Length frequency distributions for the most commercial fish species for the small-scale fishery in Patraikos and Korinthiakos gulfs

Transcript

1 9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ ΚΑΤΑ ΜΗΚΟΣ ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΩΝ ΕΙΔΩΝ ΨΑΡΙΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΑΛΙΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΠΑΤΡΑΙΚΟ ΚΑΙ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ Μουτόπουλος Δ.Κ. 1, Ράμφος Α. 1, Σπάλα Κ. 2, Χριστοδούλου Β. 2, Κατσέλης Γ. 1, Κουτσικόπουλος Κ. 2 1 ΤΕΙ Μεσολογγίου, Τμήμα Υδατοκαλλιεργειών & Αλ. Διαχείρισης, Νέα Κτίρια, Μεσολλόγι, dmoutopo@teimes.gr 2 Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Βιολογίας, , Ρίο-Πάτρα, ckoutsi@upatras.gr Περίληψη Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται οι κατά μήκος συνθέσεις εμπορικών ειδών ψαριών της παράκτιας αλιείας που αλιεύθηκαν με απλά και μανωμένα δίχτυα και παραγάδια το καλοκαίρι του 2008 στον Πατραϊκό και Κορινθιακό κόλπο. Η ανάλυση έδειξε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα μεγαλύτερα μεγέθη αλιεύθηκαν στον Πατραϊκό κόλπο και τα μικρότερα στο ΝΑ Κορινθιακό, ενώ τα παραγάδια αλίευσαν τα μεγαλύτερα σε μέγεθος άτομα των ειδών και τα μανωμένα δίχτυα τα μεγαλύτερα σε εύρος άτομα. Τα ποσοστά των ατόμων που πιάστηκαν με μήκος μικρότερο από το Ελάχιστο Επιτρεπόμενο Μέγεθος (ΕΕΜ) ήταν μικρότερα από 20% σε 28 από τις 36 περιπτώσεις συνδυασμών εργαλείων-περιοχής, ενώ εξαίρεση αποτέλεσαν τα D. sargus (> 98,2%), S. aurata (72,4%) και Solea spp (> 27,3%). Με εξαίρεση τα δυο πρώτα είδη, στα υπόλοιπα είδη τα παραγάδια δεν αλίευσαν ούτε ένα παράνομο μέγεθος ψαριών, γεγονός που ενισχύει την υψηλή επιλεκτικότητα του εργαλείου. Ωστόσο, τα παραπάνω αναδεικνύουν την αναποτελεσματικότητα του μέτρου των ΕΕΜ και την ανάγκη εφαρμογής του σε περισσότερα εμπορικά είδη, τον εναρμονισμό του με βασικές βιολογικές παραμέτρους των ψαριών, αλλά και την ενσωμάτωση της πληροφορίας αναφορικά με την ετερογένεια των οικοσυστημάτων ως «ευαίσθητων» περιοχών για τα υπό εκμετάλλευση είδη. Λέξεις κλειδιά: Κατά μήκος συνθέσεις, μικρή παράκτια αλιεία, Ελάχιστα Επιτρεπόμενα Μεγέθη, Πατραϊκός κόλπος, Κορινθιακός κόλπος. Length frequency distributions for the most commercial fish species for the small-scale fishery in Patraikos and Korinthiakos gulfs Moutopoulos D.K. 1, Ramfos A. 1, Spala K. 2, Christodoulou V. 2, Katselis G. 1, Koutsikopoulos C. 2 1 TEI Mesolonghi, Department of Aquaculture & Fisheries Management, Nea Ktiria, Mesolonghi, dmoutopo@teimes.gr 2 University of Patras, Department of Biology, , Rio-Patras, ckoutsi@upatras.gr Abstract In this study we present the length frequency distributions for commercially important fish species caught with gill and trammel nets and longlines in the coastal waters off Patraikos and Korinthiakos gulf during the summer of Our results showed that in most of the cases the largest individuals caught in Patraikos gulf, whereas the smallest ones in SE Korinthiakos. In addition, longlines caught the largest individuals of the species, whereas trammel nets caught the largest length ranges. The percentage of the individuals with length smaller than the Minimum Landing Sizes (MLS) for 28 out of 36 gear-area combinations was less than 20%, with the exception of D. sargus (> 98.2%), S. aurata (72.4%) and Solea spp (> 27.3%). Apart from the two above-mentioned species, longlines did not catch undersized individuals in any case, a fact that enhance the highest size-selectivity of the gear. These also indicated the practical inefficiency of the currently enforced legislation for MLS and the need to: (a) apply in more commercially important species and (b) to be harmonized with the basic biological and ecological knowledge in fish dynamics. Keywords: Length frequency distributions, small-scale fishery, Minimum Landing Sizes, Patraikos gulf, Korinthiakos gulf. 1. Εισαγωγή Η γεωγραφική πολυπλοκότητα της παράκτιας ζώνης στην Ελλάδα (ποικιλομορφία των ακτών -828-

2 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας Πρακτικά, Τόμος ΙΙ και των βυθών και εκτεταμένο μήκος της ακτογραμμής), μαζί με την κοινωνικο-οικονομική διάρθρωση των κοινωνιών της (Tzanatos et al., 2006) αντανακλάται στη δομή της παράκτιας αλιείας μέσα από την παρουσία μιας πληθώρας αλιευτικών εργαλείων. Αυτά πιάνουν ένα μεγάλο αριθμό ειδών (Stergiou et al. 2002, 2006, Tzanatos et al., 2005) με διαφορετικά βιολογικά και οικολογικά χαρακτηριστικά, γεγονός που επιφέρει δυσκολίες στην εκτίμηση της αλιευτικής πίεσης ανά εργαλείο. Το γεγονός αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε κλειστές τοπογραφικά περιοχές, όπως είναι ο Κορινθιακός και ο Πατραϊκός κόλπος, που αποτελούν πεδία συγκέντρωσης των νεαρών σταδίων των ειδών ψαριών. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται οι ολικές κατά μήκος συνθέσεις εμπορικών ειδών ψαριών που πιάστηκαν με δίχτυα (απλά και μανωμένα) και παραγάδια στις παραπάνω περιοχές, οι οποίες χαρακτηρίζονται από την έλλειψη πρωτογενούς πληροφορίας όσον αφορά τις αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στα αλιευτικά εργαλεία και τις επιπτώσεις τους στα αποθέματα (Κουτσικόπουλος και συν., 2001). Επίσης, καθώς ένα από τα διαχειριστικά μέτρα που εφαρμόζονται για τη διαχείριση της αλιευτικής πίεσης αποτελεί το μέτρο των Ελάχιστων Επιτρεπόμενων Μεγεθών (ΕΕΜ: ΑΔ 10/95-ΕΚ 1967/06), έγινε σύγκριση αυτών των μεγεθών με τα μεγέθη των ειδών που αλιεύθηκαν ανά εργαλείο στις παραπάνω περιοχές. 2. Υλικά και Μέθοδοι Η ανάλυση των μηκών των ειδών των ψαριών, καθώς και των κατά μήκος συνθέσεων έγινε ανά υποπεριοχή του Πατραϊκού και του Κορινθιακού κόλπου και ανά τύπο εργαλείου (απλά και μανωμένα δίχτυα και παραγάδια) για την περίοδο του καλοκαιριού του Το καλοκαίρι είναι η περίοδος με τη μεγαλύτερη αλιευτική δραστηριότητα (ημέρες αλιείας ανά μήνα και αριθμός παράκτιων αλιέων). Τα στοιχεία μήκους (ολικό μήκος, TL σε cm) συλλέχθηκαν από παράκτια επαγγελματικά σκάφη (11 σκάφη από τον Πατραϊκό κόλπο, 8 από το Δυτικό και 9 από το Ανατολικό τμήμα του Κορινθιακού κόλπου) αμέσως μετά την αλιεία. Για τη διερεύνηση στατιστικών διαφορών ανάμεσα: (α) στα διαφορετικά αλιευτικά εργαλεία και (β) στους συνδυασμούς περιοχής/αλιευτικό εργαλείο σε κάθε είδος χρησιμοποιήθηκαν παραμετρικοί (σύγκριση των μέσων τιμών: One-way ANOVA) και μη (σύγκριση των διάμεσων τιμών: Kruskal-Wallis και σύγκριση των κατανομών: Kolmogorov- Smirnov, K-S) έλεγχοι (Zar 1999). 3. Αποτελέσματα και Συζήτηση Οι συγκρίσεις των μέσων και των διάμεσων τιμών των μηκών για τα είδη που αλιεύθηκαν με παρόμοια αλιευτικά εργαλεία έδειξαν σημαντική διαφοροποίηση ανά περιοχή (P<0,05), όπου σε 7 περιπτώσεις συνδυασμού ειδών-περιοχής τα μικρότερα άτομα αλιεύθηκαν στο ΝΑ τμήμα του Κορινθιακού κόλπου (5 περιπτώσεις), ενώ μη σημαντικές διαφορές ανά περιοχή (P>0,05) εμφάνισαν τα D. sargus (παραγάδια) και P. erythrinus (απλά και μανωμένα δίχτυα) (Πίν. 1). Η ανάλυση των κατά μήκος συνθέσεων των ειδών ανά υποπεριοχή και αλιευτικό εργαλείο έδειξε ότι γενικά τα παραγάδια αλίευσαν τα μεγαλύτερα άτομα των ειδών (P. erythrinus: ΝΑ Κορινθιακό, M. merluccius: και Phycis spp: Δ. Κορινθιακό) και τα μανωμένα δίχτυα τα μεγαλύτερα σε εύρος μηκών άτομα (Εικ. 1). Παράλληλα, όλες οι συγκρίσεις των κατανομών των μηκών ανάμεσα στις υποπεριοχές για τα είδη που αλιεύθηκαν με κοινά εργαλεία έδειξαν ότι υπήρχε σημαντική διαφορά στις κατανομές των μηκών τους σε κάθε περίπτωση (έλεγχος K-S: P < 0,05). Ειδικότερα η Solea spp αλιεύθηκε σε μεγαλύτερα μεγέθη στα απλά δίχτυα σε σύγκριση με τα μανωμένα, ενώ στο ΝΑ Κορινθιακό τα μανωμένα δίχτυα αλίευσαν τα μεγαλύτερα σε μέγεθος άτομα. Επίσης, στην ίδια περιοχή τα μεγαλύτερα σε μέγεθος άτομα του P. erythrinus αλιεύθηκαν με παραγάδια, ενώ τα μανωμένα δίχτυα αλίευσαν μεγαλύτερο εύρος μηκών. Στο Δ Κορινθιακό στα είδη που υπήρχε συμμετοχή διαφορετικών αλιευτικών εργαλείων (απλά και μανωμένα δίχτυα και παραγάδια), τα μανωμένα δίχτυα αλίευσαν τα -829-

3 9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ Εικ. 2: Κατά μήκος συνθέσεις των σημαντικότερων ειδών ψαριών που αλιεύθηκαν με απλά ( ) και μανωμένα δίχτυα ( ) και παραγάδια ( ) το καλοκαίρι του 2008 στον Πατραϊκό και της υπο-περιοχές του Κορινθιακού κόλπου. Ν, είναι ο αριθμός των ατόμων ανά αλιευτικό εργαλείο. Οι ράβδοι με μαύρο χρώμα αναπαριστούν τα υπομεγέθη άτομα (< Ελάχιστο Επιτρεπόμενο Μέγεθος) και τα ποσοστά με έντονη γραφή υποδεικνύουν τα % των ατόμων ανά αλιευτικό εργαλείο με μέγεθος < ΕΕΜ

4 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας Πρακτικά, Τόμος ΙΙ μεγαλύτερα σε μέγεθος άτομα, με εξαίρεση τα M. merluccius και Phycis spp, όπου τα μεγαλύτερα σε μέγεθος άτομα αλιεύθηκαν με παραγάδια (Πίν. 1). Πίνακας 1: Ανάλυση του ολικού μήκους (σε cm) ανά τύπο αλιευτικού εργαλείου που χρησιμοποιήθηκε στον Πατραϊκό και στις υπο-περιοχές του Κορινθιακού κόλπου το καλοκαίρι του Ν: αριθμός ατόμων, Ελάχ.: ελάχιστο και Μέγ.: μέγιστο ολικό μήκος, SE: τυπικό σφάλμα, % ΕΕΜ: το ποσοστό των ατόμων που έχουν μέγεθος μικρότερο από το Ελάχιστο Επιτρεπόμενο Μέγεθος (ΕΕΜ). Τα είδη παρατίθενται με αλφαβητική σειρά. Είδος Εργαλείο Περιοχή N Μέσος Διάμεσος Ελάχ. Μέγ. SE % ΕΕΜ Απλάδι Δυτ. Κορ ,69 18,50 15,0 29 0,12 0,0 Boops boops Απλάδι ΝΑ Κορ ,42 17,00 14,0 22 0,15 0,0 Μανωμένο Δυτ. Κορ ,69 15,00 12,0 28 0,51 0,0 Dicentrarchus labrax Παραγάδι Πατραϊκός ,05 30,00 17,0 48 0,46 10,4 Dentex macrophthalmus Απλάδι Πατραϊκός 49 25,33 25,00 22,0 29 0,24 0,0 Diplodus sargus Παραγάδι Δυτ. Κορ ,29 14,50 6,5 23 0,20 98,7 Παραγάδι Πατραϊκός ,29 14,50 6,5, 23 0,20 98,2 Lithognathus mormyrus Παραγάδι Δυτ. Κορ ,24 15,00 12,0 22 0,25 0,0 Lophius spp Απλάδι Πατραϊκός 43 37,96 37,00 28,0 55 1,06 0,0 Απλάδι Δυτ. Κορ ,06 16,00 9,0 17 0,32 7,1 Mullus barbatus Απλάδι ΝΑ Κορ ,00 16,00 11,0 22 0,19 0,0 Απλάδι Πατραϊκός ,15 14,00 10,0 20 0,18 3,2 Μανωμένο Δυτ. Κορ ,22 12,00 6,0 16 0,25 38,2 Απλάδι Δυτ. Κορ ,53 34,00 8,0 49 0,53 10,8 Απλάδι ΝΑ Κορ ,05 28,00 17,5 57 0,36 14,0 Merluccius merluccius Απλάδι Πατραϊκός ,31 26,20 11,0 80 0,22 7,7 Μανωμένο Δυτ. Κορ ,32 25,00 18,0 42 0,68 1,1 Παραγάδι Δυτ. Κορ ,38 45,00 25,0 64 1,01 0,0 Απλάδι Δυτ. Κορ ,83 16,00 15,0 21 0,38 0,0 Απλάδι Πατραϊκός 84 16,01 16,00 11,0 23 0,27 28,6 Pagellus erythrinus Μανωμένο Δυτ. Κορ ,98 20,00 13,0 25 0,50 17,4 Μανωμένο ΝΑ Κορ ,92 18,00 12,0 30 0,34 15,6 Παραγάδι ΝΑ Κορ ,71 22,00 19,0 28 0,45 0,0 Phycis spp Απλάδι Δυτ. Κορ ,85 20,00 10,0 29 0,39 0,0 Παραγάδι Δυτ. Κορ ,98 65,00 20, ,74 0,0 Sparus aurata Παραγάδι Πατραϊκός ,75 18,00 9,1 31 0,08 72,4 Scomber spp Απλάδι Πατραϊκός ,37 28,00 6,0 38 0,66 10,8 Απλάδι ΝΑ Κορ ,43 16,00 12,0 19 0,26 100,0 Solea spp Απλάδι Πατραϊκός 31 36,19 36,00 34,0 38 0,95 5,9 Μανωμένο Δυτ. Κορ ,39 25,50 9,0 32 1,11 27,3 Μανωμένο ΝΑ Κορ ,68 16,00 8,0 26 0,19 58,1 Spicara spp Απλάδι ΝΑ Κορ ,59 15,00 12,0 17 0,06 0,0 Απλάδι Δυτ. Κορ ,75 21,50 18,0 24 0,07 0,0 Trachurus spp Απλάδι ΝΑ Κορ ,88 20,15 11,0 28 0,18 3,5 Απλάδι Πατραϊκός ,06 25,00 4,0 41 0,44 8,5 Μανωμένο ΝΑ Κορ ,26 26,00 15,0 37 0,95 0,0 Τα ποσοστά των ατόμων των ειδών που είχαν μέγεθος μικρότερο από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος (ΕΕΜ) ήταν μικρότερα από 20% σε 28 από τις 36 περιπτώσεις συνδυασμών εργαλείωνπεριοχής (Πίν. 1). Τα παραγάδια δεν αλίευσαν ούτε ένα παράνομο μέγεθος ψαριών, με εξαίρεση τα D. sargus (98,7 και 98,2% στα παραγάδια στο Δ Κορινθιακό και Πατραϊκό κόλπο, αντίστοιχα) και S. aurata (72,4%) στον Πατραϊκό. Επίσης, υψηλό ποσοστό υπομεγεθών ατόμων εμφάνισαν τα Solea -831-

5 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ spp στα απλά και μανωμένα δίχτυα στο ΝΑ Κορινθιακό (100% και 58,1%, αντίστοιχα) και στα μανωμένα δίχτυα στο Δ Κορινθιακό (27,3%), M. barbatus στα μανωμένα δίχτυα στο Δ Κορινθιακό (38,2%) και P. erythrinus στα απλά δίχτυα στον Πατραϊκό κόλπο (28,6%). Παρόλο που η παρούσα μελέτη διεξήχθη σε μια εποχή, το γεγονός ότι έγινε στα πλαίσια της παράκτιας επαγγελματικής αλιείας της περιοχής και με βάση τους περιορισμούς που θέτει η νομοθεσία, ενισχύει την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων. Η επιλογή της συγκεκριμένης εποχής έγινε έχοντας υπόψη (Tzanatos et al., 2005, 2007) ότι οι δραστηριότητες της μικρής παράκτιας αλιείας (μέση ημερήσια αλιευτική παραγωγή, αλιευτική προσπάθεια και ποσοστό των απορριπτόμενων αλιευμάτων ανά σκάφος) και κατά συνέπεια η αλιευτική πίεση στα αποθέματα, είναι ιδιαίτερα αυξημένες την καλοκαιρινή περίοδο. Γενικά, η υψηλή επιλεκτικότητα των παραγαδιών, σε σύγκριση με τα υπόλοιπα παράκτια εργαλεία, «κατευθύνει» την αλιευτική πίεση προς μεγαλύτερα σε μέγεθος άτομα ψαριών τόσο ενδοειδικά όσο και διαειδικά (Stergiou et al., 2002). Αντίθετα, τα μανωμένα δίχτυα, στις περισσότερες περιπτώσεις, αλίευσαν τα μεγαλύτερα εύρη μηκών από ότι τα απλά δίχτυα και τα παραγάδια, αποδεικνύοντας ότι αποτελούν εργαλεία λιγότερο επιλεκτικά σε μέγεθος (Stergiou et al., 2006). Γενικά, τα μανωμένα δίχτυα λόγω των διαφοροποιήσεων των τεχνικών τους χαρακτηριστικών (τρεις σειρές διχτυών) και του τρόπου αλιείας (παγίδευση των ατόμων με τη δημιουργία «σακούλας» στο εσωτερικό δίχτυ) σε σύγκριση με τα απλά δίχτυα, εμφανίζουν μικρότερη επιλεκτική συμπεριφορά από αυτά καθώς πέρα από ένα ορισμένο μέγεθος ψαριών κανένα άτομο δεν μπορεί να τα διαπεράσει (Erzini et al., 2006). Τα περισσότερα από τα είδη της μελέτης συγκαταλέγονται στα πιο αντιπροσωπευτικά είδη της ελληνικής αλιείας (> 30%) (Ε.Σ.Υ.Ε. 2004). Παρόμοιες έρευνες από άλλες περιοχές της Ελλάδας (Αιγαίο: Stergiou et al., 2004, Ιόνιο: Αρμένης και συν., 2006) στις οποίες μετείχαν οι κυριότεροι τύποι των αλιευτικών εργαλείων της ελληνικής αλιείας δείχνουν ότι τα περισσότερα από τα είδη αυτά υφίστανται την αλιευτική πίεση σε όλη την κλίμακα του χώρου και του χρόνου. Ωστόσο, στα περισσότερα από αυτά τα είδη το ποσοστό των υπομεγεθών ατόμων που αλιεύθηκαν με δίχτυα και παραγάδια είναι μικρότερο από 20% γεγονός που συμφωνεί και με το ποσοστό των απορριπτόμενων ατόμων της παράκτιας αλιείας στην ίδια περιοχή μελέτης (10%: Tzanatos et al., 2007), ενισχύοντας τον επιλεκτικό της ρόλο για μεγαλύτερα σε μέγεθος άτομα. Η πρακτική εφαρμογή του μέτρου των ΕΕΜ έγκειται στην προστασία των ανώριμων ατόμων από το φαινόμενο της αυξητικής υπεραλίευσης (growth overfishing: Jennings et al., 2001). Για το λόγο αυτό η τρέχουσα διαδικασία καθορισμού και εφαρμογής των ΕΕΜ θα πρέπει να συμπληρωθεί με περισσότερα είδη, αλλά και να εναρμονιστεί με τις βασικές βιολογικές (ηλικία πρώτης αναπαραγωγής, ρυθμός αύξησης) και μορφολογικές (μέγιστο μέγεθος, μορφή σώματος και διαστάσεις στόματος) παραμέτρους των ψαριών (Stergiou et al., 2004). Έτσι, το D. sargus έχει μεγαλύτερο ύψος σώματος, που καθορίζει το μήκος πρώτης σύλληψης (Erzini et al., 2006), από το M. merluccius, με αποτέλεσμα να αλιεύεται για πρώτη φορά σε μικρότερο μέγεθος από ότι το M. merluccius. Σύμφωνα με τον τελευταίο ΕΚ, το ΕΕΜ του D. sargus αυξήθηκε από τα 15 στα 23 cm, όντας μεγαλύτερο από το αντίστοιχο για το M. merluccius (ΕΕΜ=20 cm), το οποίο παρέμεινε αμετάβλητο, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται υψηλά ποσοστά υπομεγεθών ατόμων του D. sargus στην παράκτια αλιεία της περιοχής (βλέπε επίσης: Tzanatos et al., 2008). Επίσης, υψηλά ποσοστά υπομεγεθών ατόμων παρουσιάζει και η γλώσσα, ιδιαίτερα στο ΝΑ τμήμα του Κορινθιακού κόλπου, υποδηλώνοντας ότι η περιοχή αυτή αποτελεί πεδίο συγκέντρωσης των νεαρών ατόμων του είδους, αλλά και των περισσότερων βενθοπελαγικών ειδών. Αυτό δικαιολογείται και από το σύνολο των τοπικών περιορισμών για την αλιεία, όπου, ιδιαίτερα για τα δυναμικά εργαλεία, η διάρκειά τους είναι από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα (διάρκεια αλιείας της μηχανότρατας: 4 μήνες στον Κορινθιακό). Τα υψηλά ποσοστά υπομεγεθών ατόμων στην S. aurata (τσιπούρα) οφείλονται στο γεγονός ότι η αλιεία έγινε κοντά στο μέτωπο του συμπλέγματος των λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου-Αιτωλικού στο οποίο έχουν παρατηρηθεί μεγάλες ποσότητες υπομεγεθών ατό-

6 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας Πρακτικά, Τόμος ΙΙ μων, γεγονός που αναδεικνύει το ρόλο τους ως «βρεφοκομεία» ψαριών και τα οποία δεν αποτελούν είδη-στόχους για τους παράκτιους αλιείς (Δημητρίου, 2007). Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι το μέτρο των ΕΕΜ από μόνο του δεν είναι αρκετό για την ορθολογική διαχείριση των ιχθυαποθεμάτων και είναι αναγκαία η εναρμόνισή του στο πλαίσιο της πολυ-ειδικής και πολυ-εργαλειακής αλιείας των Ελληνικών θαλασσών. Παράλληλα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ένας σημαντικός παράγοντας που καθορίζει την επιλεκτικότητα των ειδών και των μεγεθών που αλιεύονται είναι και η στρατηγική που ακολουθεί ο αλιέας (Tzanatos et al., 2006). Η χωρική ετερογένεια ανάμεσα στις υποπεριοχές του Κορινθιακού κόλπου, όσο και σε μεγαλύτερη χωρική κλίμακα (Πατραϊκός-Κορινθιακός) αντανακλάται και από τη διαφοροποίηση της παραγωγικότητάς τους. Το γεγονός αυτό θα μπορούσε, εν μέρει, να εξηγήσει την παρουσία μικρότερων μεγεθών ατόμων ψαριών στην περιοχή του ΝΑ Κορινθιακού σε σύγκριση με τον Πατραϊκό κόλπο, καθώς η περιοχή του ΝΑ Κορινθιακού, λόγω της γεωμορφολογίας (κλειστοί προστατευμένοι κόλποι, μικρό βάθος), αλλά και της άμεσης γειτνίασης με ποτάμιες απορροές, είναι δυνατό να αποτελεί πεδίο συγκέντρωσης των νεαρών, άρα και των μικρότερων σε μέγεθος, ατόμων των βενθοπελαγικών ειδών των ψαριών. Για το λόγο αυτό οι συνέπειες της υφιστάμενης εκμετάλλευσης στον κύκλο ζωής των ψαριών θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε συνάφεια με την αλιευτική δραστηριότητα, τη διαφορετικότητα των οικοσυστημάτων και το βαθμό της ανθρωπογενούς παρέμβασης σε αυτά, καθώς είναι δυνατό να αποτελούν την ύπαρξη «ευαίσθητων σημείων» για τα υπό εκμετάλλευση είδη. 4. Βιβλιογραφικές Αναφορές Αρμένης, Γ., Μουτόπουλος, Δ.Κ. & Στεργίου, Κ.Ι., Κατά μήκος συνθέσεις τεσσάρων ειδών ψαριών για διαφορετικά αλιευτικά εργαλεία. στο Ιόνιο. Πρακτικά 8ου Πανελλήνιου Συμποσίου Ωκεανογραφίας και Αλιείας (σε CD). Δημητρίου, Ε., Συμβολή στη μελέτη της αύξησης και της ηθολογίας της τσιπούρας (Sparus aurata, L.) στο σύμπλεγμα των λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου-Αιτωλικού. Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Πατρών, 221 σελίδες. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (Ε.Σ.Υ.Ε.), Αποτελέσματα έρευνας θαλάσσιας αλιείας με μηχανοκίνητα σκάφη (για την περίοδο των ετών ), Αθήνα. Erzini, K., Gonçalves, J.M.S., Bentes, L., Moutopoulos, D.K., Hernando Casal, J.A., Soriguer, M.C., Puente, E., Errazkin, L.A. & Stergiou, K.I., Size selectivity of trammel nets in southern European small-scale fisheries. Fisheries Research, 79: Jennings, S., Kaiser, M.J. & Reynolds. J.D., Marine fisheries ecology. Blackwell Science, London, UK., 432 pp. Κουτσικόπουλος, Κ., Φραγκοπούλου, Ν., Λυκάκης, Ι., Τζανάτος, Ε., Ράμφος, Α., Ίσαρη, Σ., Σώρρα, Β., Κορνάρος, Μ., Βαβούλης, Δ., Κατσέλης, Γ., & Γεωργιάδης, Μ., Συγκριτική μελέτη της δομής και δυναμικής του θαλάσσιου οικοσυστήματος του Πατραϊκού και Δ. Κορινθιακού Κόλπου. Τελική Έκθεση. Μελέτη για το ερευνητικό πρόγραμμα βασικής έρευνας «Κ. ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗ», Πάτρα. Stergiou, K.I., Moutopoulos, D.K. & Erzini, K., Gill net and longlines fisheries in Cyclades waters (Aegean Sea): species composition and gear competition. Fisheries Research, 57: Stergiou, K.I., Moutopoulos, D.K., & Krassas, G., Body size overlap in industrial and artisanal fisheries for five commercial species in the Mediterranean Sea. Scientia Marina, 68(1): Stergiou, K.I., Moutopoulos, D.K., Soriguer, M.C., Puente, E., Lino, P.G., Zabala, C., Monteiro, P., Errazkin, L.A. & Erzini, K., Trammel net catch species composition, catch rates and metiers in southern European waters: A multivariate approach. Fisheries Research, 79: Tzanatos, E., Dimitriou, E., Katselis, G., Georgiadis, M. & Koutsikopoulos, C., Composition, temporal dynamics and regional characteristics of small-scale fisheries in Greece. Fisheries Research, 73: Tzanatos, E., Dimitriou, E., Papaharisis, L., Roussi, A., Somarakis, S. & Koutsikopoulos, C., Principal socio-economic characteristics of the Greek small-scale coastal fishermen. Ocean and Coastal Management, 49(7-8): Tzanatos E., Somarakis S., Tserpes G. & Koutsikopoulos C., Discarding practices in a Mediterranean small-scale fishing fleet (Patraikos Gulf, Greece). Fisheries Management and Ecology, 14: Tzanatos E., Somarakis S., G. Tserpes & C. Koutsikopoulos, Catch length analysis, relation to minimum landing sizes and management implications from a Mediterranean small-scale fishery (Patraikos Gulf, Greece). Fisheries Research, 93: Zar, J.H., Biostatistical Analysis. 4th Edition. Prentice Hall, Inc. New Jersey, USA. 929 pp