ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΘΕΜΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ EIΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ10 ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΥΠΟΒΛΗΘΕΙΣΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΣΩΤΗΡΙΑΔΟΥ ΔΟΜΙΝΙΚΗ ΈΝΑΡΞΗ: ΠΑΡΑΔΟΣΗ: ΚΑΒΑΛΑ 2012

2 Πίνακας περιεχομένων Εισαγωγή...5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η έννοια του φόρου Διάκριση φόρων Έννοια φορολογικού συστήματος Οι Σκοποί της Φορολογίας Οι Γενικές Αρχές της Φορολογίας Ιστορική αναδρομή του φορολογικού συστήματος στην Ελλάδα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ : ΠΗΓΕΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΩΝ Εισαγωγή Εισόδημα από ακίνητα Προσδιορισμός των ακαθάριστων εσόδων από οικοδομές Προσδιορισμός των ακαθάριστων εσόδων από γαίες Προσδιορισμός των καθαρών κερδών από οικοδομές Προσδιορισμός των καθαρών κερδών από γαίες Συμπληρωματικός Φόρος Εισοδήματος από ακίνητα 1,5% Κυρώσεις Εισόδημα από Γεωργικές Επιχειρήσεις Προσδιορισμός ακαθάριστων εσόδων Γεωργικών Επιχειρήσεων Προσδιορισμός καθαρών κερδών Γεωργικών Επιχειρήσεων Προσδιορισμός του καθαρού Γεωργικού Εισοδήματος με βάση την αντικειμενική μέθοδο Εκπτώσεις από το Γεωργικό Εισόδημα Απαλλαγές - Κίνητρα για τους αγρότες Κυρώσεις Εισόδημα από Μισθωτές Υπηρεσίες Ποιοι φορολογούμενοι έχουν μεγαλύτερο από τις ευρώ αφορολόγητο όριο εισοδήματος Οι αλλαγές στις φοροεκπτώσεις Ενοποίηση των δαπανών υγείας Εισοδήματα από ελεύθερα επαγγέλματα Ποια θεωρούνται εισοδήματα από ελεύθερα επαγγέλματα Προσδιορισμός ακαθάριστων εσόδων από ελευθέρα επαγγέλματα Προσδιορισμός καθαρού Εισοδήματος Καθαρό εισόδημα από Αρχιτέκτονες και Μηχανικούς Περίπτωση ζημιάς [2]

3 Υποβολή ατομικής δήλωσης από ελεύθερους επαγγελματίες Τεκμαρτός προσδιορισμός των κερδών Ειδικός προσδιορισμός των κερδών Παρακράτηση φόρου από αμοιβές ελεύθερων επαγγελμάτων Εισόδημα από εμπορικές επιχειρήσεις Φορολογία κερδών ατομικής επιχείρησης Φορολογία κερδών που προέρχονται από Ο.Ε., Ε.Ε., Αστικές εταιρίες και Κοινωνίες Αστικού δικαίου Επιχειρηματική αμοιβή Συμπληρωματικός φόρος Παρακρατούμενοι φόροι - Μεταφορά ζημιάς Προκαταβολή φόρου Ποσά από εμπορικές επιχειρήσεις που απαλλάσσονται από το φόρο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΣ Εισαγωγή Ορισμός Αυτοέλεγχος Υποβαλλόμενων Δηλώσεων Επιχειρήσεις που υπάγονται στον αυτοέλεγχο Οι εταιρείες μπορούν να υπαχθούν στον αυτοέλεγχο Ποια διαδικασία πρέπει να ακολουθήσουν οι επαγγελματίες για την υπαγωγή στον αυτοέλεγχο Αυτοέλεγχος επιχειρήσεων Πώλησης Εμπορευμάτων ή Παραγωγής Προϊόντων Αυτοέλεγχος επιχειρήσεων Αυτοέλεγχος Επιχειρήσεων Παροχής Υπηρεσιών Αυτοέλεγχος ελεύθερων επαγγελματιών Γενικές πληροφορίες για τον Αυτοέλεγχο Ζημιά και Αυτοέλεγχος Επιχειρηματική αμοιβή στα επιπλέον κέρδη του αυτοελέγχου...57 Συμπεράσματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΤΕΚΜΗΡΙΑ Εισαγωγή Τεκμήρια Δαπανών Διαβίωσης Κύρια κατοικία Βοηθητικοί χώροι κύριας κατοικίας Τιμές ζώνης Μονοκατοικίες Δευτερεύουσες κατοικίες Επιβατικά αυτοκίνητα ΙΧ Παλαιότητα Ι.Χ Αντίκες και αναπηρικά αυτοκίνητα [3]

4 Αντικειμενική δαπάνη των Ι.Χ. εταιρειών Αλλοδαπά νομικά πρόσωπα Σύζυγος και προστατευόμενα μέλη Ανήλικος κάτοχος ΙΧ Μεταβίβαση ΙΧ κατά τη διάρκεια του έτους Εικονική μεταβίβαση Συγκυριότητα Εκπαιδευτές οδηγών - Επιχειρήσεις ενοικίασης αυτοκινήτων Ενοικίαση ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτων ιδιωτικής ή μικτής χρήσης Ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης Οικιακοί βοηθοί, οδηγοί αυτοκινήτων, δάσκαλοι και λοιπό προσωπικό Σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, κυριότητας ή κατοχής του φορολογούμενου Μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου, ταχύπλοα και μη Μηχανοκίνητα ή μικτά σκάφη (ιστιοφόρα και μηχανοκίνητα) με χώρο ενδιαίτησης Ιστιοφόρα σκάφη Παλαιότητα σκαφών Μόνιμο πλήρωμα Σκάφη επαγγελματικής χρήσης Ορισμοί σκαφών σύμφωνα με το ν. 2743/ Αεροσκάφη, ελικόπτερα, ανεμόπτερα κυριότητας ή κατοχής του φορολογούμενου Εξωτερική - εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης (πισίνα) Ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη Συνταξιούχοι - Μείωση ετησίων αντικειμενικών δαπανών κατά 30% Αμφισβήτηση ετήσιου συνολικού ποσού αντικειμενικής δαπάνης ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...80 [4]

5 Εισαγωγή Όλα τα πρόσωπα φυσικά ή νομικά που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα, είναι, σε γενικές γραμμές υποχρεωμένα να υποβάλλουν τις ετήσιες δηλώσεις φόρου εισοδήματος και να φορολογηθούν με το αναλογούν στο εισόδημά τους φόρο. Ο νόμος κατατάσσει τους φορολογούμενους - φυσικά πρόσωπα σε δύο φορολογικές κλίμακες: μισθωτών - συνταξιούχων και μη μισθωτών - επαγγελματιών, ανάλογα με την κατηγορία εισοδημάτων που λαμβάνει ο φορολογούμενος. Συγκεκριμένα, προϋπόθεση για να ενταχθεί ένα φυσικό πρόσωπο στην κατηγορία μισθωτών - συνταξιούχων είναι το εισόδημα του από μισθωτές υπηρεσίες να υπερβαίνει το 50% του συνολικού τους εισοδήματος. Κάθε κλίμακα φορολογίας προβλέπει ένα ποσό εισοδήματος για το οποίο δεν οφείλεται φόρος (για το έτος 2012, το αφορολόγητο ποσό ανέρχεται σε ). Το ποσό εισοδήματος που υπερβαίνει το ποσό αυτό φορολογείται με προοδευτικούς συντελεστές. Για την εξεύρεση του καθαρού εισοδήματος κάθε κατηγορίας από το ακαθάριστο εισόδημα της, αφαιρούνται ορισμένες δαπάνες, που συνήθως είναι οι δαπάνες που έγιναν για την απόκτηση του εισοδήματος της συγκεκριμένης κατηγορίας. Λαμβάνεται, επίσης, υπόψη και το εισόδημα που προκύπτει από την εφαρμογή των διατάξεων για τον προσδιορισμό του εισοδήματος με βάση την τεκμαρτή ή πραγματική δαπάνη (δαπάνη για αγορά αυτοκινήτου, ανέγερση ακινήτου στην Ελλάδα, κ.λπ.). Για τους κατοίκους αλλοδαπής, στο ποσό του φόρου που αντιστοιχεί στο πρώτο κλιμάκιο των δύο φορολογικών κλιμάκων (ποσό για το οποίο δεν επιβάλλεται φόρος), επιβάλλεται φόρος που προκύπτει με την εφαρμογή αναλογικού συντελεστή. Αν στο συνολικό εισόδημα περιλαμβάνεται και εισόδημα από ακίνητα, εκτός από το απαλλασσόμενο εισόδημα από ιδιοκατοίκηση κατοικίας στην Ελλάδα, το ακαθάριστο ποσό αυτού, υποβάλλεται και σε συμπληρωματικό φόρο. [5]

6 Προβλέπονται, επίσης, μειώσεις του φόρου, ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων που βαρύνουν τον κάθε φορολογούμενο, μειώσεις για ιατρικές δαπάνες και δαπάνες περίθαλψης, μειώσεις του φόρου για κάλυψη στεγαστικών αναγκών του τέκνου, δαπανών φροντιστηρίου τους, κ.λπ. Τις μειώσεις αυτές του φόρου δεν δικαιούνται οι κάτοικοι του εξωτερικού, παρά μόνο εάν κατοικούν σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα το οποίο ανέρχεται σε ποσοστό 90 % και μεγαλύτερο του παγκοσμίου εισοδήματός τους. Για να αποκτήσει το δικαίωμα αυτό ο κάτοικος αλλοδαπού κράτους μέλους, πρέπει να υποβάλλει στη Δ.Ο.Υ. που είναι αρμόδια για τη φορολογία του εισοδήματός του στην Ελλάδα, πιστοποιητικό για το ύψος του συνολικού παγκοσμίου εισοδήματός του, από την αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία της χώρας που έχει την κατοικία του. Πέραν του πραγματικού εισοδήματος που δηλώνεται από το φορολογούμενο, το συνολικό εισόδημά του προσδιορίζεται με βάση τις δαπάνες διαβίωσης του φορολογουμένου και της οικογένειάς του, οι οποίες ορίζονται από το νόμο. Ο προσδιορισμός του εισοδήματος με βάση τις δαπάνες, βασίζεται στη λογική ότι ο κάθε φορολογούμενος καλύπτει τις δαπάνες που πραγματοποιεί με αντίστοιχα έσοδα. Σκοπός της εργασίας μας είναι να παρουσιαστεί αναλυτικά ο τρόπος φορολόγησης για το 2011 και 2012 και να εντοπιστούν οι διαφορές με το προηγούμενο καθεστώς, καθώς και την πρόοδο που ευελπιστεί να φέρει. [6]

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι 1.1. Η έννοια του φόρου Σύμφωνα με τον κλασικό ορισμό του Γάλλου οικονομολόγου G. Jeze, o φόρος αποτελεί αναγκαστική εισφορά που καταβάλλεται από τον πολίτη και την επιχείρηση, χωρίς ειδική αντιπαροχή και την εισπράττει το κράτος για να αντιμετωπίσει τις δημόσιες δαπάνες. Η αντιπαροχή, όμως, έχει γενικότερο χαρακτήρα, αφού με τους φόρους το κράτος διαμορφώνει το οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο όλων των πολιτών. Κατ' άλλη διατύπωση, φόρος είναι το μονομερές αναγκαστικό μέσο μετάθεσης πόρων απ' τον ιδιωτικό προς το δημόσιο τομέα, οι οποίοι είναι αναγκαίοι για την κάλυψη των δημοσίων βαρών. Συνεπώς, η φορολογία αποτελεί μία από τις πηγές εσόδων του δημοσίου τομέα, πηγές οι οποίες καλύπτουν τις δημόσιες δαπάνες. Συνεπώς, η φορολογία αποτελεί μία από τις πηγές εσόδων του δημοσίου τομέα, πηγές οι οποίες καλύπτουν τις δημόσιες δαπάνες. Έτσι οι πολίτες υποχρεούνται σε υλική θυσία για τη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού και την παροχή δαπανών όπως οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων, οι δαπάνες για την παιδεία, την υγεία, την εθνική άμυνα κτλ. Η πληρωμή των φόρων δεν αντιστοιχεί σε ειδικό αντάλλαγμα, αλλά σε γενικό που είναι απαραίτητο για την ύπαρξη και ευημερία του πολίτη, ως πρόσωπο εντεταγμένο στο κοινωνικό σύνολο. Εδώ κρίνουμε σκόπιμο να διακρίνουμε την έννοια του τέλους από αυτή του φόρου. Σε αντίθεση με τους φόρους, στην περίπτωση των τελών η χρηματική καταβολή αποτελεί αντιπαροχή για τον καταβάλλοντα. Έχει δηλαδή χαρακτήρα ανταποδοτικό. Παραδείγματα είναι το τέλος έκδοσης άδειας ανέγερσης οικοδομής, τα τέλη χαρτοσήμου άσκησης επιτηδεύματος, τα τέλη στάθμευσης αυτοκινήτων ή τα ταχυδρομικά τέλη. Ενώ τα τέλη υποδηλώνουν ειδική αντιπαροχή προς εκείνον που τα καταβάλλει, στην περίπτωση των φόρων η αντιπαροχή είναι γενική. Τα στοιχεία που πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά για να έχει φορολογικό χαρακτήρα η δεδομένη οικονομική επιβάρυνση είναι (Δ. Σταματόπουλος - Α. Καραβοκύρης, 2011): [7]

8 Οριστική χρηματική παροχή ιδιωτών προς το κράτος και Ν.Π.Δ.Δ.: Η φορολογική παροχή είναι χρηματική, έχει χαρακτήρα οριστικό και υποκείμενο της παροχής είναι ιδιώτες Έλληνες υπήκοοι ή μη, φυσικά και νομικά πρόσωπα. Υποχρεωτική παροχή: Ο φόρος καθορίζεται μονομερώς από τη δημόσια εξουσία και η καταβολή του εξασφαλίζεται με μέσα εξαναγκασμού. Παροχή χωρίς ειδικό αντάλλαγμα: Ο φόρος επιβάλλεται για την κάλυψη δημόσιων δαπανών και την εν γένει ικανοποίηση των κρατικών σκοπών, χωρίς να υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ παροχής του φόρου και των υπηρεσιών που παρέχονται από το κράτος. Η απουσία του στοιχείου της αποδοτικότητας είναι αυτή που διαφοροποιεί το φόρο από μια άλλη μορφή επιβάρυνσης που επιβάλλεται από το κράτος ως αντάλλαγμα για την παροχή συγκεκριμένης υπηρεσίας στο χρήστη της, το ανταποδοτικό τέλος (Δ. Σταματόπουλος - Α. Καραβοκύρης, 2011). Παροχή για εξυπηρέτηση δημόσιων σκοπών: Με τον φόρο ικανοποιούνται οι κρατικοί σκοποί ή με άλλη διατύπωση οι συλλογικές ανάγκες. Αυτό είναι φυσικό, αφού ο φόρος δεν αποβλέπει σε ταμιευτικούς σκοπούς, αλλά στη δημιουργία των προϋποθέσεων εκείνων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν συνολικά οι κρατικές ανάγκες, πράγμα το οποίο συντελείται δια της μετατροπής του φόρου σε δημόσια περιουσία Διάκριση φόρων Οι φόροι μπορεί να επιβάλλονται με βάση διάφορα χαρακτηριστικά των φορολογούμενων. Κάποια ουσιώδη στοιχεία του φόρου είναι το αντικείμενο της φορολογίας, το υποκείμενο της φορολογίας και ο φορολογικός συντελεστής. Αντικείμενο του φόρου (φορολογική βάση) είναι το μέγεθος με βάση το οποίο υπολογίζεται το ποσό του φόρου που υποχρεούται να καταβάλλει ο φορολογούμενος. Φορολογική βάση σήμερα αποτελούν κυρίως το εισόδημα, η περιουσία και η δαπάνη των φορολογούμενων. Το πρόσωπο, τα οικονομικά στοιχεία του οποίου χρησιμοποιούνται ως βάση υπολογισμού των φόρων, ονομάζεται υποκείμενο του φόρου (φορολογική μονάδα). Το υποκείμενο του φόρου είναι συνήθως υποχρεωμένο να καταβάλλει και το φόρο, τα δύο αυτά πρόσωπα μπορούν ωστόσο και να μην συμπίπτουν. Υποκείμενα του φόρου αποτελούν τόσο τα φυσικά όσο και τα νομικά πρόσωπα. Το ποσό φόρου, που [8]

9 αντιστοιχεί σε καθεμιά μονάδα φορολογικής βάσης και εκφράζεται ως ποσοστό, λέγεται φορολογικός συντελεστής (Δ. Σταματόπουλος - Α. Καραβοκύρης, 2011). Οι φόροι μπορούν να διακριθούν με διάφορα κριτήρια. Η κυριότερη και πιο παραδοσιακή διάκριση είναι σε: άμεσους και έμμεσους φόρους. Η διάκριση αυτή βασίζεται είτε στον τρόπο που εισπράττονται (διοικητική άποψη) είτε στη φύση του φορολογικού αντικειμένου (δημοσιονομική άποψη). Σύμφωνα με την πρώτη από τις δύο απόψεις στο φορολογικό μας σύστημα οι άμεσοι φόροι είναι ονομαστικοί, δηλαδή αναφέρονται σε ορισμένα πρόσωπα και επιβάλλονται στο παραγόμενο εισόδημα ή τη περιουσία του φορολογούμενου. Τέτοιοι φόροι είναι ο φόρος εισοδήματος ο φόρος κληρονομιών, ο φόρος δωρεών και γονικών παροχών, ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων, ο φόρος ακίνητης περιουσίας κτλ. Κατά την άποψη αυτή και ο γνωστός σε όλους μας Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) είναι άμεσος καθώς βεβαιώνεται και εισπράττεται με την ίδια διαδικασία των άμεσων φόρων δηλαδή με ονομαστικούς καταλόγους. Έμμεσοι φόροι με την άποψη αυτή είναι όσοι επιβάλλονται στο δαπανώμενο εισόδημα και εισπράττονται όχι ονομαστικά, αλλά με την ευκαιρία πραγματοποίησης ορισμένων γεγονότων ή συναλλαγών. Τέτοιοι φόροι είναι οι δασμοί τα τέλη χαρτοσήμου οι φόροι κατανάλωσης και γενικά όσοι άλλοι εισπράττονται όχι με καταλόγους αλλά με βάση τιμολόγια (Δ. Σταματόπουλος - Α. Καραβοκύρης, 2011). Με τη δημοσιονομική άποψη βασικό στοιχείο για τη διάκριση είναι η δυνατότητα του φορολογούμενου να μετακυλήσει το φόρο τον οποίο - σύμφωνα με το νόμο -όφειλε να πληρώσει ή η φύση του φορολογικού αντικειμένου. Με την άποψη αυτή άμεσος είναι ο φόρος που επιβάλλεται σε πρόσωπο που οφείλει να τον καταβάλλει στο δημόσιο και έμμεσος είναι ο φόρος που επιβάλλεται πάλι σε πρόσωπο, το οποίο όμως τελικά θα μετακυλήσει το φόρο σε τρίτο πρόσωπο. Με την άποψη αυτή άμεσοι φόροι στο σύστημά μας είναι ο φόρος εισοδήματος, ο φόρος κληρονομιών, ο φόρος δωρεών και ο φόρος γονικών παροχών, ενώ έμμεσοι φόροι είναι οι δασμοί, οι φόροι κατανάλωσης, ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας [9]

10 (Φ.Π.Α.), καθώς και όσοι άλλοι φόροι μπορούν να επιρριφθούν από τους κατά νόμο υπόχρεους σε τρίτους. Σύμφωνα με νεότερη άποψη, ωστόσο, η διάκριση των φόρων βασίζεται στη φύση του φορολογικού αντικειμένου, αφού ληφθεί υπόψη και η φοροδοτική ικανότητα του φορολογούμενου. Έτσι, σύμφωνα με τη νεότερη αυτή άποψη, άμεσος φόρος είναι αυτός που επιβάλλεται στο εισόδημα του φορολογούμενου ή στην περιουσία του, ενώ έμμεσος φόρος είναι αυτός που επιβάλλεται στο εισόδημα που δαπάνησε ο φορολογούμενος, δηλαδή στην κατανάλωση, καθώς ο φόρος αυτός μόνο μέσω του ύψους της φορολογητέας ύλης αναδεικνύει, όχι κατά τρόπο άμεσο και απόλυτο, την οικονομική δύναμη του φορολογούμενου. Οι παραπάνω φόροι εμφανίζουν κατά την επιβολή και την είσπραξη τους, ορισμένα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Ειδικότερα οι άμεσοι φόροι πλεονεκτούν έναντι των έμμεσων φόρων γιατί (Δ. Σταματόπουλος - Α. Καραβοκύρης, 2011): Είναι δικαιότεροι, αφού πλήττουν περισσότερο τους πολίτες που έχουν μεγαλύτερη φοροδοτική ικανότητα, σε αντίθεση με του έμμεσους φόρους που επιβάλλονται χωρίς καμία διάκριση σε όλους τους πολίτες. Είναι πιο σταθεροί και οι πολίτες γνωρίζουν εκ των προτέρων τις φορολογικές τους υποχρεώσεις, πράγμα που δε συμβαίνει με τους έμμεσους φόρους. Οι έμμεσοι φόροι, από την άλλη πλεονεκτούν έναντι των άμεσων διότι: Είναι άμεσης και εύκολης απόδοσης, αφού επιβάλλονται εύκολα σε όλους τους πολίτες, πράγμα που δεν συμβαίνει με τους άμεσους φόρους. Έχουν μικρότερο κόστος βεβαίωσης και εισπράττονται ευκολότερα, σε αντίθεση με τους άμεσους φόρους, που απαιτούν μεγάλες δαπάνες βεβαίωσης και η είσπραξη τους είναι δυσκολότερη. Ένας άλλος διαχωρισμός των φόρων είναι σε φόρο (Δ. Σταματόπουλος - Α. Καραβοκύρης, 2011): Εισοδήματος περιουσίας και δαπάνης. [10]

11 Φόροι εισοδήματος είναι οι φόροι που επιβάλλονται επί της δημιουργίας ή απόκτησης εισοδήματος που συνιστά η αμοιβή της εργασίας ή το κέρδος της επιχείρησης ή το προϊόν του κεφαλαίου. Φόροι περιουσίας είναι οι φόροι που επιβάλλονται επί στοιχείων της περιουσίας ή του κεφαλαίου είτε λόγω της απόκτησης τους από χαριστική αιτία (περιστασιακή φορολόγηση), είτε λόγω της κατοχής τους(συστηματική φορολόγηση του κεφαλαίου ή της περιουσίας). Η πιο διαδεδομένη μορφή περιστασιακών φόρων περιουσίας είναι οι φόροι επί των κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών. Συστηματική φορολογία του κεφαλαίου αποτελούν οι ετήσιοι φόροι επί της περιουσίας, που καταλήγουν όμως στην πράξη να λειτουργούν ως ένα είδος συμπληρωματικού φόρου. Φόροι επί της δαπάνης ή φόροι κατανάλωσης είναι φόροι που επιβάλλονται με την ευκαιρία της χρησιμοποίησης του εισοδήματος ή του κεφαλαίου για την απόκτηση αγαθών ή υπηρεσιών για καταναλωτικούς ή επενδυτικούς σκοπούς. Βάση επιβολής των φόρων αυτών είναι η αξία της συναλλαγής ή αλλιώς το τίμημα της αγοράς, (γενικοί φόροι κατανάλωσης) ή άλλα στοιχεία όπως το βάρος, ο όγκος κλπ (ειδικοί φόροι κατανάλωσης) Παράλληλα οι φόροι διακρίνονται σε: πραγματικούς και προσωπικούς. Σύμφωνα με τον Θεοχαρόπουλο6, πραγματικοί φόροι είναι οι φόροι που επιβάλλονται σε πράγμα, αντικείμενο ή πράξη, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η προσωπική κατάσταση του φορολογουμένου όπως είναι ορισμένοι φόροι ακίνητης περιουσίας. Προσωπικοί φόροι είναι οι φόροι που επιβάλλονται λαμβάνοντας υπόψη κατά τον προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης, στοιχειά της προσωπικής κατάστασης του φορολογουμένου. Επιπρόσθετα γίνεται διάκριση των φόρων σε: ειδικούς και σε κατ' αξία. [11]

12 Η διάκριση αυτή έγκειται στο διαφορετικό προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης και όχι στο διαφορετικό υπολογισμό του οφειλόμενου φόρου7. Ειδικοί φόροι είναι οι φόροι των οποίων η βάση προσδιορίζεται ποσοτικά, κατ'αριθμό μονάδων, ή κατά μονάδα βάρους, όγκου, επιφάνειας ή έκτασης. (π.χ. κατά τόνο μεταφερόμενου πράγματος ή κατά διανυθέν χιλιόμετρο κλπ) (Δ. Σταματόπουλος - Α. Καραβοκύρης, 2011). Φόροι κατ'αξία είναι οι φόροι των οποίων η αξία αποτιμάται πραγματικά ή τεκμαρτά σε χρήμα. (π.χ. αξία εισαγόμενου εμπορεύματος ή η τιμή πώλησης ή η αξία του ακινήτου ή το ποσό του εισοδήματος κλπ). Ένα άλλο κριτήριο, με βάση το οποίο μπορούν να διακριθούν οι φόροι είναι η φύση του φορολογικού συντελεστή. Με βάση το κριτήριο αυτό, οι φόροι διακρίνονται σε τρεις κύριες κατηγορίες (Δ. Σταματόπουλος - Α. Καραβοκύρης, 2011): τους αναλογικούς, τους προοδευτικούς και τους πάγιους. Αναλογικοί είναι οι φόροι, των οποίων οι συντελεστές παραμένουν σταθεροί, ως ποσοστό, ανεξάρτητα από το ύψος της φορολογητέας ύλης. Παράδειγμα αναλογικού φόρου στην Ελλάδα αποτελεί ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων που, επιβάλλεται με ενιαίο συντελεστή, ανεξάρτητα από το ύψος του φορολογητέου εισοδήματος του νομικού προσώπου. Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα αναλογικού φόρου αποτελεί ο Φ.Π.Α., του οποίου ο κανονικός συντελεστής έχει ορισθεί σε 23%και ο μειωμένος σε 13%. Προοδευτικοί είναι οι φόροι των οποίων ο συντελεστής αυξάνει, στο μέτρο που αυξάνει και η φορολογητέα ύλη. Προοδευτικός είναι ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων, γιατί ο συντελεστής του αυξάνεται όσο αυξάνεται το ύψος του εισοδήματος του φορολογούμενου φυσικού προσώπου. Επίσης, προοδευτικός είναι ο φόρος κληρονομιών, γιατί και εδώ αυξάνεται ο συντελεστής όσο αυξάνεται η αξία της κληρονομικής μερίδας του κληρονόμου. Πάγιοι είναι οι φόροι οι οποίοι εκφράζονται από τον νόμο με σταθερό (σε ευρώ) ποσό ανεξάρτητο δηλαδή από το μέγεθος της φορολογητέας ύλης (π.χ. τα τέλη χαρτοσήμου για τα γενικής φύσεως έγγραφα, κ.λπ.). [12]

13 1.3. Έννοια φορολογικού συστήματος Το φορολογικό σύστημα μιας χώρας μπορεί να οριστεί ως το σύνολο των φόρων που ισχύουν σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, λαμβάνοντας υπόψη και τις διατάξεις του διαχρονικού φορολογικού δικαίου. Το φορολογικό σύστημα διαφοροποιείται ανάλογα με τους αντικειμενικούς παράγοντες, που εξαρτώνται από το είδος και τα επίπεδα της ανάπτυξης των οικονομικών δραστηριοτήτων, καθώς και από τους σκοπούς, που επιδιώκει το κράτος στα πλαίσια της οικονομική και παρεμβατικής πολιτικής του8. Έτσι στις αναπτυγμένες βιομηχανικές κοινωνίες το φορολογικό σύστημα βαρύνει περισσότερο τα εισοδήματα, ενώ στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες το φορολογικό σύστημα αποδίδει πρωταρχική σημασία στους έμμεσους φόρους που βαρύνουν τη δαπάνη Οι Σκοποί της Φορολογίας Ο κυριότερος σκοπός τον οποίο εκπληρώνει η φορολογία, είναι ο ταμειακός. Η φορολογία γενικά, αποβλέπει στην εξασφάλιση των απαραίτητων δημοσίων εσόδων, ικανών να καλύψουν τις δημόσιες δαπάνες μαζί με τις λοιπές πηγές εσόδων (επιχειρηματική δραστηριότητα κτλ.) Εκτός του ταμειακού σκοπού, ανάλογα με τη γενικότερη πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης μιας χώρας, μπορεί η φορολογία να εκπληρώνει κοινωνικούς σκοπούς καθώς αποτελεί μέσο καταπολέμησης της οικονομικής ανισότητας, που διαμορφώνεται ανάμεσα στις διάφορες κοινωνικές τάξεις. Εδώ η φορολογία έχει χαρακτήρα αναδιανεμητικό, έστω και αν δεν συνεπάγεται άμεση αναδιανομή του εισοδήματος. Η άσκηση της κοινωνικής πολιτικής της κάθε κυβέρνησης εκδηλώνεται, υπό την πρακτική της μορφή, και με φορολογικές μεταρρυθμίσεις, με τις οποίες επιδιώκεται η φορολογική ελάφρυνση των οικονομικά ασθενέστερων λαϊκών στρωμάτων, με αντίστοιχη επιβάρυνση των οικονομικά ισχυρότερων. Τέλος, είναι δυνατόν, με τη φορολογία να εκπληρώνονται και οικονομικοί σκοποί, ιδιαίτερα σε περιόδους γενικών ή μερικών οικονομικών κρίσεων. Για παράδειγμα σε περίοδο αύξησης των τιμών των πετρελαιοειδών προϊόντων, μπορεί η κυβέρνηση να λάβει απόφαση για μείωση του φόρου που εμπεριέχεται στα προϊόντα αυτά, για να [13]

14 επιτύχει τη συγκράτηση του πληθωρισμού. Επίσης σε περιόδους επενδυτικής ύφεσης, μπορεί η κυβέρνηση να δώσει φορολογικές ελαφρύνσεις σε συγκεκριμένες επενδυτικές δράσεις, δίνοντας περαιτέρω ώθηση στις επενδύσεις. Στη χώρα μας αναπτυξιακοί νόμοι περιείχαν τέτοιες ρυθμίσεις. Ακόμη σε περιόδους εθνικών κρίσεων είναι δυνατόν να επιβληθεί πρόσθετη φορολογία στους πολίτες για να ενισχυθεί η εθνική άμυνα της χώρας Οι Γενικές Αρχές της Φορολογίας Στα ανεπτυγμένα κράτη η επιβολή των φόρων γίνεται με βάση θεσπισμένους από την πολιτεία κανόνες, οι οποίοι διέπουν την φορολογική της πολιτική. Οι κανόνες αυτοί, οι οποίοι αποτελούν το καταστάλαγμα της επιστήμης και της εμπειρίας, είναι οι εξής: Ο κανόνας της καθολικότητας του φόρου: Σύμφωνα με τον κανόνα αυτόν, ο φόρος πρέπει να επιβάλλεται σε όλους τους πολίτες χωρίς εξαιρέσεις, ακόμη δε και στους αλλοδαπούς που ζουν στην Ελλάδα. Η απαλλαγή από την φορολογία των μικρών εισοδημάτων δεν έρχεται σε αντίθεση με τον κανόνα της καθολικότητας, επειδή η διαφορά των εσόδων από την φορολόγηση των μικρών εισοδημάτων από τα έξοδα βεβαίωσης και είσπραξης του φόρου είναι πολύ μικρή και επιπλέον το ίδιο το κράτος μεταγενέστερα, ίσως χρειαζόταν να ενισχύσει τους μικροεισοδηματίες. Ο κανόνας της παραγωγικότητας του φόρου: Ο κανόνας αυτός εξυπηρετεί τον ταμειακό σκοπό της φορολογίας που προαναφέραμε. Ο φόρος θεωρείται παραγωγικός, εφόσον: Το ποσοστό του δεν είναι υπερβολικό, ώστε να οδηγεί το φορολογούμενο σε φοροδιαφυγή Δεν καθιερώνει απαλλαγές, Επιδιώκεται η ταχύτερη δυνατή βεβαίωση και είσπραξη του με όσο γίνεται μικρότερα έξοδα και Οι νόμοι είναι σαφείς και δεν μεταβάλλονται συχνά. Ο κανόνας της απλότητας του φόρου: Κατά τον κανόνα αυτόν, η φορολογική νομοθεσία πρέπει να είναι απλή και κατανοητή, να γίνεται συχνά κωδικοποίηση των φορολογικών διατάξεων και να αποφεύγεται η περιπτωσιολογία. Έτσι θα [14]

15 αποφεύγεται η σύγχυση και θα βελτιώνονται οι σχέσεις μεταξύ φορολογουμένων και φορολογικών αρχών. Ο κανόνας της βεβαιότητας και της σταθερότητας: Εάν οι νόμοι είναι απλοί και κατανοητοί και δε μεταβάλλονται συχνά, τότε ο φορολογούμενος μπορεί να γνωρίζει εκ των προτέρων πόσο φόρο οφείλει στο Δημόσιο και πώς πρέπει να τον εξοφλήσει. Ο κανόνας της καταλληλότητας του φόρου: Ο φόρος πρέπει να είναι κατάλληλος από άποψη χρόνου, τόπου και τρόπου πληρωμής. Ο χρόνος πληρωμής πρέπει να είναι εκείνος που διευκολύνει τον φορολογούμενο. Συνήθως αυτό επιτυγχάνεται όταν ο χρόνος πληρωμής συμπίπτει με την πραγματοποίηση του εισοδήματος. Σαν τόπος πληρωμής του φόρου πρέπει να καθορίζεται η κατοικία ή η διαμονή ή ο τόπος της επαγγελματικής εγκατάστασης του φορολογούμενου. Από την άποψη του τρόπου πληρωμής θα πρέπει να παρέχεται κάθε δυνατή διευκόλυνση (δόσεις κτλ.). Ο κανόνας του ελάχιστου ορίου συντήρησης: Για κάθε φορολογούμενο υπάρχει ένα τμήμα του εισοδήματος του που δεν πρέπει να υπάγεται στη φορολογία. Είναι εκείνο το τμήμα του εισοδήματος το οποίο θεωρείται ότι καλύπτει τις απαραίτητες ανάγκες του ίδιου και της οικογένειας του. Το τμήμα αυτό λέγεται «ελάχιστο όριο συντήρησης». Ο κανόνας του διαφορισμού των εισοδημάτων: Η φοροδοτική ικανότητα του φορολογούμενου εξαρτάται και από την προέλευση του εισοδήματος του. Για παράδειγμα εκείνος που πραγματοποιεί εισόδημα από κεφάλαιο έχει μεγαλύτερη φοροδοτική ικανότητα από εκείνον που αποκτά εισόδημα από προσωπική εργασία. Επομένως θα πρέπει να μην υπάρχει το ίδιο φορολογικό βάρος για όλα τα εισοδήματα, αλλά να υπάρχει μεταξύ τους μία διάκριση. Ο κανόνας αποφυγής της διπλής φορολογίας: Διπλή φορολογία έχουμε όταν το ίδιο πρόσωπο υποβάλλεται δύο φορές στον ίδιο φόρο και για το ίδιο αντικείμενο, ή μέσα στο ίδιο κράτος ή μεταξύ διαφόρων κρατών. Το φορολογικό σύστημα πρέπει να αποφεύγει τη διπλή φορολόγηση, διότι αυτή οδηγεί σε φοροδιαφυγή, εξασθενεί την επιχειρηματική προσπάθεια και δημιουργεί φορολογικές ανισότητες. Για την αποφυγή της διεθνούς διπλής φορολόγησης υπάρχουν οι εξής μέθοδοι: Η μέθοδος της έκπτωσης του φόρου. Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή, ο φόρος που καταβάλλεται σε ένα ξένο κράτος για εισόδημα που φορολογείται και στο [15]

16 κράτος καταγωγής, αφαιρείται από το φόρο που προκύπτει στο κράτος καταγωγής. Τη μέθοδο αυτή ακολουθεί η ελληνική φορολογική νομοθεσία11. Η μέθοδος της εξαίρεσης ή της απαλλαγής. Κατά τη μέθοδο αυτή τα κράτη, στην επικράτεια των οποίων αποκτούνται εισοδήματα από πρόσωπα που είναι κάτοικοι άλλων κρατών, απαλλάσσουν τα πρόσωπα αυτά της φορολογίας ή φορολογούν μόνο εκείνα τα εισοδήματα που προκύπτουν στην επικράτεια τους. Η μέθοδος της διαίρεσης ή κατανομής. Τα κράτη που ακολουθούν τη μέθοδο αυτή χωρίζουν το εισόδημα σε δύο μέρη. Το ένα μέρος φορολογείται από την χώρα που κατοικεί ο φορολογούμενος και το άλλο από τη χώρα στην οποία αποκτάται το εισόδημα Ιστορική αναδρομή του φορολογικού συστήματος στην Ελλάδα Από την απελευθέρωση του Ελληνικού Κράτους μέχρι το έτος 1919 έκαναν την εμφάνισή τους διάφοροι φορολογικοί νόμοι, οι οποίοι είχαν επιρροές κυρίως από τα τότε Ευρωπαϊκά Κράτη Γαλλία - Αγγλία - Γερμανία, όπως : Ο νόμος ΧΚ/1877 «φόρος επί στοιχείων καθαρού εισοδήματος». Ο νόμος ΓΤ3Γ [3393], ο οποίος εισήγαγε έναν προοδευτικό φόρο στα ετήσια καθαρά εισοδήματα προσώπων με μεγάλη φοροδοτική ικανότητα και άλλοι νόμοι, όπως ο φόρος επί του εισοδήματος, υπολογιζόμενος με βάση το μίσθωμα κατοικίας του φορολογούμενου κ.λπ. Το έτος 1919, η Ελλάδα εισάγει το νόμο 1640/ «περί κώδικος φορολογίας των καθαρών προσόδων». Ο νόμος αυτός αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη προσπάθεια για τη θέσπιση ενός φορολογικού συστήματος και ίσχυσε μέχρι το 1955, δηλαδή περίπου 35 χρόνια. Επίσης, ο νόμος αυτός επικράτησε να ονομάζεται αναλυτική φορολογία εισοδήματος, επειδή υποβάλλονταν χωριστές δηλώσεις για κάθε εισόδημα. Έτσι, αν κάποιος εμφάνιζε εισόδημα από μισθούς και από επιχειρήσεις, ήταν υποχρεωμένος να υποβάλλει δύο φορολογικές δηλώσεις, αν είχε και άλλο εισόδημα από άλλη πηγή, έπρεπε να υποβάλλει και τρίτη φορολογική δήλωση κ.ο.κ. Μετά το Β' παγκόσμιο πόλεμο το σύστημα αυτό άρχισε να παρακμάζει και ο νομοθέτης άρχισε να προετοιμάζει τον ενιαίο φόρο εισοδήματος. Το 1955 οριστικοποιήθηκε το νομοθετικό διάταγμα (Ν.Δ.) 3323/55, το οποίο προέβλεπε ότι [16]

17 επιβάλλεται φόρος επί του συνολικού καθαρού εισοδήματος κτώμενου υπό παντός φυσικού προσώπου. Στη συνέχεια ο νομοθέτης προετοίμαζε και το νομοσχέδιο για τα νομικά πρόσωπα και το 1958 οριστικοποιήθηκε το Ν.Δ. 3843/58, το οποίο ρύθμιζε τη φορολογία εισοδήματος των νομικών προσώπων. Τα δύο φορολογικά νομοσχέδια ίσχυσαν για περίπου 35 χρόνια μέχρι το 1989 με αλλεπάλληλες τροποποιήσεις, όπως ήταν φυσικό όλα αυτά τα χρόνια, γιατί η φορολογία είναι το κυριότερο εργαλείο διαχείρισης των εσόδων του κράτους. Το 1989 τα δύο νομοσχέδια 3323/55 και 3843/58 κωδικοποιήθηκαν με το προεδρικό διάταγμα (Π.Δ.) 129/89 σε ένα ενιαίο νομοθετικό κείμενο με τίτλο «Ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος» (Κ.Φ.Ε.) με συνολικά 104 άρθρα, από τα οποία τα άρθρα 1-85 αφορούσαν τη φορολογία εισοδήματος των φυσικών προσώπων και τα υπόλοιπα αφορούσαν τη φορολογία εισοδήματος των νομικών προσώπων. Αργότερα με νέα κωδικοποίηση (με το Ν.2238/94) τα άρθρα 1-97 αναφέρονται στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων και τα επόμενα αναφέρονται στη φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων. Ο φορολογικός νόμος 2238/94 ΦΕΚ 151 Α'/ κυρώθηκε ως κώδικας φορολογίας εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, χωρίς να αλλάζει ο βασικός του κορμός, παρά τις πολλές τροποποιήσεις που έχει δεχθεί μέχρι σήμερα. Η έννοια της Φορολογίας του προσωπικού εισοδήματος εισάγεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα το έτος 1909 που καθιερώθηκε ο γενικός φόρος. Μετέπειτα το 1917 έχουμε το φόρο έκτακτων κερδών χωρίς την ύπαρξη σχετικής νομοθεσίας για την φορολογία εισοδήματος. Το 1919 με την θέσπιση του Ν.1640 "Περί φορολογίας καθαρών προσόδων" έχουμε για πρώτη φορά φορολογία όλων γενικά των εισοδημάτων με το μικτό τύπο φορολογίας εισοδήματος. Με σταθερό συντελεστή φόρων π.χ για καθαρό εισόδημα από οικοδομές 16% και για τις εκμισθωμένες γαίες 18%. Σταθμός στην Ελληνική δημοσιονομική ιστορία θεωρείται η μεταρρύθμιση της άμεσης φορολογίας που πραγματοποιήθηκε το 1919.Η φορολογική μεταρρύθμιση απέβλεπε στην άρση των αδικιών και της αταξίας που υπήρχε στο φορολογικό σύστημα προηγουμένως. Εξαιτίας αυτού θεωρείται από τους σημαντικότερους και από τους δικαιότερους φορολογικούς νόμους. [17]

18 Το μέχρι τότε ισχύον φορολογικό καθεστώς αντικαθίστανται από το νομοθετικό διάταγμα του 3323 του 1955 που αφορά την φορολογία φυσικών προσώπων. Με το Ν /55 καθιερώνεται ο προσωπικός και προοδευτικός φόρος στο συνολικό καθαρό εισόδημα (ενιαίος φόρος). Κατόπιν με το Ν /58 "Φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων συμπληρώνεται η νομοθεσία. Τα δύο αυτά Ν.. αποτελούν το κορμό του φορολογικού συστήματος. Με την φορολογία εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, το κράτος εισπράττει σήμερα μία από τις κυριότερες πηγές των εσόδων του. Πολλές αλλαγές έχουν επέλθει στην φορολογία εισοδήματος μέχρι σήμερα ούτως ώστε να είναι πιο σωστή η φορολόγηση των πολιτών της χώρας μας. Σε σχέση πάντοτε με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ), όπως η αλλαγή της φορολογικής κλίμακας, οι αλλαγές στις εκπτώσεις δαπανών, η διαφοροποίηση στον τρόπο έκπτωσης αυτών των δαπανών και αλλαγές που αναφέρονται στα τεκμήρια διαβίωσης. [18]

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ : ΠΗΓΕΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΩΝ 2.1. Εισαγωγή Η φορολογική νομοθεσία δημιουργεί ένα πλήθος υποχρεώσεων και σχέσεων της κάθε οικονομικής μονάδας που υπόκειται σε φόρο απέναντι στο κράτος αλλά και σε άλλους οργανισμούς ή φορείς που εμπλέκονται στο σύστημα. Φόρος καλείται η αναγκαστική εισφορά προς το κράτος ή προς Νομικά Πρόσωπα χωρίς ειδική αντιπαροχή. Ένας από τους κυριότερους σκοπούς της Φορολογίας είναι ο ταμιευτικός, ο οποίος αποβλέπει στην εξασφάλιση των απαραίτητων δημοσίων εσόδων, ικανών να καλύψουν τις δημόσιες δαπάνες. Ένας άλλος λόγος είναι η εκπλήρωση κοινωνικών σκοπών όταν αποτελούν μέσο καταπολέμησης της οικονομικής ανισότητας που διαμορφώνεται στις διάφορες κοινωνικές τάξεις. Η άσκηση της κοινωνικής πολιτικής της κάθε Κυβέρνησης εκδηλώνεται υπό την πρακτική της μορφή και με φορολογικές μεταρρυθμίσεις με τις οποίες επιδιώκεται η φορολογική ελάφρυνση των οικονομικά ασθενέστερων, με αντίστοιχη επιβάρυνση των οικονομικά ισχυρότερων. Οι φόροι όπως προαναφέραμε χωρίζονται σε άμεσους και έμμεσους. Εμείς θα ασχοληθούμε με τους άμεσους φόρους και συγκεκριμένα με την Φορολογία Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων. Στη συνέχεια αναλύονται οι πηγές από τις οποίες προέρχεται κάθε εισόδημα Εισόδημα από ακίνητα Ως εισοδήματα από ακίνητα λογίζονται τα ποσά που εισπράττουν ετησίως είτε ο φορολογούμενος είτε η εταιρία από μισθώματα, εξαιτίας εκμίσθωσης οικοδομών ή γης, καθώς και τα ενοίκια που θα πλήρωνε ο εκμισθωτής, αν νοίκιαζε το ιδιοκατοικημένο ακίνητό του σε κάποιον άλλο είτε από παραχώρηση της χρήσης σε τρίτο χωρίς αντάλλαγμα, μιας ή περισσοτέρων οικοδομών ή γαιών. Τα μισθώματα που καταβάλλονται αναδρομικά με βάση νόμο ή δικαστική απόφαση, θεωρείται ότι αποκτήθηκαν στο χρόνο που ανάγονται τα μισθώματα αυτά. Εισοδήματα από οικοδομές και γη θεωρούνται και: [19]

20 Το εισόδημα από εκμίσθωση γηπέδων που χρησιμοποιούνται ως αποθήκες, εργοστάσια, εργαστήρια, χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων, θεαμάτων, καφενείων, γυμναστηρίων κλπ. Η αξία που έχει κατά το χρόνο της ανέγερσής της η οικοδομή που ανεγέρθηκε με δαπάνες του μισθωτή, σε έδαφος του οποίου την κυριότητα έχει ο μισθωτής, αν μετά τη λήξη του χρόνου της μίσθωσης του εδάφους, η οικοδομή περιέχεται κατά κυριότητα και πάλι στον εκμισθωτή. Σε περίπτωση υπεκμίσθωσης ακινήτων, αυτό που αποκτιέται από το μισθωτή. Το ποσοστό από τη δασική παραγωγή που καταβάλλεται στον ιδιοκτήτη, ως αντάλλαγμα για την παραχώρηση της εκμετάλλευσής του. Το αντάλλαγμα που καταβάλλεται για την παραχώρηση χώρου, για την τοποθέτηση φωτεινών επιγραφών και κάθε είδους διαφημίσεων. Το αντάλλαγμα που αποκτά ο κύριος ή επικαρπωτής ακινήτου, για τη μεταβίβαση του δικαιώματος επικαρπίας για ορισμένο χρόνο σε ημεδαπά ή αλλοδαπά νομικά πρόσωπα. Δε θεωρούνται εισοδήματα από ακίνητα: Τα τεκμαρτά ενοίκια που προέρχονται από ιδιοχρησιμοποίηση βιομηχανοστασίων, των παραρτημάτων και των αποθηκών καθώς και των οικοπέδων που είναι συνεχόμενα μ' αυτά και χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση α' και β' υλών και έτοιμων προϊόντων. Τα τεκμαρτά ενοίκια από οικοδομές που βρίσκονται μέσα σε αγροκτήματα ή έξω από αυτά αλλά χρησιμοποιούνται όμως για τους σκοπούς της εκμετάλλευσης των αγρών. Εισοδήματα από ακίνητα που δεν φορολογούνται Το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει από την παραχώρηση της χρήσης ακινήτων από τον κύριο, νομέα ή επικαρπωτή αυτών στο Ελληνικό Δημόσιο ή σε Ν.Π.Δ.Δ., χωρίς αντάλλαγμα. Το ετήσιο ακαθάριστο τεκμαρτό εισόδημα από ιδιοκατοίκηση γενικά. Το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει από τη δωρεάν παραχώρηση της χρήσης κατοικίας εμβαδού μέχρι 200 τ.μ. από γονέα που έχει την κυριότητα ή [20]

21 την επικαρπία αυτής, προς τα τέκνα του, ή από τα τέκνα που έχουν την κυριότητα ή την επικαρπία αυτής προς τους γονείς τους, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως κατοικία, απαλλάσσεται από το φόρο. Αν παραχωρηθούν περισσότερες από μία κατοικίες, τότε απαλλάσσεται το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει μόνο από τη μία κατοικία και εφόσον αυτή χρησιμοποιείται ως κύρια ή δευτερεύουσα κατοικία και όχι όταν αυτή χρησιμοποιείται ως επαγγελματική στέγη ή για άλλη χρήση Προσδιορισμός των ακαθάριστων εσόδων από οικοδομές Για να υπολογίσουμε την αξία ενός ακινήτου πολλαπλασιάζουμε, τα τετραγωνικά μέτρα της κύριας κατοικίας, τα οποία προσαυξάνονται με το 20% της επιφάνειας των αποθηκευτικών χώρων, καθώς και τους χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων που ενδεχομένως υπάρχουν στην κατοικία με την τιμή ζώνης (για περιοχές που ισχύει το αντικειμενικό σύστημα) ή την τιμή εκκίνησης (για τις υπόλοιπες περιοχές) που ισχύουν την 1/1 κάθε έτους επί του τον διορθωτικό συντελεστή, ο οποίος ανάλογα με την τιμή ζώνης ή την τιμή εκκίνησης ορίζεται ως εξής: Τιμή ζώ νης ή εκκίνησης Δ ιορθω τικός συντελεστής Έ ω ς 440 1, , , και άνω 1,40 και τέλος το συντελεστή παλαιότητας που ισχύει για τις αντικειμενικές αξίες: Έτη Συντελεστής παλαιότητας 1-5 0, , , , ,65 25 και άνω 0,60 [21]

22 Το γινόμενο των πιο πάνω τεσσάρων παραγόντων μας δίνει την αξία του ακινήτου η οποία πολλαπλασιάζεται στη συνέχεια με το 3,5% δίνοντας μας έτσι το ελάχιστο ενοίκιο από ιδιοκατοίκηση κύριας κατοικίας Προσδιορισμός των ακαθάριστων εσόδων από γαίες Ακαθάριστο εισόδημα από γαίες είναι το συμφωνημένο ενοίκιο για χρήση και κάρπωση που αποκτάται από την ενοικίαση των κτημάτων, δασών, λιβαδιών, μεταλλείων, λατομείων, δεξαμενών, ιχθυοτροφείων κλπ. Δεν αναγνωρίζεται τεκμαρτό ενοίκιο από ίδιο-χρησιμοποίηση γαιών Προσδιορισμός των καθαρών κερδών από οικοδομές Από το ακαθάριστο εισόδημα οικοδομών αφαιρούνται για απόσβεση, ασφάλιστρα κινδύνων πυρκαγιάς, καθώς και έξοδα επισκευής και συντήρησης της οικοδομής τα εξής ποσοστά: Για κατοικίες, οικοτροφεία, σχολεία, φροντιστήρια, αίθουσες κινηματογράφων ή θεάτρων, ξενοδοχεία, κλινικές και σανατόρια 10% για αποσβέσεις και ποσοστό μέχρι 15% (επί του ακαθάριστου εισοδήματος) για τα ασφάλιστρα κατά του κινδύνου πυρκαγιάς ή άλλων κινδύνων, για έξοδα επισκευής και συντήρησης καθώς και για την αμοιβή δικηγόρου για δίκες σε διαφορές απόδοσης ενοικίου ή καθορισμό ενοικίου (όχι αμοιβή για δίκες λόγω ζημιών που προκλήθηκαν στο κτίριο). Αν οι δαπάνες αυτές, αφορούν κοινόχρηστους χώρους του ακινήτου, επιμερίζονται αναλόγως στους συνιδιοκτήτες του. Για γραφεία, καταστήματα, αποθήκες κλπ. που νοικιάζονται ή ιδιοχρησιμοποιούνται ή χρησιμοποιούνται για άλλες χρήσεις, ποσοστό 5% για αποσβέσεις και για ασφάλιστρα κατά του κινδύνου πυρκαγιάς ποσοστό μέχρι 5%. Για το ακαθάριστο εισόδημα από υπεκμίσθωση οικοδομών (ανεξάρτητα από τη χρήση του ακινήτου) 5% συνολικά. Από το μίσθωμα που εισπράττεται, αφαιρείται το μίσθωμα που καταβλήθηκε στον εκμισθωτή και επί του υπολοίπου υπολογίζεται το ποσοστό 5%. Αν το ποσό της διαφοράς που προκύπτει είναι αρνητικό, αγνοείται. [22]

23 Ποσοστό 5% συνολικά (για αποσβέσεις, ασφάλιστρα κλπ.) για το ακαθάριστο εισόδημα από παραχώρηση χώρων τοποθέτησης επιγραφών καθώς και από κάθε είδους διαφήμισης, από γήπεδα που χρησιμοποιούνται ως αποθήκες, εργοστάσια, εργαστήρια, χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων, θεαμάτων, καφενείων, γυμναστηρίων και γενικά για κάθε χρήση, καθώς και από την οικοδομή που κτίστηκε από το μισθωτή και περιήλθε μετά τη λήξη της μίσθωσης στην κυριότητα του εκμισθωτή. Αφαιρείται και το ποσό της αποζημίωσης που υποχρεούται να καταβάλλει βάσει νόμου ο εκμισθωτής (Φ.Π. ή Ν.Π.) στο μισθωτή για τη λύση της μισθωτικής σχέσης του ακινήτου. Το υπόλοιπο που μένει μετά την αφαίρεση των παραπάνω ποσών, αποτελεί το καθαρό εισόδημα από ακίνητα το οποίο και φορολογείται Προσδιορισμός των καθαρών κερδών από γαίες Από το συνολικό ακαθάριστο εισόδημα αφαιρούνται: Κάθε φόρος, τέλη κλπ. που βαραίνουν τα κτήματα. 5% πάνω στα ακαθάριστα έσοδα από γαίες για αποσβέσεις και έξοδα συντήρησης. 10% των δαπανών για αντιπλημμυρικά έργα και αποξηράνσεις ελών για απόσβεση τους, όχι όμως και για βελτίωση ή επέκταση των αγρών. Το καταβαλλόμενο ενοίκιο ή δικαίωμα στον κύριο του αγρού, σε περίπτωση υπεκμίσθωσης επιφάνειας και εμφύτευσης. Η αποζημίωση που καταβάλλεται από τον εκμισθωτή στο μισθωτή, σε περίπτωση της μίσθωσης του ακινήτου. Το υπόλοιπο που μένει μετά την αφαίρεση των παραπάνω ποσών, αποτελεί το καθαρό εισόδημα από γαίες το οποίο και φορολογείται Συμπληρωματικός Φόρος Εισοδήματος από ακίνητα 1,5% Το ακαθάριστο εισόδημα από εκμίσθωση και από ιδιόχρηση ακινήτων υπόκειται και σε συμπληρωματικό φόρο 1,5%. Ο συντελεστής αυξάνεται σε 3%, όταν το [23]

24 ακαθάριστο εισόδημα προέρχεται από ακίνητα που χρησιμοποιούνται ως κατοικίες και η επιφάνεια της κάθε μιας από αυτές υπερβαίνει τα 300τ.μ. Ο συμπληρωματικός φόρος για τα εισοδήματα από ακίνητα εταιριών, κοινοπραξιών κλπ. είναι 3% όταν η επιφάνεια είναι μέχρι 300τ.μ. και 6% όταν η επιφάνεια είναι πάνω από 300τ.μ. Αν και η σύζυγος έχει εισοδήματα από ακίνητα, τότε και αυτή θα φορολογηθεί με το συμπληρωματικό φόρο, χωριστά για τα δικά της εισοδήματα. Σε περίπτωση υπεκμίσθωσης ακινήτου, το ποσοστό 1,5% του συμπληρωματικού φόρου, υπολογίζεται στο ακαθάριστο εισόδημα από υπεκμίσθωση, δηλαδή στο μίσθωμα που εισπράττει ο υπεκμισθωτής πριν από την έκπτωση του μισθώματος που καταβάλλει στον εκμισθωτή Κυρώσεις Δεν έχουν δικαίωμα να εγείρουν αγωγή έξωσης ή να μεταβιβάσουν την κυριότητα με οποιοδήποτε τρόπο ή να συστήσουν εμπράγματα δικαιώματα για μια 5ετία, από τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, στα ακίνητα για τα οποία δεν έχουν δηλωθεί τα ενοίκια. Δεν έχουν δικαίωμα να παραχωρήσουν υποθήκη για μια 10ετία από τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, στα ακίνητα για τα οποία δεν έχουν δηλωθεί τα ενοίκια. Δεν έχουν δικαίωμα να πάρουν στεγαστικό δάνειο από τις τράπεζες, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και λοιπούς οργανισμούς οι οποίοι χορηγούν στεγαστικά δάνεια. Τα ενοίκια από εκμίσθωση ακινήτων που δηλώνονται εκπρόθεσμα, φορολογούνται αυτοτελώς χωρίς καμιά έκπτωση ή μείωση, με συντελεστή 50%, εφόσον μέσα σε 3 μήνες από την υποβολή της εκπρόθεσμης δήλωσης, ζητηθεί το πιστοποιητικό για να ασκηθεί αγωγή έξωσης, παραχώρηση υποθήκης κλπ Εισόδημα από Γεωργικές Επιχειρήσεις Γεωργικές επιχειρήσεις θεωρούνται οι αγροτικές, κτηνοτροφικές, δασικές, αλιευτικές, πτηνοτροφικές, μελισσοκομικές, σηροτροφικές και λοιπές επιχειρήσεις που ασχολούνται με την εκμετάλλευση του πρωτογενούς τομέα. [24]

25 Ο επιτηδευματίας που αγοράζει ζώα, όχι με σκοπό να τα μεταπωλήσει όπως είναι, αλλά να τα θρέψει σε στάβλους ή σε λιβάδια και να διαθέσει στη συνέχεια το κρέας τους στην αγορά, ασκεί κτηνοτροφική επιχείρηση. Οι παραπάνω επιχειρήσεις επιλέγουν μόνες τους και το δηλώνουν στη Δ.Ο.Υ. αν θέλουν να έχουν διαχειριστικό έτος το έτος που αρχίζει από 1/1 και τελειώνει 31/12 ή το γεωργικό έτος που αρχίζει 1/10 και τελειώνει 30/ Προσδιορισμός ακαθάριστων εσόδων Γεωργικών Επιχειρήσεων Σαν ακαθάριστο έσοδο λαμβάνεται η αξία των προϊόντων όπως αυτή εμφανίζεται στα βιβλία της γεωργικής επιχείρησης. Αν δεν τηρούνται βιβλία, ως ακαθάριστο έσοδο παίρνεται η αξία των προϊόντων αποτιμημένων με τη μέση τιμή χονδρικής πώλησης που ίσχυε κατά το χρόνο και τόπο παραγωγής Προσδιορισμός καθαρών κερδών Γεωργικών Επιχειρήσεων Τα καθαρά κέρδη από γεωργικές επιχειρήσεις που τηρούν ακριβή και επαρκή βιβλία γ' κατηγορίας του Κ.Β.Σ., προσδιορίζονται από τα λογιστικά τους βιβλία, όπως ακριβώς γίνεται και με τις εμπορικές επιχειρήσεις, με αφαίρεση δηλαδή από τα έσοδα, τα πραγματοποιημένα έξοδα. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις τα καθαρά κέρδη προσδιορίζονται εξωλογιστικά. Πολλαπλασιάζονται τ' ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης ( δηλαδή η αξία των παραγόμενων προϊόντων) με ειδικούς, κατά κλάδο εκμετάλλευσης, συντελεστές καθαρού κέρδους. Για την εξεύρεση της αξίας τους, τα προϊόντα αποτιμώνται σε ευρώ, με βάση τη μέση χονδρική τιμή πώλησής τους, που ισχύει κατά το χρόνο και στον τόπο της παραγωγής τους. Στα ακαθάριστα έσοδα συμπεριλαμβάνονται και οι διάφορες εισοδηματικές και οικονομικές ενισχύσεις οι οποίες υπολογίζονται πάνω στην παραγωγή και χορηγούνται στην επιχείρηση αυτή. Αν το παραπάνω καθαρό γεωργικό εισόδημα που προσδιορίζεται με την εφαρμογή των συντελεστών καθαρού κέρδους πάνω στα ακαθάριστα έσοδα είναι διαφορετικό από αυτό που προσδιορίζεται με την αντικειμενική μέθοδο, τότε λαμβάνεται υπόψη για τη φορολογία εισοδήματος, το μεγαλύτερο από τα δύο ποσά. [25]

26 Στο καθαρό αυτό κέρδος, που προσδιορίζεται με την εφαρμογή του συντελεστή καθαρού εισοδήματος, προσθέτονται και τα παρακάτω ποσά εσόδων: οι τόκοι από συναλλακτικές πράξεις. η αυτόματη υπερτίμηση του κεφαλαίου της επιχείρησης. τα ποσά που έχουν εισπραχθεί από επισφαλείς απαιτήσεις, τα οποία είχαν ήδη αποσβεσθεί σε προηγούμενες χρήσεις. τα ποσά που έχουν εισπραχθεί από φόρους-τέλη και εισφορές της επιχείρησης, τα οποία είχαν καταβληθεί στο Δημόσιο χωρίς να οφείλονται. Στις γεωργικές επιχειρήσεις που είναι υποχρεωμένες να τηρούν βιβλία και στοιχεία του Κ.Β.Σ., αλλά δεν τηρούν ή τηρούν ανακριβή βιβλία και στοιχεία, ο συντελεστής καθαρού κέρδους προσαυξάνεται κατά 40%. Οι συντελεστές καθαρού κέρδους γεωργικών εκμεταλλεύσεων ορίζονται ως εξής: Πίνακας 1 - συντελεστές καθαρού κέρδους γεωργικών εκμεταλλεύσεων Σποροπαραγωγή 5-8% Ανθοπαραγωγή 8% Βοοτροφικές εκμεταλλεύσεις (περιλαμβανομένης και της παραγωγής γάλακτος) 5% Χοιροτροφικές εκμεταλλεύσεις 5% Πτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις 10% Λοιπές εκμεταλλεύσεις προϊόντων φυτικής και ζωικής παραγωγής 10-20% για τους μη απασχολούμενους προσωπικά: 20-30% (πηγή: Φλώρος, 2010, σελ. 184) Προσδιορισμός του καθαρού Γεωργικού Εισοδήματος με βάση την αντικειμενική μέθοδο Ως καθαρό γεωργικό εισόδημα (ατομικής επιχείρησης, Ο.Ε., Ε.Ε., κοινοπραξίας κλπ.), από οποιαδήποτε γεωργική δραστηριότητα, στην περίπτωση που δεν τηρούνται βιβλία του Κ.Β.Σ. από τα οποία να εξάγεται λογιστικό αποτέλεσμα για τη δραστηριότητα αυτή, θεωρείται αυτό που προσδιορίζεται με την αντικειμενική μέθοδο. [26]

27 Αν οι αγρότες το επιθυμούν, τότε μπορούν να δηλώσουν και το καθαρό γεωργικό τους εισόδημα που προκύπτει με την εφαρμογή των συντελεστών καθαρού κέρδους πάνω στα ακαθάριστα έσοδα. Για τον προσδιορισμό του καθαρού εισοδήματος με βάση την αντικειμενική μέθοδο, θα λαμβάνεται υπόψη το καθαρό γεωργικό εισόδημα, όπως αυτό υπολογίζεται με βάση τις καθιερωμένες αρχές της γεωργικής λογιστικής, ανά στρέμμα καλλιεργούμενης έκτασης και είδος προϊόντος ή κατά κεφαλή και είδος εκτρεφόμενου ζώου ή κατά άλλη μονάδα παραγωγής για ειδικές περιπτώσεις, όπως αλιευτικής, μελισσοκομικής ή άλλης παραγωγής. Το ανά μονάδα (προϊόν, ζώο κλπ.) ποσό καθαρού γεωργικού εισοδήματος, πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό των στρεμμάτων (εκτρεφόμενων ζώων κλπ.) ή και με τον συνδυασμό αυτών και το γινόμενο του πολλαπλασιασμού αυτού αποτελεί το καθαρό εισόδημα, που πρέπει να δηλωθεί από αυτόν που ασκεί την γεωργική δραστηριότητα. Ο σύζυγος έχει το δικαίωμα να παραχωρήσει δωρεάν στη σύζυγο του (και αντίστροφα) μέρος της γεωργικής γης, έτσι ώστε να διασπαστεί το γεωργικό τους εισόδημα που θα υπαχθεί στο αντικειμενικό σύστημα. Στον πίνακα των τεκμαρτών ενοικίων, το αντιπροσωπευτικό ενοίκιο εμφανίζεται στις ημιορεινές και ορεινές περιοχές μειωμένο κατά ποσοστό 20% και 40% αντίστοιχα σε σχέση με τα ποσά των πεδινών περιοχών. Με την αντικειμενική μέθοδο προσδιορίζεται και το γεωργικό εισόδημα κάθε φυσικού προσώπου μη επιτηδευματία, το οποίο αποκτά εισόδημα από αγροτική εκμετάλλευση, έστω και αν δεν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότης. Αν από τα στοιχεία που προσκομίζει ο φορολογούμενος αποδεικνύεται ότι εξαιτίας ζημιών από απρόβλεπτα γεγονότα, δεν αποκτήθηκε εισόδημα ή το αποκτηθέν είναι κατώτερο από αυτό που προσδιορίζεται με την αντικειμενική μέθοδο, ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. δε λαμβάνει υπόψη ή μειώνει κατά περίπτωση το προκύπτον με αντικειμενική μέθοδο καθαρό γεωργικό εισόδημα. Αγρότης κατά κύριο επάγγελμα θεωρείται το Φ.Π. το οποίο είναι κάτοχος γεωργικής εκμετάλλευσης (ιδιοκτήτης, μισθωτός ή αγρολήπτης της γεωργικής εκμετάλλευσης, εφόσον η μίσθωση ή η αγροληψία έχει συναφθεί εγγράφως) λαμβάνει τουλάχιστον το 50% του συνολικού του εισοδήματος από την απασχόλησή του στην γεωργική [27]

28 εκμετάλλευση και απασχολείται αυτοπροσώπως και επαγγελματικά τουλάχιστον κατά το 50% του συνολικού χρόνου απασχόλησής του Εκπτώσεις από το Γεωργικό Εισόδημα Από το συνολικό καθαρό γεωργικό εισόδημα, που προσδιορίζεται με την αντικειμενική μέθοδο, εκπίπτουν: Το ποσό του ετήσιου ενοικίου που καταβάλλεται για εκμίσθωση της γεωργικής γης. Ποσό που είναι ίσο με το 25%, της δαπάνης αγοράς καινούργιου πάγιου εξοπλισμού, που χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την κάλυψη αναγκών της γεωργικής εκμετάλλευσης ( για νέους αγρότες το πιο πάνω ποσό ανέρχεται σε 50%). Το ποσό αυτό εκπίπτει εφάπαξ κατά το χρόνο πραγματοποίησης της δαπάνης. Δεν εκπίπτει το ποσό της δαπάνης αγοράς μεταχειρισμένου εξοπλισμού. Τα παραπάνω ισχύουν τόσο για τα Φ.Π., είτε αυτά είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες είτε όχι, που αποκτούν γεωργικό εισόδημα, όσο και για τα Ν.Π., εκτός φυσικά από τις περιπτώσεις εκείνες που τηρούνται βιβλία γ' κατηγορίας του Κ.Β.Σ Απαλλαγές - Κίνητρα για τους αγρότες Από το καθαρό γεωργικό εισόδημα των Φ.Π. που είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, εκπίπτουν Εκπίπτουν 3000 για τα Φ.Π. που είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες εφόσον λαμβάνουν εξισωτικές αποζημιώσεις. Για τους αγρότες που δεν έχουν υπερβεί το 35 έτος της ηλικίας τους, για τα 5 πρώτα έτη άσκησης του επαγγέλματος απαλλάσσονται Εκπίπτουν 4110 εφόσον οι αγρότες που δεν έχουν υπερβεί το 35 έτος της ηλικίας τους, λαμβάνουν εξισωτικές αποζημιώσεις. Οι νεοεισερχόμενοι στον αγροτικό τομέα υποχρεούνται, για άλλα 10 συνεχή έτη ακόμα από τη λήξη της 10ετίας με τις απαλλαγές και τα κίνητρα, να απασχολούνται κατά κύρια απασχόληση με τις παραπάνω αγροτικές εργασίες. [28]

29 Σε αντίθετη περίπτωση, βεβαιώνονται και εισπράττονται εντόκως από τη Δ.Ο.Υ. όλα τα ωφελήματα που τυχόν αποκόμισε ο αγρότης με δήλωση που υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. μέσα σε 18 μήνες από την παύση της απασχόλησης τους στον αγροτικό τομέα. Αν δεν υποβληθεί δήλωση, τότε καταβάλλεται και πρόστιμο ίσο με τα ωφελήματα που τυχόν αποκόμισε ο αγρότης, εκτός αν ο νεοεισερχόμενος αγρότης διέκοψε τις αγροτικές εργασίες του λόγω ανωτέρας βίας, οπότε δεν επιστρέφονται στη Δ.Ο.Υ. ούτε τα ωφελήματα, ούτε και καταβάλλεται και πρόστιμο Κυρώσεις Όσοι αποκτούν καθαρό γεωργικό εισόδημα από οποιαδήποτε γεωργική δραστηριότητα και είναι υπόχρεοι σε υποβολή δήλωσης, αν δεν δηλώσουν το εισόδημα αυτό και είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, τότε δεν δικαιούνται: α εισπράξουν επιστρεφόμενο Φ.Π.Α. ποσού πάνω από 900 να εισπράξουν επιδοτήσεις ποσού πάνω από 1500 για τη φυτική παραγωγή και 2200 για τη ζωική παραγωγή εφόσον είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, ή να εισπράξουν οποιοδήποτε ποσό επιδότησης ή αποζημίωσης γεωργικής παραγωγής εφόσον δεν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες να πάρουν άδεια από την αρμόδια αρχή να πωλούν αγροτικά προϊόντα πλανοδίως ή σε λαϊκές αγορές να πάρουν άδεια αγροτικού αυτοκινήτου να μεταβιβάσουν με οποιοδήποτε τρόπο την κυριότητα γεωργικής γης για μια 5ετία από τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Όσοι δεν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες και αποκτούν καθαρό γεωργικό εισόδημα από οποιαδήποτε γεωργική δραστηριότητα, αν δεν δηλώσουν το εισόδημα αυτό, δεν δικαιούνται: να εισπράξουν κάθε μορφής και ποσού επιδότησης να εισπράξουν κάθε ποσό αποζημίωσης γεωργικής παραγωγής, λόγω έκτακτων και απρόβλεπτων ζημιών να πάρουν άδεια αγροτικού αυτοκινήτου [29]