Σχεδιασµός και εφαρµογή προγραµµάτων δια βίου µάθησης: Νοσηλευτική Βασισµένη σε Ενδείξεις Αρετή Σταυροπούλου Επίκουρη Καθηγήτρια Τµήµα Νοσηλευτικής, ΤΕΙ Κρήτης 41o Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΣΝΕ Κρήτη 2014
ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ Η δραστηριότητα εκµάθησης που πραγµατοποιείται κατά την διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου, µε στόχο την αύξηση της γνώσης, των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων του, µέσω ενός προσωπικού, πολιτιστικού, κοινωνικού πλαισίου ή/και σχετικά µε την επαγγελµατική του προοπτική ΕΕ - ΥΠΕΠΘ - Ειδική Υπηρεσία ιαχείρισης Ε.Π. «Εκπαίδευση και ια Βίου Μάθηση» 2011
ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ & ΠΟΙΟΤΗΤΑ Ποιότητα στο πλαίσιο παροχής εκπαίδευσης και κατάρτισης (δοµές, διδακτικό υλικό, προγράµµατα, εκπαιδευτικοί). Ποιότητα στις διαδικασίες (διδακτικές µέθοδοι και εφαρµογή). Ποιότητα στις εκροές δηλαδή στα αποτελέσµατα της µάθησης, στις γνώσεις, στις δεξιότητες, στις ικανότητες που αποκτώνται στο τέλος µιας µαθησιακής διαδροµής. ν. 3879/2010 για την «Ανάπτυξη της δια Βίου Μάθησης
Προγράµµατα δια βίου µάθησης και θεµελιώδεις αρχές ποιότητας «Η διά βίου µάθηση πρέπει να είναι αποτελεσµατική» «Η δια βίου µάθηση πρέπει να σχετίζεται µε τις ανάγκες της αγοράς εργασίας» ν. 3879/2010 για την «Ανάπτυξη της δια Βίου Μάθησης
Αποτελεσµατικότητα στη ια Βίου Μάθηση Ο σχεδιασµός των προγραµµάτων σπουδών λαµβάνει υπόψη τις διαφορετικές ανάγκες των εκπαιδευοµένων. Οι εκπαιδευτές κάνουν χρήση ποικίλων και σύγχρονων µεθόδων ανάλογα µε το αντικείµενο διδασκαλίας και την οµάδα στην οποία απευθύνονται. Οι µέθοδοι και οι τεχνικές είναι σύµφωνα µε κοινώς αποδεκτά διεθνή πρότυπα.
Σύνδεση ια Βίου Μάθησης µε τις ανάγκες αγοράς εργασίας Οι µέθοδοι που ακολουθούνται δίνουν έµφαση στη σύνδεση της θεωρίας µε την πράξη. Τα αποκτηθέντα προσόντα σχετίζονται µε τις ανάγκες του επαγγέλµατος στην πράξη. Τα αποκτηθέντα προσόντα οδηγούν σε βελτίωση σταδιοδροµίας σύµφωνης µε τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες του αποφοίτου.
Πρόγραµµα Επικαιροποίησης Γνώσεων Αποφοίτων AEΙ Πρακτική Βασισµένη σε Ενδείξεις στη Νοσηλευτική Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Εκπαίδευση και ια Βίου Μάθηση» και συγχρηµατοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο ΕΚΤ) και από εθνικούς πόρους ΕΣΠΑ 2007-2013
Πρόγραµµα Επικαιροποίησης Γνώσεων Αποφοίτων AEΙ Πρακτική Βασισµένη σε Ενδείξεις στη Νοσηλευτική λαµβάνει υπόψη τις διαφορετικές ανάγκες των εκπαιδευοµένων (ερωτηµατολόγια εκπαιδευτικών αναγκών) χρήση ποικίλων και σύγχρονων µεθόδων ανάλογα µε το αντικείµενο διδασκαλίας µέθοδοι και τεχνικές σύµφωνα µε κοινώς αποδεκτά διεθνή πρότυπα Καλύπτεται πλήρως η πρώτη θεμελιώδης αρχή ποιότητας της Δια Βίου Μάθησης «Η ια Βίου Μάθηση πρέπει να είναι αποτελεσµατική» 8
Πρόγραµµα Επικαιροποίησης Γνώσεων Αποφοίτων AEΙ Πρακτική Βασισµένη σε Ενδείξεις στη Νοσηλευτική σύνδεση της θεωρίας µε την πράξη απόκτηση προσόντων που σχετίζονται με τις ανάγκες του επαγγέλματος στην πράξη βελτίωση σταδιοδρομίας σύμφωνης με τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες του αποφοίτου Καλύπτεται πλήρως η δεύτερη θεμελιώδης αρχή ποιότητας της Δια Βίου Μάθησης «Η ια Βίου Μάθηση πρέπει να σχετίζεται µε τις ανάγκες της αγοράς εργασίας» 9
1. ιαµόρφωση στόχων ή µαθησιακά αποτελέσµατα Βοηθά τον εκπαιδευτή στα εξής: Να επιλέξει και να διαχειριστεί µε αποτελεσµατικό τρόπο την ύλη των µαθηµάτων. Να επιλέξει τις κατάλληλες µεθόδους διδασκαλίας. Να αξιολογήσει το κατά πόσο οι διδασκόµενοι έµαθαν τα όσα διδάχθηκαν. Σταυροπούλου (2013)
1. ιαµόρφωση στόχων ή µαθησιακά αποτελέσµατα Οι µαθησιακοί στόχοι διαµορφώνονται πάντα σε σχέση µε το διδακτικό αντικείµενο, µε την προσωπικότητα και την εµπειρία του εκπαιδευτή και µε το προφίλ του κοινού στο οποίο απευθύνεται η εκπαίδευση. Ηλικία Επίπεδο εκπαίδευσης Επαγγελµατική Ειδικότητα και θέση Ψυχολογικά χαρακτηριστικά Ατοµικές διαφορές Κίνητρα Ικανότητες Κλίσεις Σταυροπούλου (2013)
1. ιαµόρφωση στόχων ή µαθησιακά αποτελέσµατα Επιτεύξιµοι Ρεαλιστικοί Μετρήσιµοι και Συγκεκριµένοι Rather than ask, What works for offenders as a whole? we must increasingly ask, Which methods work best for which types of offenders and under what conditions or on what types of settings? (Palmer 1975, page 150) Ρεαλιστική προσέγγιση στον σχεδιασµό και την αξιολόγηση Μechanisms responsible for programme impacts are not activated in all contexts and that different types of people might be influenced by different mechanisms. Μ-C-O configuration (Pawson and Tilley 1997)
2. Επιλογή περιεχοµένου Η επιλογή του περιεχοµένου εξαρτάται από την εµπειρία και την φιλοσοφική θεώρηση του εκπαιδευτή. Βασικές ερωτήσεις που ο εκπαιδευτής πρέπει να απαντήσει προκειµένου να επιλέξει µε επιτυχηµένο τρόπο το περιεχόµενο της εκπαίδευσης: Πόσος είναι ο χρόνος εκπαίδευσης. Ποίο είναι το υπόβαθρο των εκπαιδευοµένων. Τι βιβλιογραφία /σύγγραµµα θα χρησιµοποιηθεί. Τι όγκος πληροφοριών πρέπει να συµπεριληφθεί στην εκπαίδευση και µε πόση λεπτοµέρεια. Σταυροπούλου (2013)
2. Επιλογή περιεχοµένου 3. Οργάνωση περιεχοµένου ανδραγωγική vs παιδαγωγική οι ενήλικοι κινητοποιούνται να µάθουν πληροφορίες των οποίων κατανοούν τον στόχο και στις οποίες διακρίνουν πρακτικές εφαρµογές θέλουν να ελέγχουν τη διαδικασία µάθησης και να είναι αυτοκαθοδηγούµενοι θέλουν οι εµπειρίες της ζωής τους να λαµβάνονται υπόψη στις συνθήκες µάθησης ενώ επίσης θέλουν να διδάσκονται και από τις εµπειρίες των άλλων Rogers (1977)
4. Επιλογή διδακτικών µεθόδων (Εξαρτάται από τους στόχους και το είδος της µάθησης που θέλουµε να επιτύχουµε) συνεργατική µάθηση, προσοµοιώσεις, µάθηση βασισµένη σε πρόβληµα, διαλέξεις, εργασίες σε µικρές οµάδες, επίδειξη, συζήτηση, εξαπε De Young (2009), Σταυροπούλου (2013)
Σε κάθε περίπτωση Κατά το σχεδιασµό και εφαρµογή εκπαιδευτικών προγραµµάτων διαφυλάσσονται και ενισχύονται οι γενικοί σκοποί της µάθησης: H µετάδοση γνώσεων και η ανάπτυξη ικανοτήτων Η ενιαία ανάπτυξη όλων των ψυχοφυσικών λειτουργιών Η ανάπτυξη διαφερόντων (long life learner), και Η αξιολογική µόρφωση, δηλαδή η ανάπτυξη ηθικών, κοινωνικών, και πνευµατικών αξιών. Κασσωτάκης και Φλουρής (2006)
Αξιολόγηση Προγράµµατος Σκοπός της αξιολόγησης: να καταγράψουµε τα δεδοµένα του προγράµµατος (structure - oriented activity) να εφαρµόσουµε βελτιωτικές διαδικασίες όταν χρειάζεται (process- oriented activity) να υποστηρίξουµε τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και να εφαρµόσουµε αλλαγές ή / και νέα γνώση (an outcome-related process) Σταυροπούλου (2013)
Διαδικασία αξιολόγησης Εκπαιδευόμενοι Εκπαιδευτές Εκπαίδευση Σαφήνεια στόχων Οργάνωση ύλης Υλικό µαθήµατος Κάλυψη θέµατος Βιβλιογραφία Ανταπόκριση στις ανάγκες του κοινού Μέθοδοι διδασκαλίας ηµιουργικότητα/ καινοτοµία 18
Ίδρυµα ΤΕΙ Κρήτης ΤΕΙ Αθηνών ΑΤΕΙ Θεσ/νίκης Τµήµα Τµήµα Νοσηλευτικής Τµήµα Νοσηλευτικής Τµήµα Νοσηλευτικής 3 ΚΥΚΛΟΙ - 8 ΤΜΗΜΑΤΑ Ενδεικτική ημερομηνία έναρξης ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ ΤΕΙ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ 1 ος ΚΥΚΛΟΣ Μάρ-Ιουν 2014 25 άτομα 25 άτομα 2 ος ΚΥΚΛΟΣ 0κτ-Ιαν 2014-2015 25 άτομα 25 άτομα 25 άτομα 3 ος ΚΥΚΛΟΣ Μάρ-Ιουν 2015 25 άτομα 25 άτομα 25 άτομα ΣΥΝΟΛΙΚΑ 75 άτομα 75 άτομα 50 άτομα 19
Πρακτική Βασισμένη σε Ενδείξεις στη Νοσηλευτική Θεματικές ενότητες προγράμματος 100 ωρών: Χρήση Η/Υ στην πρακτική βασισμένη σε ενδείξεις (10 ώρες) Σχεδιασμός και υλοποίηση ερευνητικών μελετών (20 ώρες) Αρχές της πρακτικής βασισμένης σε ενδείξεις (30 ώρες) Αξιοποίηση και εφαρμογές της πρακτικής βασισμένη σε ενδείξεις (20 ώρες) Σενάρια κλινικών πρωτοκόλλων στην πρακτική βασισμένη σε ενδείξεις (20 ώρες) 28 Θεωρητικές ώρες, 60 Εργαστηριακές ώρες και 12 ώρες Εξ αποστάσεως εκπαίδευση. 20
Οφέλη ανάπτυξη της γνώσης των αποφοίτων νοσηλευτών σε θέµατα πρακτικής βασισµένης σε ενδείξεις ανάπτυξη των ικανοτήτων τους σε ότι αφορά την εφαρµογή των νέων γνώσεων στην κλινική πράξη βελτίωση του κλινικού έργου των νοσηλευτών παροχή υψηλής ποιότητας φροντίδας βελτίωση διαδικασιών και αποτελεσµατική λήψη απόφασης βασισµένης σε δεδοµένα 21
Βιβλιογραφία De Young «Μέθοδοι διδασκαλίας στη Νοσηλευτική Εκπαίδευση» Επιστηµονική Επιµέλεια Ελληνικής Έκδοσης, Αρετή Σταυροπούλου. 2009, Ιατρικές Εκδόσεις Λαγός, Αθήνα Palmer (1975) Martinson revisited. Journal of Research in Crime and Delinquency, July: 133-152.In: Pawson R and Tilley N (1997) Realistic Evaluation. Thousand Oaks, CA: Sage. Pawson R and Tilley N (1997) Realistic Evaluation. Thousand Oaks, CA: Sage. Νόµος 3879/2010 για την «Ανάπτυξη της δια Βίου Μάθησης Κασσωτάκης Μ, Φλουρής Γ (2006) Μάθηση και ιδασκαλία, Τόµος Α, Αθήνα Σταυροπούλου Α (2013) Εισαγωγή στη ιασφάλιση Ποιότητας στη Νοσηλευτική Θεωρητική Προσέγγιση. Εκδόσεις Λαγός, Αθήνα