Νόσημα: Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.)

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Νόσημα: Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.)"

Transcript

1 «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: Νόσημα: Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.) Ομάδα εργασίας: Δρ. Ιωάννα Τσιλιγιάννη (Συντονίστρια) Δρ. Ελευθερία Λιντοβόη (Αναπληρώτρια συντονίστρια) κ. Βασιλική-Ειρήνη Χατζέα (Επιστημονικός συνεργάτης) Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Κλινική Κοινωνικής & Οικογενειακής Ιατρικής Τ.Θ. 2208, Ηράκλειο, Κρήτη UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE Clinic of Social and Family Medicine P.O Box 2208, Heraklion 71003, Crete, Greece Tel: , Fax:

2 Σύνθεση της ομάδας ανασκόπησης: ΛΙΟΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΙΛΙΓΙΑΝΝΗ ΙΩΑΝΝΑ ΛΙΝΤΟΒΟΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΧΑΤΖΕΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ-ΕΙΡΗΝΗ Kαθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Επιστημονικός Υπεύθυνος έργου Ιατρός, Συντονίστρια της ομάδας ανασκόπησης Ιατρός, Αναπληρώτρια συντονίστρια της ομάδας ανασκόπησης Διοίκηση Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας, Επιστημονικός συνεργάτης Σύνθεση της ομάδας ομοφωνίας (κατ αλφαβητική σειρά): ΑΜΠΡΑΧΙΜ ΣΑΡΑ-ΕΛΕΝΗ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΨΑΛΗΣ ΦΩΤΗΣ ΠΟΛΥΖΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ XAΤΖΗΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ MARZO MERCE VAN DER MOLEN THYS Εκπρόσωπος Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος Εκπρόσωπος Ελληνικής Εταιρείας Γενικής Ιατρικής Εκπρόσωπος Ελληνικής Εταιρείας Γενικής Ιατρικής Εκπρόσωπος Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος Αναπληρωτής Καθηγητής Διοίκησης και Οργάνωσης Υπηρεσιών Υγείας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Eκπρόσωπος Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Εκπρόσωπος του International Primary Care Respiratory Group Εκπρόσωπος του International Primary Care Respiratory Group 2

3 Περιεχόμενα Πρόλογος 4 1. Εισαγωγή 5 2. Ορισμός χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας Κλινικά ερωτήματα Μεθοδολογία Τελικές συστάσεις, βαθμός τεκμηρίωσης και σύστασης με υποστηρικτικό κείμενο Πρακτικός Αλγόριθμος Επίλογος Βιβλιογραφία 56 3

4 Πρόλογος Είναι μεγάλη χαρά στο πλαίσιο του έργου με τίτλο «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Διοικητική Μεταρρύθμιση » να προλογίζω ως Επιστημονικός Υπεύθυνος την παρούσα Κατευθυντήρια Οδηγία. Είναι σημαντικό που για πρώτη φορά στη χώρα μας συντάχθηκαν Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Γενική Ιατρική ως αποτέλεσμα συστηματικής αναζήτησης της βιβλιογραφίας και συμφωνίας με εκπρόσωπους ιατρών (Ελληνική Εταιρία Γενικής Ιατρικής) και νοσηλευτών (Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδας), ασθενών και εκπροσώπων της κεντρικής/περιφερειακής διοίκησης, καθώς και Ευρωπαϊκών δικτύων. Στο έργο αυτό χρησιμοποιήθηκε μεθοδολογία που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του συγκεκριμένου έργου και αποτελεί σύνθεση δοκιμασμένων εμπειριών και τεχνολογιών από Αμερική, Ευρώπη και Αυστραλία. Η παρούσα έκδοση παρουσιάζει τα αποτελέσματα της συστηματικής ανασκόπησης που ολοκλήρωσε η ομάδα εργασίας για τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.). Σε αυτήν ο ιατρός γενικής ιατρικής και επαγγελματίας υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (Π.Φ.Υ.) μπορεί να αναζητήσει απαντήσεις σε κλινικά ερωτήματα που τίθενται συχνά στην καθ ημέρα πράξη και να λάβει αποφάσεις που είναι σύμφωνες με τη διεθνή βιβλιογραφία αλλά και τη γνώμη των ασθενών. Υπογραμμίζεται ότι οι δηλώσεις που συμφωνήθηκαν και παρουσιάζονται σε αυτό το παραδοτέο έχουν τη θέση των υποδείξεων προς τους επαγγελματίες υγείας και φυσικά η συμμόρφωση τους σε αυτές, καθώς και η πρακτική αξιοποίησης τους εξαρτάται από την εκπαίδευση τους αλλά και τις δεξιότητες που έχουν αποκτήσει στη διάρκεια της επαγγελματικής τους εκπαίδευσης και εξειδίκευσης. Θα επιθυμούσα να ευχαριστήσω όλους εκείνους που συνέβαλαν στην ολοκλήρωση αυτού του έργου και ιδιαίτερα τα μέλη της ομάδας έργου (κ. Ιωάννα Τσιλιγιάννη που συντόνισε την ομάδα εργασίας, κ. Ελευθερία Λιντοβόη και κ. Βασιλική- Ειρήνη Χατζέα) που διάβασε συστηματικά τη βιβλιογραφία και συνέταξε μεγάλο μέρος του παρόντος κειμένου, καθώς και την κ. Ειρήνη Βασιλάκη για τον ουσιαστικό της ρόλο στο συντονισμό του έργου. Ιδιαίτερες ευχαριστίες και στους εκπρόσωπους του International Primary Care Respiratory Group (IPCRG), Prof. Τhys van der Molen και Dr. Merce Marzo. Θα είναι τιμή και χαρά για όλους μας εάν αυτές οι οδηγίες χρησιμοποιηθούν επ ωφελεία των ασθενών και των υπηρεσιών υγείας, των ιατρών και των νοσηλευτών στην Π.Φ.Υ. Με εκτίμηση, Ο Επιστημονικός Υπεύθυνος του έργου Χρήστος Λιονής Καθηγητής Γενικής Ιατρικής & Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Διευθυντής Κλινικής Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστήμιο Κρήτης 4

5 1. Εισαγωγή Η Xρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.) είναι πρωτεύουσας σημασίας για τη δημόσια υγεία, δεδομένου ότι σήμερα αποτελεί την τέταρτη αιτία θανάτου στον κόσμο 1, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) προβλέπει ότι θα γίνει η τρίτη κύρια αιτία θανάτου έως το Ο επιπολασμός της Χ.Α.Π. στο γενικό πληθυσμό παγκοσμίως υπολογίζεται περίπου στο 10% σε ενήλικες άνω των 40 ετών 3 με διακυμάνσεις από χώρα σε χώρα επιδρώντας σημαντικά στο κόστος υγειονομικής περίθαλψης της νόσου το οποίο είναι σημαντικά υψηλό 4 και προκαλώντας σημαντικές επιβαρύνσεις στην ποιότητα ζωής των ασθενών 5. Η κύρια αιτία της Χ.Α.Π. είναι το κάπνισμα 6-7. Στην Ελλάδα, το ποσοστό καπνίσματος του πληθυσμού είναι το υψηλότερο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (42%) 8. Μελέτες υποστηρίζουν ότι στη χώρα μας ο επιπολασμός της νόσου κυμαίνεται στο 8.4% στο γενικό πληθυσμό με σημαντικές διαφορές ανά φύλο (11.6% για τους άντρες και 4.8% για τις γυναίκες), γεωγραφική περιοχή και ηλικιακή κατηγορία 9. Πιο συγκεκριμένα, έρευνα στην Ελλάδα έχει καταγράψει μικρότερο ποσοστό επιπολασμού της Χ.Α.Π. στις αστικές περιοχές (6-10%), ενώ στις αγροτικές περιοχές το ποσοστό αυτό αυξάνεται δραματικά στους άνδρες (15.1%) και δη στην πληθυσμιακή ομάδα ηλικιωμένων ανδρών ηλικίας άνω των 70 ετών (23.7%) 9. Επιπρόσθετα, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι σε σπιρομετρικό έλεγχο που πραγματοποιήθηκε σε δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (Π.Φ.Υ.) στην Ελλάδα, ένα υψηλό ποσοστό των ασθενών με Χ.Α.Π. ( 65%) δε γνώριζαν ότι πάσχουν από τη νόσο 10, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να μη λαμβάνουν θεραπεία στα αρχικά στάδια της νόσου. Το γεγονός αυτό έχει σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις αφού η έναρξη της θεραπείας σε προχωρημένα στάδια της νόσου αφενός αυξάνει το κόστος αντιμετώπισης της νόσου (το μέσο κόστος ανά περιστατικό ασθενή με σοβαρή παρόξυνση στην Ελλάδα υπολογίστηκε στα ) και αφετέρου έχει υψηλό κοινωνικό κόστος, δεδομένου ότι το 2.9% των Ελλήνων ασθενών με Χ.Α.Π. που θα νοσηλευτεί στο νοσοκομείο λόγω παρόξυνσης θα πεθάνει εντός 3 μηνών 12. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, καθίσταται σαφές ότι η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση της νόσου είναι βαρύνουσας σημασίας για την Π.Φ.Υ. στην Ελλάδα. Για τη βελτίωση των υπηρεσιών της Π.Φ.Υ., σημαντικό ρόλο παίζει η «Ιατρική βασισμένη σε ενδείξεις» (evidence-based medicine). Η κλινική πρακτική που βασίζεται στην τεκμηρίωση περιγράφεται ως η εφαρμογή της καλύτερης διαθέσιμης επιστημονικής γνώσης στην 5

6 κλινική πράξη, με σκοπό τη μείωση των αναποτελεσματικών, ακατάλληλων, δαπανηρών και δυνητικά επισφαλών πρακτικών 13,14. Προς την κατεύθυνση αυτή συμβάλλουν και οι παρούσες Κατευθυντήριες Οδηγίες (Κ.Ο.) για τη διάγνωση και τη διαχείριση 13 συχνών νοσημάτων στην Π.Φ.Υ., συμπεριλαμβανομένης της Χ.Α.Π. Ως Κ.Ο. ορίζονται οι θέσεις ή δηλώσεις που διατυπώνονται μετά από κριτική και συστηματική μελέτη της βιβλιογραφίας, με σκοπό να βοηθήσουν τον ιατρό και τους επαγγελματίες υγείας στη λήψη αποφάσεων για την παροχή φροντίδας σε συγκεκριμένα νοσήματα ή κλινικές καταστάσεις. Με τη χρήση αυτών επιτυγχάνεται η εφαρμογή αντικειμενικής και τεκμηριωμένης ιατρικής γνώσης, υποστηρίζεται η συνεχιζόμενη εκπαίδευση, μειώνεται το κόστος περίθαλψης, αυξάνεται η αποτελεσματικότητα και καθίσταται εφικτή η αξιολόγηση των υπηρεσιών υγείας 14. Παρότι εκδίδονται σε τακτική βάση διεθνείς Κ.Ο. υψηλής τεκμηρίωσης για τη Χ.Α.Π., διαπιστώθηκε ότι στην Ελλάδα μόνο το 50% περίπου των ιατρών είναι ενήμεροι γα το περιεχόμενο τους και ακολουθούν τις συστάσεις τους 15. Επιπρόσθετα, αν και στη χώρα μας φαίνεται να αυξάνεται το ποσοστό των ιατρών-πνευμονολόγων που συμμορφώνονται με τις διεθνείς συστάσεις για τη Χ.Α.Π. τα τελευταία χρόνια, δεν ισχύει το ίδιο και για τους ιατρούς που εργάζονται στις δομές της Π.Φ.Υ. 16. Σημαντικά εμπόδια για την υιοθέτηση τους από τους πάροχους Π.Φ.Υ. φαίνεται να αποτελούν η έλλειψη εξοικείωσης με τις συστάσεις και η έλλειψη χρόνου 17, καθώς και οι γλωσσικές και πολιτισμικές διαφορές 18. Συμπερασματικά, υπήρχε μεγάλη ανάγκη σύνταξης Κ.Ο. στην Ελλάδα αναφορικά με τη διάγνωση και τη διαχείριση της Χ.Α.Π., που να είναι προσαρμοσμένες τόσο στις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στην χώρα μας όσο και στη δομή και στις υπηρεσίες του συστήματος της Π.Φ.Υ. Με βάση ένα ευρύτερα αποδεκτό ορισμό των Κ.Ο. κλινικής πρακτικής αυτές είναι «συστηματικά ανεπτυγμένες δηλώσεις για να βοηθήσουν τις αποφάσεις του υγειονομικού και του ασθενούς για την κατάλληλη φροντίδα υγείας σε ειδικές κλινικές περιστάσεις» 18α. Έτσι, οι δηλώσει ή υποδείξεις που το κείμενο αυτό περιλαμβάνει έρχονται να βοηθήσουν τον γιατρό που εργάζεται στην Π.Φ.Υ. να λάβει αποφάσεις από κοινού με τον ασθενή στο βαθμό φυσικά που το επίπεδο εκπαίδευσης αλλά και οι αποκτηθείσες κλινικές δεξιότητες το επιτρέπουν. 6

7 Επίπεδα τεκμηρίωσης της δήλωσης σύμφωνα με το National Health and Medical Research Council Βαθμός Τεκμηρίωσης Είδος μελέτης σχετικό με θεραπευτική παρέμβαση Είδος μελέτης σχετικό με διαγνωστική προσέγγιση Είδος μελέτης σχετικό με προγνωστική αξία Είδος μελέτης σχετικό με αιτιολογία Είδος μελέτης σχετικό με διαλογή (screening) Ι Συστηματική ανασκόπηση μελετών βαθμού ΙΙ. του Συστηματική ανασκόπηση μελετών του βαθμού ΙΙ. Συστηματική ανασκόπηση μελετών του βαθμού ΙΙ. Συστηματική ανασκόπηση μελετών του βαθμού ΙΙ. Συστηματική ανασκόπηση μελετών του βαθμού ΙΙ. ΙΙ ΙΙΙ-1 ΙΙΙ-2 Μία τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή Μία ψευδότυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή (με διαφορετική προσέγγιση ή μερικώς με την ίδια μεθοδολογία) Συγκριτική μελέτη με όμοιες ομάδες ελέγχου: Μητυχαιοποιημέν η πειραματική δοκιμή Μελέτη κοόρτης Μελέτη Μια μελέτη διαγνωστικής ακρίβειας με ανεξάρτητη, τυφλή σύγκριση με ένα έγκυρο πρότυπο αναφοράς σε συνεχόμενα άτομα με μια συγκεκριμένη κλινική οντότητα Μια μελέτη διαγνωστικής ακρίβειας με ανεξάρτητη, τυφλή σύγκριση με ένα έγκυρο πρότυπο αναφοράς σε μη-συνεχόμενα άτομα με μια συγκεκριμένη κλινική οντότητα Μια σύγκριση με πρότυπο αναφοράς που δεν πληροί τα κριτήρια για το βαθμό τεκμηρίωσης ΙΙ ή ΙΙΙ-1. Μια προοπτική μελέτη κοόρτης Σε όλα ή κανένα από τα άτομα με τους παράγοντες κινδύνου παρατηρείται η έκβαση που μελετάται. Ανάλυση προγνωστικών παραγόντων σε άτομα μιας τυχαιοποιημένης ελεγχόμενης κλινικής δοκιμής ενός σκέλους Μια προοπτική μελέτη κοόρτης Σε όλα ή κανένα από τα άτομα με τους παράγοντες κινδύνου παρατηρείται η έκβαση που μελετάται. Μια αναδρομική μελέτη κοόρτης Μία τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή Μία ψευδότυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή (με διαφορετική προσέγγιση ή μερικώς με την ίδια μεθοδολογία) Συγκριτική μελέτη με όμοιες ομάδες ελέγχου: Μητυχαιοποιημέ νη πειραματική δοκιμή Μελέτη 7

8 ΙΙΙ-3 ΙV ασθενώνμαρτύρων Μελέτες χρονικής σειράς με ομάδα ελέγχου Συγκριτική μελέτη χωρίς όμοιες ομάδες ελέγχου: με χρήση ομάδας ελέγχου αναδρομικού τύπου (historical control study) με 2 ή περισσότερες μελέτες ενός σκέλους μελέτες χρονικής σειράς χωρίς ομάδα ελέγχου Mελέτη σειράς περιστατικών, που έγιναν μετά την υποβολή των περιστατικών στην δοκιμασία ή έγιναν πριν και μετά την Διαγνωστική μελέτη ασθενών μαρτύρων Μελέτη διαγνωστικής απόδοσης (όχι πρότυπο αναφοράς) Μια αναδρομική μελέτη κοόρτης Mελέτη σειράς περιστατικών ή προοπτική μελέτη ατόμων σε διαφορετικό στάδιο της νόσου Μια μελέτη ασθενών μαρτύρων Διασταυρούμενη μελέτη ή μελέτη σειράς περιπτώσεων δοκιμασία. Πηγή: Canberra: National Health and Medical Research Council. NHMRC levels of evidence and grades for recommendations for developers of guidelines [internet] Available at χρησιμοποιείται μετά από άδεια. κοόρτης Μελέτη ασθενώνμαρτύρων Συγκριτική μελέτη χωρίς όμοιες ομάδες ελέγχου: με χρήση ομάδας ελέγχου αναδρομικού τύπου (historical control study) με 2 ή περισσότερες μελέτες ενός σκέλους Mελέτη σειράς περιπτώσεων 8

9 Μοντέλο αξιολόγησης των τεκμηρίων Μεταβλητές/ κριτήρια A B C D Άριστα Καλά Ικανοποιητικά Ελλιπή Τεκμηρίωση Τουλάχιστον μια μελέτη επιπέδου Ι με χαμηλό κίνδυνο μεροληψίας ή μερικές μελέτες επιπέδου ΙΙ με χαμηλό κίνδυνο μεροληψίας Μια ή δύο μελέτες επιπέδου ΙΙ με χαμηλό κίνδυνο μεροληψίας ή μια SR/μερικές μελέτες επιπέδου ΙΙΙ με χαμηλό κίνδυνο μεροληψίας Μια ή δύο μελέτες επιπέδου ΙΙΙ με χαμηλό κίνδυνο μεροληψίας ή επιπέδου Ι ή ΙΙ με μέτριο κίνδυνο μεροληψίας Επιπέδου IV μελέτες ή επιπέδου Ι έως ΙΙΙ/SRs με υψηλό κίνδυνο μεροληψίας Συνέχεια 1 Όλες οι μελέτες είναι συναφείς. Οι περισσότερες μελέτες είναι σε συνάφεια, ενώ οι μη συναφείς ίσως μπορούν να αιτιολογηθούν. Κάποια από τα μη συναφή τεκμήρια απεικονίζουν μεγάλη αβεβαιότητα γύρω από τα κλινικά ερωτήματα. Τα τεκμήρια είναι μη συναφή. Κλινική επίδραση Πολύ μεγάλη Μεγάλη Μέτρια Μικρή ή με περιορισμούς Δυνατότητα γενίκευσης Όταν ο πληθυσμός που εξετάζεται στα τεκμήρια ταυτίζεται με τον πληθυσμό-στόχο της ΚΟ. Όταν ο πληθυσμός που εξετάζεται στα τεκμήρια είναι παρόμοιος με τον πληθυσμό στόχο της ΚΟ. Όταν ο πληθυσμός που εξετάζεται στα τεκμήρια είναι διαφορετικός από τον πληθυσμόστόχο της ΚΟ, αλλά είναι κλινικά συνετό να εφαρμοστούν τα ευρήματα και στον πληθυσμό-στόχο 2. Όταν ο πληθυσμός που εξετάζεται στα τεκμήρια είναι διαφορετικός από τον πληθυσμό στόχο της ΚΟ και είναι δύσκολο να κριθεί εάν είναι συνετό να εφαρμοστούν τα 9

10 ευρήματα και στον πληθυσμόστόχο Δυνατότητα εφαρμογής (Applicability) Άμεσα εφαρμόσιμη στο Ελληνικό σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας Εφαρμόσιμη στο Ελληνικό σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με κάποιες συστάσεις Πιθανόν εφαρμόσιμη στο Ελληνικό σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με κάποιες συστάσεις Μη εφαρμόσιμη στο Ελληνικό σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας Πηγή: Canberra: National Health and Medical Research Council. NHMRC levels of evidence and grades for recommendations for developers of guidelines [internet] Available at: χρησιμοποιείται μετά από άδεια. SR= systematic review, RCT= randomized clinical trial 1 Εάν υπάρχει μόνο μια μελέτη, βαθμολογήστε αυτό το στοιχείο ως «μη εφαρμόσιμο». 2 Για παράδειγμα: αποτελέσματα που αφορούν ενήλικες μπορούν να εφαρμοστούν και σε παιδιά. 10

11 2. Ορισμός Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας Η Χ.Α.Π. είναι μια συχνή νόσος η οποία προλαμβάνεται και αντιμετωπίζεται. Χαρακτηρίζεται από εμμένουσα απόφραξη των αεραγωγών προοδευτικά επιδεινούμενη, η οποία σχετίζεται με μια παθολογική φλεγμονώδη ανταπόκριση των αεραγωγών και του πνεύμονα στην επίδραση της εισπνοής επιβλαβών σωματιδίων ή αερίων 1, κυρίως του καπνίσματος 19,20. Η κλινική διάγνωση της νόσου επιβεβαιώνεται με τη μέθοδο της σπιρομέτρησης, όταν ο λόγος FEV 1 /FVC είναι μικρότερος του 0.7 μετά από βρογχοδιαστολή. Η εξέταση πρέπει να πραγματοποιείται σε ασθενείς με δύσπνοια, χρόνιο βήχα, παραγωγή πτυέλων και με ιστορικό έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου της νόσου. Παροξύνσεις της νόσου και συννοσηρότητα επηρεάζουν τη βαρύτητα της νόσου

12 3. Κλινικά ερωτήματα Τα κλινικά ερωτήματα που διατυπώθηκαν από τις επιμέρους ομάδες ανασκόπησης ομαδοποιήθηκαν βάσει ενός κοινού πλαισίου αναφοράς. Για το λόγο αυτό σχηματίστηκαν ενιαίες κατηγορίες. Η ταξινόμηση των κλινικών ερωτημάτων έγινε σε πέντε ομάδες αναφορικά με: τη διάγνωση και τα διαγνωστικά εργαλεία, τις παρεμβάσεις (φαρμακευτικές και μη), την πρόληψη, την παραπομπή, τους επαγγελματίες υγείας και τις υπηρεσίες υγείας. Βασική προϋπόθεση της προσπάθειας αυτής ήταν τα ερωτήματα να προέρχονταν από την κλινική εμπειρία σε δομές Π.Φ.Υ. και να διατυπώνονταν με τέτοιο τρόπο ώστε να ανταποκρίνονταν στην ελληνική πραγματικότητα. Τα μείζονα κλινικά ερωτήματα που εν τέλει διατυπώθηκαν από την ομάδα ανασκόπησης της Χ.Α.Π. στην αρχή του έργου (Παραδοτέο 1.1) και κατεύθυναν τη διατύπωση των συστάσεων ήταν τα ακόλουθα: Αναφορικά με τη διάγνωση και τα διαγνωστικά εργαλεία: 1. Υπάρχουν ενδείξεις για διαγνωστικά εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διάγνωση και τη σταδιοποίηση της νόσου στην Π.Φ.Υ.; 2. Υπάρχουν ενδείξεις για τη διαγνωστική τους ακρίβεια και για το κόστος αποτελεσματικότητα τους στην Π.Φ.Υ.; Αναφορικά με τις παρεμβάσεις (φαρμακευτικές και μη): 3. Ποια φάρμακα είναι αποτελεσματικά για τη Χ.Α.Π. στην Π.Φ.Υ.; 4. Υπάρχουν ενδείξεις για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των παροξυσμών της Χ.Α.Π. στην Π.Φ.Υ.; 5. Σε ποιο βαθμό επηρεάζει η συννοσηρότητα τους ασθενείς με Χ.Α.Π.; 6. Σε ποιες περιπτώσεις συστήνεται κατ οίκον οξυγονοθεραπεία; 7. Είναι η «εκπαίδευση» ενός ασθενή με Χ.Α.Π. αποτελεσματική (δίαιτα, άσκηση, αποφυγή παραγόντων κινδύνου, οδηγίες αυτοφροντίδας κ.τ.λ.); 8. Είναι αποτελεσματικές οι συστάσεις για προγράμματα πνευμονικής αποκατάστασης, υποστηρικτικής και παρηγορητικής φροντίδας; 12

13 9. Θα πρέπει να τροποποιούνται οι παρεμβάσεις σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες (κάτοικοι απομονωμένων περιοχών, ηλικιωμένοι, άτομα χαμηλού κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου, μετανάστες); Αναφορικά με την πρόληψη: 10. Είναι αποτελεσματικές οι παρεμβάσεις πρόληψης στην κοινότητα; 11. Ποιοι εμβολιασμοί είναι αποτελεσματικοί στην Π.Φ.Υ. σε ασθενείς με Χ.Α.Π. και έχουν υποστήριξη βασισμένη στην τεκμηρίωση (evidence based); Αναφορικά με την παραπομπή: 12. Είναι χρήσιμη η παραπομπή σε ιατρό άλλης ειδικότητας στη δευτεροβάθμιατριτοβάθμια περίθαλψη και ποιο είναι το κόστος-αποτελεσματικότητα της παραπομπής αυτής; Αναφορικά με τους επαγγελματίες υγείας και τις υπηρεσίες υγείας: 13. Είναι επαρκείς οι δεξιότητες άλλων επαγγελματιών υγείας (νοσηλευτή/ριας, φυσιοθεραπευτή κ.ά.) στη διαχείριση των ασθενών με Χ.Α.Π.; 14. Επηρεάζει η οργάνωση, η διασύνδεση και η δομή των υπηρεσιών υγείας την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων για τη Χ.Α.Π. και ποια η θέση της τηλεϊατρικής και των εφαρμογών της κινητής τηλεφωνίας στη διαχείριση της νόσου; 13

14 4. Μεθοδολογία Σκοπός της Κ.Ο. για τη Χ.Α.Π. Στην Ελλάδα παρουσιάζεται μεγάλη διακύμανση στην εφαρμογή των ιατρικών πρακτικών. Η υιοθέτηση από τους παρόχους της Π.Φ.Υ. κοινών κατευθυντηρίων οδηγιών υψηλής τεκμηρίωσης ως οδηγούς για τη λήψη ιατρικών αποφάσεων για την αντιμετώπιση της Χ.Α.Π. κρίθηκε μείζονος σημασίας, δεδομένου ότι ενισχύουν την υπευθυνότητα, μειώνουν τις αποκλίσεις στις ιατρικές πράξεις, εξοικονομούν πόρους και παρέχουν ως ένα βαθμό διαφάνεια 21,22. Λαμβάνοντας υπόψη τις παραπάνω παραμέτρους, ως κύριος σκοπός της προσπάθειας σύνταξης των πρώτων Κ.Ο., όσον αφορά την διαχείριση της Χ.Α.Π. στην Π.Φ.Υ. στην Ελλάδα, τέθηκε η διατύπωση συστάσεων αναφορικά με τη διαχείριση της Χ.Α.Π. στοχεύοντας αφενός στην ανάπτυξη παρεμβάσεων προαγωγής υγείας και αφετέρου στην πρώιμη διάγνωση της νόσου και στην πρόληψη της επιδείνωσης της. Σε ποιους απευθύνεται Οι συστάσεις που διατυπώνονται στην παρούσα Κ.Ο. για τη Χ.Α.Π. απευθύνονται στους παρόχους υγείας που εργάζονται σε δομές Π.Φ.Υ. στην ελληνική επικράτεια. Πρωταρχικοί αποδέκτες είναι οι γενικοί ιατροί και οι άλλοι ιατροί στην Π.Φ.Υ., ωστόσο η Κ.Ο. απευθύνεται και στους άλλους επαγγελματίες υγείας στην Π.Φ.Υ. (νοσηλευτές/ριες, φυσιοθεραπευτές, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, διαιτολόγους, φαρμακοποιούς κ.ά.) ώστε να τους βοηθήσει να αναγνωρίζουν έγκαιρα και συνεπώς να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικότερα τους ασθενείς με Χ.Α.Π. στα πλαίσια της Π.Φ.Υ. Μεθοδολογία ανάπτυξης της Κ.Ο. Στο πλαίσιο των εργασιών για τις ανάγκες του παρόντος έργου, δημιουργήθηκε ένα εγχειρίδιο της μεθοδολογίας για την Ανάπτυξη Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Σε αυτό περιγράφονται αναλυτικά η διαδικασία και τα επιστημονικά εργαλεία που ακολούθησε η κάθε επιστημονική ομάδα. Στη συνέχεια επιχειρείται μια σύντομη περιγραφή των υιοθετηθέντων βημάτων. 14

15 Η ομάδα εργασίας, στην προσπάθεια της σύνταξης των συστάσεων αναφορικά με τη διαχείριση της Χ.Α.Π. στην Π.Φ.Υ., προέβη σε συστηματική ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας: α) σε επιλεγμένους ιστότοπους, οι οποίοι αποτελούν αξιόπιστες πηγές αναζήτησης κατευθυντήριων οδηγιών και β) σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων υψηλής ποιότητας. Προηγουμένως, είχε πραγματοποιηθεί η διατύπωση του ορισμού της νόσου, καθώς και τα κλινικά ερωτήματα τα οποία κατεύθυναν την αναζήτηση. Για την επίτευξη του πρώτου στόχου, η ομάδα ανασκόπησης αναζήτησε Κ.Ο. από δικτυακούς τόπους σύμφωνα με δημοσιευμένο άρθρο 23 του Επιστημονικά Υπεύθυνου του έργου, κ. Χ. Λιονή, όπου έχει διαμορφωθεί ένας κατάλογος Επιστημονικών Εταιριών ή Κολεγίων Γενικών Ιατρών με εμπειρία στην ανάπτυξη Κ.Ο. Επιπρόσθετα, η ομάδα ανασκόπησης επέκτεινε την αναζήτηση αυτή και σε άλλους Ευρωπαϊκούς και διεθνείς γνωστούς ιστοτόπους παραγωγής και διανομής Κ.Ο. για τη Χ.Α.Π. Προς αξιολόγηση επιλέχθηκαν οι Κ.Ο. που ήταν προϊόν συμφωνίας ειδικών (consensus), ήταν επιστημονικά τεκμηριωμένες (evidence based) και είχαν δημοσιευτεί την τελευταία πενταετία. Εν συνεχεία, οι εντοπισθείσες Κ.Ο. αξιολογήθηκαν από τα μέλη της ομάδας. Απώτερος σκοπός ήταν να επιλεχθούν προς αξιολόγηση οι Κ.Ο. που παρουσίαζαν μεγαλύτερη συνάφεια με το σκοπό του παρόντος εγχειρήματος και μπορούσαν να εφαρμοστούν στην ελληνική πραγματικότητα. Η ποιότητα των Κ.Ο. αξιολογήθηκε με το εργαλείο AGREE (έκδοση Ι). Τέσσερις Κ.Ο. κρίθηκαν ως αποδεκτής ποιότητας και χρησιμοποιήθηκαν για τη διατύπωση των συστάσεων 19,20,24,25. Αναφορικά με την ανασκόπηση των άρθρων, εξετάσαμε όλες τις δημοσιευμένες εργασίες που εντοπίσαμε στις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων υψηλής ποιότητας: PUBMED ( και Cochrane Library ( με σκοπό να απαντήσουμε στα κλινικά ερωτήματα αναφορικά με τη νόσο. Για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκαν ξεχωριστοί αλγόριθμοι αναζήτησης για κάθε κλινικό ερώτημα συνδυάζοντας τις λέξεις-κλειδιά (key-words) και χρησιμοποιώντας ως επί το πλείστον ιατρικές θεματικές επικεφαλίδες (Mesh terms) συνδυαστικά με άλλες τεχνικές αναζήτησης (Boolean προσέγγιση, φίλτρα αναζήτησης). Οι αλγόριθμοι που δημιουργήθηκαν ήταν κοινοί για την αναζήτηση και στις δύο βάσεις δεδομένων. Τα κριτήρια εισαγωγής που τέθηκαν κατά τη συστηματική ανασκόπηση των εργασιών, ήταν ο τύπος μελέτης (συστηματικές ανασκοπήσεις, μετα-αναλύσεις και τυχαιοποιημένες κλινικές 15

16 δοκιμές), το χρονικό διάστημα δημοσίευσης (δεκαετία), και η γλώσσα του κειμένου (αγγλικά, ισπανικά). Στη συνέχεια ανασκοπήθηκαν από τα μέλη της ομάδας τα επιλεγμένα βάσει των κριτηρίων άρθρα. Η ανασκόπηση περιελάμβανε την ανάγνωση του τίτλου, καθώς και της περίληψης των άρθρων που προέκυπταν από τον αλγόριθμο αναζήτησης ανά κλινικό ερώτημα και στις δύο βάσεις δεδομένων. Εντοπίστηκαν τα άρθρα που ήταν κοινά και στις δύο βάσεις, ώστε να αποφευχθούν διπλο-εγγραφές. Η συνάφεια των μελετών με το εκάστοτε κλινικό ερώτημα, την Π.Φ.Υ. και τη γενική ιατρική διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην επιλογή των εργασιών, των οποίων η ποιότητα εκτιμήθηκε με τα αντίστοιχα εργαλεία αξιολόγησης. Με την εφαρμογή του εργαλείου AMSTAR επιλέχθηκαν οι Μετα-αναλύσεις και οι Συστηματικές Ανασκοπήσεις. Στη συνέχεια, με τη χρήση του δελτίου κριτικής αποτίμησης για Τυχαιοποιημένες Ελεγχόμενες Κριτικές Δοκιμές (RCTs Critical Appraisal Sheet) και του δελτίου αποτίμησης Διαγνωστικών Μελετών (Diagnostic Study Appraisal Work Sheet) του Centre of Evidence Based Medicine του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, επιλέχθηκαν οι Τυχαιοποιημένες Ελεγχόμενες Κλινικές Δοκιμές. Μετά την ολοκλήρωση των προαναφερθέντων βημάτων, τα αποτελέσματα της επιλεγμένης βιβλιογραφίας χρησιμοποιήθηκαν για την διατύπωση των συστάσεων. Στο στάδιο αυτό πραγματοποιήθηκε και η εκτίμηση του επιπέδου τεκμηρίωσης της κάθε σύστασης σύμφωνα με το σύστημα που προτείνεται από το National Health and Medical Research Council 26. Οι διαμορφωθείσες συστάσεις απεστάλησαν ηλεκτρονικά μαζί με μια επτάβαθμη βαθμολογημένη κλίμακα (Α' κύκλος DELPHI) στα μέλη του consensus panel, προκειμένου να γίνει μια πρώτη εκτίμηση και διατύπωση σχολίων, που θα συνέβαλαν καθοριστικά στην τελική συνάντηση ομοφωνίας στην Κρήτη. Τα σχόλια που διατυπώθηκαν συνέβαλαν στην αναδιαμόρφωση ορισμένων συστάσεων, ενώ πραγματοποιήθηκε και μια πρώτη εκτίμηση του βαθμού σύγκλισης των απόψεων των μελών της ομάδας. Στην συνέχεια, οι επαναδιατυπωμένες συστάσεις παρουσιάστηκαν στα μέλη του consensus panel στη συνάντηση ομοφωνίας που πραγματοποιήθηκε για τη Χ.Α.Π. Την πρώτη μέρα στη συνάντηση ομοφωνίας πραγματοποιήθηκε εκτενής συζήτηση αναφορικά με το περιεχόμενο και τη διατύπωση κάθε σύστασης στην ελληνική και αγγλική γλώσσα. Την 16

17 δεύτερη μέρα, τα μέλη της συνάντησης ομοφωνίας κλήθηκαν να βαθμολογήσουν τις διαμορφωθείσες συστάσεις βάσει του Δελτίου Αξιολόγησης των συστάσεων του Εθνικού Συμβουλίου Υγείας και Ιατρικής Έρευνας (National Health and Medical Research Council) της Αυστραλίας. Κάθε σύσταση αξιολογήθηκε αναφορικά με την τεκμηρίωση της, τη συνοχή της, την κλινική της επίδραση, τη δυνατότητα γενίκευσης της και τη δυνατότητα εφαρμογής της. Από το άθροισμα των βαθμολογιών των επιμέρους αυτών στοιχείων προέκυψε το επίπεδο τεκμηρίωσης κάθε σύστασης (A= Το σύνολο των τεκμηρίων μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστο στην πράξη, B= Το σύνολο των τεκμηρίων μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστο στην πράξη στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, C= Το σύνολο των τεκμηρίων ενισχύει μερικώς τις συστάσεις, αλλά πρέπει να δίνεται προσοχή στην εφαρμογή του, D= Το σύνολο των τεκμηρίων δεν έχει μεγάλη ισχύ και πρέπει να εφαρμόζεται με προσοχή). Δήλωση συμφερόντων Όλοι οι συνεργάτες που συνέβαλαν στη συγγραφή της παρούσας Κ.Ο. δηλώνουν ότι δεν υπόκεινται σε σύγκρουση συμφερόντων και βεβαιώνουν ότι δεν απασχολούνται στη φαρμακευτική βιομηχανία. 17

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: 464637 Νόσημα: Άσθμα Ομάδα εργασίας:

Διαβάστε περισσότερα

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: 464637 Νόσημα: Άσθμα Ομάδα εργασίας:

Διαβάστε περισσότερα

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: 464637 Νόσημα: Άσθμα Ομάδα εργασίας:

Διαβάστε περισσότερα

Νόσημα: Δυσλιπιδαιμία

Νόσημα: Δυσλιπιδαιμία «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: 464637 Νόσημα: Δυσλιπιδαιμία Ομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Νόσημα: Κατάθλιψη. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Νόσημα: Κατάθλιψη. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: 464637 Νόσημα: Κατάθλιψη Ομάδα εργασίας:

Διαβάστε περισσότερα

Αρμοδιότητες διεπιστημονικής ομάδας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας

Αρμοδιότητες διεπιστημονικής ομάδας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας Επαγγελματίες υγείας και υπηρεσίες υγείας Αρμοδιότητες διεπιστημονικής ομάδας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας Σύσταση 40: Συστήνεται να γίνεται εκτίμηση των αναγκών του ασθενή, συμβουλευτική σε προγράμματα

Διαβάστε περισσότερα

Προαγωγή Υγείας. Προγράμματα άσκησης

Προαγωγή Υγείας. Προγράμματα άσκησης Προαγωγή Υγείας Προγράμματα άσκησης Σύσταση 13: Συστήνεται οι Γενικοί Ιατροί, άλλοι Ιατροί, καθώς και επαγγελματίες υγείας της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας να ενθαρρύνουν τους ασθενείς με κατάθλιψη (κυρίως

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΑΠ ΣΤΟ

ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΑΠ ΣΤΟ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΑΠ ΣΤΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΛΑΝΟ: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ Λαζάρου Βασιλική Επιμελήτρια Β Πνευμονολογικού Τμήματος ΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΧΟΡΗΓΟΥΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ: AMGEN,

Διαβάστε περισσότερα

Αποφασίζοντας βάσει της αποτελεσματικότητας: η αξιολόγηση της ιατρικής τεχνολογίας

Αποφασίζοντας βάσει της αποτελεσματικότητας: η αξιολόγηση της ιατρικής τεχνολογίας Αποφασίζοντας βάσει της αποτελεσματικότητας: η αξιολόγηση της ιατρικής τεχνολογίας Χρήστος Λιονής Καθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστήμιο Κρήτης Η αναφορά

Διαβάστε περισσότερα

Διατύπωση ερωτήσεων που μπορούν να απαντηθούν

Διατύπωση ερωτήσεων που μπορούν να απαντηθούν ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΙατρικήΕρευνητικήΜεθοδολογία Ιατρική βασισμένη στην τεκμηρίωση Διατύπωση ερωτήσεων που μπορούν να απαντηθούν Πασχάλης Πάσχος Msc Ειδ/νος Γαστρεντερολογίας

Διαβάστε περισσότερα

9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer και Συγγενών Διαταραχών

9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer και Συγγενών Διαταραχών Στρογγυλό Τραπέζι Σωματική άσκηση και Άνοια. Από τη Γενική Ιατρική και την κοινότητα στο νοσοκομείο και στις εξειδικευμένες υπηρεσίες: Παρέμβαση στην Ελλάδα του σήμερα 9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ- ΥΠΔ ΣΤΗ Π.Φ.Υ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ- ΥΠΔ ΣΤΗ Π.Φ.Υ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ- ΥΠΔ ΣΤΗ Π.Φ.Υ Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Στις περισσότερες περιπτώσεις, στον πυρήνα της ΠΦΥ βρίσκεται ο οικογενειακός ιατρός, θεσμός που παρουσιάστηκε στην Αγγλία πριν

Διαβάστε περισσότερα

Κριτική Αξιολόγηση Τυχαιοποιημένης Κλινικής Δοκιμής (RCT)

Κριτική Αξιολόγηση Τυχαιοποιημένης Κλινικής Δοκιμής (RCT) Clinical Research & Evidence-Based Medicine Unit Aristotle University of Thessaloniki Κριτική Αξιολόγηση Τυχαιοποιημένης Κλινικής Δοκιμής (RCT) Πασχάλης Πάσχος MD, MSc Γαστρεντερολόγος Μονάδα Κλινικής

Διαβάστε περισσότερα

Ο καθένας στο αντικείμενο του επιστημονικού του ενδιαφέροντος

Ο καθένας στο αντικείμενο του επιστημονικού του ενδιαφέροντος «Κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες: από την Ανάπτυξη έως την Εφαρμογή» Ομάδα Ανάπτυξης Κλινικών Κατευθυντηρίων Οδηγιών (ΟΑΚΚΟ) Τομέα Επείγουσας και Εντατικής Νοσηλευτικής του Εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών

Διαβάστε περισσότερα

Αρμόδιες υπηρεσίες, τεχνικές και μέσα υλοποίησης παρεμβάσεων του Σχεδίου Δράσης

Αρμόδιες υπηρεσίες, τεχνικές και μέσα υλοποίησης παρεμβάσεων του Σχεδίου Δράσης Αρμόδιες υπηρεσίες, τεχνικές και μέσα υλοποίησης παρεμβάσεων του Σχεδίου Δράσης Α. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Α.1. ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΕΣΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ / ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Η Καρδιακή Ανεπάρκεια(ΚΑ) είναι ένα πολύπλοκο, προοδευτικά εξελισσόμενο σύνδρομο κλινικών, αιμοδυναμικών και νευροορμονικών διαταραχών

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ EVIDENCE BASED MEDICINE

ΙΑΤΡΙΚΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ EVIDENCE BASED MEDICINE 1 ΙΑΤΡΙΚΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ EVIDENCE BASED MEDICINE ΙΜΒ022 Ενημερωτικό Φύλλο Μαθήματος (ΕΦΜ) Εξάμηνο Διδασκαλίας: A Συντονιστές Δημήτριος Γουλής Απόστολος Τσάπας

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ Η νοσηλευτική διεργασία : Αποτελεί συστηματική μέθοδο που κατευθύνει τον νοσηλευτή και τον ασθενή στον αμοιβαίο: Προσδιορισμό των αναγκών για νοσηλευτική φροντίδα σχεδιασμό και εφαρμογή

Διαβάστε περισσότερα

Κλινικές Μελέτες. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Κλινικές Μελέτες. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Κλινικές Μελέτες Δέσποινα Ν. Περρέα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Διευθύντρια Εργαστηρίου Πειραματικής Χειρουργικής και Χειρουργικής Ερεύνης «Ν.Σ. Χρηστέας» Κλινικές Μελέτες

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Γεώργιος ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ Γιατί η ερώτηση πρέπει να είναι

Διαβάστε περισσότερα

εργαλείο αξιολόγησης για τη μέτρηση της επιβάρυνσης των μυοσκελετικών παθήσεων πρότυπα περίθαλψης που θα πρέπει να αναμένουν οι πολίτες

εργαλείο αξιολόγησης για τη μέτρηση της επιβάρυνσης των μυοσκελετικών παθήσεων πρότυπα περίθαλψης που θα πρέπει να αναμένουν οι πολίτες Πώς μπορεί να διασφαλιστεί ότι οι άνθρωποι με οστεοαρθρίτιδα και ρευματοειδή αρθρίτιδα λαμβάνουν τη βέλτιστη δυνατή περίθαλψη σε ολόκληρη την Ευρώπη: συστάσεις του EUMUSC.NET Σε συνεργασία με τον EULAR

Διαβάστε περισσότερα

Ανιχνευτικές εξετάσεις (screening) στη φροντίδα του παιδιού

Ανιχνευτικές εξετάσεις (screening) στη φροντίδα του παιδιού Ανιχνευτικές εξετάσεις (screening) στη φροντίδα του παιδιού Μάιος 2007 Τ. Παναγιωτόπουλος Τομέας υγείας του παιδιού Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας «Όλα τα προγράμματα screening προκαλούν βλάβη, ορισμένα

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) είναι μια μεταβολική διαταραχή και αποτελεί ένα από τα συχνότερα χρόνια νοσήματα και μια από τις σημαντικότερες αιτίες πρόωρης

Διαβάστε περισσότερα

Δ. ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ (ΙΑΟ 409)

Δ. ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ (ΙΑΟ 409) Δ. ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ (ΙΑΟ 409) Συντονιστής μαθήματος: Αλέξιος Μπένος, Καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής. Τηλ. 2310999137, e-mail: benos@med.auth.gr Σκοπός

Διαβάστε περισσότερα

Διατύπωση Κλινικού Ερωτήματος

Διατύπωση Κλινικού Ερωτήματος Διατύπωση Κλινικού Ερωτήματος Στέργιος Πολύζος Ενδοκρινολόγος ΠΡΟΜΕΣΙ 2015-2016 - Ιατρική βασισμένη στην τεκμηρίωση Ιατρική βασισμένη στην τεκμηρίωση (EBM) 1 ο βήμα στην άσκηση της τεκμηριωμένης ιατρικής

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι Ενότητα 1: Αθηνά Καλοκαιρινού Αναγνωστοπούλου Καθηγήτρια Τμήμα Νοσηλευτικής Τομέας Δημόσιας Υγείας Εργαστήριο Κοινοτικής Νοσηλευτικής Υγιείς Άνθρωποι 2010 Υγιείς Άνθρωποι σε Υγιείς

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας

Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας Δ. Παρασκευής Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ ALMA - ATA: ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΟΜΟΦΩΝΙΑΣ

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ ALMA - ATA: ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΟΜΟΦΩΝΙΑΣ Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Σεπτέμβριος 2018 ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ ALMA - ATA: ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΟΜΟΦΩΝΙΑΣ Αθηνά Τατσιώνη Επίκουρη Καθηγήτρια Γενικής Ιατρικής,

Διαβάστε περισσότερα

Κάτοχος άδειας κυκλοφορίας Ονομασία προϊόντος Δραστική ουσία + Περιεκτικότητα Φαρμακοτεχνική μορφή

Κάτοχος άδειας κυκλοφορίας Ονομασία προϊόντος Δραστική ουσία + Περιεκτικότητα Φαρμακοτεχνική μορφή Κράτος μέλος στον ΕΟΧ Κάτοχος άδειας κυκλοφορίας Ονομασία προϊόντος Δραστική ουσία + Περιεκτικότητα Φαρμακοτεχνική μορφή Astrazeneca Uk Limited Symbicort Turbohaler Βουδεσονίδη 160 µg, Διυδρική φουμαρική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εισαγωγή Μεθοδολογία της Έρευνας ΕΙΚΟΝΑ 1-1 Μεθοδολογία της έρευνας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εισαγωγή Μεθοδολογία της Έρευνας ΕΙΚΟΝΑ 1-1 Μεθοδολογία της έρευνας. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγή Η Μεθοδολογία της Έρευνας (research methodology) είναι η επιστήμη που αφορά τη μεθοδολογία πραγματοποίησης μελετών με συστηματικό, επιστημονικό και λογικό τρόπο, με σκοπό την παραγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Διατύπωση Κλινικού Ερωτήµατος

Διατύπωση Κλινικού Ερωτήµατος Διατύπωση Κλινικού Ερωτήµατος Στέργιος Πολύζος Ενδοκρινολόγος ΠΡΟΜΕΣΙ 2013 - Ιατρική βασισµένη στην τεκµηρίωση Ιατρική βασισµένη στην τεκµηρίωση (EBM) Ποικίλες Από προφανείς και άµεσα διαθέσιµες Έως σύνθετες

Διαβάστε περισσότερα

Διάγνωση και προσυμπτωματικός έλεγχος

Διάγνωση και προσυμπτωματικός έλεγχος Διάγνωση και προσυμπτωματικός έλεγχος Χρήστος Α. Βενέτης MD, MSc Μαιευτήρας- Γυναικολόγος Υποψήφιος Διδάκτωρ Α.Π.Θ. Μονάδα Ανθρώπινης Αναπαραγωγής Α Μαιευτική- Γυναικολογική Κλινική Ιατρική Σχολή, Α.Π.Θ.

Διαβάστε περισσότερα

Παιδιά και νέοι με χρόνια προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες. Σύγχρονες ιατρικές θεωρήσεις και ελληνική πραγματικότητα.

Παιδιά και νέοι με χρόνια προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες. Σύγχρονες ιατρικές θεωρήσεις και ελληνική πραγματικότητα. Παιδιά και νέοι με χρόνια προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες. Σύγχρονες ιατρικές θεωρήσεις και ελληνική πραγματικότητα. Μαρία Φωτουλάκη Επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Θέµα Εργασίας: «Η έννοια της ποιότητας στις Υπηρεσίες Υγείας. Αξιολόγηση της ποιότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών από τα ηµόσια Νοσοκοµεία στην Ελλάδα και προτάσεις για τη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑ05: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ: ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ

ΕΑ05: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ: ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τη Διοίκηση, τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας ΕΑ05: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ: ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ Αθήνα, 10/12/2015

Διαβάστε περισσότερα

Διατύπωση Κλινικού Ερωτήματος

Διατύπωση Κλινικού Ερωτήματος Διατύπωση Κλινικού Ερωτήματος Στέργιος Πολύζος Ενδοκρινολόγος ΠΡΟΜΕΣΙ 2016-2017 - Ιατρική βασισμένη στην τεκμηρίωση Δόγμα: Natural is best Παράδοση: We have always done it that way Σύμβαση: Everyone does

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα της Έρευνας της EQUIPP και Βασικές Συστάσεις

Αποτελέσματα της Έρευνας της EQUIPP και Βασικές Συστάσεις Αποτελέσματα της Έρευνας της EQUIPP και Βασικές Συστάσεις Γιάννης Κυριόπουλος,MD, MSc, MPH, PhD Τομέας Οικονομικών της Υγείας Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Μάιος 2011 Περίγραμμα Εισαγωγή Επίδοση πολιτικών

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΙΣ ΓΙΑ ΕΝΙΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ

Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΙΣ ΓΙΑ ΕΝΙΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΙΣ ΓΙΑ ΕΝΙΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ Εθνικός σχεδιασμός και ενδυνάμωση των Υπηρεσιών Πρόληψης: α. Καταπολέμηση και προσπάθεια εξάλειψης των αιτιολογικών παραγόντων της αρρώστιας

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά θέματα που πρέπει να γνωρίζετε για το ΓεΣΥ

Βασικά θέματα που πρέπει να γνωρίζετε για το ΓεΣΥ Βασικά θέματα που πρέπει να γνωρίζετε για το ΓεΣΥ 1. Ποιες υπηρεσίες φροντίδας υγείας καλύπτονται από το ΓεΣΥ; Από 01/06/2019: Φροντίδα υγείας από προσωπικούς ιατρούς Φροντίδα υγείας από ειδικούς ιατρούς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΔ2 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΔ2 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΔ2 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Σ.Καλαντζή 1, C.Savona-Ventura 2, M.Khattab 2, N.Lalic 2, F.Raposi 2, P.Conthe 2, Σ.Λιάτης 1 1. A Προπαιδευτική Παθολογική

Διαβάστε περισσότερα

ANAKOYΦΙΣΤΙKΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ- ΕΝΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ

ANAKOYΦΙΣΤΙKΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ- ΕΝΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ANAKOYΦΙΣΤΙKΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ- ΕΝΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ Διακήρυξη της Πράγας: Προτρέποντας τις Κυβερνήσεις για την ανακούφιση του «υποφέρειν» και την αναγνώριση της Ανακουφιστικής Φροντίδας ως ανθρώπινο δικαίωμα

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι το άσθμα; Άρθρο ιδιωτών Πνευμονολόγων Τρικάλων για το Άσθμα - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA

Τι είναι το άσθμα; Άρθρο ιδιωτών Πνευμονολόγων Τρικάλων για το Άσθμα - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος στις 2 Μαΐου η οποία καθιερώθηκε το 1998 από την Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το άσθμα» και την υποστήριξη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, θα θέλαμε να ενημερώσουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ Epidemiology and Public Health Dept of Epidemiology and Public Health N. TZANAKIS M.D. Consultant in Respiratory Medicine Assistant Professor in Epidemiology P.O. Box 1352, 71110

Διαβάστε περισσότερα

Τεκμηριωμένη Ιατρική Evidence-Based Medicine

Τεκμηριωμένη Ιατρική Evidence-Based Medicine Τεκμηριωμένη Ιατρική Evidence-Based Medicine Δημήτριος Γ. Γουλής Επίκουρος καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική ΑΠΘ Περιστατικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΦΥ. ΔΑΦΝΗ ΧΑΛΚΙΑ BSc EΠΙΣΚΕΠΤΡΙΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΦΥ. ΔΑΦΝΗ ΧΑΛΚΙΑ BSc EΠΙΣΚΕΠΤΡΙΑ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΦΥ ΔΑΦΝΗ ΧΑΛΚΙΑ BSc EΠΙΣΚΕΠΤΡΙΑ ΥΓΕΙΑΣ Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) ΠΦΥ ορίζετε ως το γενικό σύστημα παροχής υπηρεσιών εξωνοσοκομειακής φροντίδας υγείας, που εξασφαλίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας. Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση στην Υγεία Ηλεκτρονικός Φάκελος Ασθενούς

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας. Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση στην Υγεία Ηλεκτρονικός Φάκελος Ασθενούς ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας Ομάδα Εργασίας Επαγγελματικής πράξης Καρδιολόγων Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση στην Υγεία Ηλεκτρονικός Φάκελος Ασθενούς Χριστίνα Παπανικολάου,

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική εργασία για την καταγραφή των χαρακτηριστικών των ασθενών µε Χρόνια Αποφρακτική Πνευµονοπάθεια

Ερευνητική εργασία για την καταγραφή των χαρακτηριστικών των ασθενών µε Χρόνια Αποφρακτική Πνευµονοπάθεια Ερευνητική εργασία για την καταγραφή των χαρακτηριστικών των ασθενών µε Χρόνια Αποφρακτική Πνευµονοπάθεια ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙ Α ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Ελένη Μπανιά Πνευµονολόγος Μελέτη GOLDEN

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ. Επιστηµονικός Υπεύθυνος: Ι. Κυριόπουλος

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ. Επιστηµονικός Υπεύθυνος: Ι. Κυριόπουλος ΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΑΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α- ΕΝΟΤΗΤΑ 2 η : ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΟΓΚΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

«Γενικός Κανονισμός για την Προστασία των Δεδομένων (GDPR): Προσαρμογή της ιατρικής κοινότητας στα νέα δεδομένα»

«Γενικός Κανονισμός για την Προστασία των Δεδομένων (GDPR): Προσαρμογή της ιατρικής κοινότητας στα νέα δεδομένα» «Γενικός Κανονισμός για την Προστασία των Δεδομένων (GDPR): Προσαρμογή της ιατρικής κοινότητας στα νέα δεδομένα» ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΡΟΛΟΙ ΣΤΟ ΓΚΠΔ Υπεύθυνος Επεξεργασίας Εκτελών την Επεξεργασία Υποκείμενο

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία ανάπτυξης των Κ.Ο.

Μεθοδολογία ανάπτυξης των Κ.Ο. Μεθοδολογία ανάπτυξης των Κ.Ο. Η ομάδα ανασκόπησης των κατευθυντήριων οδηγιών για το άσθμα, είχε ως σκοπό την ανάπτυξη και τη συγγραφή συστάσεων για το άσθμα ώστε να παραδοθούν στην ομάδα ομοφωνίας (consensus

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση Τεχνολογίας Υγείας: ορισμένες σκέψεις για την Ελλάδα, με οδηγό τη διεθνή εμπειρία και πρακτική

Αξιολόγηση Τεχνολογίας Υγείας: ορισμένες σκέψεις για την Ελλάδα, με οδηγό τη διεθνή εμπειρία και πρακτική Αξιολόγηση Τεχνολογίας Υγείας: ορισμένες σκέψεις για την Ελλάδα, με οδηγό τη διεθνή εμπειρία και πρακτική Κώστας Αθανασάκης Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας 1 Τεχνολογία υγείας

Διαβάστε περισσότερα

Τηλεμετρία και τηλεφροντίδα σε ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα

Τηλεμετρία και τηλεφροντίδα σε ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα Ανασκόπηση Τηλεμετρία και τηλεφροντίδα σε ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα Αγορίτσα Κουλούρη 1, RN, RMN, MSc Ζωή Ρούπα 2, MD, RN, PhD Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης 3, MD 1 Κέντρο Υγείας Σαλαμίνας 2 Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Συννοσηρότητα και θεραπεία Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας. Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια και καρδιαγγειακή νόσος

Συννοσηρότητα και θεραπεία Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας. Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια και καρδιαγγειακή νόσος Συννοσηρότητα και θεραπεία Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας Σύσταση 24: Συστήνεται να γίνεται εκτίμηση της συννοσηρότητας ατόμων με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια και εξατομίκευση της θεραπείας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ: ΘΕΡΑΠΕΙΑ 3

ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ: ΘΕΡΑΠΕΙΑ 3 ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ: ΘΕΡΑΠΕΙΑ 3 Νικόλαος Παπάνας Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Εξωτερικό Διαβητολογικό Ιατρείο Εξωτερικό Ιατρείο Διαβητικού Ποδιού Β Παθολογική Κλινική ΔΠΘ 5/22/12 1 5/22/12 2 ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας.

Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας. ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΑΣΘΜΑ Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας. Αν από το τρέξιμο, τη γυμναστική ή άλλη εργασία, δυσκολεύεται η αναπνοή, αυτό λέγεται άσθμα. Αρεταίος Καππαδόκης, 100 μχ Οι γυναίκες ήταν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Αν και η πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας εθεωρείτο στο παρελθόν, ως κοινωνικό αγαθό, σήµερα βασίζεται σε ιδιωτικοοικονοµικά κριτήρια και στην ύπαρξη ασφάλισης. Είναι λοιπόν φυσικό

Διαβάστε περισσότερα

Ο ασθενής πρωταγωνιστής στις νέες κατευθυντήριες οδηγίες για τον σακχαρώδ η διαβήτη τύπου 2

Ο ασθενής πρωταγωνιστής στις νέες κατευθυντήριες οδηγίες για τον σακχαρώδ η διαβήτη τύπου 2 Ο ασθενής πρωταγωνιστής στις νέες κατευθυντήριες οδηγίες για τον σακχαρώδ η διαβήτη τύπου 2 Τα τελευταία χρόνια η ορθή κλινική ιατρική εξασκείτε με βάση τα επιστημονικά δεδομένα, τα αποτελέσματα των ερευνών

Διαβάστε περισσότερα

Ανασκόπηση. Γεώργιος Καλτσάκας 1, Απόστολος Τραυλός 1, Νικολέττα Ροβίνα 2

Ανασκόπηση. Γεώργιος Καλτσάκας 1, Απόστολος Τραυλός 1, Νικολέττα Ροβίνα 2 Ανασκόπηση Στοχεύοντας στη βελτίωση της περίθαλψης των ασθενών με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) Η προσθήκη του ερωτηματολογίου CAT (COPD Assessment Test) στη φαρέτρα των εργαλείων αξιολόγησης

Διαβάστε περισσότερα

.aiavramidis.gr www

.aiavramidis.gr  www Θεραπευτικός αλγόριθμος στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 Inzucchi et al. Diabetes Care. 2015;38(1):140-9 Συνδυασμός αγωνιστών των υποδοχέων του GLP-1 και βασικής ινσουλίνης Βασική ινσουλίνη Αποτελεσματικός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΥΜΠΟΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Συνεργάτης ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ ΤΜΗΜΑ Νοσηλευτικής ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ευρύτερο κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον Τομέας Υγείας Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Τριτοβάθμια Περίθαλψη

Διαβάστε περισσότερα

Τι προσδοκά ο πρωτοβάθμιος γιατρός από το νοσοκομείο;

Τι προσδοκά ο πρωτοβάθμιος γιατρός από το νοσοκομείο; Τι προσδοκά ο πρωτοβάθμιος γιατρός από το νοσοκομείο; Δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων Εργάζομαι ως ιατρικός σύμβουλος στην φαρμακευτική εταιρεία GSK Το σύστημα Πρωτοβάθμια Περίθαλψη Κέντρα Υγείας To πρωτοβάθμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην έρευνα χρησιµοποίησης υπηρεσιών υγείας χρησιµοποιούνται επιδηµιολογικές, κοινωνιολογικές, οικονοµετρικές, καθώς και καθαρά

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΑΝΕΡΓΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΑΝΕΡΓΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΑΝΕΡΓΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Στοιχεία προγράμματος ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Πρωτόκολλα και διαδικασίες (διοικητικές, ιατρικές, νοσηλευτικές) στις Δημόσιες Μονάδες

Διαβάστε περισσότερα

Η κοινωνική στήριξη και η συμμόρφωση προς τη θεραπεία σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια: συστηματική ανασκόπηση

Η κοινωνική στήριξη και η συμμόρφωση προς τη θεραπεία σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια: συστηματική ανασκόπηση Η κοινωνική στήριξη και η συμμόρφωση προς τη θεραπεία σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια: συστηματική ανασκόπηση Κατερίνα Φιλίππου Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό Τμήμα Νοσηλευτικής Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΩΝ ΒΡΟΓΧΕΚΤΑΣΙΏΝ ΣΕ ΕΝΉΛΙΚΕΣ κατανοώντας τις επαγγελματικές κατευθυντήριες οδηγίες EUROPEAN LUNG FOUNDATION

ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΩΝ ΒΡΟΓΧΕΚΤΑΣΙΏΝ ΣΕ ΕΝΉΛΙΚΕΣ κατανοώντας τις επαγγελματικές κατευθυντήριες οδηγίες EUROPEAN LUNG FOUNDATION ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΩΝ ΒΡΟΓΧΕΚΤΑΣΙΏΝ ΣΕ ΕΝΉΛΙΚΕΣ κατανοώντας τις επαγγελματικές κατευθυντήριες οδηγίες Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τις οδηγίες της European Respiratory

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ: ΒΛ4ΞΘ-ΞΚΨ ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ. Αθήνα, 28-3-2013 Αρ. Γ.Π. οικ.

ΑΔΑ: ΒΛ4ΞΘ-ΞΚΨ ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ. Αθήνα, 28-3-2013 Αρ. Γ.Π. οικ. ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Ταχ. Δ/νση : Αριστοτέλους 17 Ταχ. Κώδικας : 101 87 Πληροφορίες : Κ. Βουρλιώτου Αθ. Λύτρα Αικ. Δαμίγου Τηλέφωνο

Διαβάστε περισσότερα

Ελπίδα Φωτιάδου. Αναπλ. Προϊσταμένη Δ/νσης Λειτουργίας &Υποστήριξης Εφαρμογών Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε.

Ελπίδα Φωτιάδου. Αναπλ. Προϊσταμένη Δ/νσης Λειτουργίας &Υποστήριξης Εφαρμογών Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε. Ελπίδα Φωτιάδου Αναπλ. Προϊσταμένη Δ/νσης Λειτουργίας &Υποστήριξης Εφαρμογών Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε. Θεραπευτικό Πρωτόκολλο: Δέσμη οδηγιών διάγνωσης και θεραπείας μίας νόσου, με βάση τα πορίσματα και την κλινική

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι-αρχές για την ανάπτυξη Κατευθυντήριων Οδηγιών στη Γενική Ιατρική

Μέθοδοι-αρχές για την ανάπτυξη Κατευθυντήριων Οδηγιών στη Γενική Ιατρική Μέθοδοι-αρχές για την ανάπτυξη Κατευθυντήριων Οδηγιών στη Γενική Ιατρική Εγχειρίδιο του έργου: «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου Κάποιες έννοιες Επιστήμη : κάθε συστηματικό πεδίο μελέτης ή σύστημα γνώσης που έχει ως σκοπό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΞΟΔΟΥ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΞΟΔΟΥ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΞΟΔΟΥ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γίνει εξ αρχής σαφής διάκριση ανάμεσα στην αναγκαιότητα της μη κατάχρησης

Διαβάστε περισσότερα

Διακοπή Καπνίσματος. Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες για Ομάδες Υψηλού Κινδύνου (TOB.g) Βάσω Ευαγγελοπούλου, MD, PhD Πνευμονολόγος Εντατικολόγος

Διακοπή Καπνίσματος. Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες για Ομάδες Υψηλού Κινδύνου (TOB.g) Βάσω Ευαγγελοπούλου, MD, PhD Πνευμονολόγος Εντατικολόγος Διακοπή Καπνίσματος Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες για Ομάδες Υψηλού Κινδύνου (TOB.g) Βάσω Ευαγγελοπούλου, MD, PhD Πνευμονολόγος Εντατικολόγος TOB.g Tobacco Cessation Guidelines for High Risk Populations

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ Καρδιακή ανεπάρκεια & Κατάθλιψη θέμα μεγάλου ενδιαφέροντος: λόγω του υψηλού επιπολασμού τους & της τάσης

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένα Δίκτυα παροχής υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας στην ΠΦΥ"

Ολοκληρωμένα Δίκτυα παροχής υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας στην ΠΦΥ Ολοκληρωμένα Δίκτυα παροχής υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας στην ΠΦΥ" ΤΖΙΑΛΛΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Rn, PhD, MSc, NFESC Πρόεδρος Εθνικού Συμβουλίου Ανάπτυξης Νοσηλευτικής (ΕΣΑΝ), Μέλος Συντονιστικής Επιτροπής

Διαβάστε περισσότερα

ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 395 396 ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 397 398 399 400 401 402 3 ο Εθνικό Συνέδριο Κλινικής Μικροβιολογίας 9 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων & Υγιεινής,

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός. Σχολιασμού. Διπλωματικής Εργασίας

Οδηγός. Σχολιασμού. Διπλωματικής Εργασίας ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης: «Σπουδές στην Εκπαίδευση» Οδηγός Σχολιασμού Διπλωματικής Εργασίας (βιβλιογραφική σύνθεση) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: «ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.)

ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.) ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.) ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (Π.Ι.Ε.)

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚA ΣΥΣTHΜΑΤΑ

ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚA ΣΥΣTHΜΑΤΑ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚA ΣΥΣTHΜΑΤΑ Ιωάννα Τζουλάκη Κώστας Τσιλίδης Ιωαννίδης: κεφάλαιο 2 Guyatt: κεφάλαιο 18 ΕΠΙςΤΗΜΟΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ Επιστήμη (θεωρία) Πράξη (φροντίδα υγείας) Γνωστικό μέρος Αιτιό-γνωση Διά-γνωση Πρό-γνωση

Διαβάστε περισσότερα

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Σχέση μεταξύ εμβολίων και αυτισμού Θέση ύπνου των βρεφών και συχνότητα εμφάνισης του

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρηση της Ποιότητας Ζωής σε Κλινικές Μελέτες για ΚΙ: Ένα ακόμη κομμάτι του παζλ

Μέτρηση της Ποιότητας Ζωής σε Κλινικές Μελέτες για ΚΙ: Ένα ακόμη κομμάτι του παζλ Κλινικές Μελέτες Μέτρηση της Ποιότητας Ζωής σε Κλινικές Μελέτες για ΚΙ: Ένα ακόμη κομμάτι του παζλ Janice Abbott, PhD Καθηγήτρια Ψυχολογικής Υγείας Σχολή Επιστημών Υγείας University of Central Lancashire

Διαβάστε περισσότερα

Συμμόρφωση ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στη φαρμακευτική αγωγή

Συμμόρφωση ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στη φαρμακευτική αγωγή Συμμόρφωση ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στη φαρμακευτική αγωγή Ευαγγελία Χαρέλα Νοσηλεύτρια MSc Προϊσταμένη Α Π/Δ Η καρδιακή ανεπάρκεια αποτελεί ένα σύνδρομο με ζοφερή πρόγνωση : ΝΥΗΑ Ι-ΙΙ: 2-5% θνητότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΉ ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΝΟΏΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΙΔΙΚΈΣ ΟΔΗΓΊΕΣ

ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΉ ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΝΟΏΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΙΔΙΚΈΣ ΟΔΗΓΊΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΉ ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΝΟΏΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΙΔΙΚΈΣ ΟΔΗΓΊΕΣ Αυτός ο οδηγός γνώσεων περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την πνευμονική αποκατάσταση της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας και της Αμερικάνικης

Διαβάστε περισσότερα

Η επιρροή της μησυμμόρφωσης. οικονομικά της υγείας. Μαίρη Γείτονα Καθηγήτρια Οικονομικών της Υγείας Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Η επιρροή της μησυμμόρφωσης. οικονομικά της υγείας. Μαίρη Γείτονα Καθηγήτρια Οικονομικών της Υγείας Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Η επιρροή της μησυμμόρφωσης στα οικονομικά της υγείας Μαίρη Γείτονα Καθηγήτρια Οικονομικών της Υγείας Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Συμμόρφωση σύμφωνα με WHO: Ο βαθμός στον οποίο η συμπεριφορά ενός ατόμου,

Διαβάστε περισσότερα

Καθολικές Υπηρεσίες Παρηγορητικής Φροντίδας. Πληροφορίες για όσους ενδέχεται να χρειαστούν παρηγορητική φροντίδα και τους φροντιστές τους

Καθολικές Υπηρεσίες Παρηγορητικής Φροντίδας. Πληροφορίες για όσους ενδέχεται να χρειαστούν παρηγορητική φροντίδα και τους φροντιστές τους Καθολικές Υπηρεσίες Παρηγορητικής Φροντίδας Πληροφορίες για όσους ενδέχεται να χρειαστούν παρηγορητική φροντίδα και τους φροντιστές τους Τι είναι η Παρηγορητική Φροντίδα; Παρηγορητική ή ανακουφιστική φροντίδα

Διαβάστε περισσότερα

Η τεχνολογία υγείας στο σύγχρονο περιβάλλον: συστηματοποιώντας την αναζήτηση της αξίας

Η τεχνολογία υγείας στο σύγχρονο περιβάλλον: συστηματοποιώντας την αναζήτηση της αξίας Η τεχνολογία υγείας στο σύγχρονο περιβάλλον: συστηματοποιώντας την αναζήτηση της αξίας Κώστας Αθανασάκης Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας 1 Τεχνολογία υγείας Σημαντική συμβολή

Διαβάστε περισσότερα

14ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

14ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΡΙΤΗ 11/12/2018 14ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ OLYMPIA A OLYMPIA B VERGINA 9.30-10.00 ΕΝΑΡΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ 9.30-10.00 10.00-10.30

Διαβάστε περισσότερα

Οι ερευνητές, οι ασθενείς και η αναγκαιότητα της εκπαίδευσης

Οι ερευνητές, οι ασθενείς και η αναγκαιότητα της εκπαίδευσης Η Διακυβέρνηση και Διοικητική Οργάνωση της Κλινικής Έρευνας - Αναγκαία Προϋπόθεση για την Αξιοπιστία Οι ερευνητές, οι ασθενείς και η αναγκαιότητα της εκπαίδευσης Ε. Θηραίος Γενικός Ιατρός Δ/ντής ΕΣΥ, Κέντρο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Μ. ΠΟΛΥΖΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος - Εισαγωγή 1. Θεωρίες της διοικητικής σκέψης 1.1 Η κλασική προσέγγιση 1.1.1 Η επιστημονική διοίκηση 1.1.2 Η οργανωτική διοίκηση

Διαβάστε περισσότερα

Οι τομείς πρακτικής άσκησης περιλαμβάνουν : Α. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ Β. ΔΙΟΙΚΗΣΗ Α. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ Α.1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ

Οι τομείς πρακτικής άσκησης περιλαμβάνουν : Α. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ Β. ΔΙΟΙΚΗΣΗ Α. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ Α.1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Οι τομείς πρακτικής άσκησης περιλαμβάνουν : Α. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ Β. ΔΙΟΙΚΗΣΗ Α. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ Α.1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ Η άσκηση σε νοσηλευτικά τμήματα παθολογικής ειδικότητας

Διαβάστε περισσότερα

2017 ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΣΥΣΤΑΣΕΩΝ

2017 ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΣΥΣΤΑΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΣΥΣΤΑΣΕΩΝ 1 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 10.1. Στόχοι και σκοποί της επί των συστάσεων 3 10.2. Αντικείμενο της... 3 10.3. Χρονική στιγμή της... 4 10.4. Μέθοδος

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΜΑΡΙΑ Ν. ΚΑΝΤΖΑΝΟΥ Ιατρός Βιοπαθολόγος Λέκτορας Ιατρικής Σχολής Αθηνών Εργαστήριο Επιδημιολογίας Προληπτικής Ιατρικής Ιατρικής Στατιστικής WHO «Το επίπεδο υγείας του

Διαβάστε περισσότερα

Ηπειρος Προτάσεις για πιλοτικό πρόγραµµα πρόληψης και αντιµετώπισης των καρδιαγγειακών νοσηµάτων

Ηπειρος Προτάσεις για πιλοτικό πρόγραµµα πρόληψης και αντιµετώπισης των καρδιαγγειακών νοσηµάτων Ηπειρος Προτάσεις για πιλοτικό πρόγραµµα πρόληψης και αντιµετώπισης των καρδιαγγειακών νοσηµάτων Λάµπρος Μιχάλης Καθηγητής Καρδιολογίας, Ιατρικής Σχολής Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Σκοπός πιλοτικού προγράµµατος

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτηματολόγιο αξιολόγησης του Προγράμματος Τηλεϊατρικής Vodafone

Ερωτηματολόγιο αξιολόγησης του Προγράμματος Τηλεϊατρικής Vodafone Ερωτηματολόγιο αξιολόγησης του Προγράμματος Τηλεϊατρικής Vodafone Ερωτηματολόγιο προς Ιατρούς Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Εργαστήριο ISEB lab Ερευνητές Γιώργος Ευθυμιάδης, Γιάννης Νικολαΐδης 1. Κατηγορία ιατρού:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ INTRAWAY ΕΠΕ Μετα-ανάλυση των ερευνών που έχουν διεξαχθεί για τη μετανάστευση σε σημαντικά και σχετικά με την ένταξη πεδία (υγεία, κοινωνική ασφάλιση, εργασία, εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ Επιστημονική υπεύθυνη: Ιωάννα Αντωνιάδου-Κουμάτου Καισαριανή, 2018 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Κέντρο Υγείας του Παιδιού Καισαριανής 2. Η ιδέα για τη δημιουργία 3. Σκοπός

Διαβάστε περισσότερα

7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Φόρουμ Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής. Πάτρα, 5/11/2017

7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Φόρουμ Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής. Πάτρα, 5/11/2017 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Φόρουμ Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής Πάτρα, 5/11/2017 Χρήστος Λιονής, MD, PhD, FRCGP (Hon) Καθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Σχολή Ιατρικής,

Διαβάστε περισσότερα

Επιλεγόµενο µάθηµα «Εισαγωγή στην Πρωτοβάθµια Φροντίδα Υγείας και τη Γενική Ιατρική»

Επιλεγόµενο µάθηµα «Εισαγωγή στην Πρωτοβάθµια Φροντίδα Υγείας και τη Γενική Ιατρική» Προαγωγή της Υγείας - Βαθµίδες Πρόληψης Στις "αναπτυγµένες" κοινωνίες οι κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνησιµότητας είναι τα χρόνια νοσήµατα. Τα νοσήµατα αυτά είναι αποτέλεσµα µακρόχρονης έκθεσης του οργανισµού

Διαβάστε περισσότερα

Εταιρεία Alzheimer Αθηνών. 15 χρόνια δράσης» Παρασκευή Σακκά. Νευρολόγος Ψυχίατρος. Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια και τη νόσο Alzheimer

Εταιρεία Alzheimer Αθηνών. 15 χρόνια δράσης» Παρασκευή Σακκά. Νευρολόγος Ψυχίατρος. Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια και τη νόσο Alzheimer «Εταιρεία Alzheimer Αθηνών 15 χρόνια δράσης» Παρασκευή Σακκά Νευρολόγος Ψυχίατρος Εταιρεία Alzheimer Αθηνών Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια και τη νόσο Alzheimer Η άνοια στην Ελλάδα σήμερα 200.000

Διαβάστε περισσότερα

Ποιότητα των υπηρεσιών ψυχικής υγείας : ανάγκη και πρόκληση. Νίκος Γκιωνάκης ψυχολόγος

Ποιότητα των υπηρεσιών ψυχικής υγείας : ανάγκη και πρόκληση. Νίκος Γκιωνάκης ψυχολόγος Ποιότητα των υπηρεσιών ψυχικής υγείας : ανάγκη και πρόκληση Νίκος Γκιωνάκης ψυχολόγος Τι είναι η ποιότητα; Στη φροντίδα ψυχικής υγείας η ποιότητα είναι ένα μέτρο του κατά πόσον οι μονάδες : α) αυξάνουν

Διαβάστε περισσότερα

ΡΙΚΟΣ Ν.

ΡΙΚΟΣ Ν. Εκπαιδευτικοί στόχοι Να καταστήσει τους εκπαιδευόμενους ικανούς να: αποκτήσουν την κριτική σκέψη ώστε να επιλέγουν τα κατάλληλα δεδομένα. αποκτήσουν τις κατάλληλες δεξιότητες ώστε να μπορούν να σχεδιάσουν

Διαβάστε περισσότερα