ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ Η µέθοδος της ιγγελίδης Νικόλαος Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα Περιεχόµενα της διάλεξης Κύρια χαρακτηριστικά της µεθόδου της Κριτική και συζήτηση πάνω σε όλο το φάσµα των µεθόδων διδασκαλίας Γνωρίζετε αυτοδίδακτους ανθρώπους; Ποια τα χαρακτηριστικά ενός αυτοδίδακτου ατόµου; Ένας αυτοδίδακτος άνθρωπος χαρακτηρίζεται από ενθουσιασµό για µάθηση και υψηλή παρακίνηση (Solomon, 2003). Μπορείτε να θυµηθείτε πώς µάθατε ποδήλατο; Σας κρατούσε κάποιος, ώστε να ισορροπείτε ή απλά µια µέρα πήρατε την απόφαση µόνος σας; Ποιος παίρνει τις αποφάσεις; Μέθοδοι διδασκαλίας 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 άσκαλος Μαθητής
Η µέθοδος της Η µέθοδος της Ηίδια η έννοια της καθορίζει αυτόν τον τρόπο διδασκαλίας Ο µαθητής σ' αυτή τη µέθοδο αποφασίζει για το τι θέλει να µάθει, το σχεδιάζει, το εκτελεί και το αξιολογεί. Ο µαθητής έχει όλες τις εξουσίες που έχει ο καθηγητής στη µέθοδο του παραγγέλµατος. ΣΤΟΧΟΣ Να δώσει την ευκαιρία στο µαθητή να πάρει όλες τις αποφάσεις που αφορούν στο τι θέλει να µάθει χωρίς την άµεση συµµετοχή του εκπαιδευτικού. Ο ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΣ Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι να αποδέχεται τις αποφάσεις του µαθητή και του διασφαλίζει τις γενικές συνθήκες για την εκτέλεση των σχεδίων του, αν η όλη διαδικασία γίνεται στο σχολείο. Ο ΜΑΘΗΤΗΣ Αποφασίζει για το τι θέλει να µάθει. Το σχεδιάζει. Το εκτελεί. Το αξιολογεί. Αποφασίζει πόσο και πώς θα αξιοποιήσει τον εκπαιδευτικό. Πότε χρησιµοποιείται; Εφαρµόζεται εκεί όπου το άτοµο µαθαίνει κάτι από µόνο του, χωρίς τη συµµετοχή ενδεχοµένως του καθηγητή. Αυτή η µέθοδος, ενδεχοµένως, δεν υφίσταται σε µια κανονική τάξη σχολείου.
Παράδειγµα Όταν ο µαθητής θέλει: α) να αξιοποιήσει τον ελεύθερο χρόνο του, β) να ασχοληθεί µε κάποιο χόµπυ, γ) να µάθει κάτι που θεωρεί ο ίδιος σπουδαίο, αλλά δεν του δίνεται η ευκαιρία µε τον τρόπο που λειτουργεί το σχολείο κ.τ.λ.. Σχόλια και συµπεράσµατα Με βάση την υπάρχουσα βιβλιογραφία, αυτή η µέθοδος έχει υποτιµηθεί αρκετά και θεωρείται ότι θα έπρεπε να χρησιµοποιείται σπάνια ή καθόλου σε ένα σχολείο. Είναι ή όχι εφαρµόσιµη και χρήσιµη η µέθοδος της στο σχολείο; Αναπτύξτε την άποψή σας. Έχετε ακούσει για «µεθόδους άνευ διδασκάλου» κ.τ.λ.. Για ποια άτοµα θα ήταν κατάλληλη µέθοδος και για ποια ακατάλληλη; Ο εκπαιδευτικός σ' αυτόν τον τρόπο διδασκαλίας είναι πιθανό να αναρωτηθεί: «εγώ τι κάνω εδώ;» Ποιος θα είναι ο ρόλος του εκπαιδευτικού, όταν όλες οι πρωτοβουλίες είναι στο µαθητή; Χρειαζόµαστε πάντα τη βοήθεια του εκπαιδευτικού, προκειµένου να µάθουµε, ή υπάρχουν και αντικείµενα για τα οποία µπορεί κάποιος να φθάσει στη γνώση µε λίγη ή καθόλου βοήθεια και καθοδήγηση; Ποια τέτοια αντικείµενα µπορείτε να παραθέσετε ως παραδείγµατα;
Από τη δική σας εµπειρία, µάθατε ποτέ κάτι καινούργιο, επειδή µόνοι σας πήρατε την πρωτοβουλία και χωρίς κανένας να σας βοηθήσει; Τι είδους δυσκολίες αντιµετωπίσατε; Ένας µαθητής σας δηλώνει ότι θα ασχοληθεί µε το σκι στον ελεύθερο χρόνο του. Εσείς µε ποιον τρόπο θα προετοιµαστείτε, στην περίπτωση που ο µαθητής χρειαστεί τη βοήθειά σας; Παραδείγµατα ανθρώπων Εν κατακλείδει... Σε όλο το φάσµα της µουσικής, των τεχνών και των επιστηµών υπάρχουν άπειρα παραδείγµατα αυτοδίδακτων ανθρώπων. Άνθρωποι που έκαναν πρωτοποριακά πράγµατα, απλά και µόνο γιατί είχαν τη θέληση να προχωρήσουν κόντρα πολλές φορές στα υπάρχοντα ρεύµατα. Ζωγράφοι, µουσικοί, καλλιτέχνες, εφευρέτες, κατασκευαστές, επιστήµονες, όπως Πικάσο, Ντα Βίντσι, Σεζάν, Βαν Γκογκ, Αϊνστάιν και πολλοί άλλοι. Παραδείγµατα ανθρώπων ΟΦόσµπερι παραλίγο να κοπεί απ την αποστολή της ολυµπιακής οµάδας των ΗΠΑ το 1968 (στη συνέχεια κατέρριψε 7 φορές το παγκόσµιο ρεκόρ στο ύψος και σήµερα όλοι χρησιµοποιούν τη δική του τεχνική στο άλµα εις ύψος). Ο Στίβεν Τζοµπς οραµατίστηκε έναν υπολογιστή που θα έµοιαζε µε το γραφείο µας (σήµερα όλοι οι υπολογιστές έχουν «παράθυρα»). Οι αυτοδίδακτοι άνθρωποι µας θυµίζουν ότι ο οδηγός µας δεν είναι µόνο το σχολείο (δηλαδή τι δραστηριότητες αναπτύσσουµε εντός του σχολείου), αλλά και η ζωή (δηλαδή τι κάνουµε και εκτός σχολείου). Μας θυµίζουν, ακόµη, ότι δεν έχει µόνο σηµασία τι θέλουµε ή τι πιστεύουµε ότι αξίζει να διδάξουµε, αλλά και τι θέλει ο µαθητής να µάθει ή το τι είναι σε θέση να καταφέρει, όταν προσπαθήσει από µόνος του για κάτι.
Βιβλιογραφία ιγγελίδης Ν. (2006). Το φάσµα των µεθόδων διδασκαλίας στη φυσική αγωγή: από τη θεωρία στην πράξη. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Χριστοδουλίδη (Κεφάλαιο 11). Mosston M. & Ashworth S. (2002). Teaching physical education (5th edition). San Fransisco, CA: Benjamin Cummings (Κεφάλαιο 17).