αφορά την αποτελεσματικότητα. Ενώ η υψηλή ποιότητα των έργων σε ορισμένους τομείς (όπως η αγροτική ανάπτυξη) αναγνωρίζεται, ο αντίκτυπος στις τομεακές πολιτικές των χωρών εταίρων είναι συχνά πενιχρός. Η στήριξη που παρέχει η Επιτροπή στην περιφερειακή συνεργασία μεταξύ χωρών εταίρων παράγει ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία ωστόσο, ο δεσμός μεταξύ των εθνικών και περιφερειακών προγραμμάτων είναι συχνά αδύναμος. 10 ΚΎΡΙΑ ΣΗΜΕΊΑ ΕΤΉΣΙΑ ΈΚΘΕΣΗ 2008

11 ΚΎΡΙΑ ΣΗΜΕΊΑ ΤΟ 2007, Η ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΤΗΚΕ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΣΤΟΧΩΝ: Μία νέα κοινοτική στρατηγική πρόσβασης στην αγορά που λαμβάνει υπόψη την ανταγωνιστικότητα, τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες: η στρατηγική της ΕΕ για τη βοήθεια στο εμπόριο εγκρίθηκε από το Συμβούλιο τον Οκτώβριο συνεργασία της Επιτροπής και των κρατών μελών για συγκεκριμένες δραστηριότητες όσον αφορά τη συνέχεια που δίδεται στα έργα 16 εκατ. ευρώ που προορίζονται για περαιτέρω ένταξη των χωρών ΑΚΕ στον ΠΟΕ και για επιπλέον στήριξη του ενισχυμένου ολοκληρωμένου πλαισίου κατάρτιση του περιφερειακού προγραμματισμού για το 10ο ΕΤΑ, με ιδιαίτερη προσοχή στο εμπόριο και τη στήριξη που συνδέεται με τις ΣΟΕΣ. Ολοκλήρωση διαπραγματεύσεων για τις συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης: υπογραφή μιας πλήρους ΣΟΕΣ με όλα τα κράτη μέλη του CARICOM υπογραφή προσωρινής συμφωνίας Ειρηνικού ΑΚΕ με την Παπουασία-Νέα Γουινέα και τα Φίτζι σύναψη προσωρινών συμφωνιών με επτά αφρικανικές χώρες, την κοινότητα Ανατολικής Αφρικής και την ομάδα Ανατολικής και Νότιας Αφρικής προσχώρηση σε προσωρινή συμφωνία η οποία μελετάται από την Γκαμπόν και το Κονγκό πρόγραμμα εργασίας και χρονοδιάγραμμα που καθορίστηκε για την επίτευξη πλήρους ΣΟΕΣ το ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΡΟΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ, Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΗΜΕΙΩΣΕ ΠΡΟΟΔΟ ΣΤΟΥΣ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΣ ΥΣ ΤΟΜΕΙΣ, ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΑΝΗΓΓΕΙΛΕ ΕΠΙΣΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΤΟ 2007: Εγκαθίδρυση του Erasmus Mundus II: το Erasmus Mundus II εγκρίθηκε τον Ιούλιο με χρηματοδότηση περίπου 950 εκατ. ευρώ για πέντε έτη. Ανακοίνωση για τη συμπληρωματικότητα, ητα, τον καταμερισμό της εργασίας και την ενίσχυση της βοήθειας για την ανάπτυξη: έγκριση, στις 15 Μαΐου, του Κώδικα Δεοντολογίας της ΕΕ για τη Συμπληρωματικότητα και τον Καταμερισμό της Εργασίας στην Αναπτυξιακή Πολιτική. Ανακοίνωση για την ανασκόπηση της κατάστασης των σχέσεων ΕΕ-Αφρικής: έγκριση στη σύνοδο κορυφής στη Λισαβόνα, το Δεκέμβριο της εταιρικής σχέσης ΕΕ-Αφρικής ανακοίνωση για την εφαρμογή της κοινής στρατηγικής ΕΕ-Αφρικής που θα δημοσιευθεί το Ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας. Προετοιμασία νέων συμφωνιών με την Ουκρανία, τη Μολδαβία και το Ισραήλ. Ενίσχυση της παρουσίας της ΕΕ στη συνεργασία του Εύξεινου Πόντου: οι διαπραγματεύσεις για μία νέα ενισχυμένη συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και της Ουκρανίας άρχισαν το Μάρτιο παρουσίαση, τον Απρίλιο, της πρωτοβουλίας περιφερειακής συνεργασίας Συνέργεια του Εύξεινου Πόντου, πρώτη Υπουργική Διάσκεψη της ΕΠΓ με όλα τα κράτη της ΕΕ και της ΕΠΓ, το Σεπτέμβριο, ανακοίνωση, το Δεκέμβριο, για μία ισχυρή Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας. Διαπραγμάτευση συμφωνιών σύνδεσης με τους εταίρους της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής. Πρόοδος των διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία, την Κίνα και την Ουκρανία: έναρξη διαπραγματεύσεων για συμφωνίες σύνδεσης με την κοινότητα των Άνδεων και την Κεντρική Αμερική έναρξη διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία και πρόοδος των διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία (ιδίως με δύο συνόδους κορυφής) και την Κίνα (με μία σύνοδο κορυφής). Συνέχιση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Ασφάλειας και προσπάθεια σταθεροποίησης στη Μέση Ανατολή και τη Νότια Ασία: στήριξη σχεδίων των ΗΕ που αποσκοπούν στην προώθηση της συνοχής στην κλίμακα του συστήματος, ιδίως με τη δρομολόγηση πρωτοβουλιών «Ενωμένοι στη δράση» σε οκτώ πιλοτικές χώρες κατά το τρέχον έτος διατέθηκαν άνω των 550 εκατ. ευρώ για τον παλαιστινιακό λαό διατήρηση του προσωρινού διεθνούς μηχανισμού καθ όλο το έτος (με 350 εκατ. ευρώ κοινοτικής χρηματοδότησης) συνέχιση του προγράμματος εταιρικής σχέσης για την ειρήνη συνέχιση της στήριξη του Αφγανιστάν (με κοινοτική στήριξη που φθάνει σχεδόν τα 196 εκατ. ευρώ). ΕΤΉΣΙΑ ΈΚΘΕΣΗ 2008 ΚΎΡΙΑ ΣΗΜΕΊΑ 11

12 Επικέντρωση στη φτώχεια Πίνακας 1 Καθαρές εκταμιεύσεις 50 % 40 % 2007 = εκατ. ευρώ (διμερής Eπίσημη Aναπτυξιακή Bοήθεια) 30 % 20 % 10 % 0 % / ΛΑΧ : Λιγότερο Αναπτυγμένες Χώρες / ΑΧΕΧ : Άλλες Χαμηλού Εισοδήματος Χώρες / ΧΜΕΧ : Χαμηλού Μέσου Εισοδήματος Χώρες / ΥΜΕΧ : Υψηλού Μέσου Εισοδήματος Χώρες / ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ/ΜΗ ΚΑΤΑΝΕΜ. : Περιφερειακά Προγράμματα και Μη Κατανεμηθέντα Κεφάλαια / ΛΑΧ+ΑΧΕΧ Αναφορά της ΕΕ στην ΕΑΒ (σύμφωνα με την ίδια μέθοδο : χορηγήσεις ειδικές για κάθε χώρα ΛΑΧ/ΑΧΕΧ - περιλαμβανομένης της ΕΤΕπ - /συνολικές εκταμιεύσεις) Πληροφορία από την ετήσια έκθεση 2004 Πληροφορίες από την ετήσια έκθεση 2005, 2006 αναθεωρημένες σύμφωνα με το διαθέσιμο το 2006 κατάλογο των δικαιούχων της ΕΑΒ Προσωρινά στοιχεία από την ετήσια έκθεση του 2007 (σύμφωνα με το διαθέσιμο το 2006 κατάλογο των δικαιούχων της ΕΑΒ) 12 ΚΎΡΙΑ ΣΗΜΕΊΑ ΕΤΉΣΙΑ ΈΚΘΕΣΗ 2008

13 ΚΎΡΙΑ ΣΗΜΕΊΑ Τομεακή κατανομή εκατομμύρια ευρώ 609 ; 6,0% / Κοινωικές υποδομές : εκπαίδευση, υγεία, νερό, διοίκηση & κοινωνία των πολιτών, λοιπά ; 10,8% / Οικονομικές υποδομές & υπηρεσίες : μεταφορές, επικοινωνίες, ενέργεια, άλλες υπηρεσίες 23 ; 0,2% ; 42,7% / Παραγωγή : γεωργία, δασοκομία & αλιεία, βιομηχανία, μεταλλεία & οικοδομές εμπόριο & τουρισμός, / Πολυτομεακά/οριζόντια θέματα : περιβάλλον, άλλα / Στήριξη του προϋπολογισμού, επισιτιστική βοήθεια, επισιτιστική ασφάλιεα 977 ; 9,7% / ράση που συνδέεται με το χρέος / Έκτακτη βοήθεια, βοήθεια για την ανασυγκρότηση / Λοιπά/Μη κατανεμηθέντες όροι : διοικητικά έξοδα, στήριξη των ΜΚΟ, ακαθόριστα Πίνακας ; 9,0% 100% = εκατ. ευρώ (διμερής + πολυμερής Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια + Επίσημη Βοήθεια) 731 ; 7,2% ; 14,4% Αναλήψεις δεσμεύσεων 2007 (εκατομμύρια ευρώ) Πόροι ΕΑΒ/ΑΒ τους οποίους διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τομεακή κατανομή ανά κύριο τομέα όπως καθορίζεται από την ΕΑΒ Ευρωπαϊκή Συναίνεση : Τομείς που συνδέονται με την αναπτυξιακή συνεργασία της ΕΕ εκατομμύρια ευρώ ; 14,6% ; 17,2% ; 16,4% / ιακυβέρνηση και στήριξη για τις οικονομικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις / Εμπόριο και περιφερειακή ολοκλήρωση / Έργα υποδομής και μεταφορές / Νερό και ενέργεια 634 ; 6,3% / Κοινωνική συνοχή και απασχόληση / Ανθρώπινη και κοινωνική ανάπτυξη / Αγροτική ανάπτυξη, χωροταξία, γεωργία, επισιτιστική ασφάλεια / Περιβάλλον και βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων 795 ; 7,9% / Πρόληψη των συγκρούσεων και ευαίσθητα κράτη / Άλλοι τομείς Πίνακας ; 3,2% 805 ; 8,0% ; 10,3% 847 ; 8,4% 779 ; 7,7% 100% = εκατ. ευρώ (διμερής + πολυμερής Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια + Επίσημη Βοήθεια) Αναλήψεις δεσμεύσεων 2007 (εκατομμύρια ευρώ) Όροι της ΕΑΒ/ΑΒ που τους διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ΕΤΉΣΙΑ ΈΚΘΕΣΗ 2008 ΚΎΡΙΑ ΣΗΜΕΊΑ 13

14 Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κύρια σημεία - Ετήσια έκθεση 2008 για την αναπτυξιακή πολιτική και την πολιτική εξωτερικής βοήθειας της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και την εφαρμογή τους κατά το 2007 Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων σ. 21 x 29,7 cm ISBN ISSN Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την εξωτερική συνεργασία: Info Point Εξωτερική Συνεργασία Δημοσιεύσεις, επισκέψεις, συνέδρια Η υπηρεσία Europe Direct σας βοηθά να βρείτε απαντήσεις στα ερωτήματά σας σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση Αριθμός τηλεφώνου για δωρεάν κλήση από οπουδήποτε στην ΕΕ * * Ορισμένοι φορείς κινητής τηλεφωνίας δεν παρέχουν πρόσβαση σε αριθμούς που αρχίζουν από ή ενίοτε οι σχετικές κλήσεις χρεώνονται. ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Οι προς πώληση εκδόσεις της Υπηρεσίας Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων διατίθενται σε ολόκληρο τον κόσμο μέσω των πρακτορείων μας. Μπορείτε να βρείτε τον κατάλογο των πρακτορείων πώλησης στον ιστοχώρο της Υπηρεσίας Εκδόσεων: ( ή μπορείτε να τον ζητήσετε με φαξ στον αριθμό: (352) Επικοινωνήσατε με το πρακτορείο της επιλογής σας για την ανάθεση παραγγελιών.

15

16 KQ-AF EL-C