Παξερόκελεο ππεξεζίεο: λνκηθή ζπκβνπιεπηηθή

Σηεθαλία Σνπιή Δηθεγόξνο, Μέινο ηεο ζπγγξαθηθήο νκάδαο ησλ εθπαηδεπηηθώλ εξγαιείσλ ζπκβνπιεπηηθήο ηεο ΓΓΙΦ, πξώελ Σύκβνπινο ηεο ΓΓΙΦ Παξερόκελεο ππεξεζίεο: λνκηθή ζπκβνπιεπηηθή Δίκαη 15 ρξφληα δηθεγφξνο. Ήκνπλ απφ ην 2003 ζηελ Γεληθή Γξακκαηεία Ιζφηεηαο ησλ Φχισλ, 2 ρξφληα ήκνπλ ζην Κ.Δ.Θ.Ι. θαη κεηά ζην πκβνπιεπηηθφ Κέληξν ηνπ Πεηξαηά, παξέρνληαο λνκηθή ζπκβνπιεπηηθή. Καηζηβαξδάθνπ: Η ηεθαλία είλαη πξαγκαηηθά ζπλεξγάηηδά καο γηα 7 ρξφληα ηνπιάρηζηνλ ζηα πκβνπιεπηηθά Κέληξα γηα ηε Βία θαηά ησλ Γπλαηθψλ, θάλεη λνκηθή ζπκβνπιεπηηθή θαη εθηφο απηνχ ιφγσ αθξηβψο ηεο εμαηξεηηθήο ζπλεξγαζίαο πνπ είρακε, αλέιαβε λα ζπγγξάςεη ην εθπαηδεπηηθφ παθέην γηα ηνπο/ηηο λνκηθνχο ζην πιαίζην ηνπ Πξνγξάκκαηνο ΔΠΑ πνπ πινπνηνχκε. Δθηφο απφ ην εθπαηδεπηηθφ παθέην, έρεη θάλεη θαη ηνλ Κψδηθα Γενληνινγίαο, κε ηα πξνζσπηθά δεδνκέλα ησλ γπλαηθψλ, ηα νπνία είλαη φια πάξα πνιχ ελδηαθέξνληα θαη ζα ζαο ηα πεη. Σ.Σ.: Θα πάξεηε θαη ηνπο Οδεγνχο θαη θαιφ είλαη λα δηαβάζεηε θαη ησλ λνκηθψλ, φρη γηα λα γίλεηε λνκηθνί ζχκβνπινη, αιιά επεηδή άγλνηα λφκνπ δελ ζπγρσξείηαη γηα ηνλ/ηελ πνιίηε, πφζν κάιινλ γηα καο πνπ είκαζηε ζε θάπνηα πφζηα θαη ρξεηάδεηαη λα μέξνπκε θαη ην λφκν. Λνηπφλ εγψ ζα μεθηλήζσ κε ην λφκν, έηζη ψζηε λα ζαο δψζσ θάπνηεο γλψζεηο γεληθέο, φζν πην απιά κπνξψ θαη κεηά θαιφ ζα είλαη λα θάλνπκε κηα ζπδήηεζε θαη λα γίλνπλ εξσηήζεηο. Βέβαηα ζα ζαο πσ θαη ην πσο ιεηηνπξγεί ε Αζηπλνκία θαη πνηεο είλαη νη δηαδηθαζίεο. Σν άγρνο ηεο γπλαίθαο φηαλ είλαη ζε θξίζε, ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο πξνέξρεηαη απφ ηελ αλαζθάιεηά ηεο γηα ηελ θηήζε θάπνησλ ζπγθεθξηκέλσλ δηθαησκάησλ, πνπ έρεη σο ζχδπγνο θαη κεηέξα. Ο λφκνο είλαη ν 3500/2006, θαιφ είλαη λα ηνλ δηαβάζνπκε, φπσο επίζεο θαιφ είλαη λα δηαβάζνπκε θαη ηελ εγθχθιην ηεο αζηπλνκίαο, ε νπνία θαη απηή ππάξρεη ζην internet, ζα κπείηε ζην site ηνπ ππνπξγείνπ Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε θαη ζα ηελ θαηεβάζεηε θαη απηή. Ο λφκνο έρεη 23 άξζξα πνπ αλαθέξνληαη ζηελ ελδννηθνγελεηαθή βία. Σν 1 ν άξζξν αλαθέξεηαη ζην ηη είλαη νηθνγέλεηα, είλαη πνιχ ζεκαληηθφ, γηαηί σο 1

ελδννηθνγελεηαθή βία δελ ζεσξείηαη κφλνλ ε βία πνπ αζθείηαη κέζα ζε έλα παληξεκέλν δεπγάξη, ζα πάξεη θαη θάπνηα γπλαίθα πνπ είλαη ζε ειεχζεξε ζπκβίσζε κε θάπνηνλ άλδξα. Ο λφκνο πξνζηαηεχεη ηε γπλαίθα θαη ην αδίθεκα ηεο βίαο πνπ δηαπξάηηεη ν ζχληξνθνο ηηκσξείηαη κε ην λφκν, εθφζνλ ζπλνηθεί ην δεπγάξη. Απηφ ζα πξέπεη λα ην μέξνπκε: ε νηθνγέλεηα πιένλ έρεη κηα επξεία έλλνηα, δελ είλαη κφλνλ ην παληξεκέλν δεπγάξη, είλαη θαη ην δεπγάξη πνπ δεη θάησ απφ ηελ ίδηα ζηέγε, κε βάζε ην λφκν ηεο ελδννηθνγελεηαθήο βίαο ηψξα, φρη κε βάζε ην νηθνγελεηαθφ δίθαην θαη ηα δηθαηψκαηα πνπ έρεη κία γπλαίθα (ζε θακηά πεξίπησζε κηα γπλαίθα πνπ ζπδεί δελ έρεη ηα ίδηα δηθαηψκαηα κε κηα γπλαίθα πνπ είλαη ζε γάκν). Αιιά ζην θνκκάηη ηεο ελδννηθνγελεηαθήο βίαο, είηε είλαη παληξεκέλνη, είηε δνπλ θάησ απφ ηελ ίδηα ζηέγε, έρνπκε αδίθεκα ελδννηθνγελεηαθήο βίαο. Ο λφκνο απηφο εθαξκφδεηαη επίζεο ζηνπο πξψελ ζπδχγνπο, δειαδή, ππάξρνπλ γπλαίθεο πνπ ρσξίδνπλ ή είλαη ζε δηάζηαζε, θεχγεη ν βίαηνο ζχληξνθνο απφ ην θπζηθφ ρψξν ηεο γπλαίθαο, κε κηα κεηνίθεζε, αιιά εμαθνινπζεί λα αζθεί βία: είλαη πάξα πνιχ ζπλεζηζκέλν απηφ ην πξάγκα. Ο λφκνο ινηπφλ εθαξκφδεηαη θαη ζε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο, ζην παληξεκέλν δεπγάξη, ζην δεπγάξη πνπ δεη ζε ειεχζεξε έλσζε, ζηνλ πξψελ ζχδπγν -αο έρεη βγεη δηαδχγην- θαη ζηνλ ελ δηαζηάζεη, ελλνείηαη, φηαλ είλαη ην δεπγάξη ζε δηάζηαζε. Δίλαη ζεκαληηθφ ινηπφλ λα μέξνπκε ζε πνηεο πεξηπηψζεηο κηιάκε γηα ελδννηθνγελεηαθή βία, γηαηί απηά ηα αδηθήκαηα έρνπλ δηαθνξεηηθφ ρεηξηζκφ θαη απφ ηελ αζηπλνκία θαη κεηά ζην δηθαζηήξην θαη νη πνηλέο είλαη κεγαιχηεξεο, αιιά θαη ε αζηπλνκία φπσο ζα ζαο αλαιχζσ ζηε ζπλέρεηα, πξέπεη λα δξα ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο, δελ έρεη ην δηθαίσκα ηεο δηαθξηηηθήο επρέξεηαο. Ο λφκνο αλαιχεη ζην 1 ν άξζξν ηη είλαη ζχκα: ζχκα είλαη θάζε άλζξσπνο πνπ βηψλεη βία θαη εηδηθά γηα ηα παηδηά, ην παηδί είλαη ζχκα αθφκα θαη φηαλ δελ αζθείηαη άκεζα ε βία πάλσ ηνπ, δειαδή, φηαλ γίλνληαη θαζαξίεο κέζα ζην ζπίηη θαη ππάξρνπλ κηθξά παηδηά, ην παηδί είλαη ζχκα. Δίλαη αδίθεκα θαη ηηκσξείηαη θαη κε απζηεξέο πνηλέο θαη εθεί, επεηδή πιένλ ηα αδηθήκαηα φια απηά δηψθνληαη απηεπάγγειηα, δελ ρξεηάδεηαη ε γπλαίθα λα πάεη λα θάλεη κήλπζε πιένλ, κπνξεί ν θαζέλαο λα θάλεη κηα θαηαγγειία ζηελ αζηπλνκία. Δάλ ν γείηνλαο γλσξίδεη φηη κέζα ζην ζπίηη απηφ ππάξρνπλ κηθξά παηδηά θαη γίλνληαη ζπκπινθέο θ.ιπ., κπνξεί λα θάλεη θαηαγγειία. Θα δείηε φηη ζα έρεηε πνιιά ηειέθσλα θαη απφ ηξίηα πξφζσπα, δελ ηειεθσλνχλ κφλν νη γπλαίθεο, ζα παίξλνπλ θαη νη γείηνλεο θαη νη 2

ζπλάδειθνη θαη ζπγγελείο, ζα έρεηε πνιιά ηέηνηα ηειεθσλήκαηα απφ άηνκα πνπ ζα δεηνχλ νδεγίεο, γηα ην πψο κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ή πψο κπνξνχλ λα παξέκβνπλ. Ο ηξίηνο, ν θαζέλαο, κπνξεί ζε έλα πεξηζηαηηθφ λα θάλεη θαηαγγειία, λα πάεη ζηελ αζηπλνκία ή θαη λα θαιέζεη ηελ ψξα πνπ αθνχεη ηηο θαζαξίεο, ην 100, ηελ άκεζε δξάζε. Σψξα ζα έξζεη ε αζηπλνκία; Απηφ ζα ην δνχκε. - Επσλύκσο; Καη αλψλπκα αθφκα. Μπνξεί λα δψζεη θαη ςεχηηθα ζηνηρεία, ην απνηέιεζκα κεηξάεη, ην ζέκα είλαη λα πάεη ην πεξηπνιηθφ κεηά ζην ζπίηη. Απηά ινηπφλ κε ην ηη είλαη νηθνγέλεηα, πνηνπο πξνζηαηεχεη ν λφκνο, κηιάκε ζπλερψο γηα γπλαίθεο, αιιά ππάξρνπλ θαη άλδξεο -είλαη πνιχ κηθξφ ην πνζνζηφ βέβαηαεηδηθά ζην ζέκα ηεο ζσκαηηθήο βίαο είλαη απεηξνειάρηζην. Όπσο επίζεο, θάηη άιιν πνιχ ζεκαληηθφ, επεηδή ε ειιεληθή νηθνγέλεηα αθφκα θαη ζήκεξα είλαη δεκέλε θαη βιέπνπκε ζηηο πεξηζζφηεξεο νηθνγέλεηεο, φρη ζε φιεο - εηδηθά ζηελ επαξρία-, είλαη πάλσ-θάησ, ν λφκνο πξνζηαηεχεη αθφκα θαη ηε γπλαίθα φηαλ αζθείηαη βία π.ρ απφ πεζεξά, δειαδή, φηαλ έρνπκε ζπγγεληθά πξφζσπα ηνπ άλδξα, ζα ην δείηε είλαη πνιχ ζπλεζηζκέλν, κηα γπλαίθα λα είλαη ζχκα βίαο απφ ηελ πεζεξά ηεο, απφ ζπγγελείο ηνπ άλδξα ηεο. Οπφηε ππάξρεη εηδηθή πξνζηαζία, φηαλ ππάξρεη βέβαηα ζπλνίθεζε. Δίπακε φηη πξνζηαηεχεη ν λφκνο ηε γπλαίθα πνπ δεη ζε ειεχζεξε έλσζε, γηαηί πάξα πνιιά δεπγάξηα ζήκεξα ζπδνχλε. Όηαλ ε γπλαίθα θαηαθέξεη θαη θχγεη απφ ην θπζηθφ ρψξν ηνπ βίαηνπ άλδξα θαη απηφο ζπλερίζεη κεηά λα ηεο αζθεί βία, φηαλ ινηπφλ θχγεη ν άλδξαο απφ ην ρψξν ηεο, κεηά απφ θεη, νπνηαδήπνηε πξάμε αζθείηαη ζηε γπλαίθα, δελ είλαη ελδννηθνγελεηαθή βία, πάεη κε ηνλ πνηληθφ θψδηθα θαη πάεη ζσκαηηθή βιάβε, απεηιή θ.ιπ., απαξαίηεηε πξνυπφζεζε είλαη λα ζπδνχλε. Ο λφκνο απαγνξεχεη ηελ άζθεζε θάζε κνξθήο βίαο, είλαη έλα γεληθφ άξζξν απηφ, ζα ην δείηε, φκσο ν λφκνο ηηκσξεί ζπγθεθξηκέλα, δειαδή, ε ςπρνινγηθή βία ζην ζχλνιφ ηεο κέλεη αηηκψξεηε ζην λφκν, ηηκσξνχληαη νη απεηιέο, ε ηξνκνθξάηεζε, ε απνκφλσζε, αιιά δελ ηηκσξνχληαη άιιεο κνξθέο ςπρνινγηθήο βίαο -θαη δελ ζα κπνξνχζαλ λα ηηκσξεζνχλ, ζα ην δείηε θαη ζεηο, φηη ε ςπρνινγηθή βία είλαη αζέαηε, δελ ππάξρνπλ κάξηπξεο, ζπλήζσο ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο κφλνλ ηα παηδηά αιιά θαιφ είλαη ε γπλαίθα λα κε ρξεζηκνπνηεί ηα παηδηά. Ο λφκνο δίλεη ην δηθαίσκα ζηε γπλαίθα λα ρσξίζεη εχθνια φηαλ είλαη ζχκα ελδννηθνγελεηαθήο βίαο, παιηά 3

απηφ δελ ππήξρε. Τπήξρε κφλνλ π.ρ. εάλ έπηαλε ηνλ άλδξα ηεο κε θάπνηα άιιε γπλαίθα, ππήξρε ν ηζρπξφο θινληζκφο, φηαλ ηελ εγθαηέιεηπε απηφο, ή π.ρ. φηαλ ππήξραλ απνδεηθηηθά ζηνηρεία φηη είρε επηβνπιεπζεί ηε δσή ηεο. Πιένλ ηψξα, φηαλ ε γπλαίθα έρεη απνδεηθηηθφ ζηνηρείν φηη είλαη ζχκα ελδννηθνγελεηαθήο βίαο, φηαλ ιέκε απνδεηθηηθφ ζηνηρείν ελλννχκε ή γλσκαηεχζεηο απφ λνζνθνκεία ή ηαηξνδηθαζηηθή έθζεζε ε νπνία ζπληάζζεηαη ζηα πιαίζηα ηεο κήλπζεο πνπ ζα θάλεη ε γπλαίθα, ε γπλαίθα κπνξεί λα ρσξίζεη πην εχθνια ζε απηή ηελ πεξίπησζε. Σν άξζξν 4 αλαθέξεηαη ζηε ζσκαηηθή βία ζε βάξνο ησλ παηδηψλ. Δίλαη πνιχ ζπλεζηζκέλν ν βίαηνο άλδξαο λα αζθεί βία ζηε γπλαίθα θαη ε γπλαίθα κεηά ζηα παηδηά. Απηφ νη γπλαίθεο δελ ην παξαδέρνληαη ζπλήζσο ζηνπο δηθεγφξνπο αιιά ην ιέλε ζηνλ/ζηελ ςπρνιφγν. ην Κέληξν πνπ νη ζχκβνπινη ζπδεηνχζακε ηα πεξηζηαηηθά κεηαμχ καο, έβιεπα φηη άιια έιεγαλ ζε εκέλα θαη άιια ζηελ ςπρνιφγν, π.ρ. ξσηνχζα ηηο γπλαίθεο θάπνηα πξάγκαηα θαη θαηά βάζε ηα αξληνχληαλ, φκσο ηα έιεγαλ ζηελ ςπρνιφγν. Σψξα ζαο ηα ιέσ φια απηά, εζείο βέβαηα ζηελ ηειεθσληθή ζηήξημε δελ κπνξείηε λα παξέκβεηε, φκσο λα μέξεηε φηη ζηε βία ελαληίνλ ησλ παηδηψλ δελ ππάξρεη θακία αλνρή. χκθσλα κε ην άξζξν απηφ θαη ηηο γλσκνδνηήζεηο πνπ έρεη βγάιεη ν πλήγνξνο απαγνξεχεηαη θάζε κνξθή ζσκαηηθήο βίαο ζηα παηδηά πιένλ, αθφκα θαη ε παηδαγσγηθψο αλαγθαία πνπ ιέκε. Γελ επηηξέπεηαη ζε θακία πεξίπησζε. Μεηαμχ άιισλ ππάξρεη δηάηαμε Δηζαγγειέα χξνπ πνπ αθαηξέζεθε ε γνληθή κέξηκλα απφ ηε κεηέξα, ε νπνία αζθνχζε βία ζην παηδί. Πάξα πνιιέο γπλαίθεο, ελψ είλαη ζχκαηα βίαο, έρνπλ άζρεκεο ζρέζεηο κε ηα παηδηά ηνπο, εηδηθά απηέο πνπ είλαη ζε καθξνρξφληα ζρέζε βίαο. Βιέπνπκε θάπνηα ζηηγκή ηε γπλαίθα λα ζέιεη λα ρσξίζεη αιιά επεηδή δελ έρεη ηα παηδηά κε ην κέξνο ηεο απηφ αλαιχεηαη ςπρνινγηθά, δελ έρεη ηελ ςπρηθή δχλακε λα πξνρσξήζεη δηθαζηηθψο γηαηί θνβάηαη φηη ηα παηδηά ζα πάλε κε ηνλ παηέξα. Απηφ ζπλήζσο ζπκβαίλεη αθξηβψο φπσο ζαο είπα πξηλ, γηαηί ε βία πνπ αζθεί ν άλδξαο ζηε γπλαίθα, απηή κεηά μεζπάεη ζηα παηδηά, φρη ζε φιεο ηηο πεξηπηψζεηο αιιά ζε αξθεηέο. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα ιέκε ζηε γπλαίθα, εηδηθά φηαλ θαηαιαβαίλνπκε φηη ζέιεη λα πξνρσξήζεη ζε δηθαζηηθέο ελέξγεηεο, λα θνηηάμεη λα είλαη θνληά ζηα παηδηά ηεο. 4

Σψξα ζα δνχκε πνηα αδηθήκαηα ηηκσξεί ν λφκνο. Ο λφκνο αλαθέξεηαη ζηελ ελδννηθνγελεηαθή ζσκαηηθή βιάβε. Κάζε ζσκαηηθή βιάβε ηνπ πνηληθνχ θψδηθα ηψξα κε ην λφκν έρεη γίλεη ελδννηθνγελεηαθή. Δίλαη απηή πνπ αζθείηαη κέζα ζηελ νηθνγέλεηα, ζην δεπγάξη πνπ ζπλνηθεί, απφ ηνπο ζπγγελείο πνπ βξίζθνληαη κέζα ζην ζπίηη ηνπ δεπγαξηνχ θ.ιπ. Οη πνηλέο είλαη κεγάιεο, είλαη αθφκα κεγαιχηεξεο φηαλ ζηξέθεηαη θαηά εγθχνπ γπλαίθαο. Θα ην δείηε είλαη πνιχ ζπλεζηζκέλν, ζα ζαο παίξλνπλ, ε βία έρεη έμαξζε ζηελ εγθπκνζχλε, είλαη ηξνκαθηηθφ. Καη βέβαηα φηαλ έρνπκε ζνβαξέο ζσκαηηθέο βιάβεο, θάπνηεο γπλαίθεο απνθηνχλ κφληκεο βιάβεο, αλαπεξίεο π.ρ. γπλαίθα λα ράζεη ην έλα ηεο κάηη, ηελ αθνή ηεο, κφληκεο βιάβεο ζην ζψκα, είλαη πνιιά ηα πεξηζηαηηθά. Θέισ λα πσ φηη γηα ηα 3 ρξφληα, απφ ηφηε πνπ βγήθε ν λφκνο επεηδή θηλεηνπνηήζεθε θαη ε αζηπλνκία, ππάξρεη θη απηή ε εγθχθιηνο πνπ ζαο πξναλέθεξα, ε νπνία είλαη άςνγε ζα ηε δείηε, θξαηάεη αξρεία πιένλ ε αζηπλνκία, γηα ην 2007 έσο 2009 είρακε 40 δνινθνλίεο γπλαηθψλ κπνξεί λα είλαη θαη πεξηζζφηεξεο, ζην πιαίζην ηεο ελδννηθνγελεηαθήο βίαο. Δίπακε ε ζσκαηηθή βιάβε ηηκσξείηαη, δελ ηηκσξείηαη ε κηθξή, π.ρ. ην ραζηνχθη, παξά κφλνλ αλ ππάξρεη ζπλερήο ηέηνηα ζπκπεξηθνξά. ε θάπνηεο πεξηπηψζεηο ν λφκνο κέλεη αλεθάξκνζηνο. ε πνιιέο γπλαίθεο ππάξρεη βία, αιιά ν ζχληξνθνο ηελ αζθεί κε ηέηνην ηξφπν πνπ λα κελ αθήλεη ζεκάδηα, ηελ θηππά ζην θεθάιη ή πίζσ ζηνλ απρέλα, πνπ δελ αθήλεη κψισπεο. Απηέο νη πεξηπηψζεηο είλαη απφ ηηο πην δχζθνιεο δελ απνδεηθλχνληαη νη ζσκαηηθέο βιάβεο, αιιά αθφκα θαη θεη, ε γπλαίθα δελ πξέπεη λα απνζαξξπλζεί, πνιιέο παζαίλνπλ δηάζεηζε ή έρνπλ πνλνθεθάινπο, αθφκε θαη θεη ζα πξέπεη λα δψζνπκε ηε δχλακε ζηε γπλαίθα, λα ηεο πνχκε φηη ζα πξέπεη πάεη ζηελ αζηπλνκία, αθφκα θαη αλ δελ έρεη εκθαλή ζσκαηηθή βιάβε θαη λα θάλεη κήλπζε. Η έθζεζε πνπ γίλεηαη απφ ηνλ ηαηξνδηθαζηή είλαη ηειείσο δηαθνξεηηθή απφ ηελ έθζεζε πνπ θάλνπλ νη γηαηξνί ζηα λνζνθνκεία. Όηαλ πάεη ε γπλαίθα ζε λνζνθνκείν θαη είλαη ηξαπκαηηζκέλε νη πεξηζζφηεξνη γηαηξνί δελ αζρνινχληαη. Έλαο γηαηξφο κπνξεί λα θαηαιάβεη, αλ ε βιάβε πνπ έρεη ζην ζψκα ηεο ε γπλαίθα, είλαη απνηέιεζκα μπινδαξκνχ ή αλ έπεζε απφ ηε ζθάια, φπσο πνιιέο γπλαίθεο ηζρπξίδνληαη ιφγσ θφβνπ, δελ ηνπο ελδηαθέξεη φκσο, δελ ζέινπλ λα κπιέμνπλ. Δλψ είλαη ππνρξεσκέλνη σο δεκφζηνη ππάιιεινη λα αλαθέξνπλ ην αδίθεκα, δελ θάλνπλ ηίπνηα. Δκείο επηκέλνπκε ζα πάηε ζην λνζνθνκείν, αθφκα θη αλ 5

δελ ζέιεη λα πξνρσξήζεη ε γπλαίθα ζε κήλπζε λα έρεη έλα ραξηί, απηφ ε γπλαίθα δελ κπνξεί λα ην θαηαιάβεη εθείλε ηε ζηηγκή, εκείο φκσο πνπ βιέπνπκε ηα πεξηζηαηηθά θαη ηα γλσξίδνπκε, θαηαιαβαίλνπκε αξγά ή γξήγνξα φηη ε γπλαίθα ζα πξνρσξήζεη δηθαζηηθά ζε έλα ρξφλν, ζε δχν θαη θεη ζα βξεζεί ζηε δπζρεξή ζέζε λα κελ έρεη ζηνηρεία. Οη πεξηζζφηεξεο, φηαλ δελ έρνπλ ζνβαξέο βιάβεο δελ πάλε, ην αθήλνπλ θαη πεξλά κφλν ηνπ ην ηξαχκα, αθφκα θαη ζηξακπνπιήγκαηα πνπ έρνπλ, δελ πάλε ζηνπο γηαηξνχο. Σν ραξηί ηνπ λνζνθνκείνπ έρεη κεγάιε απνδεηθηηθή ηζρχ, νη απνθάζεηο ησλ δηθαζηεξίσλ ην δέρνληαη σο απνδεηθηηθφ ζηνηρείν ελψ ζηελ αξρή κε ην λφκν είραλ πεη θάπνηνη ζα έρνπκε πξφβιεκα κε ηα ραξηηά, ηειηθά ην ραξηί ηνπ λνζνθνκείνπ είλαη ζρεδφλ ηζνδχλακν -αλ φρη ηειείσο- κε ηελ ηαηξνδηθαζηηθή έθζεζε, ε νπνία αλαθέξεη πάληα φηη είλαη απφ μπινδαξκφ. Ο ηαηξνδηθαζηήο ιέεη: παξαηεξήζεθαλ βιάβεο, κψισπεο ζηνλ απρέλα, ζηελ ηάδε κνίξα, απφ μπινδαξκφ, ηα αλαθέξεη ν ηαηξνδηθαζηήο. Ο γηαηξφο ζα γξάςεη, θαηά δήισζε ηεο γπλαίθαο, δελ αλαιακβάλεη επζχλε, αιιά παξ φια απηά, εκείο ιέκε ζα πάεη ζε λνζνθνκείν ε γπλαίθα, ή ζε ηαηξηθφ θέληξν, ζε δεκφζην φρη ζε ηδηψηε. Πξνρσξάκε ζηελ παξάλνκε βία θαη απεηιή πνπ είλαη ε ςπρνινγηθή βία, θαη ε νπνία δχζθνια απνδεηθλχεηαη, δελ γίλνληαη κελχζεηο γηα ςπρνινγηθή βία. Δίλαη πνιιέο γπλαίθεο πνπ είλαη ζχκαηα άγξηαο, ζθιεξήο ςπρνινγηθήο βίαο θαη δελ έρεη αθνπκπήζεη ν άιινο πνηέ ην ρέξη ηνπ πάλσ, ζε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο δελ έρεη λφεκα λα θάλεη ε γπλαίθα κήλπζε, αλ δελ έρεη ζηνηρεία. Μπνξεί λα θνηηάμεη λα πξνζηαηεπζεί, λα θχγεη, αιιά δηθαζηηθψο δελ έρεη λφεκα λα πξνρσξήζεη. Σψξα αλ ηεο έρεη ζηείιεη απεηιεηηθά κελχκαηα ζην θηλεηφ, απηφ είλαη απνδεηθηηθφ ζηνηρείν. Θα δείηε θάηη ζπλεζηζκέλν, ζα ζαο παίξλνπλ γπλαίθεο, νη νπνίεο βξίζθνληαη ζε θαζεζηψο παξαθνινχζεζεο. Απηφ ζπκβαίλεη ζπλήζσο φηαλ ρσξίδεη ε γπλαίθα, είηε είλαη ζε ειεχζεξε ζπκβίσζε, είηε παληξεκέλε. Οη πεξηζζφηεξεο δνινθνλίεο ησλ γπλαηθψλ γίλνληαη ζην ηέινο ηεο ζρέζεο, δελ γίλνληαη ζηε δηάξθεηα ηεο ζρέζεο. Όηαλ ε γπλαίθα ρσξίδεη θαη αξρίδεη ε βία κεηά, είλαη ην πην επηθίλδπλν θνκκάηη, φιεο νη έξεπλεο ην δείρλνπλ θαη ην έρνπκε δεη θαη εκείο, είλαη ζρεδφλ ζίγνπξν, φηη νη 40 δνινθνλίεο έγηλαλ ζην ηέινο ηεο ζρέζεο. Μέρξη λα γίλεη απηφ, ππάξρνπλ, ε ζπλερήο παξαθνινχζεζε, ηα κελχκαηα ζην θηλεηφ, ηεο αθήλεη ζεκεηψκαηα, ζε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο, 6

φηαλ βξίζθεη ε γπλαίθα απεηιεηηθφ ζεκείσκα ζην απηνθίλεηφ ηεο ή κήλπκα απεηιεηηθφ ζην θηλεηφ ηεο, είλαη απεηιή απηφ, απνδεηθλχεηαη θαη κπνξεί λα θάλεη κήλπζε. Γηαηί ζαο ιέσ λα δηαβάζεηε ην λφκν, ελψ δελ είζηε λνκηθνί; Σν κεγαιχηεξν άγρνο ησλ γπλαηθψλ είλαη αλ έρνπλ δηθαηψκαηα θαη πσο κπνξνχλ λα ηα αζθήζνπλ. Σα ηειεπηαία ρξφληα ζηελ Δ.Δ. έρεη γίλεη πνιχ κεγάιε θνπβέληα γηα φια απηά θαη έρνπλ θηάζεη ζην ζπκπέξαζκα φηη νη δηθεγφξνη είλαη νη άλζξσπνη θιεηδηά, γηαηί απηνί δίλνπλ ηεξάζηηα δχλακε ζηε γπλαίθα. Όηαλ ε γπλαίθα καζαίλεη φηη έρεη δηθαηψκαηα ζαλ κάλα, ζαλ ζχδπγνο θαη κπνξεί λα ηα αζθήζεη ή φηη ν λφκνο ηελ πξνζηαηεχεη, ηεο θεχγεη έλα πνιχ κεγάιν άγρνο θαη κπνξεί κεηά λα θάλεη δνπιεηά θαη κε ηνλ/ηελ ςπρνιφγν. Όζν ε γπλαίθα δελ έρεη μεθαζαξίζεη ην λνκηθφ θνκκάηη, δελ κπνξεί λα θάλεη δνπιεηά νχηε ζηε ζπκβνπιεπηηθή κε ηνλ/ηελ ςπρνιφγν, νχηε ςπρνζεξαπεπηηθά. Δίλαη ζεκαληηθφ, παξφηη δελ είζαζηε λνκηθνί, λα ιέηε θάπνηα γεληθά πξάγκαηα. Τπάξρνπλ γπλαίθεο π.ρ. πνπ δελ εξγάδνληαη θαη λνκίδνπλ φηη γηα απηφ ην ιφγν, ζα ηνπο πάξεη ν άιινο ηελ επηκέιεηα ησλ παηδηψλ. Πξάγκαηα ηα νπνία ηνπο ηα ιέεη ν ζχδπγνο θαη ελλνείηαη ε γπλαίθα κέζα ζε έλα θαζεζηψο παληθνχ, βίαο θαη άγρνπο πνπ βηψλεη θαζεκεξηλά, θαη ρακειήο απηνεθηίκεζεο πνπ έρεη απνθηήζεη, είλαη θπζηθφ φηη ηεο ιέεη λα ην πηζηεχεη. Καηαξρήλ δελ μέξνπλ φηη ππάξρεη λφκνο, δελ ππάξρεη ελεκέξσζε ζηελ θνηλσλία, νη πεξηζζφηεξεο δελ γλσξίδνπλ φηη ππάξρεη λφκνο, απηέο πνπ ςάρλνπλ ζην internet απηέο μέξνπλ φηη ππάξρεη λφκνο. Όηαλ ε γπλαίθα μέξεη φηη έρεη δηθαηψκαηα, φηη ππάξρεη λφκνο, φηη απηφ είλαη αδίθεκα θαη φηη ηηκσξείηαη, ηφηε ζα πάεη θαη ζηελ αζηπλνκία. Λέκε δελ θαηαγγέιινπλ. Γελ θαηαγγέιινπλ γηαηί δελ γλσξίδνπλ. Όηαλ δελ γλσξίδεη κηα γπλαίθα, πάεη ζηελ αζηπλνκία πνιχ θνβηζκέλε, ν αζηπλνκηθφο πνπ δελ ζέιεη λα θάλεη ηε δνπιεηά θαη βαξηέηαη, ζα ην εθκεηαιιεπηεί θαη ζα ηε δηψμεη, ζα ηεο πεη γχξηζε ζπίηη ζνπ. Γηαβάζηε θαη ηελ εγθχθιην, ε νπνία είλαη έλα εμαηξεηηθφ θείκελν, πξνεγήζεθε ηνπ λφκνπ θαη πξαγκαηηθά, αλ νη αζηπλνκηθνί ηελ εθάξκνδαλ απφ ηελ αξρή σο ην ηέινο δελ ζα ππήξρε θαλέλα πξφβιεκα. Λνηπφλ, είλαη ζεκαληηθφ λα γλσξίδνπκε φηη ν λφκνο ππάξρεη, εθαξκφδεηαη, ην ιέκε ζηε γπλαίθα θαη ελλνείηαη ηεο ιέκε λα πάεη θαη ζε έλα/κία δηθεγφξν ή λα απεπζπλζεί ζην πκβνπιεπηηθφ ηεο Αζήλαο, φηαλ γίλεη ζα έρεη θαη λνκηθφ, γηα πεξαηηέξσ. 7

Καηζηβαξδάθνπ: ε απηή ηε θάζε πνπ δελ είκαζηε αθφκε ζηειερσκέλνη, ηε λνκηθή ζπκβνπιεπηηθή ηελ αλαιακβάλεη ην λνκηθφ ηκήκα. Έρνπκε δχν ζπλάδειθνπο λνκηθνχο θαη εθεί παξαπέκπνπκε ηα πεξηζηαηηθά. Βηαζκφο θαη θαηάρξεζε ζε αζέιγεηα. Με λφκν, ηηκσξείηαη ν βηαζκφο κέζα ζην γάκν, είλαη θάηη πνιχ ζπλεζηζκέλν, ζε έμαξζε ηξνκεξή, ππάξρεη θνβεξή ζεμνπαιηθή βία κέζα ζηα δεπγάξηα, δελ καο θάλεη θακηά εληχπσζε πιένλ. πλήζσο μεθηλά κε ζσκαηηθή βία θαη ζηε ζπλέρεηα γίλεηαη θαη ζεμνπαιηθή, ζην πέξαζκα ησλ ρξφλσλ ζα ππάξμεη θαη απηφ, δελ θαηαγγέιινπλ νη γπλαίθεο ην βηαζκφ κέζα ζην γάκν, είλαη ηακπνχ, εδψ ε ελδννηθνγελεηαθή βία είλαη ηακπνχ αθφκα θαη ζήκεξα, πφζν κάιινλ ν βηαζκφο κέζα ζην γάκν. Δγψ ηφζα ρξφληα, έλα πεξηζηαηηθφ μέξσ κφλν πνπ θαηήγγεηιε ε γπλαίθα, αιιά είρε ζνβαξέο ζσκαηηθέο βιάβεο. Αλ θαη βέβαηα εδψ ε αζηπλνκία ζνπ ιέεη φηη ην 50% ησλ βηαζκψλ είλαη ςεπηνβηαζκνί πφζν κάιινλ λα παο θαη λα πεηο θάηη ηέηνην. Αλ φκσο ε γπλαίθα έρεη ζσκαηηθέο βιάβεο, ελλνείηαη ζα αληηκεησπηζηεί δηαθνξεηηθά κε ζεβαζκφ θαη ρσξίο θαρππνςία. Δλδννηθνγελεηαθή πξνζβνιή ηεο γελεηήζηαο αμηνπξέπεηαο θαη απηφ πάιη είλαη έλα έγθιεκα πνπ πξνζβάιιεη ηε γπλαίθα, δελ έρεη λφεκα ζηελ πξάμε φκσο. - Τη πξάμε πεξηιακβάλεη; Πεξηιακβάλεη νπνηαδήπνηε πξάμε πνπ πξνζβάιιεη ηε γελεηήζηα αμηνπξέπεηα ηεο γπλαίθαο. Σν έγθιεκα απηφ έρεη ζρέζε κε ηνλ ηξφπν πνπ γίλεηαη, δελ είλαη ηφζν ε πξνζβνιή ηεο πξάμεο φζν ν ηξφπνο πνπ γίλεηαη θαη ν ιφγνο, ηδηαίηεξα ηαπεηλσηηθφο. Η γελεηήζηα αμηνπξέπεηα ηεο γπλαίθαο, πξνζβάιιεηαη κέζα ζε κηα βίαηε ζρέζε θάζε κέξα, κε ιφγν. Οη βξηζηέο είλαη θάηη ην αζχιιεπην. Δκέλα κνπ είρε θάλεη εληχπσζε, ηφζα ρξφληα, λα θάζεηαη ε γπλαίθα απέλαληη θαη λα ζνπ κηιάεη ςχρξαηκα γηα ζσκαηηθέο βιάβεο πνπ ζνθαξηδφζνπλ θαη φηαλ εξρφηαλ ε ζηηγκή λα κηιήζεη γηα ηηο βξηζηέο πνπ ηεο έιεγε, ηελ πηάλαλε ηα θιάκαηα. Γελ κπνξείο λα ην απνδείμεηο φκσο, απηφ ην πξάγκα. - Αλ γίλνληαη κπξνζηά ζε ζπγγελείο θαη θίινπο; Ναη, ππάξρνπλ κάξηπξεο θάπνηεο θνξέο, πνηνο ζα πάεη φκσο; Γπζηπρψο. Παξαθψιπζε απνλνκήο ηεο δηθαηνζχλεο. Έλα εηδηθφ άξζξν, πνπ ιέεη φηη φπνηνο απεηιεί κάξηπξα ή κέινο ηεο νηθνγέλεηάο ηνπ ή αζθεί βία ελαληίνλ 8

ηνπ ή ηνλ δσξνδνθεί, κε ζθνπφ λα πξνθαιέζεη παξαθψιπζε ηεο απνλνκήο ηεο δηθαηνζχλεο, δειαδή λα εκπνδίζεη ηε δηθαηνζχλε. Κάηη πάξα πνιχ ζπλεζηζκέλν. Βάδνπλ ςεπδνκάξηπξεο, δσξνδνθνχλ, θάλνπλ απίζηεπηα πξάγκαηα ζηα δηθαζηήξηα, πνπ νχησο ή άιισο γίλνληαη, πφζν κάιινλ φηαλ δηαθπβεχνληαη θαη ζπκθέξνληα νηθνλνκηθά. Θα δείηε, δελ είλαη ακφξθσηεο νη γπλαίθεο πνπ είλαη ζχκαηα, πην πνιιέο είλαη νη κνξθσκέλεο. Αθξηβέο πνζνζηφ δελ έρνπκε, είλαη κνξθσκέλεο θαη αλεμάξηεηεο νηθνλνκηθά, αιιά θαη θάπνηεο πνπ δνπιεχνπλ ζηηο επηρεηξήζεηο ησλ ζπδχγσλ ή ηνπο έρνπλ ηφζα ρξφληα ζηεξίμεη θαη φηαλ έξρεηαη ε ζηηγκή ηεο δηάζηαζεο, είλαη θπζηθφ ν άιινο θαη λα δσξνδνθεί θαη λα απεηιεί θαη ε γπλαίθα λα βξίζθεηαη απνκνλσκέλε. Οχησο ή άιισο είλαη ηαθηηθή ηνπ άλδξα, λα απνκνλψλεηαη ε γπλαίθα. Η γπλαίθα θζάλεη ζε έλα ζεκείν κεηά απφ ρξφληα, λα κελ έρεη θίινπο, λα κελ έρεη κάξηπξεο θαη λα κε κπνξεί λα θάλεη ηίπνηα. Καη λα κελ έρεη θαη ηα παηδηά ηεο. Δίλαη πνιχ ζπλεζηζκέλν ηα παηδηά λα πεγαίλνπλ κε ην βίαην παηέξα. Μπαίλνπκε ζηελ δηαδηθαζία ηεο πνηληθήο δηακεζνιάβεζεο θαη εδψ ζα ζηαζψ αξθεηά ζε φια ηα ζηάδηα απφ ηελ αξρή κέρξη ηέινο. Δίπακε ινηπφλ φηη ηα αδηθήκαηα απηά δηψθνληαη απηεπάγγειηα, δειαδή ε αζηπλνκία πξέπεη λα δξάζεη φηαλ ελεκεξψλεηαη. Σν θάλεη ε αζηπλνκία απηφ; Γελ ην θάλεη, γηα πνιινχο ιφγνπο. Ο πξψηνο θαη θπξηφηεξνο ιφγνο είλαη φηη ζεσξεί ππνδεέζηεξα απηά ηα αδηθήκαηα. Πην πνιχ ηνπο ελδηαθέξνπλ ηα εγθιήκαηα εμσνηθνγελεηαθήο βίαο, δειαδή ιεζηείεο, θινπέο θ.ιπ. Σηο πξνάιιεο είρα κηα εθπαίδεπζε ζε 20 αμησκαηηθνχο θαη ηνπο ξψηεζα ην εμήο: αλ ζηελ Άκεζν Γξάζε, φηαλ ηνπο θαινχλ, θάλνπλ αμηνιφγεζε, φπσο ζηελ Ακεξηθή; (Βηαζκφ απφ άγλσζην, ιεζηεία, ελδννηθνγελεηαθή βία, βέβαηα ε ελδννηθνγελεηαθή βία ζηελ Ακεξηθή δελ έρεη θακηά ζρέζε κε ηεο Διιάδαο, εθεί έρνπλ πνιιέο δνινθνλίεο, γηαηί ππάξρεη ε νπινθαηνρή, δνινθνλίεο θαη απφ ηηο γπλαίθεο-ζχκαηα, φρη κφλν ην αληίζεην. Πνιινί αζηπλνκηθνί έρνπλ ζθνησζεί, φηαλ πάλε λα ζπιιάβνπλ ην δξάζηε θαη γη απηφ δελ ζέινπλ λα εκπιέθνληαη κε ηέηνηα πεξηζηαηηθά, ηνπο ζεσξνχλ πην επηθίλδπλνπο θαη απφ ηνπο ιεζηέο θαη ηνπο δηαξξήθηεο. Σειείσο δηαθνξεηηθή λννηξνπία.) Γίλεηαη ζπδήηεζε ζρεηηθά κε ηελ αληηκεηώπηζε ηεο αζηπλνκίαο ζηα εδώ πεξηζηαηηθά θαη επηζεκαίλεηαη όηη πιένλ, ιόγσ ηεο αιιαγήο ηνπ 9

κνξθσηηθνύ επηπέδνπ ησλ αζηπλνκηθώλ, έρεη αιιάμεη θαη ε αληηκεηώπηζε. ηελ αθαδεκία θαη ζηηο ζρνιέο ηεο αζηπλνκίαο έρεη κπεη ην κάζεκα ηεο ελδννηθνγελεηαθήο βίαο, ηα λέα παηδηά πνπ ηειεηψλνπλ ηε ζρνιή ην γλσξίδνπλ. Σψξα ην γλσξίδνπλ θαη θάπνηνη πςειφβαζκνη κέζα ζηα αζηπλνκηθά ηκήκαηα, νη νπνίνη πήξαλ ηελ εγθχθιην ελεκεξψζεθαλ θαη είλαη απηνί πνπ παξαθνινπζνχλ θαη δειψλνπλ ζπκκεηνρή ζηα ζεκηλάξηα ηεο ΓΓΙΦ. Τπάξρνπλ φκσο θαη αξθεηνί αζηπλνκηθνί πνπ δελ ην γλσξίδνπλ θαη ζηέιλνπλ ηε δηθνγξαθία, εκέλα κνπ ην έρεη πεη εηζαγγειέαο, ζαλ απιή ζσκαηηθή βιάβε θαη φρη σο ελδννηθνγελεηαθή ζσκαηηθή βιάβε. Γελ αξλνχληαη ζηε γπλαίθα λα θάλνπλ κήλπζε αιιά ηε ζηέιλνπλ κε ην 330 ηνπ πνηληθνχ θψδηθα. Αθφκα θαη ηψξα 4 ρξφληα κεηά, ε αζηπλνκία έρεη θάπνηα θελά. Η αζηπλνκία είλαη ε πξψηε αξρή πνπ επηιακβάλεηαη ηέηνησλ πεξηζηαηηθψλ. Απφ θάπνηα ζηνηρεία πνπ είρα πάξεη πέξζη απφ ηελ Δηζαγγειία Αζελψλ, απφ ηηο 10 κελχζεηο νη 8 γίλνληαη ζηελ αζηπλνκία θαη νη 2 ζηελ εηζαγγειία. Πνηα είλαη ε δηαθνξά; ηελ αζηπλνκία πάεη ε γπλαίθα κφλε ηεο. Δηνηκάδσ λα ζηείισ έγγξαθν ζηελ ΓΓΙΦ έρεη κπεη παξάβνιν 150,00 επξψ απφ ηέιε Γελάξε ζε θάζε κήλπζε απηφ πξέπεη λα βγεη γηα ηα ζχκαηα ελδννηθνγελεηαθήο βίαο. Απηφ ην παξάβνιν είλαη έλα κέηξν πνπ πήξε ε θπβέξλεζε γηα λα θφςεη ηε δηθνκαλία ησλ ειιήλσλ πνηα δηθνκαλία, ηψξα κε ηελ νηθνλνκηθή θξίζε ηξσο μχιν απφ ην γείηνλα θαη δελ παο λα θάλεηο κήλπζε. - Αλ πάεη ζηελ εηζαγγειία πάιη πιεξώλεη; Γηα λα θαηαηεζεί κήλπζε ζηελ εηζαγγειία πξέπεη λα είλαη έλα θείκελν λνκηθφ άξηην, ην θάλεη δηθεγφξνο. πλήζσο κήλπζε ζηελ εηζαγγειία θαηαζέηεη ε γπλαίθα φηαλ έρεη πξνεγεζεί ζνβαξή ζσκαηηθή βιάβε, έρεη αλαγθαζηεί λα λνζειεπζεί ζε λνζνθνκείν, ην λνζνθνκείν δελ θαιεί ή δελ ελεκεξψλεη ηελ αζηπλνκία. ε απηή ηελ πεξίπησζε είλαη ηειείσο δηαθνξεηηθή ε δηαδηθαζία, έρεη αζρνιεζεί θαη δηθεγφξνο, καδεχνληαη νη γλσκαηεχζεηο θαη έηζη ζπλήζσο θαηαηίζεηαη κήλπζε ζηελ εηζαγγειία. Τπάξρνπλ πεξηπηψζεηο πνπ ε γπλαίθα πεγαίλεη ζηελ αζηπλνκία ηεο ιέλε λα θάλεη κήλπζε θαη δελ θάλεη, θνβάηαη ή πηζηεχεη φηη αλ θάλεη κήλπζε ζα γίλνπλ ρεηξφηεξα ηα πξάγκαηα, δελ είλαη αθχζηθν απηφ. Πνιιέο γπλαίθεο ιέλε, θαινχλ ηελ Άκεζν Γξάζε, έξρεηαη ν αζηπλνκηθφο, θεχγεη θαη κεηά ν 10

μπινδαξκφο είλαη αθφκε ρεηξφηεξνο. Όηαλ ην δεη ε γπλαίθα απηφ 2-3 θνξέο, πσο λα πάεη ζηελ αζηπλνκία. Η αζηπλνκία δελ κπνξεί λα θάλεη ην δηακεζνιαβεηή. Δηδηθά ζηελ πεξηθέξεηα, ειάρηζηεο γπλαίθεο πάλε ζηελ αζηπλνκία, ππάξρνπλ δηαθνξεηηθέο ζρέζεηο εθεί, φινη γλσξίδνληαη, ππάξρεη ην ζηίγκα, ην ηακπνχ, αλ θαη ππάξρεη άξζξν κέζα ζην λφκν, ν αζηπλνκηθφο δελ επηηξέπεηαη λα δψζεη πιεξνθνξίεο πνπζελά, δειαδή πξέπεη λα θξαηεζεί ην απφξξεην θαη ε αλσλπκία ηεο γπλαίθαο. Καηά πφζν γίλεηαη απηφ είλαη άιιν ζέκα, θαη βέβαηα ην άξζξν απηφ κπήθε γηα λα πξνζηαηέςεη ηα παηδηά. Ο λφκνο φηαλ ςεθίζζεθε είρε θάπνηνπο ζθνπνχο, νη νπνίνη αλαθέξνληαη ζηελ αηηηνινγηθή έθζεζε ηνπ λφκνπ, θαιφ είλαη λα ην δηαβάζνπκε θαη απηφ, λα δνχκε ηε θηινζνθία ηνπ λφκνπ. Ο λνκνζέηεο ήζειε απφ ηε κηα πιεπξά λα ηηκσξήζεη ην έγθιεκα απηφ αιιά θαη απηνί πνπ θηηάρλνπλ δελ μέξνπλ ηη γίλεηαη κε ηε βία, ν λφκνο είλαη πεξηζζφηεξν κεηάθξαζε μέλνπ θεηκέλνπ, παξά απεηθφληζε ηεο πξαγκαηηθφηεηαο, παξφια απηά ππάξρεη θαη είλαη ζεκαληηθφο. Ο λφκνο ινηπφλ ήζειε λα ηηκσξήζεη ηελ ελδννηθνγελεηαθή βία αιιά λα κε ραιάζεη ηελ νηθνγέλεηα, απηφ είλαη πξάγκα νμχκσξν. Γελ κπνξείο λα ηηκσξείο ην βίαην άλδξα θαη λα ζθέθηεζαη λα κε ραιάζεηο ηελ νηθνγέλεηα. Μπήθε έλαο ζεζκφο κέζα ζην λφκν, πνιχ ζεκαληηθφο, ηεο πνηληθήο δηακεζνιάβεζεο, ν νπνίνο θαη εκέ είλαη ζπνπδαίνο. Αλ εθαξκνδφηαλ ζηελ πξάμε, ζην ζχλνιφ ηνπ, ζα είρε εμαηξεηηθά απνηειέζκαηα. Αιιά αθξηβψο φπσο ζαο είπα δελ ππάξρνπλ θάπνηεο ππνζηεξηθηηθέο ππεξεζίεο γηα ηνπο βίαηνπο άλδξεο, θάπνηνη φξνη κέλνπλ αλελεξγνί, αιιά παξφια απηά νη εηζαγγειείο ηνλ εθαξκφδνπλ θαη πξνο ηηκήλ ηνπο. Να ζαο πσο ιίγν ηε δηαδηθαζία. Δθαξκφδεηαη κφλν ζηα πιεκκειήκαηα, πνπ ζεκαίλεη ζε απηά πνπ έρνπκε θπιάθηζε, πνπ δελ έρνπκε θάζεηξμε. Αλ ν άιινο θαηαδηθαζηεί π.ρ. γηα 3 πιεκκειήκαηα, θάπνηα ζηηγκή θηλδπλεχεη λα πάεη θαη θπιαθή. Πνηα είλαη ε δηαδηθαζία; Πάεη ε γπλαίθα θαη θάλεη ηε κήλπζε. Αλ πέζεη ζε ζσζηφ αζηπλνκηθφ θαη βγεη θαη ζπιιάβεη ην δξάζηε ζην 48σξν, ηνλ πηάλνπλ, ηνλ πάλε ζηνλ εηζαγγειέα. Ο εηζαγγειέαο δελ ζα ηνλ ζηείιεη απηφθσξν, φπσο γηλφηαλ παιηά, πξηλ ην λφκν. Καιεί ηε γπλαίθα θαη ηεο ιέεη, «ζε ελδηαθέξεη λα θάλεηο ηε δηαδηθαζία ηεο πνηληθήο δηακεζνιάβεζεο;», ηεο εμεγεί ελ νιίγνηο, ηη είλαη. Καιεί ν εηζαγγειέαο ζην γξαθείν ηνπ ην βίαην άλδξα θαη ηε γπλαίθα. Αλ ν άλδξαο δερζεί λα κε πάεη 11

ζην δηθαζηήξην, ζα πξέπεη λα δερζεί απηέο ηηο 3 πξνυπνζέζεηο: Ο 1 νο φξνο είλαη λα αλαγλσξίζεη φηη έρεη αζθήζεη βία θαη λα ππνζρεζεί φηη δελ ζα ην μαλαθάλεη, δίλεη έλα ιφγν ηηκήο, ππνγξάθεη έλα ραξηί πνπ δεζκεχεηαη φηη δελ ζα ην μαλαθάλεη. Ο 2 νο φξνο είλαη, λα πάεη ζε ζεξαπεπηηθφ πξφγξακκα γηα ηνπο άλδξεο, γηα βίαηνπο άλδξεο. Απηή ήηαλ κηα θηινδνμία λα γίλνπλ θάπνηα θέληξα, ην κφλν πνπ ιεηηνχξγεζε ήηαλ ην ΔΚΚΑ, ην 197, ην νπνίν έθαλε ζπκβνπιεπηηθή δεχγνπο, δειαδή έζηειλε π.ρ ν εηζαγγειέαο Αζελψλ ζηε ζπκβνπιεπηηθή θαη ηε γπλαίθα πνπ είλαη αλεπίηξεπην, δελ πξέπεη θαη δελ κπνξεί λα γίλεη ζπκβνπιεπηηθή νχηε θαλ απφ νηθνγελεηαθφ ζχκβνπιν ζε έλα δεπγάξη πνπ ν έλαο αζθεί βία ζηνλ άιινλ. Ο 3 νο φξνο ήηαλ λα απνδεκηψζεη ηε γπλαίθα κε ηνπιάρηζηνλ 1.000,00 επξψ, εθείλε ηελ ψξα, ή ηελ επφκελε κέξα, θάηη πνπ δελ ην εθαξκφδνπλ νη εηζαγγειείο πιένλ. Δίρα παξαζηεί ζε 2-3 πνηληθέο δηακεζνιαβήζεηο απφ ην πκβνπιεπηηθφ ηνπ Πεηξαηά, επεηδή νη γπλαίθεο δελ είραλ ρξήκαηα. Η δηαδηθαζία είλαη δηαθνξεηηθή ζηνλ Πεηξαηά απφ ηελ Αζήλα. Ο Πεηξαηάο θάλεη απζηεξή εθαξκνγή ηνπ λφκνπ, θαηεπζείαλ πεγαίλαλε ηνπο ζπιιεθζέληεο ζην γξαθείν ηνπ εηζαγγειέα θαη απηφο εθάξκνδε ηελ πνηληθή δηακεζνιάβεζε, ελψ ζηελ Αζήλα, ε δηαδηθαζία είρε γίλεη ρξνλνβφξα, δελ θαιείηαη ακέζσο ην δεπγάξη, απηά ζαο ηα ιέσ γηα λα θαηαιάβεηε ιίγν ην πλεχκα. ηελ πεξηθέξεηα, ζπκάκαη είρε επηθνηλσλήζεη έλαο εηζαγγειέαο απφ ηελ Πεινπφλλεζν θαη κνπ ιέεη, «έρσ κηα ληάλα δηθνγξαθίεο, ηη λα θάλσ κε ηελ πνηληθή δηακεζνιάβεζε;», ιέσ «ζην ππνπξγείν Γηθαηνζχλεο λα απεπζπλζείηε, δελ κπνξψ λα ζαο βνεζήζσ», ε πεξηθέξεηα δελ έρεη πξνγξάκκαηα ηέηνηα. Σν Αηγηλήηεην έρεη, αιιά είλαη πάιη δεχγνπο. Η πνηληθή δηακεζνιάβεζε είλαη ζπνπδαία γηαηί αλ ε γπλαίθα θάλεη κήλπζε θαη ζπιιεθζεί ν βίαηνο άλδξαο ζην πιαίζην ηνπ απηνθψξνπ, κπνξεί λα δεηήζεη κέζα ζηνλ εηζαγγειέα, ζηε δηαδηθαζία ηεο πνηληθήο δηακεζνιάβεζεο, λα ηνλ δηψμεη απφ ην ζπίηη. Απηή είλαη ε κεγάιε επηηπρία ηεο πνηληθήο δηακεζνιάβεζεο, φηη θεχγεη ν βίαηνο άλδξαο γξήγνξα απφ ην ζπίηη. - Άκα ην ζπίηη είλαη ζην όλνκα ηνπ άλδξα; Γελ έρεη ζρέζε, ζα θχγεη, άκα ην πεη ν εηζαγγειέαο. ε πνιιέο πεξηπηψζεηο είλαη ηνπ άλδξα θαη ε γπλαίθα φηαλ έρεη αλήιηθα παηδηά γηα ιφγνπο επηείθεηαο, κπνξεί λα δψζεη ην ζπίηη ζηε γπλαίθα θαη λα θχγεη ν βίαηνο άλδξαο. - Έρεη ρξνληθό όξην, δειαδή απνκαθξύλεζαη γηα 10 κέξεο; 12

Όρη, πνιχ πεξηζζφηεξν, εγψ ηελ ηειεπηαία θνξά πνπ είρα θάλεη ήηαλ γηα 3 κήλεο θαη είλαη ζεκαληηθφ, γηαηί κέζα ζε απηφ ην δηάζηεκα ε γπλαίθα θάλεη αζθαιηζηηθά κέηξα, πάεη δηθαζηήξην, νπφηε ηνλ έρεη ήδε βγάιεη θαη κεηά έρεη ηελ απφθαζε ηεο κεηνίθεζεο θαη ηειεηψλεη ην ζέκα. Αλ απηφ εθαξκνδφηαλ ζε φιεο ηηο πεξηπηψζεηο ζα ππήξρε κεγάιε δηαθνξά. Δγψ πηζηεχσ, κεηά απφ ηφζα ρξφληα εκπεηξίαο, φηη ε ζχιιεςε ηνπ άλδξα είλαη ιχζε. Μπνξεί λα κελ θφςεη ηελ ςπρνινγηθή βία ζηε γπλαίθα, αιιά ζίγνπξα ζα ζηακαηήζεη ηε ζσκαηηθή βία, αλ ηνλ πηάζνπλε. Ση γίλεηαη ζε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο; Μπνξεί λα ζαο πάξεη κηα γπλαίθα θαη λα πεη, «ηνπ έθαλα κήλπζε, κνπ έθαλε κήλπζε, είκαη θαη εγψ κέζα», πνιχ ζπλεζηζκέλν απηφ. Δίλαη έλαο ιφγνο πνπ ηξνκνθξαηνχληαη νη γπλαίθεο, γηαηί νη αζηπλνκηθνί βξίζθνπλ ηελ επθαηξία λα πνπλ, «ζα ηνπ θάλεηο κήλπζε, αιιά ζα ζνπ θάλεη θαη απηφο κήλπζε, νπφηε ζα ζαο θξαηήζνπκε θαη ηνπο δχν». - Έηζη θαη έρεη απνδείμεηο ε γπλαίθα; ηε γπλαίθα, ιέκε λα θάλεη κήλπζε κφλν αλ έρεη απνδείμεηο, αιιά κπνξεί θη απηφο λα έρεη απνδείμεηο, ζηνπο ηζαθσκνχο ηξαπκαηίδεηαη θαη ν άλδξαο, ακχλεηαη ε γπλαίθα, έρεη εθδνξέο, κψισπεο θαη απηφο. Πνιινί απηνηξαπκαηίδνληαη. - Δελ κπνξεί λα απνδεηρζεί απηό; Απηφ ζέιεη ρξφλν. - Θα θξαηεζεί όκσο. Γελ πεηξάδεη, αλ είλαη λα βγεη ε αιήζεηα. Ση λα θάλνπκε; Δγψ είρα πεξηζηαηηθφ ηειεπηαία θαη ν εηζαγγειέαο άθεζε ειεχζεξε ηε γπλαίθα. Δίπαλε ζα παο θαη ζπ θαηεγνξνχκελε, αιιά δελ ζε θξαηψ απηφθσξν. Έρεη ηε δπλαηφηεηα ν εηζαγγειέαο λα ην θάλεη απηφ, εηδηθά αλ ππάξρνπλ κηθξά παηδηά. Αιιά έλαο απφ ηνπο θχξηνπο ιφγνπο πνπ νη γπλαίθεο δελ θάλνπλ κήλπζε, είλαη γηαηί νη αζηπλνκηθνί ην πξψην πξάγκα πνπ θάλνπλ, είλαη λα ηηο ελεκεξψζνπλ φηη θαη ν άιινο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα θάλεη κήλπζε θαη έηζη ζα θξαηεζνχλ θαη νη δχν. Καη αλ είλαη αββαηνθχξηαθν θαη θξαηεζνχλ θαη ππάξρνπλ θαη κηθξά παηδηά, είλαη πξφβιεκα. Καη εκέ, αθφκα θαη έηζη, ε γπλαίθα φηαλ έρεη ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία ζα θάλεη ηε κήλπζε. Οη εηζαγγειείο μέξνπλ ηη γίλεηαη θαη ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο αθήλνπλ ηε γπλαίθα ειεχζεξε, ζην δηθαζηήξην πνπ ζα γίλεη κεηά, ζα αζσσζεί ελλνείηαη. Δηδηθά φηαλ γίλνληαη κελχζεηο ζα πάλε θαη νη δχν ζηνλ 13

ηαηξνδηθαζηή. Ο ηαηξνδηθαζηήο κπνξεί λα θξίλεη θαη ζα γξάςεη ζηελ έθζεζε αλ νη βιάβεο είλαη ππνδεέζηεξεο θαη αλ έρνπλ γίλεη ζην πιαίζην άκπλαο. Κάηη άιιν πνπ ήζεια λα ζαο πσ είλαη φηη ζπλήζσο, φηαλ ε γπλαίθα πάεη ζηελ αζηπλνκία, έλα ζπλεζηζκέλν ηεξηίπη ησλ αζηπλνκηθψλ είλαη λα ηεο πνπλ: «ζα παο πξψηα ζηνλ εηζαγγειέα, λα πάξεηο εηζαγγειηθή παξαγγειία». Η εηζαγγειηθή παξαγγειία εκείο ηε ιέκε γθξηληαξφραξην, είλαη έλα ραξηί, παο ζηνλ εηζαγγειέα νχηε θαλ ζε αθνχεη ιφγσ θφξηνπ εξγαζίαο εδψ ζηελ Αζήλα, θάλεηο κηα αίηεζε, ζνπ δίλεη έλα ραξηί θαη θαιείο απηφλ θαηά ηνπ νπνίνπ ζηξέθεζαη, ζην αζηπλνκηθφ ηκήκα. Η γπλαίθα θεχγεη εθεζπραζκέλε ζνπ ιέεη θάηη είλαη θαη απηφ. Γελ είλαη ηίπνηα ζηελ πξάμε. Γελ θέξεη θαλέλα απνηέιεζκα. Οη βίαηνη άλδξεο ην γλσξίδνπλ απηφ απφ ηνπο δηθεγφξνπο ηνπο. Δίλαη ε εχθνιε ιχζε ηνπ αζηπλνκηθνχ. Γηα λα ζπληάμεηο κία κήλπζε, πξέπεη λα έρεηο λνκηθέο γλψζεηο. Σν κάζεκα ηεο ελδννηθνγελεηαθήο βίαο, έρεη κπεη ζηηο ζρνιέο φπσο θαη θάπνηεο γλψζεηο λνκηθψλ, ην λα ζπληάμεηο κία κήλπζε είλαη δχζθνιν, θάπνηνη (αζηπλνκηθνί) έρνπλ θαη απηφ ην θφβν. Βξίζθνπλ ηξφπν λα δηψμνπλ ηε γπλαίθα. Καηζηβαξδάθνπ: Η εηζαγγειηθή παξαγγειία κπνξεί λα έρεη απνδεηθηηθή ζεκαζία ζην κέιινλ; «ήκεξα δελ ζέισ λα θάλσ κήλπζε, αιιά πέζηε ηνπ κηα θνπβέληα», πξνρσξάεη ην πξάγκα Μεηά απφ 2 ρξφληα φηαλ πάεη γηα δηαδχγην Σνπιή: Ναη, είλαη έλα απνδεηθηηθφ ζηνηρείν πνπ εθηηκάηαη ειεχζεξα απφ ην δηθαζηήξην. Γελ είλαη θάηη ηζρπξφ, ην νπνίν ζα εθηηκήζεη ην δηθαζηήξην θαη ζα πεη Απιψο ζα αλαθεξζεί ζηελ απφθαζε. Γελ είλαη αδηάζεηζην, ην εθηηκάεη ειεχζεξα. - Η ηαηξνδηθαζηηθή έθζεζε είλαη αδηάζεηζην ζηνηρείν; Ναη, ε ηαηξνδηθαζηηθή έθζεζε είλαη αδηάζεηζην ζηνηρείν θαη αθφκα θαη ε λνζνθνκεηαθή γλσκάηεπζε, πιένλ. Έρσ δεη αθφκα θαη απφ ΙΚΑ θαη ηαηξηθφ θέληξν θαη απφ επαξρία, ζε δηθαζηηθή απφθαζε. Δθηηκάηαη ε εηζαγγειηθή παξαγγειία ζην πιαίζην φισλ ησλ ζηνηρείσλ πνπ πξνζθνκίδνληαη. Καηαξρήλ, θάλνπκε δηαθνξεηηθή ζπκβνπιεπηηθή φηαλ ε γπλαίθα είλαη ζηελ αξρή κηαο ζρέζεο βίαηεο, άιιν είλαη κηα γπλαίθα λα κηιάο καδί ηεο θαη λα είλαη έλα ρξφλν θαη λα έρεη δχν μπινδαξκνχο, άιιν λα είλαη 3 ρξφληα θαη άιιν 10. Γελ έρεη θακία ζρέζε ην έλα κε ην άιιν, είλαη φια δηαθνξεηηθά, φπσο θαη θάζε πεξηζηαηηθφ είλαη δηαθνξεηηθφ. Η ζπκβνπιεπηηθή πνπ 14

θάλνπκε θαη εηδηθά ζην λνκηθφ θνκκάηη, είλαη ηειείσο δηαθνξεηηθή. Μηα γπλαίθα ζηελ αξρή, κπνξεί λα ην παιέςεη, λα βάιεη φξηα, ζα ζαο ην πνπλ θαη νη άιινη/-εο εηδηθνί. Γελ ιέκε πνηέ ζηε γπλαίθα λα θχγεη. Δγψ ζαλ δηθεγφξνο δελ έρσ πεη πνηέ ζηε γπλαίθα λα ρσξίζεη, αιιά έρσ πεη πνιιέο θνξέο φηη «ε θαηάζηαζε είλαη πνιχ επηθίλδπλε θαη αλ δελ θάλεηε θάηη ζα βξεζείηε ζην δξφκν», ηεο εθηζηνχκε ηελ πξνζνρή ζηελ επηθηλδπλφηεηα ηεο θαηάζηαζεο, ζε θακηά πεξίπησζε φκσο δελ ηελ θαηεπζχλνπκε κε ζθνπφ λα ρσξίζεη. Δηδηθά φηαλ είλαη ζηελ αξρή ηεο ζρέζεο ε γπλαίθα έρεη ηξφπν, κπνξεί λα ζηακαηήζεη ηε βία. Η βία είλαη ζηεξεφηππα, λννηξνπίεο θαη πεπνηζήζεηο, δελ είλαη νχηε ςπρνινγηθά πξνβιήκαηα θ.ά. ζην 80% ησλ πεξηπηψζεσλ, ζην 90%. Αλ ε γπλαίθα βάιεη φξηα ζηελ αξρή κπνξεί. Μφλν έηζη ζα βειηησζεί ε θαηάζηαζε. - Αλ θύγεη ε γπλαίθα από ην ζπίηη θαη δελ θάλεη κήλπζε, γηα αξθεηό δηάζηεκα, δελ κπνξεί ν ζύδπγνο λα ηελ θαηεγνξήζεη γηα εγθαηάιεηςε ζπδπγηθήο ζηέγεο; Οη γπλαίθεο δελ θεχγνπλ έηζη, πνηέ. Θα πξέπεη λα θηλδπλεχεη ε δσή ηεο γηα λα θχγεη έηζη ε γπλαίθα, εγψ δελ ην έρσ δεη ηφζα ρξφληα. Πάληα ιέκε, «ζα απεπζπλζείο ζε δηθεγφξν». Κάηη ζεκαληηθφ, θαη πξέπεη λα ην ιέηε. Θα έρεηε ηειεθσλήκαηα απφ φιε ηελ Διιάδα. Κάζε πνιίηεο απηήο ηεο ρψξαο έρεη ην δηθαίσκα λνκηθήο βνήζεηαο, φηαλ δελ εξγάδεηαη, φηαλ είλαη ρακεινχ εηζνδήκαηνο θ.ιπ. Η γπλαίθα ζχκα κπνξεί λα απεπζπλζεί ζην Πξσηνδηθείν ηνπ ηφπνπ θαηνηθίαο ηεο θαη λα δεηήζεη, δσξεάλ δηθεγφξν. Καηαξρήλ πξέπεη λα πιεξνί ην ρακειφηεξν εηζφδεκα πνπ νξίδεηαη ζην λφκν. Δζείο ελεκεξψλεηε φηη ππάξρεη λνκηθή βνήζεηα θαη απεπζχλεηαη ζηε γξακκαηεία ηνπ Πξσηνδηθείνπ ηνπ ηφπνπ θαηνηθίαο ηεο θαη θάλεη ηελ αίηεζε, κε φ,ηη ρξεηάδεηαη (εθθαζαξηζηηθφ εθνξίαο, ηαπηφηεηα θ.ιπ.). - Αλ θάλεη καδί κε ην ζύδπγν θνξνινγηθή δήισζε; Κνηηάλε κφλν ηε δηθηά ηεο πιεπξά. Ο ζχδπγνο κπνξεί λα είλαη εθνπιηζηήο, ε γπλαίθα κεδέλ, δελ ελδηαθέξεη θαλέλα. Η λνκηθή βνήζεηα είλαη ν λφκνο 3226/2004, ζηα ζχκαηα ιέκε φηη κπνξνχλ λα έρνπλ δσξεάλ δηθεγφξν, είλαη κεγάιν μαιάθξσκα απηφ ην πξάγκα. Δδψ ζέισ λα πσ φηη εκείο ηφζα ρξφληα δελ βιέπακε κφλν γπλαίθεο πνπ δελ είραλ ρξήκαηα. Βιέπακε θαη δηθεγνξίλεο, γηαηξίλεο, αξρηηεθηφληζζεο, δαζθάιεο, είραλ δηθεγφξν αιιά ζέιαλε εμεηδηθεπκέλε ζπκβνπιεπηηθή θαη εκπηζηνζχλε λα αθνχζνπλ θάηη πνπ μέξνπλ φηη είλαη έηζη. 15

Δκέλα κνπ εξρφηαλ κηα γπλαίθα πνπ ηεο είρε θαηαζέζεη αζθαιηζηηθά κέηξα ν δηθεγφξνο ηεο θαη είρε θαηαζέζεη θαη αγσγή δηαδπγίνπ θαη απηφ ήηαλ ιάζνο. Απηφο ήζειε λα θάλεη δηθαζηήξην ακέζσο λα βγάιεη ιεθηά, αιιά ε γπλαίθα αλ πξνρσξήζεη ζηελ αγσγή δηαδπγίνπ ράλεη ιεθηά, αλ βγεη ην δηαδχγην θαη γίλεη ακεηάθιεην ράλεη ην δηθαίσκα δηαηξνθήο απηφ δελ ηεο ην είρε πεη ν δηθεγφξνο. Γελ ιέκε ζηε γπλαίθα πάξε ηα παηδηά θαη θχγε. Αλ ζέιεη ε γπλαίθα θαη θηλδπλεχεη ζα θάλεη κήλπζε θαη ζα θχγεη, αιιά εθφζνλ έρεη απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Δγθαηάιεηςε λνκηθά δελ ππάξρεη φπσο ήηαλ παιηά. Όηη γίλεηαη ζα γίλεηαη λφκηκα, ζα πάεη ζε δηθεγφξν θαη ζα θάλεη ηα αζθαιηζηηθά κέηξα πνπ είλαη ε πξψηε δηαδηθαζία γηα λα δψζεη άδεηα ην δηθαζηήξην, ή λα θχγεη απηή κε ηα παηδηά, ή λα δηψμεη ην βίαην άλδξα απφ ην ζπίηη. Πξέπεη λα έρεη απνδεηθηηθά ζηνηρεία, φηη θαη λα θάλεη πξέπεη λα έρεη ραξηηά. Κάηη άιιν πνιχ ζεκαληηθφ, κπνξεί ε γπλαίθα λα έρεη θάλεη αζθαιηζηηθά αιιά δελ πεξηκέλεη, αλ θηλδπλεχεη ε δσή ηεο, λα βγεη απφθαζε, γηα λα ηνλ βγάιεη απφ ην ζπίηη. Αλ έρεη θάλεη ηα αζθαιηζηηθά κέηξα θαη έρεη απνδεηθηηθά ζηνηρεία, αθφκα θη ν λφκνο πνπ δελ ην ιέεη ξεηά, ηε «δηθαηνινγεί», έρεη ηε δπλαηφηεηα λα θχγεη θαη λα κε ζεσξεζεί εγθαηάιεηςε, ζηελ πξάμε. Γίλεηαη ζπδήηεζε. ην νηθνγελεηαθφ δίθαην, ν πην αμηφπηζηνο κάξηπξαο είλαη ν ζπγγελήο, δελ ηζρχεη απηφ πνπ ηζρχεη ζηηο άιιεο δίθεο. Οη δηθαζηέο ζεσξνχλ αμηφπηζηε ηε καξηπξία ησλ αλζξψπσλ πνπ είλαη θνληά ζηε γπλαίθα, πνπ κπαίλνπλ κέζα ζην ζπίηη. Ο ζπγγελήο ηεο γπλαίθαο, ν κάξηπξαο, κπνξεί λα απνδείμεη ηελ ςπρνινγηθή βία, κπνξεί λα πεη φηη ηεο γπλαίθαο δελ ηεο έδηλε ρξήκαηα, φηη ηελ είρε κέζα, φηη ηελ απεηινχζε. Έρνπκε κάξηπξεο. Τπάξρεη κηα θαηάζηαζε πνπ κπνξνχκε λα ηελ απνδείμνπκε; Ναη. - Δελ πεγαίλνπλ όκσο νη ζπγγελείο Κνηηάμηε λα ζαο πσ, κε ηνπο ζπγγελείο είλαη ιίγν πεξίπινθν ην ζέκα, πνιιέο γπλαίθεο δελ πξνρσξνχλ ζε ελέξγεηεο γηαηί δελ έρνπλ ζπκπαξαζηάηεο ηελ νηθνγέλεηα θαη ην βιέπνπκε απηφ ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο. Θα ιέηε ζηηο γπλαίθεο λα κνηξάδνληαη ην γεγνλφο, λα αλνίγνληαη. Κιείλνληαη, δελ κηιάλε, δελ ελεκεξψλνπλ ηελ νηθνγέλεηα, δειαδή, παξνπζηάδνπλ κηα εηθφλα ηνπ άλδξα, θαιή πξνο ηνπο έμσ. Δπεηδή είλαη απηφο ν θχθινο ηεο βίαο, πνπ έρεη εληάζεηο, απμνκεηψζεηο, δελ είλαη 16

φιεο νη ζηηγκέο κε έλα βίαην άλδξα άζρεκεο, ππάξρνπλ θαη πνιχ σξαίεο ζηηγκέο θαη απηέο είλαη νη σξαίεο ζηηγκέο πνπ δέλνπλ ηε γπλαίθα θαη ηελ παγηδεχνπλ. Δίλαη θπζηνινγηθφ ινηπφλ, ε γπλαίθα φηαλ βξίζθεηαη ζηηο θαιέο ζηηγκέο ηνπ θχθινπ ηεο βίαο, ζην ηειεπηαίν ζηάδην ηνπ κέιηηνο πνπ ιέκε, είλαη θπζηθφ λα δέλεηαη θαη λα θξχβεη κηα ζπκπεξηθνξά. Η γπλαίθα απφ ηελ αξρή ζα πξέπεη λα κηιήζεη, ζε θίιν, ζε ζπγγελή, λα έρεη κάξηπξεο. Έρεη κεγάιε επζχλε ην φηη θάπνηα ζηηγκή ε γπλαίθα δελ έρεη κάξηπξεο. Η ίδηα έρεη επζχλε. Να κηιάλε νη γπλαίθεο. Η ηειεπηαία έξεπλα ηεο Δ.Δ., πνπ δεκνζηεχζεθε ην επηέκβξην ηνπ 2010, ην Δπξσβαξφκεηξν, απφ απαληήζεηο ηξίησλ πξνζψπσλ -φρη ησλ γπλαηθψλ ζπκάησλ- έδεημε φηη ην 25% ησλ ειιελίδσλ είλαη ζχκα, εγψ ζαο ιέσ φηη είλαη κία ζηηο ηξείο. Απηά κε ηελ πνηληθή δηακεζνιάβεζε. Δγψ έθαλα παξεκβάζεηο, ήκνπλ βέβαηα λνκηθφο θαη δηθεγφξνο ζην θέληξν, ζηελ αζηπλνκία. Με έπαηξλε ε γπλαίθα ηειέθσλν, π.ρ. κνπ έιεγε «ήκνπλ ζην αζηπλνκηθφ ηκήκα ζην Κεξαηζίλη, κε δηψμαλε». Έπαηξλα ηειέθσλν, «είκαη ε ηάδε απφ ην ζπκβνπιεπηηθφ ηάδε, ζπλέβε απηφ», «κα κνπ», πήγαηλε ε γπλαίθα έθαλε ηε κήλπζε, κεηά. Σψξα βέβαηα εζείο δελ είζηε δηθεγφξνη, αιιά δηαθξηηηθά κπνξείηε λα θάλεηε κηα παξέκβαζε. Πείηε φηη παίξλεη έλα πεξηζηαηηθφ απφ ηελ Κέξθπξα. Μπνξείηε λα πάξεηε, ζαλ εηδηθφο επηζηήκσλ πνπ μέξεηε ην πεξηζηαηηθφ θαη λα θάλεηε κηα παξέκβαζε, ππέξ ηεο γπλαίθαο. Βέβαηα δελ είζηε λνκηθφο αιιά κπνξείηε. Καηζηβαξδάθνπ: Θα ην δνχκε απηφ, ζηελ πνξεία. Να απνθηήζνπλ θαη ηα παηδηά εκπεηξία. Γίλεηαη ζπδήηεζε. - Αλ ν βίαηνο άλδξαο έρεη ςπρνινγηθά πξνβιήκαηα, απαιιάζζεηαη; Τπάξρνπλ πεξηζηαηηθά ηέηνηα, πνπ ν βίαηνο άλδξαο είλαη ςπρηαηξηθφ πεξηζηαηηθφ. Απηφ είλαη απφ ηα πην δχζθνια θαη ηα πην επηθίλδπλα γηα ηε γπλαίθα. Δίλαη ε κεηνςεθία ησλ πεξηζηαηηθψλ. Όπσο ζα έρεηε θαη εμαξηεκέλνπο ή αιθννιηθνχο. Γελ ζεκαίλεη φηη ν άιινο επεηδή πίλεη ή παίξλεη νπζίεο γη απηφ είλαη βίαηνο. Έρνπκε δεη φκσο, εηδηθά φηαλ ππάξρεη αιθνφι θαη ππάξρνπλ πεξηζηαηηθά μπινδαξκνχ, φηη ν ζπλδπαζκφο απηφο είλαη πνιχ επηθίλδπλνο, ν αιθννιηθφο κπνξεί λα θηππήζεη ηε γπλαίθα ηφζν πνιχ πνπ λα ηε ζθνηψζεη. 17

Ση πξφβιεκα έρνπκε κε απηνχο; Απηνί φηαλ πεξλάλε πνηληθή δηακεζνιάβεζε, ν εηζαγγειέαο ηνπο ζηέιλεη ζε πξφγξακκα απεμάξηεζεο. Σν πξφγξακκα απεμάξηεζεο δέρεηαη ην βίαην εμαξηεκέλν άλδξα, κφλν εάλ ην ζέιεη. Γελ λνείηαη απνηνμίλσζε ζε πξφγξακκα κε ην δφξη, ζε θακία πεξίπησζε θαη ελλνείηαη φηη δελ πάλε. Οχηε γηα απνηνμίλσζε απφ αιθνφι, νχηε απφ νπζίεο. Ση γίλεηαη κε ηα ςπρηαηξηθά πεξηζηαηηθά; Απηφ είλαη έλα ζέκα. Τπάξρνπλ πεξηζηαηηθά πνπ είλαη επηθίλδπλα γηα ηε γπλαίθα, θάπνηεο ςπρηθέο αζζέλεηεο κπνξεί λα έρνπλ θαη κία επηθηλδπλφηεηα απφ κφλεο ηνπο, είλαη θάπνηνη ςπρηθά αζζελείο πνπ δελ είλαη επηζεηηθνί θαη άιινη πνπ είλαη. Απηφ πνπ έρσ δεη εγψ είλαη φηη δηάγλσζε δελ ππάξρεη ζπλήζσο, ιέεη π.ρ ε γπλαίθα φηη έρεη ςπρηαηξηθφ πξφβιεκα, αλ ππάξρεη δηάγλσζε θαη γλσξίδνπκε ηη έρεη, καο ην πεη, ηε ζπκβνπιεχνπκε λα ξσηήζεη ηνλ ςπρίαηξν, αλ απηφο κπνξεί λα γίλεη ηφζν βίαηνο, πνπ λα είλαη επηθίλδπλνο γηα ηε ζσκαηηθή ηεο πγεία θαη ηε δσή ηεο. Έλα βήκα, πνπ εγψ δελ ην ζπκβνχιεπα πνηέ λα ην θάλνπλ νη γπλαίθεο, είλαη ν εγθιεηζκφο ηνπ βίαηνπ ςπρηθά αζζελνχο άλδξα, ζην ςπρηαηξείν θαη απηφ ζα πξέπεη λα είλαη ην ηειεπηαίν βήκα πνπ ζπκβνπιεχνπκε ηηο γπλαίθεο λα ην θάλνπλ, γηαηί πνηέ δελ έρεη θαιά απνηειέζκαηα. Γηαηί ζπλήζσο ηνπο θξαηάλε θάπνην δηάζηεκα κέζα θαη φηαλ βγαίλνπλ είλαη πνιχ επηθίλδπλνη θαη πνιινί επηζεηηθνί, κεηά. Όηαλ ππάξρεη βίαην πεξηζηαηηθφ ςπρηαηξηθφ έρεη θιεξψζεη ε γπλαίθα, είλαη πνιχ άζρεκν, ε γπλαίθα ζα πξέπεη λα πξνζηαηεπζεί κε ηξφπνπο, λα θχγεη Έρεη φια ηα δηθαηψκαηα πάιη, λα πξνρσξήζεη κε αζθαιηζηηθά θ.α., αιιά ππάξρεη κηα επηθηλδπλφηεηα. Καηζηβαξδάθνπ: Μνπ επηηξέπεηο; Πξφζθαηα ζηε Ννκνπαξαζθεπαζηηθή Δπηηξνπή πνπ θηηάρλνπκε λφκν γηα ηε βία θαηά ησλ γπλαηθψλ, είδακε θάπνηνπο εηδηθνχο απφ ςπρηαηξηθέο θιηληθέο, θαζεγεηέο ςπρηαηξηθήο θ.ιπ. Απηνί ινηπφλ παξνπζίαζαλ ιίγν δηαθνξεηηθά ηα πξάγκαηα, ιέγνληαο φηη, απφ ηε ζηηγκή πνπ είλαη πάζεζε, κπνξψ λα ην αληηκεησπίζσ θαξκαθεπηηθά. Έρσ πεξηζζφηεξεο ειπίδεο λα κπνξέζσ λα θξαηήζσ κία ςπρηαηξηθή πεξίπησζε εληφο νξίσλ, παξά έλαλ άλζξσπν πνπ είλαη βίαηνο ιφγσ ζηεξενηχπσλ, αληηιήςεσλ, πεπνηζήζεσλ, γηαηί απηφλ δελ έρσ ηξφπν λα ηνλ αιιάμσ. Σν ζέκα είλαη φηη αλ κηιάκε γηα ςπρηαηξηθά πεξηζηαηηθά, λα ππάξρεη ε ζπλεξγαζία κε ηνλ/ηελ εηδηθφ/-ή. 18

Σνπιή: Να πσ θάηη ζε απηφ; Καηαξρήλ πφζνη πάλε ζε ςπρίαηξν ζήκεξα; Διάρηζηνη. Πάλε πεξηζηαηηθά ζρηδνθξέλεηαο, πνπ ζπλήζσο παξνπζηάδεηαη ζε λεαξή ειηθία κέρξη 30 θαη ην πάεη ε ίδηα ε νηθνγέλεηα ην άηνκν, φινη νη ππφινηπνη δελ πάλε ή πάλε κε ην δφξη. Πνιιέο θνξέο πάλε νη γπλαίθεο γηα λα δνχλε ηη έρεη ν άλδξαο, δειαδή, πξνζπαζνχλ λα δψζνπλ ηε ζπκπεξηθνξά ζην ςπρίαηξν, γηα λα ηνπο πνπλ, φηη έρεη απηφ. Ο/Η ςπρίαηξνο πσο κπνξεί λα ην ειέγμεη θαξκαθεπηηθά; Σνλ θιείλεη κέζα 10, 20 κέξεο θαη κεηά βγαίλεη απηφο. Γελ ηελ παίξλεη ηε θαξκαθεπηηθή αγσγή, απνδεδεηγκέλα. Σν ιέλε νη γπλαίθεο. Πνιιέο κάιηζηα, ηα ξίρλαλε θαη ζην θαγεηφ θαη δελ είρε απνηέιεζκα, γηαηί απηνί είλαη ππνςηαζκέλνη. Γηα κέλα, είλαη απφ ηα πην δχζθνια πεξηζηαηηθά, ηη λα πσ; Μπνξεί λα πξνρσξήζεη θαη κε εγθιεηζκφ πνπ δελ έρεη απνηειέζκαηα θαη εμαξηάηαη - Επεηδή είλαη ςπρηαηξηθό άηνκν, ζην απηόθσξν, κπνξνύλ λα ηνλ βάινπλ κέζα ή έρεη ειαθξπληηθό; Δμαξηάηαη ηη ζεκαίλεη ςπρηαηξηθφ, αλ ππάξρεη δηάγλσζε. Ναη, ζα ηνλ πηάζνπλ απηφθσξν θαλνληθά. Σψξα ζα ηζρπξηζηεί κε ην δηθεγφξν ηνπ, φηη είλαη ςπρηαηξηθφ πεξηζηαηηθφ θαη έρεη ην αθαηαιφγηζην, άιιν ζέκα. Θα δηαηάμεη εγθιεηζκφ ην δηθαζηήξην, κεηά. Θα πάεη ζην ςπρηαηξείν γηα λα ππάξρεη κηα γλσκάηεπζε ζσζηή θαη πάιη γηα έλα δηάζηεκα, δελ ηνπο θξαηάλε κέζα γηα πάληα. Σν ζέκα είλαη λα πξνζηαηεπζεί ε γπλαίθα, δελ πξνζηαηεχεηαη έηζη φκσο. Οχηε κε ην λα θχγεη απηφο 20 κέξεο θαη λα κείλεη κέζα, νχηε ηίπνηα. - Αλ είλαη επηθίλδπλνο, ηνλ αθήλνπλ λα βγεη λσξίο έμσ; Δγψ δελ έρσ δεη ηφζα ρξφληα, πεξηζηαηηθφ κε βίαην άλδξα, ν νπνίνο λα ήηαλ ςπρηθά δηαηαξαγκέλνο θαη λα ππήξρε επηθίλδπλε ζσκαηηθή βιάβε. Όηη ππήξραλε πεξηζηαηηθά πνπ ζνπ έιεγε ε γπλαίθα, κνπ είπε ν ςπρίαηξνο φηη έρεη παξάλνηα, ή φηη είλαη καληνθαηαζιηπηηθφο, ππήξραλ απηά. Αιιά ζε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο ππάξρεη κηα παζνγέλεηα κέζα ζηελ νηθνγέλεηα, δειαδή, ππάξρνπλ θαη άιινπ είδνπο πξνβιήκαηα Καηζηβαξδάθνπ: Δπεηδή ην ιεο θαη ην μαλαιέο ( εδώ να διεσκρινιζθεί όηι η κ. Καηζιβαρδάκοσ απεσθύνθηκε ζε μία εκπαιδεσόμενη η οποία ζσνετώς σπέβαλε ερφηήζεις για ηα υστιαηρικά περιζηαηικά), είκαζηε φινη παηδηά ησλ γνληψλ καο, απφ ηε ζηηγκή πνπ ηνπο θιήξσζε λα είλαη παηδηά εθεί, ζα δνπλ απηά. Γελ δνχκε ζε έλα ηδεαηφ θφζκν, ν θφζκνο είλαη απηφο. Απιά 19

παιεχνπκε λα ηνλ θηηάμνπκε θαιχηεξν. Αλ νη γνλείο καο είλαη καληνθαηαζιηπηηθνί, είλαη πηζαλφλ λα είκαζηε θαη εκείο. Γίλεηαη ζπδήηεζε. - Μπνξεί λα κελ είρε ζπκπηώκαηα ν ζύδπγνο θαη λα έγηλαλ.. Κνηηάμηε απηέο νη πεξηπηψζεηο δελ είλαη νη ζπλεζηζκέλεο, είλαη νη εμαηξέζεηο θαη θαιφ είλαη λα κελ κέλνπκε ζηηο εμαηξέζεηο. Να μέξνπκε πσο ιεηηνπξγνχκε ζε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο θαη ζε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο κπνξεί ε γπλαίθα λα πξνζηαηεπζεί, λα θάλεη θάπνηα βήκαηα θαη λα δεηήζεη θαη αζθαιηζηηθά κέηξα θαη πξνζηαζία θαη πεξηνξηζηηθνχο φξνπο. Απηφ ήζεια λα ζαο πσ πξηλ, φηαλ ε γπλαίθα δεηάεη ηε κεηνίθεζε ηνπ βίαηνπ άλδξα απφ ην ζπίηη, ή ηε δηθηά ηεο, λα επηηξέςεη ην δηθαζηήξην δειαδή λα θχγσ κε ηα παηδηά κνπ θαη λα πάξσ ηελ επηκέιεηα, κπνξεί λα δεηήζεη θαη απαγφξεπζε λα πιεζηάδεη ν άλδξαο ζην ρψξν εξγαζίαο ηεο, ζην ζρνιείν ησλ παηδηψλ, γηαηί πνιινί είλαη θαη βίαηνη ζηα παηδηά, ηα ζαθαηεχνπλ, δελ είλαη κφλν ζηηο γπλαίθεο. Καη αξρήλ φηαλ ππάξρεη βία ζηα παηδηά θαη ην παξαδέρνληαη νη γπλαίθεο, είκαζηε πην απζηεξνί κε ηηο γπλαίθεο, ζε απηφ ην ζέκα. Καηζηβαξδάθνπ: Γηαηί νη γπλαίθεο νθείινπλ λα πξνζηαηεχζνπλ ηα παηδηά ηνπο. Αθφκα θαη αλ έρνπλ επηινγή, λα ζέινπλ λα θάλε μχιν, ζηα παηδηά δελ Σνπιή: Οθείινπκε κε θάπνην ηξφπν λα ηηο δεζκεχζνπκε εζηθά, λα αζρνιεζνχλ ιίγν κε απηφ ην ζέκα. Δίπακε ινηπφλ φηη κπνξνχλ λα δεηήζνπλ θαη πξνζηαζία ζην ρψξν εξγαζίαο. Δηδηθά νη αιθννιηθνί, πάλε εθεί, βξίδνπλ, πξνζβάιινπλ θ.ά. Δίλαη απφ ηα πεξηζηαηηθά, ν αιθννιηθφο θαη ν ςπρηθά αζζελήο, απφ ηα ρεηξφηεξα πνπ κπνξνχλ λα ηχρνπλ. Δθεί ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο ζέιεη απαιφ ρεηξηζκφ απφ ηε γπλαίθα. Σα αδηθήκαηα απηά δελ παξαγξάθνληαη (γηα ηα παηδηά, δελ ππάξρεη παξαγξαθή, κέρξη λα ελειηθησζνχλ θαη ππάξρεη θαη έλα δηάζηεκα κεηά). Απηφ έγηλε γηα λα πξνζηαηεπζνχλ ηα αλήιηθα, γηαηί πνηνο ζα ηα πξνζηαηέςεη; Καηζηβαξδάθνπ: Καηαιάβαηε ηη ζαο είπε Όζν είλαη αλήιηθα δελ κπνξνχλ λα αζθήζνπλ πνηληθή δίσμε, δελ μέξνπλ. Αθφηνπ ελειηθησζνχλ θαη γηα έλα δηάζηεκα κπνξνχλ λα πάλε λα ην θαηαγγείινπλ θαη άξα λα ηηκσξεζνχλ νη δξάζηεο. Σνπιή: Σελ επζχλε γηα ην παηδί ηελ έρεη ε κάλα θαη ν παηέξαο πνπ έρνπλ ηε γνληθή κέξηκλα. Άιιν επηκέιεηα, άιιν γνληθή κέξηκλα, είλαη ηειείσο δηαθνξεηηθφ. Όηαλ ινηπφλ ην δεπγάξη είλαη ζε δηάζηαζε, ζπλήζσο ε 20