ΤΑ ΔΑΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΟΥ ΤΑ ΑΠΕΙΛΟΥΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ 27/4/2007 4/5/2007 Τα δάση μας Τα δάση της Κύπρου αποτελούν τη σπονδυλική στήλη του φυσικού μας περιβάλλοντος και είναι ένας ανεκτίμητος θησαυρός που κληροδοτείται από γενιά σε γενιά, Γιαυτό καταβάλλονται πολλές προσπάθειες να διατηρηθούν ακέραια, εν ζωή και εν δυνάμει. Με την πολύπλευρη διαχρονική προσφορά τους και τα πολυποίκιλα οφέλη τους έχουν τη δυνατότητα να συντηρούν τις οικολογικές και ανθρώπινες ισορροπίες και να καλλωπίζουν τη χώρα μας με χάρη και απαράμιλλη ομορφιά. Δεν είναι τυχαίο ότι χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο έρχονται κοντά στα δάση αναζητώντας αναψυχή, ξεκούραση και ψυχική τόνωση. Τα τελευταία χρόνια τα δάση σε όλο τον κόσμο, περισσότερο στην πατρίδα μας, έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία και αξία στη ζωή του ανθρώπου. Η συμβολή των δασών στην οικονομική, πολιτιστική, περιβαλλοντική και κοινωνική ανάπτυξη είναι μεγάλη. Η προσπάθεια δημιουργίας καλύτερων συνθηκών ζωής, μέσα σε ένα υγιεινό και ανεκτό περιβάλλον, καθιστά κάτι περισσότερο από επιτακτική την ανάγκη σωστής αξιοποίησής τους για να ικανοποιήσουν τις τρέχουσες ανάγκες του σημερινού ανθρώπου. Η μεγάλη αξία και η αναγκαιότητα ύπαρξης των δασών δημιουργούν, ως επακόλουθο, την αγωνία και το φόβο μήπως αυτά καταστραφούν κάποια μέρα από τους πολλούς κινδύνους που τα απειλούν. Οι κίνδυνοι για τα δάση Στην Κύπρο ο μεγαλύτερος και ο κυριότερος κίνδυνος που απειλεί τα δάση είναι η φωτιά που δυστυχώς λόγω των πολλών παραγόντων που ως συνήθως συνεργούν, προκαλεί μεγάλες πυρκαγιές. Οι πυρκαγιές προέρχονται κυρίως από την αμέλεια του ανθρώπου, ως αποτέλεσμα καθημερινών δραστηριοτήτων του και σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα οι πιθανότητες είναι μεγάλες να προκαλέσουν ανεπανόρθωτες καταστροφές. Τέτοιες καταστροφές που εξαφανίζουν τεράστιες εκτάσεις δασών και άλλη βλάστηση, παρατηρούνται κάθε χρόνο, κατά την καλοκαιρινή κυρίως περίοδο, σε αρκετές χώρες της Μεσογείου και τούτο λόγω των εξαιρετικά ακραίων κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν στις περιοχές αυτές.
Μερικοί παράγοντες που ευνοούν τις μεγάλες πυρκαγιές είναι οι ψηλές και ακραίες θερμοκρασίες, οι δυνατοί άνεμοι, η ξηροφυτική μορφή της βλάστησης και οι μεγάλες κλίσεις των δασοκαλυμμένων εδαφών. Μεταξύ των χωρών της Μεσογείου, που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο των πυρκαγιών, συγκαταλέγεται και η Κύπρος. Όλοι γνωρίζουμε ότι με την καταστροφή των δασών καταστρέφεται, εκτός από μια ανεκτίμητη πηγή πλούτου και η ίδια η ζωή μας αφού διαταράσσεται η γαλήνη, οι υφιστάμενες ισορροπίες ακόμα και ο αέρας που αναπνέουμε. Είναι γι αυτό που η πρόληψη και κατάσβεση πυρκαγιών αποτελεί καθήκον και χρέος όλων μας και όχι μόνο των αρμόδιων υπηρεσιών, όπως πιθανόν αψυχολόγητα και λανθασμένα νομίζουν μερικοί. Οι συνέπειες των πυρκαγιών Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε πυρκαγιά προκαλεί καταστροφή με βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροχρόνιες συνέπειες. Οι συνέπειες αυτές είναι υλικές, κοινωνικές, πολιτιστικές και οικονομικές. Εξαφάνιση του πρασίνου. Καταστροφή και διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας. Καταστροφή του καταφυγίου της πανίδας και χλωρίδας. Καταστροφή της βιοποικιλότητας. Διάβρωση του εδάφους. Δημιουργία χειμάρρων και πλημμύρων που συμπαρασύρουν τα πάντα στο διάβα τους και καταστρέφουν τα έργα του ανθρώπου. Μείωση των υπόγειων νερών. Επίπτωση στο κλίμα. Απώλεια της αισθητικής και οπτικής ομορφιάς με όλα τα δυσμενή επακόλουθα στην ψυχική και πνευματική ισορροπία του ανθρώπου. Αποστέρηση από τον τόπο μιας πολύτιμης πηγής υγείας (οξυγόνου, δροσιάς, καθαριότητας ατμόσφαιρας κ ά ). Σταδιακή ερήμωση των καμένων περιοχών. Απώλεια ανθρώπινων ζωών και περιουσιών. Ζημιά στην οικονομία του τόπου. Οι αιτίες των πυρκαγιών στην Κύπρο Η χειμερινή περίοδος έχει τελειώσει και βρισκόμαστε προς το τέλος της Άνοιξης με τις θερμοκρασίες να ανεβαίνουν αισθητά. Μπαίνουμε έτσι σταθερά στην καλοκαιρινή
περίοδο με όλα τα καλά και κακά συνεπακόλουθα. Ένα κακό συνεπακόλουθο όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω είναι και ο κίνδυνος έκρηξης πυρκαγιών τόσο στα δάση όσο και στην ύπαιθρο γενικότερα. Η ξηρή περίοδος που αρχίζει από το Μάιο και διαρκεί μέχρι το Νοέμβριο ή ακόμα και μέχρι το Δεκέμβριο, χαρακτηρίζεται από τις μακρές σε διάρκεια ψηλές θερμοκρασίες και την απουσία βροχών που σε συνδυασμό με την εύφλεκτη ύλη που δημιουργείται με την ξήρανση της χαμηλής βλάστησης στο έδαφος, ευνοούν την έκρηξη πυρκαγιών με απρόβλεπτες συνέπειες. Οι κυριότερες αιτίες πρόκλησης δασικών πυρκαγιών στην Κύπρο με βάση τα στοιχεία που τηρούνται από το Τμήμα Δασών είναι: Γεωργικές δραστηριότητες αγροτών των οποίων τα κτήματα συνορεύουν με το δάσος δηλαδή καύση της αποκαλάμης μετά το θερισμό, καύση βάτων, υπολειμμάτων από κλαδεύσεις κλπ. Καύση σκουπιδιών σε εγκεκριμένους ή μη κοινοτικούς σκυβαλότοπους χωρίς να λαμβάνονται τα αναγκαία προστατευτικά μέτρα. Απερίσκεπτη απόρριψη αναμμένων σπίρτων ή αποτσίγαρων μέσα στο δάσος από μερικούς επισκέπτες. Το άναμμα φωτιάς από μερικούς εκδρομείς για το ψήσιμο φαγητού εκτός των εγκεκριμένων ψησταριών που κατασκευάστηκαν για το σκοπό αυτό. Στρατιωτικές ασκήσεις: κυρίως βολές κλπ. Δραστηριότητες ιδιοκτητών εξοχικών κατοικιών κοντά στο δάσος όπως καύση αγριόχορτων, χρήση ηλεκτροκολλήσεων, σμυρίλιο κλπ. Κυνηγοί που κατά τους καλοκαιρινούς μήνες εξορμούν για κυνήγι μέσα ή κοντά στο δάσος και ανάβουν φωτιά είτε για να ζεσταθούν κατά τις πρωινές ώρες είτε για να ετοιμάσουν φαγητό, ή ακόμα και από τα αναμμένα αποτσίγαρα και σπίρτα που πετούν από απερισκεψία. Πτώσεις κεραυνών, εξατμίσεις μηχανημάτων, πτώσεις ηλεκτροφόρων καλωδίων, αναμμένα κάρβουνα εκδρομέων κ. ά. Μέτρα που παίρνει το Τμήμα Δασών Για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών και τον περιορισμό της ανθρώπινης αμέλειας, το Τμήμα Δασών, ως η αρμόδια αρχή, παίρνει διάφορα προληπτικά μέτρα: Οργάνωση και λειτουργία ενός πολυσύνθετου και ευέλικτου μηχανισμού με έμψυχο και άψυχο δυναμικό. Κατασκευή πολλών τεχνικών υποδομών.
Διανομή κατάλληλου διαφωτιστικού υλικού σε σχολεία και κοινότητες. Διαλέξεις και ομιλίες λειτουργών του Τμήματος στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (Μ.Μ.Ε.) ή σε στρατόπεδα, σχολεία, κοινότητες κλπ. Προβολή από τις τηλεοράσεις διαφημιστικών σφηνών (σποτς). Εθελοντική αιμοδοσία. Πέρα από αυτά και με στόχο την αποτροπή των πυρκαγιών εφαρμόζεται και η Δασική Νομοθεσία βάση της οποίας καθ όλη τη διάρκεια του χρόνου δεν επιτρέπεται το άναμμα φωτιάς χωρίς την άδεια του Διευθυντή Τμήματος Δασών μέσα στο κρατικό δάσος ή σε απόσταση μικρότερη του ενός χιλιομέτρου από αυτό. Οι παραβάτες της Νομοθεσίας, οι οποίοι θεωρείται ότι διαπράττουν ποινικό αδίκημα, είναι δυνατό να τιμωρηθούν αφού διωχθούν από τη δικαιοσύνη με ποινή φυλάκισης μέχρι πέντε χρόνια ή πρόστιμο 5.000 ή και τις δύο ποινές μαζί. Η συμβολή του κοινού Οι προσπάθειες του Τμήματος Δασών για να θεωρούνται ολοκληρωμένες και αποτελεσματικές θα πρέπει απαραίτητα να συνοδεύονται και από τις προσπάθειες του ευρύτερου κοινού. Ο καθένας μας πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι τα δάση αποτελούν προσωπική περιουσία και ότι έχουμε χρέος να τα διαφυλάξουμε σαν κόρη οφθαλμού για να τα παραδώσουμε ακέραια στις επόμενες γενιές. Όλοι μας λοιπόν έχουμε υποχρέωση και καθήκον να προστατεύσουμε αυτά τα αποθέματα φυσικής κληρονομιάς και σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να γινόμαστε αιτία για πρόκληση πυρκαγιάς. Είναι ανάγκη με τη συμβολή μας και το ψηλό αίσθημα ευθύνης που μας διακατέχει να συνδράμουμε αποτελεσματικά στο έργο της προστασίας των κυπριακών δασών και να τα διατηρήσουμε ακέραια για να συνεχίσουν να μας προσφέρουν τις ωφέλειες τους που θεωρούνται σημαντικές στη διαβίωσή μας σε ένα χώρο που βρίσκεται κοντά σε έρημους. Για να γίνει αυτό εφικτό και σε ικανοποιητικό βαθμό, απαιτείται η κατανόηση και συνεργασία όλων με τις αρμόδιες αρχές. Καθημερινά θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι σε καμιά περίπτωση: Δεν γινόμαστε αιτία πρόκλησης πυρκαγιάς έστω και από απροσεξία. Δεν ανάβουμε φωτιά για κανένα λόγο μέσα ή έξω από το δάσος. Δεν πετάμε αναμμένα σπίρτα ή αποτσίγαρα στην ύπαιθρο ή μέσα στο δάσος. Δεν αφήνουμε άλλους να προκαλέσουν πυρκαγιά.
Αν αντιληφθούμε πυρκαγιά μέσα ή έξω από το δάσος: Ειδοποιούμε αμέσως το Τμήμα Δασών στο τηλ. 1407 (δωρεάν κλήση σε 24ωρη βάση) ή την Πυροσβεστική Υπηρεσία στο τηλ. 112 ή όποιους άλλους μπορούμε. Βοηθούμε όσο μπορούμε στην κατάσβεσή της αν είμαστε κοντά και έχουμε τη δυνατότητα αυτή. Σε περιπτώσεις εμπρησμών βοηθούμε πάντα τις αρμόδιες αρχές στην αναζήτηση και τιμωρία των δραστών. Η Εβδομάδα Προστασίας των Δασών Το Τμήμα Δασών, που υπάγεται στο Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, με στόχο την υπενθύμιση, την ευαισθητοποίηση και την ουσιαστικότερη συμμετοχή των πολιτών, κυρίως των νέων ανθρώπων, στις προσπάθειες που καταβάλλονται για την προστασία των δασών, έχει καθιερώσει και οργανώνει κάθε χρόνο το θεσμό της «Εβδομάδας Προστασίας Δασών». Φέτος η εβδομάδα αυτή καθορίστηκε από 27/4/2007 μέχρι 4/5/2007. Πιστεύουμε ότι τόσο οι αρμόδιες υπηρεσίες όσο και οι κάτοικοι της μικρής μας πατρίδας, περισσότερο οι νέοι μας, ειδικά η μαθητιώσα νεολαία, θα είμαστε πάντα άγρυπνοι φρουροί για την προστασία της φυσικής ομορφιάς του νησιού μας, των δασών και γενικά του πρασίνου. Θα πρέπει να προστατεύσουμε τα δάση, τα οποία έχουν ιστορία αιώνων, εμφανιζόμενα σε μια πατρίδα δασόεσσα που συντρόφευαν τον άνθρωπο και συνέβαλλαν δραστικά στην οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική ανέλιξή του. Σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη εποχή τα δάση είναι αναγκαία για την υγεία μας και την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής μας. Επομένως είναι για το δικό μας συμφέρον να τα προστατεύσουμε από τον κίνδυνο της φωτιάς. Ας ευαισθητοποιηθούμε και ας δώσουμε την πρέπουσα προσοχή σε αυτά όταν βρισκόμαστε στην εξοχή και γενικά στην ύπαιθρο. Να θυμόμαστε ότι η φωτιά είναι η βασική αιτία που καταστρέφει τα δάση μας. ΜΝ / Κλάδος Προστασίας ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΔΑΣΩΝ 1414 ΛΕΥΚΩΣΙΑ